Dr inż. Anna Zgrzywa-Ziemak

Model organizacji



Definicja pojęcia



Cechy wspólne organizacji – model organizacji



Charakterystyka podsystemów organizacji

Dr inż. Anna Zgrzywa-Ziemak

PZ – Pojęcie organizacji, model organizacji/ slajd nr 2

Definicja pojęcia organizacji

Organizacja w sensie instytucjonalnym

system społeczno-techniczny utworzony sztucznie dla realizowania

określonych misji, wartości i celów, posiadający wewnętrzną strukturę

łączącą w funkcjonalną całość elementy i części wchodzące w jego

skład (składa się z rzeczy i ludzi wyposażonych w narzędzia, maszyny,

jak np. przedsiębiorstwo, bank, biuro podróży, urząd itp.)

Organizacja w sensie czynnościowym

czynność organizowania, czyli świadomego i celowego porządkowania

zbioru działań, działających podmiotów, zasobów i instrumentów

działania.

Organizacja w sensie atrybutowym

to cecha rzeczy złożonej (często czynność), np. mówiąc o instytucji,

procesie, czynnościach, że są dobrze zorganizowane, używamy pojęcia
organizacji w znaczeniu oceny i atrybutu.

Dr inż. Anna Zgrzywa-Ziemak

PZ – Pojęcie organizacji, model organizacji/ slajd nr 3

Rodzaje organizacji

kryterium podziału jest funkcja, jaką organizacje

realizują na rzecz otoczenia



gospodarcze, nastawione na zysk



użyteczności publicznej



administracji państwowej i samorządowej



militarne i policyjne



społeczne



religijne

Dr inż. Anna Zgrzywa-Ziemak

PZ – Pojęcie organizacji, model organizacji/ slajd nr 4

Model organizacji wg H.J. Leavitta

Cele i zadania

Ludzie

Technologia

Struktura

formalna

Otoczenie

Otoczenie

·

misja

·

wiązka celów

·

drzewo celów

·

zadania

·

postawy

·

kwalifikacje

·

umiejętności

·

predyspozycje

·

stosunki
międzyludzkie

·

hierarchia

·

schemat organizacyjny

·

zakresy czynności

·

instrukcje

·

know-how

·

wytwarzanie

·

przetwarzanie danych

Dr inż. Anna Zgrzywa-Ziemak

PZ – Pojęcie organizacji, model organizacji/ slajd nr 5

Model organizacji wg H.J.Leavitta



Cele organizacji

- zbiór zamierzeń przewidzianych do realizacji w jakimś

przedziale czasu, z których wywodzą się zadania cząstkowe



Ludzie

- członkowie organizacji wraz z ich wiedzą, kwalifikacjami, postawami,

systemem wartości, motywacją do pracy oraz stosunkami międzyludzkimi



Technologia

- zbiór metod i technik używanych w procesie przeobrażeń

(transformacji)



Struktura organizacyjna

– układ złożony z poszczególnych elementów

organizacji (pionów, komórek itp.) oraz ich wzajemnych powiązań; zbiór reguł
porządkujących zachowania uczestników organizacji.



Między wymienionymi wyżej elementami organizacji występują wzajemne
relacje. Wszystkie one są ze sobą powiązane i wzajemnie na siebie wpływają -
zmiany w dowolnym elemencie wymuszają zmiany w pozostałych.

Dr inż. Anna Zgrzywa-Ziemak

Model organizacji: cele
organizacyjne



Cele organizacji stanowią zbiór wzajemnie
powiązanych dążeń, aspiracji i zamierzonych
efektów o różnym stopniu konkretności.



Cele organizacji stanowią układ hierarchiczny.

Dr inż. Anna Zgrzywa-Ziemak

NoZ - Pojęcie organizacji, model organizacji/ slajd nr 7

Hierarchia celów organizacyjnych

Zrównoważone funkcjonowanie

(

dostęp do zasobów koniecznych dla istnienia i rozwoju)

Przetrwanie i rozwój

Maksymalizacja budżetu

(w przypadku organizacji niedochodowych)

Maksymalizacja zysku

(w przypadku organizacji

rynkowych)

Wytwarzanie społecznie użytecznych dóbr i usług

(realizacja funkcji na rzecz otoczenia)

Realizacja konkretnych zamierzeń,

działań, zadań i przedsięwzięć

Cele najwyższego rzędu

(

główne organizacyjne)

wartości

Cele najniższego rzędu

(konkretne)

efekty działań

Dr inż. Anna Zgrzywa-Ziemak

NoZ– Pojęcie organizacji, model organizacji/ slajd nr 8

Hierarchia celów organizacyjnych



misja

(powołanie) organizacji – podstawowy cel organizacji



Kim są nasi klienci? Jakie potrzeby klientów zaspakajamy? W jaki sposób

zaspakajamy potrzeby klientów?



cele strategiczne

– sformułowane na najwyższym szczeblu, mają ogólny

charakter



cele taktyczne

– sformułowane na średnim szczeblu, koncentrują się na

sposobie operacjonalizacji działań niezbędnych do osiągnięcia celów

strategicznych



cele operacyjne

- sformułowane na niższych szczeblach, mają

szczegółowy charakter

Dr inż. Anna Zgrzywa-Ziemak

NoZ – Pojęcie organizacji, model organizacji/ slajd nr 9

Składowe misji organizacyjnej

Docelowi klienci

i rynki

„Jesteśmy przekonani, że odpowiadamy przede wszystkim przed lekarzami,
pielęgniarkami, pacjentami, matkami i wszystkimi, którzy używają naszych wyrobów"
(Johnson & Johnson).

Główne produkty lub

usługi

„Główne produkty AMAX to molibden, węgiel, ruda żelaza, miedź, ołów, cynk, ropa
naftowa i gaz ziemny, potas, fosforyty, nikiel, wolfram, srebro, złoto i magnez”.

Obszar

Geograficzny

„Zdecydowanie dążymy do pełnego sukcesu Corning Glass Works jako światowego
konkurenta”.

Główne

Technologie

„Control Data działa w branży zastosowań mikroelektroniki i techniki komputerowej w
dwóch ogólnych dziedzinach: sprzętu komputerowego oraz usług komputerowych,
obejmujących obliczenia, informację, kształcenie i finanse”.

Troska o przetrwanie,

wzrost i zyskowność

„W tym względzie firma będzie prowadziła swe operacje ostrożnie, zapewniając zyski i
wzrost, który przyniesie Hooverowi ostateczny sukces” (Hoover Universal Inc.).

Filozofia firmy

„To wszystko jest częścią filozofii Mary Kay —filozofii opartej na złotej regule. Jest to
duch współuczestnictwa i troski, gdzie ludzie dają swój czas, wiedzę i doświadczenie”
(Mary Kay Cosmetics).

Własna koncepcja

firmy

„Hoover Universal jest zdywersyfikowaną, wielobranżową korporacją o dużych
możliwościach produkcyjnych, silnej polityce przedsiębiorstwa i autonomii
poszczególnych jednostek”.

Pożądany wizerunek

publiczny

„Dzielić zobowiązania świata w dziedzinie ochrony środowiska” (Dow Chemical).

Misja powinna zawierać:
-

opis podstawowych wyrobów czy
usług,

-

funkcje, którą organizacja pełni w
otoczeniu,

-

rynki czy klientów, których będzie
obsługiwała.

Dr inż. Anna Zgrzywa-Ziemak

NoZ – Pojęcie organizacji, model organizacji/ slajd nr 10

Cele ciągłe organizacji gospodarczych



rentowność



pozycja na rynku



innowacje



sprawność działania



stan zasobów



odpowiedzialność społeczna

UWAGA!

Każda organizacja staje przed problemem

zarządzania wielorakimi celami!

Równoważenie i godzenie możliwych konfliktów pomiędzy różnymi celami

to optymalizacja.

Dr inż. Anna Zgrzywa-Ziemak

NoZ – Pojęcie organizacji, model organizacji/ slajd nr 11

Funkcje celów



Zewnętrzne



Wewnętrzne



nadają jednolity kierunek działania uczestnikom
organizacji



sprzyjają planowaniu



mogą być źródłem motywacji



są podstawą kontroli



Kto ustala cele?

Dr inż. Anna Zgrzywa-Ziemak

Kierownicy i zarządzanie

Dr inż. Anna Zgrzywa-Ziemak

NoZ – Kierownik i zarządzanie/ slajd nr 13

Czy oni są kierownikami?



Sergey Brin and Larry Page (Google)



Jan Kowalski – prezes hurtowni



Bronisław Komorowski



Tadeusz Więckowski

Dr inż. Anna Zgrzywa-Ziemak

NoZ – Kierownik i zarządzanie/ slajd nr 14

Kim są kierownicy?

Otoczenie

Otoczenie

Cele

i zadania

Ludzie

Technologia

Struktura

formalna

Kierownik

to osoba, której

podstawowym

zadaniem jest

realizacja procesu

zarządzania

.

Zarządzanie

Dr inż. Anna Zgrzywa-Ziemak

NoZ – Kierownik i zarządzanie/ slajd nr 15

Co robi kierownik czyli czym jest
ZARZĄDZANIE

PLANOWANIE

ORGANIZOWANIE

PRZEWODZENIE

KONTROLOWANIE

NAKŁADY Z OTOCZENIA:

·

zasoby ludzkie

·

zasoby finansowe

·

zasoby fizyczne

·

zasoby informacyjne

Cele osiągnięte:

·

sprawnie

·

skutecznie

Dr inż. Anna Zgrzywa-Ziemak

NoZ – Kierownik i zarządzanie/ slajd nr 16

Co robi kierownik czyli czym jest
ZARZĄDZANIE

ZARZĄDZANIE

jest to

zestaw działań

(obejmujący

planowanie, organizowanie, przewodzenie i
kontrolowanie) skierowanych na

zasoby organizacji

(ludzkie, finansowe, rzeczowe i informacyjne) i
wykonywanych z zamiarem osiągnięcia

celów

organizacji w sposób

sprawny i skuteczny

•

sprawny

- wykorzystujący zasoby mądrze i bez

zbędnego marnotrawstwa

•

skuteczny

- działający z powodzeniem

Dr inż. Anna Zgrzywa-Ziemak

Zasoby organizacyjne

PZ – Kierownik i zarządzanie/ slajd nr 17

zasoby ludzkie

zasoby finansowe

zasoby rzeczowe

zasoby informacyjne

Politechnika

Wrocławska

- kadra akademicka
- personel

pomocniczy

- dotacje

Ministerstwa

- granty
- wpłaty studentów

zaocznych

- budynki,
- komputery
- wyposażenie

laboratoriów

- sprawozdania z badań
- publikacje naukowców
- tendencje na rynku

pracy

Miasto

Wrocław

- policjanci
- urzędnicy
- inni pracownicy

- dochody
z podatków
- sprzedaż gruntów
- fundusze
strukturalne

- budynki
komunalne
- sprzęt biurowy
- samochody

służbowe

- prognozy gospodarcze
- wskaźniki bezrobocia
- statystyki
przestępczości
- przyrost naturalny

Sklep

Spożywczy

„Biedronka”

- sprzedawcy
- księgowa

- zyski
- inwestycje
właściciela

- regały sklepowe
- lodówki

- listy cen od dostawców
- reklamy konkurentów
- dane o promocjach
sezonowych

Mobil Corp

- robotnicy platform
wiertniczych,
- kierownicy spółki

- zyski,
- inwestycje
akcjonariuszy

- rafinerie,
- budynki biurowe

- prognozy sprzedaży,
- komunikaty OPEC

Dr inż. Anna Zgrzywa-Ziemak

NoZ – Kierownik i zarządzanie/ slajd nr 18

Funkcje przedsiębiorstwa

Zbyt

Produkcja

Zaopatrzenie

Planowanie

Kontrolowanie

Przewodzenie

Organizowanie

FUNKCJE

WYKONAWCZE

F

U
N
K
C

J

E

Z

A
R

Z

Ą
D

Z

A
N

I

A

Dr inż. Anna Zgrzywa-Ziemak

NoZ – Kierownik i zarządzanie/ slajd nr 19

Proces zarządzania

Planowanie

Organizowanie

Przewodzenie

Kontrolowanie

Funkcje

zarządzania

są wzajemnie

powiązane

i współzależne.

Dr inż. Anna Zgrzywa-Ziemak

NoZ – Kierownik i zarządzanie/ slajd nr 20



Planowanie

wyznaczenie celów organizacji, ustalenie generalnej

strategii ich osiągania oraz opracowanie zwartej hierarchii planów,

aby integrować i koordynować działania.



Organizowanie

jest to logiczne grupowanie działań i zasobów

(tworzenie struktur organizacyjnych i dokonywanie w nich zmian).



Przewodzenie

to zespół procesów wykorzystywanych w celu

sprawienia, by członkowie organizacji współpracowali ze sobą w

interesie organizacji.



Kontrolowanie

proces monitorowania wyników, porównywania ich

z celami i korygowania wszelkich znaczących odchyleń.

Funkcje zarządzania

Dr inż. Anna Zgrzywa-Ziemak

NoZ – Kierownik i zarządzanie/ slajd nr 21

Czy zadania kierownika są uniwersalne?

 Szczebel organizacji

Organizacje nastawione i nie nastawione na

zysk

Wielkość organizacji

Dr inż. Anna Zgrzywa-Ziemak

NoZ – Kierownik i zarządzanie/ slajd nr 22

Czy zadania kierownika są uniwersalne?

Kierownicy najwyższego

szczebla

Planowanie

28%

Organizowanie

36%

Przewodzenie

22%

Kontrolowanie

14%

Kierownicy średniego

szczebla

Planowanie

18%

Organizowanie

33%

13%

Kontrolowanie

Przewodzenie

36%

Kierownicy najniższego

szczebla

Planowanie

15%

Organizowanie

24%

10%

Kontrolowanie

Przewodzenie

51%

 SZCZEBEL ORGANIZACJI

Czas przeznaczany na poszczególne czynności w zależności od szczebla w organizacji

Różnice dotyczą stopnia i względnej wagi, ale nie rodzaju działalności!!!

Dr inż. Anna Zgrzywa-Ziemak

NoZ – Kierownik i zarządzanie/ slajd nr 23

Czy zadania kierownika są uniwersalne?

Chociaż występują pewne różnice w zarządzaniu w

zależności od wybranych czynników, istnieje znacznie

więcej podobieństw niż różnic.

Wszędzie kierownicy zajmują się planowaniem,

organizowaniem, przewodzeniem i kontrolą!

Dr inż. Anna Zgrzywa-Ziemak

NoZ– Kierownik i zarządzanie/ slajd nr 24

Podział menedżerów

Kierownicy

średniego szczebla

Kierownicy

najniższego szczebla

Wykonawcy

Menedżerowie

najwyższego szczebla

• Kierownicy funkcjonalni,

np.: menedżerowie
marketingu, finansów,
operacyjni, zasobów
ludzkich i in.

• Kierownicy ogólni

Ze względu na

szczeble zarządzania:

Ze względu na

obszary zarządzania:

Dr inż. Anna Zgrzywa-Ziemak

NoZ – Kierownik i zarządzanie/ slajd nr 25

Kategoria

Rola

Przykładowe zadania

Interpersonalna

Reprezentant

Przywódca

Łącznik

udział w uroczystym otwarciu nowego zakładu

zachęcanie pracowników do zwiększania wydajności

koordynacja działań dwóch grup projektowych

Informacyjna

Obserwator

Propagator

Rzecznik

śledzenie sprawozdań branżowych

wysyłanie notatek propagujących nowe idee

wygłaszanie przemówień ogłaszających np. plany

Decyzyjna

Przedsiębiorca

Sędzia

Dysponent

Negocjator

opracowywanie nowych pomysłów innowacyjnych

rozwiązywanie konfliktów między podwładnymi

dokonywanie przeglądów i rewizji wniosków

porozumienie np. z dostawcą lub zw. zawodowym

Role menedżera wg Mintzberga

Dr inż. Anna Zgrzywa-Ziemak

NoZ – Kierownik i zarządzanie/ slajd nr 26

Umiejętności menedżerskie



Umiejętności techniczne

– niezbędne do wykonywania lub

zrozumienia zadań związanych z daną organizacją.



Umiejętności interpersonalne

– nawiązywanie kontaktów,

rozumienie i motywowanie zarówno jednostek jak i grup.



Umiejętności koncepcyjne

– zależne od zdolności do myślenia

abstrakcyjnego.



Umiejętności diagnostyczne i analityczne

– umożliwiające

menedżerowi zaprojektowanie najwłaściwszej reakcji w danej

sytuacji.

Dr inż. Anna Zgrzywa-Ziemak

NoZ – Kierownik i zarządzanie/ slajd nr 27

Czas pracy kierownika



Problemy bieżące są dominującymi, wypierając problemy istotne.



Dzień pracy składa się z dużej ilości pojedynczych czynności. Taki dzień jest bardzo trudny do
zaplanowania.



Praca ma charakter ciągły, bez jednoznacznego określenia początku i końca.



Kierownik większość czasu mówi. Przeważa komunikacja werbalna.



Pojawiające się problemy są najczęściej niejednoznaczne i uprzednio nieznane,

a - co najistotniejsze - wymagają szybkiej decyzji.



Proces decydowania jest procesem, z którym kierownik pozostaje sam. Zwykle pozostaje z

niepewnością co do słuszności podjętej decyzji.



Odpowiedzialność za wyniki pracy podwładnych zmusza kierownika do ciągłej czujności.



Ustala priorytety związane z realizowanymi zadaniami. Podejmuje więc decyzje, które zadania,

w jakiej kolejności i przez kogo powinny być realizowane.



Rozstrzyga spory towarzyszące ludziom mającym różne poglądy, wymagania i nierzadko nie

akceptujących siebie nawzajem.



Nawiązuje kontakty, prowadzi negocjacje, tworzy przymierza i koalicje.



Myśli nad złożonymi problemami i szuka odpowiedzi, jak sobie z nimi poradzić.

Efektywność kierownika zależy od sprawnej organizacji jego pracy własnej.

Dr inż. Anna Zgrzywa-Ziemak

NoZ – Kierownik i zarządzanie/ slajd nr 28

Czas pracy kierownika

D -

odłożyć na później

lub zrezygnować

z realizacji

B-

wprowadzić do

organizera

z określeniem

wykonania lub

delegować

A -

wykonać od razu

samodzielnie

C -

delegować

PILNOŚĆ

W

A

Ż

N

O

Ś

Ć

100

0

100

Warunkiem osiągania

większej efektywności

w pracy kierownika jest

eliminacja wszystkich

zadań możliwych do

przekazania swoim

podwładnym

i przeznaczenie swojego

czasu tylko dla zadań

ważnych

i pilnych-

ważnych.