operator maszyn i urzadzen odlewniczych 812[03] z2 02 n

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Andrzej śelasko

Wykonywanie ręczne form piaskowych i rdzeni
812[03] Z2.02

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Recenzenci:
mgr inż. Jadwiga Łoin
mgr inż. Igor Lange

Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Andrzej śelasko

Konsultacja:
dr inż. Bożena Zając

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 812[03].Z2.02
„Wykonywanie ręczne form piaskowych i rdzeni” zawartego w modułowym programie
nauczania dla zawodu operator maszyn i urządzeń odlewniczych.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Przykładowe scenariusze zajęć

5. Ćwiczenia

5.1. Narzędzia i oprzyrządowanie przeznaczone do wykonywania form

i rdzeni

5.1.1. Ćwiczenia

5.2. Wykonywanie ręczne form piaskowych

5.2.1. Ćwiczenia

5.3. Przebieg procesu formowania ręcznego

5.3.1. Ćwiczenia

5.4. Ręczne wykonanie rdzeni

5.4.1. Ćwiczenia

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

7. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie operator maszyn i urządzeń
odlewniczych.

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć już ukształtowane,
aby bez problemów mógł korzystać z poradnika,

−

cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas pracy
z poradnikiem,

−

przykładowe scenariusze zajęć,

−

przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania-
-uczenia oraz środkami dydaktycznymi,

−

ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzie pomiaru dydaktycznego,

−

literaturę uzupełniającą.

Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze

szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania.

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od

samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej.

Jako pomoc w realizacji jednostki modułowej dla uczniów przeznaczony jest Poradnik

dla ucznia. Nauczyciel powinien ukierunkować uczniów na właściwe korzystanie z poradnika
do nich adresowanego.

Materiał nauczania (w Poradniku dla ucznia) podzielony jest na rozdziały, które

zawierają podrozdziały. Podczas realizacji poszczególnych rozdziałów wskazanym jest
zwrócenie uwagi na następujące elementy:

−

materiał nauczania – w miarę możliwości uczniowie powinni przeanalizować
samodzielnie (czytanie tekstu technicznego ze zrozumieniem),

−

pytania sprawdzające mają wykazać, na ile uczeń opanował materiał teoretyczny i czy
jest przygotowany do wykonania ćwiczeń,

−

wiczenia − spełniają dominującą rolę w kształtowaniu umiejętności oraz opanowaniu

materiału (w trakcie wykonywania ćwiczeń uczeń powinien zweryfikować wiedzę
teoretyczną oraz opanować nowe umiejętności),

−

sprawdzian postępów stanowi podsumowanie rozdziału, zadaniem uczniów jest
udzielenie odpowiedzi na pytania w nim zawarte (uczeń powinien samodzielnie czytając
zamieszczone w nim stwierdzenia potwierdzić lub zaprzeczyć opanowanie określonego
zakresu materiału; nauczyciel powinien do tych zagadnień wrócić, sprawdzając czy braki
w opanowaniu materiału są wynikiem niezrozumienia przez ucznia tego zagadnienia, czy
niewłaściwej postawy ucznia w trakcie nauczania),

−

testy zamieszczone w rozdziale Ewaluacja osiągnięć ucznia zawierają zadania z zakresu
całej jednostki modułowej i należy je wykorzystać do oceny uczniów, a wyniki osiągnięte
przez uczniów powinny stanowić podstawę do oceny pracy własnej nauczyciela
realizującego tę jednostkę modułową.

Metody polecane do stosowania podczas kształcenia modułowego to:

−

pogadanki połączone z pokazem,

−

metoda przewodniego tekstu,
ć

wiczenia praktyczne poprzedzone wykładem konwersatoryjnym.

W stosowaniu metody przewodniego tekstu, niezbędne jest przygotowanie

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

odpowiedniego arkusza (tekstu), który prowadzi ucznia przez poszczególne fazy działania,
jest miejscem dokumentowania jego planowania pracy, dokonywanych ocen, rozwoju
i stopnia opanowania treści nauczania.

Arkusz „tekstu przewodniego” otrzymuje każdy uczeń przed rozpoczęciem zajęć,

wypełnia go, działa według jego wskazań, dokumentując tym sposobem swoją aktywność
w procesie nauczania-uczenia się. Arkusz po zakończonych zajęciach pozostaje w dyspozycji
nauczyciela i stanowi ważny dokument obrazujący postęp i rozwój umiejętności zawodowych
ucznia.

Przygotowanie arkusza, zgromadzenie niezbędnych dodatkowych materiałów (normy,

dokumentacje techniczne i technologiczne, schematy urządzeń, poradniki, dokumentacje,
itd.), jest ważną czynnością nauczyciela i w dużej mierze decyduje o powodzeniu stosowania
proponowanej metody.

Schemat układu jednostek modułowych

812[03].Z2.01

Przygotowanie mas formierskich

i rdzeniowych

812[03].Z2

Technologia wytwarzania

wyrobów metodami

odlewniczymi

812[03].Z2.02

Wykonywanie ręczne form

piaskowych i rdzeni

812[03].Z2.03

Wykonywanie maszynowe form

piaskowych i rdzeni

812[03].Z2.04

Wykonywanie odlewów metodami

specjalnymi

812[03].Z2.05

Topienie stopów odlewniczych

i zalewanie form

812[03].Z2.06

Wybijanie, oczyszczanie

i wykańczanie odlewów

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

korzystać z różnych źródeł informacji,

−

korzystać z poradników i norm,

−

odczytywać informacje podane na rysunku wykonawczym i złożeniowym,

−

analizować treść zadania, dobierać metody i plan rozwiązania,

−

komunikować się i pracować w zespole,

−

stosować umiejętności opanowane we wcześniejszych jednostkach modułowych,

−

samodzielnie podejmować decyzje,

−

dokonywać oceny swoich umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

–

scharakteryzować zespół modelowy,

–

określić przebieg procesu formowania,

–

scharakteryzować typowe metody formowania ręcznego,

–

dobrać narzędzia do wykonywania, wykańczania i naprawy form i rdzeni,

–

dobrać przyrządy pomiarowe,

–

dobrać skrzynki formierskie,

–

przygotować zespół modelowy i przyrządy niezbędne do wykonania formy i rdzenia,

–

wykonać ręcznie formy,

–

sprawdzić jakość i prawidłowość wykonania formy,

–

wykonać ręcznie rdzenie,

–

wykonać montaż rdzeni,

–

zastosować pokrycia ochronne na rdzenie,

–

przygotować formę do zalania,

–

posłużyć się dokumentacją technologiczną, Polskimi Normami, normami branżowymi
oraz poradnikami,

–

zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz
ochrony środowiska podczas wykonywania form i rdzeni.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

…………………………………….……………………….

Modułowy program nauczania:

Operator maszyn i urządzeń odlewniczych 812[03]

Moduł:

Procesy wytwarzania odlewów 812[03].Z2

Jednostka modułowa:

Wykonywanie ręczne form piaskowych i rdzeni

812[03].Z2.02

Temat: Wykonywanie formy piaskowej metodą formowania ręcznego.

Cel ogólny:

−

zapoznanie się z podstawowymi technikami ręcznego wykonywania form piaskowych,

−

zapoznanie się z używanymi w procesie formowania przyrządami i narzędziami,

−

samodzielne wykonanie prostych form piaskowych.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

zaplanować wyposażenie stanowiska do formowania ręcznego,

−

przygotować stanowisko do formowania ręcznego,

−

scharakteryzować typowe metody formowania ręcznego,

−

dobrać narzędzia ręczne i przyrządy do formowania,

−

dobrać skrzynki formierskie do określonego odlewu i sposobu produkcji,

−

wykonać ręcznie formę w dwóch lub w trzech skrzynkach,

−

zastosować pokrycia ochronne na formy,

−

przygotować formę do zalania,

−

kontrolować jakość i prawidłowość wykonania formy,

−

posłużyć się dokumentacją techniczną i technologiczną i innymi dokumentacjami
związanymi z technologią wytwarzania odlewów,

−

zastosować się do przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej
oraz ochrony środowiska.

W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe:

−

organizowanie stanowiska pracy i planowanie wykonania zadania,

−

pracy w zespole,

−

oceny pracy zespołu.

Metody nauczania–uczenia się:

−

metoda przewodniego tekstu.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

uczniowie pracują w grupach 2–4-osobowych.

Czas trwania zajęć: 360 minut.

Środki dydaktyczne:

−

zestawy ćwiczeń opracowane przez nauczyciela dla każdego zespołu uczniowskiego,

−

instrukcja pracy metodą tekstu przewodniego,

−

dokumentacje techniczne wyrobów,

−

dokumentacje technologiczne wyrobów,

−

skrzynki formierskie,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

narzędzia formierskie,

−

modele odlewnicze,

−

masy formierskie,

−

literatura techniczna,

−

arkusze papieru.

Zadanie dla ucznia

Wykonaj formę odlewniczą odlewu zgodnie z załączoną dokumentacją techniczną,

metodą formowania ręcznego w dwóch skrzynkach.

Przebieg zajęć:

Faza wstępna
1.

Określenie tematu zajęć.

Wyjaśnienie uczniom tematu, szczegółowych celów kształcenia.

Zaznajomienie uczniów z pracą metodą tekstu przewodniego.

Podział grupy uczniów na zespoły.

Faza właściwa

−

Praca metodą tekstu przewodniego.

Faza I Informacje

Pytania prowadzące:
1.

Jakimi własnościami powinna charakteryzować się dobra forma odlewnicza?

Jakie podstawowe czynności należy wykonać podczas wykonywania operacji
formowania ręcznego?

Jak powinno być prawidłowo zorganizowane stanowisko formierza?

Od jakich czynników zależy wybór metody formowania?

Czym należy kierować się przy doborze skrzynek formierskich?

Jakie rodzaje mas formierskich stosuje się podczas formowania ręcznego?

Jakie są zasady zagęszczania masy formierskiej w skrzynce?

Jakie stosowane są pokrycia ochronne na formy odlewnicze?

Na czym polega kontrola jakości wykonania formy?

10.

Jakie należy stosować podstawowe zasady bezpieczeństwa podczas ręcznego
wykonywania form piaskowych?

Faza II Planowanie

Uczniowie określają:
1.

Jakie materiały formierskie są potrzebne do wykonania formy?

Jakie narzędzia i przyrządy są niezbędne do wykonania formy odlewniczej?

Jak przebiega powierzchnia podziału formy?

Jakie skrzynki formierskie należy zastosować?

Jakie czynności należy wykonać podczas formowania?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Faza III Ustalenie

Uczniowie

pracując

zespołach

podstawie

dokumentacji

technicznej

i technologicznej ustalają:
1.

metodę formowania.

powierzchnię podziału formy.

położenie odlewu przy formowaniu i zalewaniu.

układ modeli w formie.

kolejność czynności niezbędną do wykonania formy.

z nauczycielem przygotowany plan działania i wprowadzają ewentualne zmiany.

Faza IV Wykonanie
1.

Uczniowie organizują stanowisko pracy.

Uczniowie wykonują czynności formierskie zgodnie z zatwierdzonym planem działania.

Nauczyciel czuwa nad prawidłowym przebiegiem ćwiczenia, zwraca uwagę na trudne
czynności i bezpieczeństwo pracy.

Faza V Sprawdzanie
1.

Uczniowie sprawdzają w grupach jakość i prawidłowość wykonania formy.

Nauczyciel dokonuje kontroli i poprawności czynności i oceny z działań cząstkowych
uczniów, (np. wypełnia arkusz kontroli jakości), wpisuje oceny w formularz tekstu
przewodniego.

Faza VI Analiza końcowa

Uczniowie wraz z nauczycielem wskazują, które etapy rozwiązania zadania sprawiły im

trudności.

Nauczyciel powinien podsumować całe zadanie, wskazać, jakie umiejętności były

wiczone, jakie wystąpiły nieprawidłowości i jak ich unikać na przyszłość.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca

…………………………………….……………………….

Modułowy program nauczania:

Operator maszyn i urządzeń odlewniczych 812[03]

Moduł:

Procesy wytwarzania odlewów 812[03].Z2

Jednostka modułowa:

Wykonywanie ręczne form piaskowych i rdzeni

812[03].Z2.02

Temat: Wykonywanie rdzeni metodą formowania ręcznego.

Cel ogólny:

−

zapoznanie się z podstawowymi technikami ręcznego wykonywania rdzeni,

−

zapoznanie się z używanymi w procesie formowania przyrządami i narzędziami,

−

samodzielne wykonanie prostych rdzeni.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

zaplanować organizację stanowiska do formowania ręcznego,

−

przygotować stanowisko do formowania ręcznego,

−

scharakteryzować typowe metody formowania ręcznego rdzeni,

−

dobrać narzędzia ręczne i przyrządy do wykonania rdzeni,

−

dobrać rdzennice,

−

wykonać ręcznie rdzenie,

−

zastosować pokrycia ochronne,

−

kontrolować jakość i prawidłowość wykonania rdzeni,

−

posłużyć się dokumentacją techniczną i technologiczną i innymi dokumentacjami
związanymi z technologią wytwarzania odlewów,

−

zastosować się do przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej
oraz ochrony środowiska.

W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe:

−

organizowanie i planowanie zajęć,

−

pracy w zespole,

−

oceny pracy zespołu.

Metody nauczania–uczenia się:

−

metoda przewodniego tekstu.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

uczniowie pracują w grupach 2–4-osobowych.

Czas trwania zajęć: 360 minut.

Środki dydaktyczne:

−

zestawy ćwiczeń opracowane przez nauczyciela dla każdego zespołu uczniowskiego,

−

instrukcja pracy metodą tekstu przewodniego,

−

dokumentacje techniczne wyrobów,

−

dokumentacje technologiczne wyrobów,

−

narzędzia i przyrządy formierskie,

−

modele odlewnicze,

−

rdzennice: skrzynkowe, ramkowe, z częściami odejmowanymi,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

toczak,

−

sprawdziany,

−

twardościomierz,

−

masy rdzeniowe,

−

powłoki ochronne,

−

literatura techniczna,

−

arkusze papieru.

Zadanie dla ucznia

Wykonaj rdzenie zgodnie z załączoną dokumentacją w rdzennicy skrzynkowej,

ramkowej oraz rdzennicy z częściami odejmowanymi. Dokonaj kontroli kształtu rdzenia
i jego twardości

Przebieg zajęć:

Faza wstępna
Określenie tematu zajęć.

Wyjaśnienie uczniom tematu, szczegółowych celów kształcenia.
Zaznajomienie uczniów z pracą metodą tekstu przewodniego.
Podział grupy uczniów na zespoły.

Faza właściwa

−

Praca metodą tekstu przewodniego.

Faza I Informacje

Pytania prowadzące:
1.

Jak powinno być prawidłowo zorganizowane stanowisko formierza?

Jakimi własnościami powinny charakteryzować się rdzenie?

W jaki sposób zapewnia się rdzeniom dużą wytrzymałość?

Jakimi metodami realizuje się dobrą przepuszczalność rdzeni?

Jakie znasz rodzaje rdzennic?

Jakie znasz metody formowania rdzeni?

Jaki jest cel suszenia rdzeni?

Jakie znasz rodzaje pokryć ochronnych i jaki jest cel ich nanoszenia na rdzenie?

Na czym polega kontrola jakości rdzeni?

10.

Jakie należy stosować podstawowe zasady bezpieczeństwa podczas ręcznego
wykonywania rdzeni?

Faza II Planowanie
Uczniowie określają:
1.

Jakie materiały formierskie są potrzebne do wykonania rdzeni?

Jakie narzędzia i przyrządy są niezbędne do wykonania ćwiczenia?

Jaką rdzennicę należy zastosować?

Jakie czynności należy wykonać podczas formowania?

Faza III Ustalenie

Uczniowie

pracując

zespołach

podstawie

dokumentacji

technicznej

i technologicznej ustalają:
1.

metodę wykonania rdzeni.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

kolejność czynności niezbędna do wykonania ćwiczenia.

z nauczycielem przygotowany plan działania i wprowadzają ewentualne zmiany.

Faza IV Wykonanie
1.

Uczniowie organizują stanowisko pracy.

Uczniowie wykonują czynności formierskie zgodnie z zatwierdzonym planem działania.

Nauczyciel czuwa nad prawidłowym przebiegiem ćwiczenia, zwraca uwagę na trudne

czynności i bezpieczeństwo pracy.

Faza V Sprawdzanie
1.

Uczniowie sprawdzają w grupach jakość i prawidłowość wykonania rdzeni.

Nauczyciel dokonuje kontroli i poprawności czynności i oceny z działań cząstkowych
uczniów, (np. wypełnia arkusz kontroli jakości), wpisuje oceny w formularz tekstu
przewodniego.

Faza VI Analiza końcowa

Uczniowie wraz z nauczycielem wskazują, które etapy rozwiązania zadania sprawiły im

trudności.

Nauczyciel powinien podsumować całe zadanie, wskazać, jakie umiejętności były

wiczone, jakie wystąpiły nieprawidłowości i jak ich unikać na przyszłość.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. ĆWICZENIA

5.1. Narzędzia i oprzyrządowanie przeznaczone do wykonywania

form i rdzeni

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Rozpoznaj i scharakteryzuj narzędzia przedstawione na rysunku podając przykłady ich

zastosowania.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na rodzaje stosowanych narzędzi
formierskich i ich przeznaczenie.

Rysunek do ćwiczenia 1

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

dobrać partnerów do pracy w grupie,

zapoznać się z rysunkiem,

zastanowić się jakie narzędzia są przedstawione na rysunku,

wpisać wszystkie pomysły na kartce (burza mózgów – nie krytykując żadnego
z pomysłów Twoich koleżanek/kolegów),

scharakteryzować przeznaczenie narzędzi i podać przykłady zastosowania,

zaprezentować efekty pracy na forum grupy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

wiczenie,

−

tekstu przewodniego.

rodki dydaktyczne:

−

katalogi narzędzi,

−

literatura techniczna,

−

poradnik dla ucznia,

−

arkusze papieru formatu A4 i A3,

−

mazaki,

−

tablica flip-chart.

Ćwiczenie 2

Zakład odlewniczy otrzymał zamówienie na wykonanie 4 odlewów z żeliwa szarego

w kształcie tulei o wymiarach gabarytowych 120 x 80 x 160 mm i masie 60 kg. Dobierz
skrzynkę formierską do formowania ręcznego i wykonaj szkic rozmieszczenia odlewów
w formie.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na rodzaje skrzynek formierskich i ich
przeznaczenie oraz zasady doboru skrzynek formierskich.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

zapoznać się z rodzajami skrzynek formierskich,

poznać zasady rozmieszczenia modeli odlewów w skrzynce formierskiej,

dobrać odległości pomiędzy modelami a elementami formy,

dobrać wymiary skrzynki formierskiej,

wykonać szkic rozmieszczenia modeli w stosunku do pozostałych elementów formy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

wiczenie,

−

tekstu przewodniego.

rodki dydaktyczne:

−

katalogi oprzyrządowania odlewniczego (w tym skrzynek formierskich),

−

normy i literatura techniczna,

−

poradnik dla ucznia,

−

arkusze papieru formatu A4.

Ćwiczenie 3

Rozpoznaj, scharakteryzuj i określ zadania elementów układu wlewowego

przedstawionego na rysunku.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Materiał nauczania. Uczeń powinien też korzystać z innej literatury technicznej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Należy zwrócić uwagę na typy układów wlewowych zależnie od rodzaju stosowanego
tworzywa, kształtu i konstrukcji odlewu oraz technologii wykonania formy odlewniczej.

Rysunek do ćwiczenia 3

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

dobrać partnerów do pracy w grupie,

zapoznać się z rysunkiem,

korzystając z poradnika i literatury technicznej poznać różne rodzaje układów
wlewowych zależnie od rodzaju stosowanego tworzywa, kształtu i konstrukcji odlewu
oraz technologii wykonania formy odlewniczej,

rozpoznać na rysunku poszczególne elementy przedstawionego rysunku układu
wlewowego,

określić zadania jakie spełniają poszczególne elementy układu wlewowego,

zaprezentować efekty pracy na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

wiczenie,

−

tekstu przewodniego.

rodki dydaktyczne:

−

normy i literatura techniczna,

−

modele różnych typów układów wlewowych,

−

arkusze papieru formatu A4,

−

mazaki,

−

tablica flip-chart.

Ćwiczenie 4

Zidentyfikuj przedstawioną na rysunku płytę modelową, scharakteryzuj jej przeznaczenie

i sposób wykonania form z jej zastosowaniem. Opisz budowę płyty podając nazwy
poszczególnych jej elementów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Materiał nauczania. Uczeń powinien też skorzystać z innej literatury technicznej.
Należy zwrócić uwagę na rodzaje płyt modelowych zależnie od przeznaczenia do określonego
sposobu formowania oraz ze względu na ich konstrukcje.

Rysunek do ćwiczenia 4

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

dobrać partnerów do pracy w grupie,

korzystając z poradnika i literatury technicznej poznać różne rodzaje płyt modelowych,

scharakteryzować przeznaczenie i określić sposób wykonania form z ich zastosowaniem,

zidentyfikować przedstawioną na rysunku płytę modelową,

rozpoznać na rysunku poszczególne elementy płyty modelowej,

zaprezentować efekty pracy na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

wiczenie,

−

tekstu przewodniego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

rodki dydaktyczne:

−

normy i literatura techniczna,

−

płyty modelowe,

−

arkusze papieru formatu A4,

−

mazaki,

−

tablica flip-chart.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.2. Wykonywanie ręczne form piaskowych

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Rozpoznaj i przyporządkuj rysunkom właściwe nazwy metody formowania, którą

obrazują. Scharakteryzuj krótko metody formowania zobrazowane na rysunkach.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na rodzaje metod formowania, ich
charakterystyczne cechy i przeznaczenie.

A − formowanie wzornikiem
obrotowym

1………….

B − formowanie z obieraniem

2………….

C − formowanie w dwóch
skrzynkach

modelu

niedzielonego

3………….

D − formowanie w dwóch
skrzynkach

modelu

dzielonego

4………….

−

formowanie

trzech

skrzynkach

5………….

F − formowanie w gruncie otwarte 6………….

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

dobrać partnerów do pracy w grupie,

zapoznać się z rysunkiem,

zastanowić się jakie metody formowania przedstawione są na rysunkach,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

dopisać po prawej stronie cyfry, symbol metody formowania którą obrazuje rysunek
(np. 1F),

scharakteryzować i podać przykłady zastosowania metod formowania przedstawionych
na rysunkach,

zaprezentować efekty pracy na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

wiczenie.

rodki dydaktyczne:

−

literatura techniczna,

−

poradnik dla ucznia,

−

arkusze papieru formatu A4 i A3.

Ćwiczenie 2

Dobierz metodę formowania ręcznego do wykonania odlewu pokrywy z żeliw ciągliwego

o masie 126 kg i grubości ścianki 34 mm o małym stopniu skomplikowania
w kształcie niskiej donicy.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na rodzaje metod formowania i ich
zakres stosowania w zależności od rodzaju odlewanego stopu, wielkości i stopnia
skomplikowania odlewu oraz wielkości serii produkcyjnej.

Uczeń powinien:

dobrać partnerów do pracy w grupie,

zapoznać się z dokumentacją techniczną i technologiczną,

potrafić rozpoznać metody formowania ręcznego,

określić zakres stosowania metod formowania w zależności od rodzaju odlewanego
stopu, wielkości i stopnia skomplikowania odlewu oraz wielkości serii produkcyjnej.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

wiczenie.

rodki dydaktyczne:

−

dokumentacja techniczna i technologiczna,

−

literatura techniczna,

−

poradnik dla ucznia,

−

arkusze papieru formatu A4 i A3.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.3. Przebieg procesu formowania ręcznego

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1–7

Wykonaj formę odlewniczą odlewu zgodnie z załączoną dokumentacją techniczną,

metodą formowania ręcznego:
1.

w dwóch skrzynkach − odlew 1,

w trzech skrzynkach − odlew 2,

z obieraniem − odlew 3,

na fałszywce − odlew 4,

z modelu z częściami odejmowanymi − odlew 5,

z zastosowaniem luźnej części formy − odlew 6,

z zastosowaniem modeli uproszczonych − odlew 7.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na rodzaje metod formowania i ich
zakres

stosowania

oraz

procesy

technologiczne

wykonania

form

odlewniczych

poszczególnymi metodami formowania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

dokładnie zapoznać się z instrukcją do wykonania ćwiczenia,

dokładnie zapoznać się z dokumentacją techniczną i technologiczną,

przedstawić plan działania do zatwierdzenia nauczycielowi,

dobrać narzędzia formierskie,

zorganizować stanowisko pracy do wykonania zadania,

ustalić powierzchnię podziału formy,

dobrać skrzynki formierskie i oprzyrządowanie odlewnicze,

ustalić położenie odlewu przy formowaniu i zalewaniu,

ustalić układ modeli w formie,

10)

wykonać formę,

11)

przygotować formę do zalania,

12)

uporządkować stanowisko pracy,

13)

zaprezentować wykonane zadanie,

14)

dokonać oceny ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

wiczenie,

−

tekstu przewodniego.

rodki dydaktyczne:

−

instrukcje do wykonania ćwiczenia,

−

dokumentacje techniczne wyrobów,

−

dokumentacje technologiczne wyrobów,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura techniczna,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

skrzynki formierskie,

−

narzędzia formierskie,

−

modele odlewnicze,

−

masy formierskie,

−

arkusze papieru.

Ćwiczenie 8

Wykonaj formę odlewniczą odlewu zgodnie z załączoną dokumentacją techniczną,

metodą formowania w gruncie otwartego.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na metodę formowania w gruncie
otwartego, jej zakres stosowania oraz proces technologiczny wykonania formy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

dokładnie zapoznać się z instrukcją do wykonania ćwiczenia,

dokładnie zapoznać się z dokumentacją techniczną i technologiczną,

przedstawić plan działania do zatwierdzenia nauczycielowi,

dobrać narzędzia formierskie,

zorganizować stanowisko pracy do wykonania zadania,

przygotować podłoże do formowania,

zaformować model odlewu,

odpowietrzyć formę,

wyciąć zbiornik wlewowy,

10)

wykończyć formę,

11)

uporządkować stanowisko pracy,

12)

zaprezentować wykonane zadanie,

13)

dokonać oceny ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

wiczenie,

−

tekstu przewodniego.

rodki dydaktyczne:

−

instrukcje do wykonania ćwiczenia,

−

dokumentacje techniczne wyrobów,

−

dokumentacje technologiczne wyrobów,

−

narzędzia i przyrządy formierskie,

−

modele odlewnicze,

−

skrzynki formierskie,

−

masy formierskie,

−

literatura techniczna,

−

poradnik dla ucznia,

−

arkusze papieru.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 9

Wykonaj formę odlewniczą odlewu zgodnie z załączoną dokumentacją techniczną,

metodą formowania w gruncie pod skrzynką. Określ twardość powierzchni podziałowej
i wnęki formy.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na metodę formowania w gruncie pod
skrzynką, jej zakres stosowania oraz proces technologiczny wykonania formy.

Uczeń powinien:

zapoznać się z zasadami wykonywania formy czytając fragment poradnika dla ucznia
i korzystając z innej literatury technicznej,

dokładnie zapoznać się z instrukcją do wykonania ćwiczenia,

okładnie zapoznać się z dokumentacją techniczna i technologiczną,

przedstawić plan działania do zatwierdzenia nauczycielowi,

dobrać narzędzia i przyrządy formierskie,

zorganizować stanowisko pracy do wykonania zadania,

przygotować podłoże do formowania,

zaformować model odlewu,

przygotować płaszczyznę podziału do ustawienia skrzynki formierskiej,

10)

ustawić i zamocować skrzynkę formierską,

11)

wstawić modele układu wlewowego, zasypać i zagęścić masę formierską,

12)

odpowietrzyć formę,

13)

wykończyć formę i przygotować do zalania,

14)

uporządkować stanowisko pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

wiczenie,

−

tekstu przewodniego.

rodki dydaktyczne:

−

instrukcje do wykonania ćwiczenia,

−

dokumentacje techniczne wyrobów,

−

dokumentacje technologiczne wyrobów,

−

narzędzia i przyrządy formierskie,

−

modele odlewnicze,

−

skrzynki formierskie,

−

twardościomierz,

−

masy formierskie,

−

literatura techniczna,

−

arkusze papieru.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.4. Ręczne wykonywanie rdzeni

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj rdzenie zgodnie z załączoną dokumentacją w rdzennicy skrzynkowej,

ramkowej oraz rdzennicy z częściami odejmowanymi. Dokonaj kontroli kształtu rdzenia
i jego twardości.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać fragment

rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na metody wykonywania rdzeni
różnymi metodami, wymagane własności rdzeni i sposoby ich uzyskania oraz procesy
technologiczne wykonania rdzeni.

Uczeń powinien:

zapoznać się z odpowiednimi fragmentami poradnika dla ucznia i literatury technicznej,

dokładnie zapoznać się z instrukcją do wykonania ćwiczenia,

dokładnie zapoznać się z dokumentacją techniczna i technologiczną,

przedstawić plan działania do zatwierdzenia nauczycielowi,

dobrać narzędzia, przyrządy i oprzyrządowanie,

zorganizować stanowisko pracy do wykonania zadania,

wykonać rdzeń zgodnie z dokumentacją i zasadami bezpieczeństwa,

dokonać niezbędnych pomiarów w ramach kontroli jakości,

nanieść powłoki ochronne,

10)

zaprezentować efekty swojej pracy i dokonać samooceny.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

wiczenie,

−

tekstu przewodniego.

rodki dydaktyczne:

−

instrukcje do wykonania ćwiczenia,

−

dokumentacje techniczne i technologiczne rdzeni do wykonania, rdzennic i modeli,

−

narzędzia i przyrządy formierskie,

−

modele odlewnicze,

−

rdzennice: skrzynkowe, ramkowe, z częściami odejmowanymi,

−

toczak,

−

sprawdziany,

−

twardościomierz,

−

masy rdzeniowe, powłoki ochronne,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura techniczna,

−

arkusze papieru.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test dwustopniowy do jednostki modułowej Wykonywanie ręczne form
piaskowych i rdzeni

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 2, 3, 4, 5, 6 , 7, 9, 10, 11, 12, 14, 15, 16, 17, 18, 19 i 20 są z poziomu
podstawowego,

−

zadania 8 i 13 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 6 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 16 zadań, w tym 2 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym 2 z poziomu ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. a, 2. c, 3. b, 4. d, 5. a, 6. a, 7. b, 8. d, 9. b, 10. b, 11. a,
12. d, 13. d, 14. a, 15. a, 16. b, 17. d, 18. a, 19. a ,d, 20. d

Plan testu

Nr
zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Rozpoznać narzędzia formierskie

Rozpoznać narzędzia kontrolne

Dobrać skrzynkę formierską

Dobrać metodę formowania w zależności od
wielkości produkcji

Rozpoznać stosowanie metody formowania
w dwóch skrzynkach z modelu dzielonego
w zależności od wielkości i kształtu odlewów oraz
wielkości produkcji

Rozpoznać stosowanie metody formowania
w rdzeniach w zależności od wielkości i kształtu
odlewów oraz wielkości produkcji

Rozpoznać stosowanie metody formowania
wzornikiem obrotowym o osi poziomej
w zależności od rodzaju produkcji

Dokonać analizy i ustalić kolejność czynności
podczas formowania ręcznego

Dokonać analizy wykonania układu wlewowego
formy pod względem poprawności

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10 Rozpoznać budowę rdzeni

11 Rozpoznać metody wytwarzania rdzeni

12 Rozpoznać metody wzmacniania wytrzymałości

rdzeni

13 Dokonać analizy i ustalić kolejność czynności

formowania ręcznego rdzeni w rdzennicy
skrzynkowej

14 Rozpoznać przyrządy do nanoszenia powłok

ochronnych

15 Rozpoznać sprzęt do kontroli jakości wykonania

rdzeni

16 Rozpoznać wzorniki formierskie

17 Ustalić czynniki wpływające na dobór skrzynek

formierskich

18 Rozpoznać rodzaje płyt modelowych

19 Rozpoznać elementy płyt modelowych

20 Rozpoznać elementy układu wlewowego

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej
jednotygodniowym.

Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.

Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań zawartych w zestawie oraz z zasadami punktowania.

Przygotuj odpowiednią liczbę testów.

Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.

Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.

Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.

Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.

Kilka minut przed zakończeniem testu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie
zakończenia udzielania odpowiedzi.

Instrukcja dla ucznia

Przeczytaj dokładnie instrukcję.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

Odpowiedzi udzielaj wyłącznie na karcie odpowiedzi.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania podane są cztery odpowiedzi, z których tylko
jedna jest prawidłowa.

Zaznacz prawidłową według Ciebie odpowiedź wstawiając literę X w odpowiednim
miejscu na karcie odpowiedzi.

W przypadku pomyłki zaznacz błędną odpowiedź kółkiem, a następnie literą X zaznacz
odpowiedź prawidłową.

Za każde poprawne rozwiązanie zadania otrzymujesz jeden punkt.

Za udzielenie błędnej odpowiedzi, jej brak lub zakreślenie więcej niż jednej odpowiedzi -
otrzymujesz zero punktów.

10.

Uważnie czytaj treść zadań i proponowane warianty odpowiedzi.

11.

Nie odpowiadaj bez zastanowienia; jeśli któreś z zadań sprawi Ci trudność – przejdź do
następnego. Do zadań, na które nie udzieliłeś odpowiedzi możesz wrócić później.

12.

Pamiętaj, że odpowiedzi masz udzielać samodzielnie.

13.

Na rozwiązanie testu masz 45 minut.

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

Jaszczurka to narzędzie formierskie służące do
a)

naprawy małych powierzchni form i rdzeni.

do wycinania otworów odpowietrzających formy odlewniczej.

do oczyszczania kanałów odpowietrzających formy.

do wycinania układu wlewowego.

Do kontroli stopnia zagęszczenia masy formierskiej w formie stosuje się
a)

nakłuwak.

sprawdzian.

twardościomierz.

ubijak z ostrą końcówką.

Najważniejsze przy doborze skrzynki formierskiej jest
a)

dobranie właściwego ciężaru skrzynki formierskiej.

kierowanie się zachowaniem właściwej odległości pomiędzy poszczególnymi
elementami formy.

dobranie skrzynki właściwej do rodzaju stosowanej masy formierskiej.

dobranie identycznej dolnej i górnej skrzynki formierskiej.

Formowanie ręczne stosowane jest przy produkcji
a)

wielkoseryjnej odlewów.

tylko odlewów o niezbyt dużych wymiarach gabarytowych.

tylko seryjnej.

jednostkowej odlewów.

Formowanie w dwóch skrzynkach z modelu dzielonego należy stosować do produkcji
a)

odlewów o skomplikowanym kształcie zwykle z zastosowaniem rdzeni.

jednostkowej odlewów z niewielkimi występami, które nie przylegają do
powierzchni podziałowej formy.

prostych odlewów z jedną powierzchnią podziału.

odlewów niezależnie od ich kształtu i wielkości produkcji.

Formowanie w rdzeniach stosuje się przy produkcji
a)

odlewów skomplikowanych o dużej dokładności wymiarowej.

jednostkowej odlewów.

odlewów o znacznych gabarytach.

odlewów mających jednakowy przekrój na całej długości.

Formowanie wzornikiem obrotowym o osi poziomej stosuje się przy produkcji
a)

odlewów o dużej średnicy i małej wysokości.

jednostkowej i małoseryjnej odlewów mających kształt brył obrotowych.

jednostkowej

odlewów

mających

skomplikowany

kształt

powierzchni

wewnętrznych.

seryjnej odlewów mających jednakowy przekrój na całej długości.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ustal kolejność czynności formowania ręcznego
a)

1, 2, 3, 5, 8, 4, 6, 7.

3, 4, 6, 5, 8, 7, 2, 1.

1, 2, 4, 7, 3, 5, 6, 8.

4, 2, 3, 1, 6, 5, 7, 8.

ustalanie położenia odlewu przy formowaniu i zalewaniu,
dobieranie skrzynek formierskich.
przygotowanie skrzynki formierskiej i oprzyrządowania
odlewniczego,
ustalanie powierzchni podziału formy,
zasypanie skrzynki masą formierską,
ustalanie układu modeli w formie,
zagęszczenie masy formierskiej,
składanie formy.

Nieprawidłowe wykończenie krawędzi układu wlewowego przedstawiono na rysunku
a)

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10.

Zamek rozszerzony ścięty rdzenia obrazuje rysunek

11.

Formowanie rdzenia w rdzennicy z częściami odejmowanymi obrazuje rysunek
a)

12.

Dla zapewnienia rdzeniom dużej wytrzymałości wykonuje się je z odpowiedniej masy
oraz wzmacnia stosując żebra odlewnicze
a)

rdzenie małe.

rdzenie średniej wielkości.

niezależnie od kształtu i wielkości wykonywanego rdzenia.

rdzenie duże lub o złożonym kształcie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13.

Ustal kolejność czynności formowania ręcznego rdzeni w rdzennicy skrzynkowej
a)

1, 2, 3, 5, 4, 6, 7.

3, 4, 6, 5, 7, 2, 1.

1, 2, 4, 7, 3, 5, 6.

7, 2, 4, 3, 1, 5, 6.

1. pokrycie połówek rdzenia zawiesiną gliny w wodzie
2. zagęszczenie masy
3. wykonanie kanałów odpowietrzających
4. wykonanie wzmocnienia
5. złożenie połówek rdzennicy
6. zagęszczenie i wygładzenie masy w otworach
7. czyszczenie rdzennicy i posypanie pudrem powierzchni
roboczej

14.

Rysunek obrazuje

przyrząd do zanurzania rdzeni w ciekłej substancji tworzącej
powłokę ochronną.

podnośnik do unoszenia form odlewniczych.

przyrząd do usuwania rdzeni z formy.

przyrząd do suszenia rdzeni.

15.

Rysunek przedstawia

sprawdzian do kontroli kształtu rdzeni.

rdzennicę ramkową.

przyrząd do przycinania rdzeni.

przyrząd do szlifowania rdzeni.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16.

Wzornik odcinkowy obrazuje rysunek

1.
2.
3.
4.

17.

Przy doborze skrzynki formierskiej brana jest pod uwagę
a)

tylko masa odlewu.

tylko kształt odlewu.

rodzaj stopu odlewanego.

odległość pomiędzy poszczególnymi elementami formy.

18.

Płyta modelowa to
a)

zespół złożony z płyty podmodelowej, zamocowanego na niej modelu odlewu oraz
modelu układu wlewowego.

płyta odwzorowująca kształt odlewu.

to element stały maszyny formierskiej.

płyta do suszenia modeli odlewów i modeli układu wlewowego.

19.

Na rysunku płyty modelowej z nakładkami płytki modelowe to pozycja
a)

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20.

Na rysunku układu wlewowego pozycja 5 to
a)

przelew.

nadlew.

wlew doprowadzający.

filtr wlewowy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ............................................................................................................................

Wykonywanie ręczne form piaskowych i rdzeni

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Test 2
Test praktyczny typu „próba pracy” do jednostki modułowej:
„Wykonywanie ręczne form piaskowych i rdzeni”

Zadanie składa się z 10 ocenianych elementów pracy (ocenianych czynności)

Za każdą poprawnie wykonaną czynność zadania praktycznego uczeń otrzymuje punkty

według arkusza obserwacji. Za niewykonanie czynności (elementu pracy) lub częściowe jej
wykonanie uczeń otrzymuje „0” punktów. Maksymalna ilość punktów do uzyskania to 25.

Proponuje się następujące normy wymagań do ustalenia oceny wyrażonej
w stopniach:

−−−−

niedostateczny – za uzyskanie mniej niż 50% punktów i braku wykorzystania,
wskazówek oraz pytań naprowadzających,

−−−−

dopuszczający – za uzyskanie 50%÷59% punktów z pomocą pytań naprowadzających,

−−−−

dostateczny – za uzyskanie 60%÷69% punktów,

−−−−

dobry – za uzyskanie 70%÷89% punktów,

−−−−

bardzo dobry – za uzyskanie 90% punktów i więcej, praca całkowicie samodzielna.

Zadanie dla ucznia

Temat: Posługując się ręcznymi narzędziami formierskimi wykonaj formę odlewniczą
z jedną powierzchnią podziału. Zadanie wykonaj na stanowisku formowania ręcznego.

Arkusz obserwacji

Ocena obserwacji

Punkty

L.p.

Oceniany element pracy

(oceniana czynność)

Możliwe do

uzyskania

Uzyskane

Dobranie metody formowania w wyniku analizy
dokumentacji technicznej i technologicznej

Zapisanie kolejnych czynności niezbędnych do
wykonania formy

Sporządzenie wykazu materiałów niezbędnych do
wykonania formy

Sporządzenie

wykazu

przyrządów,

narzędzi

i dodatkowego sprzętu niezbędnego do wykonania
formy

Zorganizowanie stanowiska zgodnie z zasadami bhp

Sprawdzenie

stanu

technicznego

narzędzi

i oprzyrządowania odlewniczego

Wykonywanie

czynności

formierskich

z zachowaniem zasad bhp

Ocena jakości wykonanej formy

Uporządkowanie stanowiska roboczego

10. Prezentowanie wykonanego zadania

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej
jednotygodniowym.

Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.

Zapoznaj uczniów z zadaniem typu próba pracy oraz z zasadami punktowania.

Przygotuj instrukcję do wykonania zadania dla każdego ucznia.

Przygotuj dokumentację techniczną do zadania dla każdego ucznia.

Przygotuj narzędzia, sprzęt i osprzęt odlewniczy do formowania dla każdego ucznia
zgodnie z przygotowaną dokumentacją.

Zapewnij samodzielność podczas wykonywania pracy.

Przed rozpoczęciem próby pracy przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia i zapoznaj
uczniów z zasadami bhp obowiązującymi na stanowisku pracy.

Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wyjaśnij wszelkie wątpliwości.

10.

Kontroluj czas przeznaczony na wykonanie zadania.

11.

Kilka minut przed zakończeniem zadania przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie
zakończenia pracy.

Instrukcja dla ucznia

Przeczytaj dokładnie instrukcję do wykonania zadania.

Podpisz imieniem i nazwiskiem formularz „plan działania”.

Przeanalizuj dokładnie treść zadania oraz załączoną dokumentację.

Na podstawie dokumentacji technicznej i technologicznej ustal:

−

metodę formowania,

−

kolejne czynności niezbędne do wykonania formy,

−

wykaz narzędzi niezbędnych do wykonania zadania,

−

wykaz materiałów niezbędnych do wykonania zadania.

Zapisz niezbędne informacje w przygotowanym formularzu „plan działania”.

Zorganizuj stanowisko robocze, rozmieść odpowiednio narzędzia i materiały do

formowania ręcznego.

Sprawdź stan techniczny narzędzi i sprzętu odlewniczego.

Wykonaj zaplanowane czynności formierskie i pomocnicze zgodnie z obowiązującymi

wymaganiami bhp.

Po wykonaniu zadania sprawdź wzrokowo i przy użyciu narzędzi kontrolno-

pomiarowych jakość wykonanej formy. Wyniki oględzin zapisz w formularzu.

10.

Po zakończeniu pracy uporządkuj stanowisko.

11.

Zaprezentuj wykonaną formę.

12.

Na wykonanie zadania masz 180 minut.

13.

Podczas wykonywania zadania będziesz obserwowany i oceniany przez nauczyciela.

Materiały dla ucznia:

−−−−

instrukcja,

−−−−

formularz dla ucznia: plan działania,

−−−−

dokumentacja techniczna,

−−−−

materiały formierskie zgodnie z dokumentacją,

−−−−

narzędzia i przyrządy niezbędne do wykonania formy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7. LITERATURA

Piwoński T.: Odlewnictwo. WSiP, Warszawa 1969

Rączka J.: Technologia odlewnictwa. Laboratorium. Politechnika Krakowska, Kraków
1988

Rączka J.: Technologia odlewnictwa. Projektowanie. Politechnika Krakowska, Kraków
1988

Skarbiński M.: Technologia formy. Wydawnictwo Politechniki Warszawskiej 1974

Szreniawski J.: Techniki wytwarzania. Odlewnictwo. PWN, Warszawa 1980

Literatura metodyczna

1.

Dretkiewicz-Więch J.: ABC nauczyciela przedmiotów zawodowych. Operacyjne cele
kształcenia. Zeszyt 32. CODN, Warszawa 1994

Ornatowski T., Figurski J.: Praktyczna nauka zawodu. ITeE, Radom 2000