operator maszyn i urzadzen odlewniczych 812[03] z1 01 n

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Jadwiga Łoin

Dobieranie

maszyn

urządzeń

przemysłowych

oraz transportowych 812[03].Z1.01

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Recenzenci:
mgr inż. Ewa Pogorzelska
mgr inż. Marian Cymerys

Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Jadwiga Łoin

Konsultacja:
dr inż. Bożena Zając

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 812[03].Z1.01
„Dobieranie maszyn i urządzeń przemysłowych oraz transportowych”, zawartego
w programie nauczania dla zawodu operator maszyn i urządzeń odlewniczych.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Przykładowe scenariusze zajęć

5. Ćwiczenia

5.1. Charakterystyka maszyn i urządzeń przemysłowych

5.1.1. Ćwiczenia

5.2. Maszyny i urządzenia hydrauliczne i pneumatyczne

5.2.1. Ćwiczenia

5.3. Urządzenia transportu wewnętrznego

5.3.1. Ćwiczenia

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

7. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie operator maszyn i urządzeń
odlewniczych.

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć już ukształtowane,
aby bez problemów mógł korzystać z poradnika,

−

cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas pracy
z poradnikiem,

−

przykładowe scenariusze zajęć,

−

przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania -
- uczenia oraz środkami dydaktycznymi,

−

ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzie pomiaru dydaktycznego,

−

literaturę uzupełniającą.

Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze

szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania.

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od

samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej.

Jako pomoc w realizacji jednostki modułowej dla uczniów przeznaczony jest Poradnik

dla ucznia. Nauczyciel powinien ukierunkować uczniów na właściwe korzystanie z poradnika
do nich adresowanego.

Materiał nauczania (w Poradniku dla ucznia) podzielony jest na rozdziały, które

zawierają podrozdziały. Podczas realizacji poszczególnych rozdziałów wskazanym jest
zwrócenie uwagi na następujące elementy:

−

materiał nauczania – w miarę możliwości uczniowie powinni przeanalizować
samodzielnie. Obserwuje się niedocenianie przez nauczycieli niezwykle ważnej
umiejętności, jaką uczniowie powinni bezwzględnie posiadać – czytanie tekstu
technicznego ze zrozumieniem,

−

pytania sprawdzające mają wykazać, na ile uczeń opanował materiał teoretyczny i czy
jest przygotowany do wykonania ćwiczeń. W zależności od tematu można zalecić
uczniom samodzielne odpowiedzenie na pytania lub wspólne z całą grupą uczniów,
w formie dyskusji opracowanie odpowiedzi na pytania. Druga forma jest korzystniejsza,
ponieważ nauczyciel sterując dyskusją może uaktywniać wszystkich uczniów oraz
w trakcie dyskusji usuwać wszelkie wątpliwości,

−

dominującą rolę w kształtowaniu umiejętności oraz opanowaniu materiału spełniają
ćwiczenia. W trakcie wykonywania ćwiczeń uczeń powinien zweryfikować wiedzę
teoretyczną oraz opanować nowe umiejętności. Przedstawiono dosyć obszerną
propozycję ćwiczeń wraz ze wskazówkami o sposobie ich przeprowadzenia,
uwzględniając różne możliwości ich realizacji w szkole. Nauczyciel decyduje, które
z zaproponowanych ćwiczeń jest w stanie zrealizować przy określonym zapleczu
techniczno dydaktycznym szkoły. Prowadzący może również zrealizować ćwiczenia,
które sam opracował,

−

sprawdzian postępów stanowi podsumowanie rozdziału, zadaniem uczniów jest
udzielenie odpowiedzi na pytania w nim zawarte. Uczeń powinien samodzielnie czytając
zamieszczone w nim stwierdzenia potwierdzić lub zaprzeczyć opanowanie określonego
zakresu materiału. Jeżeli wystąpią zaprzeczenia, nauczyciel powinien do tych zagadnień
wrócić, sprawdzając czy braki w opanowaniu materiału są wynikiem niezrozumienia

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

przez ucznia tego zagadnienia, czy niewłaściwej postawy ucznia w trakcie nauczania.
W tym miejscu jest szczególnie ważna rola nauczyciela, gdyż od postawy nauczyciela,
sposobu prowadzenia zajęć zależy między innymi zainteresowanie ucznia. Uczeń nie
zainteresowany materiałem nauczania, wykonywaniem ćwiczeń nie nabędzie w pełni
umiejętności założonych w jednostce modułowej. Należy rozbudzić wśród uczniów tak
zwaną „ciekawość wiedzy”. Potwierdzenie przez ucznia opanowania materiału nauczania
rozdziału może stanowić podstawę dla nauczyciela do sprawdzenia wiedzy i umiejętności
ucznia z tego zakresu. Nauczyciel realizując jednostkę modułową powinien zwracać
uwagę na predyspozycje ucznia, ocenić, czy uczeń ma większe uzdolnienia manualne,
czy może lepiej radzi sobie z rozwiązywaniem problemów teoretycznych,

−

testy zamieszczone w rozdziale Ewaluacja osiągnięć ucznia zawierają zadania z zakresu
całej jednostki modułowej i należy je wykorzystać do oceny uczniów, a wyniki
osiągnięte przez uczniów powinny stanowić podstawę do oceny pracy własnej
nauczyciela realizującego tę jednostkę modułową. Każdemu zadaniu testu przypisano
określoną liczbę możliwych do uzyskania punktów (0 lub 1 punkt). Ocena końcowa
uzależniona jest od ilości uzyskanych punktów. Nauczyciel może zastosować test według
własnego projektu oraz zaproponować własną skalę ocen. Należy pamiętać, żeby tak
przeprowadzić proces oceniania ucznia, aby umożliwić mu jak najpełniejsze wykazanie
swoich umiejętności.

Metody polecane do stosowania podczas kształcenia modułowego to:

−

pokazu z opisem,

−

dyskusji dydaktycznej,

−

pogadanki dydaktycznej,

−

tekstu przewodniego,

−

ćwiczeń przedmiotowych.

Miejsce jednostki modułowej w strukturze modułu 812[03].Z1 „Eksploatacja maszyn

i urządzeń odlewniczych” jest wyeksponowane na schemacie zamieszczonym na stronie 5.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Schemat układu jednostek modułowych

812[03].Z1

Eksploatacja maszyn

i urządzeń odlewniczych

812[03].Z1.01

Dobieranie maszyn

i urządzeń przemysłwych oraz

transportowych

812[03].Z1.02

Użytkowanie

i obsługiwanie maszyn

i urządzeń przemysłowych oraz

transportowych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

stosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony środowiska i ochrony
przeciwpożarowej podczas wykonywania pracy,

−

organizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii,

−

czytać rysunki konstrukcyjne i technologiczne, dokumentację techniczno-ruchową oraz
instrukcje obsługi maszyn i urządzeń,

−

określać parametry maszyn i urządzeń elektrycznych na podstawie tabliczki znamionowej
oraz rozróżniać na schematach elementy obwodu elektrycznego,

−

rozróżniać podstawowe elementy elektroniczne oraz podstawowe elementy układów
sterowania,

−

rozróżniać elementy układów automatyki przemysłowej oraz interpretować proste
schematy układów automatycznej regulacji,

−

korzystać z dokumentacji technicznej, PN, katalogów.

−

stosować i zamieniać jednostki układu SI,

−

współpracować w grupie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

–

scharakteryzować proces produkcyjny,

–

scharakteryzować proces technologiczny,

–

dokonać klasyfikacji maszyn i urządzeń przemysłowych,

–

scharakteryzować zespół, podzespół i mechanizm maszyny,

–

wyjaśnić budowę i zasadę działania układów pneumatycznych i hydraulicznych,

–

rozróżnić elementy napędów hydraulicznych i pneumatycznych,

–

określić przeznaczenie elementów napędów hydraulicznych i pneumatycznych,

–

odczytać schematy układów pneumatycznych i hydraulicznych,

–

sklasyfikować i scharakteryzować sprężarki,

–

sklasyfikować wentylatory,

–

wyjaśnić budowę wentylatorów osiowych i promieniowych,

–

określić parametry wentylatora,

–

określić wykorzystanie sprężarek i wentylatorów w procesach odlewniczych,

–

scharakteryzować podstawowe typy magazynów,

–

sklasyfikować urządzenia do transportu wewnętrznego,

–

sklasyfikować dźwignice,

–

określić cechy dźwignic według PN,

–

rozróżnić elementy dźwignic,

–

sklasyfikować dźwigniki i określić ich zastosowanie,

–

rozróżnić rodzaje cięgników i wskazać zastosowanie,

–

sklasyfikować suwnice według PN,

–

rozróżnić elementy i podstawowe zespoły suwnic,

–

sklasyfikować przenośniki, objaśnić ich budowę i zastosowanie,

–

scharakteryzować uprawnienia zawodowe do obsługi urządzeń transportu wewnętrznego,

–

wskazać instytucje nadzorujące prace urządzeń transportu wewnętrznego,

–

skorzystać z dokumentacji technicznej, Polskich Norm oraz katalogów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

…………………………………………………….

Modułowy program nauczania:

Operator maszyn i urządzeń odlewniczych 812[03]

Moduł:

Eksploatacja maszyn i urządzeń odlewniczych 812[03].Z1

Jednostka modułowa:

Dobieranie maszyn i urządzeń przemysłowych oraz

transportowych 812[03].Z1.01

Temat: Charakterystyka maszyn i urządzeń przemysłowych.

Cel ogólny: Charakteryzowanie maszyn i urządzeń przemysłowych.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

sklasyfikować maszyny i urządzenia przemysłowe,

−

scharakteryzować zespół, podzespół, mechanizm maszyny,

−

podać cechy charakteryzujące maszyny i urządzenia przemysłowe,

−

wskazać zależność pomiędzy maszyną a urządzeniem przemysłowym,

−

wymienić przykłady zastosowania maszyn i urządzeń.

Metody nauczania–uczenia się:

−

dyskusja dydaktyczna,

−

ćwiczenie przedmiotowe,

−

pokaz z opisem.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

indywidualna,

−

w małych grupach.

Czas: 3 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

stanowiska do pracy grupowej i indywidualnej,

−

fotografie, foliogramy, rzutnik pisma,

−

modele maszyn i urządzeń będące na wyposażeniu pracowni,

−

katalogi maszyn i urządzeń,

−

plansze o tematyce zastosowania maszyn i urządzeń przemysłowych,

−

papier format A3 dla każdego zespołu,

−

koperty zawierające zestawy kartek z nazwami maszyn i urządzeń i osobno z ich
określeniem,

−

stanowiska komputerowe z dostępem do Internetu,

−

poradnik dla ucznia,

−

poradnik mechanika.

Przebieg zajęć:
I.

Czynności organizacyjno-porządkowe.

II. Faza właściwa.
1. Podanie tematu i celów zajęć.
2. Omówienie sposobu realizacji celów.
3. Plan zajęć:

A. Wprowadzenie do charakterystyki maszyn i urządzeń.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

nauczyciel wprowadza uczniów w zagadnienia nauki o maszynach,

−

nauczyciel dzieli uczniów na 3 osobowe zespoły, przydziela zadania i przygotowane
materiały do wykonania ćwiczenia.

−

omawia sposób wykonania ćwiczeń.

B. Wykonywanie przez uczniów ćwiczeń przedmiotowych.

Ćwiczenie 1

Dokonaj klasyfikacji urządzeń przemysłowych, podział przedstaw graficznie według

schematu.

Praca w zespołach 3 osobowych:

−

uczniowie zapoznają się z podziałem urządzeń przemysłowych,

−

uczniowie wyszukują przykłady poszczególnych rodzajów urządzeń przemysłowych,

−

ustalają kryteria podziału,

−

porządkują wyszukane urządzenia według z góry przyjętych kryteriów,

−

dyskutują na temat poprawności porządkowania i sposobu zapisu podziału,

−

opracowują schemat,

−

sprawdzają poprawność wykonanego ćwiczenia.

Prezentacja i analiza ćwiczenia:

−

reprezentanci zespołów prezentują pracę pozostałym uczniom,

−

uzasadniają sklasyfikowanie urządzeń przemysłowych,

−

dokonują oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

Ćwiczenie 2

Dopasuj właściwą nazwę do podanych określeń maszyn, urządzeń i ich elementów.

Praca w zespołach 3 osobowych:

−

uczniowie zapoznają się z określeniami: maszyna przemysłowa, urządzenie
przemysłowe, mechanizm, zespół,

−

uczniowie odczytują określenia napisane na kartkach,

−

dyskutują w zespole na temat przyporządkowania nazw określeniom,

−

dopasowują nazwy do określeń.
Prezentacja i analiza ćwiczenia:

−

uczniowie sprawdzają poprawność wykonania ćwiczenia,

Urządzenia

przemysłowe

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

prezentują wykonane ćwiczenie,

−

uzasadniają wybór określeń,

−

dokonują oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

Ćwiczenie 3

Rozpoznaj przedstawione na rysunkach poniżej maszyny i urządzenia przemysłowe.

Określ ich rodzaj, podaj główne zespoły i podzespoły występujące w tych maszynach.
Wykorzystaj tabelę znajdującą się pod rysunkami.

Nazwa urządzenia/maszyny

Główne zespoły i podzespoły

Praca indywidualna:

−

uczeń zapoznaje się z rodzajami maszyn i urządzeń przemysłowych,

−

rozpoznaje maszyny, urządzenia na rysunkach,

−

rozpoznaje główne zespoły i podzespoły rozpoznanych maszyn, urządzeń,

−

wpisuje nazwy rozpoznanych obiektów, głównych zespołów i podzespołów do tabeli.

Prezentacja i analiza ćwiczenia:

−

uczeń sprawdza poprawność wykonanego ćwiczenia,

−

uczeń prezentuje efekty swojej pracy,

−

dokonuje oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zakończenie zajęć

Nauczyciel wspólnie z uczniami podsumowuje zajęcia, ocenia pracę uczniów, wskazuje

umiejętności jakie uczniowie nabyli wykonując ćwiczenie.

Praca domowa

Nauczyciel zadaje pracę na temat „Określ przeznaczenie rozpoznanych w ćwiczeniu 4

maszyn i urządzeń będących na wyposażeniu pracowni budowy maszyn”.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

prezentacja,

−

samoocena.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca

…………………………………………………….

Modułowy program nauczania:

Operator maszyn i urządzeń odlewniczych 812[03]

Moduł:

Eksploatacja maszyn i urządzeń odlewniczych 812[03].Z1

Jednostka modułowa:

Dobieranie maszyn i urządzeń przemysłowych oraz

transportowych 812[03].Z1.01

Temat: Charakterystyka przenośników cięgnowych.

Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności klasyfikowania przenośników, objaśniania ich budowy

i zastosowania.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

określić przeznaczenie przenośników,

−

sklasyfikować przenośniki ze względu na cechy konstrukcyjne,

−

rozpoznać przenośniki cięgnowe,

−

opisać ogólną budowę typowych przenośników cięgnowych,

−

wymienić przykłady zastosowania typowych przenośników cięgnowych.

Metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z opisem,

−

pogadanka,

−

ćwiczenie przedmiotowe.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

indywidualna,

−

grupowa.

Czas: 1 godzina dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

−

stanowiska do pracy indywidualnej i grupowej,

−

film dydaktyczny,

−

foliogramy, rzutnik pisma,

−

plansze z przenośnikami,

−

modele przenośników cięgnowych,

−

katalogi przenośników,

−

papier A3,

−

formularz do ćwiczenia,

−

zestawy rysunków przenośników dla każdej grupy.

Przebieg zajęć:
I.

Czynności organizacyjno-porządkowe.

II. Faza właściwa.
1. Podanie tematu i celów zajęć.
2. Omówienie sposobu realizacji celów.
3. Przypomnienie

wiadomości

dotyczących:

funkcji

środków

transportu

wewnątrzzakładowego, klasyfikacji urządzeń do transportu wewnętrznego, ogólnych
informacji o przenośnikach.

4. Wprowadzenie do charakterystyki przenośników:

−

klasyfikacja przenośników ze względu na cechy konstrukcyjne,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

prezentacja filmu dydaktycznego pt. „Przenośniki”,

−

omówienie ogólnej budowy przenośników z wykorzystaniem plansz i foliogramów.

5. Przygotowanie do pracy w grupach:

−

podział uczniów na zespoły 2, 3 osobowe, przydział zadań i materiałów do
wykonania ćwiczenia,

−

omówienie sposobu wykonania ćwiczenia.

6. Praca uczniów w grupach:

−

pobierają materiały do wykonania ćwiczenia,

−

przystępują do pracy w grupach.

Ćwiczenie 1

Rozpoznaj przenośniki przedstawione na rysunkach otrzymanych od nauczyciela.

Uczniowie pracując zespołowo:

−

analizują rysunki przenośników,

−

odczytują nazwy przenośników zapisane na kartkach,

−

wyszukują w katalogach przenośniki, które rozpoznali na rysunkach,

−

dopasowują nazwy do rysunków przenośników,

−

uzasadniają wybór, prezentują pracę pozostałym grupom.

Ćwiczenie 2

Dokonaj klasyfikacji przenośników ze względu na cechy konstrukcyjne. Wykorzystaj

rysunki przenośników z ćwiczenia 1.

Uczniowie pracując zespołowo:

−

porządkują wiadomości dotyczące rodzajów przenośników,

−

ustalają sposób zapisu klasyfikacji,

−

opracowują schemat podziału przenośników,

−

umieszczają na schemacie rysunki z ćwiczenia 1,

−

sprawdzają z literaturą poprawność wykonanego ćwiczenia,

−

prezentują pracę pozostałym uczniom.

Ćwiczenie 3

Rozpoznaj główne zespoły i podzespoły występujące w zidentyfikowanych

przenośnikach. Do prezentacji budowy wykorzystaj model przenośnika.

Uczniowie pracując zespołowo:

−

analizują budowę przenośnika wykorzystując katalogi i literaturę,

−

wypisują nazwy głównych elementów budowy przenośnika,

−

prezentują pracę pozostałym uczniom.

Ćwiczenie 4

Określ przeznaczenie przenośnika omawianego w ćwiczeniu 3.

Uczniowie pracując indywidualnie:

−

wypisują przykłady zastosowania rozpoznanego przenośnika,

−

wskazują, które cechy konstrukcyjne zadecydowały o przeznaczeniu,

−

prezentują pracę pozostałym uczniom.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zakończenie zajęć

Nauczyciel wspólnie z uczniami podsumowuje zajęcia, ocenia pracę uczniów, wskazuje

umiejętności, jakie uczniowie nabyli wykonując ćwiczenie.

Praca domowa

Zapisz notatkę z lekcji w formie tabelki.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

prezentacja,

−

samoocena.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. ĆWICZENIA

5.1. Charakterystyka maszyn i urządzeń przemysłowych

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Dokonaj klasyfikacji urządzeń przemysłowych, podział przedstaw graficznie według

schematu.

Rysunek do ćwiczenia 1

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przypomnieć sobie określenia poszczególnych rodzajów maszyn i urządzeń,
2) zapoznać się z podziałem urządzeń przemysłowych,
3) wyszukać przykłady poszczególnych rodzajów urządzeń przemysłowych,
4) ustalić kryteria podziału,
5) uporządkować urządzenia według z góry ustalonych kryteriów,
6) nanieść na schemacie wyszukane urządzenia zgodnie z przyjętym sposobem

porządkowania,

7) zaprezentować efekty swojej pracy,
8) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z opisem,

−

ćwiczenie przedmiotowe,

−

dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

−

stanowiska komputerowe z dostępem do Internetu,

−

katalogi maszyn i urządzeń,

−

plansze,

−

arkusz format A3 do ćwiczenia dla każdego zespołu,

−

literatura z rozdziału 7,

−

poradnik mechanika.

Urządzenia

przemysłowe

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Dopasuj właściwą nazwę do określeń maszyn, urządzeń korzystając z kopert załączonych

do ćwiczenia.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z określeniami: maszyna przemysłowa, urządzenie przemysłowe,

mechanizm, zespół,

2) odczytać określenia maszyn i urządzeń zapisane na kartkach,
3) dopasować nazwy do określeń maszyn i urządzeń,
4) zaprezentować efekty swojej pracy,
5) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z opisem,

−

ćwiczenie przedmiotowe,

−

dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

−

koperty z zestawami kartek z nazwami maszyn i urządzeń i osobno z ich określeniami,

−

literatura z rozdziału 7,

−

poradnik mechanika.

Ćwiczenie 3

Rozpoznaj przedstawione na rysunkach poniżej maszyny i urządzenia przemysłowe.

Określ ich rodzaj, podaj główne zespoły i podzespoły występujące w tych maszynach.
Wykorzystaj tabelę znajdującą się pod rysunkami.

Nazwa urządzenia/maszyny

Główne zespoły i podzespoły

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z rodzajami maszyn i urządzeń przemysłowych,
2) rozpoznać maszyny i urządzenia na rysunkach,
3) wpisać nazwy rozpoznanych obiektów do tabeli,
4) wyszukać główne zespoły i podzespoły występujące w rozpoznanych maszynach

i urządzeniach,

5) zaprezentować efekty swojej pracy,
6) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z opisem,

−

ćwiczenie przedmiotowe,

−

dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

−

arkusz do ćwiczenia z rysunkami maszyn i urządzeń,

−

plansze o tematyce dotyczącej podstawowych zespołów i podzespołów występujących
w maszynach i urządzeniach przemysłowych,

−

literatura z rozdziału 7,

−

poradnik mechanika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.2. Maszyny i urządzenia hydrauliczne i pneumatyczne

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na podstawie dokumentacji techniczno-ruchowej urządzenia, rozpoznaj pompę

zastosowaną w napędzie hydraulicznym, wypisz jej charakterystyczne parametry.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się podstawowymi rodzajami pomp stosowanych w napędach hydraulicznych,
2) zapoznać się podstawowymi parametrami charakteryzującymi pompy,
3) zapoznać się z dokumentacją techniczno-ruchową urządzenia,
4) odszukać w polskich normach i katalogach potrzebną pompę,
5) podać oznaczenie pompy i jej parametry techniczne,
6) zaprezentować efekty swojej pracy,
7) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie przedmiotowe,

−

dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

−

tablice poglądowe dotyczące pomp,

−

dokumentacja techniczno-ruchowa urządzenia,

−

Polskie Normy i katalogi,

−

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Na poniższym rysunku przedstawiono schemat napędu ruchu prostoliniowego stołu

maszyny z hydraulicznie sterowanym rozdzielaczem zmiany kierunku. Rozpoznaj elementy
układu hydraulicznego. Uzupełnij tabelę znajdującą się w arkuszu do ćwiczenia.

Rysunek do ćwiczenia 2

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Oznaczenie na rysunku

Nazwa elementu

Rozdzielacz pomocniczy

, D

, ZZ

, Z

Zderzaki

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z elementami układów hydraulicznych,
2) zapoznać się z symbolami graficznymi elementów hydraulicznych,
3) rozpoznać elementy układu hydraulicznego,
4) wpisać nazwy elementów układu hydraulicznego do tabeli,
5) zaprezentować efekty swojej pracy,
6) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie przedmiotowe,

−

dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

−

arkusz do ćwiczenia ze schematem hydraulicznym,

−

norma PN-ISO 1219–1 „Napędy i sterowania hydrauliczne i pneumatyczne – Symbole
graficzne i schematy układów – Symbole graficzne”,

−

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 3

Rozpoznaj i podaj właściwą nazwę elementów układu pneumatycznego przedstawionego

na rysunku.

Rysunek do ćwiczenia 3

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z elementami układów pneumatycznych,
2) zapoznać się z symbolami graficznymi elementów pneumatycznych,
3) rozpoznać elementy układu pneumatycznego,
4) wypełnić arkusz do ćwiczenia,
5) zaprezentować efekty swojej pracy,
6) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie przedmiotowe,

−

dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

−

arkusz do ćwiczenia ze schematem pneumatycznym,

−

norma PN-ISO 1219–1 „Napędy i sterowania hydrauliczne i pneumatyczne – Symbole
graficzne i schematy układów – Symbole graficzne”,

−

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 4

Dobierz sprężarkę przeznaczoną do oczyszczania płyt modelowych, której model

przedstawia rysunek. Wymagania stawiane urządzeniu są następujące: wydajność minimalna
250 l/min i wartość wytwarzanego przyrostu ciśnienia 10 bar.

Rysunek do ćwiczenia 4

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się podstawowymi parametrami charakteryzującymi sprężarki,
2) zapoznać się z wymaganiami instrukcji eksploatacji układu tłoczącego,
3) odszukać w polskich normach i katalogach potrzebną sprężarkę,
4) podać oznaczenie dobranej sprężarki i jej parametry techniczne,
5) zaprezentować efekty swojej pracy,
6) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie przedmiotowe,

−

dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

−

tablice poglądowe dotyczące sprężarek,

−

katalogi sprężarek,

−

Polskie Normy,

−

stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu,

−

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 5

Dobierz wentylator promieniowy, który ma być zastosowany w układzie wywiewnym,

napędzany silnikiem elektrycznym o mocy 2 kW, aby był on w stanie wytworzyć ciśnienie

∆

p = 3000 Pa i posiadał wydajność objętościową Q = 1400 m

/h.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się podstawowymi parametrami charakteryzującymi wentylatory,
2) odszukać w polskich normach i katalogach potrzebny wentylator,
3) podać oznaczenie dobranego wentylatora, i jego parametry techniczne,
4) zaprezentować efekty swojej pracy,
5) uzasadnić wybór wentylatora,
6) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie przedmiotowe,

−

dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

−

tablice poglądowe dotyczące wentylatorów,

−

katalogi wentylatorów,

−

Polskie Normy,

−

stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu,

−

literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.3. Urządzenia transportu wewnętrznego

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na poniższych rysunkach przedstawiono suwnice. Określ rodzaj suwnic, wskaż

podstawowe mechanizmy, podaj przykłady zastosowania każdej z nich. Wykorzystaj
załączoną tabelę.

Nr rysunku

Rodzaj suwnicy

Mechanizmy suwnicy

Przykłady zastosowania

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien przygotować literaturę

i dokumentację odpowiednią do zakresu ćwiczenia, omówić zakres i technikę wykonania
ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z rodzajami suwnic, określić ich zastosowanie,
2) rozpoznać suwnice na rysunkach,
3) rozpoznać mechanizmy suwnic,
4) wpisać nazwy suwnic do tabeli, odpowiednio podać występujące w nich mechanizmy

i przykłady zastosowania,

5) zaprezentować efekty swojej pracy,
6) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie przedmiotowe,

−

dyskusja dydaktyczna,

−

pokaz z opisem.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Środki dydaktyczne:

−

modele suwnic,

−

katalogi urządzeń transportowych,

−

plansze przedstawiające urządzenia transportowe,

−

arkusz do ćwiczenia,

−

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Dobierz odpowiedni rodzaj dźwignicy do podnoszenia ciężarów. Urządzeniu stawiane są

następujące wymagania: udźwig 1kN, wysokość podnoszenia 150 mm, możliwość przesuwu
poziomego 100 mm.

Rodzaj dźwignicy

Udźwig [kN]

Wysokość podnoszenia [mm]

Przesuw poziomy [mm]

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien przygotować literaturę

i dokumentację odpowiednią do zakresu ćwiczenia, omówić zakres i technikę wykonania
ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z rodzajami dźwignic,
2) wyszukać strony www z ofertami dźwignic,
3) dokonać analizy wybranych dźwignic,
4) wybrać dźwignicę umożliwiające podnoszenie ładunku z wymaganiami zapisanymi

w treści ćwiczenia,

5) wpisać dane wybranej dźwignicy do tabelki,
6) zaprezentować efekty swojej pracy,
7) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie przedmiotowe,

−

dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

−

arkusz do ćwiczenia,

−

katalogi ofertowe dźwignic,

−

stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu,

−

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 3

Dobierz nazwy do wózków transportowych przedstawionych na rysunkach, określ rodzaj

napędu. Dobrane określenia zapisz w tabeli.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Nr wózka

Rodzaj wózka

Rodzaj napędu

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien przygotować literaturę

i dokumentację odpowiednią do zakresu ćwiczenia, omówić zakres i technikę wykonania
ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z rodzajami wózków transportowych,
2) zapoznać się z rodzajami napędów stosowanych w wózkach jezdniowych,
3) nadać nazwy wózkom przedstawionym na rysunkach,
4) uzupełnić odpowiednio tabelę, wpisując nazwy wózków i rodzaj napędu,
5) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z opisem,

−

ćwiczenie przedmiotowe,

−

dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

−

arkusz do ćwiczenia,

−

katalogi ofertowe wózków transportowych,

−

literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 4

Przyporządkuj właściwą nazwę przenośnikom przedstawionym na rysunkach. Dokonaj

klasyfikacji ze względu na cechy konstrukcyjne.

a) grawitacyjny

b) podwieszany jednotorowy

c) ślimakowy

d) wałkowy napędzany

e) wibracyjny korytowy

f) członowy

Rozwiązanie

Nr rysunku

Oznaczenie nazwy przenośnika

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien przygotować literaturę

i dokumentację odpowiednią do zakresu ćwiczenia, omówić zakres i technikę wykonania
ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z rodzajami przenośników transportowych,
2) określić kryteria klasyfikacji przenośników transportowych,
3) połączyć w pary rysunek i odpowiadającą mu nazwę,
4) wyniki zapisać w tabeli,
5) zaprezentować efekty swojej pracy,
6) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z opisem,

−

dyskusja dydaktyczna,

−

ćwiczenie przedmiotowe.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Środki dydaktyczne:

−

foliogramy, plansze z przenośnikami,

−

rzutnik pisma,

−

katalogi ofertowe przenośników,

−

arkusz do ćwiczenia,

−

literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Dobieranie maszyn i urządzeń
przemysłowych oraz transportowych”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 2, 3, 5, 6, 7, 9, 10, 12, 13, 14, 15, 17, 18, 19, 20 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 4, 8, 11, 16 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 11 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 14 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym 4 z poziomu ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. a, 2. a, 3. a, 4. d, 5. c, 6. c, 7. c, 8. a, 9. b, 10. c, 11. a,
12. b, 13. d, 14. a, 15. d, 16. a, 17. b, 18. a, 19. c, 20. a.

Plan testu

zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Zilustrować zasadę działania sprężarki

Rozróżnić prasy hydrauliczne

Rozróżnić pompy

Scharakteryzować mechanizmy maszyn

Scharakteryzować sprężarki

Określić budowę suwnicy

Określić parametry wózków naładownych

Wymienić dźwignice podlegające badaniom
ograniczonym przez UDT

Określić podstawowe zespoły suwnicy

Rozróżnić urządzenia pneumatyczne

Sklasyfikować pompy

Wyjaśnić pojęcie maszyna

Scharakteryzować działanie sprężarki
tłokowej

Określić napęd hydrauliczny

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rozróżnić elementy układów
pneumatycznych

Sklasyfikować suwnice

Określić zastosowanie dźwigników

Określić parametry wentylatora

Rozróżnić parametry żurawi

Rozróżnić elementy napędów hydraulicznych

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej

jednotygodniowym.

2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przygotuj odpowiednią liczbę testów i kart odpowiedzi.
5. Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.
6. Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.
7. Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.
8. Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.
9. Kilka minut przed zakończeniem testu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie

zakończenia udzielania odpowiedzi.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi.

Tylko jedna jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce

znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż rozwiązanie

zadania na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8. Na rozwiązanie testu masz 50 minut.

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Schemat przedstawia zasadę działania sprężarki

a) tłokowej trzystopniowej.
b) tłokowej dwustopniowej.
c) tłokowej jednostopniowej.
d) nurnikowej dwustopniowej.

2. Maszyna przedstawiona na rysunku to

a) prasa hydrauliczna.
b) strugarka pionowa.
c) ciągarka pionowa.
d) dźwignik hydrauliczny.

3. Pompa przestawiona na rysunku często stosowana w napędach hydraulicznych to pompa

a) tłokowa promieniowa.
b) wyporowa łopatkowa.
c) rotacyjna zębata.
d) wirowa osiowa.

4. Ruch suwaka w prasie przedstawionej na rysunku realizowany jest poprzez mechanizm

a) jarzmowy.
b) śrubowy.
c) dźwigniowy.
d) mimośrodowy.

5. Dane techniczne takie jak: ciśnienie użytkowe, wydajność, moc silnika napędowego

dotyczą urządzenia przedstawionego na rysunku. Urządzeniem tym jest
a) pompa rotacyjna.
b) sprężarka wirnikowa.
c) sprężarka tłokowa.
d) pompa dyfuzyjna.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. Suwnica, której konstrukcja nośna wyposażona jest w dwie wysokie podpory poruszające

się po torach ułożonych na poziomie składowania ładunków to suwnica
a) pomostowa podwieszana.
b) pomostowa natorowa.
c) bramowa.
d) półbramowa.

7. Podstawowym parametrem technicznym wózka naładownego jest

a) prędkość jazdy.
b) zewnętrzny promień zawracania.
c) dopuszczalna ładowność.
d) zdolność pokonywania wzniesień.

8. Badaniom ograniczonym przez Urząd Dozoru Technicznego podlegają

a) podnośniki prowadzone i zdalnie sterowane.
b) suwnice pomostowe natorowe.
c) wózki jezdniowe podnośnikowe.
d) wózki jezdniowe z wysięgnikiem.

9. Podstawowe mechanizmy każdej suwnicy to

a) mechanizm hamulcowy, mechanizm zapadkowy, mechanizm podnoszenia.
b) mechanizm jazdy suwnicy, mechanizm jazdy wózka, mechanizm podnoszenia.
c) mechanizm jazdy wózka, mechanizm zapadkowy, mechanizm hamulcowy.
d) mechanizm podnoszenia, mechanizm jazdy wózka, mechanizm zapadkowy.

10. Sprężarki wywołują przyrost ciśnienia

a) poniżej 0,2 MPa.
b) do 0,015 MPa.
c) powyżej 0,2 MPa.
d) 0,001 ÷ 0,003 MPa.

11. Pompy tłokowe zaliczamy do pomp wyporowych o

a) postępowo-zwrotnym ruchu elementu roboczego.
b) obrotowo-zwrotnym ruchu elementu roboczego.
c) obrotowym ruchu elementu roboczego.
d) obiegowym ruchu elementu roboczego.

12. Maszyna przemysłowa to

a) przedmiot umożliwiający wykonanie określonego procesu.
b) zespół mechanizmów zdolnych do wykonywania pracy użytecznej.
c) zespół połączonych ze sobą części stanowiących funkcjonalną całość.
d) część maszyny zdolna do przekazywania ruchu.

13. Układ zaworów przedstawiony na rysunku wskazuje, że sprężarka jest w fazie

a) tłoczenia.
b) sprężania.
c) rozprężania.
d) ssania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14. Napęd hydrauliczny jest to napęd

a) wywołany ruchem cieczy pod ciśnieniem, oparty na prawie Pascala.
b) mechanizmów maszyn przy wykorzystaniu energii sprężonego gazu.
c) wywołany ruchem cieczy pod niedużym ciśnieniem, oparty na prawie Ohma.
d) oparty na przyroście ciśnienia statycznego gazu w wentylatorach.

15. Rysunek przedstawia zestaw przygotowania sprężonego powietrza. Cyframi oznaczono

a) 1 – reduktor, 2 – smarownica, 3 – filtr.
b) 1 – smarownica, 2 – reduktor, 3 – filtr.
c) 1 – filtr, 2 – smarownica, 3 – reduktor.
d) 1 – filtr, 2 – reduktor, 3 – smarownica.

16. Rysunek przedstawia suwnicę

a) pomostową dwudźwigarową.
b) podwieszaną dwubelkową.
c) bramową dwudźwigarową.
d) półbramową dwudźwigarową.

17. Dźwignica, w której ładunek jest przemieszczany za pośrednictwem układu dźwigni

napędzanych za pomocą śruby to
a) wciągnik linowy.
b) dźwignik dźwigniowy.
c) żuraw przyścienny.
d) wciągarka stojakowa.

18. Przy doborze wentylatora należy brać pod uwagę jego sprawność, tzn. stosunek

a) ciśnienia na wlocie do ciśnienia na wylocie wentylatora.
b) mocy użytecznej do mocy silnika napędzającego.
c) objętości gazu zassanego do objętości gazu wylotowego.
d) średnicy króćca ssawnego do średnicy króćca wylotowego.

19. Podstawowe parametry żurawia słupowego to

a) prędkość podnoszenia i opuszczania ładunku.
b) masa własna i rodzaj zblocza.
c) udźwig i kąt obrotu wysięgnika.
d) rodzaj użytego napędu i rodzaj zastosowanej liny.

20. Elementy urządzenia oznaczone strzałką na rysunku obok to

a) zawory tłoczne.
b) zawory ssawne.
c) dławica odcinająca.
d) tłok górny.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko.............................................................................................................................

Dobieranie maszyn i urządzeń przemysłowych oraz transportowych

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Test 2
Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Dobieranie maszyn i urządzeń
przemysłowych oraz transportowych”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 3, 4, 6, 7, 8, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 1, 2, 5, 9, 20 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 11 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 14 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym 4 z poziomu ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. d, 2. c, 3. b, 4. b, 5. c, 6. c, 7. a, 8. c, 9. c, 10. a, 11. a,
12. a, 13. c, 14. c, 15. c, 16. b, 17. d, 18. a, 19. d, 20. a.

Plan testu

zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Rozróżnić podstawowe zespoły suwnicy
pomostowej

Określić uprawnienia operatorów suwnic

Rozpoznać symbol graficzny stosowany
w układach hydraulicznych

Określić cechy charakterystyczne napędu
hydraulicznego

Scharakteryzować właściwości powietrza jako
czynnika roboczego napędu pneumatycznego

Rozróżniać elementy mechanizmów maszyn

Wskazać parametry techniczne elementów
napędów hydraulicznych

Rozróżnić elementy napędów pneumatycznych

Określić parametry dźwignic

Określić budowę przenośników kubełkowych

Zdefiniować napęd pneumatyczny

Rozróżnić elementy składowe dźwignic

Rozpoznać symbole układu pneumatycznego
zasilania

Określić zasadę działania przenośników
zabierakowych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Określić zasadę pracy przenośników
pneumatycznych

Określić parametry techniczne suwnicy

Określić rodzaj zaworu zabezpieczającego
zbiornik ciśnieniowy

Opisać budowę cięgników

Wyjaśnić zasadę działania sprężarki tłokowej

Scharakteryzować zespół maszyny

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej

jednotygodniowym.

zakończenia udzielania odpowiedzi.

Instrukcja dla ucznia

Tylko jedna jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce

znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż rozwiązanie

zadania na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8. Na rozwiązanie testu masz 50 minut.

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Rysunek przestawia

a) motoreduktor bezobsługowy.
b) wciągnik mechaniczny.
c) mechanizm podnoszenia suwnicy bramowej.
d) wózek jezdny suwnicy pomostowej.

2. Osoba posiadająca uprawnienia kategorii II S ma prawo do

a) obsługi żurawi.
b) obsługi wciągników.
c) obsługi suwnic sterowanych z poziomu roboczego i sterowanych z kabiny.
d) obsługi wszystkich rodzajów dźwignic

3. Zamieszczony poniżej symbol graficzny przedstawia

a) pompę hydrauliczną o jednym kierunku przepływu i stałej wydajności.
b) pompę hydrauliczną o jednym kierunku przepływu i zmiennej wydajności.
c) silnik hydrauliczny obrotowy o stałej chłonności.
d) silnik hydrauliczny obrotowy o regulowanej chłonności.

4. Najkorzystniejszy układ napędowy dla obrabiarki pracującej ruchem posuwisto

zwrotnym z bardzo dużą siłą bez drgań i szarpnięć to
a) układ mechaniczny.
b) układ hydrauliczny.
c) układ pneumatyczny.
d) układ elektryczny.

5. Powietrze jako czynnik roboczy napędu pneumatycznego jest

a) ściśliwe i wrażliwe na przegrzanie.
b) nieściśliwe i chłodzi układ napędu.
c) ściśliwe i może chłodzić układ napędu.
d) nieściśliwe i wrażliwe na przegrzanie.

6. Członem sztywnym mogącym wystąpić w mechanizmach maszyn jest

a) łańcuch.
b) sprężyna.
c) popychacz.
d) lina stalowa.

7. Parametrem pomp wirowych branym pod uwagę przy jej doborze jest

a) całkowita wysokość pompowania.
b) konstrukcja wirnika.
c) przekrój rury ssawnej.
d) przekrój rury tłocznej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8. Schemat obok przedstawia układ sprężarki

a) z tłokami jednostronnego działania.
b) jednostronnego działania bezwodzikowy.
c) z tłokami obustronnego działania.
d) leżącej obustronnego działania.

9. Podstawowe parametry żurawia przyściennego to

a) prędkość podnoszenia i opuszczania ładunku.
b) masa własna i rodzaj zblocza.
c) udźwig i kąt obrotu wysięgnika.
d) rodzaj użytego napędu i rodzaj zastosowanej liny.

10. W przenośniku przedstawionym na rysunku ładunek jest transportowany za pomocą

a) kubełków przymocowanych do taśmy.
b) kubełków przymocowanych do płyty.
c) taśmy przewiniętej przez koło napędowe.
d) zabieraków zgrzebłowych.

11. Napęd pneumatyczny jest to napęd mechanizmów maszyn i urządzeń przy wykorzystaniu

a) energii sprężonego gazu.
b) ciśnienia cieczy.
c) ruchu cieczy lub gazu.
d) gazu o ciśnieniu atmosferycznym.

12. Zespoły chwytające dźwignic to

a) haki, pętle, zawiesia.
b) krążki linowe i łańcuchowe.
c) hamulce klockowe i tarczowe.
d) obręcze kół jezdnych suwnic.

13. Na rysunku przedstawiono zestaw przygotowania sprężonego powietrza. Cyframi

oznaczono

a) 1 – reduktor, 2 – smarownica, 3 – zawór odcinający, 4 – filtr.
b) 1 – zawór odcinający, 2 – reduktor, 3 – filtr, 4 – smarownica.
c) 1 – smarownica, 2 – reduktor, 3 – filtr, 4 – zawór odcinający.
d) 1 – filtr, 2 – zawór odcinający, 3 – smarownica, 4 – reduktor.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14. Przenośniki zabierakowe są to urządzenia, które przenoszą nosiwo

a) pod działaniem ruchów wahliwych lub drgań rynny transportowej.
b) w strumieniu gazu.
c) przez przesuwanie go za pomocą cięgna zaopatrzonego w zgrzebła.
d) w strumieniu cieczy.

15. Przenośniki pneumatyczne to przenośniki, w których transport materiału odbywa się

a) w strumieniu cieczy.
b) po rolkach.
c) w strumieniu gazu.
d) wskutek drgań rynny transportowej.

16. Dopuszczalna wielkość podnoszonego ładunku suwnicy to

a) wydajność przeładunku.
b) udźwig nominalny.
c) sprawność.
d) nacisk wywierany na podłoże.

17. Pneumatyczny zbiornik ciśnieniowy powinien być wyposażony w zawór

a) rozdzielający.
b) dławiący.
c) szybkiego spustu.
d) bezpieczeństwa.

18. W cięgniku pokazanym na rysunku do podnoszenia ładunków zastosowano

a) łańcuch z hakiem.
b) łańcuch z chwytakiem.
c) linę z hakiem.
d) linę z chwytakiem.

19. Sprężarki działają na podobnej zasadzie jak pompy, z tym że czynnikiem roboczym jest

a) gaz.
b) ciecz.
c) para wodna.
d) ciecz lub para.

20. Zespół prosty występujący w danej maszynie to zespół zawierający

a) połączenie jednego rodzaju.
b) połączenia dwóch rodzajów.
c) połączenia trzech rodzajów.
d) połączenia kilku rodzajów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko.............................................................................................................................

Dobieranie maszyn i urządzeń przemysłowych oraz transportowych

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7. LITERATURA

1. Bożenko L.: Maszynoznawstwo. WSiP, Warszawa 1994
2. Buczek K.: Kierowca-operator wózków jezdniowych napędzanych. KaBe, Krosno 1997
3. Data L.: Technologia odlewnictwa. WSiP, Warszawa 1975
4. Dretkiewicz-Więch J.: Technologia mechaniczna. Techniki wytwarzania. WSiP,

Warszawa 2000

5. Goździecki M., Świątkiewicz H.: Przenośniki. WNT, Warszawa 1979
6. Górecki A.: Technologia ogólna. WSiP, Warszawa 1998
7. Pawlicki K.: Transport w przedsiębiorstwie. WSiP, Warszawa 1996
8. Praca zbiorowa: Mały poradnik mechanika. Tom I i II. WNT, Warszawa 1999
9. Praca zbiorowa: Poradnik inżyniera. Odlewnictwo Tom I i II. WNT, Warszawa 1986
10. Romaniuk St.: Transport wewnętrzny w hutach. WSiP, Warszawa 1972
11. Świątkiewicz H.: Poradnik dźwignicowego. WNT, Warszawa 1987
12. Zawora J.: Podstawy technologii maszyn. WSiP, Warszawa 2001
13. Zieliński Z.: Dźwignice i urządzenia transportowe. WSiP, Warszawa 1986

Czasopisma:
–

Przegląd odlewnictwa

–

Odlewnictwo - nauka i praktyka

–

Mechanik

–

Przegląd Mechaniczny

Literatura metodyczna
1. Dretkiewicz-Więch J.: ABC nauczyciela przedmiotów zawodowych. Operacyjne cele

kształcenia. Zeszyt 32. CODN, Warszawa 1994

2. Francuz M., Karpiński J.: Metodyka nauczania zajęć praktycznych. WSiP, Warszawa

1992

3. Niemierko B.: Pomiar wyników kształcenia zawodowego. Biuro Koordynacji Kształcenia

Kadr, Warszawa 1997

4. Ornatowski T., Figurski J.: Praktyczna nauka zawodu. ITeE, Radom 2000