operator maszyn i urzadzen odlewniczych 812[03] z2 01 n

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Paweł Krawczak

Przygotowanie

mas

formierskich

rdzeniowych

812[03].Z2.01

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Recenzenci:
mgr Janusz Górny
mgr inż. Marek Olsza

Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Paweł Krawczak

Konsultacja:
dr inż. Bożena Zając

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 812[03].Z2.01
„Przygotowanie mas formierskich i rdzeniowych”, zawartej w modułowym programie
nauczania dla zawodu operator maszyn i urządzeń odlewniczych.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Scenariusze zajęć

5. Ćwiczenia

5.1. Podział i przeznaczenie materiałów formierskich. Właściwości materiałów

i mas formierskich

5.1.1. Ćwiczenia

5.2. Zasady doboru mas. Dobór składników i sporządzanie mas formierskich

i rdzeniowych

5.2.1. Ćwiczenia

5.3. Obieg masy, odświeżanie i regeneracja mas formierskich i rdzeniowych

w odlewni

5.3.1. Ćwiczenia

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

7. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie operator maszyn i urządzeń
odlewniczych.

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć już ukształtowane,
aby bez problemów mógł korzystać z poradnika,

−

cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas pracy
z poradnikiem,

−

przykładowe scenariusze zajęć,

−

przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania -
- uczenia oraz środkami dydaktycznymi,

−

ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzie pomiaru dydaktycznego,

−

literaturę uzupełniającą.

Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze

szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania.

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od

samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej.

Jako pomoc w realizacji jednostki modułowej dla uczniów przeznaczony jest Poradnik

dla ucznia. Nauczyciel powinien ukierunkować uczniów na właściwe korzystanie z poradnika
do nich adresowanego.

Materiał nauczania (w Poradniku dla ucznia) podzielony jest na rozdziały, które

zawierają podrozdziały. Podczas realizacji poszczególnych rozdziałów wskazanym jest
zwrócenie uwagi na następujące elementy:

−

materiał nauczania – w miarę możliwości uczniowie powinni przeanalizować
samodzielnie. Obserwuje się niedocenianie przez nauczycieli niezwykle ważnej
umiejętności, jaką uczniowie powinni bezwzględnie posiadać – czytanie tekstu
technicznego ze zrozumieniem,

−

pytania sprawdzające mają wykazać, na ile uczeń opanował materiał teoretyczny i czy
jest przygotowany do wykonania ćwiczeń. W zależności od tematu można zalecić
uczniom samodzielne odpowiedzenie na pytania lub wspólne z całą grupą uczniów, w
formie dyskusji opracowanie odpowiedzi na pytania. Druga forma jest korzystniejsza,
ponieważ nauczyciel sterując dyskusją może uaktywniać wszystkich uczniów oraz w
trakcie dyskusji usuwać wszelkie wątpliwości,

−

dominującą rolę w kształtowaniu umiejętności oraz opanowaniu materiału spełniają
ćwiczenia. W trakcie wykonywania ćwiczeń uczeń powinien zweryfikować wiedzę
teoretyczną oraz opanować nowe umiejętności. Przedstawiono dosyć obszerną
propozycję ćwiczeń wraz ze wskazówkami o sposobie ich przeprowadzenia,
uwzględniając różne możliwości ich realizacji w szkole. Nauczyciel decyduje, które z
zaproponowanych ćwiczeń jest w stanie zrealizować przy określonym zapleczu
techniczno dydaktycznym szkoły. Prowadzący może również zrealizować ćwiczenia,
które sam opracował,

−

sprawdzian postępów stanowi podsumowanie rozdziału, zadaniem uczniów jest
udzielenie odpowiedzi na pytania w nim zawarte. Uczeń powinien samodzielnie czytając
zamieszczone w nim stwierdzenia potwierdzić lub zaprzeczyć opanowanie określonego
zakresu materiału. Jeżeli wystąpią zaprzeczenia, nauczyciel powinien do tych zagadnień
wrócić, sprawdzając czy braki w opanowaniu materiału są wynikiem niezrozumienia

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

przez ucznia tego zagadnienia, czy niewłaściwej postawy ucznia w trakcie nauczania.
W tym miejscu jest szczególnie ważna rola nauczyciela, gdyż od postawy nauczyciela,
sposobu prowadzenia zajęć zależy między innymi zainteresowanie ucznia. Uczeń nie
zainteresowany materiałem nauczania, wykonywaniem ćwiczeń nie nabędzie w pełni
umiejętności założonych w jednostce modułowej. Należy rozbudzić wśród uczniów tak
zwaną „ciekawość wiedzy”. Potwierdzenie przez ucznia opanowania materiału nauczania
rozdziału może stanowić podstawę dla nauczyciela do sprawdzenia wiedzy i umiejętności
ucznia z tego zakresu. Nauczyciel realizując jednostkę modułową powinien zwracać
uwagę na predyspozycje ucznia, ocenić, czy uczeń ma większe uzdolnienia manualne,
czy może lepiej radzi sobie z rozwiązywaniem problemów teoretycznych,

−

testy zamieszczone w rozdziale Ewaluacja osiągnięć ucznia zawierają zadania z zakresu
całej jednostki modułowej i należy je wykorzystać do oceny uczniów, a wyniki
osiągnięte przez uczniów powinny stanowić podstawę do oceny pracy własnej
nauczyciela realizującego tę jednostkę modułową. Każdemu zadaniu testu przypisano
określoną liczbę możliwych do uzyskania punktów (0 lub 1 punkt). Ocena końcowa
uzależniona jest od ilości uzyskanych punktów. Nauczyciel może zastosować test według
własnego projektu oraz zaproponować własną skalę ocen. Należy pamiętać, żeby tak
przeprowadzić proces oceniania ucznia, aby umożliwić mu jak najpełniejsze wykazanie
swoich umiejętności.

Metody polecane do stosowania podczas kształcenia modułowego to:

−

pokaz z objaśnieniami,

−

metoda tekstu przewodniego,

−

ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Schemat układu jednostek modułowych

812[03].Z2.01

Przygotowanie mas

formierskich i rdzeniowych

812[03].Z2

Technologia wytwarzania

wyrobów metodami

odlewniczymi

812[03].Z2.02

Wykonywanie form

piaskowych zagęszczanych

ręcznie

812[03].Z2.03

Wykonywanie maszynowe

form piaskowych i rdzeni

812[03].Z2.04

Wykonywanie odlewów

metodami specjalnymi

812[03].Z2.05

Topienie stopów odlewniczych

i zalewanie form

812[03].Z2.06

Wybijanie, oczyszczanie

i wykańczanie odlewów

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu fizyki i chemii,

−

interpretować związki chemiczne wyrażone za pomocą wzorów i tabel,

−

posługiwać się dokumentacją techniczną,

−

korzystać z różnych źródeł informacji technicznej, jak: Polskie Normy, poradniki,

−

analizować treść zadania, dobierać metody i plan rozwiązania,

−

komunikować się i pracować w zespole,

−

samodzielnie podejmować decyzje,

−

dokonywać oceny swoich umiejętności,

−

określać funkcje i przeznaczenie elementów oprzyrządowania odlewniczego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

–

wyjaśnić pojęcia: odlew, model, rdzeń, forma,

–

rozróżnić metody produkcji odlewów,

–

określić etapy procesu wytwarzania odlewów,

–

rozróżnić podstawowe i pomocnicze materiały formierskie,

–

sklasyfikować masy formierskie,

–

określić podstawowe właściwości materiałów i mas formierskich,

–

ocenić wpływ właściwości mas formierskich na jakość odlewów,

–

scharakteryzować proces przeróbki mas formierskich,

–

scharakteryzować maszyny i urządzenia stosowane do przerobu materiałów i mas
formierskich,

–

dobrać składniki do przygotowania masy formierskiej i rdzeniowej,

–

przygotować masę formierską i rdzeniową,

–

przygotować powłoki ochronne na rdzenie i formy,

–

przeprowadzić regenerację masy formierskiej,

–

ocenić jakość wykonanej pracy,

–

zastosować zasady użytkowania maszyn i urządzeń do przerobu materiałów i mas
formierskich,

–

posłużyć się dokumentacją technologiczną, Dokumentacją Techniczno-Ruchową,
Polskimi Normami, branżowymi normami oraz poradnikami,

–

zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz
ochrony środowiska obowiązujące podczas przygotowywania mas formierskich
i rdzeniowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć nr 1

Osoba prowadząca

…………………………………………………………….

Modułowy program nauczania:

Operator maszyn i urządzeń odlewniczych 812[03]

Moduł:

Technologia

wytwarzania

wyrobów

metodami

odlewniczymi 812[03].Z2

Jednostka modułowa:

Przygotowanie

mas

formierskich

rdzeniowych

812[03].Z2.01

Temat: Badanie właściwości mas formierskich.

Cel ogólny: Ukształtowanie umiejętności oznaczania właściwości mas formierskich.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

zorganizować stanowisko do wykonania badań zgodnie z zasadami bezpieczeństwa
i higieny pracy,

−

dobrać

kształtki

laboratoryjne

oznaczania

podstawowych

właściwości

wytrzymałościowych,

−

wykonać badanie próbki masy formierskiej na ściskanie,

−

wykonać badanie próbki masy formierskiej na ścinanie,

−

wykonać badanie próbki masy formierskiej na zginanie.

Metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne,

−

metoda tekstu przewodniego.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

indywidualna.

Czas:

60 minut.

Środki dydaktyczne:

−

instrukcja do wykonania ćwiczenia zawierająca dokumentację zadania (tekst przewodni

do wykonania ćwiczenia),

−

stanowiska do oznaczania własności wytrzymałościowych,

−

kształtki laboratoryjne walcowe,

−

pisaki,

−

arkusze papieru do notatek.

Przebieg zajęć:

Zadanie dla ucznia

Przedmiotem ćwiczenia jest wykonanie badanie próbki masy formierskiej na ściskanie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

FAZA WSTĘPNA
Czynności organizacyjno-porządkowe, podanie tematu zajęć, zaznajomienie uczniów
z pracą metodą tekstu przewodniego.

FAZA WŁAŚCIWA
INFORMACJE
Pytania prowadzące:
1. W jaki sposób przygotowuje się próbki do oznaczania właściwości mas formierskich?
2. Jaki rodzaj próbek używa się do badania masy formierskiej na ściskanie?
3. Jakie aparaty wykorzystuje się do badań wytrzymałościowych?
4. W jaki sposób wykonuje się badanie próbek na ściskanie?
5. W jaki sposób wykonuje się badanie próbek na ścinanie?
6. W jaki sposób wykonuje się badanie próbek na zginanie?

PLANOWANIE
Sporządź plan pracy z uwzględnieniem następujących czynności:
1. Zaplanuj kolejność czynności do wykonania badania próbki masy formierskiej na

ściskanie.

2. Ustal, jakie próbki użyjesz do badań.
3. Ustal, jakiego aparatu użyjesz do badań.
4. Ustal optymalny zakres pomiarowy aparatu.
5. Zaplanuj ustawienie uchwytów aparatu.

UZGODNIENIE
1. Omów wszystkie punkty z fazy planowania z nauczycielem.
2. Odnieś się do uwag i propozycji nauczyciela.

WYKONANIE

1. Dobierz próbki do badań wytrzymałościowych.
2. Zapoznaj się z instrukcją obsługi aparatu.
3. Zamontuj uchwyty aparatu.
4. Zamontuj badane próbki.
5. Wykonaj badanie próbki masy formierskiej na ściskanie.
6. Przygotuj się do zaprezentowania swojej pracy.

SPRAWDZANIE
1. Czy prawidłowo dobrano próbki do badań?
2. Czy prawidłowo zostały zamontowane uchwyty aparatu?
3. Czy prawidłowo została zamontowana próbka?
4. Czy prawidłowo wykonano badanie próbki masy formierskiej na ściskanie?
5. Czy uporządkowano stanowisko po wykonaniu ćwiczenia?

ANALIZA

Uczniowie wraz z nauczycielem wskazują, które etapy ćwiczenia sprawiły im najwięcej

trudności. Nauczyciel podsumowuje całe ćwiczenie, wskazuje, jakie nowe i ważne
umiejętności zostały wykształcone, jakie wystąpiły nieprawidłowości oraz jak ich unikać
w przyszłości.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

FAZA KOŃCOWA

Zakończenie zajęć

Praca domowa

Odszukaj w literaturze wiadomości na temat badania właściwości technologicznych mas

formierskich. Na podstawie zgromadzonych informacji na następnej lekcji przygotuj się do
wypowiedzi na temat: Jakich aparatów i urządzeń używa się do badań właściwości
technologicznych mas formierskich?

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć, trudności
podczas realizowania zadania i zdobytych umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scenariusz zajęć nr 2

Osoba prowadząca

…………………………………………………………….

Modułowy program nauczania:

Operator maszyn i urządzeń odlewniczych 812[03]

Moduł:

Technologia

wytwarzania

wyrobów

metodami

odlewniczymi 812[03].Z2

Jednostka modułowa:

Przygotowanie

mas

formierskich

rdzeniowych

812[03].Z2.01

Temat: Sporządzanie mas formierskich.

Cel ogólny: Ukształtowanie umiejętności sporządzania mas formierskich.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

zorganizować stanowisko do sporządzania mas formierskich zgodnie z zasadami
bezpieczeństwa i higieny pracy,

−

dobrać składniki masy formierskiej,

−

sporządzić masę formierską.

Metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne,

−

metoda tekstu przewodniego.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

indywidualna.

Czas:

60 minut.

Środki dydaktyczne:

−

instrukcja do wykonania ćwiczenia zawierająca dokumentację zadania (tekst przewodni

do wykonania ćwiczenia),

−

stanowiska do sporządzania masy formierskiej,

−

piasek formierski,

−

glina formierska,

−

woda,

−

mieszarka,

−

pisaki,

−

arkusze papieru do notatek.

Przebieg zajęć:

Zadanie dla ucznia

Przedmiotem ćwiczenia jest sporządzenie masy formierskiej.

FAZA WSTĘPNA
Czynności organizacyjno-porządkowe, podanie tematu zajęć, zaznajomienie uczniów
z pracą metodą tekstu przewodniego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

FAZA WŁAŚCIWA
INFORMACJE
Pytania prowadzące:
1. Jakie operacje składają się na proces przygotowania mas formierskich?
2. Jakie materiały stosowane są na osnowy mas formierskich?
3. Jakie materiały stosowane są na spoiwa mas formierskich?
4. Od czego zależy dobór składników masy formierskiej?
5. Jakich urządzeń używa się do sporządzania masy formierskiej?

PLANOWANIE
Sporządź plan pracy z uwzględnieniem następujących czynności:
1. Zaplanuj kolejność czynności niezbędnych do sporządzenia masy formierskiej.
2. Ustal, jakiego materiału użyjesz na osnowę masy formierskiej.
3. Ustal, jakiego materiału użyjesz jako spoiwo masy formierskiej.
4. Ustal optymalny skład masy formierskiej.
5. Zaplanuj, jakie urządzenia będą potrzebne do wykonania zadania.

UZGODNIENIE
1. Omów wszystkie punkty z fazy planowania z nauczycielem.
2. Odnieś się do uwag i propozycji nauczyciela.

WYKONANIE
1. Dobierz materiał na osnowę masy formierskiej.
2. Dobierz materiał na spoiwo masy formierskiej.
3. Odmierz prawidłowe ilości materiałów formierskich: osnowy, spoiwa i wody.
4. Sporządź masę formierską.
5. Przygotuj się do zaprezentowania swojej pracy.

SPRAWDZANIE
1. Czy prawidłowo dobrano materiał na osnowę masy formierskiej?
2. Czy prawidłowo dobrano materiał na spoiwo masy formierskiej?
3. Czy prawidłowo odmierzono ilości materiałów formierskich: osnowy, spoiwa i wody?
4. Czy prawidłowo sporządzono masę formierską?
5. Czy uporządkowano stanowisko po wykonaniu ćwiczenia?

ANALIZA

Uczniowie wraz z nauczycielem wskazują, które etapy ćwiczenia sprawiły im najwięcej

trudności. Nauczyciel podsumowuje całe ćwiczenie, wskazuje, jakie nowe i ważne
umiejętności zostały wykształcone, jakie wystąpiły nieprawidłowości oraz jak ich unikać
w przyszłości.

FAZA KOŃCOWA

Zakończenie zajęć

Praca domowa

Odszukaj w literaturze wiadomości na temat sporządzania mas rdzeniowych.

Na podstawie zgromadzonych informacji na następnej lekcji przygotuj się do wypowiedzi na
temat: Jakich materiałów używa się do sporządzania masy rdzeniowej.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć, trudności
podczas realizowania zadania i zdobytych umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. ĆWICZENIA

5.1. Podział i przeznaczenie materiałów formierskich. Właściwości

materiałów i mas formierskich

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Masy formierskie charakteryzują się specyficznymi własnościami, które mają wpływ na

jakość odlewanych przedmiotów. Wymień i scharakteryzuj te własności.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Przygotować przykładowe masy formierskie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dobrać partnerów do pracy w grupie,
2) odpowiedzieć na pytanie: jakie własności posiadają masy formierskie?
3) scharakteryzować własności mas formierskich,
4) wpisać wszystkie pomysły na kartce (burza mózgów – nie krytykując żadnego

z pomysłów Twoich koleżanek/kolegów),

5) uporządkować zapisane pomysły – odrzucić ewentualnie nierealne lub budzące

wątpliwości członków grupy,

6) zaprezentować efekty pracy grupy na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

– burza mózgów,
– ćwiczenia.

Środki dydaktyczne:

−

próbki mas formierskich,

−

duże arkusze papieru,

−

mazaki,

−

tablica flip - chart.

Ćwiczenie 2

Otrzymasz próbki mas formierskich. Twoim zadaniem jest rozpoznanie rodzaju masy

formierskiej i jej przeznaczenia.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Przygotować przykładowe masy formierskie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z otrzymanymi próbkami mas formierskich,
2) rozpoznać rodzaje mas formierskich,
3) wymienić przeznaczenie rozpoznanych mas,
4) zaprezentować efekt swojej pracy nauczycielowi.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenia.

Środki dydaktyczne:

−

próbki mas formierskich,

−

duże arkusze papieru,

−

mazaki,

−

tablica flip – chart,

−

Polskie Normy lub poradnik.

Ćwiczenie 3

Wykonaj badanie próbki masy formierskiej na ściskanie.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Przygotować instrukcje do ćwiczenia (tekst przewodni do wykonania zadania) i urządzenia do
oznaczania podstawowych właściwości wytrzymałościowych. Wskazanym jest, aby
uczniowie pracowali na próbkach wykonanych w poprzednim ćwiczeniu.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z treścią zadania (tekst przewodni do wykonania ćwiczenia),
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) zapoznać się z zasadami oznaczania wytrzymałości na ściskanie,
4) wykonać badanie próbki na ściskanie,
5) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
6) dokonać oceny ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

tekst przewodni,

–

ćwiczenia.

Środki dydaktyczne:

–

instrukcja do wykonania ćwiczenia zawierająca dokumentację zadania,

–

kształtki laboratoryjne walcowe,

–

uniwersalny aparat do pomiaru wytrzymałości mas formierskich,

–

pisaki,

–

kartki papieru.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.2. Zasady doboru mas. Dobór składników i sporządzanie mas

formierskich i rdzeniowych

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Sporządź 10 kg masy formierskiej w skład, której wchodzi: 5% wody, 10% lepiszcza

i 85% piasku formierskiego.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Przygotować instrukcje do ćwiczenia (tekst przewodni do wykonania zadania), niezbędne
składniki masy formierskiej oraz urządzenia do odmierzania i mieszania składników masy
formierskiej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z treścią zadania (tekst przewodni do wykonania ćwiczenia),
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) zapoznać się z zasadami sporządzania mas formierskich,
4) obliczyć potrzebne ilości składników masy,
5) sporządzić masę formierską,
6) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
7) dokonać oceny ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

tekst przewodni,

–

ćwiczenia.

Środki dydaktyczne:

–

instrukcja do wykonania ćwiczenia zawierająca dokumentację zadania,

–

piasek formierski,

–

spoiwo,

–

woda,

–

mieszarka,

–

pisaki,

–

kartki papieru.

Ćwiczenie 2

Przygotuj wilgotną masę formierską przeznaczoną do wykonania odlewu ze stopów

żelaza.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z treścią zadania (tekst przewodni do wykonania ćwiczenia),
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) zapoznać się z zasadami sporządzania mas formierskich,
4) dobrać składniki masy formierskiej,
5) sporządzić masę formierską,
6) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
7) dokonać oceny ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

tekst przewodni,

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

instrukcja do wykonania ćwiczenia zawierająca dokumentację zadania,

–

piasek formierski,

–

spoiwo,

–

mieszarka,

–

pisaki,

–

kartki papieru.

Ćwiczenie 3

Przygotuj masę formierską przeznaczoną na rdzenie odlewnicze.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z treścią zadania (tekst przewodni do wykonania ćwiczenia),
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) zapoznać się z zasadami sporządzania mas rdzeniowych,
4) dobrać składniki masy rdzeniowej,
5) sporządzić masę rdzeniową,
6) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
7) dokonać oceny ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

tekst przewodni,

–

ćwiczenia.

Środki dydaktyczne:

–

instrukcja do wykonania ćwiczenia zawierająca dokumentację zadania,

–

piasek formierski kwarcowy,

–

spoiwo,

–

mieszarka,

–

pisaki,

–

kartki papieru.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.3. Obieg masy, odświeżanie i regeneracja mas formierskich

i rdzeniowych w odlewni. Mechanizacja i automatyzacja
przerobu mas formierskich

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj odświeżanie masy formierskiej.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Przygotować instrukcje do ćwiczeń (tekst przewodni do wykonania zadania). Przygotować
używaną masę formierską oraz urządzenia do odświeżania masy formierskiej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z treścią zadania (tekst przewodni do wykonania ćwiczenia),
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) zapoznać się ze sposobami odświeżania mas formierskich,
4) wykonać odświeżanie masy formierskiej,
5) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
6) dokonać oceny ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

tekst przewodni,

–

ćwiczenia.

Środki dydaktyczne:

–

instrukcja do wykonania ćwiczenia zawierająca dokumentację zadania,

–

używana masa formierska,

–

urządzenia do odświeżania masy formierskiej,

–

pisaki,

–

kartki papieru.

Ćwiczenie 2

Wykonaj regenerację zużytej masy formierskiej.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z treścią zadania (tekst przewodni do wykonania ćwiczenia),
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) zapoznać się z zasadami regeneracji zużytych mas formierskich,
4) wykonać regenerację masy formierskiej,
5) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
6) dokonać oceny ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

tekst przewodni,

–

ćwiczenia.

Środki dydaktyczne:

–

instrukcja do wykonania ćwiczenia zawierająca dokumentację zadania,

–

zużyta masa formierska,

–

urządzenia do regeneracji masy formierskiej,

–

pisaki,

–

kartki papieru.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Przygotowanie mas
formierskich i rdzeniowych”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 9, 10, 13, 16, 17, 18, 19 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 8, 11, 12, 14, 15, 20 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań - uczeń otrzymuje następujące
oceny szkolne:

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 9 zadań z poziomu podstawowego,

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,

dobry – za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 4 z poziomu

ponadpodstawowego.

Klucz do odpowiedzi: 1. a, 2. b, 3. a, 4. c, 5. c, 6. a, 7. a, 8. b, 9. b, 10. a, 11. c,
12. c, 13. a, 14. c, 15. b, 16. c, 17. a, 18. c, 19. a, 20. b.

Plan testu

zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Scharakteryzować pisaki formierskie

Wskazać materiał chroniący masę formierską
przed przypaleniem

Wskazać zastosowanie szkła wodnego

Zdefiniować pojęcie masa formierska

Zdefiniować pojęcie przepuszczalność mas
formierskich

Zdefiniować pojęcie spoistość

Określić, na czym polega plastyczność mas
formierskich

Dobrać rodzaj próbki masy formierskiej do
oznaczenia wytrzymałości na ściskanie i ścinanie

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rozpoznać rodzaj badania masy formierskiej

Rozpoznać rodzaj aparat do pomiaru
wytrzymałości

11 Określić zastosowanie ubijaków laboratoryjnych

Dobrać urządzenie do oznaczania składu
ziarnowego

Wymienić materiały stosowane na osnowę mas
formierskich

Dobrać materiał wiążący do sporządzenia masy
formierskiej

Dobrać składnik poprawiający przepuszczalność
masy formierskiej

Określić, od czego zależy ilość i rodzaj
materiałów formierskich wprowadzanych do
masy

Określić cel procesu przerzucania masy
formierskiej

18 Zdefiniować pojęcie masa formierska odświeżana

Wymienić masy formierskie przeznaczone do
regeneracji

Określić cel procesu regeneracji masy
formierskiej

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej

jednotygodniowym.

2. Przed rozpoczęciem sprawdzianu przedstaw uczniom zasady przebiegu testowania.
3. Podkreśl wagę samodzielnego rozwiązania zadań testowych.
4. Rozdaj uczniom przygotowane dla nich materiały (instrukcję, zestaw zadań testowych,

kartę odpowiedzi).

5. Udzielaj odpowiedzi na pytania formalne uczniów.
6. Przypomnij o upływającym czasie na 10 i 5 minut przed końcem sprawdzianu.
7. Po upływie czasu sprawdzianu poproś uczniów o odłożenie przyborów do pisania.
8. Zbierz od uczniów karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj dokładnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Odpowiedzi udzielaj wyłącznie na karcie odpowiedzi.
4. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
5. Test zawiera 20 zadań.
6. Do każdego zadania podane są cztery odpowiedzi, z których tylko jedna jest prawidłowa.
7. Zaznacz prawidłową według Ciebie odpowiedź wstawiając literę X w odpowiednim

miejscu na karcie odpowiedzi.

8. W przypadku pomyłki zaznacz błędną odpowiedź kółkiem, a następnie literą X zaznacz

odpowiedź prawidłową.

9. Za każde poprawne rozwiązanie zadania otrzymujesz jeden punkt.
10. Za udzielenie błędnej odpowiedzi, jej brak lub zakreślenie więcej niż jednej odpowiedzi -

otrzymujesz zero punktów.

11. Uważnie czytaj treść zadań i proponowane warianty odpowiedzi.
12. Nie odpowiadaj bez zastanowienia; jeśli któreś z pytań sprawi Ci trudność – przejdź do

następnego. Do pytań, na które nie udzieliłeś odpowiedzi możesz wrócić później.

13. Pamiętaj, że odpowiedzi masz udzielać samodzielnie.
14. Na rozwiązanie testu masz 40 minut.

Materiały dla ucznia:

–

instrukcja,

–

zestaw zadań testowych,

–

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Piaski formierskie są to

a) sypkie i luźne skały osadowe, składające się głównie z ziarn kwarcu

o nieregularnych kształtach.

b) sypkie i luźne skały wapniowe.
c) minerały charakteryzujące się wysoką ognioodpornością.
d) minerały pochodzenia organicznego i nieorganicznego.

2. Materiałem chroniącym masę formierską przed przypaleniem się jej do powierzchni

odlewu jest
a) torf.
b) grafit.
c) talk.
d) kalafonia.

3. Szkło wodne stosowane jest jako

a) spoiwo.
b) materiał zwiększający przepuszczalność.
c) materiał zmniejszający przepuszczalność.
d) materiał polepszający płynność.

4. Masą formierską lub rdzeniową nazywa się

a) mieszaninę piasku i gliny formierskiej.
b) mieszaninę piasku i lepiszcza.
c) mieszaninę głównych i pomocniczych materiałów formierskich z wodą, dobranych

w odpowiednich proporcjach i odpowiednio przygotowanych.

d) mieszaninę głównych i pomocniczych materiałów formierskich.

5. Przepuszczalność mas formierskich jest to

a) zdolność do przepuszczania wody.
b) zdolność do przepuszczania materiału stosowanego na odlewy.
c) zdolność do przepuszczania gazów.
d) zdolność do przepuszczania piasków kwarcowych.

6. Spoistość jest to odporność znormalizowanej próbki masy formierskiej na

a) ściskanie i ścinanie.
b) ściskanie i rozciąganie.
c) skręcanie.
d) rozciaganie.

7. Plastyczność charakteryzuje zdolność mas formierskich do

a) zachowania kształtów odciśniętych w nich za pomocą modelu lub skrzynki

rdzeniowej.

b) wypełniania formy.
c) sklejania się ze sobą, czyli spiekania.
d) zachowywania dobrych właściwości formierskich po kilkakrotnym ich użyciu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8. Do oznaczenia wytrzymałości na ściskanie i ścinanie stosuje się kształtki

a) ósemkowe.
b) walcowe.
c) podłużne.
d) kwadratowe.

9. Rysunek przedstawia badanie próbki masy formierskiej na

a) ściskanie.
b) zginanie.
c) ścinanie.
d) rozciąganie.

10. Rysunek przedstawiony poniżej przedstawia

a) uniwersalny aparat do pomiaru wytrzymałości mas formierskich.
b) aparat do pomiaru przepuszczalności mas formierskich.
c) aparat do pomiaru osypliwości mas formierskich.
d) przesiewacz laboratoryjny.

11. Ubijaki laboratoryjne służą do

a) ubijania masy w formie odlewniczej.
b) oznaczania właściwości wytrzymałościowych.
c) sporządzanie kształtek laboratoryjnych.
d) sporządzania rdzeni odlewniczych.

12. Do oznaczania składu ziarnowego materiałów sypkich służy

a) kruszarka.
b) uparat typu LS.
c) przesiewacz laboratoryjny.
d) aparat sitowy.

13. Spośród materiałów stosowanych na osnowę mas największe zastosowanie znajdują

a) piaski kwarcowe.
b) piaski węglowe.
c) piaski szamotowe.
d) piaski korundowe.

14. Jako materiał wiążący do sporządzenia masy formierskiej użyjesz

a) glinokrzemianów.
b) pyłu węglowego.
c) gliny formierskiej.
d) wody.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15. Jako składnik poprawiający przepuszczalność sporządzenia masy formierskiej użyjesz

a) pyłu koksowego.
b) torfu włóknistego.
c) oleju lnianego.
d) krzemionki.

16. Ilość i rodzaj materiałów formierskich wprowadzanych do masy zależą przede wszystkim

od
a) rodzaju formy odlewniczej.
b) wielkości mieszarki.
c) przeznaczenia masy.
d) wielokrotności użycia.

17. Proces przerzucania masy formierskiej ma na celu

a) ujednorodnienie składu masy.
b) zasypanie formy odlewniczej.
c) rozdrabnianie masy formierskiej.
d) wprowadzenie dodatków odlewniczych.

18. Masa formierska odświeżana to masa

a) przynajmniej raz wykorzystana do sporządzenia formy.
b) sporządzone z samych świeżych materiałów formierskich.
c) używana, do których dodano odpowiednią ilość świeżych materiałów formierskich.
d) nie nadające się do dalszego użytkowania.

19. Regenerację mas formierskich przeprowadza się zwykle dla mas

a) w którym proces wiązania polega na nieodwracalnych reakcjach chemicznych.
b) rdzeniowych.
c) z dużą zawartością gliny.
d) wybitych z form piaskowych.

20. Proces regeneracji ma na celu

a) odzyskanie lepiszcza.
b) odzyskanie osnowy piaskowej.
c) poprawienie własności wytrzymałościowych masy formierskiej.
d) poprawienie własności technologicznych masy formierskiej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ............................................................................................................................

Przygotowanie mas formierskich i rdzeniowych

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedzi

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZADANIE TYPU PRÓBA PRACY

Próba pracy ma w zamierzeniu spełnić dwa zadania:

1) sprawdzić stopień opanowania jednej z umiejętności praktycznych, jakie uczniowie

powinni zdobyć przy realizacji tego modułu,

2) przygotować uczniów do zdawania części praktycznej egzaminu zewnętrznego,

potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie technik odlewnik.

W tym celu zadanie praktyczne musi być przygotowane w takiej formie, z jaką uczniowie
spotkają się na egzaminie. Oznacza to konieczność opracowania zadania w sposób
umożliwiający kryterialne ocenianie wykonywanych przez ucznia czynności w czterech
obszarach: planowania, organizowania, wykonywania i prezentowania. Nauczyciel powinien
przygotować dokumentację zadania wraz niezbędnym wyposażeniem stanowiska pracy.
Próbę pracy przeprowadza wybrany uczeń. Pozostali wspólnie z nauczycielem obserwują jego
pracę. Po pracy nauczyciel szczegółowo omawia wykonane zadanie.

Ocenianie:

niedostateczny do 8 pkt.
dopuszczający

9÷10 pkt.

dostateczny

11÷12 pkt.

dobry

13÷14 pkt.

bardzo dobry

15 pkt.

Wyposażenie stanowiska do przeprowadzenia próby pracy:

Wyposażenie na stanowisku

Materiały formierskie

Mieszarka

Sito

Czyściwo, szczotki zmiotki, szufelka

Informacja dla ucznia

1. Sprawdź, czy otrzymałeś kompletny arkusz do wykonania zadania. Ewentualne braki

stron lub inne usterki zgłoś nauczycielowi.

2. Na arkuszu PLAN DZIAŁANIA wpisz swój numer ewidencyjny PESEL, datę urodzenia

i numer stanowiska.

3. Zapoznaj się z treścią zadania praktycznego, instrukcją do jego wykonania, stanowiskiem

roboczym i jego wyposażeniem. Masz na to 15 minut.

4. Czas rozpoczęcia i zakończenia zadania nauczyciel zapisze w widocznym dla Ciebie

miejscu (czas wykonania zadania wynosi 30 minut).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Pamiętaj, że podczas wykonywania zadania jesteś oceniany przez nauczyciela, który

obserwuje wykonywane przez Ciebie czynności i nie będzie udzielać Ci żadnych wskazówek.
Nauczyciel interweniuje tylko w przypadku naruszenia przez Ciebie przepisów bhp, ochrony
przeciwpożarowej i może w takim przypadku przerwać wykonywanie zadania.

Powodzenia!

Zadanie

W warunkach laboratoryjnych sporządź 6 kg masy formierskiej w skład, której wchodzi:

5% wody, 10% lepiszcza i 85% piasku. Oblicz potrzebne ilości składników masy.
Powierzone zadanie wykonaj dokładnie z zachowaniem zasad bhp. Na wykonanie zadania
masz 30 minut.

Instrukcja wykonania zadania
Aby bezpiecznie i poprawnie wykonać zadanie:
1. Przeanalizuj dokładnie treść zadania.
2. Zapisz w formularzu PLAN DZIAŁANIA:

czynności związane z wykonaniem zadania, w kolejności ich wykonywania,

wykaz narzędzi, urządzeń i przyrządów niezbędnych do wykonania zadania,

obliczone ilości składników masy formierskiej.

3. Przystąp do zorganizowania stanowiska pracy:

a) zgromadź i rozmieść na stanowisku pracy składniki masy formierskiej, przyrządy

i instrukcje niezbędne do wykonania zadania,

b) sprawdź stan techniczny urządzeń i przyrządów,
c) dobierz środki ochrony indywidualnej wymagane do bezpiecznego wykonania

zadania.

4. Odmierz obliczone ilości składników masy formierskiej.
5. Umieść w odpowiedniej kolejności przygotowane składniki w mieszarce.
6. Wymieszaj składniki.
7. Umieść przygotowaną masę w pojemniku.
8. Wykonaj zaplanowane czynności zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy

i ochrony przeciwpożarowej.

9. Sprawdź jakość wykonanej pracy.
10. Po zakończeniu pracy uporządkuj stanowisko pracy
11. Zgłoś gotowość do prezentacji wykonanego zadania.
12. Zaprezentuj sposób wykonania zadania: omów czynności prowadzące do wykonania

zadania, uzasadnij ilości składników, oceń jakość wykonywanej pracy w odniesieniu do
dokumentacji zadania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zawód: operator maszyn i urządzeń odlewniczych
Symbol cyfrowy zawodu 812[03]
Oznaczenie tematu: …….
Oznaczenia zadania: ………

PESEL

Data urodzenia

Numer stanowiska

dzień miesiąc

rok

PLAN DZIAŁANIA

1. Zapisz czynności związane z wykonaniem zadania, w kolejności ich wykonywania
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………….

2. Wykaz narzędzi, urządzeń i przyrządów niezbędnych do wykonania zadania,:
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………….

3. Obliczenia ilości składników masy formierskiej:
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zadanie praktyczne

W warunkach laboratoryjnych sporządź 6 kg masy formierskiej w skład której wchodzi:

5% wody, 10% lepiszcza i 85% piasku. Oblicz potrzebne ilości składników masy.
Powierzone zadanie wykonaj dokładnie z zachowaniem zasad bhp. Na wykonanie zadania
masz 30 minut.

sza

and

ard

CZYNNOŚCI OCENIANE I KRYTERIA WYKONANIA

Liczba

pkt
0-1

Czynność 1: zapisanie kolejnych czynności związanych z wykonaniem

zadania

Kryterium wykonania: 1 pkt - jeżeli uczeń uwzględnił w wykazie, co najmniej
5 z następujących czynności:
– dobieranie przyrządów i urządzeń do wykonania zadania,
– obliczanie ilości potrzebnych składników masy formierskiej,
– odmierzanie składników,
– mieszanie składników,
– sprawdzenie jakości wykonanej pracy,
– porządkowanie stanowiska pracy,
– prezentacja wykonanego zadania.

Czynność 2: sporządzenie wykazu niezbędnych narzędzi, urządzeń
i przyrządów niezbędnych do wykonania zadania

Kryterium wykonania: 1 pkt. - jeżeli uczeń zapisał, co najmniej:

– waga laboratoryjna,
– mieszarka,
– sito.

Czynność 3: obliczanie niezbędnej ilości składników masy

Kryterium wykonania: 1 pkt - jeżeli uczeń zapisał:

−

piasek 5,1 kg,

−

lepiszcze 0.6 kg,

−

woda 0.3 kg

ANO

Suma punktów w obszarze - 1. Planowanie

Czynność 4: zgromadzenie na stanowisku pracy niezbędnych składników
masy formierskiej, przyrządów i instrukcji niezbędne do wykonania zadania

Kryterium wykonania: 1 pkt - jeżeli uczeń zgromadził i rozmieścił na
stanowisku pracy:

– piasek formierski,
– lepiszcze,
– wodę,
– sito.

GAN

Czynność 5: sprawdzenie stanu technicznego urządzeń i przyrządów

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Kryterium wykonania: 1 pkt. - jeżeli uczeń ocenił stan techniczny mieszarki
dokonując oględzin i próbnego uruchomienia maszyny

Czynność 6: dobieranie środków ochrony indywidualnej wymaganych do
bezpiecznego wykonania zadania

Kryterium wykonania: 1 pkt - jeżeli zdający założył ubranie robocze jedno-
lub dwuczęściowe

Suma punktów w obszarze II. Organizowanie

Czynność 7: odmierzanie obliczonych składników masy formierskiej

Kryterium wykonania: 1 pkt - jeżeli zdający odmierzył:

−

piasek 5,1 kg,

−

lepiszcze 0.6 kg,

−

woda 0.3 kg

Czynność 8: dozowanie składników do mieszarki

Kryterium wykonania: 1 pkt - jeżeli uczeń wsypał do mieszarki w
odpowiedniej kolejności: piasek, część wody, lepiszcze

Czynność 9: mieszanie składników

Kryterium wykonania: 1 pkt – jeżeli uczeń wymieszał składniki masy
formierskiej w odpowiednim czasie

Czynność 10: przesiewanie masy

Kryterium wykonania: 1 pkt - jeżeli uczeń prawidłowo przesiał masę

i umieścił ją w pojemniku

Czynność 11: sprawdzenie jakości pracy

Kryterium wykonania: 1 pkt - jeżeli uczeń po wykonaniu zadania sprawdził

jakość masy formierskiej

Czynność 12: porządkowanie stanowiska pracy

Kryterium wykonania: 1 pkt - jeżeli uczeń po zakończeniu zadania

uporządkował stanowisko pracy i oczyścił mieszarkę

YKONY

Suma punktów w obszarze III. Wykonywanie

Czynność 13: omówienie czynności prowadzące do wykonania zadania

Kryterium wykonania: 1 pkt - jeżeli zdający omówił czynności prowadzące
do wykonania zadania

Czynność 14: uzasadnienie doboru ilości składników

Kryterium wykonania: 1 pkt - jeżeli zdający uzasadnił dobór ilości składników

Czynność 15: ocena jakości wykonanej pracy

EZE

Kryterium wykonania: 1 pkt - jeżeli uczeń ocenił jakość wykonanej masy
formierskiej

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Suma punktów w obszarze IV. Prezentowanie

RAZEM

Czynność wykonana – 1 pkt., niewykonana – 0 pkt.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

LITERATURA

1. Lewandowski L.: Masy formierskie i rdzeniowe. PWN, Warszawa 1991
2. Przewodnik w zakresie najlepszych dostępnych technik. Wytyczne dla branży

odlewniczej. Ministerstwo Środowiska, Wrzesień 2005

3. Sakwa W., Wachełko T.: Materiały na formy i rdzenie odlewnicze. Wydawnictwo

„Śląsk”, Katowice 1970

4. Szreniawski J.: Techniki wytwarzania odlewnictwo. PWN, Warszawa 1980
5. www.multiserw-morek.pl
6. www.odlewy.com.pl

Literatura metodyczna
1. Dretkiewicz-Więch J.: ABC nauczyciela przedmiotów zawodowych. Operacyjne cele

kształcenia. Zeszyt 32. CODN, Warszawa 1994

2. Niemerko B.: Pomiar wyników kształcenia zawodowego. BKKK, Warszawa 1997

3. Ornatowski T., Figurski J.: Praktyczna nauka zawodu. ITeE, Radom, 2001