PSYCHOLOGIA I PSYCHIATRIA

Dewiacyjne tendencje seksualne

Dewiacyjne tendencje seksualne polegają na tym, że w treści marzeń
sennych, w marzeniach na jawie, w wyobraźni towarzyszącej masturbacji,
podczas oglądania wydawnictw pornograficznych występują niekiedy
wyobrażenia siebie samego w zachowaniach typu dewiacyjnego, odczuwanie
potrzeby takiego zachowania połączone z podnieceniem seksualnym, a nawet z
osiągnięciem orgazmu. Inną formą dewiacyjnych tendencji seksualnych są
epizodyczne, sporadyczne doświadczenia praktyczne tego typu, najczęściej
zaistniałe przypadkowo, z ciekawości.
Dla oceny, czy mamy do czynienia z dewiacyjnymi tendencjami seksualnymi,
konieczne jest zastosowanie zarówno kryterium ilościowego, jak i
jakościowego. Na podstawie kryterium ilościowego stwierdzamy, czy
potrzeby, fantazje bądź zachowania dewiacyjne są sporadyczne, jednostkowe
w heteroseksualnej, normalnej biografii danej osoby, czy też występują
częściej. Kryterium jakościowe natomiast służy ustaleniu, czy orientacja
seksualna jest wyraźnie i dominujące heteroseksualna (co potwierdza
analiza biografii seksualnej"danej osoby oraz wszystkie inne zastosowane
metody diagnostyczne, szczególnie projekcyjne), przy czym tendencje
dewiacyjne nie są akceptowane, wzbudzają lęk i poczucie zagrożenia.
Dewiacyjne tendencje seksualne są zjawiskiem powszechnym, wiele osób tłumi
je w sobie natychmiast lub odczuwa z tego powodu lęk. Jest to zatem
prawidłowość psychoseksualna wynikająca z samej natury seksualności, z
uwarunkowań świata psychicznego, wyobrażeń, zakodowanych obrazów. Może się
jednak zdarzyć, iż tendencje dewiacyjne są rzeczywistym objawem
zwiastunowym rozwijającej się dewiacji bądź zaburzenia psychicznego. W
praktyce seksuologicznej najczęściej jednak spotyka się te typowe,
prawidłowe tendencje, które skłaniają zaniepokojoną osobę do zgłoszenia
się z wizytą u lekarza. Nie wymagają one leczenia.

Dewiacje seksualne
automonoseksualizm - oglądanie w lustrze własnej osoby przebranej w strój
kobiecy; postać widziana w lustrze jest traktowana jako druga osoba,
biczowanie - chłostanie ciała,
ciswestytyzm - ubieranie się w odzież własnej płci, ale typową dla innego
wieku biologicznego lub innej warstwy społecznej,
eksaudyryzm - podsłuchiwanie przebiegu stosunku, współżycia innych,
ekskrementofilia - kontakt z wydalinami ciała (kałem),

1

fetyszyzm - kontakt z częścią ubioru, rzeczą, przedmiotem należącym do
obiektu seksualnego, a także ukierunkowanie na część ciała obiektu,
flagellantyzm - biczowanie partnera (odmiana sadyzmu),
gerontofilia - kontakt z partnerem w wieku starczym,
heterochromofilia - fetyszem jest inny kolor skóry partnera (postać
fetyszyzmu),
homeowestytyzm - nakładanie na siebie ubrania należącego do innej osoby
tej samej płci,
kaudalezizm - pokazywanie własnej, darzonej uczuciem, nagiej partnerki
innym mężczyznom, klismafilia - przyjemność, orgazm prowokowane wlewami
doodbytniczymi, wkładaniem hegarów, masochizm - przyjemność w wyniku
odczuwania cierpienia, bólu, upokorzenia,
nakłuwanie - nakłuwanie kobiet przez mężczyznę różnymi przedmiotami,
narcyzm - odmiana fetyszyzmu, w której fetyszem jest własne ciało,
nekrofilia - kontakt z martwym ciałem,
nimfofilia - kontakt mężczyzny z niedojrzałą dziewczyną (odmiana
pedofilii),
ocieractwo - dotykanie członkiem kobiet w sytuacji tłoku, ścieśnienia,
oglądactwo (voyeryzm) - podglądanie budowy i czynności płciowych innej
osoby,
ozolagnia - satysfakcja z kontaktu z zapachem drugiej osoby,
partenofilia - satysfakcja jedynie w kontaktach z dziewicą,
pedofilia - kontakty z dziećmi,
pigmalionizm - reakcja seksualna na widok np. rzeźb, obrazów, zdjęć,
pirolagnia - satysfakcja seksualna na widok ognia, pożaru,
piromania - satysfakcja seksualna w trakcie podpalania
pluralizm - seks grupowy,
retifizm - odmiana fetyszyzmu (fetyszem są wyroby ze skóry),
sadyzm - satysfakcja seksualna w wyniku zadawania cierpień, bólu,
saliromania - satysfakcja seksualna w wyniku zabrudzenia innej osoby,
sodomia (zoofilia, bestiofilia) - kontakty ze zwierzętami,
tanatofilia - satysfakcja seksualna w trakcie marzeń o własnej śmierci,
przebiegu pogrzebu,
transwestytyzm - satysfakcja w wyniku przebierania się w odzież drugiej
płci,
triolizm - układ 2 kobiet z l mężczyzną lub 2 mężczyzn z l kobietą,
urolagnia - kontakt z moczem drugiej osoby,
wampiryzm - kontakt z krwią partnera w formie wypijania Jej,
zoosadyzm - satysfakcja seksualna z dręczenia zwierząt.

Apotemnofilia
Polega ona na pragnieniu dokonania amputacji na własnej osobie lub
współżycia seksualnego z osobą, która ma amputowaną kończynę. Bodźcem

2

seksualnym w tej dewiacji może być kikut. Dewiacja ta często współistnieje
z fetyszyzmem, transwestytyzmem, transseksualizmem.

Masochizm
Podobnie jak sadyzm, masochizm jest definiowany węziej lub szerzej na
zasadzie odwrotności do sadyzmu. Jest on bardziej typowy i częściej
spotykany wśród kobiet. Pogląd ten zrodził się w czasach, gdy powstawała
psychoanaliza i miał swoje uzasadnienie kulturowe. Ze względu na fakt, iż
dewiacja ta stwarza małe zagrożenie społeczne lub nie stwarza go wcale,
masochizm nie jest spotykany w seksuologii sądowej. Zdarzają się natomiast
przypadki szczególnej postaci masochizmu - osiągania satysfakcji
seksualnej poprzez zapętlanie szyi lub podrażnianie siebie prądem
elektrycznym. Stają się one przedmiotem zainteresowania medycyny sądowej,
gdy w wyniku tych praktyk nastąpi zgon.
Jedynymi skutecznymi metodami leczenia w przypadku sadyzmu seksualnego
okazują się metody farmakologiczne, kastracyjne (antyandrogeny) oraz
psychochirurgia. Metody te jednak budzą powszechny sprzeciw zarówno w
świecie medycznym, jak i opinii publicznej; stosowanie ich zatem
ograniczono, a w wielu krabach zaniechano.

Nekrofilia
Nekrofilia należy do najrzadziej spotykanych dewiacji. Jest ona szczególną
postacią fetyszyzmu, w której rolę fetysza odgrywa martwe ciało człowieka.

Sadyzm
Występują dwie często stosowane definicje pojęcia sadyzmu - węższa i
szersza. Węższa określa sadyzm jako osiąganie satysfakcji seksualnej w
wyniku zadawania bólu, ran i poniżania innych, a szersza - jako odczuwanie
satysfakcji seksualnej w sytuacji związanej z dominacją i bezwzględnym
zdominowaniem, podporządkowaniem partnera.
Sadyzm w tym szerszym znaczeniu jest występującym powszechnie fenomenem
egzystencji człowieka. Jest wielorako uwarunkowany, a zapewne i tło
biologiczne nie jest tu bez znaczenia. Kultura, cywilizacja, pedagogika,
narzucając określone modele i wzorce zachowań, kanalizują tendencje
sadystyczne w określone, społecznie aprobowane ramy (np. boks, corrida,
wyścigi, literatura i kinematografia o tematyce wojennej, egzekucje
publiczne itp.). Mówiąc o sadyzmie w szerokim znaczeniu należy go łączyć z
agresywnością, a obie te postawy są znane w zasadzie każdej jednostce
ludzkiej.
Sadyzm w węższym znaczeniu, będący przedmiotem zainteresowania tej pracy,
wbrew pozorom spotykany jest dość rzadko. W większości przypadków sadyzm
seksualny jest realizowany w związku z partnerem o osobowości
masochistycznej, osobowości partnerów zatem dopełniają się, a ich związek

3

może być bardzo trwały i wysoce satysfakcjonujący. W wielu innych
wypadkach sadyzm seksualny realizowany bywa w fantazjach i marzeniach
seksualnych, hamowany i tłumiony jest natomiast w rzeczywistym współżyciu
seksualnym. Wspomniane hamowanie i tłumienie wynikać może z obawy przed
odrzuceniem przez partnera, karą itp. Jedynie w części przypadków sadyzm
seksualny znajduje wyraz w działalności przestępczej, ale dotyczy to
najczęściej osób, u których sadyzm seksualny nakłada się ha
psychopatologię (osobowości nieprawidłowe, chorzy psychicznie).

4