MATURA PRÓBNA 2003

O K R Ę G O W A
K O M I S J A
EGZAMINACYJNA
w K R A K O W I E

CHEMIA

MATERIAŁY DLA ZESPOŁÓW OCENIAJĄCYCH

Zasady oceniania rozwiązań

1.

Punkty przyznawane są za całkowicie poprawne rozwiązanie. W wypadku poprawnej, ale
niepełnej odpowiedzi należy przyznać odpowiednią część punktów, np. za podanie nazw
zwyczajowych zamiast systematycznych.

2.

W przypadku podania do jednego polecenia kilku odpowiedzi – poprawnej i błędnych – nie
przydziela się punktów.

3.

Ocenianiu podlegają tylko te fragmenty pracy, które dotyczą polecenia. Komentarze, nawet
poprawne, wykraczające poza zakres polecenia nie podlegają ocenianiu, przy czym odpowiedzi
zdających mogą odbiegać od modelowych, podanych w kryteriach oceniania.

4.

Jeżeli polecenie brzmiało „zapisz równanie reakcji” – nie przydziela się punktów za zapisanie
schematu procesu.

5.

Inne niż modelowe rozwiązania należy oceniać uwzględniając zaproponowaną punktację.

Zasady przeliczania punktacji na oceny szkolne:

ocena

liczba punktów

warunek

niedostateczny

0 – 36

dopuszczający

37 – 45

Za jedno zadanie min. 18 punktów.

dostateczny

46 – 66

Za jedno zadanie min. 21 punktów.

dobry

67 – 76

Za dwa zadania min. po 21 punktów.

bardzo dobry

77 – 83

Za dwa zadania min. po 24 punkty.

celujący

84 – 90

CHEMIA – MATERIAŁY DLA ZESPOŁÓW OCENIAJĄCYCH

Strona 2 z 8

Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Krakowie-Matura próbna – marzec 2003

Zadanie 1

Zadanie sprawdza wiadomości i umiejętności:

•

identyfikacji związków nieorganicznych (soli) i organicznych (węglowodorów alifatycznych
nasyconych i nienasyconych) na podstawie opisu wyników doświadczeń,

•

pisania równań reakcji na podstawie słownych informacji oraz dobierania współczynników
stechiometrycznych w oparciu o bilans materiałowy lub elektronowy,

•

wykonywania obliczeń stężeń roztworów oraz ilości substancji na podstawie równań reakcji,
obliczania pH roztworów,

•

poprawnego stosowania nomenklatury chemicznej,

•

rozwiązywania zadań w oparciu o podane informacje (nie znane wcześniej uczniom) liczba
kwasowa i kwasota mleka.

Model odpowiedzi

Kryterium

Punktacja

Opis toku postępowania i obserwacji dla każdej reakcji:
- dodanie roztworu Na

2

CO

3

– np. obfite pienienie – roztwór HCl

- dodanie roztworu Na

2

CO

3

– np. brak objawów reakcji – roztwór NaCl

- dodanie roztworu Na

2

CO

3

– np. wytrącanie osadu – roztwór CaCl

2

Za tok
postępowania i
obserwacje
3x1 pkt

3 pkt

Zapis równań reakcji w formie cząsteczkowej lub jonowej:
Na

2

CO

3

+ 2 HCl = 2 NaCl + H

2

O + CO

2

lub CO

3

2-

+ 2 H

+

= H

2

O + CO

2

Na

2

CO

3

+ CaCl

2

= 2 NaCl + CaCO

3

lub CO

3

2-

+ Ca

2+

= CaCO

3

Za równania
2x1 pkt

2 pkt

A

Na

2

CO

3

+ NaCl ––––– brak reakcji

Za stwierdzenie

1 pkt

Zapis obserwacji i wniosków:
- probówka 1 – odbarwienie – węglowodór nienasycony – 1-oktyn
- probówka 2 – brak odbarwienie – węglowodór nasycony n-oktan
- probówka 3 – odbarwienie – węglowodór nienasycony – 1-okten
Na podstawie pomiarów ilościowych można ustalić, że węglowodór
z probówki nr 1 charakteryzuje się większym stopniem nienasycenia,
niż węglowodór z probówki nr 3

Za wnioski oraz
identyfikację
3x1 pkt

3 pkt

Zapis równań reakcji:

Za równania
2x1 pkt

2 pkt

B

Podanie dwóch nazw: 1,1,2,2-tetrabromooktan i 1,2,-dibromooktan

Za nazwy

1 pkt

Zapis równania reakcji: BaCl

2

+ H

2

SO

4

= BaSO

4

+ 2 HCl

Za równanie

1 pkt

C

Obliczenie stężenia molowego - 0,2 mol/dm

3

.

Za obliczenie

2 pkt

Zapis równania reakcji: H

+

+ OH

–

= H

2

O

Za równanie

1 pkt

Obliczenie stężenia molowego: 2,5 ٠ 10

-4

mol/dm

3

Za obliczenie

3 pkt

D*

Obliczenie liczby jonów: 1,505 ٠ 10

20

jonów H

+

Za obliczenie

2 pkt

Zapis równania reakcji: H

+

+ OH

–

= H

2

O

Za równanie

1 pkt

D** Obliczenie pH: pH = 4,0

Za obliczenie

4 pkt

Obliczenie liczby kwasowej - 6,72 mg KOH

Za obliczenie

3 pkt

E*

Obliczenie kwasoty mleka – kwasota -52

0

Za obliczenie

2 pkt

CH C

(CH

2

)

5

CH

3

+ 2 Br

2

=

C

(CH

2

)

5

CH

3

CH

Br

Br

Br

Br

+ Br

2

=

CH (CH

2

)

5

CH

3

CH

2

Br

Br

C

(CH

2

)

5

CH

3

CH

2

Strona 3 z 8 CHEMIA – MATERIAŁY DLA ZESPOŁÓW OCENIAJĄCYCH

Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Krakowie-Matura próbna – marzec 2003

Model odpowiedzi

Kryterium

Punktacja

Zapis równań reakcji:
1. Ca

2+

+ (COO)

2

2–

+ 2 NH

4

+

= 2 NH

4

+

+ (COO)

2

Ca

2. (COO)

2

Ca + H

2

SO

4

= CaSO

4

+ (COOH)

2

3. 5(COOH)

2

+2KMnO

4

+3H

2

SO

4

= 10CO

2

+ 2MnSO

4

+K

2

SO

4

+ 8H

2

O

Za równanie
1. i 2. - 2x1 pkt
za równanie 3.
– 2 pkt

4 pkt

E**

Obliczenie zawartości jonów Ca

2+

- 50 mg Ca

2+

.

Za obliczenie

4 pkt

Zapis równania reakcji CaCO

3

+ 2 HCl = CaCl

2

+ H

2

O + CO

2

i stwierdzenie: CaCl

2

+ HCl –––– reakcja nie zachodzi

Za zapis

1 pkt

F*

Obliczenie: zawartość % CaCO

3

- 89,28 %

≈ 89,3 %

zawartość % CaCl

2

- 10,72 %

≈ 10,7 %

Za obliczenie
2x1,5 pkt

3 pkt

Zapis równania: H

2

N–CH

2

–COOH

→

CH

3

NH

2

+ CO

2

Za równanie

1 pkt

F**

Obliczenie stężenia glicyny – 0,5 mol/dm

3

Za obliczenie

1 pkt

• RAZEM: A, B, C, D*, E*, F* - 30 pkt RAZEM: A, B, C, D**, E**, F** - 30 pkt

Zadanie 2

Zadanie sprawdza następujące wiadomości i umiejętności:

•

właściwości chemiczne pierwiastków drugiej grupy,

•

znajomość nomenklatury związków nieorganicznych i organicznych,

•

pisania równań reakcji w oparciu o podany schemat (chemograf),

•

uzgadniania równań reakcji w oparciu o bilans materiałowy i elektronowy,

•

rozwiązywania zadań w oparciu o równania chemiczne (stechiometria),

•

proponowania różnych metod otrzymywania soli i ilustrowania ich odpowiednimi równaniami
reakcji,

•

przewidywania odczynu wodnych roztworów soli nieorganicznych i organicznych oraz
ilustrowanie odpowiednimi równaniami reakcji,

•

ilustrowania równaniami reakcji elektrodowych procesów zachodzących podczas elektrolizy
wodnych roztworów soli nieorganicznych (poziom rozszerzony),

•

obliczania pH roztworów (poziom rozszerzony).

Model odpowiedzi

Kryterium

Punktacja

A

Zapis równań reakcji:

2 Sr + O

2

= 2 SrO

SrO + H

2

O = Sr(OH)

2

Sr(OH)

2

+ CO

2

= SrCO

3

+ H

2

O

SrO + CO

2

= SrCO

3

SrCO

3

= SrO + CO

2

SrCO

3

+ 2 HCl = SrCl

2

+ H

2

O + CO

2

SrCl

2

+ 2 C

15

H

31

COONa = 2 NaCl + (C

15

H

31

COO)

2

Sr

SrO + 2 HBr = SrBr

2

+ H

2

O

SrO + N

2

O

5

= Sr(NO

3

)

2

SrO + 2 CH

3

COOH = (CH

3

COO)

2

Sr + H

2

O

Za równania
10x1 pkt

10 pkt

B

Podanie nazw związków zawierających stront:
A – SrO tlenek strontu;
B - Sr(OH)

2

wodorotlenek strontu lub diwodorotlenek strontu;

D - SrCO

3

węglan strontu;

E - SrCl

2

chlorek strontu;

F - (C

15

H

31

COO)

2

Sr palmitynian (heksadekanian) strontu;

X - SrBr

2

bromek strontu;

Y - Sr(NO

3

)

2

azotan(V) strontu;

Z - (CH

3

COO)

2

Sr octan (etanian) strontu.

Za nazwy:
8x0,5 pkt

4 pkt

CHEMIA – MATERIAŁY DLA ZESPOŁÓW OCENIAJĄCYCH

Strona 4 z 8

Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Krakowie-Matura próbna – marzec 2003

Model odpowiedzi

Kryterium

Punktacja

Wskazanie procesu utleniania i redukcji - równanie nr 1

Za wskazanie

1 pkt

Zapis równań połówkowych:

2

0

Sr

– 4 e

→ 2

II

Sr

0

2

O

+ 4 e

→ 2

–II

O

Za równania
2x1 pkt

2 pkt

Wskazanie: utleniacz

0

2

O

; reduktor

0

Sr

Za wskazanie
2x0,5 pkt

1 pkt

Wskazanie reakcji strąceniowych – reakcje nr 3 i nr 7

Za wskazanie

2x1 pkt

2 pkt

C

Zapis jonowych równań reakcji
Sr

2+

+ 2 OH

–

+ CO

2

= SrCO

3

+ H

2

O

Sr

2+

+ 2 Cl

–

+ 2 Na

+

+ 2 C

15

H

31

COO

–

= (C

15

H

31

COO)

2

Sr + 2 Na

+

+ 2 Cl

–

lub Sr

2+

+ 2 C

15

H

31

COO

–

= (C

15

H

31

COO)

2

Sr

Za równania
2x1 pkt

2 pkt

Zapis równania reakcji: Sr + 2 H

2

O = Sr(OH)

2

+ H

2

Za równanie

1 pkt

D*

Obliczenie objętości - V = 0,224 dm

3

Za obliczenie

1 pkt

Zapis równania reakcji: Sr + 2 H

2

O = Sr(OH)

2

+ H

2

Za równanie

1 pkt

D** Obliczenie objętości - V = 0,240 dm

3

Za obliczenie

2 pkt

E*

Zapis równań reakcji otrzymywania soli, np.:

SrO + 2 HCl = SrCl

2

+ H

2

O

Sr(OH)

2

+ 2 HCl = SrCl

2

+ 2 H

2

O

Sr + 2 HCl = SrCl

2

+ H

2

Za równania
3x1 pkt

3 pkt

E**

Zapis równań reakcji elektrodowych:
K(–) 4H

2

O + 4e

→

2H

2

+ 4 OH

–

lub K(–) 2 H

2

O + 2e

→

H

2

+ 2 OH

–

A(+) 2 H

2

O – 4 e

→

O

2

+ 4 H

+

Za równania
2x1,5 pkt

3 pkt

Wskazanie soli o odczynie zasadowym - (CH

3

COO)

2

Sr

Za wskazanie

1 pkt

F*

Zapis równań reakcji hydrolizy
(CH

3

COO)

2

Sr + 2 H

2

O = 2 CH

3

COOH + 2 Sr(OH)

2

2 CH

3

COO

–

+ Sr

2+

+ 2 H

2

O = 2 CH

3

COOH + Sr

2+

+ 2 OH

–

lub CH

3

COO

–

+ H

2

O = CH

3

COOH + OH

–

Za równania

2x1 pkt

2 pkt

F**

Obliczenie pH roztworu: pH = 9,0

Za obliczenie

2 pkt

• RAZEM: A, B, C, D*, E*, F* - 30 pkt RAZEM: A, B, C, D**, E**, F** - 30 pkt

Zadanie 3

Zadanie sprawdza następujące wiadomości i umiejętności:

•

ustalania wzorów elementarnych i rzeczywistych związków chemicznych na podstawie
ich składu wagowego i masy molowej,

•

rysowania wzorów półstrukturalnych związków organicznych,

•

rozumienia istoty zjawiska izomerii,

•

stosowania poprawnej nomenklatury związków organicznych,

•

pisania równań reakcji w oparciu o opis słowny i uzgadniania ich w oparciu o bilans
materiałowy lub elektronowy,

•

właściwości alkoholi, aldehydów, ketonów, kwasów karboksylowych i estrów,

•

przewidywania kierunku przesunięcia równowagi reakcji w wypadku zmiany stężenia
substratów lub produktów,

•

rozwiązywania zadań rachunkowych w oparciu o równania reakcji (stechiometria).

Strona 5 z 8 CHEMIA – MATERIAŁY DLA ZESPOŁÓW OCENIAJĄCYCH

Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Krakowie-Matura próbna – marzec 2003

Model odpowiedzi

Kryterium

Punktacja

A

Wzór rzeczywisty – C

3

H

8

O

Za ustalenie

2,5 pkt

CH

3

CH

2

CH

2

OH

CH

3

CH CH

3

OH

Za wzory
2x1 pkt

2 pkt

1-propanol (propan-1-ol) 2-propanol (propan-2-ol)

Za nazwy

1 pkt

B

izomeria położeniowa

Za określenie

0,5 pkt

Zapis równań reakcji
C

3

H

7

OH + CuO

→ C

2

H

5

CHO + Cu + H

2

O

C

2

H

5

CHO + 2 CuO

→ C

2

H

5

COOH + Cu

2

O

Za równania
2x1 pkt

2 pkt

C

Podanie nazw systematycznych: propanal, kwas propanowy

Za nazwy

1 pkt

D

Obliczenie: 1,45 g propanalu

Za obliczenie

2,5 pkt

Zapis równań reakcji:
2 C

2

H

5

COOH + Ca

→ (C

2

H

5

COO)

2

Ca + H

2

2 C

2

H

5

COOH + CuO

→ (C

2

H

5

COO)

2

Cu + H

2

O

C

2

H

5

COOH + KOH

→ C

2

H

5

COOK + H

2

O

C

2

H

5

COOH + C

2

H

5

OH

→ C

2

H

5

COOC

2

H

5

+ H

2

O

Za równania
4x1 pkt

4 pkt

Podanie nazw systematycznych:
(C

2

H

5

COO)

2

Ca - propanian wapnia

(C

2

H

5

COO)

2

Cu - propanian miedzi(II)

C

2

H

5

COOK – propanian potasu

C

2

H

5

COOC

2

H

5

– propanian etylu

Za nazwy
4x0,5 pkt

2 pkt

Określenie odczynu (C

2

H

5

COO)

2

Ca - odczyn zasadowy

Za określenie

0,5 pkt

E

Zapis równań:
(C

2

H

5

COO)

2

Ca + 2 H

2

O

→ 2 C

2

H

5

COOH + Ca(OH)

2

2 C

2

H

5

COO

–

+ 2 H

2

O

→ 2 C

2

H

5

COOH + 2 OH

–

Za równania

1,5 pkt

F

Obliczenie stężenia: c

mol

= 0,144 mol/dm

3

Za obliczenie

3 pkt

Zapis równania: C

2

H

5

COOH + CH

3

OH

⇄ C

2

H

5

COOCH

3

+ H

2

O

Za równanie

1 pkt

Zapis wzorów: np. CH

3

COOC

2

H

5

, HCOOC

3

H

7

Za wzory

1 pkt

G*

Podanie nazw: propanian metylu,
oraz odpowiednio: octan etylu, mrówczan propylu

Za nazwy
3x0,5 pkt

1,5 pkt

Zapis równania: C

2

H

5

COOH + CH

3

OH

⇄

C

2

H

5

COOCH

3

+ H

2

O

Za równanie

1 pkt

Określenie kierunku przesunięcia stanu równowagi:
- usunięcie wody – w prawo
- dodanie alkoholu – w prawo

-

usunięcie estru – w prawo

Za określenie
3x0,5 pkt

1,5 pkt

G**

Wyjaśnienie kierunku przesunięcia stanu równowagi

Za wyjaśnienie

1 pkt

Zapis równania: C

3

H

8

+ 1,5 O

2

→ C

2

H

5

COOH + H

2

O

Za równanie

1 pkt

H*

Obliczenie: V = 67,2 dm

3

Za obliczenie

3 pkt

Za ustalenie jaki związek jest utleniany (propanon)

Za ustalenie

1 pkt

Zapis równania:
5 CH

3

–CO–CH

3

+ 6 KMnO

4

+ 9 H

2

SO

4

→

→

5 CH

3

COOH + 5 HCOOH +3 K

2

SO

4

+ 6 MnSO

4

+ 9 H

2

O

Za substraty
i produkty,
współczynniki

1 pkt

1 pkt

H**

Bilans elektronowy;

II

C

– 1 e

→

III

C

–III

C

– 5 e

→

II

C

6e x 5

VII

Mn

+ 5 e

→

II

Mn

5e x 6

Za bilans

1 pkt

• RAZEM: A, B, C, D, E, F, G*, H* - 30 pkt RAZEM: A, B, C, D, E, F, G**,H** - 30 pkt

CHEMIA – MATERIAŁY DLA ZESPOŁÓW OCENIAJĄCYCH

Strona 6 z 8

Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Krakowie-Matura próbna – marzec 2003

Zadanie 4

Zadanie to sprawdza następujące wiadomości i umiejętności:

•

znajomość właściwości chemicznych związków azotu na różnych stopniach utlenienia,

•

umiejętność pisania równań reakcji na podstawie słownych informacji,

•

uzgadnianie równań reakcji w oparciu o bilans materiałowy i elektronowy,

•

rozwiązywanie zadań w oparciu o stechiometrię,

•

obliczanie stężeń roztworów w oparciu o wyniki doświadczeń,

•

uzasadniania, za pomocą odpowiednich równań reakcji, odczynu wodnych roztworów
amoniaku, amin i soli amonowych,

•

zapisywania równań reakcji kondensacji aminokwasów,

•

znajomość nomenklatury peptydów,

•

przewidywania kierunku zmian równowagi reakcji przy zmianie ciśnienia i temperatury oraz
uzasadnienie za pomocą reguły przekory (zakres rozszerzony).

Model odpowiedzi

Kryterium

Punktacja

A

Zapis równań reakcji:

1. N

2

+ 3 H

2

= 2 NH

3

2. 4 NH

3

+ 5 O

2

= 4 NO + 6 H

2

O

-III

N

– 5 e

→

II

N

5e x 4

0

2

O

+ 2•2 e

→ 2

–II

O

4e x 5

3. 2 NO + O

2

= 2 NO

2

i 2 NO

2

= N

2

O

4

lub 2NO + O

2

= N

2

O

4

4. N

2

O

4

+ H

2

O = HNO

2

+ HNO

3

5. 3 HNO

2

= HNO

3

+ 2 NO + H

2

O

III

N

– 2 e

→

V

N

2e x 1

III

N

+ 1 e

→

II

N

1e x 2

6. 4 HNO

3

= 4 NO

2

+ O

2

+ 2 H

2

O

2

–II

O

– 2

⋅2 e →

0

2

O

4e x 1

V

N

+ 1 e

→

IV

N

1e x 4

Za równania:
1. – 1 pkt
2. – 2 pkt
3. – 2x0,5 pkt
4. – 1 pkt
5. – 3 pkt
6. – 2 pkt

10 pkt

Zapis równania reakcji:
3 Cu + 8 HNO

3

= 2 NO +4 H

2

O + 3 Cu(NO

3

)

2

Za równanie
współczynniki

2 pkt

0

Cu

– 2 e

→

II

Cu

2e x 3

V

N

+ 3 e

→

II

N

3e x 2

Za bilans

1 pkt

B

Obliczenie: 0,7 dm

3

NO

Za obliczenie

3 pkt

Zapis równań reakcji dla amoniaku:
NH

3

+ H

2

O = NH

4

+

+ OH

–

NH

3

+ HCl = NH

4

Cl

Za równania
2x1 pkt

2 pkt

C

Zapis równań reakcji dla metyloaminy:
CH

3

NH

2

+ H

2

O = [CH

3

NH

3

]

+

+ OH

–

CH

3

NH

2

+ HCl = [CH

3

NH

3

]Cl

Za równania
2x1,5 pkt

3 pkt

Strona 7 z 8 CHEMIA – MATERIAŁY DLA ZESPOŁÓW OCENIAJĄCYCH

Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Krakowie-Matura próbna – marzec 2003

Model odpowiedzi

Kryterium

Punktacja

H

2

O

+

H

2

N

CH

2

C

O

N

H

CH

2

COOH

=

N

CH

2

C

O

OH

H

H

+

H

2

N

CH

2

C

O

OH

=

Za równanie

2 pkt

Podanie nazwy: glicyloglicyna lub glicynoglicyna

Za nazwę

1 pkt

D*

Zaznaczenie wiązania i podanie nazwy: wiązanie peptydowe (amidowe)

Za zaznaczenie
i nazwę

1 pkt

D** Obliczenie: 46,24 % czystego KCl

Za obliczenie

6 pkt

Zapis równań:
2 NH

3

+ H

2

SO

4

= (NH

4

)

2

SO

4

NH

3

+ HNO

3

= NH

4

NO

3

(NH

4

)

2

SO

4

+ 2 NaOH = 2 NH

3

+ Na

2

SO

4

+ 2 H

2

O

Za równania
3x1 pkt

3 pkt

Określenie odczynu NH

4

NO

3

: odczyn kwaśny

Za określenie

0,5 pkt

E*

Uzasadnienie:
NH

4

NO

3

+ H

2

O = NH

3

•H

2

O + HNO

3

NH

4

+

+ H

2

O = NH

3

•H

2

O + H

+

Za równania

1,5 pkt

Określenie kierunku przesunięcia stanu równowagi:
-zwiększenie temperatury – w lewo
- zwiększenie ciśnienia – w prawo

Za określenie

1 pkt

E**

Uzasadnienie w oparciu o regułę przekory

Uzasadnienie

2 pkt

• RAZEM: A, B, C, D*, E* - 30 pkt RAZEM: A, B, C, D**, E** - 30 pkt

Zadanie 5

Zadanie to sprawdza następujące wiadomości i umiejętności:

•

pisania równań reakcji w oparciu o podany schemat (chemograf),

•

uzgadniania równań reakcji w oparciu o bilans materiałowy lub elektronowy,

•

systematycznej nomenklatury związków organicznych,

•

właściwości chemicznych alkoholi,

•

identyfikacji alkoholi jedno i wielowodorotlenowych,

•

typów reakcji charakterystycznych dla chemii organicznej,

•

obliczania stężeń roztworów.

Model odpowiedzi

Kryterium

Punktacja

A

Zapis równań:
CH

2

=CH

2

+ H

2

O = CH

3

CH

2

OH

np. CH

3

CH

2

Cl + NaOH = CH

3

CH

2

OH + NaCl

CH

3

CH

2

OH + CuO = CH

3

CHO + Cu + H

2

O

CH

3

CH

2

OH + C

2

H

5

COOH = C

2

H

5

COOCH

2

CH

3

+ H

2

O

2CH

3

CH

2

OH + 2Na = 2CH

3

CH

2

ONa + H

2

Za równania
5x 1 pkt

5 pkt

B

Za określenie typów reakcji:
1. addycja; 2. substytucja; 3. utlenianie - redukcja

Za określenie
3x 0,5 pkt

1,5 pkt

C

Podanie nazw systematycznych:
A – eten , B – np. chloroetan, D – etanal, E – propanian etylu,
F – etanolan sodu

Za nazwy
5x0,5 pkt

2,5 pkt

CHEMIA – MATERIAŁY DLA ZESPOŁÓW OCENIAJĄCYCH

Strona 8 z 8

Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Krakowie-Matura próbna – marzec 2003

Określenie odczynu etanolanu sodu: odczyn zasadowy

Za określenie

0,5 pkt

Zapis równań uzasadniających odczyn:
CH

3

CH

2

ONa + H

2

O = CH

3

CH

2

OH + NaOH

CH

3

CH

2

O

–

+ Na

+

+ H

2

O = CH

3

CH

2

OH + Na

+

+ OH

–

CH

3

CH

2

O

–

+ H

2

O = CH

3

CH

2

OH + OH

–

Za równania

2,5 pkt

D

Użycie wskaźnika, np. fenoloftaleiny

Za wskazanie

1 pkt

Zapis równania: C

2

H

5

OH + 3O

2

= 2CO

2

+ 3H

2

O

Za równanie

1 pkt

E

Obliczenie: V = 840 dm

3

Za obliczenie

2 pkt

Zapis wzorów półstrukturalnych izomerów:
np. 1-butanol (alkohol butylowy, butan-1-ol) pierwszorzędowy
2-butanol ( butan-2-ol) drugorzędowy
2-metylo-2-propanol (2-metylo-propan-2-ol) trzeciorzędowy

Za wzory
3x0,5 pkt
Za nazwy
i rzędowość
3x1 pkt

1,5 pkt

3 pkt

CH

3

CH

2

CH CH

3

OH

+ CuO = CH

3

CH

2

C CH

3

O

+ Cu + H

2

O

Za równanie

1 pkt

F

Określenie: keton

Za określenie

0,5 pkt

G*

Opis doświadczenia:
odczynnik: Cu(OH)

2

lub wodorotlenek miedzi(II)

rysunek lub opis czynności
obserwacje: w jednej probówce następuje rozpuszczenie osadu (powstaje
niebieski roztwór)
wniosek: rozpuszczenie osadu nastąpiło w probówce z etanodiolem

Odczynnik –
0,5 pkt
opis – 0,5 pkt
obserwacje –
0,5 pkt
wniosek – 1 pkt

2,5 pkt

G** Opis czynności lub rysunek.

Obserwacje: np. podczas ogrzewania w jednej probówce wytrąca się
ceglastoczerwony osad.
Wniosek: w probówce, w której powstał osad był roztwór glukozy.

Opis – 0,5 pkt
obserwacje –
0,5 pkt
wniosek – 1 pkt

2 pkt

H*

Obliczenie: c = 94 %

Za obliczenie

3 pkt

H** Obliczenie: V = 404,8 cm

3

Za obliczenie

3 pkt

Wzór izomeru: np. CH

3

CH

2

CH

2

COOCH

3

nazwa; butanian (maślan) metylu

Za wzór
i nazwę

1 pkt

I*

Zapis równania hydrolizy:
CH

3

CH

2

CH

2

COOCH

3

+ H

2

O = CH

3

CH

2

CH

2

COOH + CH

3

OH

Za równanie

1,5 pkt

Zapis równania:
3 CH

3

CH

2

OH + K

2

Cr

2

O

7

+ 4 H

2

SO

4

=

= 3 CH

3

CHO + Cr

2

(SO

4

)

3

+ K

2

SO

4

+ 7 H

2

O

Za równanie

2 pkt

I**

Bilans elektronowy:

-I

C

– 2 e

→

I

C

2e x 3

2

VI

Cr

+ 2

⋅

3 e

→

2

III

Cr

6e x 1

Za bilans

1 pkt

• RAZEM: A, B, C, D, E, F, G*, H*, I* - 30 pkt RAZEM: A, B, C, D, E, F, G**, H**, I** - 30 pkt