Sebastian Miernicki

PAN SAMOCHOOZIK

I ZAMEK W RYNIE

91

1

WSTĘP

Ludwig von Hain ze zdumieniem przecierał oczy. To tak wygląda Ziemia Święta?

Wychylony za burtę weneckiej galery oglądał widoczny na horyzoncie zarys lądu. Słońce paliło już
od rana i w niczym ta pogoda, to powietrze nie przypominały jego rodzinnych stron w Bawarii. Był
trzecim w kolejności synem Konrada von Haina, rycerza, posiadacza niewielkiego stołpu
otoczonego palisadą, właściciela trzech wiosek, pana dwudziestu trzech chłopów z rodzinami.
Ludwig nie miał szans na odziedziczenie ojcowizny. Chyba że jego starsi bracia zginęliby na jakiejś
wojnie. Na to jednak się nie zanosiło, bo Konrad von Hain dbał o wykształcenie rycerskie synów.
Bardziej nad cnoty i ckliwe poematy cenił rzemiosło wojenne. To w czasie wypraw jego
przodkowie zdobyli majątek, nadania i zaszczyty. Ludwig kochał słuchać opowieści o rycerskich
czynach. W poszukiwaniu własnego szczęścia wybrał się najpierw do Italii. Tam służył
Wenecjanom jako najemnik. Zdobył doświadczenie, poznał smak zwycięstwa, płatnych kochanek i
biedy, kiedy nocował w lesie z uzdą konia przywiązaną do stopy i z mieczem pod ręką. Był w
Rzymie i tam poznał zakonnika, który opowiadał mu o cudach Ziemi Świętej i bogactwach, jakie
można tam było zdobyć. Ludwig marzył o walce i powrocie w rodzinne strony z sakwą pełną złota.
Wenecjanie akurat nie potrzebowali usług rycerzy i wielu zwalniali ze służby. Ludwig poprosił,

ż

eby zamiast wypłacać mu odprawę pozwolono mu popłynąć do Ziemi Świętej. Musiał sprzedać

konia i objuczony jedynie sakwą z odzieniem i bronią wsiadł na statek. Wychodził na ląd, kiedy
wenecka flotylla zatrzymywała się na Krecie i na Cyprze. Widział tam żebraków - dawnych
pielgrzymów, którzy nigdy nie dotarli do celu lub zabrakło im pieniędzy na powrót do domu. Jego
podziw budzili dostojni rycerze, zakonnicy, weterani walk z Saracenami. Wtedy Ludwig myślał
nawet o wstąpieniu do jednego z tych zakonów.

Porty Wschodu w niczym nie przypominały tych europejskich. Tu pachniało rybami,

przyprawami, słychać było wielojęzyczny tłum. Jedyni żebracy, jakich widział Ludwig, byli
Europejczykami. Butne twarze zdobywców tych ziem przewijały się w tłumie mieszkańców.
Ludwig szukał jakiejś gospody, gdzie mógłby coś zjeść. Miał dość suchego chleba i solonych ryb.
Szukał piwa i porcji mięsa. Znalazł tylko wino i placki z owocami. Sprzedawca chciał za ten
nędzny posiłek kilka złotych monet.

- Zamknij się, oszuście! - Ludwig krzyknął nie mogąc dogadać się z Arabem.
Tamten wrzeszczał, lamentował, wymachiwał rękoma przed twarzą Ludwiga. Ten wściekł się

i pięścią uderzył Araba. Tłumek tubylców, który obserwował zamieszanie zamarł, a potem rzucił
się na rycerza. Nagle okazało się, że ludzie mają jakieś kije, sztylety. Ludwig wyciągnął miecz. Za
jednym zamachem ściął drąg, komuś innemu wytrącił broń z ręki. Błyskawicznie z tobołka wyjął
topór. Wiedział, że łatwo nie odda swojej skóry. Ktoś rzucił w jego stronę kamień. Ludwig uchylił
się. Agresja Arabów rosła. Dwóch chwyciło szeroką ławę, żeby nią zablokować ruchy rycerza i
przycisnąć go do ściany. Ludwig błyskawicznie wskoczył na stół, z niego na trzymaną przez obu
Arabów ławę i wylądował za nimi na ziemi. Obuchem topora uderzył jednego z napastników.
Lekko, żeby tylko go ogłuszyć. Mężczyzna osunął się na ziemię. Ludwig z wyciągniętym mieczem
zrobił obrót odpędzając w ten sposób zebranych ludzi. Wtedy zobaczył, że w jego stronę
przeciskają się rycerz w białym płaszczu z krzyżem wyszytym na wysokości ramienia i człowiek w
czarnym, arabskim stroju. Obaj byli uzbrojeni, ale nie wyjmowali broni. Ten ubrany na czarno
zaczął dyskutować ze sprzedawcą, potem powiedział coś do swojego towarzysza. Tamten wyjął
sakiewkę i rzucił na stół kilka monet.

- Chodź za mną - powiedział do Ludwiga.

2

We trzech przeciskali się wąskimi uliczkami do budynku w pobliżu kościoła. Krzyżowiec

zaprowadził przybysza do niewielkiej celi. Długo wypytywał Ludwiga o to, co robił wcześniej,
skąd pochodzi i czego szuka w Ziemi Świętej. Po dwóch godzinach rycerz zostawił przybysza i
wrócił po kwadransie. Dalej rozmawiali, a po jakimś czasie służący przynieśli pieczeń i prawdziwe
piwo. Ludwig łapczywie rzucił się na posiłek. Wiedział, że jego rozmówca jest rycerzem
krzyżowców. Miał na imię Otto. Araba w czarnym stroju nazywano Jamal. Wieczorem do
ucztujących dołączyło jeszcze dwóch rycerzy. Jeden był joannitą, a drugi templariuszem. Otto
mówił na nich: Juan i Bert.

- Mówiłeś, że przybyłeś tu, żeby zdobyć sławę i bogactwa - Otto nachylił się w stronę

Ludwiga. - My - wskazał na kompanów - możemy ci to zapewnić. Widziałem, że potrafisz walczyć,
jesteś silny i jeszcze nie rozpieszczony warunkami życia w bogatych domach rycerskich. To, co
zamierzamy zrobić jest niebezpieczne, ale pozwoli ci zdobyć to, o czym marzysz. Czy przystąpisz
do nas?

Ludwig przetarł oczy. Chyba już za dużo wypił piwa i wina. Jego umysł stał się ociężały.
- A co chcecie zrobić? - zapytał.
- Zdobyć skarb - odezwał się Juan.
Joannita był młodym brunetem, z krótko przystrzyżonymi włosami i brodą. Miał głęboko

osadzone, ciemne jak węgiel oczy, wąskie usta. Mówił wolno cedząc słowa.

- Jaki? - Ludwig dopytywał się.
- Taki, który uczyni cię niepokonanym - Bert uśmiechał się.
Templariusz był łysy, ale nosił długą brodę z rzadkich włosów. Jego policzki znaczyło pięć

równoległych kresek blizn. Na jego okrągłej twarzy często gościł uśmiech upodabniający go do
rzeźb maszkar, które Ludwig widział na kolumnach w wielu kościołach. Otto był z nich wszystkich
najstarszy. Długie, siwe włosy zaplatał w warkocz. Najmniej ze wszystkich mówił Jamal. Jego
czarny, saraceński strój, postawa, zimne spojrzenie, koścista twarz budziły lęk.

- Zgoda - Ludwig położył głowę na ramionach złożonych na stole.
Zasnął, ale wydawało mu się, że sen trwał tylko chwilę. Obudził go strumień zimnej wody.

Był środek nocy, a on leżał na jakimś podwórku. Dookoła były tylko budynki gospodarcze. Wtedy
zobaczył sylwetkę Jamala. Stał trzymając dwa miecze o dziwnym, lekko zakrzywionym kształcie.
Kiedyś Ludwig widział takie u piratów grasujących na Adriatyku.

- Weź broń - usłyszał głos Jamala.
Ludwig zobaczył, że jest w samej tylko koszuli i luźnych spodniach. Przed nim, na ubitej

ziemi leżał jego miecz. Wziął go do ręki i powoli wstał. Jamal natychmiast natarł. Ludwig sparował
pierwszy, drugi, trzeci cios.

- Ej, co ty wyprawiasz?! - zapytał oburzony.
- Ratuje ci życie - gdzieś z mroku słychać było Ottona. - Ćwicz z Jamalem, a on nauczy cię

walki. To ci się przyda!

Ludwig przez następny tydzień ćwiczył różnymi broniami z Jamalem. Potem na tydzień

wyjechali na pustynię, by Ludwig zobaczył, co to jest.

- Piasek w tej części świata jest kolejnym żywiołem - Jamal tłumaczył Ludwigowi. - Jest

niezniszczalny i nieokiełznany. Wodę wprowadzisz w kanał, wiatr ujarzmisz w żaglach, ogień
ugasisz, z ziemi zbierzesz zboże. Piasek jest nieodgadniony. Może kiedyś ludzie będą potrafili go
wykorzystać, ale teraz... - Jamal wziął do ręki garść piachu, uniósł dłoń i otworzył ją - potrafi się
przesypywać pokazując upływający czas. Jesteśmy tylko jak te ziarenka, maleńkie drobiny,
nieświadome planu, jaki wyznaczył nam Bóg, mój, twój czy kogoś innego.

3

To była najdłuższa przemowa Jamala, jaką usłyszał Ludwig. Kiedy Ludwig uczył się nowych

umiejętności, jego kompani, zakonnicy, szykowali wyprawę. Kupili silne konie. Ludwigowi kupili
saracenkę, lekką kolczugę nabijaną blaszkami, na którą zakładało się kaftan. Uszyli mu także biały
płaszcz. Wyruszyli na wschód po kolejnych pięciu dniach. Byli sami, bez służby. Jamal jako
przewodnik jechał pierwszy. Którejś nocy Ludwig usłyszał od Juana, że Jamal należał kiedyś do
groźnej sekty assasynów, ludzi Człowieka z Gór. Byli skrytobójcami, szpiegami, ale przede
wszystkim świetnymi żołnierzami fanatycznie oddanymi władcy. Jamal odstąpił od nich i wstąpił
na służbę krzyżowców. Nikomu nie powiedział, dlaczego to zrobił.

Trzeciego dnia podróży, kiedy tylko wyjechali z oazy, natknęli się na oddział dwudziestu

Saracenów, Jamal obejrzał się na Ottona, a ten spojrzał na towarzyszy.

- Gotowi? - zapytał.
We trójkę kiwnęli głowami. Jamal widząc ten gest spiął konia i pchnął go w galop.

Przechylony w siodle sięgnął do kołczanu po łuk i strzały. Nim przeciwnicy zdążyli zareagować,
dwa razy zadźwięczała cięciwa. Dwóch Saracenów osunęło się na piasek. Trzeci padł martwy,
kiedy sięgał po łuk. Rycerze mieli przypięte do siodeł napięte kusze. Nałożyli bełty i jednocześnie
wystrzelili. Wszyscy trafili.

Arabowie wznosząc swoje groźne okrzyki rzucili się do ataku. Jamal wyjął z pochew miecze,

które miał na plecach, puścił wodze i prawie położył się na grzbiecie konia. Wjechał pomiędzy
dwóch wrogów, którzy chcieli jednocześnie uderzyć go z góry. Zablokował ciosy i prawie w tej
samej sekundzie ciął napastników. Jamal wyjechał za linię pędzących Saracenów. Znowu sięgnął
po łuk i dwie jego strzały okazały się celne.

Arabowie nagle zorientowali się, że ocalało ich tylko dziewięciu. Przestraszeni odrobinę

zwolnili pęd koni i to był ich błąd. Krzyżowcy natarli na nich z furią. Ludwig rzucił toporem
trafiając Saracena w pierś. Mieczem sparował cios i buzdyganem uderzył w głowę kolejnego
Araba. Zobaczył, że trzech konnych otoczyło Ottona. W jednego trafił rzucając buzdyganem,
drugiego zabił pchnięciem miecza. W pochwie przy siodle miał saraceński miecz, dar od Jamala.
Teraz wyjął go i ciął kolejnego wroga. Rozejrzał się i zobaczył, że na piasku leżało dwadzieścia ciał
wrogów. Jamal schował broń i zeskoczył z konia. Podszedł do człowieka, który był chyba dowódcą
oddziału. Zsunął chustę z jego twarzy i przyjrzał się jej. Potem obejrzał pozostałych, ich broń i
znaki na siodłach.

- To zwiad armii, która niedługo ruszy na krzyżowców - oznajmił. - Wyruszyliśmy w samą

porę, żeby przejść tędy przed nimi.

Krzyżowcy zakopali ciała w prowizorycznych mogiłach. Zabrali swoje strzały, bełty, bukłaki

z wodą, pieniądze i jak najszybciej odjechali.

- Czemu ich zakopaliśmy? - Ludwig zapytał Ottona. - Straciliśmy na to pół dnia.
- Teraz będziemy jechali do późnej nocy. Nadrobimy stratę. Nie słyszałeś, że pochowanie

poległych to nasz chrześcijański obowiązek?

- To byli Saraceni!
- I tylko inni Arabowie zrobiliby z nimi to, co my zrobiliśmy. Krzyżowcy porzuciliby te

truchła, ale lepiej, żeby nikt nie wiedział, kto tędy przejeżdżał. Gromady ptaków nad ciałami
naszych wrogów zwróciłyby uwagę innego zwiadu i znowu musielibyśmy walczyć. Jamal wie, co
powinniśmy zrobić, żeby tu przeżyć.

Od tego dnia podróżnicy jechali tylko wieczorami i przed świtem, kiedy upał nie doskwierał.

W ciągu dnia i w nocy kryli się w rozpadlinach skalnych, w małych zagajnikach drzew. Pewnego
ranka przekroczyli Jordan, a wieczorem dotarli do grupy skał.

4

- Tam! - Jamal wskazał na wjazd w wąską szczelinę.
Wjechali jeden za drugim. Po przebyciu kilkuset metrów znaleźli się na dnie niewielkiego

krateru. Przed nimi widać było fronton jakiegoś budynku wykutego w skale. Był cały czarny.
Zsiedli z koni. Każdy z nich miał w trokach gotowe pochodnie. Zapalili je. Potem przygotowali
kusze do strzału i ruszyli w kierunku bramy. Na jej portalu była wykuta scena zmagania się
człowieka z diabłem. Przeszli między dwiema parami kolumn i znaleźli się w szerokim i wysokim
na cztery metry przejściu. Na jego sklepieniu widać było różne, niezrozumiałe znaki.

Weszli do głównej sali. Znajdowały się tu rzędy kamiennych ław, tak jak w kościele. Na

wprost widać było ołtarz, a wszystko wykonano z kamienia.

- Już tu są - szepnął Jamal.
- Kto? - cicho zapytał Ludwig.
- Strażnicy talizmanu - wytłumaczył Otto. - To jedna z największych tajemnic assasynów. O

tym miejscu wiedzą tylko nieliczni z nich, najbardziej wtajemniczeni. Jest ich sześćdziesięciu.

- To czemu jest nas tylko pięciu?
- Ciii... - Jamal przytknął palec do ust.
Stał nasłuchując.
- Tam i tam - pokazał, skąd nadejdzie atak.
Najpierw w bramie pokazało się kilka cieni. Krzyżowcy rzucili pochodnie i unieśli ukryte pod

płaszczami kusze. Wystrzelili. Porzucili kusze i sięgnęli po miecze. W mroku, który zapanował, bo
zadeptano pochodnie rozgorzała walka. Ludwig czuł, jakby walczył z diabłami, które chcą go
rozerwać na kawałki. Czuł ukłucia, szarpnięcia. Jamal uczył go jak walczyć w ciemnościach, więc
teraz stosował się do jego wskazówek. Zadawał krótkie ciosy, szybkie pchnięcia, po każdym
uderzeniu robił krok w dowolnym kierunku. Nagle wszystko się skończyło i zapanowała wokół
cisza.

Raz i drugi błysnęła skra krzesiwa. To Jamal rozpalał pochodnię.
- Zostaliśmy tylko my dwaj - powiedział do Ludwiga.
Młody rycerz zobaczył, że wokół leży mnóstwo wrogów ubranych w czarne szaty, a wśród

nich trzej krzyżowcy.

- Czy zabiliśmy ich wszystkich? - zapytał Ludwig.
Było mu niedobrze, kiedy patrzył na wielkie kałuże krwi wypływające z wielu ran

towarzyszy.

- Nie, ale teraz nie możesz się już wycofać. Będą chcieli nas zabić. Ja jestem renegatem, ty

niewiernym, który był w tej świątyni.

Za ołtarzem weszli do labiryntu z niezwykle wąskimi przejściami. Można w nim było iść

tylko bokiem. Nie można było porządnie zamachnąć się mieczem. Strażnicy świątyni nacierali na
nich jeszcze trzy razy atakując z przodu i z tyłu jednocześnie. Jamalowi i Ludwigowi sprzyjało
szczęście i jakimś cudem pokonywali przeciwników. W końcu dotarli do niewielkiego,
cylindrycznego pomieszczenia o średnicy trzech metrów. Na jego środku stał cokolik wysokości
półtora metra. Na nim leżał medalion z czarnym kamieniem w środku.

- To jest to? - Ludwig upewniał się.
- Tak - Jamal stał nieruchomo wpatrzony w skarb.
Ludwig chwycił medalion i podniósł go do pochodni, żeby lepiej mu się przyjrzeć. Wtedy

ś

ciany zaczęły drżeć, wokół zaczęło huczeć.

- To już koniec! - wrzasnął Jamal.
Biegli do wyjścia. Na dziedzińcu przed świątynią stał tylko koń Jamala. Reszta rumaków

5

pierzchła. Ze ścian zaczęły sypać się odłamki skał. Jamal wsiadł na rumaka i wyciągnął rękę do
Ludwiga.

- Obciążony koń nie zdąży uciec - Ludwig pokręcił głową.
- Wsiadaj!
Ludwig wspiął się za Jamala. Wierzchowiec Araba był bardzo silny. Galopem pędził przez

szczelinę, w której co chwila sypały się kamienie. Jeden z nich niespodziewanie uderzył w głowę
Jamala, a potem jego konia. Zwierzę straciło równowagę, potknęło się i Ludwig poleciał do przodu
jak wyrzucony z procy. Przetoczył się kilka metrów, wstał i obejrzał się. Przez zalane krwią oczy
ujrzał, jak wielki odłam skalny zamyka drogę między nim a Jamalem. Ludwig zrzucił płaszcz i
pobiegł do wyjścia. Brnąc w piachu odbiegł na kilkaset metrów i zobaczył, że miejsce po dziwnej,
czarnej świątyni zamieniło się w rumowisko. Rycerz powiesił na piersi medalion i ruszył na zachód.

Osiem wieków później Karol Hain stał przy prawej burcie stateczku, który powoli rozcinał

dziobem wody wąskiego jeziora. Hain odwrócił się od gromady chłopców w mundurkach
Hitlerjugend. Jeden z nich, kiedy w Nikolaiken wsiadali na pokład, zwrócił uwagę na Haina.
Młodzieniec zauważył stary płaszcz wojskowy, tornister i walizkę związaną szerokim pasem. Z
kolegami dowcipkował z Haina. Mówił do kompanów na ucho, ale na tyle głośno, żeby Hain go
usłyszał.

- To pewnie jeden z tych, którzy przegrali - powiedział.
Hain przez te kilkanaście lat, które minęły od pokoju wersalskiego wiele razy słyszał te

słowa. Bolały go. W 1914 roku miał dziewiętnaście lat. Z radosnym sercem szedł na wojnę. Jego
batalion strzelców pod Orlau odparł kilka ataków rosyjskich dywizji. Tam w okopie przetrzymał
swój pierwszy ostrzał artyleryjski. Pamiętał, jak pewien kapitan dowodził plutonem ciężkich
karabinów maszynowych. Kiedy Rosjanie wybili obsługę karabinu, oficer sam zajął się obsługą
broni. Hain pobiegł mu pomóc i celnym ogniem kosili szeregi żołnierzy wroga w mundurach koloru
musztardowego. Wysypywali się z lasu po drugiej stronic strumyka z tym swoim „Urraaa!”, a
niemiecki maxim terkotał jak oszalały. Kule przeszywały piersi młodych jak Hain ludzi i porywały
ich dusze w długą podróż. Tak romantycznie wtedy Hain to sobie tłumaczył. Potem został
przeniesiony do innej jednostki, wałczył w zimowej bitwie nad mazurskimi jeziorami. Awansował
na podoficera i znalazł się na froncie zachodnim. Nigdy nie zapomniał tych czasów w ciasnych
okopach, podłego jedzenia, zawszonych mundurów, lęku przed atakiem gazowym. Wtedy
nienawidził młodego agitatora komunistycznego, który kilkaset kilometrów od frontu opowiadał
tłumkowi gapiów o wojnie i jej bezsensie. Potem ten sam młodzieniec siedział w kawiarence w z
dwiema młodymi pięknymi dziewczynami. Hain był wtedy na przepustce. Był wściekły na to
gadanie i nie wytrzymał. Podszedł do młodzieńca i powiedział mu w prostych słowach, co o nim
myśli. Zapamiętał, jak te dwie piękności ze zgrozą słuchały ciężkich i gorzkich słów. Młodzian
zerwał się, żeby swymi piąstkami bronić honoru. Jeden celny cios w policzek wystarczył, żeby
okulary z brzękiem rozbiły się na bruku, a na białą koszulę popłynęła struga krwi.

Hain stanął przed sądem i został wysłany do kompanii karnej. Nie wyszedł z niej do końca

wojny. Zapamiętał ten dzień, kiedy szykowali się do wypadu na okopy Anglików, a nadeszła
wiadomość o rozejmie, rozruchach w kraju. Tego dnia Hain pierwszy raz odważył się zapalić
papierosa siedząc na przedpiersiu okopów. Było mu obojętne, czy teraz jakaś kula porwie jego

ż

ycie. śadna nie nadleciała, tylko upiorny widok pobojowiska z liniami zasieków rozświetlonych

racami pozostał ten sam, jak zawsze w czasie wojny. Jak Hain miał teraz wrócić do domu, do
mazurskiej wsi? Kto doszedł do wniosku, że poświęcenie tylu ludzi było nagle niepotrzebne?

6

Hain przyjechał do domu i jak ojciec został rybakiem. Znał każdy skrawek jeziora, nad

którym mieszkał. Parę lat po wojnie poznał wspaniałą dziewczynę, która została jego żoną. Wtedy
nadszedł kryzys. Gospodarka Haina została zlicytowana, a jego żona poroniła i zmarła w drodze do
lekarza. śołnierz wrócił do swojego domu, spalił zabudowania. Potem wykopał ze skrytki w lesie
karabin, który zostawił mu ojciec, pojechał do miasta i chciał zastrzelić dyrektora banku, który za
długi przejął majątek rybaka. Hain nienawidził oszustów i lichwiarzy. Kiedy siedział w więzieniu,
poznał ludzi, o których wcześniej tylko słyszał. To byli narodowi socjaliści. Oni wcześniej
skorzystali z amnestii, ale nie zapomnieli o Hainie i jego historii. Hain był już wolny, kiedy Adolf
Hitler w Lycku do tłumów mówił: „Nie wierzę, żeby był w Niemczech kraj tak wierny, jak kraj
Mazurów”.

Hain wracał na stare śmieci. Nie patrzył na brzeg, gdzie kiedyś stał jego dom. Teraz ktoś

wybudował tam ładne, ceglane siedlisko i koło hangaru suszył sieci. Polnymi drogami, otoczony
obłokiem kurzu, jechał jakiś samochód. Słońce piekło, jak tylko latem na Mazurach to bywa.

- Heil! - młody nauczyciel podszedł do Haina.
- Dzień dobry - odpowiedział Hain.
- Wytłumaczyłem chłopcom, żeby dali panu spokój - nauczyciel z ciekawością przyglądał się

niezwykłemu podróżnemu.

Czterdziestoletni, nieogolony mężczyzna z tobołami stanowił dysonans w porównaniu z

resztą grupy, chłopcami w mundurkach, dziewczętami w śnieżnobiałych koszulkach, zdrowym
narybku nowych Niemiec, wspaniałej Rzeszy. Hain zdawał sobie sprawę, że przez lata jego pobytu
w więzieniu coś się wokół zmieniło. Czuł się jak cierń w pięcie pielgrzyma żwawym krokiem
maszerującego do celu. Hain był jak wyrzut sumienia, wspomnienie dawnych lat, o których
wszyscy w kraju chcieliby zapomnieć.

- A co oni takiego robili? - Hain zimnymi, niebieskimi oczyma zmierzył nauczyciela.
Opiekun chłopców bardzo przypominał mu tego lewackiego inteligencika, za pobicie którego

trafił do kompanii karnej.

- Mówili, że pan jest przegrany. Bardzo przepraszam za ich słowa. Gdyby nie ten cios w

plecy...

- W pewnym sensie jestem przegrany - Hain spokojnie powiedział.
- Czemu? Przecież pamiętamy o dzielnych czynach naszych dawnych bohaterów. Teraz

czekają nas nowe wyzwania!

- Jakie? - Hain był autentycznie zainteresowany, ale jego rozmówca zrozumiał to pytanie jako

szyderstwo.

- Co pan? Nie czyta pan gazet? A słyszał pan, kto jest naszym wodzem?
- Chyba nie Hindenburg? On zmarł. Po co nam wódz? Idziemy na kolejną wojnę?
- Jeśli trzeba będzie, to... - belfer prężył pierś.
Przy Hainie wyglądał jak przepiórka przy kogucie i chyba to zrozumiał.
- Pan chyba naprawdę jest z innych czasów - teraz już z pogardą patrzył na Haina. - My

skończymy to, co wy próbowaliście zaledwie zacząć.

- Próbujcie - Hain wyjął z kieszeni płaszcza bibułkę i woreczek z tytoniem. Na udzie skręcił

papierosa i głęboko zaciągnął się aromatycznym dymem.

Zamyślony patrzył na wyłaniający się zza półwyspu zarys zamku na wzgórzu. Zawsze kiedy

go widział, czuł jakiś niepokój. Kiedyś w tym miejscu złapała go burza i wywróciła jego łódź. Od
tamtej pory rzadko zapuszczał się tak daleko na północ.

Statek podpłynął do przystani.

7

- Proszę pana, jesteśmy w Rhein - młody marynarz powiedział do Haina, który zamyślony

patrzył na widoczny na wzgórzu zamek.

- Tak, dziękuję - Hain z wdzięcznością przyjął pomoc marynarza, który wyniósł na brzeg

starą walizkę.

- Ma pan gdzie zamieszkać? - marynarz uprzejmie zapytał.
Haina zdziwiła ta troskliwość i uważnie przyjrzał się młodzieńcowi.
- Panie Hain, ja pana pamiętam, kiedy licytowali pana dom - wyjaśniał marynarz. - Rodzice

bardzo panu współczuli. Ja wtedy nie bardzo rozumiałem, co się dzieje, ale teraz jest już u nas
trochę lepiej.

- Rozumiem - Hain tylko kiwnął głową - Zatrzymam się w hotelu. Mam jeszcze trochę

pieniędzy.

Wychodząc z więzienia dostał zwitek banknotów, które pochodziły ze składek zebranych

przez dawnych towarzyszy więziennej niedoli, którzy obecnie piastowali różne stanowiska w
nazistowskim państwie.

- Tam - marynarz wskazał kierunek - przy ulicy prowadzącej do Nikolaiken jest hotel.
- Dziękuję - Hain skinął głową.
Musiał przejść najwyżej kilkaset metrów, a jego pojawienie się w miasteczku wywołało

sensację. Ludzie przed domami, na schodkach sklepów odprowadzali go wzrokiem i szeptali do
siebie.

- To ten Hain - można było usłyszeć, a brzmiało to tak, jakby w tych kilku słowach można

było opowiedzieć wszystko.

Hain zatrzymał się przed trzypiętrowym budynkiem. Obejrzał się na ulicę, na bruk

prowadzący na południe.

- Niech pan wejdzie - na schodach stanął łysiejący dyrektor hotelu. - Panie Hain, zapraszam.
- Wszyscy mnie tu doskonale znają - w głosie Haina słychać było gorycz. - Przegrani też mają

swoje chwile sławy?

- Jacy przegrani? - dyrektor dziwił się. - Pan jeszcze możesz ułożyć sobie życie.
- Chyba już nie chcę - Hain pokręcił głową.
- Niech pan nie gada głupstw - dyrektor gestem zapraszał Haina do środka.
Przybysz wynajął maleńki pokój na poddaszu. Potem wyszedł do miasta, żeby pospacerować

i zjeść coś w karczmie. Kiedy jadł smażoną kiełbasę z ziemniakami, do jego stolika podszedł

ż

andarm.

- Witam, panie Hain - żandarm sapnął i usiadł. Skinął na kelnera zamawiając kufelek piwa. -

Straszny skwar.

- Tak - przyznał Hain.

ś

andarm był wysoki, trochę otyły, z wąsikiem i lisią twarzą.

- Panie Hain - żandarm nachylił się do przybysza - po co pan tu przyjechał?
- Czemu pan pyta?
- Pewni ludzie niepokoją się o życie dyrektora banku. Jest on członkiem partii, ważnym

człowiekiem...

- Czy przynależność partyjna świadczy o tym, że ktoś jest ważny?
- Panie Hain, rozumiem, że pan był w więzieniu i nie wie, jakie zaszły zmiany.
- Jestem tylko rybakiem. Niech mi pan odpowie na pytanie: czy okonie nagle stały się

szczupakami albo sumami?

- Nie - żandarm szybko odpowiedział.

8

- To czemu nagle mamy zacząć inaczej traktować okonie?
- Panie Hain - żandarm wypił spory łyk piwa - niech mi pan nie robi problemów. Ja będę miał

pan na oku.

Hain nie odpowiedział, tylko spokojnie jadł.
- Panie Hain, wiem o pańskich zasługach wojennych i że pan wtedy pobił tego komunistę.

Wielu ludzi o tym pamięta i może pan liczyć na ich życzliwość. Niech pan tylko nie próbuje
kończyć tego, co pan zaczął. Jakby miał pan jakieś potrzeby, to proszę przyjść do mnie.

- Zwróci mi pan dom i życie żony?
- Panie Hain, nie możemy wiecznie rozdrapywać ran. Ludzie zrozumieli swoje błędy i

naprawiają je zaangażowaniem w budowę potęgi nowych Niemiec.

- Stare już się nie liczą?

ś

andarm opanował złość i wstał od stolika.

- Niech pan pamięta o tym, co panu mówiłem - powiedział odchodząc.
Hain skończył posiłek i wyszedł na rynek. Kiedy siedział na ławce i palił papierosa, dosiadła

się do niego starsza o kilkanaście lat Mazurka. Mężczyzna uprzejmie skinął jej głową.

- Dzień dobry - odpowiedziała staruszka. - Przyjechał pan po depozyt przodków?
- Nie. Nawet nie wiem, o czym pani mówi.
- Proszę się nie gniewać, że tak od razu pytam, ale czego teraz pan tu szuka?
- Sam nie wiem. Jakaś siła mnie tu przyciąga.
- Niech pan pójdzie za mną - poprosiła staruszka.
Hain posłuchał jej. W swoim domu pokazała mu starą księgę. Opisano w niej historię

pewnego medalionu. Jak daleki przodek Haina zdobył go w Ziemi Świętej, przekazał zakonnikom i
razem z nimi przybył w ten zakątek Europy. Hainowie na zlecenie wielkiego mistrza zakonu
krzyżackiego przygotowali skrytkę dla tego skarbu i pilnowali, by nikt niegodny go nie dotknął. To
oni sporządzili księgę i zamurowali wszystkie dojścia do krypty. Staruszka znalazła księgę, kiedy w
swojej piwnicy odkryła zejście do podziemi. W nocy razem poszli do tuneli. Hain dziwił się, że
wejście zabezpieczono tą zabawką. Dziadek bardzo wcześnie nauczył go, jak należy rozwiązać
zagadkę. Teraz Hain nie miał z nią najmniejszych problemów.

W ukrytej komnacie leżał medalion. Hain zbliżył do niego dłoń i wtedy jakiś wewnętrzny

głos powiedział mu, co powinien zrobić. Zostawił skarb i sięgnął po szkatułkę stojącą na podłodze.
Otworzył ją. W środku były złote monety. Hain wziął ich sporą garść, a resztę wraz ze szkatułką
oddał staruszce.

- Teraz pani będzie pilnowała wszystkiego - powiedział do niej.
- A pan nie weźmie tego medalionu? - kobieta zapytała.
- To złe czasy - Hain pokręcił głową. - Ten przedmiot ma niezwykłą moc. Czuję ją.

Czytaliśmy, że właścicieli czynił niezwyciężonymi. Zawsze po drugiej stronie jest ktoś, kto
przegrywa. Jak wybrać, kto ma rację i powinien otrzymać ten szczególny dar?

- Lepiej go tu uwięzić?
- Tak. Kiedyś będzie dobrze komuś służył.
Wyszli z podziemi i więcej już się nie spotkali. Hain kupił piękny, wykładany mahoniem

jacht, z krótkim bukszprytem, mosiężnymi okuciami. Dyrektorowi hotelu zostawił resztę złotych
monet każąc, by trzymał je, jakby trzeba było pomoc staruszce. Potem Hain odpłynął na południe.
Tego dnia rybacy widzieli burzę, jakich mało dotąd było na mazurskich jeziorach. Ciemne
kłębowiska chmur zdawały się kotłować nad spienioną wodą. Kilkumetrowe fale ze wszystkich
stron uderzały o jacht, którego sternik długo walczył z żywiołem. W końcu wszystko zasnuły sine

9

smugi deszczu, a potem w trzcinach znaleziono potłuczoną łódź, ze złamanymi masztami i
potarganymi żaglami. Hain zniknął bez śladu.

10

ROZDZIAŁ PIERWSZY

„Smaragdus”

Mewy jak oszalałe wirowały nad statkiem śeglugi Mazurskiej płynącym w stronę Rucianego-

Nidy. Bulwarem nad jeziorem spacerowały dziewczęta wystawiające ramiona do lipcowego słońca.
Gdzieś grała muzyka, szanty przekrzykiwały się z najnowszymi przebojami. W powietrzu unosił się
zapach ryb i kiełbasy z grilla. Za mną piętrzyły się pensjonaty powstałe z rozbudowywanych
starych chat mazurskich. Dawniej uwielbiałem spacer uliczkami tego miasteczka, które kiedyś
nosiło dumną nazwę „Mazurskiej Wenecji”. Teraz nadbrzeża zostały zajęte przez apartamentowce,
próbujące naśladować spichrze. Turyści przyjeżdżali na Mazury do wielkiego hotelu, żeby wykąpać
się w basenie. Mikołajki nie były już takie jak dawniej i to nowe ich oblicze nie przemawiało do
mnie. W czasie rejsów zawsze starałem się przebywać tu jak najkrócej. Teraz stałem jak
zaczarowany wpatrując się w to, co przed rokiem było ruiną, stertą desek, wręg i lin niedbale
porzuconych na placu przed warsztatem szkutnika.

- Cacko, co? - pan Stanisław był zadowolony z efektu swej pracy.
Poznałem go przed kilku laty prowadząc jedno z moich historycznych śledztw. Byłem

muzealnikiem zatrudnionym w Departamencie Ochrony Zabytków Ministerstwa Kultury i Sztuki.
Zostałem przyjęty do pracy przez doświadczonego muzealnika, który wcześniej przez kilkadziesiąt
lat zajmował się poszukiwaniem dzieł sztuki, kolekcji i skarbów zaginionych w czasie ostatniej
wojny. Pod jego kierownictwem uczyłem się, zdobywałem doświadczenie i rozwiązywałem
zagadki. W zeszłym roku, śledząc pewnego handlarza dziełami sztuki, którego podejrzewałem o
skupowanie kradzionych zabytków, trafiłem do tego miasteczka. Kończył się wtedy letni sezon, ale
piękna pogoda zatrzymała turystów. Jeden z nich wypił za dużo, a mimo to postanowił żeglować po
jeziorze Śniardwy. Pogoda na tym akwenie zmienia się gwałtownie i wiatr nabrał na sile, po wodzie
gnały szkwały. Niefortunny żeglarz rozbił piękny, drewniany jacht na podwodnych kamieniach.
Pan Stanisław odkupił wrak po cenie drewna opałowego, a kiedy mnie zobaczył, przyprowadził do
swojego warsztatu.

- Panie Pawle - po starej znajomości odszykuję panu tę łajbę. Zapłaci mi pan za materiały plus

dziesięć procent za robociznę.

To była bardzo korzystna oferta, a zawdzięczam ją temu, że swego czasu uratowałem córkę

szkutnika z opresji, kiedy wypłynęła kajakiem na Śniardwy. Mimo to kwota, jaką miałem zapłacić,
była duża jak na moje muzealne zarobki. Szczęśliwym zbiegiem okoliczności, kiedy w maju byłem
zdecydowany namówić pana Stanisława, żeby sprzedał jacht komu innemu, na Dzień Muzeów
otrzymałem nagrodę od samego ministra. Tego dnia mój szef odszedł na emeryturę.

- Zatrudnienie ciebie było jedną z najlepszych rzeczy, jakie zrobiłem pracując w ministerstwie

- mój przełożony żartobliwie poklepał mnie po plecach.

Wszystkie pieniądze z nagrody przeznaczyłem więc na kupno jachtu. Teraz z workiem u stóp

i nie zdjętym plecakiem stałem jak zaczarowany wpatrzony w to cudo, które kołysało się na falach
wzbudzanych przez wielkie motorówki, które hałasując przepływały wzdłuż brzegu.

- Panie Stanisławie, to jest dzieło sztuki - odezwałem się po długim milczeniu.
Ten jacht wyglądał jak łajba moich marzeń. Bukszpryt wystawał nad betonowy pirs. Na

pokładzie dziobowym był głęboki forpik z przegródkami na kotwicę, żagle i liny. Oryginalne
mahoniowe poszycie kadłuba, pokładu i kabiny było dosztukowane także innymi gatunkami
drewna, ale tak doskonale, że nie widać było różnicy. Nawet metalowy maszt uzyskał mahoniową

11

okleinę. Relingi miały ręcznie zaplatane, zaimpregnowane liny. Składany rumpel, obramowania
okrągłych bulajów, zasuwka przy wejściu do kabiny, drobne okucia wykonane były z mosiądzu.

- Nakombinowałem się z masztem - powiedział pan Stanisław. - na grocie i foku będzie miał

pan jakieś osiemnaście metrów kwadratowych powierzchni żagla. Jak pan da genuę i dorzuci tych
przednich, to łódka panu pofrunie, daję słowo. Tak normalnie ruszy się dopiero przy czwórce. Pan
nie wygląda na jakiegoś regatowca, więc to chyba panu wystarczy?

- W zupełności - wykrztusiłem.
Wiedziałem, że pieniądze dane panu Stanisławowi wystarczyły tylko na zakup materiałów.

Ten człowiek chciał mi w ten sposób spłacić dług wdzięczności.

- Znalazłem gdzieś komplet żagli sztormowych i kazałem je przeszyć, żeby pasowały do tego

jachtu - kontynuował.

- Dziękuję - pokiwałem głową.
- Proszę, to pańska umowa kupna-sprzedaży - wyjął dokumenty. - Jako kupca wpisałem

Pawła Dańca, dobrze zapamiętałem pana nazwisko?

- Tak - sięgnąłem do kieszeni po kopertę z pieniędzmi.
- Wszystkie formalności już załatwiłem, więc tylko bierz pan łódź i płyń. Silnik jest kabinie,

w pokrowcu. Butla z gazem pod kuchenką jest pełna, a akumulator naładowany.

- Jeszcze raz dziękuję - zapłaciłem szkutnikowi i uścisnąłem jego dłoń.
- Niech pan nie zapomni ochrzcić swojej łódki - podpowiedział mi pan Stanisław.
- A jak nazywał się ten jacht przed wypadkiem?
- „Piękny Lolo”.
Aż skrzywiłem się słysząc taką nazwę.
- Tak, tak - szkutnik pokiwał głową, bo chyba zrozumiał, o czym myślałem. - To ostatnia

łajba, którą się zajmowałem. Teraz idę na emeryturę. Mam dość dłubania w plastykach, gdzie cała
sztuka polega tylko na równym położeniu łaty z laminatu. Będę zarabiał slipowaniem jachtów. Pan
u mnie slipowanie masz za darmo. Przy okazji zimą sobie podłubię, jak coś tam panu spróchnieje.
Niech pan mu nada godną nazwę i odpowiednio się na nim zachowuje.

Pan Stanisław pożegnał się i opuścił przystań. Była szesnasta, więc postanowiłem, że nie będę

nocował w Mikołajkach, tylko czym prędzej ucieknę z tego turystycznego zgiełku. Wrzuciłem
worek z ubraniami na pokład i wszedłem na swój jacht Zatrzymałem się przy maszcie i
zachwycony oglądałem swoją łódź kolejny raz. Wszystko tu było skrojone jakby na moją miarę, tak
jak sam bym to sobie przygotował. Od pierwszej chwili poczułem sympatię do tego jachtu. Czule
dotknąłem rumpla i z przyjemnością usiadłem na ławce w kokpicie. Z błogostanu wyrwał mnie
kapitan jakiejś dwupokładowej motorówki, który postanowił obdarzyć wszystkich wczasowiczów
nastawionym na cały regulator przebojem, w którym wokalista deklarował, że z miłości zabije się.

Ostrożnie włożyłem plecak z zapasem jedzenia do kabiny i zaraz dorzuciłem tam worek z

ubraniami. Podniosłem grota, zabrałem cumy z brzegu i z boi. Bardzo powoli wypłynąłem na wody
Jeziora Mikołajskiego. Teraz mogłem spełnić wszystkie swoje marzenia. Miałem jacht,
dwutygodniowy urlop i postanowiłem dopłynąć do Rynu. Skierowałem się na północ. Szkutnik
wiedział, że jestem raczej samotnikiem, więc zamontował mi urządzenie do kładzenia masztu.
Dzięki niemu bez trudu przepłynąłem na silniku pod obydwoma mostami w Mikołajkach i z ulgą
odetchnąłem, kiedy dach wielkiego kombinatu turystycznego zniknął mi z oczu. Postawiłem maszt i
grota.

Łódka rzeczywiście wydawała się być bardzo leniwa. Płynęła bardzo ospale, chociaż miała

duży główny żagiel. Mnie jednak nigdzie się nie spieszyło, a letni, wieczorny wiaterek przyjemnie

12

chłodził. Około osiemnastej zacząłem wypatrywać dobrego miejsca na biwak. Na lewym brzegu
jeziora Tałty, za półwyspem zwanym Olszowym Rogiem, znalazłem dobre miejsce u stóp skarpy.
Zacumowałem jacht do resztek pnia powalonego drzewa, rzuciłem kotwicę, zwinąłem żagiel i na
bomie rozłożyłem tropik, by odpocząć pod dachem.

Jacht miał sześć i pół metra długości, dwa metry szerokości w środkowej części pokładu. W

kabinie znajdowały się koje dla czterech osób. Dwie były po bokach zejściówki, sięgające głęboko
aż pod kokpit. Środkową część zajmowała szafa i kambuz, czyli kuchnia. Za nimi, oddzielona
cienką ścianką, była kajuta dla dwóch osób. Prawie wszędzie były jaskółki - półki, szafki, szufladki,
skrytki. Pół godziny spędziłem sprawdzając je wszystkie. Przy okazji dowiedziałem się, że
zostałem zaopatrzony w komplet bardzo dobrych map obszaru Wielkich Jezior Mazurskich,
komplet narzędzi niezbędnych na jachcie, zapasowe liny, żagle oraz podręczniki żeglarstwa i
nawigacji.

Na kuchence postawiłem garnek i wrzuciłem do niego fasolkę po bretońsku ze słoika.

Ukroiłem trzy grube pajdy chleba. Do czajnika nalałem wody mineralnej, żeby przygotować
herbatę. Do przeszłości odeszły lata, kiedy żeglarze na Mazurach wodę do picia brali wprost zza
burty. Mieszając potrawę przebrałem się. Założyłem szerokie płócienne spodnie sięgające do
połowy łydki i wygodną bluzę wiązaną z przodu na sznurki. Na nogi założyłem trampki. Na bomie
zawiesiłem lampę mającą swoim promieniowaniem odstraszyć komary. Zasiadłem do posiłku
ciesząc się, że nikt hałaśliwy nie postanowił nocować obok mnie. Może moją samotność
zawdzięczałem temu, że nie było tu miejsca na rozpalenie ogniska?

Z wolna nad jeziorem zamierał krzyk mew, łabędzie odprowadziły swoje młode w trzcinowe

ostępy i tylko jeszcze ważki z groźnym furkotem skrzydeł sunęły nad wodą. Bezszelestnie,
zygzakując przemykały pierwsze, przedwcześnie obudzone nietoperze. Gdzieś w krzakach jeszcze
zaskrzeczał jakiś ptak. Coś plusnęło w wodzie. Zadowolony rozsiadłem się i zabrałem do jedzenia.
W połowie pierwszej porcji poczułem na sobie czyjś wzrok. Nie byłem w stanie przebić wzrokiem
ciemności panujących w nadbrzeżnych krzakach.

- Jeśli jesteś głodny, to zachodź! - zaproponowałem.
Jeśli to był wędrowiec, to mógł się skusić moim zaproszeniem. Gdyby to był złoczyńca

mający względem mnie jakieś złe zamiary, też by przyszedł, żeby obejrzeć jacht, mnie, rozpoznać
teren. Jednak z krzaków nikt nie wyszedł. Odlałem fasolkę do blaszanego talerza, włożyłem do
niego łyżkę i dwie kromki chleba. Wyniosłem to na pokład dziobowy.

- Zostawiam ci tu michę - mówiłem w stronę krzaków. - Zjedz i odejdź. Nie zabieraj mi

talerza, bo może kiedyś nakarmię z niej innego zgłodniałego podróżnika. Dobrej nocy!

Wróciłem do kabiny, zamknąłem luk odsłaniając jednocześnie kratkę, przez którą dochodziło

do mnie świeże powietrze. Wypiłem herbatę, rozłożyłem koc, śpiwór i poduszkę na koi. Ułożyłem
się do snu wpatrzony w bulaj za zasłonką. Był on niecałe trzydzieści centymetrów nad
powierzchnią wody. Ten widok, łagodne kołysanie i cisza sprawiły, że szybko zasnąłem. Pamiętam,

ż

e przez sen słyszałem, jak ktoś zakrada się do mojego jachtu, jak brzęczy talerz, najpierw raz i po

jakimś czasie ponownie.

Nigdy nie wierzyłem w jakieś niezwykłe znaczenie snów, ale dziwnym trafem często miały

one moc wróżby. Tym razem śniła mi się pustynia, którą przemierzałem konno ubrany w biały
płaszcz z naszytym krzyżem. Moim przewodnikiem była postać w arabskim stroju. W pewnym
momencie obróciła się do mnie. Przez krótką chwilę miałem okazję spojrzeć w szmaragdowo-
zielone oczy. Nagle ten ktoś pogonił swego rumaka i odjechał w kierunku skał, które z daleka
mogły przypominać kształtem zarys średniowiecznej warowni. Obudziłem się i natychmiast

13

szeroko otworzyłem oczy. Zobaczyłem, że tafla jeziora jest bliżej dolnej krawędzi bulaju, niż kiedy
wczoraj zasypiałem. Albo zbliżał się kolejny biblijny potop, albo ktoś siedział na tej samej burcie,
na której ja spałem.

Ostrożnie wyśliznąłem się ze śpiwora. W kabinie był luk prowadzący do kokpitu i drugi

między dziobem a masztem. Przeszedłem do drugiej kabiny, otworzyłem drzwiczki i wyszedłem na
pokład dziobowy. Najpierw zobaczyłem dokładnie wymyty talerz po fasolce. To oznaczało, że mój
nocny gość skorzystał z poczęstunku. Zajrzałem pod tropik i ujrzałem niewielki ciemny kształt
skulony na ławeczce w kokpicie. Ten ktoś spał zawinięty w kurtkę i sweter, a jego wielki plecak
leżał u jego stóp.

Przekradłem się do kokpitu i usiadłem na wolnej ławeczce. Teraz mogłem spojrzeć na twarz

mojego gościa. Była to ciemnoskóra dziewczyna. Czarne jak heban włosy miała spięte w kucyk.
Chyba wyczuła moją obecność i natychmiast obudziła się. Miała to samo spojrzenie jak ta
tajemnicza postać z mojego snu. Chwilę mi się przyglądała lustrując mnie od stóp do głowy.

- Przepraszam - wyszeptała odrobinę kalecząc język polski. - Nie chciałam spać na ziemi.
Patrzyłem na nią próbując zgadnąć, jakiej domieszki krwi miała najwięcej. Doszedłem do

wniosku, że była owocem polsko-arabskiego małżeństwa. Miała około dwudziestu pięciu lat,
pięknie zaokrąglone kształty, a jednocześnie niezwykle zgrabną figurę. Jej oczy oprócz niezwykle
intensywnego koloru, który mógł być przecież efektem zastosowania odpowiednich szkieł
kontaktowych, miały jakąś trudną do opisania moc.

- Fasolka smakowała? - zapytałem.
- Tak, dziękuję. Chyba już pójdę - próbowała wstać.
- Nie, zostań chociaż na śniadanie - zaproponowałem.
- Chcesz mnie tak bezinteresownie karmić? - uśmiechnęła się.
Mój szef, stary kawaler, zawsze ostrzegał mnie przed pięknymi kobietami. Jego zdaniem one

były urocze i śmiertelnie niebezpieczne dla tak romantycznego mężczyzny jak on lub ja. Czułem, że
poddaję się jej czarowi, ale rozsądek nakazywał mi zachowanie czujności.

- Ty zrobisz kawę, kanapki i pozmywasz naczynia - odpowiedziałem.
Pokiwała głową na boki, jakby rozważała moją propozycję.
- A ty co będziesz robił? - zapytała.
- Będę malował.
- Jesteś malarzem?
- Nie, muzealnikiem.
Amatorsko malujesz obrazy, sprzedajesz je i dzięki temu masz pieniądze na wynajęcie jachtu?

Wiem, te muzealnicy zarabiają grosze.

- Jacht jest mój. Nazywam się Paweł Daniec - przedstawiłem się.
Wstałem, otworzyłem kabinę i w szafce odszukałem puszkę z farbą w sprayu. Zabrałem też

rozpuszczalnik i szmatki. Zszedłem na brzeg i patrząc na dziób mojej łajby zamyśliłem się. Szybko
skupiłem uwagę na obserwowaniu mojej pasażerki. Rozebrała się i pozostała w stroju kąpielowym.
W nim zeszła do jeziora i kilka minut pływała. Podziwiałem ją za hart ducha. Kiedy wróciła na
pokład i wycierała się ręcznikiem, nawet z daleka widziałem jej „gęsią skórkę”. Uśmiechała się
tajemniczo i patrzyła w moją stronę. Stwierdziłem, że muszę zająć się pracą. Była siódma.
Musiałem przeznaczyć około czterech godzin, aż wyschnie farba. Wreszcie podjąłem decyzję i na
obu burtach, od dziobu namalowałem duże litery układające się w wyraz: „Monstrum”.

Kiedy stanąłem na brzegu, by z takiej perspektywy podziwiać swoje dzieło, na pokład wyszła

moja towarzyszka. Była w stroju kąpielowym, owinięta w pasie ręcznikiem niosła tacę ze

14

ś

niadaniem. Dookoła rozniósł się wspaniały aromat kawy. Zostawiła tacę na dziobie, zwinnie zeszła

na ląd i stanęła obok mnie.

- Czemu nazwałeś ten jacht potworem? - zdziwiła się.
- Poprzednio nazywał się „Piękny Lolo” i szybko stał się wrakiem - wyjaśniałem.
- Chcesz być na siłę przekorny i oryginalny? - dziewczyna zajrzała mi w oczy. - Wierzysz, że

jachty mogą mieć duszę?

- Są po prostu dobrze zaprojektowane lub źle. Ludzie sami dorabiają ideologię.
- Nie - ręką zatoczyła koło. - Wszystko wokół nas jest przesycone magią, pierwiastkiem

boskim, nazwij to jak chcesz, ale musiałbyś być kompletnie ślepy, żeby tego nie wyczuwać.
Drzewa, jezioro, ptaki tworzą wokół nas niepowtarzalną atmosferę. Zupełnie inaczej czujesz się w
małym miasteczku i w dużym mieście. To twój pierwszy rejs tym jachtem?

- Mam go od wczoraj - przyznałem się.
- Co ci się śniło tej nocy?
Czy miałem powiedzieć, że jej oczy? Nie mogłem!
- Szmaragdy - wyznałem.
Dziewczyna błyskawicznie zmyła moje napisy i po kilku minutach pojawiły się nowe:

„Smaragdus”.

- Tata nazywa mnie Smaragda, to przez moje oczy - wyjaśniła. - Naprawdę mam na imię

Hanka.

Nowa nazwa jachtu bardziej mi się podobała i wstyd mi było mojego pomysłu. Usiedliśmy z

Hanką do śniadania. Widok kanapek pobudził mój apetyt, ale kawa rozbudziła mnie już po kilku
małych łykach. Rozpoznałem, że dodała do niej kardamonu.

- Paweł, dokąd płyniesz? - zapytała.
- Jeszcze nie wiem.
Specjalnie udzieliłem wymijającej odpowiedzi, żeby wybadać, do czego zmierza Hanka.
- Byłeś kiedyś w Rynie? - kontynuowała.
- Parę razy, ale bardzo krótko.
- Może mógłbyś tam popłynąć?
Milczałem układając w myślach odpowiednie przemówienie.
- Zostałaś matką chrzestną mojego jachtu, ale nie licz na taryfę ulgową - odezwałem się. - Z

pewnością będziesz robiła kawę i kanapki: Szkoda marnować taki talent.

- Ale ty nie zrobisz już więcej na obiad tej fasoli? - zastrzegła się Hanka.
- Zjadłaś ją - przypomniałem. - Nie mogła być taka zła.
- Widziałam twój zapas żywności - wymierzyła we mnie palec wskazujący. - Fasolka,

pulpeciki, makaron i dżem - wyliczała. - Będziesz miał wrzody żołądka! - ostrzegała. - Posłuchaj,
pojutrze muszę stawić się do pracy na zamku w Rynie. Do tego czasu mogę być twoim kuchcikiem.
Zgoda? - wyciągnęła dłoń w moją stron.

Zgodziłem się. Miała delikatną, gładką skórę, smukłe palce, ale i silny uścisk. Po tym geście

poczułem w powietrzu woń egzotycznych perfum zmieszaną z aromatem przypraw.

Przydzieliłem Hance kajutę w części dziobowej. Tam wrzuciła plecak, przebrała się w krótkie

spodenki i koszulkę. Razem wyszorowaliśmy pokład i przygotowaliśmy „Smaragdusa” do rejsu.
Widziałem, że na niektórych jachtach załogi dopiero co wstały. Daleko od strony Mikołajek
nadciągała fala tych, którzy płynąc na silnikach chcieli jeszcze przed południem kanałami przebić
się na jezioro Niegocin i dalej do Giżycka. Minęliśmy leżącą na wschodnim brzegu jeziora wieś
Tałty i około południa wejście do Kanału Tałckiego.

15

Hanka siedziała w kokpicie twarzą do rufy, oparta plecami o ścianę kabiny. Leniwie

halsowaliśmy, a że postawiłem tylko grot, więc co parę minut przesiadałem się z lewej na prawą
burtę. Kiedy dosiadałem się do Hanki, wtedy ona podciągała nogi i opierając brodę na kolanach
patrzyła na jezioro, ptaki, inne jachty, krajobraz na brzegu.

- Czemu płyniesz sam? - zapytała w pewnym momencie.
- Tak wyszło - krótko stwierdziłem.
- Lubisz tak czy akurat pokłóciłeś się z dziewczyną?
- Nie mam żadnej sympatii. Po prostu czasami lubię być sam, a nie zdążyłem zebrać załogi na

ten rejs, więc jedynie udało mi się zwerbować kuchcika i to tylko na dwa dni - uśmiechnąłem się do
niej. - A ty? Czemu tak sama wędrujesz? Wybrałaś ciekawą drogę do Rynu.

- Za rok kończę historię sztuki. Załatwiłam sobie letnią praktykę na zamku w Rynie. Będę

pisała pracę magisterską o rewitalizacji tego zabytku na hotel. Zbiorę ciekawy materiał i
jednocześnie wypocznę w fajnym miejscu. Ekstra, co?

- Hotel na zamku? - byłem zdumiony. - Pamiętam, że jak byłem tam ostatnio, jakieś

pomieszczenia zajmował Urząd Miasta i Gminy, firma organizująca rycerskie biesiady, a reszta sal
stała pusta.

- Nie poznasz tego miejsca! Mój narzeczony miał mnie przywieźć do Rynu, ale po drodze

pokłóciliśmy się. Chcesz wiedzieć, o co poszło?

- Nie - mruknąłem robiąc zwrot przez sztag. - Pewnie to jakieś głupstwo, ale z jego powodu

maszerowałaś do Rynu na piechotę.

- Skąd wiesz, że to jakiś bzdet? Nie masz dziewczyny, więc nie wiesz, jak to jest.
- Nie wiem - pokiwałem głową. - To nie powód, żeby załoga podnosiła głos na kapitana -

zwróciłem Hance uwagę.

- A podobno byłam matką chrzestną.
- Na lądzie - ripostowałem.
- Jeszcze pogadamy. Zalazł mi za skórę jak nigdy dotąd. Był zazdrosny, ale teraz przegiął.

Powiedział, że mam mu załatwić miejsce, żeby mógł ze mną zamieszkać. Rozumiesz? Jadę tam
pracować, a on będzie na mój koszt wypoczywał.

- Będzie tęsknił, więc i tak przyjedzie.
- Pogonię go stamtąd.
- Dobrze, ale nie wspominaj mu o mnie.
- Boisz się?
- Lubię spokój - poprawiłem ją.
- Zapamiętam to sobie.
Odpłynęliśmy pół kilometra od wejścia do kanału i oddaliliśmy się od gromady jachtów z

warczącymi silnikami, kiedy coś przykuło uwagę Hanki.

- Patrz! - wskazała na coś za naszą rufą.
Obejrzałem się. Zza jachtów skręcających na wschód wyłaniała się łódka z czarnymi żaglami.

Wydawała się frunąć nad wodą. To aż nieprawdopodobne, ale za tym jachtem widać było chmurkę
pyłu wodnego. Widać było tylko jednego załoganta, balastującego, daleko wychylonego za burtę.

- Ale leci! - Hanka była zachwycona. - Ma facet kondycję - nie kryła podziwu.
Wziąłem lornetkę i przyjrzałem się sternikowi. To była kobieta! Była ubrana w piankę, jak

sportowcy podczas windsurfingu. Włosy schowała pod czapką z daszkiem. Zauważyła chyba błysk
moich szkieł i głowę bym dał, że pomachała mi. Potem zniknęła mi z oczu, bo robiła zwrot.

- To diablica, nie kapitan - stwierdziłem. - Sama obsługuje dwa żagle i w dodatku nie

16

oszczędza się halsując jak my, tylko łapie każdy silniejszy podmuch wiatru, jaki jej się przydarzy.
Trzymaj ster.

Hanka niepewnie złapała za rumpel, ale patrzyła na mnie z dezaprobatą.
- Po co idziesz na dziób? - zapytała.
- Postawię dodatkowe żagle - zapowiedziałem.
- Chcesz się z nią ścigać? - Hanka z politowaniem pokiwała głową.
Zrozumiałem, że nie miałem szans „Smaragdusem” stawać do regat z jachtem z laminatu,

stworzonym chyba na tego typu wyścigi. Zrezygnowany usiadłem przy sterze i patrzyłem na
wyczyny żeglarki płynącej pod czarnymi żaglami.

- „Czarna Perła” - Hanka pierwsza odczytała nazwę drugiego jachtu. - Romantycznie i

groźnie, ale ty wolałbyś „Monstrum”, prawda?

- Nie bądź już taka złośliwa - poprosiłem ją.
Nie miałem okazji zobaczyć twarzy kapitan „Czarnej Perły”, która przemknęła kilkanaście

metrów za naszą rufą i po zwrocie kilka metrów przed naszym dziobem.

- Bawi się z tobą - Hanka uważnie przyglądała się mojej twarzy.
Pod maską spokoju ukrywałem czysto sportową złość, że nawet nie podjąłem wyzwania,

jakim mogło być ściganie się z „Czarną Perłą”.

- Nie denerwuj mnie, bo akurat przepływamy nad głębiną mierzącą czterdzieści pięć metrów -

upomniałem Hankę.

Wyluzowałem grota i półwiatrem popłynęliśmy na zachód, w kierunku czubka niewielkiego

cypla. Tam postanowiłem zrobić biwak i zjeść obiad.

- Ty gotujesz - rozkazałem Hance, kiedy dobiliśmy do brzegu.
Zeskoczyłem na ląd.
- Idziesz na polowanie? - Hanka była chyba zła na mnie.
- Nie - w garści ukrywałem telefon komórkowy.
- Może na grzyby?
- Chyba jeszcze za wcześnie - zauważyłem.
- Przynajmniej na jagody? - drwiła moja załogantka.
- Może w okolicy znajdę mniej zrzędliwą kucharkę - narastała we mnie złość.
- Witaj na Czarnym Lądzie, gdzie dzicy Murzyni ukrywają się w buszu.
Nie podjąłem dyskusji, tylko odszedłem kilkanaście metrów od jachtu. Połączyłem się z

szefem, któremu opowiedziałem o „Smaragdusie” i mojej pięknej pasażerce.

- Uważaj na siebie - ostrzegał mnie przełożony.
- Wysadzę ją w Rynie i popłynę gdzieś indziej - mówiąc to wzruszyłem ramionami.
- Właśnie... mam do ciebie prośbę, tylko nie wiem, jak ci to powiedzieć...
- Trzeba wykonać jakieś zadanie w Rynie? - domyśliłem się.
- Masz urlop - szef krygował się. - Nie powinienem cię do niczego zmuszać. Może tylko

zorientuj się w sytuacji?

- Zgoda - westchnąłem.
Tak naprawdę cieszyłem się, że będę mógł pożytecznie spędzić urlop. Nie potrafiłem

rozkoszować się słodkim lenistwem.

17

ROZDZIAŁ DRUGI

„Czarna Perła” i nowe wyzwanie

Po kilkuminutowej rozmowę z szefem, który wprowadzał mnie w nowe zadanie, wróciłem

zamyślony na pokład „Smaragdusa”. Już z daleka poczułem smakowity aromat jedzenia. Hanka
szykowała spaghetti.

- śona wzywa do domu? - zapytała widząc moją poważną minę.
- Nie mam żony - przypomniałem jej.
- Czemu, jeśli wolno zapytać?
- Tak wyszło.
Hanka zamilkła. Być może nawet się obraziła, że jestem taki mruk. Przestraszyłem się tego,

bo okazało się, że moje zadanie będzie wymagało pozyskania współpracownika na zamku w Rynie,
a Hanka idealnie do tego się nadawała. Z drugiej strony zawsze wolałem jasno stawiać sprawy i
nienawidziłem wszelkich zakulisowych gier. Musiałem starannie zaplanować wszystkie kolejne
kroki.

- Proszę! - to jedno słowo przerwało moje rozmyślania, kiedy Hanka położyła na moich

kolanach talerz z obiadem.

Usiadła na przeciwległej burcie i zajęła się jedzeniem.
- Nie miałem na to czasu - odezwałem się.
- Na co? - dziewczyna spojrzała na mnie zaciekawiona.
- Na znalezienie sobie odpowiedniej towarzyszki życia - wyjaśniałem. - Moja praca polega na

częstych wyjazdach i niekiedy bywa niebezpieczna. To nie sprzyja zakładaniu rodziny i
pielęgnowaniu uczuć.

- To czym ty się właściwie zajmujesz, że coś zagraża twojemu życiu?
- Walczę ze złodziejami dzieł sztuki, konkuruję z poszukiwaczami skarbów. Ludzie stają się

nieobliczalni wobec możliwości łatwego zdobycia majątku.

- Jesteś czymś w rodzaju Indiany Jonesa?
- Tak - roześmiałem się ubawiony porównaniem.
Hanka tylko pokiwała głową. Całkowicie pochłonął mnie posiłek. Doskonale ugotowała

makaron, świetnie przerobiła klopsiki w sosie pomidorowym na sos o smaku wzbogaconym
różnymi przyprawami.

- Gdzie nauczyłaś się tak świetnie gotować? - zapytałem Hankę.
- Dużo podróżowałam po Bliskim Wschodzie i rejonie basenu Morza Śródziemnego. Moi

rodzice to archeolodzy i często w sezonie dojeżdżałam do nich na wykopaliska. Oprócz pracy w
wykopach lubiłam łazić po okolicznych bazarach, smakować różnych potraw, podglądać jak ludzie
targują się.

- Ciekawe zajęcie - przyznałem. - Myj gary i odpływamy - rozkazałem.
Dziwiło mnie, że tak bez oporów zajmowała się kuchnią. Współczesne kobiety akcentując

równouprawnienie bardzo pilnują równego podziału obowiązków. Hanka wydawała się być
zadowolona z pełnionej roli. Pół godziny po obiedzie odbiliśmy od brzegu i popłynęliśmy na
północ. Na jeziorze pojawiło się więcej jachtów, ale i tak ruch był tu o wiele mniejszy niż na
głównym szlaku Wielkich Jezior Mazurskich. Minęliśmy wrzynającą się w kierunku wschodnim
zatokę, ominęliśmy półwysep wygięty jak hak symbolicznie odcinający wody jeziora Tałty od
Jeziora Ryńskiego. Przepłynęliśmy między dwoma wsiami: Mrówkami na wschodnim i Notystem

18

Wielkim na zachodnim brzegu. Nadeszła pora, żeby poszukać miejsca na nocleg. Nie chciałem
zatrzymywać się przy wsiach, o tej porze roku obleganych przez letników. Wybrałem zatokę wśród
trzcin na brzegu na południe od wsi Wejdyki.

To było dobre miejsce na biwak, bo za pasem nadbrzeżnych miejsc ukazała się drewniana

wiata z paleniskiem, na którym można było rozpalić ognisko. Ustawiliśmy się rufą do lądu i niczym
odkrywcy nieznanych krain przeszliśmy się po najbliższej okolicy. Byliśmy tu sami. Hanka zaczęła
zbierać jagody.

- Masz mąkę?! - zawołała.
- Nie - odpowiedziałem klarując grota.
- Może gdzieś w pobliżu jest sklep?
W pierwszej chwili poczułem niepokój, że Hanka chce mnie wysłać po zakupy, a w tym

czasie okradnie mnie i zniknie bez śladu. Dziewczyna domyślała się, o czym myślę i przyglądała mi
się z lekkim rozbawieniem malującym się na jej twarzy.

- Chcesz, to ty możesz pozbierać jagody, a ja pójdę do sklepu - zaproponowała.
Właśnie skończyłem robić porządek na pokładzie, z półki wyjąłem mapę i sprawdziłem, czy

w pobliżu jest jakaś wieś. Rybical był dwa kilometry od miejsca naszego postoju. Wziąłem mały
plecak, portfel i podszedłem do Hanki, która wciąż zbierała jagody i miała ich już pół garnka.

- Czy oprócz mąki jeszcze będziesz czegoś potrzebowała? - zapytałem ją.
- Jednak mi zaufałeś? - uśmiechnęła się.
- Może zwyczajnie bałem się ciebie zostawiać tu samą? - broniłem się.
- Dałabym sobie radę - wzruszyła ramionami. - Kup jajka, śmietanę, cukier i cynamon.

Starczy nam jeszcze wody?

- Chyba tak - sprawdziłem zapas baniaków z wodą mineralną.
Idąc ścieżką wzdłuż brzegu jeziora pomaszerowałem w kierunku północno-wschodnim. Co

jakiś czas natykałem się na jachty podobnie jak my cumujące przy brzegu. Po czterdziestu minutach
dotarłem przed sklep. Obok był barek oferujący potrawy z grilla. Turyści i letnicy nabywali w
sklepie piwo. a stołowali się na ławeczkach jedząc karkówkę i kiełbaski maczane w kleksach
musztardy i ketchupu.

Wszedłem do sklepu i zobaczyłem, że na półkach było prawie pusto. Nawet zapasy alkoholu

zostały przetrzebione. Za dwiema ladami chłodniczymi i kasą stała młoda brunetka - pewnie jakaś
uczennica dorabiająca sobie w czasie wakacji.

Na szczęście nie brakowało produktów potrzebnych Hance. Dokupiłem jeszcze kiełbasy,

ż

ółtego sera i chleba. Kiedy płaciłem, z podwórka usłyszałem radosne męskie okrzyki i ciche

gwizdy. Przez oszkloną witrynę i kratę zobaczyłem, że w kierunku sklepu idzie wysoka, szczupła
blondynka. Jej jasne włosy lekko falowały na wietrze. Jej spodnie rybaczki były tak uszyte, że
sprawiały wrażenie jakby zaraz miały ześlizgnąć się z bioder. Bluzeczka na szerokich,
koronkowych ramiączkach dodawała jakiejś niezwykłej lekkości tej kobiecie. Miała doskonałą
figurę, zmysłowe, kobiece kształty. Nie dziwiło mnie, że młodzi mężczyźni tak jej okazywali swój
zachwyt.

- Czarownica! - usłyszałem za sobą komentarz sprzedawczyni.
- Czemu? - zapytałem oglądając się.
- Pływa sama i wyrywa sobie facetów na krótkie przejażdżki tą swoją łódką - dziewczyna

szybko mi opowiadała. - Rozbija pary i małżeństwa. Bawi się facetami. Czasami zostawia ich
gdzieś, niekiedy odwozi do dziewczyny i mówi, że ten gość to nic ciekawego. Zawsze zjawia się w
lipcu i potem znika na cały rok.

19

- Tornado zmysłów... - urwałem, bo brzęknął dzwonek nad wejściem i w progu stanęła

blondynka.

- Dzień dobry! - powitała nas i promiennie uśmiechnęła się do mnie.
Teraz mogłem lepiej przyjrzeć się jej twarzy. Gdybym chciał namalować anioła, to

poprosiłbym ją o pozowanie. Jednak jej niebieskie oczy miały przez chwilę dziwny wyraz -
identyczny, jaki widziałem u kobry rzucającej się na mysz. Zawsze moich kolegów zaskakiwało,
kiedy odpowiadałem, że u kobiet najpierw zwracam uwagę na oczy. One naprawdę potrafią wiele
powiedzieć o człowieku. Ta blondynka wyglądała jak wielka obietnica najwspanialszych przeżyć,
ale budziła we mnie podświadomy niepokój.

- Cześć, to ty pływasz na „Smaragdusie”? - zapytała przyglądając mi się.
Miała niski, ciepły głos, a kiedy mówiła, jej usta układały się tak, jakby wykonywały taniec

mający zahipnotyzować widza.

- Tak - wydobyłem z siebie.
- Bardzo ładny jacht - pochwaliła. - Twoja partnerka też niczego sobie.
- To raczej pasażerka. Odwożę ją do Rynu. Zatrzymaliśmy się niedaleko na nocleg.
- Tylko pasażerka? - rozmówczyni figlarnie pogroziła mi palcem. - Przecież nawet żółw

zdążyłby tam się dzisiaj doczołgać.

- Ona musi tam być dopiero jutro - broniłem się.
- Angelika - żeglarka przedstawiła się, wyciągając do mnie dłoń.
- Paweł - odwzajemniłem uścisk.
Pakowałem zakupy do plecaka, a Angelika składała zamówienie. Odżywiała się chyba bardzo

dietetycznie, bo wzięła tylko płatki kukurydziane, musli, jogurty, herbatniki i dwie butelki wody
mineralnej. Razem wyszliśmy ze sklepu. Wtedy do Angeliki doskoczyło dwóch podchmielonych i
rozochoconych turystów. Mogli być braćmi albo w ich środowisku obowiązywało noszenie
podobnych strojów i fryzur. Mieli coś w rodzaju nażelowanego irokeza biegnącego przez środek
głowy. Rzadkie, kozie bródki miały dodawać im powagi, ale wyglądały zabawnie. Obaj założyli
adidasy, białe skarpetki, szorty i koszulki na ramiączkach, które miały odsłaniać muskulaturę obu
panów.

- Może pomożemy pani nieść zakupy? - pierwszy chwycił za torbę z zakupami.
- Nie - w głosie Angeliki nie słychać już było ciepła, tylko stanowczość i gniew.
- Niech pani nie będzie taka sroga - drugi pogładził kobietę po policzku.
- Zostawcie mnie! - krzyknęła i odsunęła się.
Jednocześnie spojrzała na mnie, jakby oczekując pomocy.
- Panowie, ja jej pomogę, a wy lepiej wróćcie do swoich zajęć - zaproponowałem.
Moja przemowa nie była dostatecznie przekonująca i spowodowała tylko to, że młodzieńcy

na mnie skupili całą swoją agresję. Pierwszy postanowił od razu wymierzyć mi cios pięścią.
Natychmiast zszedłem na zewnątrz z linii ataku. Prawą ręką złapałem za jego pięść, zrobiłem
półobrót na lewej nodze i wsunąłem lewą rękę pod jego pachę. Wystarczyło teraz tylko delikatnie
wykręcić jego nadgarstek i podnieść lewą rękę. Napastnik stanął na palcach. Zrobiłem lewą nogą
krok w przód i przeciwnik poleciał przed siebie wprost na schody. Jego kolega, widząc co się stało
z kompanem, zrezygnował z ataku.

Angelika z uznaniem pokiwała głową i zrobiła ruch zachęcający mnie, żebym poszedł za nią.
- Chciałeś mi pomóc - podała mi torbę z zakupami.
Chwilę szliśmy piaszczystą ścieżką w stronę jeziora.
- Gdzie nauczyłeś się tak walczyć? - zapytała.

20

- Tylko się broniłem - zauważyłem.
- Tak, ale zrobiłeś to bez rozlewu krwi. Co to za sztuka walki?
- Aikido.
- Jesteś małomówny.
- Chyba jeszcze za krótko się znamy, żebym opowiadał ci o całym moim życiu.
- Znałam takich, którzy potrafili je streścić w kilku zdaniach - Angelika roześmiała się.
Nic już nie odpowiedziałem, bo doszliśmy plażą do jej „Czarnej Perły”. Był to jacht sportowy

teoretycznie dla czterech osób, ale idealny dla dwóch. Jego prowadzenie wymagało dobrych
umiejętności żeglarskich, zwłaszcza kiedy pływało się samotnie. Angelika zgrabnie weszła przez
dziób na pokład i przyjęła siatkę z zakupami.

- Może jeszcze kiedyś razem popływamy? - zaproponowała.
Przypomniały mi się słowa sprzedawczyni i poczułem lodowate mrowienie wzdłuż

kręgosłupa.

- Nie wytrzymałbym na twoim jachcie dłużej niż dzień, a mój jest za wolny jak na twój

temperament - stwierdziłem.

- To może wyścig? Chyba nie poddasz się?
- Regaty tak, ale tylko wtedy, kiedy oboje będziemy mieli załogi.
- Dobrze!
Pomachałem jej na pożegnanie i pomaszerowałem w stronę „Smaragdusa”. Nim zdążyłem

wejść do lasu, zadzwonił mój telefon komórkowy. Tu, wśród łąk, wśród śpiewu słowików i
bzyczenia owadów dźwięk dzwonka brzmiał tak obco!

- Tak, słucham! - szybko włączyłem urządzenie.
- Dzień dobry, czy to pan Paweł Daniec? - usłyszałem niski, bardzo miły męski głos.
- Tak.
- Mówi Andrzej Dowgiałło, dyrektor Hotelu „Zamek Ryn”. Pański numer telefonu uzyskałem

od pańskiego szefa, do którego zwróciłem się z prośbą o pomoc. On wspominał, że pan płynie do
Rynu. Daleko pan jest od zamku?

- Najwyżej pięć kilometrów. Zatrzymałem się na nocleg.
- Czy istnieje możliwość, żebyśmy się spotkali? Zależałoby mi, żeby to stało się jeszcze dziś.

Jeśli to nie sprawi panu kłopotu, przyjechałbym na pański biwak.

- Zapraszam.
Wytłumaczyłem dyrektorowi, jak do nas dojechać, uprzedzając, że droga wcale nie jest

wygodna. Bez trudu wróciłem do Hanki i z ulgą spostrzegłem, że czekała na mnie. Pod wiatą
przygotowała sobie kuchnię i natychmiast zaczęła robić pierogi. Rozrobiła ciasto dodając do niego
cynamonu. Nie miałem dużej deski, więc ona rozwałkowywała ciasto trzonem pagaja na piórze
drugiego. Kubkami wycinaliśmy równe krążki, nakładaliśmy farsz z jagód i zalepialiśmy
krawędzie. Przy okazji opowiedziałem Hance o Angelice i o telefonie od dyrektora hotelu.

- Poznasz swojego szefa - zauważyłem.
- Już z nim rozmawiałam przez telefon. Zrobił na mnie wrażenie człowieka bardzo

konkretnego. Nie sądzę, żebym dzięki tym pierogom mogła liczyć w pracy na taryfę ulgową.

Hanka przerwała wywód, bo za pasem trzcin ujrzeliśmy dobrze nam znane czarne żagle.

„Czarna Perła” skręciła do naszej przystani i stanęła burta w burtę z nami.

- Cześć! - Angelika zrzuciła żagle i zeskoczyła na ląd. - Stanę przy was, zawsze będzie mi

raźniej - bardziej oznajmiła, niż pytała o pozwolenie. - Robicie pierogi?! - ucieszyła się widząc, jak
Hanka soli wodę w garnku stojącym na składanym trójnogu nad ogniskiem.

21

Poznałem dziewczyny ze sobą i Hanka zaprosiła Angelikę na kolację. śeglarka była ubrana w

piankę i poszła na jacht przebrać się. Wpierw zrobiła porządek na pokładzie „Czarnej Perły”. Kiedy
do nas wróciła, miała na sobie lekką sukienkę w kwiaty, na którą zarzuciła dżinsową koszulę.
Hanka nałożyła nam pierogi, polała je śmietaną i posypała cukrem. Danie smakowało doskonale.
Byłem gotów delektować się tym jagodowym smakiem do późnego wieczoru, ale na leśnym dukcie
prowadzącym do wiaty pokazały się światła jakiegoś samochodu terenowego. Był to nissan, w
którym siedział wysoki brunet. Zatrzymał się kilka metrów od nas i wysiadł z auta.

- Pan Paweł? - upewniał się patrząc w moją stronę.
- Zapraszam na domowe pierogi! - zawołałem.
Dyrektor podszedł do nas. Przedstawił się paniom i przywitał się ze mną. Hanka nałożyła mu

porcję pierogów.

- Hm - rozmarzył się, kiedy tylko spróbował pierwszego. - Kto panią tak nauczył gotować? -

był zachwycony.

- Wiele podróżowałam - odpowiedziała Hanka. - Teraz jestem kuchcikiem u Pawła.
- Pan Paweł nie mógł lepiej wybrać. Mam w hotelach mistrzów kuchni, ale pani pierogów nie

wstydziłbym się podać na stół naszym gościom. Pani Angeliko, gdzie jest pani załoga?

- Ja zawsze pływam samotnie - od razu zauważyłem, że Angelika zarzuciła sidła na naszego

gościa.

Z pewnością pan Andrzej podobał się kobietom. Był nie tylko przystojny, ale był też

człowiekiem o dużej kulturze osobistej. Tak jak Hanka wspominała, był też bardzo rzeczowy.
Zdawał się nie zauważać słodkich min Angeliki, tylko poprosił, żebyśmy porozmawiali na
osobności. Poszliśmy na spacer po lesie.

- Pana szef wspominał, że będzie pan świetnie nadawał się do wykonania pewnej dyskretnej

misji - zaczął pan Andrzej.

- Wiele razy wykonywałem podobne zadania.
- Tym razem będzie to bardzo szczególny przypadek.
- Tak?
- Jakiś szaleniec pisze do mnie listy i twierdzi, że na zamku ukryty jest Jabbok, zwany też

Czarnym Medalionem Mistrzów. Czy wie pan, o co może chodzić?

- Nie - przyznałem się. - Jutro przypłynę do Rynu i rozpocznę poszukiwania na zamku i w

ź

ródłach. Czemu nazwał pan tego człowieka szaleńcem?

- Ten człowiek grozi, że wydobędzie ten medalion nawet jeśli będzie musiał wysadzać mury.
- Zgłosił pan to policji?
- Tak. Twierdzą, że to wariat. Oczywiście obiecali podjąć śledztwo, ale nie mają żadnych

ś

ladów oprócz listów tego człowieka. Kazałem uczulić ochronę na dziwnie zachowujących się

ludzi. Z drugiej strony nie mogę zabronić turystom, moim gościom, żeby chodzili po zamku i
wszystko oglądali. Sam pan widzi, że to zadanie wymaga dyskrecji.

- Rozumiem - kiwnąłem głową. - Czy pan wierzy w istnienie tego medalionu?
- Urodziłem się i wychowałem w Rynie. Słyszałem wiele legend dotyczących zamku i miasta.

Licho wie, czy nie ma tu jakiegoś medalionu. Bardziej mnie jednak niepokoi, do czego zdolny jest
człowiek, który szuka tego artefaktu.

- Jeśli głęboko wierzy, to zrobi wszystko, by zdobyć ten medalion. Tak naprawdę będę musiał

dowiedzieć się, czym jest ta rzecz i odnaleźć tego poszukiwacza.

- Nie będzie to łatwe, bo jest środek sezonu turystycznego. Do tego na zamku będzie

odbywała się konferencja naukowa poświęcona arianom.

22

- Kiedy otrzymał pan pierwszy list w sprawie tego medalionu? - zapytałem.
- Pół roku temu.
- Czy wtedy był znany termin konferencji?
- Nie wiem, zapytam w biurze po powrocie do hotelu.
- A kolejne listy?
- Przyszły trzy miesiące temu i przedwczoraj. śałuję, że ich panu nie przywiozłem. To

wydruki komputerowe. Korespondencja napisana jest w języku niemieckim, ale chyba dla
niepoznaki, bo autorowi zdarzają się błędy gramatyczne. Dodam, że robotnicy, ekipy budowlane
prowadzące remont, archeolodzy, którzy prowadzili tu badania, wszyscy oni skarżyli się na dziwne
wydarzenia, które miały miejsce na zamku?

- To znaczy?
- Ktoś chciał ich nastraszyć. Jutro spotkamy się, to porozmawiamy. Przepraszam, ale jutro

rano żegnamy grupę turystów z Niemiec i oni bardzo chcieli się ze mną zobaczyć jeszcze dziś
wieczorem.

Odprowadziłem pana Andrzeja do samochodu i wróciłem do pań. Piły herbatę, siedziały przy

ognisku i rozmawiały.

- O, jesteś! - Angelika zawołała na mój widok. - Czego od ciebie chciał ten pan?
- Mam pomóc mu w rozwikłaniu pewnej zagadki z dziedziny muzealnictwa - odpowiedziałem

wymijająco.

- Hania mówiła, że niekiedy z kimś walczysz - Angelika podpytywała mnie.
- Konkuruję - poprawiłem ją.
- Lubisz się ścigać, ale ze mną nie chcesz? - ironizowała.
- Nie wiem jak wy, ale ja trochę zgłodniałem i upiekę sobie kiełbaskę - zmieniłem temat.
- Pójdę i założę spodnie - Angelika zatarła ręce.
Hanka też postanowiła założyć coś cieplejszego. W pobliżu wiaty leżał stosik kijów, które

ktoś już wcześniej używał. Wybrałem trzy, nadziałem kiełbaski i zacząłem je piec. Hanka doniosła
termos z herbatą, a Angelika gitarę. Reszta wieczoru upłynęła spokojnie. Opowiadaliśmy sobie
różne historie: Angelika o mazurskich rejsach, Hanka o wyprawach archeologicznych, a ja o
poznanych na Mazurach ciekawych ludziach. Angelika w pewnym momencie zaczęła grać, a ja
wpatrzony w ognisko, wsłuchany w piosenki starałem się przypomnieć sobie, gdzie zetknąłem się z
nazwą ,,Jabbok”. Myślałem o tym nawet wtedy, kiedy pożegnaliśmy się z Angeliką i położyliśmy
się spać. Hanka oddzieliła się ode mnie zasłonką w swojej kajucie na dziobie. Zasypiałem
wpatrzony w bulaj. W nocy miałem straszny koszmar. Śniło mi się, że walczyłem z Angeliką.
Staliśmy na jakiejś górze. Siłowaliśmy się, a ja widziałem przed sobą tylko burzę jej jasnych
włosów. Kiedy podniosła na mnie wzrok, okazało się, że jej twarz jest czerwona, pomarszczona i
nagle wyrastają jej diabelskie rogi.

Obudziłem się w środku nocy, cały zlany potem. Mój telefon komórkowy sygnalizował, że

otrzymałem wiadomość tekstową. Przysłał ją pan Andrzej:

Pierwszy list w sprawie medalionu otrzymałem tydzień po rezerwacji terminu konferencji.

Dotychczasowe doświadczenie nauczyło mnie, że podobne zgranie w czasie nie mogło być

dziełem przypadku. To oznaczało, że tajemniczy nadawca listów będzie jutro na zamku w Rynie.

23

ROZDZIAŁ TRZECI

Jabbok

Jak na filmie - obudziły mnie zapach i skwierczenie smażonych jajek. Hanka szykowała

ś

niadanie.

- Twoja śliczna pani kapitan odpłynęła - powiedziała, kiedy zobaczyła, że się budzę. -

Ciekawe, o której ona wstaje?

- A która jest? - rozglądałem się za swoim zegarkiem.
- Prawie dziewiąta.
Szybko podniosłem się z koi i schowałem pościel. Założyłem kąpielówki i z dziobu

„Smaragdusa” skoczyłem do wody. Potrzebowałem takiego orzeźwienia. Po śniadaniu
odpłynęliśmy w kierunku Rynu. Przepłynęliśmy koło sporej wyspy, gdzie miejsca lęgowe mają
rybitwy, i drugiej, porośniętej krzakami i drzewami, wokół której były zacumowane jachty. Wiał
mocny, północny wiatr, więc postawiłem foka i zatrudniłem Hankę do obsługi szotów.

- To nie takie trudne - stwierdziła po kilkunastu minutach. - Mówisz mi, kiedy mam

poluzować, a kiedy ciągnąć ten sznurek...

- Na jachcie nie ma sznurków, tylko są liny - zwróciłem jej uwagę. - Ty akurat trzymasz

szota. Gdybyś była dobrym załogantem, nie musiałbym ci mówić, co masz robić.

- Skąd niby mam to wiedzieć? Co za sztuka mocniej lub słabiej trzymać tego szota?
- Bo nie patrzysz na żagiel, powierzchnię jeziora i niebo.
- Przecież patrzę!
- I co widzisz?
- Chmury, fale większe i mniejsze, domy, lasy...
- Konie, krowy, kury i drogę na Ostrołękę - zażartowałem. - Krajobraz jest rzeczywiście

piękny, ale ciebie, jako załoganta trzymającego szoty, czyli szotmena, powinno interesować
głównie to, co jest związane z jachtem. Luzując i wybierając szota sterujesz przednim żaglem,
zwanym fokiem. To bardzo ważny żagiel, bo on tak naprawdę decyduje o tym, jak szybko płynie
łódź i jak ostry kurs możemy wybrać. Dwa żagle tworzą dyszę. śagle najlepiej pracują, kiedy są
napełnione wiatrem. Za mocno wyluzowane zaczynają łopotać, a to jest tak, jakby ustawić silnik na
jałowym biegu. Kiedy za mocno je wybierzesz i żagle są naciągnięte jak blachy, nie wykorzystasz
pełnej ich mocy. Najlepiej utrzymywać żagle na granicy łopotu.

- A co wyczytujesz z chmur?
- Nie ma jeszcze dziesiątej, a już nieźle wieje. Taka pogoda utrzyma się przez resztę dnia. Nie

będzie upału. Te chmurki z ciemnoszarymi spodami przynoszą szkwały widoczne na jeziorze jako
obszary z drobnymi falami. To miejsca, gdzie mocniej i ostrzej wieje wiatr.

Jak na zawołanie wpłynęliśmy w szkwał. „Smaragdus” złapał wiatr, lekko przechylił się na

prawą burtę, a Hanka pisnęła.

- Balastuj! - powiedziałem do załogantki odchylając się na lewą burtę. - Lik foka lekko ci

łopocze, więc możesz odrobinę wybrać szota - pouczałem ją.

Kabestan zaklekotał, a Hanka zdumiona patrzyła, jak lewa burta unosi się.
- Widzisz koniec szkwału? - zapytałem ją. - Kiedy dziób „Smaragdusa” tam się zbliży, wiatr

będzie słabszy, więc wcześniej poluzuj foka.

Hanka posłusznie wykonała rozkaz. Następne pół godziny spędziliśmy na wpływaniu w

liczne szkwały. Woda bryzgała na nas, wiatr rozwiewał włosy, a Hanka śmiała się wychylona za

24

burtę. „Smaragdus” dzielnie znosił nawet najsilniejsze podmuchy wiatru. Nic nawet nie
zaskrzypiało. Jacht wydawał się ciężko wchodzić w fale, ale bardzo łagodnie łapał przechył i chyba
rzeczywiście, jak mówił szkutnik, wymagał przynajmniej dwóch przednich żagli. W tej łajbie czuć
było jakąś uśpioną moc.

- „Czarna Perła” - Hanka zauważyła jacht Angeliki daleko za naszą rufą.
Obejrzałem się. Płynęła ze zrefowanym grotem. Miała lżejszą łódkę, więc i tak płynęła

szybko, ale za to łatwiej było jej przebalastować jacht, kiedy wpływała w szkwały. Dzięki temu
gnała za nami cały czas płynąc lewym halsem, z mieczem, który lekko pobłyskiwał w słońcu pod
jej kadłubem.

- Chce się z tobą ścigać - powiedziała Hanka.
- A ty masz ochotę na regaty? - zapytałem ją.
- Nie.
- W porządku - kiwnąłem głową.
Spokojnie obserwowałem, jak „Czarna Perła” płynie za nami. Minęliśmy już Rybical,

półwysep z polem namiotowym i dotarliśmy na zatokę, z której widać było Ryn. Od kiedy
pamiętam, to miasteczko zawsze mi się podobało. Leży na skrzyżowaniu dróg z Mrągowa do
Giżycka i Sterławek Wielkich do Mikołajek. Ukształtowanie terenu sprawia, że przez Ryn jedzie
się jak przez San Francisco. Góruje nad nim bryła dawnego zamku krzyżackiego, który ukryty za
koronami drzew wydaje się być jeszcze bardziej intrygujący. Z żadnej strony nie można zobaczyć
go całego, tak jakby chciał coś ukryć. Jego kształt przywodzi na myśl koronę, budynek klasztorny,
więzienie, wszystka po trochu. Mnie, przez swoje drobne wieżyczki przypominające minarety,
kojarzył się z fortecami rodem z Bliskiego Wschodu.

Zauważyłem, że wyraz twarzy Hanki na widok odległego jeszcze zamku bardzo się zmienił.

Spoważniała i wpatrywała się w budowlę z ogromną uwagą. Może zastanawiała się, co ją czeka w
pracy? Zerknąłem do tyłu. „Czarna Perła” nieoczekiwanie stała się nagle bardzo odległa, za to
zamek rósł, jakbym patrzył na niego przez lornetkę. To uczucie nagle prysło, kiedy musieliśmy
zmienić kurs na północny i zacząć halsować, by dopłynąć do portu w Rynie. Wiatr wzmógł się, a
ciemne ołowiane chmury zaczęły gnać na południe, jakby były wysyłane przez niewidzialną siłę
zamieszkującą zamek. Wysłałem Hankę pod pokład, żeby założyła ciepłą bluzę. Wtedy na chwilę
rozbłysło słońce. Wyglądało to tak, jakby ktoś przesunął snop światła ze „Smaragdusa” na zamek,
który na moment zamienił się w ciemnoszarą skałę. To magiczne widowisko zakończyło się z
chwilą, kiedy Hanka wróciła do kokpitu.

Tak byłem zaabsorbowany tym, co dzieje się wokół mnie, że nie zauważyłem, kiedy

podpłynęła do nas „Czarna Perła”. Angelika płynęła tak ostrym kursem, że wyglądało to tak, jakby
wbrew prawom fizyki płynęła pod wiatr. Jej czarne żagle rzucały groźny cień na wodę, która nagle
nabrała ołowianej barwy.

- Nie boisz się? - Hanka zajrzała mi w oczy.
- Czego? - nie odrywałem wzroku od jachtu Angeliki.
- Tego co widzisz.
Nagle jakby świat wokół nas zadudnił dźwiękiem setek werbli. Na jezioro i na nas runął grad.

Grudki lodu łomotały o pokład „Smaragdusa”, a woda wydawała się kipieć. Błyskawicznie z
kabiny sięgnąłem mój ulubiony zielony, wojskowy kapelusz. Wokół nas zaczęła szumieć ulewa, w
której słyszałem coś jak ludzkie zawodzenie. Może to ktoś potrzebował pomocy?

- Uwaga! - Hanka krzyknęła w tej samej chwili, kiedy i ja dostrzegłem niebezpieczeństwo.
Z deszczu, dwadzieścia metrów od nas, wyłonił się biały dziób statku pasażerskiego.

25

Momentalnie zrobiłem zwrot przez sztag. Motorowiec przypominał zjawę, bo nigdzie nie było
widać pasażerów. Tłoczyli się chyba na dolnym pokładzie, bezpieczni pod dachem i za oknami,
popijając herbatę z rumem. Na górnym pokładzie grała tylko muzyka. Zahuczała syrena i znowu
zostaliśmy sami.

Wydawało mi się, że płyniemy bardzo wolno. Zostawiłem Hankę przy rumplu, a sam

przeszedłem na dziób. Trzymając się sztagu wszedłem na bukszpryt, żeby zobaczyć co jest przed
nami. Niespodziewanie deszcz zaczął rzednąć, wyjrzało słońce i trzydzieści metrów przed naszym
dziobem pojawiła się Angelika. Przemoczona stała na rufie i patrzyła mi prosto w oczy. Przyszedł
szkwał i gwałtownie nabraliśmy prędkości.

Przebiegłem do kokpitu i zarządziłem zwrot. „Smaragdus” posłusznie obrócił się prawie w

miejscu. Po szkwale nadeszła flauta. Stanęliśmy kilka metrów od nabrzeża, gdzie cumowała
„Czarna Perła”.

- Rzuć cumę! - zawołała Angelika.
Z achterpiku wyjąłem linę i podałem ją blondynce. Bez trudu ściągnęła nas do brzegu i

zawiązała cumę na knadze. Pogoda zmieniła się i zza białych obłoków wyglądało słońce. Grzało na
tyle mocno, że nasze przemoczone ubrania parowały. Angelika usiadła na kabinie swojego jachtu i
rozczesywała jasne włosy. W tym czasie Hanka zabrała z kabiny plecak. Pomogłem jej zejść na ląd.

- Do zobaczenia! - powiedziała przytulając się do mnie. - Pamiętaj o mnie i o tym, że jestem

twoim przyjacielem.

- Będę pamiętał - obiecałem. - Jeszcze nie raz spotkamy się na zamku.
- Tak? Czemu?
- Twój nowy szef poprosił mnie o pomoc, doradztwo w pewnej delikatnej materii - nie

chciałem, żeby Hanka zadawała mi więcej pytań na ten temat.

W lot zrozumiała, co miałem na myśli. Kiwnęła głową i posłała mi pocałunek. Poprawiła

plecak i ruszyła w stronę zamku. Dopiero teraz przyjrzałem się, gdzie zacumowałem. Znalazłem się
w długim sznurze jachtów cumujących przy zachodnim brzegu zatoki, blisko budynku szkoły.
Widać było postawione doraźnie budki oferujące posiłki barowe, puby reklamujące się markami
piwa. Na północ ode mnie znajdowała się najstarsza część miasta z zamkiem. Wróciłem na jacht,

ż

eby zrzucić żeglarskie ubranie. Byłem umówiony z dyrektorem hotelu, więc postanowiłem ubrać

się tak, by specjalnie nie rzucać się w oczy wśród reszty hotelowych gości.

- Dokąd dalej płyniesz? - zapytała mnie Angelika.
Była ubrana w zwiewną spódnicę w kwiaty i koszulkę na cienkich ramiączkach odsłaniającą

pępek.

- Nigdzie, chyba kilka dni zabawię w Rynie - odpowiedziałem.
- To przez tę czarnulkę?
- Nie.
- Nie kłam. Idealna kandydatka na żonę. Świetnie gotuje, umie trzymać szoty, może nawet

uprałaby ci skarpetki? - kpiła Angelika.

- Sam też jakoś sobie daję radę.
- Uważasz, że wasze spotkanie to przypadek?
Angelika uśmiechnęła się i nie czekając na odpowiedź zeskoczyła na pomost biegnący

wzdłuż brzegu. Jeszcze chwilę jej pantofelki stukały po deskach zwracając uwagę wszystkich

ż

eglarzy. Potem zeszła na betonowy chodnik i zniknęła mi z oczu w tłumie turystów.

Na razie nie zastanawiałem się nad pytaniem Angeliki, tylko założyłem lniane spodnie i

marynarkę. W jasnych pantoflach i ciemnych okularach wyglądałem elegancko. Zamknąłem kajutę

26

i pomaszerowałem w kierunku zamku. Dotarłem do ulicy Hanki Sawickiej, która wspinała się w
stronę centrum miasteczka. Moją uwagę przykuła stara, opuszczona rudera po prawej stronie. Po
przeciwnej była restauracja i zajazd w jednym. Wyżej stała odremontowana siedziba Domu
Kultury.

Dotarłem do drogi, po której jechał sznur samochodów zmierzających do Giżycka.

Wyjeżdżały zza górki po lewej, zjeżdżały w dół, w prawo, i znowu wspinały się. Dlatego te uliczki
Rynu tak przypominały mi San Francisco. Co gorsza, to było jedyne dogodne miejsce do
przejechania pomiędzy jeziorami Ryńskim a Ołów i Orło.

Tu w centrum zatrzymywały się autobusy PKS, były sklepy spożywcze, restauracje i po

drugiej stronie ulicy, u stóp zamku, zobaczyłem targowisko. Widocznie poniedziałki były w Rynie
dniami targowymi. Od tej strony wjazd do zamku był zamknięty szlabanem. Wspinałem się po
bruku w stronę bramy. Dobrze pamiętałem, że kiedy w zamku miał siedzibę Urząd Gminy, to
można było wjeżdżać na dziedziniec. Teraz ta sztuka nie udałaby się.

W przejściu bramnym natknąłem się na schody, a przed nimi na umieszczone na posadzce

najważniejsze daty z historii zamku. Przyglądałem się pięknie wykonanym inskrypcjom i
mosiężnym tarczom.

Przede mną stanął ubrany w ciemne spodnie i białą koszulę młody, obcięty na jeża,

pracownik ochrony.

- Dzień dobry, pan jest gościem hotelowym? - zagadnął mnie uprzejmie.
- Nie, byłem umówiony z dyrektorem - odpowiedziałem.
- Proszę przejść przez dziedziniec i za wejściem do baszty znajdzie pan wskazówki

prowadzące do recepcji - ochroniarz pokierował mnie.

Podziękowałem mu za pomoc i wszedłem na dziedziniec. Ogromna przestrzeń pomiędzy

czterema skrzydłami zamku została pokryta marmurową posadzką. Zobaczyłem w niej
podświetlone gabloty z grubym szkłem pancernym. W nich, na piasku leżały elementy

ś

redniowiecznego uzbrojenia, jakby właśnie odkryte przez archeologów. Nad głowami zwisał

zielony baldachim odgradzający turystów od wielkiego przezroczystego dachu. Moją uwagę
przykuły wyszyte wizerunki dwóch rycerzy jadących na jednym koniu, ornamenty roślinne, które
jednak mogły przywodzić na myśl ozdoby rodem z Bliskiego Wschodu. Symbolika tych rycerzy
odwoływała się do legend związanych z zakonem templariuszy, a w Rynie wybudowano przecież
zamek krzyżacki!

Baszta pełniła funkcję klatki schodowej dla mieszkańców hotelu. Za nią odnalazłem wejście

do restauracji i dwa zejścia do piwnic: jedno do winiarni, drugie do recepcji. Skręciłem w lewo i
znalazłem się w podziemiach. Hol hotelowy przypominał charakterem piwnice zamkowe z
wielkimi kamieniami fundamentów i odsłoniętymi ceglanymi murami. Musiał jednocześnie
spełniać pewne standardy, więc były tu wygodne skórzane kanapy, kontuar recepcji, gablotki z
pamiątkami i rozbity szkielet jakiejś starej łodzi. Przedstawiłem się recepcjonistce i kazano mi
czekać.

Najpierw obejrzałem kopie zbroi rycerskich, potem wróciłem do łodzi. Był to fenomenalnie

wykonany element dekoracji zamku. Odruchowo pogładziłem klepki poszycia, kiedy z jednego z
korytarzy prowadzących do holu wyszedł pan Andrzej. Uśmiechnął się widząc mój gest.

- Widać, że z pana zapalony żeglarz - powiedział witając się. - Ta ozdoba nawiązuje do

wyprawy wielkiego mistrza Winricha von Kniprodego łodziami z Rynu, przez jeziora mazurskie,
rzekami do Narwi, a potem Wisłą do Torunia. Chodźmy do Refektarza, napijemy się kawy i
porozmawiamy.

27

Przeszliśmy na poziom dziedzińca i z niego weszliśmy do restauracji. Usiedliśmy w niszy

okiennej, przy czteroosobowym stoliku. Tu widać było, jak grube mury miał zamek, tu można było
podziwiać sklepienie krzyżowe. Przyznam, że w całym zamku skutecznie połączono to, co stare, z
elementami nawiązującymi do stylu średniowiecznego. Wszystko, mury, wystrój wnętrz,
kolorystyka, współgrało i budziło podziw. Zamówiłem cappuccino.

- Poprosiłem, żeby za kilkanaście minut przyszły panie, które pomogą panu w pracy -

powiedział pan Andrzej zerkając na zegarek. - Przedtem chciałem z panem porozmawiać na
osobności. Pierwsza sprawa, pomyślałem sobie, że dobrze byłoby zakwaterować pana na zamku.
Oczywiście będzie pan tu moim gościem. Zgadza się pan? Mam nadzieję, że to ułatwi panu pracę.

- Tak, bardzo dziękuję - pokiwałem głową.
- Tu są te listy - pan Andrzej wyjął z kieszeni kopertę i podał mi ją. - Niech pan spokojnie

zapozna się z materiałem. Czy ma pan już jakiś pomysł, o co chodzi temu człowiekowi?

- Nie wiem - przyznałem się. - Moim zdaniem, może to być szaleniec lub człowiek wynajęty

przez konkurencję.

- Pan nie wierzy w istnienie tego dziwnego przedmiotu?
- Nie. Po tylu wiekach nagle ktoś odkrywa, że istniał jakiś medalion? - powątpiewałem. - Pan

urodził się w Rynie. Czy słyszał pan kiedykolwiek legendę o tym medalionie?

- Nie.
- Właśnie, jakiś, nawet najdrobniejszy ślad pozostałby w ludowych podaniach. Rozpocznę

pracę od dokładnego poznania rozkładu zamku oraz historii Rynu. Potem skupię uwagę na
uczestnikach tej konferencji naukowej. Myślę, że znajdę jakiś ślad autora tych pism.

- Świetnie, to są panie, które panu pomogą - pan Andrzej zaprosił do nas dwie panie.
Obie były ubrane w garsonki, spódnice i białe bluzki - niejako strój firmowy pracowników

hotelu. Pani Agata była wysoką, szczupłą brunetką o kręcących się włosach sięgających tuż poniżej
linii uszu. Bacznie zwracała uwagę na najmniejsze szczegóły pracy obsługi hotelu. Odpowiadała tu
za marketing, ale też była kimś w rodzaju wicedyrektora. Jej koleżanka, pani Zofia, była blondynką
mniej więcej w moim wieku. Miała ze sobą książki potrzebne w jej pracy. Na zamku pełniła
funkcję kustosza - a jednym z jej zadań było oprowadzanie wycieczek po zamku. Pan Andrzej
przedstawił mnie obu paniom, opowiedział o moim zadaniu i moich planach. Okazało się, że jeden
z klientów w ostatniej chwili wycofał rezerwację i zamiast niego mogłem zamieszkać w jednym z
pokojów skrzydła komturskiego. Na popołudnie umówiłem się na zwiedzanie z panią Zofią, a z
panią Agatą załatwiłem formalności związane z moim zameldowaniem. Pożegnałem się z panem
Andrzejem, który wyjeżdżał do drugiego swojego hotelu i pomaszerowałem w stronę przystani,

ż

eby zabrać z jachtu swoje rzeczy. Trochę żałowałem, że będę spędzać urlop na lądzie, ale za to

mogłem mieszkać na zamku, a to już jest sporą atrakcją. Zapłaciłem bosmanowi za kilkudniowy
postój „Smaragdusa”, zdjąłem marynarkę i zacząłem pakować się do plecaka i worka. Objuczony i
spocony wróciłem na zamek po godzinie. W recepcji odebrałem kartę otwierającą drzwi mojego
pokoju.

- Pójdzie pan w lewo i na końcu korytarza jest winda - instruowała mnie blondynka za

kontuarem. - Pana pokój ma numer 335 i jest na trzecim piętrze.

Zaciągnąłem swoje graty do windy. Po drodze minąłem wejścia do sal konferencyjnych,

gabloty z kolejnymi eksponatami - średniowiecznym uzbrojeniem, wielkimi planszami
opowiadającymi o historii zamku i Rynu, oraz wejście na basen. Winda bezszelestnie zawiozła
mnie na trzecie piętro. Tu winda miała drewniany portal. Rozejrzałem się próbując zgadnąć, w
którą stronę mam iść do swojego pokoju. Jedna ze strzałek z numerami pokojów pokazywała, że

28

powinienem iść w prawo. Był środek dnia, ale w niektórych korytarzach panował półmrok.
Znalazłem pokoje z numerami od 340 wzwyż, dotarłem do korytarza z posadzką z piaskowca i
reliktami średniowiecznego, ceglanego muru. Za nim, za ostrołukowymi przejściami był drugi,
równoległy korytarzyk i pokoje z marmurowymi portalami przy drzwiach. Było tu ciemno, nie
widziałem numerów pokojów, ale stwierdziłem, że tu muszą być najdroższe apartamenty w hotelu.
Poszedłem dalej. Znalazłem się przed stromymi schodami. Zostawiłem bagaże i zszedłem na piętro,
gdzie na podłodze położono wykładzinę z wzorami z krat i łańcuchów.

- Wbrew nadziei mieć nadzieję - przeczytałem napis na podłodze.
Przypomniały mi się słowa pani Agaty, która mówiła, że obsługa nie mówi gościom jak

dokładnie trafić do pokoju, fundując w ten sposób dodatkową atrakcję. Zawróciłem do windy i
poszedłem w drugą stronę. Tam znalazłem się w skrzydle myśliwskim, a numery pokoi rosły od
350 wzwyż. Doszedłem do wniosku, że mój pokój musiał być gdzieś w tym równoległym
korytarzyku. Z kieszonki plecaka wyjąłem latarkę i zacząłem świecić na portale, by odszukać
numer swojego pokoju. Najpierw był pokój komtura Fryderyka von Wallenrodego, pierwszego
komtura w Rynie w latach 1293-1396, poległego w 1410 roku w bitwie pod Grunwaldem.

Z jednego z pokoi wyszła sprzątaczka. Widząc co robię, zapaliła światło. Mój apartament był

następny, a jego patronem był komtur Jan von Schönfeld. Wsunąłem kartę w zamek i wszedłem do
pokoju. Westchnąłem zadowolony. Lepszych warunków do pracy nie mogłem sobie wymarzyć. Z
okna miałem widok na zatokę Jeziora Ryńskiego, Meble stylizowane na stare, wykonane z
ciemnego drewna, szafa, proste, ale niezwykle miękkie fotele, biureczko z toaletką, kanapa, łóżka -
wszystko było najwyższej jakości. Mogłem tu także bezpłatnie korzystać z Internetu.
Rozpakowałem się i wszedłem pod prysznic. Kąpiel, to było to, czego teraz potrzebowałem!

Przed spotkaniem z panią Zofią zszedłem do restauracji. Akurat na posiłek zbierali się

uczestnicy konferencji. Z uwagą obserwowałem wielojęzyczną grupkę kilkudziesięciu osób.
Słyszałem rozmowy chyba we wszystkich europejskich językach. Nasłuchiwałem starając się
wychwycić cokolwiek związanego z zamkiem. Jeśli hotel pojawiał się w rozmowach, to tylko jako
niezwykle interesujące miejsce na konferencję,

Po obiedzie spotkałem się przy recepcji z panią Zofią. W trakcie naszego spaceru nerwowo

bawiła się chustką zawiązaną na szyi. Pokazała mi basen, sale konferencyjne z głęboką, ukrytą pod
grubym szkłem studnią, Kapitularz na drugim piętrze, piwnicę z winiarnią i klubem nocnym. Na
koniec wycieczki zaprowadziła mnie do pani Agaty, która przygotowała mi dodatkowe materiały, w
tym dokładne plany zamku, o które prosiłem.

Była już osiemnasta i na dziedzińcu rozpoczęło się widowisko rycerskie dla wycieczki z

Rosji. Zamówiłem kawę i starałem się przypomnieć sobie, gdzie wcześniej zetknąłem się z
określeniem „Jabbok”. Wreszcie sobie coś przypomniałem. Pobiegłem do części biurowej, nad
recepcją, by odszukać panią Zofię lub panią Agatę. Znalazłem tę pierwszą.

- Czy ma pani może Biblię? - zapytałem ją.
Była zdziwiona, ale sięgnęła ręką na półkę pełną różnych książek i podała mi gruby tom.
- Oddam jutro - powiedziałem i czym prędzej poszedłem do siebie. Najpierw w wyszukiwarce

internetowej odnalazłem hasło „Jabbok”. To nazwa jednej z rzek wpadających od zachodu do
Jordanu. Przecina ona płaskowyż Gilead. Na jednym z brodów Jabboku biblijny Jakub zmagał się z
tajemniczym „kimś”. Podobno cały ten rejon był znany z wyrabianego tam leczniczego balsamu.

W Biblii odszukałem odpowiednie wersy. Jakub przed spotkaniem z bratem Ezawem

przodem wysłał swoje dwa obozy. Pozostał sam i wtedy mocował się z jakimś mężem aż do świtu.
Po zwycięskiej walce przeciwnik pobłogosławił go, a Jakub zmienił imię na Izrael.

29

Zastanawiałem się, jaki związek z biblijną historią może mieć Ryn i jakiś tajemniczy

medalion, kiedy nagle rozległo się pukanie do moich drzwi. Wstałem od biurka i wyjrzałem na
korytarz. Nikogo tu nie było. Wyszedłem za murowany krużganek. Nic nie słyszałem. Na
pokrytych wykładziną posadzkach nie było słychać kroków. To oznaczało, że ktoś odszedł w lewo
w stronę skrzydła rycerskiego lub w prawo do baszty. Wróciłem do swojego apartamentu
podnosząc po drodze kopertę leżącą na progu.

W środku był list napisany po polsku:

Drogi Panie Pawle!
Cieszę się, że to z Panem przyjdzie mi się zmierzyć w drodze po Jabboka czy też Czarny

Medalion Mistrzów. Wolałbym co prawda na Pana miejscu zobaczyć Pańskiego przełożonego, ale
cóż... nie można mieć wszystkiego. Myślę, że już wkrótce rozszyfruje Pan historię tego skarbu.

Podobno w Księdze napisano, że odkrycie tego Medalionu poprzedzą dziwne wydarzenia na

niebie i ziemi. Niech Pan uważa na siebie. Niech Pan przegna od siebie wszelkie pokusy, bo tylko
człowiek o czystym sercu może sięgnąć po ten skarb.

Niech Pan uważnie przeczyta napisy przy wejściu do hotelu. Tu nic nie jest dziełem

przypadku.

Taeda

Taeda po łacinie oznacza pochodnię. Czemu ktoś przybrał taki pseudonim? Zamknąłem pokój

i klatką schodową w baszcie zszedłem na dziedziniec, a z niego do recepcji. Przeszedłem przez
automatycznie otwierające się drzwi. U moich stóp była mosiężna tarcza z herbem zakonu
krzyżackiego i mottem: „Pomagać, bronić, leczyć”, Podniosłem wzrok i na belce zobaczyłem napis
po polsku i po łacinie: „Dostaniesz klucze do tajemnic historii”. Przyznam, że przeszedł mi zimny
dreszcz po plecach.

30

ROZDZIAŁ CZWARTY

Rumba według Kuny

Wyszedłem na brukowany kostką podjazd z okrągłym klombem. Były tu duży parking,

poddasze na imprezy plenerowe z potrawami przygotowanymi na ruszcie i dwie kopie
siedemnastowiecznych armat z inicjałami ich fundatora i łacińską inskrypcją „Pro Partia”, czyli
„Dla ojczyzny”. Przeszedłem kilka metrów i po lewej stronie, za szerokimi schodami
prowadzącymi do wrót na dziedziniec, zobaczyłem plaże i fragment jeziora Ołów. Podszedłem do
betonowego parkanu z wyciętymi rozetami i spoglądałem na jezioro, turystów wracających z
plażowania.

Doświadczenie pracy detektywistycznej nauczyło mnie, że trzeba być cierpliwym i sprawdzać

wszystkie szczegóły. Nie należy wierzyć, że coś jest dziełem przypadku. Doskonale pamiętałem, w
jakim stanie był zamek przed kilkoma laty. Mało już mu brakowało, by zaczął się sypać. Nowi
właściciele zamku musieli zainwestować ogromne pieniądze, by stworzyć takie dzieło harmonijnie
łączące w sobie cechy obiektu turystycznego i zabytku. Jednak przecież nieuniknionym było w
czasie prac konserwatorskich odkrycie ewentualnych tajemnic budowli. Całe wejście do hotelu i
poziom recepcji powstały od zera! Czemu Taeda, kimkolwiek był ten człowiek, wspominał o
motcie na belce w zamku? Czy to on miał wpływ na umieszczenie motta, a może tylko dopasował
je do swojej teorii? Może to wszystko miało mnie naprowadzić na fałszywy trop? Pewne było
jedno: autor tajemniczych listów wiedział, kim jestem i że przybyłem na zamek. Powinienem był
zostać czy starać się ukryć?

- Też bym się chętnie wykąpała - nagle usłyszałem za sobą głos Hanki.
- Cześć! - przywitałem ją i uśmiechnąłem się widząc, że też ubrana była w strój obowiązujący

pracowników hotelu. - Jak pierwszy dzień w pracy?

- Może być - Hanka oparła się o płot obok mnie. - Ciężko nagle ze studenta stać się

zdyscyplinowanym pracownikiem. Trzy godziny dziennie mam poświęcać swoim obowiązkom
kustosza, a pięć pracy naukowej.

- Teraz jesteś kustoszem czy naukowcem?
- Jeszcze studentką - Hanka poprawiła włosy. Musiała je spiąć, żeby niesfornie nie

rozwiewały się na wszystkie strony. - Idziemy nad wodę? - zaproponowała.

- Jasne - ucieszyłem się.
Umówiliśmy się, że spotkamy się za kwadrans. Każde z nas pobiegło do swojego pokoju po

strój kąpielowy i ręcznik. Kiedy znowu spotkaliśmy się na parkingu, Hanka była ubrana w trampki,
rybaczki i koszulkę. Jak dzieciaki skradające się do sadu przeskoczyliśmy przez płot i po stromej
skarpie zbiegliśmy do asfaltowej drogi prowadzącej na plażę. Na piasku szybko się rozebraliśmy i z
pomostów skoczyliśmy do wody.

Zanurkowałem i wtedy poczułem się nieswojo. Wokół było ciemno, zimno, a woda

przypominała jakąś ciężką i kleistą maź. To było dziwne i krótkotrwałe złudzenie. Wypłynąłem na
powierzchnię i nabrałem głęboki haust powietrza. Rozejrzałem się zaniepokojony. Nie
spodziewałem się, że w tak krótkim czasie odpłynę tak daleko od plaży.

- Paweł! - Hanka z daleka machała do mnie ręką. Ruszyłem w jej stronę. Byliśmy od siebie w

odległości około pięćdziesięciu metrów.

- Bałam się, że utonąłeś - wysapała, kiedy się spotkaliśmy. - Zniknąłeś pod wodą chyba na

minutę.

31

- Wydawało mi się, że tam, pod wodą, wszystko trwało wolniej - odpowiedziałem.
Hanka spojrzała mi głęboko w oczy.
- Nie brałeś żadnych lekarstw ani używek? - zapytała.
- Nie - zapewniałem ją. - Chętnie wieczorem napiłbym się dobrego wina. Pójdziesz ze mną?

Tylko po jednym kieliszku.

- Zgoda, ale teraz wracajmy na plażę.
Hanka crawlem pomknęła najkrótszą drogą do brzegu. O dziwo, wcale nie skierowała się do

pomostów, tylko do znajdującej się bliżej zatoczki w trzcinach, jakby chciała jak najmniej czasu
spędzić w wodzie. Zdziwiło mnie jej zachowanie. Musiała kilkadziesiąt metrów iść ścieżką między
krzakami. Obserwowałem ją jak maszerowała, a potem na piasku wycierała się. Popędzała mnie
gestami, żebym szybciej do niej dołączył.

- Dziwne jest to jezioro - powiedziała, kiedy stanąłem obok niej.
- Czemu?
- Robi wrażenie takiego... mrocznego.
- Tak ci się tylko wydaje, bo jest już po zmierzchu i zostaliśmy tu prawie sami.
- Nie - Hanka energicznie pokręciła głową. - To miejsce napawa mnie lękiem.
Szybko wróciliśmy na teren zamku. Tym razem ukryliśmy się przed wzrokiem ochroniarza

patrolującego teren parkingu i przez parkan przeszliśmy na wysokości północnego narożnika
zamku. Umówiliśmy się za pół godziny na dziedzińcu. Pomknąłem pod prysznic, a po kąpieli
zamierzałem się ogolić. W łazience miałem bardzo duże lustro i zamarłem przed nim z golarką w
ręce. Moje zdumienie wywołało to, co zobaczyłem na swojej piersi. Były to długie,
ciemnoczerwone pręgi, jakby jakieś zwierzę lub człowiek podrapał mnie długimi pazurami.
Opuszkiem palca przesunąłem po znamionach. Nie wyczułem żadnych ran, strupów, nic. Czyżbym
miał jakieś omamy? Czy Hanka na plaży widziała te ślady?

Ubrałem się i zszedłem na spotkanie z Hanką. Schodami u stóp zbroi rycerskiej zeszliśmy do

piwnicy, winiarni i klubu nocnego w jednym. Nie było jeszcze na tyle późno, by zebrał się tu tłum
ludzi spragnionych drinków i tańców. Jeszcze można było znaleźć stolik i po cichu porozmawiać
słuchając muzyki jazzowej. Hanka wybrała sobie południowoafrykańskie białe, wytrawne wino, a
ja wolałem hiszpańską malagę.

- Pawle, masz smutny wyraz twarzy - Hanka pogładziła mnie po policzku. - Co się stało?
- Chciałbym ci coś pokazać - zobaczyłem w jej oczach rozbawienie, kiedy odchylałem połę

marynarki i rozpiąłem dwa górne guziki koszuli.

To co zobaczyła zmieniło jej nastrój. Delikatnie dotknęła miejsc, gdzie były pręgi.
- Zobaczyłem to w lustrze po powrocie znad jeziora - wyjaśniłem.
Hanka wypiła spory łyk wina. Zrobiła to tak, jakby w ten sposób chciała uspokoić się.
- Może to jakaś reakcja alergiczna? - zgadywała, ale chyba chciała odwrócić moją uwagę. -

Może otarłeś się tam o jakąś roślinę podwodną albo w wodzie jest jakiś składnik, który akurat
ciebie uczula. Ja też tam pływałam, ale nie mam podobnych śladów. Inni turyści też by podnieśli
alarm. Mam w pokoju dobrą maść ziołową na tego rodzaju niespodzianki.

Poprawiłem ubranie i rozmawialiśmy z Hanką o jej studiach i mojej pracy. Nie mogłem

opowiedzieć jej wszystkiego, bo część z tego co robię objęta jest tajemnicą służbową. Potem
tańczyliśmy i przed dwudziestą trzecią odprowadziłem Hankę do jej pokoju w skrzydle
więziennym. Poczekałem na korytarzu, aż poda mi pudełko z maścią. Zdjąłem zakrętkę i
powąchałem zieloną, błotnistą masę. Czułem woń ziół i egzotycznych przypraw.

- Wysmaruj tym te... - chwilę myślała nad dobraniem odpowiedniego słowa - ślady przed

32

snem, zawiń się jakimś bandażem i czym prędzej zaśnij - poradziła mi Hanka.

Próbowałem wydostać się ze skrzydła więziennego w stronę skrzydła, gdzie mieszkałem. Nie

znalazłem przejścia i zszedłem do recepcji, a stamtąd wszedłem przez niskie przejście koło
schodów prowadzących na piętro, skąd można było wyjść na dziedziniec. Znalazłem tu wąskie,
strome stopnie. Przeszedłem nimi na piętro, gdzie zza drzwi dochodziły typowe odgłosy i zapachy
kuchni. Piąłem się wyżej i znalazłem się na piętrze skrzydła więziennego, a stamtąd kolejnymi
schodami dostałem się na moje piętro. Zatrzymałem się przed drzwiami swojego pokoju, bo coś mi
się przypomniało. Była godzina dwudziesta trzecia, ale chciałem odszukać jeszcze panią Agatę.
Mówiła mi, że kiedy pracuje w hotelu, tutaj nocuje i późno kładzie się spać. Może jeszcze nie
spała? Kiedy nurtowało mnie jakieś pytanie, to uporczywie szukałem na nie odpowiedzi.

Zawróciłem do recepcji. Tam powiedziano mi, że panią dyrektor znajdę w pomieszczeniach

basenu. Musiałem przejść tak jak do windy i sali konferencyjnej. Na końcu korytarza skręciłem w
prawo. Za kontuarem stała młoda, ciemnowłosa i bardzo atrakcyjna pracownica. W odróżnieniu od
reszty obsługi mogła założyć zwykłą koszulkę i szorty sięgające do kolan, bo w innym stroju
byłoby jej tu niewygodnie. Zapytałem o panią Agatę.

- Kiedy nie ma turystów, pani dyrektor wskakuje do wody, żeby się zrelaksować - usłyszałem.

- Zapytam, kiedy wyjdzie.

Brunetka weszła za oszklone drzwi. Wróciła po chwili.
- Proszę, może pan wejść - zapraszała mnie. - Może chce się pan wykąpać? Jeśli pan nie ma

kąpielówek, to my tu mamy różne rozmiary.

Podziękowałem i zostałem poprowadzony drugimi drzwiami od strony schodów

prowadzących na wyższe kondygnacje, do skrzydła myśliwskiego. Pani Agata korzystała z
przyjemności, jakich dostarczają bicze wodne i patrzyła na wielkie akwarium na przeciwległej

ś

cianie. Zdjąłem buty, skarpetki i podwinąłem nogawki spodni. Podszedłem do leżaka, który stał

między kominkiem a krawędzią basenu. Pani dyrektor podpłynęła do mnie. Była ubrana w
dwuczęściowy strój. Zgrabnie wyszła z wody, wzięła ręcznik i energicznie się nim wycierała.
Potem drugi rozłożyła na innym leżaku i usiadła na nim.

- Jak się panu u nas podoba? - zapytała uśmiechając się.
- Przyznam, że to cudowne miejsce na wypoczynek - stwierdziłem. - Stworzyli tu państwo

warunki do prawdziwego relaksu. Boję się, że te wszystkie luksusy mnie rozleniwią, a bardziej
przyzwyczajony jestem do nocowania pod namiotem czy na jachcie.

- A osiągnął pan jakieś postępy w pracy? Rozumiem, że potrzebuje pan więcej czasu, ale

może ma pan już jakiś ślad?

- Mam i dlatego panią tu niepokoję. Czy pamięta pani, kto brał udział w pracach związanych

z projektowaniem wnętrz zamku jako hotelu?

- O co panu konkretnie chodzi?
- Nie chciałbym na razie mówić. Interesuje mnie, czy była jakaś osoba, która miała ostateczny

wpływ na kształt tego, co tu można zobaczyć?

- Pan Andrzej, dyrektor, on wszystko zatwierdzał, niekiedy wprowadzał zmiany.
- Jest ktoś, jego asystent, najbliższy współpracownik, który mógłby mieć na niego wpływ?
- Chyba pan jeszcze nie zna dyrektora. Jest konsekwentny w swoich działaniach. Kiedy coś

postanowi, niełatwo zmienia zdanie.

- A ilu jest pracowników, którzy pracowali przy organizacji hotelu w zamku od momentu

remontu budynku do prac wykończeniowych i dekoracji wnętrz?

- Kilkunastu, może dwudziestu? Nie potrafię panu tego określić.

33

- Czy z tego grona odszedł ktoś, kto...
- Nie - pani Agata domyśliła się, co chciałem powiedzieć. - Czemu pan tak wypytuje o

naszych pracowników?

- śeby rozwiązać zagadkę związaną z tym tajemniczym medalionem, który jakoby ukryty jest

na zamku, muszę nie tylko odnaleźć skrytkę, ale przede wszystkim autora tych listów. Mam pewne
poszlaki wskazujące, że jest to ktoś doskonale znający zamek, także jako działający tu obecnie
hotel.

- To raczej niemożliwe, żeby ktoś z personelu zajmował się takimi sprawami.
- Proszę zrozumieć, że nie mogę przegapić żadnego tropu.
- Jasne. Nie ma pan ochoty na kąpiel?
- To wspaniały basen, ale wolę jeziora.
Perspektywa pływania w basenie w dawnych piwnicach zamkowych jest naprawdę kusząca,

ale w tej chwili myślałem nie o wypoczynku, a o Jabboku. Pożegnałem panią Agatę i wróciłem do
swojego pokoju. Postąpiłem zgodnie z instrukcjami Hanki. Przed snem włączyłem telewizor.
Zasnąłem po obejrzeniu serwisów informacyjnych.

Zwykle, kiedy rozwiązuję jakąś zagadkę, to mam sny z nią związane. Teraz nieoczekiwanie

ś

nił mi się jakiś morski potwór, który podpłynął do jakiegoś pływaka i zaatakował go pazurami.

Byłby utopił tego człowieka, gdyby nie interwencja anioła, który zatrzymał się tuż nad
powierzchnią wody. Blask, jaki od niego bił, wystraszył stwora.

Zmęczony tym koszmarem gwałtownie przebudziłem się. Usłyszałem, jak ktoś próbuje

wsunąć mi pod drzwi kartkę. Dobrze dopasowana stolarka raczej to uniemożliwiała.
Przypuszczałem, że na korytarzu jest człowiek przedstawiający się jako Taeda. Ostrożnie wstałem z
łóżka, cicho założyłem spodnie i koszulkę. Zakradłem się do wyjścia i wziąłem kartę magnetyczną.
Gwałtownie szarpnąłem za klamkę. Pod moje stopy osunęła się jakaś karteczka. Zmiąłem ją,
wcisnąłem do kieszeni i pobiegłem za odgłosem kroków. Skręciłem w lewo i znalazłem się w
skrzydle rycerskim. Na końcu korytarza ujrzałem jakiś cień. W słabym świetle dochodzącym przez
okna z dziedzińca mignęła tylko jasna plama czyjejś twarzy. Ruszyłem w tamtą stronę. Minąłem
schody, windę, zbiegłem po kilku stopniach, skręciłem w prawo, do skrzydła myśliwskiego. Ktoś,
kogo widziałem w połowie długości korytarza, uciekał przede mną. Był środek nocy i paliły się
tylko niektóre lampki. Przyspieszyłem mijając kolejne drzwi do pokojów po lewej i prawej stronie.
O mało nie wpadłem na ścianę. Musiałem przed nią skręcić w prawo, potem znowu w lewo.
Zatrzymałem się przy schodach prowadzących w górę i w dół. Nasłuchiwałem przy nich, czy nie
usłyszę kroków uciekiniera. Gdzieś w oddali trzasnęły drzwi. Kolejnych kilka kroków, po lewej
jakiś korytarzyk, po prawej schody. Zbiegłem po nich i, jak poznałem po wykładzinie, byłem teraz
w skrzydle więziennym. Zatrzymałem się i znowu nadstawiałem uszu. W głębi korytarza
zauważyłem jakiś ruch. Teraz skradałem się cicho stawiając długie kroki. Nagle drzwi z prawej
strony otworzyły się i wpadłem na jednego z gości hotelowych.

- O rany! - wrzasnął mężczyzna.
Był szczupły, niewysoki, ubrany w elegancki szary garnitur. Miał ponad pięćdziesiąt lat, siwe,

starannie uczesane włosy i przenikliwy wzrok. Jego okrągła twarz teraz wyrażała tylko strach. Ja
też w pierwszej chwili zaniepokoiłem się.

- Kuna? - zapytałem nie dowierzając własnym oczom.
- Daniec, to ty?! - mężczyzna zachowywał się, jakby spotkał dawno niewidzianego

przyjaciela.

Kuna to był pseudonim Przemysława Kunajskiego. Miał niezwykle bogaty życiorys

34

przestępczy, chociaż podobno zapowiadał się na świetnego chirurga. Przez własną głupotę, alkohol
i brawurową jazdę dawno temu trafił do więzienia. Tam zdobył drugi fach, wówczas bardziej
popłatny dla jego zręcznych palców - został kieszonkowcem. Po kolejnej odsiadce nauczył się od
kolegów z celi, jak należy obrabiać sejfy. Po serii włamań do kas pancernych bogatych handlarzy
warzywami zwanych niegdyś badylarzami znowu trafił za kratki. Zdobył kolejną specjalizację -
alarmy. Po wyjściu na wolność zainteresował się kradzieżami dzieł sztuki z prywatnych kolekcji i
w ten sposób poznaliśmy się. Raz mój szef posłał go za kratki. Jakiś czas temu ja zmierzyłem się z
nim podczas poszukiwań pewnego skarbu z okresu wojen napoleońskich. Kuna po odsiadkach
ustatkował się i nawet otworzył własny antykwariat i galerię, w której sprzedawał obrazy. Jeździł
na aukcje, skupował starocie na jarmarkach i targowiskach.

- Kuna, co ty tu robisz? - zrobiłem groźną minę.
- Daniec, ci politycy raz dotrzymali słowa - Kuna szeroko uśmiechał się. - Obiecywali

reformę administracji publicznej, a ciebie wręcz puścili boso, bez skarpetek - patrzył na moje stopy.

Mimo woli roześmiałem się. Kuna należał do wymierającego gatunku przestępców, którzy

jeszcze mieli jakiś szacunek wobec stróżów prawa. On dodatkowo był wykształcony i niezwykle
inteligentny.

- Mów, skąd się tu wziąłeś? - opanowałem się i znowu byłem poważny.
- Wypoczywam, gdyż w moim wieku urlop to rzecz niezbędna.
- Czego tu szukasz?
- Odrobiny miłości - teraz już bezczelnie uśmiechał się. - A ty co? Uganiasz się za jakimś

skarbem? To waza pełna złotych monet czy jakaś urodziwa panienka?

- Kuna. przestań błaznować. Mój szef zapewnił ci kilkuletni pobyt w sanatorium, mogę to

zrobić i ja. Uważaj, bo będę cię miał na oku.

- Oki doki - Kuna wzruszył ramionami. - Pójdziesz ze mną na balety? Zamierzam tej nocy

zostać królem parkietu. Oglądałem w domu na DVD kurs tańca „Rumba w trzy godziny” i „Samba
z Czarną Mambą”. Ty jeszcze nie widziałeś, jak potrafię kołysać biodrami.

- Pokażesz mi te sztuczki przy innej okazji. Baw się dobrze!
- Daniec! Po to jest życie! - zamknął drzwi i odszedł. - Niech żyje swooobooodaaa i

dziewczyyynaaa młodaaa - zawodził idąc korytarzem.

Wróciłem do siebie i resztę nocy przespałem spokojnie. Po przebudzeniu sprawdziłem jak

teraz wyglądają moje blizny. Odwinąłem bandaże i zobaczyłem, że zniknęły bez śladu! Wykąpałem
się i przypomniałem sobie o liście podrzuconym mi w nocy. Wyjąłem go z kieszeni spodni i
przeczytałem.

Witam!
Panie Pawle, spotkajmy się dziś wieczorem. Niech Pan czeka o godzinie dwudziestej na

schodach prowadzących z Pana piętra do skrzydła więziennego. Jeśli termin nie odpowiada, to
proszę dać znać.

Pozdrawiam

Taeda

Czemu ten człowiek kazał mi czekać aż cały dzień? Czy był aż tak zajęty jakąś pracą? To by

wskazywało na to, że jest to ktoś z pracowników hotelu. Może był to uczestnik konferencji
naukowej o braciach polskich? Pan Andrzej poinformował mnie, że pierwszy list w sprawie
Jabboka otrzymał tydzień po rezerwacji terminu tej sesji. Czy bracia polscy mogli mieć jakiś

35

związek z tym medalionem? Bracia polscy byli radykalnym odłamem polskiej reformacji, który
ukształtował się w połowie XVI wieku w Kościele kalwińskim. Byli zwani przez przeciwników
arianami, a od XVII wieku socynianami, od nazwiska ich ówczesnego przywódcy Fausta Socyna.
Odrzucali dogmat o Trójcy Świętej. Głosili hasła reform w sferze stosunków społecznych, na
przykład zniesienia pańszczyzny i poddaństwa chłopów. Uchwała sejmowa z 1658 roku
nakazywała braciom polskim, by w ciągu trzech lat przeszli na katolicyzm lub opuścili granice
Rzeczypospolitej. Kiedy przypomniałem sobie te szkolne regułki, dotarło do mnie, że arianie
przecież przenieśli się do Prus Książęcych, będących co prawda lennem polskiego króla, ale
obdarzonych sporą autonomią. Wtedy zrozumiałem też, że zorganizowanie tego zjazdu historyków
w Rynie nie było przypadkowe, bo w pobliskiej Starej Rudówce był majątek dzierżawiony przez
Zbigniewa Morsztyna. Musiałem sprawdzić, czy nie ma związku pomiędzy braćmi polskimi a
sprawą tajemniczego medalionu. Nim zszedłem na śniadanie, przyszła mi do głowy jeszcze inna
myśl. Mogło chodzić o skupienie mojej uwagi tylko na tym spotkaniu, żebym tego dnia nie szukał
Taedy, a pozwolił jemu lub jej działać. Wielokrotnie w swojej pracy musiałem zmierzyć się z
ludźmi, którzy traktowali życie jak wielkie pole gry i manipulacji. Sam zawsze wolałem
występować z odsłoniętą przyłbicą.

Zszedłem na śniadanie. Ze szwedzkiego stołu wybrałem sałatki i sery. Nalałem sobie kawy i

usiadłem przy dwuosobowym stoliku we wnęce okiennej. Po kilku minutach moje rozmyślania nad
Taedą przerwało przybycie pani Agaty. Uśmiechnęła się i przysiadła się do mnie.

- Dzień dobry! - przywitała się. - Wciąż pamiętam o naszej wczorajszej rozmowie.
- Dzień dobry. Chce mi pani podpowiedzieć jakiś ciekawy trop?
- Czemu pan tak sądzi?
- Wiem, że człowiek, który pisał listy do pana Andrzeja, jest związany z zamkiem. Dobrze go

zna i być może teraz tu mieszka.

- Skąd ma pan takie wnioski?
- W nocy goniłem tego kogoś. Niestety umknął mi w zaułkach hotelowych korytarzy.
- To pasjonujące! Jak on wyglądał?
- Nie wiem - bezradnie wzruszyłem ramionami. - Nawet jeśli ten medalion nie istnieje, to

znajdę tę tajemniczą postać.

- To bardzo dobrze - w tonie pani Agaty nagle wyczułem stanowczość. - Mam do pana wielką

prośbę. Jeśli zamierza pan niepokoić moich pracowników i mają oni być obiektem śledztwa, to
bardzo proszę, żebym była o tym powiadamiana.

- A jeśli moje podejrzenia skieruję na panią? - uśmiechnąłem się.
Pani Agata chwilę zastanawiała się, czy ją podrywam czy mówię poważnie.
- Proszę tylko spełnić moją prośbę i życzę panu powodzenia, cokolwiek pan planuje - starała

się być bardzo zasadnicza. Wstała od stołu. - Przepraszam, chciałabym się przywitać z uczestnikami
konferencji.

Spojrzałem w kierunku drzwi, przez które wchodzili historycy. Część z nich znałem z ich

publikacji i wystąpień w telewizji. Wśród nich ujrzałem Kunę.

36

ROZDZIAŁ PIĄTY

Arianie w Rudówce

Kuna miał podkrążone oczy i wyglądał na wyczerpanego nocną zabawą. Dostrzegł mnie i

przyjacielsko pomachał do mnie. Przysiadł się z talerzem pełnym jajecznicy na boczku i dwiema
filiżankami kawy.

- Jak ci minęła noc? - zapytał, a potem wypił jednym haustem kawę.
- Spokojnie - odpowiedziałem. - Ty balowałeś do rana?
- Po to jest życie, żeby umieć brać z niego to, co najlepsze - Kuna uśmiechnął się

zadowolony.

- Przyjechałeś na konferencję poświęconą arianom. Czemu nagle interesuje cię ten temat?
- To sprawa państwowej wagi - Kuna miał poważną minę, ale wiedziałem, że kpi.
- Kuna... - nachyliłem się do niego - jeśli nie powiesz mi, co zamierzasz tu robić, to ja zaraz

wstanę i pójdę do przewodniczącego tej konferencji. Pokażę mu swoją legitymację służbową,
opowiem, kim jesteś i poczekam, żeby zobaczyć, jak będziesz stąd grzecznie wyproszony. Myślisz,

ż

e mi nie uwierzą?

- Serio?! - Kuna wcale się nie speszył. - Naprawdę to zrobisz i pójdziesz do Janusza? - wesoło

pomachał do profesora, którego dotąd uważałem za statecznego naukowca.

Tamten, znany autor prac poświęconych dziejom nowożytnym Rzeczypospolitej,

odpowiedział Kunie równie radosnym gestem.

- Kuna, jesteś zbyt pewny siebie... - przerwałem przemowę, bo zobaczyłem, że do jadalni

weszła Angelika.

Była ubrana w ciemnogranatową spódnicę do kolan i żakiet, włosy miała spięte, a w ręku

niosła teczkę.

- Pawełku, nie gorączkuj się - Kuna też patrzył na Angelikę. - Stary, ja tu przyjechałem

właśnie dla niej. Mnie faceci, którzy byli przeciwni wojnie i chodzili z drewnianymi szabelkami,
zupełnie nie interesują. Chodzi tylko o to cudo - posłał całusa w stronę Angeliki, która rozdając
uśmiechy kłaniającym się jej profesorom szła w naszą stronę.

- Cześć, to wy się znacie? - zapytała stając przy naszym stoliku.
Powstaliśmy, żeby się z nią przywitać.
- Wspólne pasje łączą ludzi - stwierdził Kuna.
- A co was tak połączyło? - Angelika zaciekawiła się.
- Kolega chciał mnie wciągnąć do twojego funclubu - odpowiedziałem. - Przepraszam, muszę

iść.

- Czy Kuna był dość przekonujący? - Angelika stanęła mi na drodze, tak blisko, że mieliśmy

policzek przy policzku.

- Nie potrzebujesz Kuny, żeby zaczarować mężczyzn - sięgnąłem po pozostawiony przez

kogoś na stoliku z talerzami program konferencji. Drugim wykładowcą tego dnia miała być
Angelika. - Przyjdę na twoje wystąpienie - zapowiedziałem. - Będziesz tu do wieczora?

- Tyle czasu nie wytrzymam w zamknięciu, ale mogę wieczorem przyjść na spotkanie z tobą.
- Będę czekał - ukłoniłem się i wyszedłem z restauracji.
Postanowiłem spędzić godziny przedpołudniowe na poszukiwaniu informacji o dziejach Rynu

i zamku. Miałem ze sobą „Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii” napisany
przez Mieczysława Orłowicza. Autor zbierał informacje objeżdżając teren dawnych Prus

37

Wschodnich w 1913 roku i wydał swoją książkę po pierwszej wojnie światowej uzupełniając dane o
wydarzenia z okresu wojny. To wspaniałe kompendium wiedzy o ciekawostkach z dziejów regionu
Warmii i Mazur.

Przyjaciel, dziennikarz, piszący artykuły o przeszłości Warmii i Mazur przesłał mi kiedyś

płyty z elektronicznymi wersjami kilku książek historycznych. Były wśród nich „Kronika ziemi
pruskiej” Piotra z Dusburga, „Historia Mazur” Maxa Toeppena i „Kronika parafii ewangelickiej w
Rynie” Alberta Sapatki.

Szukałem, czytałem, przypominałem sobie wykłady z historii Polski i z każdą chwilą byłem

bardziej zaintrygowany. Na początek skupiłem się tylko na okresie krzyżackim w dziejach Rynu.
Autorzy łączą początek budowy zamku w Rynie z czasami rządów Winrycha von Kniprodego,
wielkiego mistrza zakonu krzyżackiego. Jednak wcześniej w tak dogodnym miejscu, na przesmyku
między dwoma jeziorami, mogła istnieć jakaś warownia, najprawdopodobniej wybudowana w
miejsce pruskiego grodziska. Z drugiej strony znane jest stanowisko archeologiczne w odległym o
kilka kilometrów Jeziorku. Czy tam był duży gród strażniczy, a w Rynie refugium dla ludności?
Przyjmuje się, że Krzyżacy zakończyli podbój plemion pruskich w 1283 roku. Jednocześnie zaczęto
stawiać fortyfikacje na granicach państwa krzyżackiego. Kronika Wiganda z Marburga wspomina o
pracach przy budowie zamku w Rynie pod rokiem 1377.

Wybudowano go na planie prostokąta o bokach długości 44 i 52 metrów. Ciekawe jest jego

ulokowanie względem stron świata. Narożniki budowli wskazują na północ, południe, wschód i
zachód. Czy to przypadek? Początkowo wybudowano tylko dwa skrzydła wychodzące z
południowego narożnika. Resztę dziedzińca zamykały mury kurtynowe. Jednak w trakcie budowy
zmieniono koncepcję i w miejsce zamku prokuratorskiego postanowiono wybudować siedzibę
komturii, która pierwotnie miała znajdować się w Barcianach. Z jakiegoś względu zamek w Rynie
uznano za ważniejszy. Był bliżej Litwy, z którą wtedy Krzyżacy nieustannie prowadzili boje. W
tym samym okresie co w Rynie budowano również ważne zamki w Giżycku i Ełku.

Stosunki pomiędzy książętami litewskimi i Zakonem odegrały ważną rolę w ówczesnych

dziejach Rynu. Od połowy XIV wieku litewscy wojownicy dowodzeni przez Kiejstuta najeżdżali
ziemie podbite przez zakon krzyżacki. Zapuszczali się w głąb terytorium krzyżackiego podchodząc
na Warmię i do Dzierzgonia. Samego Kiejstuta Krzyżacy kilka razy schwytali, ale zawsze im
umykał. Na wschodzie ziem litewskich rządził Olgierd, którego następcą został Jagiełło, przyszły
polski król. Na razie zagrożony rozpadem swych dóbr, chcąc zapewnić sobie spokój na zachodzie,
zawarł potajemny układ z Krzyżakami. Stało się to w maju 1380 roku podczas łowów w
Dawidyszkach, gdzie Jagiełło spotkał się z wielkim szpitalnikiem oraz wójtem z Tczewa. Jagiełło
dawał wolną rękę Krzyżakom w walce z Kiejstutem, a sam tylko miał pozorować wsparcie dla
stryja.

8 września 1380 roku Jagiełło stawił się na bitwę na Kulikowym Polu pomiędzy księciem

moskiewskim Dymitrem a tatarskim chanem Mamajem. Jagiełło miał być sojusznikiem Tatarów,
ale wraz ze swymi wojskami nie wziął bezpośredniego udziału w walce. Dopiero po bitwie
wojowie Jagiełły uderzyli na jakiś oddział i k zwycięzców, odebrali im łupy i wycofali się na swoje
ziemie. Niektórzy historycy twierdzą, że wiedza zdobyta w czasie walk na wschodzie zaowocowała
zwycięstwem Jagiełły pod Grunwaldem. Po zawarciu pokoju pomiędzy Krzyżakami a Jagiełłą,
Winrych von Kniprode wyruszył w objazd ziem pruskich. Pewnie chciał dokonać przeglądu dóbr
po okresie wyniszczających wojen, a może chciał obejrzeć, jak Zakon jest przygotowany do
ewentualnej nowej wojny z Litwinami? Latem 1381 roku Kuno von Liebenstein, komtur Ostródy,
zdradził Kiejstutowi treść tajnych umów Jagiełły. Jesienią Kiejstut zebrał wojsko na kolejną

38

wyprawę na Krzyżaków, poprowadził wojsko na zachód, doszedł do granicy państwa zakonnego,
zawrócił i 1 listopada zajął Wilno, chwytając do niewoli Jagiełłę, jego matkę i braci. Następnego
dnia do Wilna przyjechał Witold, syn Kiejstuta i jego następca. Kiejstut okazał się
wspaniałomyślny wobec wiarołomnego bratanka, odebrał mu tytuł wielkoksiążęcy, ale zostawił go
przy życiu nadając mu ziemie. Dotąd na Litwie rządziło dwóch książąt: Olgierd, a po jego śmierci
Jagiełło, i Kiejstut. Po zamachu stanu Kiejstut stał się jedynym władcą. Chciał prowadzić inną
politykę i postawił na dobre stosunki sąsiedzkie na wschodzie i wojnę z Zakonem. W 1382 roku
Kiejstut poprowadził dwie wyprawy przeciwko ziemiom krzyżackim, odparł zakonną wyprawę
odwetową, a do tego w czerwcu zmarł Winrych von Kniprode. W tym czasie Jagiełło zyskał jako
sprzymierzeńców kupców niemieckich z Wilna. Można się domyślać, że nie działali oni
samorzutnie, tylko z poduszczenia Krzyżaków. To oni podstępem zdobyli zamek wileński i
wyrżnęli jego załogę. Jagiełło pokonał Witolda i uwięził go na Podlasiu. Z pomocą Krzyżaków
zajął Troki i schwytał tam Kiejstuta, który po pięciu dniach zmarł w niewoli. W tym samym roku
Jagiełło potwierdził ustalenia z poprzednich traktatów dodając, że przyrzeka oddać Zakonowi
północną część śmudzi.

Niewola księcia Witolda nie była dotkliwa, skoro żona mogła odwiedzać więźnia i zostawała

u niego na noc. Książę, drobnej postury, bez zarostu, przebrał się za jedną z dworek księżnej i w ten
sposób umknął, najpierw na Mazowsze, a stamtąd do Krzyżaków. Konrad Wallenrod, wielki
marszałek, przyjął go z otwartymi ramionami, ale złośliwie miał zapytać: „Czemu nie przybyłeś
wcześniej, kiedyś posiadał zamek wileński i inne?”. Księcia Witolda z rodziną umieszczono w
Rynie. Stąd było blisko na Litwę. Witold spiskował z Krzyżakami przeciw bratu stryjecznemu,
zdradzał ich i znowu odstępował od Jagiełły. Gwarantem trwałości paktów Witolda miało być
pozostawienie księżnej Anny i dwójki dzieci jako zakładników na zamku w Rynie. Kiedy Witold
złamał umowę, Krzyżacy podobno zamurowali żywcem księżną i dzieci w jakiejś niszy. Kilka lat
temu archeolodzy odkryli na zamku zamurowane pomieszczenia, ale nie było w nich żadnych
szczątków. Wyprostowałem się, bo zmęczyło mnie ślęczenie przed monitorem laptopa. Szybko
doczytałem jeszcze, że z Rynu wyruszyła wyprawa statkami na Grodno.

Spojrzałem na zegarek. Zbliżała się pora wykładu Angeliki. Założyłem marynarkę, wziąłem

notatnik i zjechałem do sali konferencyjnej. Było to pomieszczenie pod poziomem dziedzińca. W
stylizowanych na gotyckie murach ustawiono równe rzędy krzeseł. Zdziwiłem się, czemu ludzie
przechodzący pod jedną ze ścian omijają coś szerokim łukiem. Zajrzałem tam i zobaczyłem
cembrowinę studni głębokiej co najmniej na kilkanaście metrów. Zająłem miejsce w ostatnim
rzędzie i czekałem na wystąpienie Angeliki. Przy okazji obserwowałem wchodzących na salę.
Próbowałem zauważyć, czy ktoś nie przygląda mi się zanadto bacznie. Angelika pomachała do
mnie ręką i wtedy zobaczyłem spoglądającą w moją stronę panią Zofię. Uśmiechnąłem się do niej,
a ona odwróciła wzrok. Skupiła uwagę na swoim notatniku. Potem wstała i popędzała Hankę
pracującą przy komputerze podłączonym do rzutnika.

Najpierw kilku profesorów uroczyście otworzyło konferencję, potem odbył się pierwszy,

bardzo długi i nieciekawie opowiedziany wykład dotyczący Rakowa, miasta, w którym arianie
chcieli wcielać w życie swoje zasady. To, co opowiadała Angelika o emigracji braci polskich do
Prus, było bardzo ciekawe i uważnie sporządzałem notatki. Po dwóch wykładach nadszedł czas na
przerwę. Widziałem, że Kuna nie odstępował Angeliki, z którą chcieli dyskutować różni naukowcy.

- Pani kapitan „Czarnej Perły” ma dodatkowe, nieodkryte do dziś atuty - Hanka szepnęła mi

do ucha. - Może na tym polu spróbujesz się z nią zmierzyć?

- Nie.

39

- Co robisz po obiedzie?
- Jeszcze nie wiem. Dziękuję za tę maść. Zadziałała cudownie. Co to jest?
- To leczniczy balsam, jaki można kupić na bazarach w Palestynie. Robią go według starych

receptur, podobno wyrabiają go tylko na płaskowyżu Gilead.

- Pani Hanko, proszę się zająć prezentacją następnego prelegenta - pani Zofia odpędziła

Hankę ode mnie. - Słyszałam od pani dyrektor, że ma pan jakieś podejrzenia względem
pracowników hotelu - zauważyła dość chłodno.

- Pani Agata chyba źle zrozumiała moje intencje.
- Tutaj też chce pan znaleźć podejrzanych?
- Nie, przed chwilą występowała moja znajoma. Chciałem zobaczyć, jak wypadnie.
- Robił pan notatki?
Zza grubych szkieł okularowych przeszywało mnie jej badawcze spojrzenie.
- Takie ciekawostki - lekceważąco machnąłem ręką.
- Jak postępy w pańskich poszukiwaniach?
- Czuję, że jestem na dobrym tropie - uśmiechnąłem się robiąc tajemniczą minę.
Rozpoczęła się druga część sesji, więc pani Zofia odeszła na swoje miejsce. Wytrwałem na

wykładach do pory obiadowej. Obserwowałem Angelikę, która cicho rozmawiała z Kuną lub nad
czymś pracowała w swoim laptopie. Wydawała się nie być zainteresowana tematyką poruszaną
przez innych historyków. Naukowcy z sali konferencyjnej pomaszerowali prosto do restauracji.
Zrobiło się tam ciasno, więc wyszedłem z zamku. Postanowiłem zobaczyć, jak miewa się mój
„Smaragdus”. Po drodze kupiłem w smażalni dwa okonie i torbę frytek. Mój jacht spokojnie kołysał
się przy brzegu. Zamieniłem kilka słów z bosmanem na przystani, potem wszedłem na pokład
swojej łajby. Nad kokpitem rozwiesiłem brezentowy daszek, rozłożyłem jedzenie i wyjąłem notatki.

Nagle poczułem, że „Smaragdus” zakołysał się, kiedy ktoś wszedł na jego pokład dziobowy.

Obejrzałem się w tamtą stronę.

- Mogę wejść? - usłyszałem głos Angeliki.
Jakże mogłem odmówić takiej prośbie? Jej „Czarna Perła” wciąż cumowała obok mnie.

Wrzuciła tam swoje pantofelki oraz żakiet, w samej tylko spódniczce i bluzce, niosąc teczkę i
wielką papierową torbę, usiadła w kokpicie na wprost mnie.

- Chciałam z tobą porozmawiać przy obiedzie, ale widziałam, że uciekłeś - powiedziała

odkładając teczkę. - Też nie lubisz tłumów? Wyszłam za tobą i widziałam, że kupowałeś ryby, więc
zrobiłam to samo. Dogoniłabym cię, gdyby nie to, że ktoś do mnie dzwonił.

- Ktoś, czyli narzeczony?
- Nie, twój znajomy, Kuna. Wytłumacz mi, skąd się znacie?
- Tobie mógłbym zadać to samo pytanie.
- Już tak ze mną jest, że przyciągam do siebie różnych dziwaków.
- Mnie też? - zapytałem przynosząc z kajuty solniczkę.
- A przyciągam cię? - Angelika przyglądała mi się przekrzywiając lekko głowę.
- Przecież nie mogę tak od razu się przyznać - żartowałem.
- Kuna mówił, że raz o mało nie wsadziłeś go za kratki.
- To prawda. Należało mu się, ale to jest typ takiego łobuza, któremu prawie wszystko się

wybacza.

- Pracujesz nad czymś? - Angelika wycelowała frytkę w moje notatki.
- Nad twoim wykładem.
- O?!

40

- Zajmuję się pewną dosyć nietypową sprawą. Mam mało danych, więc muszę sprawdzać

wiele tropów, między innymi to, czy pewne wydarzenia nie miały związku z arianami.

- Co cię interesuje?
- Czemu Zbigniew Morsztyn jako miejsce emigracji wybrał Prusy i akurat okolice Rynu?
- Do Prus przeprowadziło się nie więcej niż kilkuset arian, wliczając w to członków ich

rodzin. Jak widzisz, nie była to wielka liczba. Zbigniew Morsztyn, o którym wszyscy uczyliśmy się
na lekcjach języka polskiego jako o wybitnym poecie polskiego baroku, od 1650 roku znajdował się
w służbie Radziwiłłów. W 1658 roku służył samemu księciu Bogusławowi. W czerwcu 1662 roku
Morsztyn otrzymał od władz pruskich w wieczystą dzierżawę wieś Rudówka koło Rynu. Rok
później w tej okolicy, w Salcu, osiadł Stefan Kochanowski, w Borowem koło Szestna Stanisław
Gwiazdowski, w Kosinowie Tobiasz Arciszewski, a w Kotle koło Pisza Mikołaj Błoński. Tam
pojawił się także Samuel Przypkowski, który u boku Bogusława Radziwiłła, wojsk szwedzkich i
brandenburskich brał udział w bitwie pod Prostkami w 1657 roku. Arianie w Prusach znaleźli dobre
warunki do egzystencji. Nie byli prześladowani, chociaż istniał oficjalny zakaz sprzedawania im
majątków. Morsztyn jednak dzierżawił Rudówkę na dogodnych warunkach, otrzymał zgodę na
prowadzenie tam karczmy i młyna. Wydzierżawił także majątek Małe Jagodne. Czemu trafił akurat
tu? Nie potrafię ci jednoznacznie odpowiedzieć. Może tu było najbliżej granicy, może ten majątek
mu się spodobał. Jedno jest pewne, że akurat Morsztynowi niczego tu nie brakowało.

- Mówisz, że Morsztyn nie cierpiał biedy. A inni arianie?
- Pożyczali sobie nawzajem pieniądze, uzyskiwali dotacje od kościołów z innych państw

europejskich. Rozśmieszyło mnie, kiedy przeczytałam o liście podpisanym między innymi przez
Morsztyna do Stefana Niemirycza, by „sfolgował” z długiem Morskowskiemu, podkomorzemu
kijowskiemu. Pan podkomorzy podejmował u siebie elektora ostrygami, gniazdami indyjskich
ptaszków i kasztanami. Największe wrażenie na mnie zrobił los Józefa Narońskiego, który był
kartografem na żołdzie Radziwiłłów i władz pruskich. To jego pomiary sprawiły, że narodził się
pomysł budowy kanałów, dzięki którym była możliwa żegluga z Giżycka do Mikołajek. Ten
człowiek zmarł w nędzy, a według dokumentów administracja pruska zalegała mu z wypłatą
siedmioletniej pensji.

- Czy naprawdę zbory ariańskie znajdowały się tylko w Rudówce i Kosinowie?
- Tak. Arianom wcale nie było tu lekko. Nieustannie luteranie zgłaszali do elektora postulat

banicji arian jako bluźnierców, odrzucających dogmat o Trójcy Świętej, wydawano więc nakazy, a
potem, po czyjejś interwencji, elektor je odwoływał. Zbór w Rudówce zlikwidowano na początku
XVIII wieku, a w Kosinowie przetrwał do początków XIX wieku. W obu wsiach po prostu było już
za mało wiernych.

- Czy twoim zdaniem arian w tej okolicy zatrzymywały tylko względy praktyczne?
- Co masz na myśli?
- Czy możliwe, że chodziło im o coś związanego z religią, ich ideologią?
- Nie - Angelika płukała dłonie w wodzie.
- Są jakiekolwiek ślady po arianach w okolicy?
- Nie, ale możesz sam sprawdzić.
- Długo zostaniesz na tej konferencji?
- Nie wiem, jestem wolnym człowiekiem. Pracuję naukowo na jednym z uniwersytetów.

Prowadzę wykłady i ćwiczenia, a teraz mam wakacje. Kiedy razem popływamy?

Nie wiedziałem co odpowiedzieć. Nie potrafiłem jej odmówić niczego.
- Jutro, po obiedzie? - Angelika sama podpowiedziała termin.

41

Kiwnąłem głową.
- Muszę się przebrać i trochę pośpię - Angelika zgrabnie przeszła na pokład „Czarnej Perły”. -

Przyjdź wieczorem do winiarni, podobno będzie tam fajna impreza - powiedziała, nim zniknęła pod
pokładem.

Zrobiłem porządek na pokładzie „Smaragdusa” i wróciłem do hotelu. Zaledwie zamknąłem za

sobą drzwi pokoju, zadzwonił telefon na biurku.

- To ty, Paweł? - w słuchawce rozpoznałem głos Hanki. - Zarezerwowałam dla nas dwa

rowery. Może gdzieś pojedziemy na wycieczkę?

- To dobra myśl! Poczekaj, tylko się przebiorę!
Założyłem coś wygodnego, w sam raz na wyprawę turystyczną i wziąłem mapę. Zbiegłem do

recepcji i na podjazd. Tam czekała na mnie Hanka. Poszliśmy dalej, do garaży, gdzie trzymano
rowery i wybraliśmy odpowiednie na taki wypad.

Przyjrzałem się mapie i poprowadziłem nas najpierw do drogi Mrągowo-Giżycko, potem na

skrzyżowanie ze zjazdem w kierunku na Ławki. Jechaliśmy między domkami jednorodzinnymi i na
rozstaju, za ostatnimi budynkami miasteczka, skręciliśmy w lewo, w kierunku na Starą Rudówkę.

- Chodzi ci o tych arian? - Hanka domyślała się.
- Tak.
Minęliśmy małą fermę strusi, gdzie samiec wykonywał przy klatce dziwny taniec, mający

zapewne odstraszyć wszystkich intruzów. Przed lasem zauważyłem po lewej stronie ładne wille
ukryte w młodnikach, a po prawej leśniczówkę z oryginalną rzeźbą jelenia wykonaną z jednego
pnia drzewa. Jechaliśmy wygodną asfaltówką, aż spostrzegłem drogę w lewo. Na mapie
wypatrywałem miejsc oznaczonych jako cmentarze. Tam chciałem sprawdzić, czy nie ma
jakichkolwiek starych nagrobków. Któryś z nich mógł należeć do arian. Na pierwszym cmentarzu
leżały ofiary tragicznych wydarzeń z 1945 roku, kiedy do Prus Wschodnich wkroczyła Armia
Czerwona. Tu, w leśnej mogile, pochowano trzydziestu sześciu mieszkańców Rudówki: starców,
kobiety i dzieci oraz dwóch bezimiennych niemieckich żołnierzy i dwóch jeńców francuskich.
Dalej był cmentarz mieszkańców wsi, ale wszystkie ocalałe przed złodziejami nagrobki były z XX
wieku.

Zawróciliśmy do szosy i dojechaliśmy do wsi. To typowa ulicówka z wiejską zabudową,

przemieszaną blokami pracowników nieistniejącego PGR-u, starymi ceglanymi chałupami i
nowymi z pustaków. Mniej więcej w środku wsi opadły nas dwa małe czarne kundle. Zajadle
szczekając goniły za nami prawie do rozstaju dróg z krzyżem przydrożnym. Tam pojechaliśmy
prosto, po bruku i między zagrodami skręciliśmy w lewo. Minęliśmy nieczynne żwirowisko i
zobaczyliśmy znajdujący się na niewielkiej górce cmentarz pod wysokimi pniami sosen.
Poszukaliśmy ścieżki prowadzącej na górę i rozpoczęliśmy poszukiwania. Przyglądałem się
nagrobkowi jednego z przedwojennych mieszkańców Rudówki, który jak głosił napis pamiątkowy
zginął 20 sierpnia 1941 roku za „Führera i Vaterland”, kiedy z daleka zobaczyłem nadjeżdżający od
strony Rynu samochód terenowy. Rozpoznałem sylwetkę jeepa cherokee. Wiedziałem, do kogo
należy ten wóz.

- Hanka! - krzyknąłem. - Bierz rower i ukryjmy się! Pospiesz się!
Po drugiej stronie wzniesienia, na drodze umilkł ryk silnika, kiedy skryliśmy się w zagajniku

głogu i jarzębin.

- Co się dzieje? - Hanka klęczała obok mnie z trudem łapiąc powietrze po sprincie z rowerem

na ramieniu przez kawałek łąki.

- Ktoś jeszcze wpadł na ten sam pomysł co my - szeptałem.

42

- Kto?
- Zaraz zobaczysz.
Po chwili rzeczywiście ujrzeliśmy spacerujących po cmentarzu Angelikę i Kunę.
- Okłamała mnie - syknąłem.

43

ROZDZIAŁ SZÓSTY

Pierwsze spotkanie z Taedą

Hanka na razie o nic nie pytała, tylko obserwowaliśmy Angelikę i Kunę, podobnie jak my

wcześniej krążących pomiędzy nagrobkami. Angelika była najwyraźniej z czegoś niezadowolona i
nerwowo kręciła głową. Po chwili zniknęli nam z oczu.

- Rozmawiałem z Angeliką o arianach w Rudówce i ona mówiła, że nie został tu po nich

ż

aden ślad, a jednak po coś tu przyjechała - wyjaśniałem Hance.

- Może wcale nie szukała tu tego, o czym myślisz, tylko czegoś innego - zauważyła moja

towarzyszka. - Ciekawe, kim jest ten facet, który z nią tu przyjechał?

- Znam go aż za dobrze. To kombinator, włamywacz i teraz nagle pojawił się na tej

konferencji.

- Może w końcu mi wyjaśnisz, co ty tu robisz? Wspominałeś o jakiejś delikatnej sprawie,

więc jak nie chcesz, to nie mów.

- Ktoś, jeszcze nie wiem kto, szuka czegoś na zamku w Rynie. Powiadomił o tym pana

Andrzeja.

- To chyba dziwne. Po co on to robi? Przecież w ten sposób zwraca na siebie uwagę? Gdyby

nie to, nie przybyłbyś do Rynu, a on nie miałby konkurencji.

Te słowa Hanki dały mi wiele do myślenia. Faktycznie, czemu Taeda nie krył się ze swoimi

zamiarami? Co on chciał osiągnąć tymi listami? Nie przewidział, że dyrektor natychmiast poprosi
kogoś o pomoc?

- Sądzę, że są tylko dwie możliwości - odezwałem się po krótkim namyśle. - Ten ktoś chce

odwrócić naszą uwagę od prawdziwego celu swoich działań lub wręcz przeciwnie, rzuca wyzwanie.

- A czego on właściwie szuka?
- Jakiegoś medalionu - udzieliłem wymijającej odpowiedzi.
- To jest bardzo cenne? Przecież taki zabytek, nawet bardzo stary, nie jest szczególnie cenny.

Co ten poszukiwacz zrobi, kiedy odnajdzie medalion? Sprzeda go? Zachowa w swojej kolekcji?

Hanka uświadomiła mi, że popełniłem błąd. Mój szef zawsze w czasie rozwiązywania tego

typu zagadek starał się poznać motywy, sposób myślenia przeciwnika lub człowieka, który przed
laty przygotował skrytkę. Ja tego nie robiłem. Dopiero wieczorem miałem szansę poznać Taedę i
wtedy mogłem liczyć na znalezienie odpowiedzi na chociaż kilka z tych pytań.

Wstaliśmy i wyszliśmy z naszej kryjówki. Wyprowadziliśmy rowery z powrotem na polną

drogę. Właśnie nadjeżdżał nią jakiś traktor. Jego kierowca był w wieku około pięćdziesięciu lat,
miał mocno opaloną, pomarszczoną twarz. Był ubrany w krótkie spodenki, koszulę z zawiniętymi
rękawami i czapkę z daszkiem. Zatrzymał się przy nas.

- Dzień dobry! - przywitaliśmy go.
- Dzień dobry - odpowiedział chrapliwym głosem. - Cóż to dziś za dzień na wycieczki na ten

cmentarzyk? - zapytał uśmiechając się.

- Pan opiekuje się tym miejscem? - domyśliłem się.
- Tak, rodziny z Niemiec płacą mi parę groszy, żebym od czasu do czasu rzucił okiem, co tu

się dzieje. W pobliżu mam pola, więc tak czasami zerkam. Najpierw wy przyjechaliście, później
tamci, ale wtedy wy schowaliście się, chyba że chodziło o coś zupełnie innego - porozumiewawczo
mrugnął do mnie.

- Złapał pan nas - zażartowałem, a poczułem, że Hanka aż drgnęła, że nie zaprzeczyłem

44

podejrzeniom rolnika. - Przyjechaliśmy z Rynu, a w przewodniku przeczytaliśmy, że tu, w
Rudówce, mieszkali kiedyś arianie. Ciekawiło nas, czy coś po nich pozostało w tej okolicy.

- Gdzie tam. panie! - traktorzysta wyskoczył z kabiny i zapalił papierosa. - Tu nawet po tych

Niemcach, co mieszkali przed wojną, nie ma już śladu.

- A są jeszcze jakieś inne cmentarzyki w okolicy?
- Ten wojenny przy drodze do Rynu.
- Tamten widzieliśmy - powiedziałem.
- Tam w polu - mężczyzna obrócił się i wskazał za siebie, na pagórki. - I tam, jak się jedzie do

Szymonki, to za pierwszym gospodarstwem po lewej też jest takie miejsce na polach. Tam to nawet
w nocy różni tacy przyjeżdżali.

- Kto taki? - zaciekawiłem się.
- Raz to ludzie mówili, że w nocy przyjechała taksówka z tego hotelu w Mrągowie. Wysiadły

z niej trzy osoby. Poszli do tego zagajnika i po godzinie wrócili do samochodu. Rano ludzie
widzieli tylko jakiś głęboki na metr dół. Wie pan, tam nie ma grobów, nagrobków tylko, są takie
górki. Ktoś się właśnie w to wkopał, w miejsce, gdzie nieboszczyk miałby nogi. śadnych kości czy
resztek trumny w środku nie było. To tak, jakby ktoś specjalnie taką skrytkę, niby grób,
przygotował.

- Kiedy to było?
- Oj, dawno, kilkanaście lat temu.
Dokładnie wypytałem naszego rozmówcę, jak trafić do miejsc, o których mówił, i rozstaliśmy

się. Najpierw pojechaliśmy do zagajnika zagubionego wśród pagórków. Miedzą między polami
pszenicy dotarliśmy w pobliże pierwszego z cmentarzy. Poprowadziliśmy rowery przez
pięćdziesięciometrowy pas ugorów. Zagajnik był gęsto porośnięty krzewami, wśród których
sterczały pnie sosen o koronach wyświechtanych przez wiatry hulające tu wprost z jezior
mazurskich. Nagle znaleźliśmy się z dala od cywilizacji, a wokół tylko szumiały owady i śpiew
ptaków wybijał się jak solówki muzyków grających z orkiestrą symfoniczną. Słońce grzało tak, jak
tylko ono potrafi w letnie popołudnia, kiedy chce się nadstawiać do niego twarz. To czas równie
dobry na lenistwo w hamaku i rozmowy w ogródku przy szklankach kompotu z rabarbaru. Wtedy
najlepiej smakują papierówki, które właśnie spadły z drzewa. Twarde, kwaśne, a słodkie tam, gdzie
są nieco obtłuczone.

Z tego jasnego, słonecznego świata weszliśmy w krainę ciemności. Tam komary natrętnie

bzyczały nad uchem przecinając ciszę. Od razu poczułem w tym miejscu jakieś dostojeństwo, jakie
panuje na starych cmentarzach, gdzie każdy krok wydaje się zbyt głośny, a nasza obecność
niewłaściwa.

Szukaliśmy jakichkolwiek śladów grobów, lecz oprócz kilku kopczyków ziemi oraz

porozrzucanych kamieni nic nie odnaleźliśmy.

- Może ci arianie to niewłaściwy trop? - Hanka usiadła na głazie na brzegu zagajnika i

popijała wodę.

- Być może, ale trzeba sprawdzić wszystko - odpowiedziałem. - Czemu człowiek, który szuka

medalionu uaktywnił się właśnie teraz, kiedy trwa konferencja poświęcona braciom polskim?
Czego w Rudówce szukali Angelika i Kuna?

- Przypuszczasz, że oni też szukają tego skarbu?
- Tak. Jedźmy na drugi cmentarzyk.
Po chwili odpoczynku pojechaliśmy na południe od Rudówki. W polu znaleźliśmy podobny

zagajnik. Tam zarys grobów był czytelny, ale też nie było nagrobków czy jakichkolwiek tablic.

45

Potem jeszcze zrobiliśmy sobie wycieczkę polnymi drogami w stronę Rynu. Z daleka miasteczko
wyglądało jak przytulone do twierdzy skrytej w koronach drzew. Do Rynu wróciliśmy tuż przed
porą kolacji. Przed wejściem do hotelu stał młodzieniec nerwowo palący papierosa, który
wściekłym wzrokiem mierzył mnie od stóp do głowy.

- Robert, co ty tu robisz? - Hanka zdenerwowała się.
- Kto to jest? - chłopak wycelował we mnie palec wskazujący.
Wyglądał podobnie jak mężczyźni, którzy zaczepiali Angelikę. Specjalnie nosił koszulkę o

numer za ciasną, żeby widać było jego muskulaturę. Był nieco wyższy ode mnie.

- Kolega - Hanka oparła się o rower. - Mówiłam ci, żebyś tu nie przyjeżdżał. Ja tu pracuję.
- Właśnie widzę! - Robert denerwował się. - To się nazywa praca? Znalazłaś sobie nowego

faceta?

- To nie twoja sprawa!
- I co się, misiu, tak gapisz?! - warknął w moją stronę.
- Nie znamy się tak dobrze, żebyś mnie nazywał misiem - zauważyłem.
Narzeczonego Hanki na chwilę zatkało.
- Ten miglanc uczy zasad dobrego wychowania? - zapytał Hankę.
- Przywiózł mnie tu jachtem, chwilowo pracuje i mieszka w hotelu. Odczep się od niego.
- To on może tu mieszkać, a ja nie? - oburzył się Robert.
- Możesz wynająć pokój - Hanka wskazała w stronę drzwi prowadzących do recepcji.
- Umawialiśmy się, że przewaletujesz mnie tu kilka dni.
- To ty to sobie ubzdurałeś. Nie mogę tego zrobić, bo tu pracuję. Tłumaczyłam ci to.

Mówiłam ci też, żebyś sobie za dużo nie wyobrażał po naszej znajomości.

- Długo tu jeszcze będziesz tak sterczał? - Robert zerknął na mnie.
- Hola, kolego - zdenerwowało mnie to obcesowe traktowanie Hanki i mnie. - Myślę, że nie

powinieneś narzucać się Hance, a mnie traktować jak swojego koleżkę.

- Prosił cię ktoś o jakieś opinie? - Robert zrobił groźną minę i postąpił krok w moją stronę.
Byłem gotów się bronić, ale nagle pojawił ochroniarz. Młody człowiek w marynarce stanął

między nami i bacznie nam się przyglądał.

- Czy można w czymś panom pomóc? - zapytał.
- Dam sobie z nim radę - Robert nie odrywał wzroku ode mnie.
- Panowie mieszkają w naszym hotelu? - ochroniarz miał stanowczy ton głosu.
Zauważyłem, że wcisnął czerwony guzik na swoim radiotelefonie, zapewne wzywając

kolegów na pomoc.

- Ten pan jest tu na zaproszenie dyrektora - Hanka wskazała na mnie. - Ja tu pracuję, a ten pan

- spojrzała w kierunku Roberta - przyjechał do mnie w odwiedziny i już wyjeżdża.

- Jeszcze będziesz tego żałowała - Robert pogroził Hance palcem. - Ja cię tak łatwo nie

zostawię!

- Proszę, poprowadzę pana do bramy, żeby nie było już kłopotów - ochroniarz zwrócił się do

Roberta.

Ten pewnie chętnie wszcząłby jeszcze większą awanturę, ale zobaczył w drzwiach dwóch

potężnie zbudowanych pracowników ochrony.

- To ten facet jest kłopotem - wrzasnął Robert pokazując na mnie. - To on nieproszony wcina

się między wódkę a zakąskę.

Wtedy zauważyłem Angelikę, która z zainteresowaniem oglądała tę scenę. Robert

zrezygnował z dalszych dyskusji, odwrócił się i sam odszedł w kierunku rogu zamku, skąd mógł

46

dookoła budowli wyjść do miasteczka.

- Paweł, pamiętasz o naszym jutrzejszym rejsie? - Angelika na chwilę podeszła do mnie.
- Tak, po obiedzie - odpowiedziałem.
- Trzymam cię za słowo - Angelika obdarzyła mnie promiennym uśmiechem i poszła w tę

samą stronę co Robert.

Ochroniarze wrócili do hotelu, a my z Hanką odprowadziliśmy rowery do garażu.
- Ty też prowadzisz podwójną grę - zauważyła Hanka.
- Tak - przyznałem. - Mam tylko nadzieję, że to nie zepsuje relacji miedzy nami.
Wtedy Hanka wyciągnęła rękę w moją stronę, położyła mi dłoń na głowie i na chwilę

zamknęła oczy.

- Nie - powiedziała po chwili. - Uważaj na siebie, bo to bardzo niebezpieczna kobieta. Na

razie! - rzuciła, kiedy już weszliśmy do hotelu.

Ona poszła do swojego pokoju w skrzydle więziennym, a ja do siebie. Tego wieczoru

musiałem posiedzieć nad planami zamku. Kiedy bytem w połowie wysokości baszty poczułem, ze
mam ochotę na jakieś soczyste owoce. Zawróciłem i wyszedłem do miasteczka. Latem na
targowisku koło zamku można było kupić różne rzeczy, bo handlarze doskonale wiedzieli, że
dopiero wieczorem żeglarze zawijają do przystani i wtedy robią zapasy jedzenia. Kupiłem
czereśnie. Wracając na zamek zobaczyłem, że do knajpy po drugiej stronie ulicy wchodzą Angelika
i Robert. Zatrzymałem się zdumiony. Na moje szczęście o tej porze uliczkami miasteczka chodziły
tłumy turystów. Szedłem za jakąś parą zakochanych młodych ludzi. Zza nich starałem się zajrzeć na
taras pubu. Tak, Angelika i znajomy Hanki siedzieli przy tym samym stoliku i właśnie składali
zamówienie u kelnerki.

Zamyślony wracałem do swojego pokoju. Nie miałem ochoty na kolację. Umyłem tylko

owoce i jedząc je rozsiadłem się w krześle przy biurku. Obróciłem je przodem do otwartego okna i
w ten sposób mogłem obserwować ostatnie piruety mew, jeżyków i wróbli na tle nieba
rozświetlonego promieniami zachodzącego słońca. Majestatycznie przeleciała para łabędzi.
Nadleciało też kilka kaczek, których machania skrzydeł zawsze przypominały mi rozpaczliwe
próby latania ludzi, którzy przypięli sobie skrzydła. Gdzieś koło mojego okna głośno zaturkotały
gołębie, które już pewnie szykowały się do nocnego wypoczynku. Powinienem był zająć się pracą,
ale wciąż nie mogłem przestać myśleć o Angelice. Hanka też wyczuwała, że ta kobieta jest
niebezpieczna. Najwidoczniej widząc scenę przed hotelem postanowiła zyskać nowego sojusznika
w osobie Roberta. Tylko po co?

Zapikał dzwonek w moim telefonie komórkowym, co przypomniało mi, że za pół godziny

mam spotkanie z Taedą. Zostawiłem telefon w pokoju i wykradłem się na korytarz. Krążyłem po
nim nasłuchując, czy ktoś nie idzie w moją stronę. Wszędzie panowała cisza. Punktualnie o
dwudziestej wróciłem na schody. Jak wcześniej wspominałem, były one długie i dosyć strome.
Pełniły tylko funkcję pomocniczą łącząc skrzydło komturskie z więziennym. Na ścianie po prawej
stronie wisiała krata, w miejscu gdzie zaznaczono zarys otworu okiennego. Po lewej stronie było
zakratowane okienko z widokiem na klatkę schodową, prowadzącą w dół do recepcji i w górę na
poziom mieszkalny. Kiedy w nie zerkałem, zobaczyłem na wprost siebie ubraną na czarno,
zamaskowaną postać. W tym miejscu hotelu panował półmrok i trudno mi było po budowie ciała
rozpoznać, czy to kobieta, czy mężczyzna. Taeda zostawił mi na stopniu kopertę i uciekł do góry.
Musiałem najpierw zbiec na trzecie piętro skrzydła więziennego i wbiec na czwarte. Chwyciłem
lezący na podłodze list i ruszyłem w pościg.

Na czwartym piętrze było cicho i ciemno. Trochę na oślep pobiegłem przed siebie, do zakrętu

47

w lewo i do końca korytarza. Stąd nie było wyjścia. Nie! W połowie korytarza były schody w dół.
Zawróciłem do nich. Zbiegłem na półpiętro i wtedy z góry usłyszałem skrzypnięcie drzwi.
Zawróciłem na górę. Usłyszałem tylko trzask i odgłos czyichś pospiesznych kroków.

Znalazłem się znowu w miejscu, gdzie ostatnio widziałem Taedę, na trzecim piętrze skrzydła

więziennego. Stąd Taeda mógł uciec wszędzie, do skrzydła komturskiego, od razu do recepcji lub
do któregoś z pokoi na trzecim czy niższym piętrze. Znowu zemściła się na mnie nieznajomość
rozkładu przejść na zamku.

Wściekły na samego siebie pomaszerowałem w kierunku swojego pokoju. Mijając wejście do

baszty z klatką schodową zauważyłem w środku jakieś poruszenie. Wydawało mi się, że to był
Taeda!

- Zaczekaj! - krzyknąłem i natychmiast wbiegłem na schody.
Taeda przyspieszył. Wbiegając na czwarte piętro zobaczyłem, jak jego nogi znikają w dziurze

w suficie. Były tam niewielkie, uchylne drzwiczki, z których opuszczała się składana drabina.
Taeda uciekł na strych. Wyjąłem z kieszeni bluzy latarkę i ruszyłem za nim. Na górze zobaczyłem
coś porażającego. Drewniana więźba dachowa dużych budowli zawsze robiła na mnie ogromne
wrażenie. Tu otwarta przestrzeń długości kilkudziesięciu metrów, poprzetykana równymi rzędami
słupów i legarów była dla mnie jako miłośnika historii widokiem niezwykłym. Zawsze w takich
chwilach myślałem o cieślach, którzy starannie dopasowywali wszystkie elementy konstrukcji. W

ś

wietle mojej latarki pobłyskiwały metaliczne powłoki różnych instalacji. Taeda uciekł już ze

dwadzieścia metrów ode mnie. Sprawnie skakał z belki na belkę, sprytnie omijając powłoki
pomiędzy nimi. Domyślałem się, że pod warstwą izolacyjną były sufity. Pewnie wytrzymałby mój
ciężar, ale wolałem nie ryzykować, że wyląduję komuś na głowie.

Taeda w pewnym momencie zatrzymał się. Pewnie dotarł do końca poddasza i nie miał gdzie

dalej uciekać. Nerwowo świecił na prawo i lewo. Teraz już niespiesznie, pewny, że mam go w
pułapce, skakałem w jego stronę. Im byłem bliżej niego, tym bardziej coś mnie w nim niepokoiło.
Tamten, z którym spotkałem się na schodach miał na sobie ciemne adidasy i wąskie bojówki, ten
czarne pantofle i męskie spodnie.

Byłem w połowie drogi do niego, kiedy w czasie skoku nagle poczułem paraliżujący ból.

Doskonale znałem to uczucie. Zostałem porażony prądem z paralizatora. To oznaczało, że Taeda
miał wspólnika. Upadłem uderzając się boleśnie o jakąś grubą belkę.

Nie wiem, ile czasu tak leżałem. Nie miałem ze sobą zegarka. Wokół mnie niepodzielnie

panowały ciemności. Nie docierał do mnie żaden odgłos, bo w głowie strasznie mi huczało. Pod
palcami poczułem, że ktoś troskliwie ułożył mnie na dwóch leżących obok siebie legarach. Taki
element konstrukcji znajdował się w osi dachu. To oznaczało, że gdzieś przed sobą i za sobą mam
słupy. Nic jednak nie widziałem. Obmacałem swoje kieszenie. Ktoś zabrał mi list Taedy, latarkę,
scyzoryk i kartę otwierającą drzwi do mojego pokoju.

To nie mógł być Taeda, bo po co zostawiałby dla mnie kopertę i później ją zabierał. „Kto daje

i zabiera, ten się w piekle poniewiera” - pamiętałem jak z kolegami, jako kilkuletnie dzieciaki,
krzyczeliśmy takie powiedzenie. Może jednak Taeda chciał mnie tym spotkaniem wciągnąć w
pułapkę? To co się tu wydarzyło oznaczało, że mój konkurent miał współpracownika, który
zaatakował mnie od tyłu. Pewnie leżał zaczajony na jakiejś belce wyżej na krokwiach.

Postanowiłem, że muszę jakoś się stąd wydostać. Poczołgałem się przed siebie i dotarłem do

jednego z potężnych słupów dźwigających dach. Usiadłem i oparty o niego starałem się
przeanalizować sytuację. Drzwiczki prowadzące na czwarte piętro powinny być gdzieś w podłodze.
Powinienem zawrócić i wypatrywać, gdzie będzie widoczna słaba poświata przebijająca z piętra

48

niżej. Powoli czołgałem się w ciemnościach. Cały czas musiałem badać belkę przed sobą, by nie
wpaść w jakąś dziurę lub nie uderzyć głową w słup. Nie wiem, ile czasu to trwało, ale w pewnym
momencie wyczułem, że dotarłem do skosu dachu. Może maszerowałem w niewłaściwą stronę?
Zawróciłem i znowu po męczącej wędrówce dotarłem do skosu. Oczy i głowa bolały mnie od
ciągłego wpatrywania się w ciemność. Byłem w pułapce. Może Taeda wyniósł mnie gdzieś?
Przecież nie mógł mnie ze wspólnikiem dźwigać przez hotel, więc zostałem na poddaszu. Nie
miałem szans znaleźć wyjścia po ciemku, więc po prostu ułożyłem się na belkach i zasnąłem.

Ś

niło mi się, że ktoś woła mnie. Rozpoznałem głos Hanki. Potrzebowała pomocy. Brnąłem w

ciężkich jak smoła ciemnościach w jej stronę. Skulona, była uwięziona w kręgu z gęsto
ustawionych, najeżonych kolcami prętów. W mroku panującym wokół wydawała mi się jakby
zawieszona w powietrzu. Podszedłem do ogrodzenia i zacząłem je rozchylać. Zaczęły mnie
oplątywać nitki gęstej i lepkiej pajęczyny. Wreszcie rozsunąłem przeszkody na tyle, żeby Hanka
mogła wyjść. Wsunąłem do środka rękę chcąc pomóc Hance. Wtedy ona wyprostowała się i
odwróciła do mnie swoją twarz. To była Angelika! Ta zmiana tak mnie wystraszyła, że obudziłem
się.

Czułem, że jest mi zimno, ale dostrzegłem też światło docierające na poddasze przez

ś

wietliki. Z trudem wstałem i wyprostowałem się. Byłem zmęczony nocnym koszmarem i spaniem

na twardej belce. Powoli wędrowałem wypatrując klapy w podłodze. Szybko ją odnalazłem i
kalecząc sobie palce przesunąłem język zamka, by ją otworzyć. Opuściłem drabinę i zszedłem na
czwarte piętro. Za oknami na korytarzu widziałem, że był wczesny ranek. Zszedłem do drzwi
swojego pokoju i zobaczyłem, że są zamknięte. Nacisnąłem klamkę i one ani drgnęły.
Powędrowałem do recepcji. Była tam tylko jedna pracownica, która wystraszona patrzyła na mnie.
W szkle regału z pamiątkami zauważyłem, że cały byłem umorusany kurzem.

- Proszę pani - zacząłem i dostrzegłem, że ona naciska jakiś niewidoczny dla mnie guzik pod

blatem. - Miałem pewną kłopotliwą przygodę, nie mam karty otwierającej drzwi do mojego pokoju.
Nazywam się Paweł Daniec i mieszkam w skrzydle komturskim. na trzecim piętrze.

Recepcjonistka sprawdzała coś w komputerze, a w tym czasie w recepcji pojawiło się dwóch

pracowników ochrony. Stanęli przy kontuarze i przyglądali mi się z uwagą.

- Jak to się stało, że zgubił pan kartę? - zapytała mnie pracownica hotelu.
- To długa opowieść i wszystko wyjaśnię pani dyrektor Agacie, ale teraz chciałbym

sprawdzić, czy nikt nie włamał się do mojego pokoju - odpowiedziałem.

- Panowie pójdą z panem i wszystko sprawdzą - usłyszałem.
Czułem się jak złoczyńca, ale rozumiałem podejrzliwość ochroniarzy i recepcjonistki.

Wróciliśmy pod drzwi mojego pokoju.

- Karta mieszkańca tego pokoju jest w czytniku przy drzwiach - powiedział ochroniarz

patrząc na światełko widoczne nad numerem pokoju. - Chyba w środku ktoś jest. Nie możemy tak
wchodzić do zajętego apartamentu.

- Ja tam mieszkam, tylko wszystkie moje dokumenty zostały w środku - wyjaśniałem.
Jeden z ochroniarzy wrócił do recepcji. Po paru minutach zza drzwi usłyszałem dzwonek

telefonu. Umilkł on po jakimś czasie. Dopiero wtedy towarzyszący mi pracownik ochrony wsunął
swoją kartę w zamek i weszliśmy do środka. Zapaliliśmy światło. W pokoju wszystko było tak, jak
to zostawiłem. Musiałem najpierw wylegitymować się.

- Przepraszam za problem, jutro wszystko wyjaśnię pani dyrektor - zapewniałem.
Ochroniarze życzyli mi spokojnych snów i wyszli. Zajrzałem do szafy. Ktoś z pewnością

przesuwał wieszaki z ubraniami. W szufladzie biurka panował porządek, ale też byłem przekonany,

49

ż

e włamywacz przeglądał moje notatki i zebrane przeze mnie papiery. Włączyłem laptop. W

rejestrze komputera były zapisane dwie nieudane próby złamania hasła dostępu. Zyskałem
pewność, że Taeda wciągnął mnie w zasadzkę, żeby sprawdzić, co wiem na interesujący go temat.
Spojrzałem na zegarek. Była piąta. Wykąpałem się i rzuciłem do łóżka. Obudziłem się o dziewiątej
i natychmiast wstałem. Kwadrans później zszedłem na śniadanie. Tym razem wziąłem sobie
jajecznicę i parówki. W trakcie posiłku do jadalni weszła pani Agata. Miała poważną minę.

- Dzień dobry. Smacznego! - przywitała się ze mną. - Słyszałam, że miał pan w nocy jakaś

przygodę.

- Dzień dobry - powiedziałem wstając. - Proszę, niech pani usiądzie - zaprosiłem ją.
Usiadła i badawczo mi się przyglądała.
- Wczoraj wieczorem człowiek, który poszukuje skarbu na zamku, umówił się ze mną na

spotkanie - relacjonowałem. - Niestety, podstępnie wciągnął mnie w zasadzkę. Użył paralizatora i
uwięził mnie na poddaszu zamku. Zabrał moją kartę i włamał się do mojego pokoju.

- Czy coś panu zginęło?
- Nie, jego interesowały moje notatki i usiłował przejrzeć zawartość mojego komputera.
- Ach tak - pani Agata chyba mi nie dowierzała. - A jak ten ktoś umówił się z panem na

spotkanie?

- Podrzucił mi list na próg pokoju. Jestem pewny, że ten ktoś doskonale zna rozkład

pomieszczeń hotelowych.

- Znowu sugeruje pan, że jest to ktoś z naszych pracowników? - w głosie dyrektorki

wyczułem nutkę zniecierpliwienia.

- Na razie nie mam co do tego pewności.
- Myślę, że wyciąga pan błędne wnioski. Słyszałam też o jakiejś awanturze przed hotelem z

człowiekiem, który miał do pana pretensje o to, że podrywa mu pan dziewczynę. Nie mam
doświadczenia w kontaktach z detektywami, ale przyznam, że pana metody mnie zdumiewają. Nie
zdziwi się pan, jeśli podzielę się moimi obserwacjami z panem Andrzejem?

- Naturalnie - kiwnąłem głową.
- śyczę panu owocnej pracy - pani Agata wstała i odeszła.
Po śniadaniu, wracając do swojego pokoju postanowiłem przeprowadzić jeszcze jeden mały

eksperyment. Poszedłem na trzecie piętro skrzydła więziennego. Znalazłem tam wejścia do dwóch
pomieszczeń magazynowych. Wsunąłem kartę do pierwszego zamka. Szczęknęło i zajrzałem do
małego pokoiku. Sprawdziłem drugie drzwi. W tych zawiasy cicho skrzypiały. To był ten sam
odgłos, jaki słyszałem wczoraj ścigając tu Taedę. W całym hotelu drzwi pokoi gości otwierały się
bezszelestnie. To oznaczało, że wieczorem Taeda uciekając ukrył się przede mną w magazynku.
Goście hotelowi nie mieli dostępu do tego typu pomieszczeń. To mogło wskazywać, że albo Taeda
był pracownikiem hotelu, albo doświadczonym włamywaczem jak Kuna.

50

ROZDZIAŁ SIÓDMY

Rejs do Wejdyk

W swoim pokoju włączyłem komputer i zająłem się przeglądaniem książek. Musiałem

usystematyzować wiedzę na temat przeszłości Rynu i ryńskiego zamku. Wspominałem już o epoce
walk dynastycznych na Litwie w XIV wieku, co nie pozostało bez wpływu na losy zamku w Rynie.
Tu, z przerwami, była siedziba komtura. Jednak zamek przede wszystkim miał duże znaczenie
gospodarcze. Tutejszy komtur miał do dyspozycji sporą flotę łodzi rybackich. Młyn w Rynie był
napędzany wodą płynącą prawie dwustumetrowej długości kanałem między jeziorami Ołów i
Ryńskim. Zamek w pierwotnej wersji był o wiele skromniejszy, tylko z dwoma skrzydłami
mieszkalnymi, niski. Dopiero w ostatnich dwudziestu latach XIV wieku postanowiono go
rozbudować. Zmieniono wówczas układ piwnic, przyziemia. Wtedy na wysokości pierwszego
piętra drewniany krużganek obiegał dziedziniec, a na wyższe kondygnacje przechodziło się
schodami w grubości murów.

W czasie Wielkiej Wojny Polski z Zakonem w latach 1409-1411 w okolicy Rynu pojawiły się

litewskie oddziały, których zadaniem były odwrócenie uwagi przeciwnika. W 1412 roku arsenał w
Rynie był bardzo skromny: dwa działa na kamienne kule, dziesięć kusz, dwie beczki bełtów i cztery
topory, nie licząc uzbrojenia zakonników. W 1418 roku, nim zamek znowu na krótko stał się
siedzibą komtura, artyleria zamkowa liczyła o dwadzieścia dział więcej, a do siedemdziesięciu
dwóch kusz przygotowano ponad czternaście tysięcy pocisków. W zakonnej stadninie było około
dwustu koni, prawie tyle samo bydła, kilkaset świń i owiec.

Zimą, na przełomie 1455 i 1456 roku, podczas wojny trzynastoletniej, zamek w Rynie

oblegały wojska Związku Pruskiego wspierane posiłkami z Mazowsza. Wtedy pod murami zamku
doszło do bitwy, w której odsiecz zakonna rozniosła wojska powstańców. Również na początku
XVI wieku, kiedy Zakon szykował się do kolejnej wojny z Polską, Ryn miał odegrać ważną rolę
jako twierdza wśród puszczy. Po sekularyzacji zakonu krzyżackiego zamek w Rynie stał się
zameczkiem myśliwskim. W XVII wieku na Ryn najechały oddziały tatarskie lub też partyzantów z
Mazowsza, którzy udawali Tatarów chcąc zastraszyć mieszkańców Prus, wówczas władanych przez
lennika nielojalnego wobec polskiego króla. Pod koniec XVIII wieku zamek został sprzedany przez
pruskie władze prywatnym właścicielom. Dopiero pod koniec XIX wieku warownię odkupiono
przeznaczając ją na więzienie.

Z tego co przeczytałem wynikało, że najbardziej powinny mnie interesować dwa najstarsze

skrzydła: południowo-wschodnie i północno-zachodnie, czyli obecnie komturskie i myśliwskie.
Moim zdaniem, jeśli skrytka z medalionem istniała, to mogła znajdować się tylko tam. W czasach
nowożytnych nie udałoby się ukryć taktu, że na zamku znajduje się ten skarb.

Zmęczony wstałem od biurka i zrobiłem kilka kroków, żeby rozprostować nogi. Wtedy

zobaczyłem, że pod drzwiami ktoś wsunął do pokoju małą karteczkę. Podniosłem ją i przeczytałem
to, co tam było napisane:

Słyszałem, co Pana spotkało. Bardzo mi przykro. Niech pan będzie w swoim pokoju o

dwudziestej. Wtedy zadzwonię do Pana.

Taeda

Czyżby Taeda udawał i starał się zrobić mi kolejnego psikusa? Właśnie w tym momencie

51

zadzwonił telefon. Podniosłem słuchawkę.

- Paweł? - usłyszałem głos Angeliki. - To ty?
- Tak - odpowiedziałem.
- Nie przyszedłeś na konferencję, ale może przynajmniej przyjdziesz na obiad. Chyba nie

chcesz głodny pływać ze mną na „Czarnej Perle”?

- Nie. Już schodzę.
- Tak myślałam, już ci coś zamówiłam.
Wyłączyłem komputer i wyszedłem z pokoju. Najpierw zszedłem do recepcji. Na szczęście za

kontuarem była już inna pracownica niż w nocy. Zapytałem ją, czy istnieje możliwość, by
sprawdziła, skąd ostatnio dzwoniono pod mój numer telefonu. Dowiedziałem się, że bez trudu ustali
to. Dopiero wtedy poszedłem do restauracji. Angelika była sama przy stoliku. W drzwiach mijałem
uczestników konferencji. O dziwo, nigdzie nie widziałem Kuny. Kiedy tylko dosiadłem się, podano
mi botwinkę, a jako danie główne filet z sandacza w sosie z kurkami.

- Paweł, możesz mi wyjawić, jaki jest cel twojego pobytu w Rynie? - Angelika zapytała w

trakcie posiłku.

- Jak ci mówiłem przy ognisku, zajmuję się rozwiązywaniem zagadek historycznych -

opowiadałem. - Nie inaczej jest i teraz.

- Czego tym razem szukasz?
- Podobno na zamku jest coś schowane. To tylko legenda, którą sprawdzam. Nie zawsze

poszukiwania są owocne.

- A przy okazji możesz wypocząć w fajnym hotelu - dopowiedziała Angelika.
- Nie o to chodzi. Mieszkając tu mogę swobodnie działać na terenie zamku. Wydaje mi się

też, że powoli zbliżam się do rozstrzygnięcia.

- Wiesz, gdzie jest skarb?
- Nie. Nie wiem nawet dokładnie, czym on tak naprawdę jest.
- To czemu mówisz, że jesteś już blisko znalezienia tego, czego szukasz?
- Bo niekiedy wystarczy tylko właściwy trop.
- A co tu jest tym tropem?
- Troje ludzi.
Angelika zdziwiła się moją odpowiedzią.
- Oni wiedzą, gdzie to jest ukryte? - zapytała.
- Nie, oni też tego szukają. A ty już kończysz swój pobyt na konferencji?
- Tak, ale jeszcze będę krążyła po tej okolicy, tyle że moją „Czarną Perłą”. Dopiero teraz

rozpocznę swój urlop.

- Spodobał ci się zamek? - zapytałem chcąc wybadać, czy powodem przedłużenia jej pobytu

w Rynie jest chęć odnalezienia medalionu.

- Hotel w zamku jest fascynujący. Robi ogromne wrażenie dopracowaniem każdego detalu.

Zostaję tu. żeby jeszcze obejrzeć parę rzeczy. Jest jeszcze coś - tajemniczo uśmiechnęła się. -
Chodzi mi o ciebie. Obiecałeś mi regaty, a nic nie sprawia mi takiej przyjemności jak dreszczyk
emocji związany z takimi wyścigami.

- Cóż, nie pozostaje mi nic innego jak poznać bliżej jacht mojego przeciwnika - powiedziałem

kończąc posiłek. - Poczekasz chwilę, aż się przebiorę?

- Pójdę z tobą. Nie miałam okazji obejrzeć pokoi hotelowych.
Nie wypadało mi jej odmówić, więc zaprosiłem ją do siebie. Była autentycznie zachwycona

wystrojem wnętrz. W łazience założyłem coś odpowiedniejszego do rejsu żeglarskiego, a kiedy

52

byłem już gotowy zobaczyłem, że Angelika przegląda Biblię, która leżała na moim biurku.

- Ta zagadka ma jakiś związek z czasami biblijnymi? - zapytała.
- Chyba tak - udzieliłem wymijającej odpowiedzi.
Pomaszerowaliśmy do portu i weszliśmy na pokład „Czarnej Perły”. Postawiliśmy żagle i

wypłynęliśmy na Jezioro Ryńskie. Wiał słaby, zachodni wiatr, więc w leniwym tempie płynęliśmy
półwiatrem na południe. Skierowaliśmy się na wieś Rybical i potem halsowaliśmy na północ, w
kierunku Zatoki Rominek, omijając wyspę Gołą Zośkę opływaliśmy półwysep, za którym leżała
wieś Wejdyki.

Podczas żeglowania zauważyłem, że Angelika trzymając rumpel spoważniała. Gdzieś

zniknęły jej łagodność i kokieteria. Mało się odzywała. Bardziej rozkoszowaliśmy się podmuchami
wiatru, świetną pogodą i pięknymi widokami. Z wody wieś Wejdyki tworzyła bardzo sielski
obrazek. Moją uwagę przykuły jednak zabudowania leżące na zachód od niej. Niski, murowany
dom stał w cieniu krzaków bzu nie więcej niż trzydzieści metrów od brzegu. Nad samą wodą był
drewniany hangar na słupach, z pomostem wychodzącym na dziesięć metrów w jezioro. To była
chyba dawniej chata jakiegoś rybaka. Teraz dwaj starsi mężczyźni siedzieli na deskach przystani z
nogami zwisającymi nad wodą i wpatrywali się w spławiki kiwające się na maleńkich falach.

- Ciche i spokojne miejsce na jesień życia - powiedziałem do Angeliki.
- Ja chciałabym emeryturę spędzić na poszukiwaniu i poznaniu tego, na co nie miałam czasu

w ciągu całego życia. Chcesz tam podpłynąć?

- Spłoszymy im ryby.
- A może jakieś od nich kupimy? - wskazała na budynek małej wędzarni, z której dym snuł

się leniwie nad jezioro. - Nie masz ochoty na coś swojskiego?

- Mam - przyznałem. - Podpłyńmy do tych panów i ich zapytamy o ryby.
- Przepraszam, mają panowie ryby na sprzedaż?! - Angelika stanęła na burcie i zawołała do

nich.

Obaj spojrzeli na siebie, a potem jeden z nich kiwnął twierdząco głową. Zwinęli wędziska, a

my przycumowaliśmy do pomostu. Teraz mogliśmy lepiej się im przyjrzeć. Wyglądali na braci.
Obaj mieli pogodne twarze z oczami otoczonymi wianuszkiem zmarszczek świadczących, że lubili
się śmiać. Na pierwszy rzut oka wzbudzali sympatię. Różniły ich odcień cery, ubranie i dłonie.
Jeden, ubrany w drelichy i koszulę w kratkę wyglądał tak, jakby całe życie pracował na dworze.
Drugi miał na sobie czarne spodnie z podwiniętymi nogawkami i czarną koszulę oraz starannie
zaczesane na bok siwe włosy. Jego towarzysz strzygł się krótko, na jeża.

- Na co państwo mają ochotę? - ten w drelichu podszedł do siatki zanurzonej w wodzie,

uwiązanej do palika i podniósł ją. W środku widać było błyszczące się łuski ryb, ich jasne brzuchy,
a nawet czarną wstęgę węgorza.

- Myślałam, że panowie coś wędzą - Angelika chyba była rozczarowana.
- Weźmie pani taką rybkę, mąż ją pani oprawi, a pani mu ją poda usmażoną - zachęcał

staruszek. - Nie ma nic lepszego niż taka rybka - cmoknął dla podkreślenia swych słów.

- Ci państwo chyba nie są małżeństwem - zauważył drugi staruszek patrząc na nas badawczo.
- Nie, ma pan rację - przyznałem.
- Julek, przestań ich badać, bo teraz młodzi ludzie inaczej żyją - ten w drelichach roześmiał

się. - Mój brat jest emerytowanym księdzem, ale wciąż chciałby być misjonarzem.

- Janusz, ty mnie nie strofuj - bronił się ksiądz. - Rozumiem nowoczesność, ale nie godzę się,

kiedy ludzie traktują swój związek jak przelotną rozrywkę, prawie że transakcję kupna-sprzedaży.
Miłość to piękne uczucie i nie tylko przez pierwsze lata absolutnej fascynacji, ale i później, kiedy

53

razem prowadzi się ten swój okręt życia przez różne burze.

- Przecież widzisz, że pływają na jednej łódce, a nawet ten pan dał narzeczonej potrzymać ster

- wtrącił Janusz.

- To jacht mojej koleżanki i wypłynęliśmy tylko na krótki rejs. Na wieczór muszę wrócić do

Rynu - powiedziałem.

Zauważyłem niesmak na twarzy pana Janusza, któremu chyba nie podobało się, że jacht może

należeć do kobiety.

- To co będzie z tą rybką? - rzeczowo zapytał.
- Miałam ochotę na coś wędzonego - Angelika mówiła niespodziewanie zmienionym głosem,

cicho, jakby czegoś się bała.

Wyglądała na wystraszoną i to nie rozmową, ale osobą księdza Juliana.
- Tam to ja robie kiełbaski, akurat znajomy zarżnął świniaka - tłumaczył pan Janusz. - Jak

pani chce, to sam przygotuję rybkę do smażenia.

- Po prostu zaprośmy państwa na kolację - odezwał się ksiądz Julian.
- Julek! - pan Janusz był zniecierpliwiony.
- Kupimy te ryby po cenie wyższej niż zwykle, ale pan je usmaży i razem je zjemy -

zaproponowałem.

- Niech będzie - zgodził się pan Janusz.
- Państwo będą naszymi gośćmi - oponował ksiądz.
- Proszę księdza, wprosiliśmy się, więc proszę przystać na nasze warunki - argumentowałem.
- No pewnie - pan Janusz kiwnął głową.
- Nigdy w życiu - ksiądz Julian był oburzony. - Mało kto tu do nas zagląda i nie ma do kogo

gęby otworzyć, a ty od razu chcesz od gości brać pieniądze.

- Pax! - Angelika przerwała dyskusję. - Zrobimy imprezę składkową. Ja też coś mam w

swoich zapasach, dołożę się i razem coś przyrządzimy. Paweł sklaruje jacht, pan Janusz przygotuje
ryby, a ja zajmę się przygotowaniem kolacji.

- A ja?! - upomniał się ksiądz Julian.
- Ty odpraw modły o lepsze połowy ryb, bo jak zawsze będziesz miał takie skrupuły, to

niedługo cała okolica zwali nam się na głowę do darmowej jadłodajni.

Ksiądz Julian usiadł na pomoście i śledził jak robię porządki na jachcie. W tym czasie

Angelika zabrała z kabiny reklamówkę z jakimiś produktami, a pan Janusz skrobał i patroszył ryby.

- Pan ma na imię Paweł? - zagadnął mnie ksiądz Julian.
- Tak.
- Czym pan się zajmuje?
- Jestem muzealnikiem.
- Konserwuje pan zabytki i oprowadza wycieczki?
- Nie. Między innymi zajmuję się poszukiwaniem zaginionych dzieł sztuki, rozwiązywaniem

zagadek historycznych. Jestem kimś w rodzaju muzealnego detektywa.

- I co pana sprowadza w te okolice?
- Zagadka.
- Tu?
- W Rynie -sprostowałem.
- Pewnie pan nie może powiedzieć, o co chodzi?
- Na razie nie. Wierzę, ze niekiedy naszymi poczynaniami kieruje jakaś siła, która sama

podsuwa nam swą pomocną dłoń. To chyba nie jest przypadek, że tu trafiłem i spotkałem księdza.

54

- Jestem na emeryturze, ale zawsze służę pomocą. Pan długo zna tę koleżankę?
- Od kilku dni.
- To pana sympatia?
- Nie, chyba będziemy rywalizowali ze sobą, bo wyzwała mnie na regaty.
- A pan chce tej walki?
Milczałem nie wiedząc jak dobrze wyjaśnić targające mną uczucia. Z jednej strony

wiedziałem, że „Smaragdus” nie ma szans w wyścigu z „Czarną Perłą”. Co może zdziałać
drewniany jacht w pojedynku z łódką zaprojektowaną na regaty? Moja męska próżność i chęć
zaimponowania pięknej kobiecie nie pozwalały mi jednak wycofać się.

- Największe dylematy człowieka wiążą się z niemożnością powiedzenia „nie” - ksiądz Julian

pokiwał głową. - To największy nasz problem od czasów Adama i Ewy.

- Koniec teologii, czas na strawę dla ciała! - krzyczał pan Janusz wychylając się z okna

chatki.

Poszliśmy tam z księdzem. Na parterze domu były kuchnia i dwa pokoje, do tego

mikroskopijna łazienka. Na stryszku znajdował się skład na różne rzeczy. Usiedliśmy w kuchni
przy stole. Ksiądz Julian przeżegnał się przed posiłkiem. Wtedy Angelika patrzyła przez okno na
jezioro. Pan Janusz rozdzielił wszystkim smażone okonie, sałatkę z pomidorami i truflami.

W czasie kolacji dowiedzieliśmy się, że pan Janusz całe życie spędził nad Jeziorem Ryńskim.

Był rybakiem, drwalem i cieślą. Najdalej pojechał w życiu do Giżycka i Mrągowa. Jego brat,
ksiądz, dla odmiany zwiedził wiele krajów, bo był misjonarzem w Afryce, pracował na Bliskim
Wschodzie i w Azji południowo-wschodniej. Pokazywał nam albumy z pięknymi zdjęciami i
nieliczne pamiątki. Wielokrotnie jego życie było zagrożone, ale zawsze, jak mówił, dzięki
wstawiennictwu opatrzności, wychodził cało z opresji. Na fotografiach były wspaniałe widoki
dzikiej przyrody, zabytków - śladów dawnych cywilizacji. W oddzielnym albumie umieścił portrety
ludzi, których spotykał. Wielokrotnie widać było na nich kontrast: wojnę i śmiejące się dzieci,
biedę i miłość matek tulących niemowlaki, zapomniane przez Boga zakątki świata i radość ludzi,
którzy potrafili się bawić nawet tym, że jakiś człowiek z obcego kraju chce ich uwiecznić na
fotograficznej kliszy. Robiło się późno, a ja musiałem na dwudziestą wrócić do zamku.

Pożegnaliśmy sympatycznych staruszków.
- Niech pan uważa na siebie - szepnął mi na ucho ksiądz Julian. - Niech pan jeszcze tu kiedyś

przyjedzie lub przypłynie. Wtedy dłużej sobie pogadamy - uścisnął mi rękę.

Angelika w czasie tego spotkania wyglądała na bardzo przygaszoną i dopiero kiedy

odpłynęliśmy od przystani, odzyskała dawny wigor. Musieliśmy nieźle się napocić, by w
wieczornym, słabym wietrze rozpędzić „Czarną Perłę”. Kiedy jacht złapał już wiatr w żagle,
wydawał się sunąc po wodzie jak łyżwiarz po gładkiej tafli wody. Angelika potrafiła złapać
najsłabsze podmuchy, ujarzmić je i wykorzystać, by łódź nie zwalniała. Do Rynu dopłynęliśmy na
kilkanaście minut przed wyznaczonym mi przez Taedę czasem rozmowy. Pomagałem Angelice
zwinąć żagle, ale ona widząc mój pośpiech stanęła oparta o maszt i tylko na mnie patrzyła.

- Umówiłeś się jeszcze z kimś? - zapytała.
- Tak.
- Z tą twoją kucharką? Wolisz towarzystwo bardzo młodych kobiet?
- Nie, czekam na ważny telefon służbowy - odpowiedziałem. - Wybacz, ale... - zerknąłem na

zegarek.

- Leć, jeśli przeze mnie mają cię wyrzucić z pracy - Angelika roześmiała się. - Jakbyś chciał

jeszcze ze mną porozmawiać, to znajdziesz mnie wieczorem w wiosce żeglarskiej. Będzie dzisiaj

55

fajny koncert szantowy.

Podziękowałem Angelice za wspólny rejs i pobiegłem na zamek. W swoim pokoju znalazłem

się w chwili, kiedy drugi raz zadzwonił telefon.

- Paweł - sapnąłem do słuchawki.
- Taeda - usłyszałem przytłumiony, jakby sztuczny głos.
- Kim jesteś? - zapytałem po trwającej chwilę męczącej ciszy.
- Poszukiwaczem - teraz wyraźnie rozpoznałem, że ktoś używa jakiegoś przetwornika

dźwięków, bym go nie rozpoznał.

- Znam cię?
- Wolałbym, żeby tak nie było.
- Co było w tym liście, który mi zostawiłeś?
- Odpowiedzi na pytania, które chciałbyś zadać.
- Skąd wiesz, o co bym zapytał?
- Domyśliłem się. Teraz te informacje mają twoi wrogowie, więc pytaj, a ja będę mówił.

Zostały ci jeszcze tylko dwie i pół minuty.

- Czemu tylko tyle?
- Tracisz czas! Pytaj!
- Skąd wiesz o medalionie?
- Z odpisów ze starej księgi.
- Co to za księga?
- Podobno jakaś kronika. Nie wiem, gdzie ona teraz jest.
- A co było w niej napisane na temat medalionu?
- Medalion powstał z czarnego kamienia znalezionego w potoku Jabbok, w miejscu, gdzie

Jakub miał przechodzić bród...

- I stoczył walkę z tajemniczym „kimś”? - domyśliłem się.
- Tak. To podobno nim przeciwnik ugodził Jakuba w biodro. Moc tego kamienia była

niezwykła i korzystali z niej assasyni. Potem zdobyli go krzyżowcy. Ten kamień został oprawiony i
stał się medalionem wielkich mistrzów. Zapewniał im zwycięstwo. Pozostawiono go w Rynie, w
nowym komturstwie, by pomagał zwyciężać Litwinów.

- Skąd tyle o nim wiesz?
- W księdze było napisane po łacinie: „Czarny Medalion Mistrzów, zwany Jabbokiem, ukryto

w miejscu nad Rhein, by pomagał zwyciężać wrogów ze wschodu”.

- Rhein to rzeka Ren i przedwojenna nazwa Rynu.
- Właśnie. Nie wiem tylko, gdzie to dokładnie jest. Na zamku? W miasteczku?
- Czy masz ten łaciński tekst?
- Znam go tylko jako niemiecki odpis.
- Może nie być wierny łacińskiemu oryginałowi - zauważyłem.
- Pamiętaj jeszcze o jednej rzeczy: ten medalion mógł rzeczywiście przynosić szczęście

Krzyżakom, ale tylko do pewnego czasu. Co się wtedy stało? Kończę. Będę się z tobą kontaktował.

- Czekaj! - prosiłem, mimo że usłyszałem trzask odkładanej słuchawki.
Kiedy stanąłem w drzwiach, rozległ się dzwonek telefonu. Bałem się, że kiedy odbiorę

połączenie, to skasuję wpis z numerem telefonu, z którego dzwonił Taeda. Szybko zbiegłem do
recepcji. Zdążyłem podejść do kontuaru przed dużą grupą niemieckich turystów.

- Może pani sprawdzić, z jakiego telefonu do mnie przed chwilą dzwoniono? - poprosiłem

podając numer swojego pokoju.

56

Recepcjonistka zerknęła do komputera i po kilkunastu minutach położyła przede mną

karteczkę z trzema cytrami.

- To numer wewnętrzny? - upewniłem się.
- Tak.
- Którego pokoju.
- Taki sam jak numer telefonu.
- Niech mi pani powie, kto tam mieszka.
Pracownica hotelu jeszcze raz zerknęła na cyferki.
- Pani Agata, pani dyrektor - powiedziała najwyraźniej zdziwiona.
- Gdzie ona teraz jest?
- Nie wiem, przepraszam - skierowała wzrok na zniecierpliwionego pilota wycieczki.
- Dziękuję - uśmiechnąłem się do recepcjonistki.
Wróciłem do swojego pokoju. Ze swojego telefonu komórkowego zadzwoniłem do pani

Agaty, na numer jej komórki.

- Taeda?! - zapytałem, kiedy zgłosiła się.
- Kto mówi?
- Taeda, wiem, że to ty.
- Pan Paweł? - w jej głosie wyczułem irytację. - Jestem na spotkaniu z panem dyrektorem,

oddzwonię do pana. Zaraz... Tak, panie dyrektorze? - rozmawiała chyba z panem Andrzejem. -
Dobrze... Panie Pawle, pan dyrektor zaprasza pana na spotkanie. Może pan zejść do restauracji?

- Tak, oczywiście.
Błyskawicznie przebrałem się w strój odpowiedni na wieczorne wyjście do restauracji i

zbiegłem do Refektarza. Pan Andrzej i pani Agata zajmowali stolik w kącie sali. Podszedłem do
nich, przywitałem się i usiadłem na wskazanym mi krześle.

- Jak pańskie poszukiwania? - pan Andrzej zapytał.
- Prowadzę je bardzo intensywnie.
- Wiem, wiem. Pani Agata mi opowiadała. Dzwoniliśmy po pana, ale wciąż pan rozmawiał

przez telefon. Proszę powiedzieć, czego się pan dowiedział?

- Przepraszam, pani Agato - spojrzałem na dyrektorkę - czy od godziny dwudziestej

wychodziła pani z restauracji?

- Nie rozumiem, czemu pana to tak interesuje? - pani Agata oburzyła się.
- Mogę powiedzieć, że przyszliśmy tu przed dwudziestą i nie odchodziliśmy od stolika -

wtrącił się pan Andrzej.

- To dziwne - wciąż nie odrywałem wzroku od pani Agaty. - Rozmawiałem z człowiekiem,

który pisał do pana listy.

- Tak? - pan Andrzej ucieszył się. - Niech pan powie, kto to jest i czego on tu szuka?
- Ten medalion jest czymś w rodzaju talizmanu. Jego twórcy i kolejni posiadacze wierzyli, że

przynosi szczęście, powodzenie w walce. Nagle najwidoczniej przestał działać. Może dlatego, że
został ukryty.

- Naprawdę?
- Wierzy w to człowiek, z którym rozmawiałem. Przedstawia się jako Taeda.
- To imię czy pseudonim?
- Taeda po łacinie oznacza pochodnię - wytłumaczyłem.
- Niech mnie pan nie trzyma w niepewności i powie kto to jest - prosił pan Andrzej.
- To wyjaśni panu pani Agata. To z telefonu w jej pokoju dzwonił do mnie Taeda.

57

ROZDZIAŁ ÓSMY

Walka z Niepokonanym

Pan Andrzej był zaskoczony, podobnie jak pani Agata. Dyrektor spojrzał na podwładną.

Czekał na wyjaśnienia.

- To jakaś wierutna bzdura! - oburzyła się pani Agata. - Przecież pan dyrektor widział, że

byłam cały czas z panem.

- To prawda - pan Andrzej kiwnął głową. - Pani Agata odeszła tylko do baru, żeby stamtąd

zadzwonić do pana - powiedział do mnie.

Oboje czekali, co na to odpowiem.
- Czy istnieje możliwość, żeby sprawdzić, czyjej karty użyto do otwarcia pani pokoju? -

dopytywałem się.

- Mój zamykany jest na klucz - pani Agata miała triumfującą minę. - Klucz jest tu - wyjęła go

z kieszeni garsonki.

- Taeda rozmawiając ze mną wspominał, że ma mało czasu. Rozmawialiśmy najwyżej trzy

minuty. Może jest...

- Jest - pan Andrzej domyślił się, o co chcę zapytać. - Dane o rozmowach trwających dłużej

niż trzy minuty są automatycznie zapisywane na serwerze. Jest tak. żeby łatwiej można było
rozliczać rachunki gości hotelowych.

- Telefon w pokoju pani Agaty też jest tak podłączony? - upewniałem się.
- Wszystkie - zapewnił pan Andrzej.
Z tego wynikało, że system komputerowy podłączony do centrali telefonicznej hotelu na

trwałe zapisywał w pamięci połączenia trwające dłużej niż trzy minuty, a te krótsze były
rejestrowane tylko do chwili, kiedy nie wykasował ich następny wpis.

- Czyli ktoś włamał się do pokoju pani Agaty i stamtąd do mnie zadzwonił - stwierdziłem.
- Po co miałby to robić, skoro równie dobrze zadzwoniłby z automatu na parkingu w mieście -

zauważyła pani Agata. - Oczywiście, pójdziemy i sprawdzimy, czy ktoś się do mnie włamał -
zaproponowała wstając.

Pan Andrzej dopił kawę i razem z nami wyszedł z restauracji.
- Panie Pawle, proszę mnie informować o postępach pańskiego śledztwa - powiedział podając

mi rękę.

Poszedł do baszty, którą chciał wejść do Kapitularza piętro wyżej, gdzie właśnie odbywała się

jakaś impreza. Z panią Agatą przeszliśmy przez recepcję do skrzydła więziennego. Pani Agata
swoim kluczem otworzyła drzwi.

- Jak pan widzi, wszystko jest w najlepszym porządku - powiedziała uśmiechając się.
- Czy mogę obejrzeć pani telefon?
- Proszę.
Weszła i zapaliła światło w pokoju. Było to pomieszczenie ciaśniejsze niż mój apartament. Na

zwykłym biurku stał czarny telefon. Obejrzałem jego spód. Na śrubach mocujących klapkę
zasłaniającą wnętrze urządzenia zobaczyłem oryginalne, cynowe plomby fabryczne. Kabel i
gniazdko też wyglądały normalnie i nie nosiły jakichkolwiek śladów przeróbek.

- I co? - pani Agata stała podpierając się pod boki i przyglądała się rozbawiona moimi

poczynaniami.

- Gdzie jest zapasowy klucz do tego pokoju?

58

- W biurze.
- Kto ma do niego dostęp?
- Pracownicy. Pan znowu zmierza do tego, że to ktoś z pracowników straszy pana Andrzeja

tymi dziwnymi listami? Nikt chyba nie odważyłby się otwierać mojego biurka, żeby zabrać ten
klucz.

- Moim zdaniem, ktoś to jednak zrobił - powiedziałem oglądając drzwi.
Z kieszeni wyjąłem małą, składaną lupę oraz latarkę. Poświeciłem na zamek i oglądałem go

przez szkło powiększające.

- Nie ma śladów włamania, to znaczy próby otwarcia wytrychem - stwierdziłem. - Ktoś miał

kopię pani klucza.

- Może zejdziemy do biura i sprawdzimy, czy ktoś szperał w moim biurku?
- Chodźmy - zdecydowałem.
Pani Agata ruszyła w moją stronę, ale zatrzymała się w pół kroku. Patrzyła na blat swojej

toaletki, gdzie stał telefon.

- Pan tam coś ruszał? - zapytała.
- Nie, a co się stało?
- Ktoś włożył wszystkie długopisy i ołówki do kubka - powiedziała pani Agata. - Pamiętam,

ż

e pracowałam tu i wychodząc zostawiłam długopis i marker na biurku.

- Jest pani pewna?
Widziałem, że pani Agata wyglądała na nieco wystraszoną. Była konkretną osobą, a w tej

pracy musiała być obdarzoną doskonałą pamięcią, dbałością o najmniejsze szczegóły.

- Zaraził mnie pan swoją manią prześladowczą - oznajmiła, kiedy po paru sekundach

otrząsnęła się ze zdziwienia.

Poszliśmy do jej biura, które również znajdowało się na pierwszym piętrze. Po prawej stronie,

na końcu długiej kiszki pomieszczenia siedziała przy komputerze Hanka.

- Pani Haniu, pani jeszcze pracuje? - zdziwiła się pani Agata.
- Właśnie kończyłam - Hanka oderwała wzrok od monitora. - O tej porze najlepiej można

skupić się nad dokumentacją, wokół panują cisza i spokój.

- Ktoś tu się kręcił?
- Parę minut temu było tu sporo osób. Ostatnia wyszła pani Zofia.
Biuro niczym nie różniło się od innych podobnych miejsc w wielu firmach. Zarządzenia i

regulaminy przyczepione do ścian mieszały się ze śmiesznymi obrazkami. W stojakach ułożono
foldery reklamujące hotel na ryńskim zamku i „Hotel Anders” w Starych Jabłonkach koło Ostródy.
Coś tu przykuło moją uwagę, ale pani Agata wezwała mnie do siebie. Jej pokoik znajdował się na
lewo od wejścia. Otworzyła górną szufladę z prawej strony biurka. W specjalnych przegródkach
leżały tam różne klucze.

- To ten - wskazała na jeden z nich. - Chce pan może zdjąć odciski palców? - znowu kpiła.
- Nie, nie mam odpowiednich przyrządów. Myślę, że teraz pani też będzie obserwowała, co

się dzieje wokół niej.

- Tak, czemu pan tak sądzi?
- Widziałem pani reakcję na ten porządek, który ktoś pani zrobił w pokoju. Taeda to pedant.

Proszę mnie informować, jeśli coś panią znowu zaniepokoi.

- Najbardziej to pan mnie niepokoi.
- Niepotrzebnie - uśmiechnąłem się.
Wyszedłem z biura. Przeszedłem do przejścia bramnego i z niego po schodkach na

59

dziedziniec. Stanąłem na środku i okręciłem się rozglądając po zamkowych murach. Pomimo
remontu budowla nic nie straciła ze swojego dawnego charakteru. Wiszące kandelabry, chorągwie,
baldachim, rozświetlone gabloty w posadzce, duże stoły i krzesła z wysokimi oparciami tworzyły
niesamowity klimat tego miejsca. Bardziej od rozbawionych turystów spodziewałbym się tu
orszaku rycerzy.

- Jakieś postępy w śledztwie? - nagle usłyszałem za sobą głos Hanki.
Gwałtownie obróciłem się. Stała i śmiała się ze mnie.
- Przestraszyłam cię? - zapytała.
- Tak - przyznałem. - Zamyśliłem się.
- Nad czym?
- Kiedyś rozmawialiśmy o genius loci. Ten zamek ma coś takiego. Wystarczy tak stanąć i

wsłuchać się. W każdym miejscu tego zamku czuje się coś innego.

- A tu co poczułeś?
- Głos pustkowia. Byłem w wielu miejscach na świecie, w tym na Bliskim Wschodzie i w

Afryce. Brałem też udział w pewnej wyprawie archeologicznej w Ziemi Świętej. Tylko tam wiatr
tak potrafi grać pędząc przez pustynię, kręcąc się wśród skał, gnając nad Morzem Martwym, hucząc
nad Jordanem. Tylko tam on brzmi tak, że w pierwszej chwili budzi lęk, ale kiedy człowiek podda
się mu, wsłucha w niego, wtedy on koi niepokój i sprawia, że mamy uczucie, jakbyśmy stali na
progu nieznanego. Ty powinnaś znać to uczucie z wypraw z rodzicami - zwróciłem się do Hanki.

- Tak - cicho odpowiedziała.
- Ten zamek powstał jako strażnica, w leśnych ostępach, przeciw wyprawom Litwinów. Tu

podobno uwięziona była rodzina księcia Witolda, tutejszy komtur zmarł na wściekliznę, to miał być
klasztor i miejsce warowne. Potem był to zameczek myśliwski, więzienie i wreszcie mina. Ile
tajemniczych historii jest związanych z tym zamkiem.

- Dodaj do tego legendy o tajnych przejściach, podziemnych tunelach i tajemniczym

medalionie. Wiesz, że o duchu danego miejsca decyduje nie jego przeszłość, ale ludzie, którzy w
nim przebywają. Będziesz jeszcze kogoś śledził tego wieczoru?

- Czemu pytasz? - zdziwiłem się.
- Mam ochotę potańczyć.
- Może pójdziemy na koncert szantowy?
- Dobrze, spotkajmy się tu za pół godziny.
- Poczekaj - zatrzymałem ją. - Powiedz mi, gdzie podziewa się twój narzeczony?
- Boisz się go?
- Nie.
- Na razie! - pobiegła do swojego pokoju.
Tak oto kolejny raz zostałem wmanewrowany przez kobietę, która skutecznie zagrała na

czułej nucie męskiej dumy. Bałem się, że jej Robert zrobi mi znowu jakąś awanturę, która może
skończyć się niepotrzebną szarpaniną. Wszystkie te wątpliwości prysły, kiedy Hanka weszła na
dziedziniec i potem trzymając mnie pod rękę szła przez Ryn. Znaliśmy się zaledwie kilka dni, była
młodsza ode mnie o kilka lat, a jednak czułem się z nią tak, jakbyśmy byli parą przyjaciół od wieku
dziecięcego. Biło od niej jakieś ciepło, była pełna kobiecego czaru i niekiedy myślałem, że z kimś
takim można zaszyć się na odludziu i razem spędzić resztę życia.

Idąc ulicą między domem kultury a budynkiem karczmy, mijając dawny młyn, zeszliśmy nad

jezioro, między puby i sklepiki, które tam się rozstawiły specjalnie dla żeglarzy. Z drewnianej
sceny rozbrzmiewały dźwięki szant. Wszędzie kłębił się tłum rozbawionych turystów. Na jachtach

60

paliły się lampki, przy których żeglarze jedli późne kolacje lub po prostu rozmawiali. Objąłem
Hankę ramieniem, żeby nie zginęła mi w tłumie i czujnie rozglądałem się na wszystkie strony.

- Kogo wypatrujesz? - zapytała Hanka. - Boisz się, że znajomi cię zobaczą?
- Myślisz, że którykolwiek mężczyzna na świecie wstydziłby się takiego towarzystwa jak ty?

- mówiłem nachylając się do jej ucha.

Poczułem wtedy subtelny zapach jej perfum, korzenny, egzotyczny, przywołujący

wspomnienia dalekich krajów. Jej włosy delikatnie musnęły mnie po policzku, a mnie zdawało się,

ż

e to był pocałunek. Jakże wtedy chciałem zapomnieć o pracy, zleceniu, skarbie, Taedzie i Jabboku.

Marzyłem wtedy, żeby odpłynąć z Hanką w poszukiwaniu bezludnej wyspy. Hanka obróciła do
mnie twarz i wtedy mogłem spojrzeć w jej oczy z tak bliska jak nigdy dotąd. W tej jednej, trwającej
ledwie kilka sekund, chwili czułem, jak biło jej serce, jak wstrzymywała oddech w oczekiwaniu na
to, co zdawało się wtedy nieuniknione. Otrzeźwiło mnie szturchnięcie jakiegoś podpitego
przechodnia. Nastrój prysł tak szybko jak gdzieś w dal pomknęło bełkotliwe „przepraszam!”.

- Casanova - Hanka żartobliwie szturchnęła mnie w bok, potem okręciła się, złapała moją

dłoń i pociągnęła na parkiet przed koncertujący zespół.

Hasaliśmy w rytm skocznych taktów, aż przy jakiejś balladzie znowu mogłem przytulić

Hankę. Czułem, jak jej miękkie i jednocześnie napięte ciało kołysze się sprawiając, że ja
poddawałem się temu falowaniu i znowu zapomniałem się. Tym razem z tego cudownego stanu
wynudziło mnie czyjeś natarczywe spojrzenie. Szybko w półmroku odszukałem, kto to mógł być.
To była Angelika. Siedziała przy stole w jednym z pubów. Jej towarzyszem był Robert. Drgnąłem,
a wtedy Hanka podniosła wzrok.

- Co się stało? - zapytała widząc wyraz mojej twarzy.
- Angelika i Robert są tutaj - odpowiedziałem.
- Zapomniałam zapytać, jak minęła wam randka.
- Jaka randka? - prowadziłem Hankę w tańcu tak, żeby ukryć nas przed Angeliką.
- Ten wasz rejsik.
- Jesteś zazdrosna?
- Mnie już więcej nie zaprosiłeś na rejs „Smaragdusem”. Już nie potrzebujesz kucharki?

Hanka zrobiła Swoje, Hanka może odejść - żartowała.

- Nie jest tak. Ten rejs z Angeliką to był element mojej pracy.
- Tak?! Wielu facetów zazdrościłoby ci takiego zajęcia.
- Zachowujesz się dokładnie tak samo jak Robert, kiedy nas zobaczył przed hotelem -

zwróciłem jej uwagę.

Hanka nagle roześmiała się. Jej śmiech był zaraźliwy i po chwili oboje wtuleni w siebie

ś

mialiśmy się. Zauważyłem, że Angelika wciągnęła Roberta na parkiet. Przestały grać szanty i

didżej puszczał muzykę z płyt. Angelika zmysłowo poruszała się w tańcu, Robert rzucał w moją
stronę wściekłe spojrzenia, ale kiedy Angelika odwracała jego twarz, miał już „maślane” oczy i
patrzył na nią. Na Hance to co oboje wyprawiali nie robiło najmniejszego wrażenia. Między
północą a pierwszą w nocy postanowiliśmy wrócić do hotelu. Tym razem szliśmy ulicą

Ś

wierczewskiego. Mijając pierwszą linię domów nad jeziorem jakbyśmy nagle przeszli ze świata

tętniącego gorącym rytmem lata i zabawy do sennego miasteczka. Tu latarnie rzucały żółtawy blask
na niskie kamieniczki i tylko zamek groźnie dominował nad okolicą. Zadziwiała mnie w nim ta
jego podwójna osobowość. Wyglądał jak pałacowa rezydencja, ale w jego sylwetce była ukryta
jakaś siła powodująca, że budził szacunek.

- Hanka, kiedy siedziałaś w biurze, czy zauważyłaś tam kogoś, kto nie jest pracownikiem

61

hotelu? - zapytałem.

- Przetańczyłeś ze mną cały wieczór, żeby o to zapytać? - Hanka była rozbawiona.
- Nie. Chciałem z tobą spędzić ten wieczór z innego powodu. Pytam, bo ktoś miał klucz do

pokoju pani Agaty i stamtąd do mnie dzwonił.

- To takie przestępstwo?
- Nie, ale chciałbym wiedzieć, kto to zrobił.
- Nie wiem. Byłam zajęta pracą, a tam przewijał się tłumek ludzi.
- Czy możesz jutro ze mną popłynąć „Smaragdusem” w jedno miejsce?
- Nie wiem, zapytam moją szefową, panią Zofię. Zadzwonię do ciebie około dziewiątej.
Odprowadziłem Hankę pod drzwi jej pokoju.
- Czemu chciałeś ze mną spędzić ten wieczór? - zapytała stojąc w progu, oparta o framugę. -

Myślałeś, że zrobisz Angelice na złość, kiedy przyjdziesz ze mną?

- Nie. Nigdy bym ci tego nie zrobił.
- Powiesz w końcu? - zrobiła krok w moją stronę.
- Bo jesteś moim dobrym aniołem - powiedziałem nachylając się do jej ucha. Chciałem

jeszcze raz, przed snem poczuć jej zapach, zbliżyć się do niej. - Czuję to prawie od samego
początku naszej znajomości.

- Ja chciałam zaopiekować się tobą od chwili, kiedy zobaczyłam jak gotujesz sobie fasolkę -

Hanka również szeptała.

Jej słowa zabrzmiały jak żart, ale miały ukryć to, co naprawdę chciała przekazać.
- Dziękuję - powiedziała, a potem stanęła na palcach, zarzucając mi ręce na szyję, i

pocałowała mnie w usta.

Trwało to tylko chwilę, ale wydawało mi się, że moja głowa eksploduje, a ja cały utonę w

czymś cudownie ciepłym, miękkim i odurzającym. Chciałem mocniej przytulić Hankę, ale ona
sprytnie wymknęła mi się i zza progu, przed zamknięciem drzwi pomachała do mnie ręką.

- Dobrej nocy! - powiedziała.
Wciąż miałem uczucie jakby świat wokół wirował. Prawie to samo czułem, kiedy z moją

pierwszą licealną miłością, ukryci przed całym światem, nieporadnie poznawaliśmy różne odcienie
namiętności. Oszołomiony wróciłem do siebie i położyłem się spać. Nic dziwnego, że po tym co się
wydarzyło, śniła mi się Hanka. Prowadziła mnie do jakiegoś domu. Było w nim mnóstwo kotów.
Nagle Hanka zniknęła, a pojawiła się staruszka, która trzymając świecę prowadziła mnie do
piwnicy. Tam, kiedy wyjęła jedną cegłę ze ściany, odsłoniła się wnęka, w której leżała stara,
zakurzona księga.

Obudził mnie dzwonek telefonu.
- Halo? - odezwałem się.
- Wstawaj, śpiochu - usłyszałem głos Hanki. - Nie wiesz, że już jest dziewiąta?
Zerknąłem na zegarek. Rzeczywiście, tak dobrze mi się spało jak nigdy dotąd. Nie

nastawiłem budzika, a zaplanowałem sobie na dziś dużo pracy.

- Już wstaję - wysapałem. - Możesz ze mną płynąć?
- Właśnie dlatego dzwonię. O której wypływamy i na jak długo?
- Porywam cię na cały dzień - zadeklarowałem. - Bądź gotowa o dziesiątej.
W błyskawicznym tempie wykąpałem się, ogoliłem, spakowałem kilka rzeczy do torby,

zbiegłem na śniadanie. Punktualnie stawiłem się na dziedzińcu. Hanka już na mnie czekała.
Wyglądała na bardzo szczęśliwą, że może wyrwać się na wodę.

- Twoja szefowa nie miała do ciebie pretensji, że chcesz uciec na cały dzień? - upewniałem

62

się.

- Nie. Jest mi bardzo wdzięczna, bo wczoraj pomogłam jej uporządkować pliki na dysku w

komputerze. Miała tam mnóstwo zdjęć z przedwojennego Rynu, stare mapy, jakieś teksty.
Stworzyłam jej porządną biblioteczkę materiałów z własną wyszukiwarką. To straszna pedantka i
denerwował ją ten bałagan, jaki miała w swoim archiwum. U niej zawsze wszystko musi być na
miejscu.

W sklepie w Rynie zrobiliśmy drobne zakupy i poszliśmy do portu, na pokład „Smaragdusa”.

Obok wciąż cumowała „Czarna Perła”. Tam w kokpicie siedział Robert. Trzymał kubek z parującą
kawą i wyglądał na bardzo czymś zmęczonego lub zwyczajnie niewyspanego. Za to Angelika wręcz
przeciwnie, była chyba bardzo zrelaksowana.

- Dokąd płyniecie? - zapytała.
- Tak, powałęsać się - odpowiedziałem wymijająco.
Hanka i Robert nie odzywali się do siebie. Mając świadomość, że Hanka czuje się

niezręcznie, czym prędzej wypłynąłem z portu. Skierowałem „Smaragdusa” na południe.

- Ty masz jakiś konkretny plan? - domyśliła się Hanka.
- Jaki plan?
- Dokąd chcesz dopłynąć.
- Tak. Muszę porozmawiać o sprawach teologii i wydaje mi się, że znalazłem odpowiedniego

eksperta.

Kiedy po godzinie zawijaliśmy do przystani przy domku pana Janusza i księdza Juliana, ten

drugi nie był zdziwiony naszym widokiem. Pan Janusz przyjrzał się jachtowi, Hance i uśmiechnięty
pokiwał głową. Przedstawiłem obu panom Hankę.

- Tamta blondyna wyglądała na narowistą kobyłę, ale ta jest w sam raz - powiedział pan

Janusz, kiedy na chwilę zostaliśmy sami przy jachcie. - Ta łódka też ładniejsza. To tej dziewczyny?

- Nie, moja.
- Pasujecie do siebie. To co, smażymy rybki?
- Tym razem chciałem tylko porozmawiać z pana bratem.
- Ślub chcesz pan z nią brać? A wypróbowałeś pan, czy to aby dobre ciasto? Może na

zewnątrz być ładnie wypieczone, ale w środku ukrywać zakalec. Kobietę przed ślubem trzeba lepiej
obejrzeć niż samochód kupowany od wroga. Widzę, że Julian już ją wziął w obroty - pan Janusz
patrzył w kierunku sadu obok wędzarni, gdzie Hanka i ksiądz usiedli w altance. - Chodź pan ze
mną, to dam wam kompotu z wiśni.

W kuchni nalał pełny dzbanek i podał mi szklanki.
- Idźcie i sobie gadajcie - powiedział gospodarz. - Braciszek lubi ludziom doradzać. Wieczny

misjonarz...

Pan Janusz włączył radio, rozłożył gazetę, zapalił papierosa i słuchał relacji sportowych.

Poszedłem do sadu, gdzie ksiądz Julian i Hanka rozmawiali w najlepsze.

- Pana przyjaciółka mówiła, że ma pan jakiś problem teologiczny do omówienia - zagadnął

ksiądz Julian, kiedy nalałem kompotu do szklanek. - Niech pan mówi - zachęcał mnie.

- Jabbok - powiedziałem to jedno słowo czekając na reakcję księdza.
- A bliżej? Co pana konkretnie interesuje?
- Jak można spojrzeć na to, co jest związane z tym miejscem?
- Chodzi panu o ten fragment Księgi Mojżeszowej, w którym Jakub zmaga się nad potokiem

Jabbok z jakimś nieznajomym? - domyślał się ksiądz Julian.

- Tak. Kim był przeciwnik Jakuba i jaka jest symbolika religijna tego wydarzenia?

63

- Tożsamość tego tajemniczego nieznajomego od wieków fascynuje badaczy Pisma Świętego.

ś

eby właściwie zrozumieć wersety biblijne, musi pan umieć patrzeć na opowiadania biblijne jak na

zwykłe opowiadania. Przypomnę państwu kontekst wydarzeń, które doprowadziły Jakuba nad
Jabbok. Jakub, za namową swojej matki Rebeki, podstępem wyłudził od ojca Izaaka
błogosławieństwo przeznaczone dla Ezawa, swego brata bliźniaka. Tak to Jakub - a nie Ezaw - stał
się dziedzicem bożej obietnicy, że jego potomkowie staną się wielkim narodem, wybranym przez
Boga. Ezaw znienawidził swojego brata, a Jakub musiał przed nim uciekać, ale po dłuższym czasie
postanowił wrócić do Palestyny. Chcąc udobruchać Ezawa, który wyszedł mu naprzeciw z
zastępem swych ludzi, Jakub wysłał mu jako podarunki swój dobytek. Ostatniej nocy przed
spotkaniem Jakub postanowił przeprawić się przez Jabbok, jakby jeszcze wahał się, czy spotkać się
z bratem. Po przeprawie ktoś napadł na Jakuba. Walczyli ze sobą do świtu i wtedy napastnik
ugodził Jakuba w biodro. Jednak ranny Jakub nie uległ i wtedy tajemnicza postać zażądała, żeby ją
uwolnić. Wówczas rozpoczął się dialog między walczącymi.

- Kim był przeciwnik Jakuba? - zapytałem.
- Czy obawa przed wschodem słońca nie wskazuje, że mógł to być jakiś demon bojący się

dziennego światła? - dopytywała się Hanka.

- Niekoniecznie - ksiądz Julian pokręcił głową. - W dawnych wierzeniach bóstwa nie

pokazywały się ludziom w ciągu dnia. Trafnie zwraca pani uwagę na ten szczegół. Jakub walczył z
istotą bosko-demoniczną. Mimo to niezwykle silny Jakub zdołał przeciwstawić się komuś takiemu i
stawia warunek uwolnienia: błogosławieństwo, czyli wzmocnienie go, jego sił życiowych, okazanie
mu łaski. Czy Jakub prosiłby o coś takiego siły nieczyste?

- Jeśli wierzyłby, że demon stanie po stronie Ezawa i będzie mu podpowiadał, żeby nie okazał

litości bratu, to czemu nie? - Hanka zwróciła uwagę.

Te słowa zaskoczyły księdza Juliana, ale tylko na chwilę.
- Cechuje panią spryt, ale i zwykła w młodości niecierpliwość - zauważył. - Niech pani

posłucha dalej. Nim Jakub został pobłogosławiony, jego przeciwnik zmienił mu imię. W kulturach
Bliskiego Wschodu mogli tego dokonywać tylko królowie, władcy, rodzice, osoby stojące wyżej w
hierarchii społecznej. Jakub został przechrzczony na Izraela. Jednak to nie jest takie proste, bo
chyba bardziej trzeba na to patrzeć w innym kontekście. Izrael przez niektórych badaczy
odczytywane jest jako „ten, który zmagał się z Bogiem”, lecz moim zdaniem oznacza to po prostu
„niepokonanego”, takiego, który może walczyć nawet z Bogiem. Co dzieje się dalej? Jakub pyta
swego przeciwnika o imię...

- Czy robiłby to wiedząc, że to jest Bóg? - Hanka wtrąciła pytanie.
- Skąd niby miał to wiedzieć? - ksiądz Julian nie dał zbić się z tropu. - Przeciwnik Jakuba

odmówił przedstawienia mu swojego imienia. Jakub otrzymał błogosławieństwo i nieznajomy
odszedł.

- Czy to nie dziwne, że nie chciał powiedzieć, kim jest? - Hanka nie ustępowała. - Ksiądz wie,

kto często występuje jako bezimienny lub przybiera obce ciało?

- Czy wie pani, jak nazywa się pobliska miejscowość nad Jabbokiem? - ksiądz Julian

dobrotliwie uśmiechał się. - Penuel! Tak miało brzmieć zawołanie Jakuba, a po hebrajsku znaczyło
to mniej więcej „spotkałem Boga twarzą w twarz”. Jakub otrzymuje błogosławieństwo o świcie, w
porze, kiedy bogowie według ludzi doświadczali ich sowitymi łaskami.

- Czym w takim razie było zmaganie z Bogiem? - zapytałem. - Nie było pełnym pychy,

grzesznym wystąpieniem?

- Zapomina pan, że w czasie spotkania, walki i rozmowy Jakub tylko raz przejmuje inicjatywę

64

zapytując o imię przeciwnika i zostaje skarcony - ksiądz Julian cierpliwie mi tłumaczył. - To
wszystko było zaplanowane przez Boga, było fragmentem jego planu, który nie zawsze pojmujemy.
Sam Jakub nie miał wątpliwości, z kim się spotkał i kto mu udzielił swego błogosławieństwa -
dlatego śmiało wyszedł do Ezawa, wiedząc, że nic mu nie grozi. Czemu pan właściwie o to
wszystko pyta?

- Szukam człowieka, który wierzy, że z tym fragmentem Pisma Świętego związane jest

istnienie pewnego przedmiotu.

- Chodzi panu o starą księgę?

65

ROZDZIAŁ DZIEWIĄTY

Stara księga

Znowu ktoś wspominał o jakiejś starej księdze. Moje ciało przeszedł dreszcz, taki sam jak

zawsze wtedy, kiedy czuję, że zbliżam się do rozwiązania zagadki.

- Co to za księga? - zapytałem.
- Więcej o niej wie mój brat, który lepiej znał Albina Nowickiego - ksiądz Julian wskazał w

kierunku domu. - Niech pan idzie, a my tu z panią Hanią porozmawiamy o sprawach związanych z
Jabbokiem.

Poszedłem do kuchni, ale tam już nie było pana Janusza. Odnalazłem go, kiedy szykował

drewno do cięcia na pile tarczowej.

- Julian już pana wynudził? - roześmiał się widząc mnie.
- Powiedział, że pan będzie wiedział więcej o starej księdze.
Pan Janusz już nie podniósł kołka, nad którym stał. Wyprostowany patrzył na mnie

przeciągle.

- Skoro Julian przysłał pana do mnie, to znaczy, że można panu zaufać - powiedział. - Siadaj

pan - wskazał na gruby plaster obciętego pnia topoli. - Palisz pan? - zapytał wyjmując woreczek z
tytoniem.

- Tylko okazyjnie - odparłem.
- Teraz jest okazja - orzekł pan Janusz i sprawnie skręcił mi papierosa. - Mnie lekarz

powiedział, że nie powinienem palić, ale mały dymek od czasu do czasu nie jest groźny. Co
człowiekowi pisane, to tak ma być. Facet zdrowy jak byk wpadnie pod samochód i co mu z tego
przyszło, że nie pił i nie palił?

Dym z papierosów leniwie, wąskim pasemkiem siwizny snuł się nad uśpionym podwórkiem.

Upał zdawał się cisnąć wszystko do ziemi, nawet owady gdzieś się ukryły, a śpiew ptaków tylko
sporadycznie przerywał ciszę.

- Wiesz pan, kim był Nowicki? - zagadnął pan Janusz.
- Nauczycielem, założył izbę regionalną, takie lokalne muzeum - odpowiedziałem.
- Po pierwsze, to był super facet - pan Janusz zapatrzył się w kierunku jeziora widocznego za

hangarem. - Wiesz pan, co to była albinówka?

- Jakaś nalewka? - zgadywałem.
- Jego drink. Nalewał sobie stakan wódki i potem tylko dolewał oranżady. Nikt po nim nie

potrafił tak pić. Albin był ateistą, chociaż jak i ja miał brata księdza. Był sowieckim agentem.
Jeździł po Prusach Wschodnich w czasie wojny udając kupca poszukującego swojej żony
zaginionej w czasie zawieruchy wojennej. Podobno już wtedy spodobało mu się w Rynie i wrócił tu
w latach pięćdziesiątych. Był szarą eminencją. Wszyscy go się tu bali. Miał cholerny autorytet.

ś

aden z partyjnych notabli mu nie podskakiwał, a nawet tych przyjezdnych, ze stolicy

województwa czy z Warszawy, potrafił zrugać za spóźnienie. Był nauczycielem i od dzieciaków
zbierał to, co znajdowały po domach. Z tego zrobił te swoje muzeum. Prowadził też kronikę
powojennego Rynu.

- To jest ta stara księga? - zgadywałem.
- Nie. Albin tylko mi opowiadał o tej starej księdze. Kiedyś zapytałem go, czemu nic nie robi,

ż

eby zamek odremontować, żeby tam była kultura, jakieś schronisko dla młodzieży. Mówiłem mu:

„Oddajcie to harcerzom”. Miałem nosa, bo jak później harcerze zjechali do Fromborka, to prawie

66

całe miasto z ruin podnieśli. Cała Polska o tym trąbiła i o Koperniku tyle się wtedy gadało. W
zamku była biblioteka, to jego muzeum, Urząd Gminy, nawet przetwórstwo ryb. Wtedy, jak tam
zachodziłem, to sporo łaziłem po zamku, nawet na strych. To była ruina, że strach!

- I co Nowicki panu odpowiedział?
- Początkowo to tylko wzruszał ramionami. Nie chciał o tym mówić, aż kiedyś, to było chyba

lato siedemdziesiątego pierwszego, przywiozłem mu ładnego sandacza. Wtedy żeśmy się napili i on
mi to opowiedział. Mówił tak: „Tyś, Janusz, tak mnie pytał o ten zamek, a ja wiem, że nie można
go ruszać, bo tam złe licho śpi”. Zdziwiłem się, bo przecież Albin był niewierzący, no, ale brata
księdza miał. Mówię panu, jak takiego ma się w rodzinie, to odpust powinni dawać od razu i na
dziesięć lat, żeby z takim wytrzymać, co tylko wciąż człowieka poucza i napomina. Jak mi Albin to
powiedział, to się zdziwiłem. On to zobaczył i wtedy opowiedział mi o tej księdze. Pewnego razu
trafił do domu jakiejś Mazurki. Ona mieszkała w Rynie. Władze chciały zabrać jej dom, bo stary i
przeszkadzał w rozbudowie miasta. Ona więc poszła po prośbie do Albina, bo on Mazurów bardzo
uważał. Mawiał, że Polska nie powinna im krzywdy robić. Ta Mazurka pokazała mu jakąś starą
księgę. W niej było napisane, że w Rynie coś jest ukryte i że to był jakiś żacki talizman. Dlatego
Albin mówił, żeby tego co krzyżackie nie ruszać.

- To dziwne, że nie chciał tego znaleźć i uwierzył w tę opowieść - wtrąciłem.
- To była jakaś bardzo dziwna księga. Albin nie chciał o niej ani o tej Mazurce nic więcej mi

powiedzieć. Dodał tylko, że przeczytał w niej, kiedy umrze, a także, że przed odnalezieniem
medalionu będą ze sobą wałczyły anioły i demony.

- To znaczy, że to były przepowiednie?
- Tak. Spisane dawno temu. Powiem panu szczerze - nie wierzę w takie bajki i wtedy

pomyślałem, że Albinowi coś w głowie się pomieszało, aż pewnego dnia, jakieś dwadzieścia lat
temu spotkałem pewną starą Niemkę. Stała nad brzegiem w Wejdykach i płakała jak bóbr. Była
jesień, trochę martwiłem się, że kobieta przemarznie. Płynąłem łodzią i przybiłem do brzegu. Znam
niemiecki, więc zapytałem, co się stało. Ona zaczęła jeszcze więcej szlochać. Mówiła, że szukała
domu, którego w Rynie już nie ma. Mieszkała tam pewna Mazurka, która miała przekazać jej cenną
pamiątkę rodzinną. Ta Niemka była z Wejdyk i zobaczyła, że jej domu na kolonii też nie ma.
Ostatni raz widziała rodzinne strony w 1945 roku, kiedy miała sześć lat. Wziąłem ją do łódki i
przywiozłem do domu, żeby się ogrzała.

Pan Janusz zamilkł i zaczął skręcać kolejnego papierosa.
- Dałem jej jeść, wódki, herbaty, to odżyła i zaczęła gadać do rzeczy - kontynuował opowieść.

- To co mówiła o ucieczce przed Ruskimi w 1945 roku to koszmar. Pan pewnie dużo słyszał i czytał
na ten temat?

- Tak.
- Ta Niemka mi mówiła, że jak jej rodzina uciekała na Zachód, to do nich dołączyła pewna

staruszka. Koło Elbląga kolumnę uciekinierów ostrzelały czołgi. Odłamek trafił tę babulę i zadał jej

ś

miertelną ranę. Jeszcze tam wtedy żadnego lekarza nie było. Ta babcia, jak umierała, to prosiła tę

rodzinę, żeby po wojnie pojechali do Rynu, odszukali dom, w którym mieszkała i zabrali jakąś starą
księgę, bo pilnuje jej córka, ale ona nie ma daru. Rodzina tej Niemki uznała to za bajdurzenia.
Wyjechali do Niemiec, ta Niemka ożeniła się, urodziła dwóch synów i jeden z nich został
historykiem, zajmował się średniowieczem. Niestety, zginął w wypadku samochodowym. Ta pani
porządkowała j ego gabinet i wtedy przypadkowo natknęła się na artykuł syna z opisem jakiejś
niemieckiej kroniki z jakiegoś miasta nad Renem. Tam był odpis ze starej księgi w Rynie, tej, po
którą ta Niemka nigdy nie pojechała. Postanowiła przynajmniej sprawdzić, jak teraz wygląda Ryn.

67

Odwiozłem tę panią do Rynu, gdzie z Mrągowa miała po nią przyjechać taksówka, dała mi trochę
grosza i płacząc wyjechała. Panie, ile mi ona wtedy dała forsy, to ja nigdy na oczy nie widziałem.
Za te pieniądze to dwom synom dołożyłem na połowę mieszkań, a córce wesele wyprawiłem, że
hej. Specjalnie żeśmy tu scenę dla orkiestry budowali i cała wieś zeszła się na poprawiny.

- Nie wie pan, o który dom chodziło tej Niemce? Do kogo on należał?
- Wiem tylko tyle, co panu powiedziałem. Rynu to ja prawie nie znałem. Mówiłem, że tylko

na zamek do przetwórni ryb chodziłem. Dziwne to wszystko. Albin nie był lękliwy, a widać było,

ż

e zamku jakoś unika. Wie pan, ludzie niekiedy mawiali, że tam straszy. Ile w tym bajek i

ludzkiego gadania, niech pan sam oceni.

- Kto w Rynie najlepiej zna tamtejsze legendy?
- Chyba pani Zosia. Ona teraz pracuje na zamku.
- Znam ją i dziękuję za wskazówkę. Pomóc panu z tym drewnem?
- A umiesz pan obchodzić się z krajzegą?
- Będę uważał - obiecałem.
Pan Janusz uruchomił piłę i wspólnie pocięliśmy drewno, a potem równo je ułożyliśmy pod

ś

cianą. Zbliżała się pora obiadowa i pomimo zaproszenia postanowiłem, że z Hanką odpłyniemy do

Rynu. Kwadrans później przeglądaliśmy się już w wodzie, a nad nami prężyły się żagle wypełnione
niezbyt mocnym wiatrem. Sunęliśmy po wodzie, a Hanka zrobiła nam kanapki i podała zimne soki
z butelek, które trzymałem w zęzie.

- Czego dowiedziałaś się o Jabboku? - zagadnąłem Hankę.
- Niczego nowego. Wiedliśmy spór, jak opisano by spotkanie Jakuba z demonem.

Próbowałam udowodnić, że to mógł być przedstawiciel sił piekielnych, ale ksiądz Julian był
nieugięty.

- Chciałaś podważyć dogmaty - zauważyłem. - Ten opis przeprawy i zmagań Jakuba zostawia

wiele miejsca do interpretacji. Jedna z ciekawszych może rzeczywiście wskazywać, że to był jakiś
demon. Co to jednak zmienia?

- Jeśli medalion rzeczywiście zawiera w sobie odłamek kamienia, którym demon okaleczył

Jakuba...

- Chyba zawędrowałaś w tych dywagacjach zbyt daleko. Wiesz, ile w średniowieczu było

relikwii prawdziwych i fałszywych? Czy naprawdę uważasz, że ten medalion mógł pomagać w
czymkolwiek Zakonowi?

- Ale wierzysz w jego istnienie?
- Zaczynam.
Hanka chyba nie spodziewała się takiej odpowiedzi. Jej nagłe milczenie zaskoczyło mnie.

Czemu ona tak bardzo zaangażowała się w te poszukiwania, do tego stopnia, że wdała się z
księdzem w dyskusję na temat Biblii.

- To czemu powątpiewasz w siłę tego talizmanu? - zapytała po chwili.
- Bo jestem nieufny - odparłem.

ś

agle „Srnaragdusa” pochwyciły jakiś silniejszy podmuch wiatru, lekko nas przechyliło na

prawą burtę i wtedy zobaczyłem, że prosto na nas płynie „Czarna Perła”. Zmieniłem kurs na
pełniejszy i przy akompaniamencie szumu wody nasze jachty minęły się zaledwie o pięć metrów.
W kokpicie obok Angeliki siedzieli Kuna i Robert.

- Czemu ona przygarnęła Roberta? - zastanawiała się Hanka. - Chce się odegrać na mnie czy

na tobie?

- Nie wiem. Pewne jest, że wszyscy mnie przed nią przestrzegają.

68

- Byłeś z nią u tych staruszków - Hanka bardziej twierdziła niż pytała.
- Tak, wczoraj ich poznaliśmy.
- Może teraz ona do nich płynie?
- Nie sądzę. Chyba się ich bała.
- Czego dowiedziałeś się o starej księdze?
- Pan Janusz opowiedział mi o dwóch osobach, które o niej coś wiedziały. Obie nie żyją, a

tylko jedna z nich widziała ją na własne oczy. Do tego księgę tę przechowywano w domu, którego
nie ma już od co najmniej dwudziestu lat.

Hanka zrozumiała gorycz brzmiącą w moim głosie, bo uzyskane informacje były cenne, ale

nie pozwalały przyspieszyć poszukiwań.

- Nie wiesz, czy pani Zofia będzie dzisiaj w pracy? - zapytałem Hankę.
- Powinna być. Chcesz z nią porozmawiać?
- Chcę ją poprosić o pomoc.
Obejrzałem się za siebie sprawdzając, czy „Czarna Perła” skręciła do Wejdyk, ale

najwyraźniej płynęła dalej na południe. Około szesnastej zawinęliśmy do przystani w Rynie.
Uporządkowałem jacht, zamknąłem kabinę i powędrowaliśmy do zamku. Hanka poszła do swojego
pokoju, a ja do biura. Zastałem panie Agatę i Zofię oraz jakiegoś młodzieńca, specjalistę od
marketingu. Ukłoniłem się dyrektorce i podszedłem do pani Zofii.

- Udała się podróż z Hanką? - zapytała, nim zdążyłem się odezwać.
- Tak, tym bardziej że znalazłem pewien nowy trop.
- A jaki?
- Nie chcę na razie pani tym zanudzać, ale potrzebuję planów Rynu, współczesnego i

przedwojennego.

- Czego konkretnie pan szuka?
- Domu, którego już nie ma.
Pani Zofia otworzyła archiwum w swoim komputerze.
- Proszę powiedzieć, co mam panu skopiować - powiedziała.
Przysunąłem sobie wolne krzesło i usiadłem obok niej. Przez kilkanaście minut przeglądałem

zasoby materiałów historycznych należących do pani Zofii.

- Gotowe - pani Zofia z uśmiechem na twarzy podała mi nagraną płytę.
Wychodząc zauważyłem, jak odkłada do specjalnej przegródki ołówek, którym pokazywałem

jej to, co mnie interesuje, a który zostawiłem na blacie. Czym prędzej wróciłem do siebie i
włożyłem płytkę do laptopa. Za oknem świeciło słońce, turyści cieszyli się wypoczynkiem, a ja
znowu poczułem, jakby za moje plecy wtargnął wiatr z odległej pustyni, a potem, kiedy
zagłębiałem się w przeglądanie zdjęć, zapanowała głucha, pełna napięcia cisza. Kiedy odrywałem
wzrok od monitora i prostowałem plecy, to uczucie znikało, ale natychmiast wracało, kiedy ze
starych fotografii poznawałem świat przedwojennego Rynu.

Plan wykonano w 1939 roku. Już na pierwszy rzut oka było widać, że układ ulic prawie się

nie zmienił. Cennym było, że na starym planie zaznaczono właścicieli posesji. Obecna ulica Hanki
Sawickiej nazywała się Młyńską, Świerczewskiego była Mikołajską, Kopernika - Giżycką,
Partyzantów - Mrągowską, tylko nazwa ulicy Wallenroda pozostała. Na starym planie wyróżniały
się szkoła, młyn, wzgórze cmentarne, kościół, zamek i stawy. Zauważyłem też polsko brzmiące
nazwiska posiadaczy posesji: Gronwald, Dembrowski, Komorowski, Schimanski, Jagodka,
Abramowski, Milewski, ale doskonale pamiętałem, że podczas plebiscytu na Warmii i Mazurach w
lipcu 1920 roku w Rynie za przynależnością tych terenów do Polski nie padł ani jeden głos.

69

Skoro z mapy nie wynikało wprost co się zmieniło, zacząłem przeglądać zdjęcia. Pocztówka

pokazywała widok na Ryn od strony południowej. Widać jasną, otynkowaną bryłę zamku z
maleńkimi okienkami, kościół, który spłonął w czasie wojny, drewno przygotowane do spławienia.
Następna fotografia przyprawiła mnie o szybsze bicie serca. Ukazywało widok na zamek od strony
obecnej ulicy Świerczewskiego. Narożnik, zajmowany teraz przez budynek Urzędu Gminy, był
wtedy zabudowany małymi, ładnymi domkami.

Kolejne ujęcie zamku, tym razem od strony północnej. Tu nic się nie zmieniło. Następne

fotografie i zapisane na nich zwykłe życie miasteczka, z brukowanymi ulicami, dorożką,
zarejestrowanym wozem rozwożącym beczki z piwem, hotel „Deutschland” przy ulicy
Mikołajskiej, statek parowy z wysokim kominem i zadaszonym pokładem dla turystów, hotel z salą
udekorowaną na jakieś spotkanie nazistów, drogeria, festyn związku strzeleckiego, ambulans
pocztowy, pogrzeby, otwarcie linii kolei wąskotorowej łączącej Ryn z Kętrzynem.

Na bok odłożyłem kilka zdjęć, które na pierwszy rzut oka przykuły moją uwagę. Mam dobrą

pamięć wzrokową i świetnie orientuję się w terenie. Dlatego kilka ujęć zaskoczyło mnie. Teraz
zacząłem je analizować. Okazało się, że wszystkie dotyczyły układu na głównym rynku. Jak
pamiętałem, powojenna zabudowa w Rynie najbardziej była widoczna przy ulicy Wallenroda, przy
parkingu koło dawnego placu przed kościołem i w obrębie północnej pierzei rynku.

Wreszcie wieczorem, zadowolony z efektów swojej pracy, wpatrywałem się w jedną

fotografię. Obecnie przejeżdżając przez rynek, trzeba wspiąć się szosą w lewo pod górę. Dawniej
skręcało się w lewo, omijało długi, niski budynek stojący frontonem do drogi i kolejny ustawiony
szczytem. Dopiero za nim wóz lub samochód skręcał w prawo na wyjazd do Mrągowa. Prosto
można było dojechać do bramy kościoła. Dwa nazwiska: Schimanski i Meier napisałem sobie na
małej kartce. Typowałem, że to któregoś z tych domów szukała Niemka spotkana przez pana
Janusza.

Natychmiast poderwałem się z fotela i poszedłem do miasta, żeby obejrzeć to miejsce. Tu,

gdzie kiedyś były domy, biegła szosa i stał przytulony do niej pawilon sprzed kilkudziesięciu lat, ze
sklepikiem i kwiaciarnią. Zamiast kościoła wybudowano zajazd. Po bramie i pomniku cesarza przy
niej nie było nawet śladu. Powoli zmierzchało i w mroku dostrzegłem sylwetkę jakiejś kobiety,
która szła w moją stronę. To była pani Zofia.

- O tej porze pan też pracuje czy tylko spaceruje? - zapytała.
- Pracuję. Znalazłem chyba to czego szukałem. Czy słyszała pani jakieś historie dotyczące

ludzi o nazwisku Meier lub Schimanski?

- Nie, ale postaram się coś odszukać - powiedziała po chwili zastanowienia.
Widziałem, że wahała się, czy mi czegoś nie powiedzieć, ale szybko poszła dalej. Podbiegłem

do niej.

- Może panią odprowadzę? - zaproponowałem.
- Nie, poradzę sobie.
- Da mi pani znać, jak tylko coś znajdzie na interesujący mnie temat?
- Dam - rzuciła i jeszcze przyspieszyła.
Stałem patrząc za nią. Maszerowała w kierunku osiedla nowych bloków wybudowanych

niedaleko szkoły. Zszedłem jeszcze do portu, żeby zobaczyć, czy „Czarna Perła” wróciła. Jacht
Angeliki był zacumowany w innym miejscu i nikogo nie było na pokładzie. Już chciałem wracać do
hotelu, kiedy zobaczyłem Angelikę. Nie zwracając na nikogo uwagi szła przez tłum turystów
bawiących się na nadbrzeżnym bulwarze. Postanowiłem śledzić ją dyskretnie. Wspięła się ulicą
Hanki Sawickiej do rynku i stamtąd do zamku. Była elegancko ubrana, więc podejrzewałem, że szła

70

na spotkanie z kimś. Najprawdopodobniej z Kuną.

Z pokoju zadzwoniłem do Hanki.
- Masz ochotę na wieczorne tańce? - zapytałem.
- Chyba nie powinnam nigdzie z tobą chodzić... - nie dokończyła nie chcąc mi czegoś

powiedzieć.

- To będzie wyjście na poły służbowe.
- Co to znaczy?
- Będziemy kogoś śledzili.
- Niech zgadnę! „Czarna Perła” znowu jest w Rynie?
- Trafiony, zatopiony - roześmiałem się.
- Powinnam pogniewać się na ciebie.
- Wiem, przepraszam, ale każdy pretekst jest dobry, żeby... - tym razem ja zawahałem się.
- No? Kontynuuj! Kończysz akurat w najciekawszym momencie.
- Bez dyskusji! Gotowość za dwadzieścia minut - rozkazałem.
- Tak jest, kapitanie!
Przygotowałem się na wieczorne wyjście. Potem przeszedłem do pokoju Hanki. Nie

spodziewałem się, że taką sukienkę mogła trzymać w swoim plecaku. Przypominała w niej
ciemnowłose wcielenie Marylin Monroe, z tej sławnej sceny filmowej nad wentylatorem.

- To odpowiedni strój? - Hanka dygnęła jak baletnica.
- Nie, ale już się nie przebieraj, bo szkoda czasu.
- Czemu to nieodpowiedni strój?
- Bo na sali nie będzie faceta, który choćby na chwilę spuści z ciebie wzrok.
Myślałem, że przyjmie to jako komplement, ale ona chyba trochę się obraziła. Przeszliśmy

przez dziedziniec do winiarni, czyli nocnego klubu. Tak jak się spodziewałem, wejście Hanki
wywołało efekt. Jednak bardziej martwiło mnie, że nigdzie nie widziałem Angeliki.

- Z roboty nici - Hanka uśmiechnęła się. - W takim razie bawimy się czy wracamy do swoich

kajut?

- Bawimy się - objąłem Hankę i poprowadziłem ją na parkiet. Czułem się wyśmienicie.

Spędzałem wieczór w towarzystwie pięknej i uroczej dziewczyny, a do tego wreszcie zacząłem
zbliżać się do rozwiązania zagadki związanej z medalionem. Należało teraz cierpliwie, jak pająk,
rozłożyć sieć i czekać, która nitka pierwsza drgnie.

- Co robiłeś całe popołudnie? - Hanka zapytała, kiedy usiedliśmy przy stoliku i popijaliśmy

reńskie wino.

- Przeglądałem materiały otrzymane od pani Zofii - odpowiedziałem.
- Znalazłeś w nich coś ciekawego?
- Tak, dom którego już nie ma.
- A co teraz jest na jego miejscu?
- Ulica. Czemu tak o to wypytujesz?
- To źle, że interesuję się tym co robisz?
Znowu moja nadmierna nieufność wpakowała mnie na minę i uraziłem Hankę.
- To był skrót myślowy - nieudolnie tłumaczyłem się. - Chciałem zapytać, co ty robiłaś?
- Przyjmowałam gości - Hanka zrobiła tajemniczą minę.
- Mężczyzn? - zażartowałem.
- Też.
- Kto to był i jak śmiał? - wciąż dowcipkowałem.

71

- Był u mnie twój znajomy, Kuna.
- Czego on chciał? - zaniepokoiłem się. - Czemu go wpuściłaś do pokoju?
- Nie gorączkuj się. Był bardzo krótko. Złożył mi intratną propozycję i usłyszawszy moją

odpowiedź wyszedł. Chciał, żebym donosiła mu o każdym twoim ruchu, a najlepiej, żebym zajęła
ciebie całą sobą.

- Czy mówił dlaczego masz to robić?
- Dla sporej sumki. Twierdził, że pałętasz mu się pod nogami, zawracasz w głowie Angelice,

jego posądzasz o nie wiadomo co i on nie ma spokoju.

- Towarzystwo Roberta przy Angelice mu nie przeszkadza?
- A wiesz, jakoś o to nie pytałam.
- Przepraszam, że o nim wspomniałem.
- Nie szkodzi. Odmówiłam, chociaż stwierdziłam, że z przyjemnością będę zajmowała twój

wolny czas.

- Cieszę się - nieśmiało pocałowałem ją w policzek.
Była też u mnie pani Zofia. Kuna wyszedł tuż przed twoim telefonem, a moja szefowa

odwiedziła mnie jakieś pół godziny po tym jak od niej wyszedłeś.

- Chciała cię skrytykować, że zamiast praktyką zajmujesz się miłostkami? - domyślałem się.
- Nie. Wręcz zachęcała mnie do tego. Mówiła, że wakacje i lato to dobry czas na przygody,

poznawanie nowych ludzi. Chciała, twierdząc, że to polecenie pani Agaty, żebym zdawała jej
relacje z twoich poczynań. Czy to nie zabawne, że tyle osób chce cię szpiegować? Tym razem
zgodziłam się.

- Co?! - byłem zdumiony.
- Przecież ci o tym mówię, więc gram fair wobec ciebie. Będę im mówiła tylko to, co razem

ustalimy. Pani Zofia wpadła też na pomysł, jak mam pozyskać twoje zaufanie i sprawić, byś
zaangażował mnie w swoje działania.

- Wydaje mi się, że już mnie owinęłaś wokół palca - w tym momencie zauważyłem, że

Angelika wchodzi do winiarni.

Rozejrzała się, zobaczyła nas i widziałem jak kogoś wypchnęła z powrotem na schody.

Zachowała się tak, jakby chciała coś przed nami ukryć.

- Chyba jeszcze nie - stwierdziła Hanka patrząc na mnie.
- Cicho, nie marudź! - złapałem ją za rękę. - Idziemy! - pociągnąłem ją za sobą.

72

ROZDZIAŁ DZIESIĄTY

Podziemia Rynu

Odprowadzani wzrokiem gości hotelowych wyszliśmy z winiarni na dziedziniec

Zauważyłem, że Angelika wychodzi przez bramę zamkową od strony miasta. Podążyłem za nią.

- Nie tak szybko! - rzuciła Hanka, której pantofelki stukały na kamiennej posadzce.
Minęliśmy ludzi, którzy w przejściu bramnym palili papierosy i wyjrzałem przez skrzydło

uchylonej bramy. Moje zachowanie wzbudziło ciekawość pracownika ochrony, ale nie zważałem
na to. Angelika minęła szlaban umieszczony przy wyjeździe i skręciła w prawo. Wyszliśmy na
dwór i kryjąc się za drzewem obserwowaliśmy, dokąd pójdzie kapitan „Czarnej, Perły”. Myślałem,

ż

e skieruje się do portu, ale ona poszła w stronę parkingu. Podkradliśmy się do płotu otaczającego

zamek i zza niego patrzyliśmy, jak Angelika idzie chodnikiem do pogrążonego w ciemnościach
wzgórza.

- Dokąd ona idzie? - dziwiła się Hanka.
- Na cmentarz - byłem równie zdziwiony.
- Umawia się tam na randki? - Hanka roześmiała się.
- Albo czegoś tam szuka, albo z kimś się umówiła. Gdyby chodziło o to pierwsze, to

wybrałaby się tam za dnia. Chodźmy!

ś

eby nie marnować czasu na dobieganie do bramy, pociągnąłem Hankę do furtki, która

prowadziła ze wzgórza zamkowego na plac targowy. Zeszliśmy po kamiennych schodkach i
wyjrzeliśmy zza rogu budynku. Cień Angeliki majaczył w wejściu na cmentarz. Szybko
podeszliśmy przez ulicę do pawilonu kwiaciarni i stamtąd znowu zerkałem na cmentarz. Angelika
gdzieś zniknęła. Wziąłem Hankę za rękę i wspięliśmy się na wzgórze.

Minęliśmy zabudowania dawnej plebanii, przeszliśmy przez otwartą bramę i weszliśmy na

teren ryńskiej nekropolii. Aleja oddzielała starszą część od wciąż użytkowanej. Między nagrobkami
majaczył dach kaplicy cmentarnej, ale zauważyłem błysk jakiegoś światła w drzwiach
prowadzących do wnętrza wieży ciśnień. Obejrzałem się w stronę oświetlonego zamku. Znowu
miałem to dziwne uczucie, że warownia wygląda jak cukierkowy pałacyk i groźna forteca
skrywająca jakieś tajemnice.

- Nie idźmy tam! - Hanka szeptała ściskając moje ramię. - Czego ona tam może szukać?

Pewnie z tej wieży jest tylko jedno wyjście, więc zaczaimy się przy drzwiach i poczekamy, aż
wyjdzie.

- A wtedy poproszę ją o wyjaśnienia? Nie bój się, tylko zajrzymy do środka i wrócimy do

hotelu.

Jak najciszej podeszliśmy do wieży. Wtedy zdziwiło mnie, czemu Krzyżacy wybudowali

swój zamek akurat na sąsiednim, a nie na tym, wyższym wzniesieniu?

Zza uchylonych drzwi nie dochodził do nas żaden odgłos. Zerknąłem przez małe,

romboidalne okienko do środka. Zobaczyłem tylko żółtą poświatę w podłodze. Przez pozostawioną
szparę, zahaczając głową framugę zajrzałem do wnętrza wieży. Były tu jakieś urządzenia, rury i
schodki prowadzące do góry. Ktoś, zapewne Angelika, uchylił klapę w podłodze i zapalił światło w
pomieszczeniu poniżej. Nie mogłem przemóc ciekawości i wszedłem. Po spiralnych, ceglanych
stopniach skręcających w lewo zszedłem do piwniczki oświetlonej słabym, żółtawym światłem

ż

arówki w drucianym kloszu. Zdziwiły mnie wiekowe, łukowate sklepienie i dziura wykuta w

ś

cianie niewielkiej niszy.

73

Nagle poczułem, że coś mnie dotyka. Przestraszony obróciłem się gotowy do obrony. To była

Hanka trzymająca w dłoniach pantofelki. Sprytna dziewczyna! Nie chciała robić hałasu.

- Zostawmy to! - błagalnie szeptała. - Przyjdziemy tu rano.
- Wtedy może już być za późno - odparłem.
Za dziurą widziałem niski tunel z kamiennymi stopniami. Gdzieś w dole za zakrętem

dostrzegłem światło latarki. Nie bacząc na nic ruszyłem w dół. Musiałem mocno schylić się, by
przejść korytarzem. Marsz był o tyle niewygodny, że budowniczowie zrobili wysokie stopnie.
Hanka dzielnie szła za mną opierając się jedną ręką o moje barki. Chciałem ją zawrócić, żeby
poczekała na górze i w razie czego sprowadziła pomoc, ale nie mogłem teraz spłoszyć Angeliki
odgłosami naszej dyskusji.

Schodziliśmy stawiając ostrożnie kroki, czując wokół siebie powietrze ciężkie od wilgoci.

Cisza niepokoiła mnie, ale jednocześnie aż korciło, żeby zobaczyć, co jest na dole. Tunel skręcał w
prawo i kończył się niewielką kwadratową komnatą. Jej strop stanowiły powiązane zaprawą głazy.
Na podłodze o bokach długości dwóch metrów leżały reklamówka i latarka. W tym momencie
poczułem strach.

- Zawracamy - powiedziałem do Hanki.
Było jednak za późno. Usłyszeliśmy z góry, jak ktoś przesuwa coś metalowego, a potem

rozległ się głośny łomot. Zlękniona Hanka zesztywniała. Z trudem ominąłem ją wycierając kurz ze

ś

ciany. Wbiegałem po stopniach, nim dostrzegłem, że nie widzę nic prócz ciemności. Potknąłem się

i zatrzymałem. Wyjąłem telefon komórkowy, którego lampa błyskowa świecąc jednostajnym

ś

wiatłem mogła służyć jako latarka.

Z trudem dotarłem na górę i dotknąłem zardzewiałej blachy przesłaniającej wyjście.

Naparłem na nią ramieniem. Tylko odrobinę się odgięła. Przypomniało mi się, że w piwniczce
wieży stała szafka ubraniowa. Angelika i któryś z jej wspólników zastawili wyjście. Skoro jednak
dali radę ją przesunąć, to ja powinienem jakoś ją odsunąć, a ona ani drgnęła. Może czymś ją
zablokowali?

- I co? - wyszeptała Hanka.
- Zamknęli nas - oświadczyłem.
Jeszcze raz naparłem na barykadę - bez skutku.
- Jak teraz stąd wyjdziemy? - Hanka dotykała ścianki.
- Rano przyjdzie ktoś do pracy w wieży i nas uwolni.
- A jeśli wieża jest nieczynna?
Faktycznie, z tego co zapamiętałem, wnętrze budynku wyglądało na niezbyt uczęszczane.

Spojrzałem na ekran telefonu. Tu, pod ziemią nie było zasięgu operatora. Miałem nadzieję, że za
jakiś czas to się zmieni. W tej chwili najgorszym wyjściem była bezczynność.

- Zejdźmy i zobaczmy, co jest na dole - zaproponowałem.
W reklamówce znaleźliśmy dwie zapasowe baterie do latarki, bułki, kiełbasę, dwie butelki

wody i list. Na kopercie było napisane: Paweł Daniec. Szybko przeczytałem go.

Drogi Pawle!
Wiem, że nadmierna ciekawość pcha Cię w kłopoty, dlatego przygotowałem tę pułapkę.

Zacząłeś przeszkadzać mi w poszukiwaniach, więc postanowiłem Cię na jakiś czas zatrzymać. Nie
zrozumiałeś pierwszego ostrzeżenia, więc teraz nadszedł czas, żeby Cię ukarać. Zapasy powinny Ci
starczyć na dwa, trzy dni. W tym czasie ja zrobię to, co zaplanowałem. Wtedy, o ile będziesz jeszcze

ż

ył, dam znać odpowiednim ludziom, gdzie należy Cię szukać. Mam nadzieję, że nie oszalejesz w

74

ciemnościach - oszczędzaj baterie! Medalion musi być mój.

Taeda

- Mamy być tu zamknięci przez kilka dni? - przestraszyła się Hanka. - A jeśli on nie

powiadomi nikogo, to...

- Nie! - gwałtownie przerwałem jej wywód.
- O co ci chodzi?
Mimo zdenerwowania, brudu na jej sukience i twarzy, Hanka wciąż wyglądała pięknie.

Przytuliłem ją i pocałowałem w czoło. Chciałem ją w ten sposób uspokoić.

- Obiecuję - teraz cmoknąłem jej powieki - ze zrobię wszystko co w mojej mocy, żebyśmy

wyszli stąd wcześniej.

- Jak? - Hanka wyszeptała tuląc się do mnie.
Czułem jak chłód panujący w podziemiach przeszywał całe jej ciało. Zdjąłem marynarkę i

założyłem na jej ramiona.

- Nie raz byłem w podobnej opresji i jak widzisz żyję.
Sięgnąłem po butelkę z wodą.
- Może być zatruta! - Hanka zwróciła mi uwagę.
Na opakowaniu nie znalazłem jakiejkolwiek dziurki, przez którą wstrzyknięto by truciznę, a

zakrętka była fabrycznie zamknięta. Popiłem wody, smakowała normalnie.

- Bez obaw, Angelika nie chce nas otruć - powiedziałem.
- To ona przedstawia się jako Taeda?
- Nie wiem - usiadłem na podłodze i oparłem głowę o chłodną ścianę. - Przychodzą mi do

głowy dwie możliwości. Jeśli Angelika byłaby Taedą. to po co prowadziłaby ze mną rozmowę
telefoniczną? Z drugiej strony, wszystko wskazuje, że to Taeda i jej wspólnik wciągnęli mnie w
pułapkę na zamkowym strychu. Czemu ma służyć ta gra? Nie ma wątpliwości, że to Angelika

ś

ciągnęła nas tu i to ma oznaczać, że ona to Taeda? Coś mi tu nie gra.

- Co? Bawi się z tobą!
- Wygląda to tak, jakby Taeda miał dwie osobowości, ale intuicja podpowiada mi, że to

uczciwy człowiek, owładnięty jakąś pasją. On chce się zmierzyć w wyścigu po medalion, ale chce
grać fair. Czy to pasuje do charakteru Angeliki?

- Czemu nie? W końcu to z nią odkryłeś, gdzie mieszkają ci dwaj mili staruszkowie, którzy

wiele ci powiedzieli o Jabboku i starej księdze.

Hanka miała rację, ale to nie rozwiało moich wątpliwości. Wziąłem latarkę i poświeciłem w

stronę tunelu wychodzącego z komnaty.

- Nie mów, że chcesz tam iść! - Hanka badawczo mi się przyglądała.
- Trzeba szukać jakiegoś wyjścia. Jak myślisz, dokąd może prowadzić ten korytarzyk?
- Do zamku - prosta odpowiedź Hanki zastanowiła mnie.
Wyobrażałem sobie, że znajdujemy się gdzieś we wnętrzu wzgórza starego cmentarza, na

wysokości pawilonu kwiaciarni, czyli całkiem blisko zamku.

- Skąd wiesz? - zapytałem.
- Nie słuchałeś mnie - Hanka zwróciła mi uwagę.
- Tak, ale teraz nie jest czas na fochy. Mów, co wiesz.
- Nie słuchałeś mnie - powtórzyła Hanka. - Pani Zofia opowiadała mi o tym.
- Dziś? - upewniałem się.
- Tak. W naszą rozmowę wplotła jakieś legendy o podziemnych korytarzach. Podobno starzy

75

ludzie w Rynie mówili, że kanał łączył jeziora Ołów i Ryńskie. Kilkadziesiąt lat temu zawalił się
jego strop i przed sklepem w centrum miasteczka nagle pojawiła się dziura, w którą wpadł
zaparkowany tam samochód. Przy tej okazji powtarzano legendy o tajnych przejściach łączących
zamek z cmentarzem i wzgórzem, gdzie stał kościół.

Wyobraziłem sobie plan Rynu, ten z 1939 roku, i wykreśliłem na nim w myślach linie łączące

zamek, kościół i cmentarz. Wszystkie one musiały przebiegać w pobliżu któregoś z domów, gdzie
miała być przechowywana tajemnicza stara księga.

Przypomniała mi się też zapiska z kroniki proboszcza Sapatki. Na wzgórzu nad nami, na

przełomie XVI i XVII wieku wybudowano kościółek zwany „kaplicą Sdormy”, którą przeniesiono
do wsi Boże w 1657 roku. W kronikach wspomniano o istniejącej pod koniec XV wieku kaplicy

Ś

więtego Wawrzyńca. Mnie jednak ciekawiła zagadkowa nazwa „Sdorma”. Kojarzyło mi się to

tylko z łacińskim słowem „dormio” oznaczającym „spać”. W krzyżackich zamkach-klasztorach
sypialnie nazywano dormitoriami. Wciąż nękało mnie pytanie, czemu Krzyżacy wybudowali zamek
na niższym z dwóch wzniesień? Czy naprawdę chodziło im tylko o wykorzystanie układu jezior do
wykopania wokół warowni kanałów pełniących funkcje gospodarcze i obronne jako fosy?
Wykorzystywali tereny dawnych pruskich grodzisk do zakładania swoich grodków strażniczych.
Miał to być symbol nastania nowej władzy. Specjalnie w fundamenty kościołów i zamków
wmurowywali pruskie święte kamienie przedstawiające bóstwa czy sławnych, poległych
wojowników. Tylko czemu nie wybudowali fortecy na wyższym, równie dobrze nadającym się do
obrony wzgórzu? Tu postawili kaplicę, zapewne dla mieszkańców przyzamkowej osady.

Może sprawiał to nastrój cmentarza, w którego podziemiach byliśmy uwięzieni, ale

wyobrażałem sobie, że tu mógł znajdować się pruski święty gaj, w którym odprawiano pogańskie
obrzędy, a zakonnicy postanowili przegnać wspomnienie zabobonów i pogaństwa stawiając tu
swoją świątynię. Siedziałem milcząc i nagle spostrzegłem, że Hanka, kurcząc się z zimna, owinięta
moją marynarką zasnęła. Przysunąłem się do niej, objąłem ją i zgasiłem latarkę. Zapanowały
ciemności. Słyszałem tylko równy, spokojny oddech dziewczyny i krople pluskające gdzieś w głębi
podziemi. Rozgrzany ciepłem ciała Hanki też zasnąłem.

Obudziła mnie Hanka, która chyba wystraszona ciemnościami drgnęła i krzyknęła.
- Jestem! - mocniej ją przytuliłem i zapaliłem światło.
- Myślałam, że to tylko sen, ale naprawdę tu siedzimy w więzieniu? - odezwała się.
- Tak. Nie bój się. Wyjdziemy stąd. Jest - spojrzałem na zegarek - siódma. - Za dwie godziny

na zamku zaczną cię szukać. Pani Zofia podniesie alarm. Pójdą do mojego pokoju i stwierdzą, że
mnie też nie ma. Uznają, że zapomnieliśmy się zupełnie lub przyszła nam jakaś głupota do głowy i
wpakowaliśmy się w tarapaty. Poczekają do południa i wtedy pewnie dyrekcja powiadomi policję.
Najpóźniej wieczorem dowiedzą się, że ktoś widział, jak wyszliśmy z zamku i poszliśmy w
kierunku cmentarza. Wtedy dokładnie go przeszukają i trafią do wieży.

- Skąd wiesz?
- To wariant optymistyczny - uśmiechnąłem się chcąc okazać jej, że humor mi dopisuje i

jestem opanowany. - Zostań tu - powiedziałem do Hanki podając jej telefon z włączonym

ś

wiatełkiem. - Czekaj, aż wrócę.

- Nigdy w życiu! - Hanka zerwała się z miejsca. - Nie zostanę tu sama, a tobie może się do

czegoś przydam?

- Będę patrzył na ciebie i myślał o niebieskich migdałach - żartowałem.
Napiliśmy się wody i zgarbieni weszliśmy do tunelu. Prowadził w dół, a cegły w podłodze

ułożono tak, że wystawały jak niskie stopnie. Mimo to ślizgaliśmy się na nich. Tak dotarliśmy do

76

ś

ciany. Nie było przejścia. Postukałem końcem latarki, ale nigdzie nie usłyszałem głuchego odgłosu

ś

wiadczącego, że za ścianą jest jakieś pomieszczenie.

- Ślepa uliczka! - jęknęła Hanka.
- Nie rozpaczaj - prosiłem.
Pochylony nad podłogą zawróciłem. Kiedy tu szliśmy, po drodze coś przykuło moją uwagę.

Były to dwa maleńkie wyżłobienia. Odnalazłem je, cofnąwszy się o około piętnastu metrów.

- Widzisz? - poświeciłem Hance.
- Dwa małe kółeczka. Może powstały podczas wypalania cegły?
- Tak, ale nieprzypadkowo. Kiedyś rozwiązywałem pewną zagadkę w zamku w Malborku.

Słyszałaś o tajnych znakach na ścianach zostawianych przez templariuszy?

- Myślałam, że to bajki wymyślone przez natchnionych poszukiwaczy skarbów.
- Nie, one istnieją naprawdę. Krzyżacy, w których szeregach schronienie znaleźli

templariusze, też mieli swój kod. Ten znak oznacza „na wysokości oczu”.

- Co niby ma tam być?
- Wskazówka.
Przygarbiony świeciłem po ścianach. Na jednej z cegieł, tuż przy stropie, odnalazłem kolejny

znak.

- A to co? Wygląda jak prostokąt bez dolnej kreski, w który wpisano drugi prostokąt.
- Znak mówiący „bezpieczna droga”.
- Tam? - Hanka postukała palcem w mur.
Powtórzyłem jej gest, tyle że latarką. Odpowiedziało mi dudnienie.
- Słyszysz? - ucieszyłem się.
- Masz dynamit, żeby rozwalić tę ścianę?
- Musi istnieć prostszy sposób - mruknąłem oglądając cegły.
Wydawało mi się, że dostrzegam w nich regularny zarys trapezu biegnącego liniami zaprawy.

Jego dłuższy bok znajdował się na górze, a krótszy na dole. Naparłem na niego. Daremny był mój
trud. Uklęknąłem i uważnie oglądałem równe szeregi cegieł. Jedna wydawała się być luźna. Nie
było spoin wokół niej. Z kieszeni wyjąłem scyzoryk i ostrzem powoli wydłubałem cegiełkę z muru.
Z niewidocznej dla nas strony także miała wyryte dwa kółeczka.

- Odsuń się! - ostrzegłem Hankę.
Pchnąłem spód trapezu. Okazało się, że to była równoważnia. Wy. starczyło wyjąć jeden

element, by mechanizm spowodował uchylenie klapy. Poświeciłem w ciemność przed sobą. Był
tam tunel ze szlamem na podłodze.

- Uważaj! - krzyknęła Hanka.
Uderzenie pierwszej cegły w plecy zmusiło mnie do skoku przed siebie. Wylądowałem w

błocie sięgającym kostek. Drewniane wrota z umocowanym kawałkiem muru runęły z
przerdzewiałych zawiasów. W powietrzu unosił się duszący pył.

- Paweł! - Hanka rozpaczliwie krzyczała.
- śyję! - poświeciłem latarką.
Hanka ostrożnie szła po rumowisku i pomogłem jej zejść do mnie. Dusiła się i mocno

kaszlała. Na szczęście miałem ze sobą butelkę wody i przepłukała sobie gardło, a potem przemyła
twarz.

- Myślałam, że umrę ze strachu - oznajmiła.
- Idziemy dalej - popędzałem ją.
- Dokąd? Przecież zaraz to wszystko runie nam na głowy.

77

- Na tej cegle, którą wyjąłem był znak „na wysokości oczu” umieszczony tak, żeby zobaczył

go człowiek idący... - wahałem się chwilę - od strony zamku, czyli ten tunel tam prowadzi.

Przeszliśmy kilkanaście metrów brodząc w śmierdzącym szlamie i nagle przed nami

otworzyła się gardziel studni. Kamienna cembrowina średnicy metra była nierówna. Lustro wody
znajdowało się dwa metry pod nami. Poświeciłem latarką w górę. Zobaczyłem otynkowane lub
pomalowane na biało sklepienie jakiejś piwnicy.

- Co tam jest? - zapytała Hanka.
- Wyjście - oświadczyłem uśmiechnięty.
- Co robisz? - zapytała Hanka zaniepokojona patrząc, że zdejmuję pantofle.
- Te buty nie nadają się do wspinaczki - wyjaśniłem. - Zostaniesz tu, a ja sprowadzę pomoc.
Wychyliłem się i szeroko rozstawiłem ramiona, by dłońmi oprzeć się o ściany studni. Potem

stopami odszukałem kamienie, które mogłyby stanowić punkt oparcia.

- Dasz radę? - dopytywała się Hanka.
- Tak - popatrzyłem w górę.
Oceniałem, że miałem przed sobą trzy metry wspinaczki. W połowie drogi noga mi się

pośliznęła i poczułem, że spadam. Wyprostowałem się jak struna gotów nogami amortyzować
uderzenie, gdyby okazało sic. że studnia jest płytka. Była jednak głęboka, a woda lodowata. Przez
szum wody usłyszałem rozpaczliwy krzyk Hanki. Świeciła latarką na mnie, a ja jeszcze na chwilę
pozostałem w wodzie. Potem wypłynąłem głośno parskając.

- Co ci jest? - Hanka była przestraszona.
- Nigdy nie byłem dobrym kandydatem do klubu morsów - szybko podciągałem się do

wyjścia z tunelu, gdzie stała.

- Może będziemy wołali o pomoc?
- Myślisz, że tam mieszkają ludzie? - powątpiewałem.
Z kieszeni spodni wyjąłem portfel, kartę chipową z hotelu i chusteczkę.
- Nigdy nie wolno się poddawać, bo z każdej sytuacji jest jakieś wyjście. Tak mawiał mój

nauczyciel aikido.

Znowu rozpocząłem wspinaczkę. Do krawędzi studni było dalej, niż myślałem. Zmęczony

wczołgałem się do jakiegoś pomieszczenia.

- Świeć w górę! - prosiłem Hankę.
Nawet to słabe światło odbite od sufitu bardzo mi pomogło. Znajdowałem się w piwniczce.

Pod ścianami, na regałach, w równych rzędach stały słoiki z kompotami, grzybkami
marynowanymi i ogórkami. Wielkością przypominało mi to klasyczne piwniczki w przydomowych
ogródkach. W jednym z rogów stały i leżały różne graty, między innymi zwój grubej liny. Przy
obitych blachą drzwiach zobaczyłem włącznik prądu. Momentalnie nad głową rozbłysła żarówka.
Stanąłem nad krawędzią studni i rzuciłem Hance koniec liny.

- Chcesz, żebym się po niej wspięła? - zapytała.
Stała umorusana, trzymając jednocześnie pantofle, latarkę, mój telefon komórkowy i skarby z

moich kieszeni. Rozśmieszył mnie ten widok. Była piękna w całej tej swojej bezradności.

- Co cię tak bawi? - wściekała się.
- Po prostu jesteś piękna w każdych okolicznościach.
- To co mam z tym wszystkim zrobić? - spojrzała na mnie bezradnie. - Zwłaszcza z tym -

pokazała na moje buty.

Była w sukience. Nie miała torebki ani kieszeni.
- Załóż moje buty, pantofelki wsuń za pasek sukienki, a graty włóż... - nie wiedziałem, jak to

78

zręcznie określić - tu! - chwyciłem koszulę na piersi.

- Bardzo śmieszne - Hanka sapnęła, jednak posłusznie wykonała moje polecenie.
Obwiązała się liną w pasie i wciągnąłem dziewczynę do piwnicy.
- To jeszcze nie koniec? - jęknęła patrząc na drzwi. - Tu już nie będzie żadnych krzyżackich

znaków?

- Nie. Możemy poczekać, aż tu ktoś przyjdzie i otworzy drzwi - odpowiedziałem buchtując po

ż

eglarsku linę.

- Akurat, może na jesieni komuś zachce się ogórków ze słoika. Na razie na targowisku można

kupić świeże.

- Przez miesiąc nie umrzemy z głodu - oceniłem zapasy.
- Telefon do przyjaciela - Hance wrócił dobry humor i parodiowała prowadzącego znany

teleturniej.

- Na razie poczekam.
- Rozpiąłem pasek i wyjąłem go ze szlufek spodni.
- Zaskakujesz mnie swoimi talentami - stwierdziła rozbawiona. - To twoja oferta na wieczory

panieńskie? Nim się całkiem rozbierzesz, najpierw zapukaj, żeby sprawdzić, czy nikt nie
przeszkodzi w twoim występie?

- Spróbuj wyjrzeć przez dziurkę od klucza - zaproponowałem.
- Ładny sad - stwierdziła po oględzinach.
Po wewnętrznej stronie paska miałem wszyte kieszonki, w których trzymałem wytrychy,

cieniutką, ale bardzo ostrą piłkę do metalu, zwój żyłki. Mój szef śmiał się z tego przybornika
włamywacza, ale wiele razy ten zestaw mi się przydawał. Otrzymałem go w prezencie od pewnego
zawodowego kasiarza i szpiega, z którym kiedyś współpracowałem. Zamek w drzwiach nie był
skomplikowany, klasyczny. Bez trudu go otworzyłem i wyjrzałem na zewnątrz. Przed sobą
ujrzałem sad, a za nim wzgórze z cmentarzem. Zgasiłem światło w piwniczce i zamknąłem drzwi.

- O żeby was! - usłyszeliśmy, kiedy skradając się dotarliśmy do granic sadu. - Już muszą

włazić do cudzego ogródka, żeby się migdalić! - za naszymi plecami wrzeszczała jakaś
zdenerwowana kobieta.

Podsadziłem Hankę pomagając jej przejść przez siatkę i sam przez nią przeskoczyłem.

Znaleźliśmy się na podmokłej łące u stóp cmentarza. Wspięliśmy się na górę odprowadzani
gniewnymi okrzykami niewiasty.

79

ROZDZIAŁ JEDENASTY

Kopiec w Orle

Dopiero na szczycie góry cmentarnej zatrzymaliśmy się, żeby odetchnąć. Hanka krytycznie

spojrzała na mnie, potem na siebie i rozpłakała się.

- Taka ładna sukienka! - powiedziała oglądając pomięte, ubrudzone ubranie.
- Kupię ci inną - zaproponowałem.
- Nie musisz - w jej głosie wyczułem złość.
- Muszę, bo przeze mnie wpakowałaś się w tę awanturę. Stawiam tylko jeden warunek.
- Jaki? - Hanka zaciekawiła się.
- Zrobimy to razem i potem pójdziemy na kolację i nie będziemy zajmowali się żadną

zagadką.

- Zgoda!
Prowizorycznie uporządkowaliśmy swoje odzienie i pomaszerowaliśmy do hotelu.

Towarzyszyło temu odgłosy skrzypienia naszych przemoczonych butów. Ochroniarz przy bramie
rozpoznał nas, ale czujnie nam się przyglądał. Odprowadziłem Hankę do jej pokoju, a potem
zaszyłem się w swoim. Wykąpałem się i zawinięty w szlafrok zamówiłem śniadanie do pokoju. Po
nocnych przeżyciach wszystko bardzo mi smakowało. Trzymając filiżankę kawy usiadłem w fotelu
i zamyślony patrzyłem przez okno. Coś, jakiś fakt, szczegół wciąż jak podstępny wirus dręczył
mnie, ale nie potrafiłem go jasno określić. Z zadumy wyrwał mnie dzwonek telefonu. Nie
odzywając się podniosłem słuchawkę.

- Halo?! - rozpoznałem głos Hanki.
- To ja.
- Paweł, dostałam list od Taedy! Czekaj, muszę kończyć! Zaraz przyjdę do ciebie.
Z głośnym trzaskiem rozłączyła się. Spojrzałem na zegarek. Zbliżała się jedenasta. Zrobiłem

porządek w pokoju, ale nie zdążyłem ubrać się, kiedy Hanka zapukała do drzwi. Była chyba zbyt
przestraszona, żeby komentować to, że w południe chodziłem w samym tylko szlafroku. Usiadła na
jednym z krzeseł przy stoliku pod oknem i bez słowa podała mi kartkę.

- Chcesz napić się wody? Może coś mocniejszego? - zaproponowałem.
- Wystarczy woda - odpowiedziała.
Z przyjemnością napiła się mineralnej, a ja czytałem kolejny list Taedy. Był to wydruk z

komputera.

Pani Haniu!
Ostrzegałem Pawła, żeby nie wchodził mi w drogę, a Pani radzę z nim się nie zadawać. On

wykorzysta Pani pomoc do odnalezienia skarbu. Niech Pani strzeże się starych cmentarzy i
podziemi. Tam rządzą ciemne moce.

Taeda

Oddałem kartkę Hani.
- Jak to dostałaś? - zapytałem.
- Leżało w moim pokoju przy drzwiach, jak wróciłam. Męczyło mnie to i w końcu

postanowiłam ci to pokazać.

- Nie miałaś kłopotów przez spóźnienie do pracy?

80

- O co ty mnie pytasz? Nie robi na tobie wrażenia, że ten Taeda mi groził? Pisał o cmentarzu!
- Czy nie masz przeze mnie kłopotów w pracy? - powtórzyłem pytanie.
- Nie, Pani Zofia zapytała, czy w nocy byłam z tobą. Sama się domyśliła i tylko znacząco

uśmiechnęła się. Dyrektorki rano nie było w pracy.

- To dobrze.
- Dobrze, dobrze - Hanka przedrzeźniała mnie. - Ja się denerwuję, a ty sobie siedzisz w

szlafroczku i popijasz kawkę. Szukasz tego skarbu czy nie?

- Szukam, ale najpierw muszę dowiedzieć się, kim jest Taeda.
- To jasne, że Angelika!
- Nie - pokręciłem głową.
- Czemu?
- Idź do pracy, staraj się cały dzień spędzać w biurze. Telefonicznie zamów rowery na

dzisiejsze popołudnie. Niech je wyprowadzą do szlabanu od strony ulicy Wallenroda. Nie idź na
obiad, tylko sprowadź rowery na ulicę poniżej zamku i tam czekaj na mnie. Najlepiej o piętnastej.
Pojedziemy na wycieczkę, zjemy jakiś obiad i wrócimy na wieczór.

- A co ty będziesz robił?
- Udawał, że mnie nie ma.
- Ja też tak mogę?
- Jeśli przez to nie stracisz pracy - wzruszyłem ramionami.
Hanka energicznie wstała i podeszła do telefonu. Wystukała trzy cyfry.
- Pani Zosiu, czy mogę dziś zwolnić się z pracy? - prosiła. - Tak, jutro to odpracuję. Dziękuję

pani! - powiedziała po chwili. - Widzisz?! - spojrzała na mnie. - Tamto miejsce jest wolne? -
wskazała na drugie łóżko.

- Tak - kiwnąłem głową.
Hanka położyła się podkładając sobie poduszkę pod głowę i biorąc pilota do ręki. Wróciłem

na swoje miejsce w fotelu i sączyłem małe łyczki zimnej kawy. Hanka oglądała w telewizji
program dla kobiet, w którym wmawiano widzom zalety jakiejś nowej diety.

- Czemu udajesz, że cię nie ma? - głos Hanki wyrwał mnie z zamyślenia.
- śeby nie stracić atutu zaskoczenia.
- Nie rozumiem.
- Angelika i spółka są przekonani, że wciąż jesteśmy zamknięci w podziemiach, chyba że

współpracuje z nimi ktoś z personelu hotelu i doniósł o twoim pojawieniu się.

- Co ci z tego przyjdzie, że nagle staniesz przed nią i powiesz: „Jestem, wiem, że to ty

zamknęłaś mnie w podziemiach”?

- Nic jej nie powiem.
- Bo? - Hanka z lodówki wyjęła paczkę solonych orzeszków i zaczęła je chrupać.
- Niepewność, jak to się stało, że jesteśmy wolni, zmusi ją do popełnienia błędu.
- Jak na razie to ona wodzi cię za nos. Przygotowała zasadzkę na cmentarzu i w nią wpadłeś.

Zaplanowała to sobie, ale lojalnie ostrzegła mnie, żebym z tobą nie szła na cmentarz.

Nic na to nie odpowiedziałem. Zadzwoniłem do wypożyczalni rowerów i poprosiłem o

przygotowanie dwóch.

- Idź do siebie, przebierz się i za kwadrans spotkamy się na parkingu.
- Mam lepszy pomysł - Hanka tajemniczo uśmiechnęła się. - Zadzwonię i powiem ci, dokąd

masz przyjść.

Przebrałem się odpowiednio na wycieczkę rowerową i z niecierpliwością czekałem na

81

wiadomość od Hanki. Zacząłem nawet podejrzewać, że znowu wpadnę w jakąś zasadzkę.
Zabrzęczał dzwonek telefonu.

- Klatką schodową na końcu korytarza zejdź na piętro więzienne, potem jeszcze niżej -

rozkazała Hanka.

Posłusznie wykonałem polecenie. Hanka czekała przed drzwiami prowadzącymi do zaplecza

kuchennego. Omijając część, gdzie przygotowywano potrawy, niewidoczni dla gości hotelowych
wyszliśmy bocznym wyjściem z hotelu. Tu pracownik ochrony pilnował naszych rowerów.
Założyliśmy kaski, okulary przeciwsłoneczne i szybko wyjechaliśmy z terenu hotelu. Zjechaliśmy
nad plażę, ominęliśmy ją i gruntową drogą wzdłuż brzegów jeziora Ołów dojechaliśmy do
amfiteatru. Kiedy tak jechaliśmy, miałem wrażenie, że jezioro wręcz napierało na ląd chcąc
przedrzeć się przez miasto do Jeziora Ryńskiego.

W amfiteatrze zobaczyliśmy scenę i doskonale widoczne tarasy. Przypomniałem sobie, jak

pani Zofia opowiadała mi, że w tym miejscu miały być winnice pierwszych osadników, którzy
zamieszkali pod zamkiem. Pochodzili znad Renu i stamtąd przywieźli szczepy krzewów winorośli.
Rzeczywiście, wybrali bardzo dobry, osłonięty od wiatru, południowo-wschodni stok. W tym
miejscu po wojnie znaleziono podobno mogiły trzynastu oficerów Wehrmachtu, dezerterów, którzy
pod koniec wojny nie chcieli już ginąć za przegraną sprawę.

Dalej pojechaliśmy na północ, ścieżką wzdłuż brzegów jeziora. Na jego końcu trafiliśmy na

utwardzoną drogę, w którą skręciliśmy jadąc na zachód. Po niecałej godzinie niezbyt pospiesznej
jazdy przez pola dojechaliśmy aż na kraniec jeziora Orło. Tam chciałem zobaczyć kopiec.
Przewodniki pisały o nim jako o kopcu strażniczym pochodzącym jeszcze z czasów krzyżackich, że
być może był elementem krzyżackiego systemu porozumiewania się światłami, dzięki ogniskom
palonym na specjalnie w tym celu zbudowanych wieżach. Stojąc na szczycie kopca, który był
niższy niż wzniesienie znajdujące się na północ od nas, zastanawiałem się, czemu akurat tu miał
stanąć ten krzyżacki telegraf? Moja mapa wskazywała, że to wyższe wzgórze było miejscem
dawnego pruskiego grodu. Sama wieś Orło została założona w 1437 roku. Prusowie byli w
państwie krzyżackim mieszkańcami drugiej kategorii i zmuszano ich do pracy na rzecz Zakonu.
Mężczyźni z Orła zajmowali się polowaniami i gospodarką leśną.

Głośno się nad tym zastanawiałem, kiedy siedzieliśmy na szczycie kopca.
- Nie masz lornetki? - zapytała Hanka.
- Nie, a czemu chciałabyś się przyjrzeć?
- Jak myślisz, widać stąd zamek w Rynie?
- Gdyby nie lasy, może byśmy go zobaczyli.
- Może kopiec usypano do pilnowania jezior, a może jako wysunięty posterunek załogi

zamku. W razie jakiegoś najazdu podpalano ognisko na wieży i uciekano do Rynu. Wysoko
umieszczony płomień, nawet cztery, pięć metrów wyżej niż teraz siedzimy z pewnością był
widoczny na zamku.

- Być może - przyznałem.
- Paweł - Hanka przysunęła się do mnie. - O czym tak myślisz? - dopytywała się. - Przecież

widzę, że jesteś nieobecny duchem. Pojechaliśmy na wycieczkę. Sądziłam, że na coś ci się
przydam, a ty tylko odpowiadasz półsłówkami. Czemu?

- Zastanawiam się, czy nie popełniłem jakiegoś błędu.
- Mam wrażenie, że sporo, a największym było zabranie mnie ze sobą.
- To nie tak - objąłem Hankę. - Zrozum, że Angelika odkryła podziemia.
- Ale nie zbadała ich dokładnie - Hanka zwróciła mi uwagę.

82

- To fakt - kiwnąłem głową. - Skąd ona wiedziała o ich istnieniu, jak tam trafiła? Taeda też

wiedział o medalionie i skrytce wcześniej...

- Oprócz tego nie posunął się do przodu o krok. Ty zaczynałeś od zera i już sporo wiesz.

Gdzie ukryłbyś ten medalion?

- Na zamku albo w kościele.
- Pierwszy kościół czy kaplica w Rynie stał na miejscu obecnego cmentarza. Czy według

ciebie ta piwniczka pod wieżą i podziemne przejście mogły pochodzić z czasów krzyżackich?

- Jak najbardziej. Tylko czemu ten tunel prowadzi jedynie do czyjegoś składu na przetwory?
- Skąd możesz wiedzieć, jaki był zamysł budowniczych?
- Nie ma starej kaplicy na wzgórzu cmentarnym. Nie ma spalonego w czasie wojny kościoła.

Nie ma domu, w którym przechowywano starą księgę - wyliczałem. - Przeprowadzono gruntowny
remont zamku i nigdzie nie natrafiono nawet przypadkowo na tajne przejścia, ukryte korytarze.
Nic!

- Ciekawe, czy w okolicy był jeszcze jakiś inny kościół?
Pytanie Hanki przypomniało mi wiadomości zapisane w jednym z przewodników. Z kieszeni

spodenek wyjąłem mapę.

- Szukasz kościoła na mapie? - Hanka zdziwiła się.
- Sprawdzam, jak dojechać do Sterławek Wielkich - wyjaśniałem. - Chciałem jeszcze pokazać

ci grodzisko pruskie w Jeziorku.

- Czemu zainteresowały cię te dwa miejsca?
- Opowiem ci na miejscu.
Wsiedliśmy na rowery i popedałowaliśmy przez Orło do asfaltówki, gdzie skręciliśmy w

prawo. Jechaliśmy szosą, wśród szpaleru drzew, przyglądając się okolicznym polom. Tu, gdzie nie
było szumu samochodów zmotoryzowanych turystów, można było odpocząć. Z daleka
zobaczyliśmy wieżę neogotyckiego kościoła w Sterławkach Wielkich. Wyjaśniłem Hance, czemu
zainteresowała mnie ta wieś. Założył ją w 1387 roku wielki mistrz Konrad Zöllner von Rotenstein.
Sterławki są uznawane za najstarszą wieś mazurską. Stare kroniki wspominają, że jeszcze przed
1490 rokiem wybudowano w Sterławkach kaplicę pod wezwaniem świętego Jana Chrzciciela. W
1590 roku rozpoczęto budowę nowego kościoła i od 1598 roku wieś była samodzielną parafią.
Kościół i dwór zostały spalone w czasie wojen szwedzkich. Przed swoim domem zginął wówczas,
porąbany na kawałki, baron Georg Friedrich Schenk von Tautenburg. Odbudowany kościół zawalił
się półtora wieku później i nowy, stojący do dziś, wybudowano w 1832 roku według planów Karola
Fryderyka Schinkla.

We wsi, nie dojeżdżając do skrzyżowania z drogą łączącą Kętrzyn z Giżyckiem, zjechaliśmy

w lewo i zatrzymaliśmy się na parkingu poniżej kościoła. Dalej poprowadziliśmy rowery.
Zostawiliśmy je przed wejściem i weszliśmy do kruchty, przeczytaliśmy umieszczoną tam historię
parafii, a potem obeszliśmy budowlę.

- Wypatrzyłeś coś ciekawego? - zapytała Hanka.
- Haniu, skoro zrodziło się podejrzenie, że w kręgu naszych zainteresowań powinny znaleźć

się również okoliczne kościoły, to należało to sprawdzić. Zapewne ten kościół wybudowano na
historycznym miejscu, gdzie wcześniej stały świątynie. Może nawet obecna budowla stoi na
fundamentach tamtych. Cóż z tego, skoro wzmianka o pierwszej kaplicy w Sterławkach pochodzi z
1490 roku, a więc mniej więcej o sto lat później, niż medalion znalazł się w Rynie? Chodźmy na
plebanię, może ksiądz udzieli nam jakiś informacji?

Proboszcz mieszkał w ładnym domku, do którego wchodziło się po schodkach wprost z

83

terenu przykościelnego. Zadzwoniliśmy do drzwi. Otworzyła nam gospodyni. Zaskoczyło mnie, że
była odświętnie ubrana.

- Czy zastaliśmy księdza proboszcza? - zagadnąłem, kiedy już się przywitaliśmy.
- Państwo chcą na ślub się zapisać?- spojrzała na nas srogo.
- A wyglądamy na zaręczonych? - Hanka uśmiechnęła się.
- Ja tam nie wiem - kobieta poprawiła chustkę na siwych włosach. - Waszych zapowiedzi

jakoś nie słyszałam. Proboszcz ma gościa i mogę przeszkodzić tylko w bardzo ważnych sprawach, a
do takich należą chrzciny, śluby i pogrzeby.

Mogłem okazać swoją ministerialną legitymację i wyłuszczyć, po co przyjeżdżam, ale

zdecydowałem, że prościej będzie użyć fortelu.

- To nas najbardziej dotyczy ślub - stwierdziłem.
- To i dobrze, niech państwo tu poczekają - rozkazała gospodyni pozwalając nam wejść do

poczekalni przy kancelarii.

Wróciła po niecałej minucie.
- Ksiądz proboszcz prosi do salonu - oświadczyła.
Jej kwaśna, niezadowolona mina świadczyła, że nie popierała pomysłu proboszcza, żeby tak

szybko przyjmować jakieś przybłędy. Ogromnie zdziwiliśmy się, kiedy w pokoju zobaczyliśmy
siedzących w fotelach miejscowego proboszcza, siwego, szczupłego mężczyznę o ascetycznym
wyglądzie i mocnych rysach twarzy oraz dobrze nam znanego księdza Juliana. On też był
zdziwiony.

- Czemu nie chcecie brać ślubu w Rynie, jeśli wam tak pilno? - zapytał zdumiony.
- To wy się znacie? - ucieszył się proboszcz.
- Jakżeby nie! Opowiadałem ci o nich. Pół dnia z nimi spędziłem na dyskusjach

teologicznych, a oni teraz chcą się pobrać. Tak nagle, w czasie wakacji?

Gospodyni straciła resztkę nieufności i nawet zaproponowała nam kompot jabłkowy.

Usiedliśmy na kanapie między księżmi. Poczekałem, aż starsza pani zostawi nas samych w salonie.

- Muszę na wstępie przeprosić za oszustwo - zacząłem.
Twarz proboszcza zmarszczyła się, jakby zaraz miał nas zbesztać.
- Jestem muzealnikiem i zajmuję się rozwiązaniem pewnej historycznej zagadki - mówiłem. -

Wyczułem, że gospodyni nie wpuściłaby nas na rozmowę z księdzem, a ja chciałem księdzu zadać
tylko kilka pytań. Dlatego użyłem tego fortelu.

- Niech pan pyta - proboszcz uważnie patrzył mi w oczy.
- Czy ten kościół ma podziemia?
- Krypty?
- Chodzi mi o stare piwnice - wyjaśniałem.
- Krypty ze schyłku średniowiecza.
- Były one badane przez naukowców?
- Tak, ale stwierdzili tylko ich wiek i ślady wielu przeróbek.
- Słuchaj, opowiedz im to, co słyszałeś o starej księdze - poprosił ksiądz Julian.
Proboszcz wahał się, jakby nie był pewny, czy może nam zdradzić tajemnicę.
- Mów - zachęcał go ksiądz Julian.
- Usłyszałem to kilkanaście lat temu od pewnej parafianki, która była już na łożu śmierci.

Prosiła, żebym powiedział o tym komuś z władz, żeby odszukać to miejsce, ale historia wydała mi
się tak niewiarygodna, że w nią nie wierzyłem. Ta moja parafianka będąc małą dziewczynką, to
było jakieś dziesięć lat po wojnie, pamiętała, jak kiedyś z mamą poszły do pewnej kobiety w Rynie,

84

o której mówiono, że zajmuje się wróżeniem. Kiedy panie w pokoju zajęte byłe kartami, mała
dziewczynka w kuchni znalazła klapę prowadzącą do piwnicy. W jej mniemaniu te piwnice były
bardzo rozległe, przypominały labirynt. Zabłądziła w ciemnościach, a bała się wołać o pomoc, bo
przecież nieproszona zeszła do cudzej piwnicy. Po omacku szukała drogi, nacisnęła jakąś cegłę i
nagle ujrzała jasny promyk światła. Palcami odsunęła jakieś kamienne drzwi i zobaczyła otwartą
księgę leżącą na niskim, wyściełanym atłasem postumencie. W środku paliła się lampka oliwna.
Dziewczynka przestraszyła się i na oślep uciekła stamtąd.

- Nie wie ksiądz, jak nazywała się ta kobieta z Rynu?
- Nie, nie dopytywałem się.
- Bardzo dziękuję za te informacje - powiedziałem. - Myślę, że pomogą mi w

poszukiwaniach.

- Ta pani wspominała jeszcze, że kiedy błądziła w ciemnościach, w jednym z pomieszczeń

natknęła się na półki z innymi książkami. Mówiła, że były dziwne w dotyku, może miały karty z
pergaminu?

- Jeszcze raz dziękuję i nie będziemy już księżom przeszkadzali - powiedziałem wstając. -

Przepraszam też za to moje oszustwo.

- Trudno - proboszcz smutno pokiwał głową. - Może to jakiś znak. co powinniście zrobić?
- Niech się pan nie zastanawia, tylko ciągnie ją do ołtarza - ksiądz Julian patrzył na nas jak

kochający ojciec. - Jak będę wracał od kolegi, to zajdę do was w Rynie i coś jeszcze wam opowiem.
Mieszkacie w hotelu na zamku? - upewniał się.

- Tak. Serdecznie zapraszam.
Pożegnaliśmy się i w pośpiechu wyszliśmy z plebanii, by nie narażać się na gniew gospodyni.

Wsiedliśmy na rowery i prawie na końcu Sterławek skręciliśmy w prawo, na drogę prowadzącą do
wsi Jeziorko. Jechaliśmy przez malownicze pola, wsłuchani w śpiew ptaków i wdychając słodki
zapach kwiatów. Grodzisko znajduje się na południe od wsi. Jest doskonale widoczne, bo wznosi
się kilkanaście metrów nad poziom łąki, jest rozległe o średnicy około stu metrów. Można w jego
kształcie dopatrywać się zarysu drogi wjazdowej i niewielkiego podwyższenia, gdzie zapewne stał
dom miejscowego notabla. Pamiętałem, że kilka lat wcześniej byłem tu na wykopaliskach
archeologicznych. Wtedy kolega archeolog pokazał mi też badania prowadzone przy kamieniu w
lesie. Przypuszczał, że tamto miejsce mogło służyć jako cmentarz lub ołtarz ofiarny. Jego badania
wokół wzgórza grodziska dowodziły istnienia tu domów z paleniskami, znalazł kilka narzędzi i
ceramikę z okresu wczesnego średniowiecza. Jednak jego największym odkryciem była wykonana
z brązu malutka figurka zwierzęcia, datowana przez niego na okres wędrówki ludów. Mówił, że
drugie, identyczne znalezisko w Polsce, wykopano na Śląsku.

Opowiadałem o tym Hance, kiedy weszliśmy na grodzisko i stamtąd, chłodzeni ożywczymi

podmuchami wiatru, przyglądaliśmy się okolicy. Wiedziałem, że nic tu nie znajdę, że to żaden trop
w moich poszukiwaniach, ale wolałem tu być z Hanką i mówić jej o dawnych mieszkańcach.
Powoli zbliżał się wieczór i musieliśmy wracać do Rynu. Przez lasy dojechaliśmy do wsi Canki, a
stamtąd były już niecałe dwa kilometry do zamku.

Zostawiliśmy rowery przy garażu. Omijając główne ciągi komunikacyjne, klatką schodową

obok zaplecza kuchennego poszedłem do siebie. Jeszcze zdążyłem umówić się z Hanką na kolację i
teraz w dobrym nastroju stanąłem przed drzwiami swojego pokoju. O dziwo, były one otwarte. Za
progiem stała równie zdziwiona jak ja pani Agata.

- To nic panu nie jest? - zapytała.
- Nie, myślę, te wycieczka rowerowa nie wycieńczyła mnie - stałem w drzwiach i uważnie

85

przyglądałem się pani Agacie. Wyglądała na zupełnie zaskoczoną moim widokiem. - Ja...
przepraszam... - wydukała. - Ktoś wprowadził mnie w błąd. Powiedziano mi, że pan zaginął i szuka
pana policja. Sprawdzałam w kuchni i dowiedziałam się, że pan zamawiał śniadanie do pokoju, ale
wolałam sprawdzić, czy znowu pana gdzieś nie uwięziono... - pani Agata była zmieszana. - Proszę
mnie źle nie zrozumieć, ale...

- Kto pani powiedział o moim zaginięciu?
Zrobiłem kilka kroków, a pani Agata cofała się przede mną. Delikatnie posadziłem ją w fotelu

i usiadłem w drugim na wprost niej.

- Kto? - domagałem się odpowiedzi.
- Pewna dama.
- Dama? - zdziwiłem się użyciem takiego zwrotu.
- Ona doskonale pana znała, bo...
- Piękna blondynka? - wtrąciłem pytanie.
- Tak.
- Na imię miała Angelika?
I- twierdziła, że jest pana żoną.
- Co?! - drgnąłem zaskoczony.
- Mówiła, że pan chce się rozwieść, a ona nie. Widziała, że znalazł pan tu sobie jakąś - w

myślach szukała odpowiedniego określenia - sympatię. Zauważyła, że nagle gdzieś pan zniknął,
chociaż pana jacht został w porcie. Niepokoi się o pana, bo ktoś jej mówił, że widziano, jak pan i ta
dziewczyna wczoraj w nocy szliście na cmentarz. Prosiła, żeby mogła wejść do pana pokoju i
sprawdzić, czy nic panu się nie stało.

- To bardzo dziwne, co pani mówi.
- Też tak uważam i dlatego najpierw sama przyszłam wszystko sprawdzić.
- A co by pani zrobiła, gdyby mnie tu nie było?
- Poszukałabym tej dziewczyny.
Nie było już sensu dręczyć pani Agaty. Poprosiłem, żeby zaczekała, a sam przebrałem się w

łazience. Razem zeszliśmy do restauracji, gdzie miała czekać Angelika. Najpierw dyskretnie
zajrzałem do środka. Zobaczyłem, że przy stoliku obok Angeliki siedzi Kuna.

- Ten pan towarzyszący mojej żonie to kto? - zapytałem.
- Pan Przemysław, pański wuj - pani Agata była zdezorientowana moim pytaniem.
- No tak - roześmiałem się. - Chodźmy, przywitam się z rodziną.
Wszedłem do restauracji. Angelika pierwsza mnie spostrzegła i trąciła łokciem Kunę.
- To jednak pana żona? - pani Agata dopytywała się.
- Niech pani popatrzy, jaka jest zaskoczona i szczęśliwa widząc mnie całego i zdrowego -

odpowiedziałem. - Wuju Przemysławie - spojrzałem na Kunę - zechciej zabawić panią dyrektor
rozmową. Kochanie - zwróciłem się do Angeliki - możemy wyjść i porozmawiać na osobności? -
poprosiłem. - Może nawet pójdziemy na krótki spacer? Na przykład na cmentarz.

86

ROZDZIAŁ DWUNASTY

Regaty na Ryńskim

Pierwszy raz w oczach Angeliki zobaczyłem strach. Kuna stracił swój dobry humor, który

rzadko kiedy go opuszczał. Widocznie zapamiętał po naszym poprzednim starciu, co to znaczy,
kiedy jestem wściekły, a teraz nie ukrywałem złości. Kuna patrzył na obrus. Wyciągnąłem dłoń w
stronę Angeliki.

- Pójdziemy? - zapytałem stanowczym głosem.
Pani Agata też chyba była zaskoczona moją metamorfozą i tym, jak traktowałem „członków

rodziny”.

- Nie możemy tu porozmawiać? - Angelika nieśmiało zaproponowała.
- Kochanie, nie powinniśmy państwa zanudzać swoimi sprawami - nalegałem. - Mam

nadzieję, że zaraz wrócimy.

Angelika westchnęła i wstała. Już opanowała emocje i znowu przypominała anioła.

Wyszliśmy na dziedziniec i zajęliśmy miejsca na ławach przy jednym z wystawionych tam
stolików.

- Czemu tam tak patrzysz? - Angelika zainteresowała się, co tak przykuło moją uwagę w

gablocie umieszczonej w posadzce.

- To - wskazałem na jeden z eksponatów.
- Ten topór? - Angelika roześmiała się.
- Topór katowski - mocno zaakcentowałem drugie słowo.
- Nie rozumiem - Angelika zrobiła słodką minkę. - Ty mi grozisz?
- Nie. Wiesz, że w Polsce więzienie innych ludzi jest karalne?
- Tak? - drwiła.
- Przecież doskonale wiemy, że to ty stoisz za tą moją przygodą w podziemiach cmentarnego

wzgórza.

- Nic o tym nie wiem.
- Myślisz, że cię nagrywam? - domyśliłem się. - Będę mówił, ale nie odpowiem ci na to jedno

pytanie, które cię tak nurtuje. Wiem, że to ty mnie tam zamknęłaś, ale nie mam na to dowodów
poza zeznaniem moim i Hanki. To jednak za mało. Możemy rozmawiać szczerze?

- Najzupełniej, jak to w małżeństwie - Angelika roześmiała się.
- Jak to się stało, że dowiedziałaś się o medalionie?
- Spytaj Kunę.
- To on cię namówił do poszukiwań?
- Tak.
- Od kiedy działacie razem?
- Znamy się od miesiąca. Teraz ja zadam ci pytanie.
- Od razu ci na nie odpowiem. Idź i sprawdź! - mówiłem nachylając się w jej stronę. - Nie

pójdziesz do piwnicy w wieży, bo boisz sic. że stanowiłoby to poszlakę obciążającą cię winą za
uwięzienie nas. Przecież mogłem zawiadomić policję, która by na was tam czekała. Powiem ci
tylko, że ten korytarz nie był ślepą uliczką. Coś przegapiliście. Zgubiły was nieuwaga i niewiedza.

Widziałem jak Angelika wsłuchana w każde moje słowo nie odrywała wzroku od moich oczu.

Nawet delikatnie ujęła w ręce moje dłonie. Sprawdzała puls i obserwowała moje źrenice, żeby
sprawdzić, czy nie mijam się z prawdą.

87

- Powiadomiłeś policję? - zapytała.
- Chyba powinienem.
Podczas służby wojskowej w jednostce powietrzno-desantowej przeszedłem krótki trening

dotyczący tego, jak zachować się w niewoli. Omówiono i zaprezentowano różne metody łamania
morale i psychiki jeńców. Mięliśmy świetną trenerkę. która wielką wagę przywiązywała do ćwiczeń
oddechowych. To one, podobnie jak we wschodnich sztukach walki, odgrywają dużą rolę w
utrzymaniu równowagi fizycznej i psychicznej. Właśnie tamte ćwiczenia przydały mi się teraz.
Byłem spokojny i mogłem kłamać Angelice, ile tylko bym chciał.

- Jak blisko jesteście znalezienia medalionu? - zapytałem Angelikę wcześniej obejmując

palcami jej nadgarstki.

- Blisko - odpowiedziała po chwili wahania.
Wyczułem, jak nieznacznie przyspieszyło jej tętno. Kłamała.
- Wiesz, kim jest Taeda?
- Tak - znowu kłamstwo.
- Czy specjalnie zawiozłaś mnie do tych dwóch panów w Wejdykach?
- Tak - mówiła prawdę.
- Czemu? Boisz się sama z nimi rozmawiać?
- Nie - Angelika wzruszyła ramionami udając obojętność, ale mijała się z prawdą.
Zdenerwowało ją to przesłuchanie i wyrwała dłonie z mojego uścisku.
- Koniec - odetchnęła z ulgą, - Zobaczymy, kto z nas jest lepszy. To prawie regaty.
- Czemu szukasz tego medalionu?
Na twarzy Angeliki dostrzegł straszną mieszaninę uczuć. To wydawało się

nieprawdopodobne, ale przez moment jej twarz po prostu była brzydka, przypominała męskie
oblicze. Widziałem, że chciała udzielić odpowiedzi, a jednocześnie broniła się przed tym.

- Bo chcę - powiedziała odmienionym głosem, jakby wbrew sobie.
Było to tak zaskakujące zachowanie, że nawet nie zareagowałem, kiedy Angelika wstała i

ruszyła w kierunku wyjścia z hotelu. Wróciłem do restauracji. Pani Agata i Kuna siedzieli sztywno
przy stoliku i pili kawę.

- Gdzie jest Angelika? - zapytał Kuna.
Odeszła, wujku - uśmiechnąłem się.
Kuna nie bardzo wiedział co odpowiedzieć.
- A dokąd? - zapytał.
- Nie wiem, może na cmentarz? - dostrzegłem, jak mina pani Agaty zmieniła się na bardzo

poważną.

- To ja pójdę i sprawdzę, czy ona dobrze się czuje - stwierdził Kuna. - Te rozstanie z Pawłem

kompletnie zachwiało jej psychiką - wstał, ukłonił się pani Agacie i wyszedł z restauracji.

- Czy zje pani ze mną kolację? - zaprosiłem panią Agatę.
- Nie, dziękuję.
- Pozwoli pani, że w takim razie zaproszę tu Hanię, a nim ona przyjdzie, wszystko pani

wyjaśnię.

Na kontuarze baru stał telefon i zadzwoniłem do Hanki. Obiecała, że przyjdzie za kilkanaście

minut. Ten czas wykorzystałem na wyjaśnienie pani Agacie, że Angelika i Kuna nie są tymi
osobami, za które się podawali, a moimi konkurentami. Zapewniałem ją, że to nie oni pisali listy do
pana Andrzeja. Obiecałem, że w ciągu najbliższych dni odnajdę skrytkę z medalionem. Kiedy do
restauracji przyszła Hanka, pani Agaty już nie było. Z Hanką zamówiliśmy to samo: twarogowe

88

racuszki z musem jabłkowym. W czasie posiłku zrelacjonowałem Hance moje rozmowy z
konkurentami i panią Agatą.

- Myślisz, że oni wrócą do podziemi pod cmentarzem? - zapytała Hanka.
- Nie. Będą się bali, że tam przygotowałem na nich zasadzkę. Uznają też, że skoro wyszedłem

i wciąż szukam skrytki, to znaczy, że w tamtym tunelu nie było nic ciekawego. Będzie ich
nurtowało pytanie, czy ja z kolei czegoś nie przegapiłem, ale na razie nic nie zrobią.

- Będą bezczynnie czekali na twój ruch?
- Będą szukali Taedy.
- Myślałam, że oni to Taeda.
- Nie, Angelika i Kuna współpracują od miesiąca. Taeda pierwszy raz kontaktował się z

panem Andrzejem pół roku temu, a można przypuszczać, że i wcześniej prowadził swoje
poszukiwania na zamku. Robotnicy budowlani wspominali, że coś ich tu straszyło.

- Kogo z pracowników hotelu podejrzewasz, że jest Taedą?
- Na razie wszystkich, w tym i ciebie - obserwowałem reakcję Hanki na moje słowa.
Było tak, jak się spodziewałem. Hanka patrzyła mi w oczy, wytrzymała moje spojrzenie, ale

widziałem, że była zmieszana i jej policzki zarumieniły się.

- Czy wszystkich zapraszasz na kolacje i prowadzisz z nimi takie rozmowy? - zdobyła się na

ż

art.

- Nie, tylko ciebie tak dokładnie rozpracowuję. To bardzo dobrze, że spotykając się z tobą

mogę łączyć przyjemne z pożytecznym.

- Mam wrażenie, że nie uważasz Taedy za negatywną postać.
- Nie.
- Czemu? Przecież jego listy do pana Andrzeja, twojego zleceniodawcy, wytrąciły go z

równowagi.

- W mojej pracy kilka razy współpracowałem z policją i wtedy spotkałem pewnego znawcę

kryminalistyki. On mówił, że kluczem do znalezienia sprawcy jest zrozumienie jego motywów. To
jest proste, o ile za bardzo nie przekombinujemy.

- Co możesz powiedzieć o Taedzie?
- Jeśli to ty, to muszę stwierdzić, że Taeda jest piękna.
- Zmieniasz temat - Hanka zrobiła srogą minę. - Już nie kryjesz się i podrywasz mnie na

całego zamiast szukać skrytki.

- Szukam, ale nie mogę, nawet przed tobą, odsłaniać wszystkich kart.
- Nie ufasz mi?
- Ufam i obiecuję, że o wszystkim dowiesz się pierwsza.
Po kolacji odprowadziłem Hankę do jej pokoju. Na pożegnanie otrzymałem szybki pocałunek

w policzek. Kiedy wracałem do siebie, zatrzymałem się przy oknie wychodzącym na dziedziniec w
zachodnim narożniku zamku. W niewytłumaczalny sposób właśnie tu najmocniej odczuwałem siły,
które wydawały się targać tym zamkiem. Tu obrazy wiszące na ścianach jakby ożywały. Tu,
pomimo że byłem w Rynie, czułem ten charakterystyczny powiew pustynnego wiatru. Tu, o dziwo,
ani przez chwilę nie czułem się zmęczony, obolały. Dotychczasowe przeżycia nie pozostawiały na
mnie żadnego śladu, jakbym w magiczny sposób regenerował wszystkie siły. W swoim pokoju
włączyłem telewizor i zacząłem szykować się do snu. Położyłem się i oglądałem wieczorny serwis
informacyjny.

Wtedy przy moich drzwiach usłyszałem jakiś szmer. Wiedziałem, że to kolejna pułapka, ale

czułem w sobie dziwną moc. Byłem pewny, że muszę stawić czoło temu niebezpieczeństwu.

89

Założyłem spodnie, koszulkę i buty. Podszedłem do drzwi otworzyłem je. Za nimi ujrzałem
umykający cień jakiejś postaci. To mógł być Taeda, może Kuna albo Angelika. Pobiegłem za nim,
w lewo, w prawo do skrzydła rycerskiego. Tam on wskoczył do windy, która zaczęła jechać w dół.
Zbiegałem po schodach nasłuchując, kiedy rozlegnie się dzwonek sygnalizujący, że otwierają się
drzwi windy. Zamaskowany osobnik zjechał aż do poziomu recepcji. Nagle na całym korytarzu
zapanowały ciemności. Paliły się tylko słabe czerwone kontrolki pracujące pewnie na zasilaniu
awaryjnym. W ich świetle ujrzałem, jak uciekinier wbiega do sali konferencyjnej.

Tam panowały już egipskie ciemności. Zrobiłem kilka niepewnych kroków, aż zatrzymałem

się na rzędzie krzeseł. Nagle za mną coś się poruszyło i zatrzasnęły się drzwi. Rozbłysły słabe

ż

ółtawe światła umieszczone w posadzce wzdłuż ścian. Powstał nastrój jakbym znalazł się w

pomieszczeniu z płonącymi żywym ogniem ścianami.

Coś brzęknęło i poczułem mocne uderzenie w łydkę. Obróciłem się. W moją stronę zmierzał

wielki jak szafa człowiek ubrany na czarno z diablą maską na twarzy. Pod nogi rzucił mi miecz.
Sam miał podobny w jednej ręce i topór w drugiej.

Chciałem zawołać pomoc, ale w gardle czułem dziwny ucisk. Podniosłem broń i wtedy

zobaczyłem Hankę. Była ubrana w białą suknię i przywiązano ją do krzesła przypominającego tron.
Poczułem się nieswojo, bo wszystko to wyglądało tak nierealnie.

Człowiek w masce zobaczył, na co patrzę i ruszył w stronę Hanki. Uniósł miecz, jakby chciał

nim ciąć dziewczynę. Podbiegłem i zablokowałem cios. Mój miecz należał do tak zwanych
półtoraków, był ciężki, ale dobrze wyważony, bo długa rękojeść stanowiła przeciwwagę do długiej
głowni. Nie miałem zbyt dużego doświadczenia w walce na miecze, tym bardziej że ta broń miała
służyć mi do ochrony i ataku.

Mój przeciwnik zatrzymał się i zamachnął się toporem. Przypomniały mi się wtedy

mordercze treningi aikido z bronią. Zamiast miecza i włóczni mieliśmy ich drewniane
odpowiedniki. Chwyciłem rękojeść miecza w obie dłonie i nadstawiłem klingę w stronę
zbliżającego się topora, tak jakbym chciał się cały schronić za trzymaną bronią. Topór zgrzytnął,
uderzenie zachwiało mną, jęzor topora zahaczony o głownię zjeżdżał ku moim dłoniom.

Teraz wykonałem mieczem ruch podobny do tego, jakim na korcie odbija się rakietą dolne

piłki. Przeciwnik gwałtownie zrobił krok w tył, podniósł swój miecz nad głowę i błyskawicznie ciął
nim w kierunku mojej głowy. Wykonałem zastawę nieznacznie cofając prawą nogą, tym razem
kryjąc się pod mieczem jak pod parasolem nadstawionym do porywistego wiatru. Kiedy tylko
ostrze jego miecza ześlizgnęło się z mojej broni, natychmiast wziąłem zamach chcąc trafić
przeciwnika z boku i od góry. Zdążył zasłonić się toporem.

Zrobiłem obrót i mieczem, na płask uderzyłem go w plecy. Jakbym uderzył w galaretę,

jakiegoś ducha. Mój miecz przeszedł przez niego i wyjąłem rozgrzane do czerwoności ostrze.
Zdumiony tym zjawiskiem zatrzymałem się. Wtedy poczułem potężne uderzenie, które zwaliło
mnie z nóg, uniosło i rzuciło na szklaną pokrywę studni. Szyba, mimo że wykonana ze specjalnie
hartowanego szkła, rozprysła się i zacząłem spadać głową w dół. Leciałem obracając się spiralnie,
mając przed oczami wirujące kamienie z cembrowiny. Myślałem, że to wszystko nie może być
prawdą. Ta myśl jak natrętny dzwonek telefonu przeszywała mój umysł. Wreszcie gwałtownie
otworzyłem oczy i usiadłem na łóżku. Był słoneczny ranek, ale przez okno widziałem, że na
zewnątrz wiał silny wiatr. Wciąż grał telewizor, którego nie zdążyłem wyłączyć, nim zasnąłem.
Byłem szczęśliwy, że ta wałka była tylko nocnym koszmarem i wtedy dotarło do mnie, że dzwoni
telefon.

- Tak?! - odezwałem się podnosząc słuchawkę.

90

- Gdzie jesteś? - usłyszałem pytanie Hanki.
- W swoim łóżku.
- Już dziewiąta! Wstawaj, leniu! Czy ksiądz Julian dotarł do ciebie?
- Nie.
- Spotkałam go w recepcji i podałam numer twojego pokoju. Musiałam iść do pracy i

myślałam, że jakoś trafi do ciebie.

- Kiedy to było? - zerwałem się z łóżka.
- Parę minut temu.
- Poczekaj! - błyskawicznie założyłem spodnie i koszulę.
Na bosaka wybiegłem na korytarz. Panowały tu cisza i spokój. Wyjrzałem przez okno na

dziedziniec. Zobaczyłem, że Kuna wyprowadza księdza Juliana przez bramę od strony miasta.
Wróciłem do pokoju.

- Hanka! - krzyknąłem do słuchawki. - Biegnę na dół. Oni zabrali księdza.
Rozłączyłem się, po czym przezornie sprawdziłem, czy mam ze sobą portfel z dokumentami.

Na głowę założyłem ulubiony amerykański wojskowy kapelusz i wybiegłem z pokoju. Kiedy
wyskoczyłem z klatki schodowej, w baszcie jeszcze kręciło mi się w głowie po rajdzie spiralnymi
schodami. Na dziedzińcu natknąłem się na Hankę. Oboje rzuciliśmy się w stronę bramy.
Wychodząc na bruk przed zamkiem widzieliśmy w dole, jak Kuna szybko prowadzi księdza Juliana
w dół, koło resztek młyna, do portu.

Pobiegliśmy za nimi. Musieliśmy chwilę poczekać, aż przejadą samochody osobowe i

autokary z turystami. Minęliśmy ośrodek kultury, karczmę, młyn i wtedy zobaczyliśmy, że Kuna
wprowadza księdza Juliana na pokład „Czarnej Perły”. Angelika wykorzystując mocny, zachodni
wiatr wycofała się z portu na środek zatoki.

- Wzywamy policję? - zaproponowała Hanka.
- I co im powiemy? Wyglądało to tak, że ksiądz Julian dobrowolnie wsiadł na „Czarną Perłę”.

Musimy dogonić ich „Smaragdusem”.

- Chyba nie masz szans.
- To zależy tylko od ciebie - rzuciłem ruszając w stronę swojego jachtu.
Musiałem przebiec pół kilometra śledząc z brzegu jak „Czarna Perła” nabiera prędkości i

odpływa. Hanka nie wytrzymała tempa mojego sprintu i została w tyle. Wskoczyłem na pokład
„Smaragdusa”. Pod stopami poczułem, jak rozgrzany był pokład. Na szczęście w spodniach miałem
kluczyk od kłódki do kabiny. Wyjąłem z niej grota, talię, szekle i foka. Skończyłem wciągać grota,
kiedy do „Smaragdusa” dobiegła Hanka. Rzuciła się na dziób i ciężko dyszała. Pomogłem jej wejść,
odcumowałem jacht, wyjąłem kotwicę i wyprowadziłem nas na wodę. Już pierwszy podmuch
uderzający w naszą prawą burtę, gwałtownie nas przechylił. Hanka pisnęła wystraszona.

Spojrzałem w górę. Było słonecznie, ale po niebie jak groźne okręty sunęły ciemne chmury.

To one były pchane bardzo silnymi i gwałtownymi szkwałami. Woda pieniła się i mocno biła o
wschodni brzeg.

- Trzymaj kurs! - powiedziałem do Hanki robiąc jej miejsce przy rumplu. - Kiedy wejdziemy

w szkwał, ostrz ile się da, kiedy będzie nas przechylało na lewą burtę, staraj się balastować, a jak
zobaczysz wodę na pokładzie na burcie, poluzuj grota. Jasne?

- Tak - wysapała Hanka. - A ty co zamierzasz robić?
- Zaryzykować i pokonać „Czarną Perłę”.
Poszedłem w kierunku dziobu. Tam w forpiku, małym magazynku pod lukiem na pokładzie

dziobowym, znajdowały się dodatkowe przednie żagle. Zobaczyłem, że wchodzimy w szkwał. Liny

91

zatrzeszczały, wanty przeraźliwie zajęczały, a Hanka krzyknęła. Nie utrzymała grota i końcówka
bomu przy przechyle zanurzyła się w wodzie. Nie miałem czasu na wracanie do kokpitu. Trzymając
się want, bocznych lin utrzymujących maszt w pionie, wychyliłem się za prawą burtę. Udało mi się
przebalastować „Smaragdusa”, a Hanka ściągnęła szoty grota. Wciągnąłem na sztagi foka i genuę.
Wielkie płachty żagli głośno łopotały na wietrze, a szoty wirowały jak węże. Wciąż płynęliśmy w
przechyle, więc leżąc na dachu kabiny, głową w dół, przeciągałem liny przez kipy i zawijałem je na
kabestanach.

Zmoczony usiadłem w kokpicie koło wystraszonej Hanki. Dopiero teraz zwróciłem uwagę, że

była w swoim służbowym stroju, spodniach, żakiecie i butach na wysokich obcasach. Zauważyła
moje spojrzenie. Wsunęła obcasiki między deski grettingu i zdjęła buty. Trzymając je tylko na
czubkach palców, sprawnie rozbujała stopy i w ten sposób wrzuciła szpileczki do kabiny.
Pomogłem jej zdjąć żakiet, zawinąć nogawki spodni i podwinąć rękawy bluzki. Kiedy wiatr bawił
się jej włosami, a ona wpatrywała się w ciemne pręgi drobnych fal na wodzie zapowiadających
następny szkwał, wyglądała cudownie. Również wtedy, kiedy zagryzając wargi balastowała

ś

ciskając szoty grota i rumpel. Szoty zawinięte na kabestanie same nie luzowały się, więc często

wychodziłem na burtę do want, żeby balastować i obserwować, co robi „Czarna Perła”.

Angelika na razie płynęła tym samym kursem co my, jednak była pół kilometra przed nami.

Zbliżała się do cypla, przy którym rynna jeziora skręcała na zachód. Po chwili już widziałem, że
zaczęła halsować. Przy takim kursie jej lekki jacht mający tylko dwa żagle zyskiwał. My we
dwójkę nie mieliśmy szans, żeby sprawnie wykonać zwrot przez wiatr. Musiałem zdjąć jeden z

ż

agli. Zostawiłem większą genuę, a potem z Hanką zamieniliśmy się miejscami. Przy jednym ze

zwrotów; kiedy szliśmy różnymi halsami, dostrzegłem, że Kuna przygląda mi się przez lornetkę.
Niestety, „Czarna Perła” powoli odzyskiwała przewagę.

Tylko nasze dwa jachty pływały po jeziorze. Angelika wpłynęła między Wyspę Miłości a

Gołą Zośkę, a ja bardziej pokierowałem nas ku Zatoce Rominek.

- Ucieknie nam - Hanka zaniepokoiła się.
- Nie, za wyspami tylko straci wiatr. My nie możemy sobie na to pozwolić, by choćby na

chwilę stracić pęd. Ona rozpędza się błyskawicznie, my o wiele dłużej.

Od północy ominęliśmy obie wyspy i półwiatrem popłynąłem na południe.
- Patrz, jak ona jest daleko - Hanka zwracała mi uwagę.
- Ona płynąc kursem na wiatr będzie halsowała, a my tylko lekko wyostrzymy i będziemy

blisko niej.

Przypuszczałem, że Angelika zaryzykowała i specjalnie wpłynęła między wyspy licząc, że

powtórzę jej manewr. Z pewnością wtedy odpłynęłaby dalej. Na wysokości Wejdyk wpadła w
mocny, zachodni wiatr, którego podmuchy uderzały raz bardziej z północy, a raz południa, W
efekcie Angelika robiąc zwrot przez sztag nagle stawała pod wiatr. My przechodziliśmy wszystkie
możliwe wiatry od bejdewindu do baksztagu. Niepokoiło mnie tylko, że w szybkim tempie
zbliżaliśmy się do południowego brzegu i musiałem podjąć decyzję, czy płynąć na północ, czy na
zachód. Ta druga opcja oznaczała, że mógłbym utkwić w miejscu jak Angelika.

Kiedy robiliśmy zwrot przez sztag i przeszliśmy na północny kurs, „Smaragdus” dostojnie

położył się na przeciwną burtę, ale zaraz też płynęliśmy na Wejdyki. Angelika powtórzyła mój
manewr, prawie ocierając się o brzeg wpłynęła do Zatoki Mrówki i po zwrocie wyskoczyła z niej.
Myślałem, że popłynie do domu zajmowanego przez staruszków, ale ona w ostatniej chwili przed
północnym brzegiem zawróciła na południe. Teraz mogła płynąć półwiatrem. Ja dopiero po
następnym zwrocie mogłem ruszyć w pościg za „Czarną Perłą”.

92

- Po co oni porwali księdza Juliana? - zastanawiała się Hanka.
- Angelika już od dawna, nie wiem skąd, wiedziała, że obaj staruszkowie mogą udzielić

informacji ważnych w poszukiwaniu medalionu. Z jakiegoś powodu bała się z nimi rozmawiać i
dlatego wykorzystała moje towarzystwo, żeby zdobyć ich zaufanie. Może teraz chce uciec przed
nami i w spokojnym miejscu dowiedzieć się od księdza tego, na czym jej zależy.

Jacht Angeliki był już na zachód od wsi Mrówki, a my dopiero byliśmy przy Notyście

Wielkim. Oddałem ster w ręce Hanki i pobiegłem na dziób wciągnąć żagle. Oprócz genuy mieliśmy
jeszcze foka i kliwera. Kiedy ściągnąłem szoty nowych żagli, poczułem, że ze „Smaragdusem”
dzieje się coś dziwnego. Delikatnie przechylił się na lewą burtę i jak koń dźgnięty ostrogą zerwał
się do biegu.

- Nie zmieniaj kursu! - krzyknąłem do Hanki wybiegając do want.
Pędziliśmy na południe metr za metrem doganiając „Czarną Perłę”. Ja stałem na burcie przy

wantach, Hanka siedziała na burcie. Załoga „Czarnej Perły” dwoiła się i troiła, ale „Smaragdus”
zdawał się płynąć w powietrzu. Wychylony spojrzałem w dół i zobaczyłem pod dnem błyszczący
metal miecza. „Smaragdus” nigdy nie był „Pięknym Lolem”, potrzebował silnego wiatru i mocnych

ż

agli, żeby pokazać całą swą duszę. Nasze żeglowanie odbywało się w absolutnej ciszy, jakby

każda rozbita fala, każdy powiew, bezgłośne drgnienie liny musiało być odpowiednio celebrowane.
Jacht przypominał wielki, drżący z wysiłku, napięty mięsień.

Nie dość, że dogoniliśmy zdumioną Angelikę, to przegoniliśmy ją i zawróciłem w wąskim

przesmyku między dwoma cyplami. Wiedziała, że teraz nam już nie ucieknie, więc postanowiła
jeszcze ostatni raz zawalczyć o swój honor. Wykonała zwrot i zawróciła na północ. Zmieniła swój
fok na genuę. Jej „Czarna Perła” natychmiast wpadła w ślizg. Ruszyliśmy w pościg za nią. Teraz
już wolniej zbliżaliśmy się do uciekinierów. Na wysokości wsi Mrówki przegoniliśmy jacht
Angeliki. Byliśmy kilkadziesiąt metrów od niej i widziałem twarz zachwyconego księdza Juliana
siedzącego w kabinie oraz wściekłe oblicza Angeliki i Kuny. Kiedy za cyplem przeszliśmy na pełny
wiatr, ustawiłem żagle tak, by zasłoniły wiatr „Czarnej Perle”. Angelika zrobiła zwrot pod wiatr, po
chwili ja też. Przybiłem do ich burty i oba nasze jachty dryfowały.

- Kto wygrał te regaty? - zapytałem Angelikę.
Była zła, że mój „Smaragdus” był jednak szybszy.
- Ty - wycedziła. - Mój załogant był do niczego.
- Mogłaś liczyć na pomoc sił wyższych - z uśmiechem spojrzałem na pasażera. - Zapraszam

księdza do siebie - zwróciłem się do niego.

- Myślałem, że wszyscy państwo po tych wyścigach zawitacie do nas na coś smakowitego -

zapraszał ksiądz Julian.

- Ci państwo bardzo się spieszą - znacząco spojrzałem na Angelikę dając jej do zrozumienia,

ż

eby nie płynęła za nami.

- Tak, tak - kiwała głową. - Jesteśmy umówieni.
Po chwili ksiądz Julian przesiadł się do nas, a „Czarna Perła” odpłynęła na południe.
- Ksiądz mnie szukał, ale z tego wszystkiego zrobiły się regaty - zwróciłem się do nowego

pasażera.

- Tak, ale było to emocjonujące - ksiądz wciąż miał wypieki na twarzy. - Chciałem panu

opowiedzieć, jak jako małe dziecko widziałem podziemną kryptę z sarkofagami rycerzy.

93

ROZDZIAŁ TRZYNASTY

Walka nad dziedzińcem

Musiałem poskromić ciekawość, by zbyt nachalnie nie dopytywać się o szczegóły tego, co

mówił ksiądz Julian. Popłynęliśmy na północ w kierunku Wejdyk i zatoki, w której stał dom obu
staruszków.

- Już południe, więc zostańcie na obiad - zaproponował ksiądz Julian schodząc z pokładu

„Smaragdusa”.

Miałem wielką ochotę, żeby zostać i teraz, natychmiast usłyszeć nowe, ciekawe informacje,

ale widziałem, że Hanka co jakiś czas spoglądała na zegarek. Jej nieobecność w pracy bardzo się
wydłużała. Czułem, że należało ją jak najszybciej odwieźć do Rynu. Grzecznie odmówiłem, Więc
zostaliśmy zaproszeni na kolację. Korzystając z pomyślnych wiatrów szybko płynęliśmy do Rynu.

- Czemu Angelika porwała księdza Juliana? - Hanka zapytała mnie.
- Chciała wykorzystać okazję i dowiedzieć się od niego tego, co my już wiemy - wyjaśniłem.
- To może teraz popłynie do niego? - zaniepokoiła się.
- Nieprędko pokaże się u księdza, bo nie wie, co mu powiedzieliśmy na jej temat -

uśmiechnąłem.

- A czemu jej nie wydałeś?
- Nie widziałem takiej potrzeby.
- Czy nie jesteś nazbyt pewny siebie?
- Będę starał się poskromić swoją pychę.
- Czyli czujesz, że odkrycie jest już blisko.
- Bardzo blisko - przyznałem.
- A co planujesz zrobić z medalionem?
- Przekażę go do muzeum.
Nie rozumiałem, czemu ta odpowiedź tak zasmuciła Hankę. Dostrzegła moje zdziwienie i

natychmiast uśmiechnęła się do mnie.

- Nie sądzisz, że niekiedy niektóre rzeczy bardziej pasują tam, gdzie je umieszczono? -

zagadnęła.

- Czasami tak - przyznałem.

ś

egluga z wiatrem nie była trudna, więc Hanka zajęła miejsce w kokpicie, żeby się opalać.

Wyglądała na zupełnie zrelaksowaną, jednak przyglądając się jej zacząłem analizować jej
dotychczasowe postępowanie. Być może nie doceniałem jej roli w tej przygodzie. Około czternastej
zawinęliśmy do portu. Hanka pobiegła do pracy, a ja uporządkowałem jacht i niespiesznie
wracałem do zamku. Zatrzymałem się przy małym barze i zamówiłem frytki i porcję ryby.
Przyglądałem się turystom, małemu stateczkowi wycieczkowemu, który zabierał grupkę
podróżnych. Mając przed oczami obrazy ze starych pocztówek starałem się wyobrazić sobie, jak
wyglądało to miasteczko przed stu laty, kiedy jak i dziś przyjeżdżali tu letnicy. Zatrzymywali się w
hotelach w centrum Rynu. Pewnie zerkali na zamek, ale jako więzienie nie był udostępniany do
zwiedzania. Chodzili na spacery do wieży widokowej postawionej na wzniesieniu niecałe dwa
kilometry od miasteczka, skąd było widać dwanaście okolicznych jezior. Wsiadali na statek i
płynęli do Lecu, który obecnie nazywa się Giżyckiem, lub do Mikołajek. Z Rynem była związana
historia rejsów statków. Nie tylko wielki mistrz zakonu krzyżackiego jako pierwszy „przetarł” szlak
Wielkich Jezior Mazurskich. Stąd w drugiej połowie XIX wieku, jak podają niemieccy kronikarze,

94

w pierwszy rejs parowcem po jeziorach mazurskich wypłynął król niemiecki. Historycy do dziś
próbują rozszyfrować, co to był za statek. Według części z nich zatonął gdzieś na Jeziorze
Ryńskim.

Prawdopodobnie pierwszy bocznokołowiec, który pojawił się na Mazurach, nazywał się

„Masovia” i miał 42 metry długości. Wybudowano go w 1856 roku, a w 1890 roku pojawiła się
pierwsza informacja o tym, że pływa po jeziorach mazurskich. „Masovia” pływała po całym szlaku
od Węgorzewa do Giżycka. Mogła zabrać 50 pasażerów. W czasie pierwszej wojny światowej
została uzbrojona w dwa ciężkie karabiny maszynowe i oddana do dyspozycji sztabu w giżyckiej
Twierdzy Boyen pod zmienioną nazwą „Kiermusa”. W 1953 roku „Masovia” już jako „Wilnianin”
była złomowana. O tym, że „Masovią” w 1854 roku z Rynu, omijając Mikołajki, do Fortu Lyck na
jeziorze Śniardwy płynął król Fryderyk Wilhelm IV wspomina Max Toeppen w „Historii Mazur”
powołując się na akta urzędowe i oficjalny plan podróży. Może po Mazurach w XIX wieku pływały
dwie „Masovie”. Po zatonięciu pierwszego statku sprowadzono drugi i nazwano go tak samo?

Spacerowałem uliczkami Rynu. W „Delikatesach” vis ŕ vis sklepu „Piąteczka” zrobiłem

niewielkie zapasy zupek w proszku i gotowych dań w słoikach. Kupiłem też butelkę hiszpańskiej
malagi. Zaniosłem zakupy na „Smaragdusa” a przechodząc obok kwiaciarni „Ładny kwiatek”
zamówiłem też bukiet frezji i dwa bukiety róż, które miano dostarczyć na zamek.

Przed siedemnastą wróciłem do hotelu. Zdążyłem jeszcze wykąpać się i usiąść do komputera,

kiedy Hanka zadzwoniła, że czeka na dole z rowerami.

- Dziękuję - powiedziała całując mnie na powitanie w policzek - za śliczne kwiaty.
- Cieszę się, że mogłem sprawić ci przyjemność - odparłem.
Pojechaliśmy rowerami do Wejdyk, przejechaliśmy przez wieś i dróżką nad brzegiem jeziora

dojechaliśmy do domku staruszków. Nim usiedliśmy do kolacji, musieliśmy ją przyrządzić.
Kręciliśmy się we czwórkę po kuchni dowcipkując, a najczęstszym obiektem żartów byłem właśnie
ja. Zaczęło się od tego, że Hanka opowiedziała, jak częstowałem ją fasolką ze słoika. To co dane
nam było zjeść tego wieczoru, było proste w przygotowaniu i tak pyszne, że zadowoliłoby
podniebienie niejednego sybaryty. Pan Janusz twierdził, że wykorzystał stare mazurskie przepisy.

W lodówce chłodziły się miseczki z zupą śliwkową z morelami. Gotuje się ją z suszonych

ś

liwek i moreli, przy czym śliwek jest dwa razy więcej niż moreli. Trzeba je dzień wcześniej

namoczyć, ugotować dodając goździków, skórki z cytryny, soli i cukru. Po ugotowaniu wywaru do
miękkości należy go przecedzić i zagęścić mąką ziemniaczaną. Zupę w wersji na gorąco podaje się
z kluseczkami. Mnie przypadło w udziale przygotowanie klinek - klusek ziemniaczanych do dania
głównego. Najpierw musiałem zetrzeć surowe ziemniaki dodając do nich odrobinę wody, żeby nie

ś

ciemniały. Startą masę wycisnąłem i dodałem do ugotowanych wcześniej ziemniaków w

mundurkach w proporcji trzy do jednego. Dodałem jajko, trzy łyżki mąki i sól. Ugniotłem ciasto i
odstawiłem na pół godziny. Potem łyżką formowałem kluski i wrzucałem je do wrzątku.

- Nie za dużo na raz! - pouczał mnie pan Janusz. - Nie mogą się zlepić.
Czekałem, aż kluski wypłyną i gotowałem je jeszcze przez dziesięć minut nie przykrywając

garnka. W tym czasie podsmażałem boczek i cebulę. Potem gotowe kluski wykładałem na
podgrzany na piecu półmisek, żeby świeże klinki nie posklejały się.

Hanka i ksiądz Julian zajęli się królem naszego stołu: szczupakiem faszerowanym. Pan Janusz

rano złowił dwa szczupaki. Zostały oprawione, ale zachowano ich wątróbki. Większy, skropiony
cytryną, z usuniętymi ośćmi czekał na farsz; Stanowiło go posiekane mięso z mniejszego szczupaka
zmieszane z wyciśniętą bułką, rybią wątróbką, mieloną wołowiną, jajkiem, przyprawami i natką
pietruszki. Nafaszerowany szczupak został obwiązany nitką i w towarzystwie jarzyn zalany wodą w

95

brytfannie. Po zagotowaniu musiał spędzić w kąpieli na wolnym ogniu jeszcze pół godziny.

Gotowanie i jedzenie przeplatało się z opowiadaniem anegdot. W trakcie tych harców

zadzwonił mój telefon komórkowy. To dzwonił pan Andrzej.

- Witam, gdzie pan teraz jest? - zapytał.
W jego głosie wyczułem jakąś szczególną nerwowość.
- Jestem w Wejdykach - odpowiedziałem.
- Pracuje pan nad naszą sprawą?
- Tak - odpowiedziałem z pewnym wahaniem.
Może pan Andrzej uznałby okoliczności mojej pracy za zbyt swobodne jak na poszukiwanie

skrytki z medalionem.

- Może pan przyjechać do Rynu?
- Zaraz wsiądę na rower i...
- Niech pan na mnie tam zaczeka. Sam po pana przyjadę!
Pan Andrzej był czymś zdenerwowany i bardzo mu zależało na czasie. Wytłumaczyłem mu,

jak dojechać do zagrody staruszków i z lekkim niepokojem kontynuowałem posiłek. Nie
spodziewałem się, że tak szybko usłyszę szum silnika. Wyjrzałem przez okno. Wielki nissan
kołysał się na wybojach. Tak ja przypuszczałem, pan Andrzej widząc, że ucztuję, z trudem skrywał
niesmak. Został poczęstowany smakołykami i to go nieco uspokoiło. Księdzu Julianowi intuicja
podpowiedziała, że to jest najlepszy moment, by zacząć opowieść o podziemiach.

- Długo zmagałem się z własnymi myślami, czy mam to panu opowiedzieć - mówił ksiądz. -

Trochę bałem się wam mówić o historii tego Grzesia. Było to tuż po wojnie. Wtedy z rodzicami
mieszkaliśmy na obrzeżach Rynu. Janusz jeszcze na stojąco wchodził pod szafę, kiedy z kolegami
wybraliśmy się do zamku. Wie pan, że tam jest taki dziwny klimat?

Bez słowa przytaknąłem.
- Ten zamek musi mieć coś w sobie - ksiądz Julian wyprostował się i trzymając kubek z

herbatą patrzył przez okno. - Pamiętam jak dziś opowieści starej Mazurki, która mówiła, że tam
komturzy umierali z szaleństwa, w więzieniu ludzie słyszeli różne głosy, a w czasie wojny
więźniowie znikali nikt nie wie gdzie. Przez jakiś czas były na zamku haki, na których podobno
wieszano skazańców. Jeszcze kilka lat po wojnie ludziska snuli opowieści, że na zamku ukrywali
się SS-mani, Wehrwolf, że pod zamkiem był labirynt korytarzy, z których korzystali. My w to
wierzyliśmy, ale wiedzieliśmy, że już tych wszystkich SS-manów nie ma. Ale może jakaś broń po
nich została? Mieć taką parabelkę to byłoby coś! W trzech przygotowaliśmy wyprawę. Mieliśmy
latarkę elektryczną, lampę naftową i pochodnie, a do tego pętka kiełbasy i bochenek chleba.
Poszliśmy na zamek z samego rana i chodziliśmy po piwnicach. Było tam mnóstwo gruzu, ale
odkopaliśmy wejście do jakiejś dziury. Wtedy okazało się, że za nami chodził starszy od nas
chłopak, autochton. Za Hitlera dali mu na imię Georg, a za Bieruta, po wojnie, władze przechrzciły
go na Grzesia. Nikt nie chciał się z nim kolegować, bo był dziwak i do tego Niemiec. Jak się śmiał,
to było widać garnitur jego metalowych zębów. Podobno te prawdziwe w 1945 roku wybił mu
kolbą jakiś żołnierz rosyjski. Na oczach tego Grzesia czerwonoarmiści zamordowali jego babcię,
dziadka, mamę i dwie siostry, w tym młodszą, zaledwie trzyletnią. Co z nimi wcześniej zrobili,
lepiej nie wspominać. Teraz wiem, że to nic dziwnego, że temu Grzesiowi wszystko w głowie się
pomieszało. Wtedy, jak to dzieciak...

- Dzieci bywają okrutne w ocenie innych - przyznał pan Andrzej. - Prostolinijność to ich

przywilej, a brak rozwagi to przywara.

- Tak - ksiądz Julian pokiwał głową. - Jakaś rodzina autochtonów wzięła go do siebie i rzadko

96

wypuszczali go na ulicę, bo on jak tylko zobaczył milicjanta lub żołnierza, to zaraz do nich chciał
strzelać z patyków, albo rzucał kamieniami jak granatami. Kiedy my mieliśmy zamiar wejść do tej
dziury, wtedy ten Grześ się przyplątał i szczerzył do nas te metalowe zębiska. Kazaliśmy mu zostać
na czatach, a sami weszliśmy do środka. Nie wiem, jak długo czołgaliśmy się, tam było kilka
zakrętów, jakieś schody w dół, zawaliska, dziury. W jednym miejscu znaleźliśmy niemieckie
skrzynki po amunicji. Serca nam zabiły, bo zapowiadało się, ze znajdziemy upragnione pistolety!
W środku były tylko miny i granaty. Kolega powiedział, żeby to zostawić, bo Niemcy potrafili
robić różne wybuchowe pułapki. Wreszcie dotarliśmy do podziemnej komnaty. Tam, pod ścianami,
w niszach na katafalkach stały sarkofagi rycerzy. W środku stał dziwny, kwadratowy, kamienny
postument. Trochę baliśmy się tam i byliśmy podnieceni znaleziskiem. Coś krzyczeliśmy i nagle w
tych korytarzach tak huknęło, że zrobiło się ciemno, taki kurz wirował w powietrzu. Pomyśleliśmy,

ż

e wybuchły te niemieckie pułapki. Jak oszaleli szukaliśmy wyjścia i jakoś wyszliśmy z gruzów,

tam gdzie stał kościół. Było już ciemno, rozbiegliśmy się do domów i nikomu nie mówiliśmy o tym
wybuchu. Baliśmy się, że nam rodzice tyłki spiorą.

- Słusznie by zrobili - wtrącił pan Janusz skręcając sobie papierosa.
- Kilka dni później w całym Rynie rozpoczęły się poszukiwania Grzesia - opowiadał ksiądz

Julian. - Ludzie mówili, że pewnie milicja go zabiła za te wybryki z patykami, a milicjanci, żeby
udowodnić, że to nie ich wina, stawali na głowie. Nie znaleźli go, aż do jakiejś wielkiej ulewy.
Wtedy jego zmasakrowane zwłoki wypłynęły ze studzienki w piwnicy jednego z domów.
Wojskowi mówili, że wybuchł granat, który miał w kieszeni spodni. W sumie to rozpoznali go
tylko po tych jego zębach. Wtedy ktoś skojarzył, że widział, jak Grześ szedł za nami na zamek.
Całą naszą trójkę wzięli na komisariat. Na przemian straszyli i wpuszczali ojców, a ci prali nas
pasami, aż wióry szły. Szybko wszystko opowiedzieliśmy. Patrol poszedł na zamek. Znaleźli
wejście, skrzynki i żadnych innych tuneli. Mówili, że wszędzie były gruzy. Uznano, że
opowiadamy bajki i dziurę zamurowano, zasypano gruzem i znowu zamurowano.

Po tej opowieści w kuchni zapanowało milczenie. Przerwał je pan Andrzej.
- Ja słyszałem podobną historię, tylko nikt nie mówił o tym Grzesiu - wspominał. - Mówiono

mi, że tam w podziemiach jakieś dzieciaki zabłądziły, spędziły dwa dni i jak wreszcie wyszły, to
wejście do tuneli zamurowano.

- Gdzie była ta dziura? - zapytałem.
- W południowym narożniku zamku - odpowiedział ksiądz Julian. - Ja wiem, że jak

zamurowano, to tam nie ma już śladu.

- Archeolodzy znaleźli tam ślady przeróbek i nawet wykonali sondażowe nawierty, które

wskazały, że za ścianą jest gruba warstwa cegieł - wtrącił pan Andrzej.

- Będzie można zobaczyć to miejsce? - zapytałem.
- Należałoby skuć tynk.
- To poczekamy z tym - uspokoiłem pana Andrzeja.
- Za to kto inny nie będzie na pana długo czekał - powiedział dyrektor hotelu. - Dzwonił do

mnie ten Taeda. Szukał pana, ale nie znalazł, więc skierował się do mnie. Mówił, że musicie się
spotkać jeszcze dziś o dwudziestej i podobno pan wie gdzie. Ma pan jeszcze tylko dwadzieścia
minut - dodał zerkając na zegarek.

W tym momencie za otwartym oknem usłyszałem szmer. Był on głośniejszy od szumu

deszczu, który właśnie lunął. Szybko wstałem i podbiegłem do parapetu. Opierając się na nim
wyjrzałem na dwór. Ujrzałem dobrze zbudowanego młodzieńca w czarnych dżinsach i czarnej
koszulce, który biegł w stronę krzaków. To był Robert!

97

- Szpieg z Krainy Deszczowców - Hanka zażartowała patrząc za nim.
- Zaraz wszystko doniesie Angelice, a ta z Kuną przygotują zasadzkę na Taedę -

powiedziałem.

- Jedziemy? - pan Andrzej pomachał kluczykiem od samochodu.
- Da pan radę jechać szybko po tych wertepach? - powątpiewałem. - Pana auto bardziej

przypomina limuzynę niż terenówkę.

- To tylko rzecz, narzędzie, które należy skutecznie wykorzystać - odparł wstając od stołu.
Widziałem, że Robert nie żałował silnika swojego audi i wcisnął pedał gazu do oporu. Z

Hanką wsiedliśmy do nissana pana Andrzeja. Nie spodziewałem się, że takie eleganckie auto
stworzone chyba bardziej do jazdy po autostradzie, okaże się tak dobre na wybojach. Wynikało to
chyba z tego jak dobrym kierowcą był pan Andrzej.

W Wejdykach Robert skręcił w lewo, by dojechać do szosy, a my pojechaliśmy prosto.
- Urodziłem się w Rynie i znam te okolice jak własną kieszeń - pan Andrzej chciał rozwiać

nasze wątpliwości. - Zauważyliście jak leje? Polna droga zamieni się w kałużę błota. Jadąc przez
las będziemy mieli twardszą nawierzchnię.

Nissan kołysał się na wybojach, szorował zderzakami po gałęziach wystających na przecinkę,

wzbijał fontanny wody. Z lasu wyskoczyliśmy na szosę tuż przy parkingu na końcu Zatoki
Rominek. Drzewa w przydrożnym lesie zalśniły upiornym blaskiem błyskawicy. Dopiero chwilę
później doszedł nas grzmot.

- Zbliża się solidna burza - ocenił pan Andrzej.
Szosa przy parkingu łagodnie skręcała w prawo, wjechaliśmy lekko pod górkę i za zakrętem

w lewo pan Andrzej gwałtownie zahamował. Na drodze leżało zwalone przez wichurę drzewo.
Wysiadłem z nissana. Tak lało, że w ciągu paru sekund byłem przemoczony. Dołączyli do mnie
Hanka i pan Andrzej. Razem szarpaliśmy, ciągnęliśmy gałęzie, żeby usunąć pień brzozy z drogi. I
wtedy nadjechał Robert. Włączył światła szosowe i przyglądał się naszym zmaganiom.

- Niech pan jedzie na zamek i nie wpuści go tam - krzyknąłem do pana Andrzeja.
- I tak jest pan spóźniony! - pan Andrzej przekrzykiwał wiatr. - Miejmy tylko nadzieję, że ten

człowiek nie powiadomił wspólników przez telefon.

Przesunęliśmy zwalone drzewo na krawędź jezdni. Robert przemknął obok nas ochlapując

nas wodą. Wpadliśmy do nissana. Pan Andrzej ruszył jak rajdowiec i dogonił audi przed tablicą
oznaczającą granice miasteczka. Robert próbował zatarasować nam przejazd, ale zrobił to za późno.
Przemknęliśmy koło niego i pan Andrzej mógł zwolnić do bezpiecznej prędkości dopiero na
wzgórzu, gdzie stał motel i zaczynał się parking.

- Skąd pan wiedział, że ten Robert ma wspólników? - zapytałem pana Andrzeja.
- W tym domku nad jeziorem wspominał pan o Angelice i jakimś Kunie. Czy Angelika to ta

pani, którą poznałem jedząc z państwem pyszne pierogi?

- Ta sama. Proszę tu stanąć - wskazałem na przystanek w centrum. - Hanka, zatrzymaj

Roberta tak długo, jak tylko się da! - powiedziałem wysiadając.

Pan Andrzej zatrzymał się. Wybiegłem z auta i nie oglądając się na nic ruszyłem do zamku.

Przemknąłem koło osłupiałego ochroniarza i dostałem się na dziedziniec. Tam rozpoczęła się
impreza prowadzona przez ludzi przebranych za rycerzy. Wokół nich stał tłum turystów. W baszcie
przeskakiwałem po kilka stopni. Na miejsce spotkania dotarłem spóźniony siedem minut.

- Taeda! - wy sapałem widząc przez kratę tylko puste schody.
Z dziedzińca słyszałem gromkie oklaski dla artystów. Zrezygnowany usiadłem ze spuszczoną

głową.

98

- Jestem! - nagle usłyszałem szept
Zerwałem się ze schodów. Po drugiej stronie kraty stała zamaskowana, ubrana na czarno

szczupła postać.

- Dostałaś moje przesłanie? - zapytałem.
Chwila wahania przed kiwnięciem głową trwała zbyt długo. Może wynikało to z użycia

przeze mnie w pytaniu rodzaju żeńskiego? To nie mógł być mężczyzna, bo kwiaty wysłałem trzem
paniom.

- Może wreszcie porozmawiamy i podejmiemy współpracę? - zaproponowałem.
Taeda wzruszyła ramionami.
- To po co chciałaś się spotkać? To jakaś kolejna pułapka. Przecież zdajesz sobie sprawę, że

wiem, kim jesteś - blefowałem. - Podobały ci się frezje, które ci przysłałem?

Taeda kiwnęła głową.
- Gdyby nie ty, nie pokonałbym Angeliki.
Taeda drgnęła i spojrzała na mnie. Przez sekundę mogłem spojrzeć prosto w te słodkie,

anielskie, tak dobrze mi znane oczy.

- To ty? - uśmiechnąłem się.
Ona wyprostowała się i pobiegła do góry. Znowu chciała zastosować ten swój numer z

ukryciem się w magazynku! Nie! Wtedy to nie była ona! Wszystko już mi się mieszało. Teraz
musiałem skupić się na pościgu, żeby nie zgubić uciekinierki i nie wpaść w kolejną pułapkę.

Wbiegłem na czwarte piętro skrzydła więziennego. Na chwilę zatrzymałem się przy

magazynkach po lewej stronie zakrętu korytarza. Wkładając kartę w drzwi otworzyłem je. Nikogo
w środku nie było. A więc Taeda uciekała dalej. Zbiegłem na trzecie piętro skrzydła więziennego.
Jakiś ruch dostrzegłem po prawej stronie. Jeśli dobrze zapamiętałem plan zamku, tam było przejście
do skrzydła myśliwskiego. Rzuciłem się w tamtym kierunku. Wbiegłem po schodach, skręciłem w
lewo i znalazłem się przy klatce schodowej skrzydła myśliwskiego. Spojrzałem w prawo i w
odbiciu okna, znajdującego się tuż nad poziomem półpiętra, zobaczyłem, że na stopniach nade mną
stoi Taeda i nasłuchuje, gdzie jestem. Jednym susem pokonałem kilka stopni i spojrzałem w prawo,
w górę. Taeda spłoszyła się. Kiedy znalazłem się na czwartym piętrze skrzydła myśliwskiego, ona
była już na końcu korytarza. Nie wbiegła po schodkach do skrzydła rycerskiego, tylko postanowiła
skryć się na piątym piętrze skrzydła myśliwskiego. Nie wiem, czy było to działanie zaplanowane,
ale tylko w tej części zamku było to dodatkowe piętro i prowadziły na nie dwie klatki schodowe. Po
jednej wbiegła Taeda, po drugiej ja.

Kiedy wyłoniłem się zza załomu muru, ona już była w połowie długości korytarza, zaledwie

kilkanaście metrów ode mnie. Zaskoczyło ją moje pojawienie się. Szarpnęła za drzwi pokoju po jej
prawej stronie. Były zamknięte. Spanikowana cofnęła się o kilka kroków i znowu spróbowała. Tu
wejście było niedomknięte. W środku spały jakieś dzieci. Usłyszałem okrzyk jednego z nich po
rosyjsku. Wbiegłem do pomieszczenia, kiedy Taeda przez otwarte okno wychodziła na dach.
Zdumione dzieciaki patrzyły, jak wchodzę na stolik, wdrapuję się na parapet i wychodzę za Taedą.

Natychmiast doznałem uczucia, jakby ktoś chlusnął na mnie wiadro wody. To ulewa i burza

przypomniały mi o sobie. Rozległ się odgłos, jakby ktoś rozdzierał płótno i niebo nade mną
rozbłysło błyskawicą. Zygzakowata linia pomknęła gdzieś w kierunku lasów nad Jeziorem Ołów.

Rozejrzałem się za Taedą. Była na prawo ode mnie. Zeskakiwała na dach skrzydła

rycerskiego. Tam pośliznęła się na mokrych dachówkach i zjechała na nich aż do rynny. Spojrzała
w moją stronę, wciągnęła się do pierwszego okna na poddaszu czwartego piętra. Skoczyłem i byłem
już dwa metry od niej. Próbowała kopnięciem rozbić szybę, ale bezskutecznie. Zsunęła się na

99

wykonane z tworzywa sztucznego zadaszenie dziedzińca. Kiedy na nie patrzyłem, pierwszy raz
podejrzewałem, że w przyszłości stanie się podstawą do pozyskiwania ekologicznej energii z
kolektorów słonecznych. Na razie przypominało rzędy foliowych namiotów na działce. Taeda
stanęła na grzbiecie jednego z takich trójkątów i zachwiała się. Do następnego miała około dwóch
metrów. Za dużo na postawienie długiego kroku lub wykonanie bezpiecznego skoku.

Jednak Taeda zdecydowała się na skok. Pośliznęła się i brzuchem uderzyła o wierzchołek

następnego trójkąta. Ja wybrałem inną metodę. Niczym surfer na fali zjeżdżałem pół metra i
stawiałem długi krok. W ten sposób znalazłem się obok Taedy. Ona, po uderzeniu, miała kłopoty ze
złapaniem oddechu. Nie wstała, tylko leżąc ześlizgnęła się do wgłębienia między dwoma
grzbietami. Przeskoczyłem na drugą stronę i patrząc w dół zobaczyłem wierzch baldachimu
rozwieszonego nad dziedzińcem, drewniane dźwigary podtrzymujące konstrukcję, na której
staliśmy.

Taeda podniosła jakiś drąg pozostawiony tu przez ekipę budowlaną. Miał mniej niż dwa

metry długości i nie więcej niż trzy centymetry średnicy. Taeda zamachnęła się nim celując w moją
głowę. Schyliłem się i wtedy przypadkowo palcami natrafiłem na podobny kij, tyle że krótszy.

Taeda zakręciła swoją bronią i uderzyła całą mocą z góry. Wśród tych skosów nie mogłem

uskoczyć. Zasłoniłem się swoim kijem. Zablokowałem cios, zbiłem go i sam pchnąłem. Nie miałem
zamiaru zrobić jej krzywdy, tylko wytrącić ją z równowagi. Wystraszona cofnęła się, zaczepiła
stopą o coś i o mało się nie wywróciła. Podparła się drągiem i szybko wspięła na grzbiet trójkąta.
Kiedy ruszyłem za nią, zaatakowała. Znowu wykonałem blok i pchnięcie. Tym razem była na to
przygotowana. Stojąc na krawędzi szerokości kilkunastu centymetrów wygięła się i zadała cios.
Blok, atak, blok, zamach! Nad nami niebo rozdzierały błyskawice, deszcz głucho wygrywał
kroplami melodię jak na werblach, a my okładaliśmy się kijami. Każdy cios był blokowany i
natychmiast parowany.

Cierpliwie czekała na odpowiedni moment i nagle schylona szerokim łukiem zamachnęła się

kijem prosto w moje kolana. Jedyne co mi przyszło do głowy to skok. Wykorzystałem swój kij jako
tyczkę i przeskoczyłem nad Taedą. Ona, zaskoczona moim manewrem, śledząc mój lot straciła
równowagę i ześlizgnęła się na samo dno pomiędzy dwoma grzbietami. Leżała na plecach,
oszołomiona, bez broni. Patrzyła na mnie wściekłym wzrokiem. Ukląkłem, oparłem jedną rękę na
jej barku, kolanem przytrzymałem jej łokieć i zdjąłem kominiarkę.

- To już koniec! Nie zatrzymasz tego co nieuniknione! - krzykowi Angeliki akompaniował

huk pioruna.

100

ROZDZIAŁ CZTERNASTY

Karty na stół!

Kilka razy w życiu przyszło mi zetknąć się ze zjawiskami trudnymi do wytłumaczenia. Twarz

Angeliki zmieniła się. W jednym ułamku sekundy błysku i huku przypominała demona rodem ze

ś

redniowiecznych malowideł. Ten moment mojej nieuwagi wykorzystała, żeby uderzyć mnie w

brzuch, wyślizgnąć się i uciec. Umykała w stronę dachu skrzydła rycerskiego. Pobiegłem za nią.
Zastanawiałem się, co ona chce osiągnąć, skoro nie mogła z zewnątrz otworzyć żadnego okna.
Może zamierzała zjechać z dachu po piorunochronie? W czasie burzy?! Jej jasne włosy lśniły jak
srebro, kiedy błyskawice przecinały niebo.

Podciągnęła się na dach skrzydła rycerskiego, ominęła okna wychodzące na korytarz i zaczęła

wspinać się na wierzchołek dachu. Kiedy już tam dotarła, nagle wszystko wokół zdawało się trząść.
Oślepił mnie silny blask, ogłuszył gwizd i łomot. Nigdy nie byłem tak blisko tak silnego
wyładowania elektrycznego. Zauważyłem tylko, że Angelika straciła równowagę i rozpaczliwie
wymachując rękoma zniknęła po drugiej stronie spadzistego dachu.

Brnąc na oślep i ślizgając się szedłem w jej stronę. Słyszałem jeszcze jej rozpaczliwy krzyk

przechodzący momentami w przeraźliwe rzężenie. Z samego szczytu zobaczyłem, że wisi na
krawędzi dachu trzymając się rynny. W tej właśnie chwili powróciło to dobrze mi znane uczucie
przywołujące z pamięci pustynny wiatr. Wydawało mi się, że za moimi plecami dzieje się coś
dziwnego, jakby powietrze było gęstą masą, przez którą przebija się do mnie potwór tchnący
gorącym oddechem. Rzuciłem się w dół i świat nade mną rozbłysnął, a miasteczko na chwilę
pogrążyło się w ciemności. Byłem wtedy przekonany, że piorun przeleciał dokładnie tam, gdzie
stałem.

Ześlizgiwałem się głową w dół po skosie w kierunku niewielkiej wieżyczki znajdującej się

między dwoma oknami narożnego apartamentu i oknami innych pokoi. Angelika wisiała na prawo
od wieżyczki. Prawą ręką zahaczyłem o nią i zatrzymałem się na niezbyt szerokim gzymsie. Byłem
na wysokości wierzchołków drzew, których liście przypominały teraz wielkie, szmaragdowe,
wzburzone morze. Wyciągnąłem rękę do Angeliki. Rozpaczliwie chwyciła ją. Przez chwilę
myślałem, te teraz energicznie pociągnie mnie w dół i wystraszyłem się. Ona skorzystała z mojej
pomocy i usiadła obok mnie na mokrym dachu.

- Ty nie jesteś Taedą - powiedziałem.
- Prawdziwa jest tam - wskazała w kierunku cmentarza.
- Zamknęliście ją w podziemiach?
- Nie, Kuna trzymają w wiatraku. Przyjdź tam, jeśli chcesz, żeby ona żyła.
Odwróciła się i zapukała do okna pokoju. Za szybą zobaczyłem Japończyka, który stał z

kamerą w ręku. Nie przestawał filmować nawet w chwili, kiedy wpuszczał nas do środka.

- Arigato - podziękowałem Japończykowi.
- Dzi-ku-ji bar-dzo - odpowiedział ukłonem.
Angelika wybiegła na korytarz, a ja za nią. Tam krążyli już ochroniarze i natychmiast

zwrócili na nas uwagę.

- To oni! - krzyknął któryś z nich.
- On chciał mnie skrzywdzić! - Angelika oskarżycielsko wycelowała palec w moim kierunku.

- To on! - szlochała.

Wywołując zamieszanie przebiegła pomiędzy dwoma młodzieńcami i zbiegła po schodach. W

101

niezbyt szerokim korytarzu nie miałem szans wyminąć dwóch wysportowanych mężczyzn.
Obejrzałem się. Za mną stał tylko jeden. Skoczyłem w jego stronę. On wyciągnął ręce, żeby mnie
schwytać, ale ja na moment ukląkłem. Młodzieniec przeleciał nad moimi plecami, a ja zerwałem się
z miejsca. Minąłem kolejne wejścia do pokoju i skręciłem w lewo do klatki schodowej w baszcie.
Słyszałem, jakie zamieszanie było za mną. Na wysokości trzeciego piętra wybiegłem na korytarz.
Byłem prawie na wprost swojego pokoju. Mogłem się w nim schować, ale musiałem przecież
pobiec do wiatraka. Dotarłem do końca korytarza i skręciłem w prawo. Starałem się trzymać w
cieniu, jak najdalej od okien, przez które widziałem dwóch ochroniarzy, jak wybiegli na dziedziniec
i w tłumie bawiących się gości próbowali mnie odszukać.

Zbiegłem klatką schodową do przejścia bramnego, przeciskając się między stojącymi tam

palaczami wyszedłem wprost w ulewę. Krople deszczu uderzały z ogromną siłą, chłostały mnie jak
bicze. Byłem jak w amoku, kiedy przez opustoszałe i częściowo ciemne miasteczko biegłem w
stronę wzgórza cmentarnego. Niebo nade mną wciąż gotowało się od huku i błysków. Niewiele
widząc brnąłem pod górę, do wiatraka, który stał na skraju wzgórza cmentarnego.

Wiatrak holenderski, wybudowany w drugiej połowie XIX wieku, choć nie funkcjonujący,

wciąż wyglądał okazale. Tylko skrzydła pozbawione żerdzi i pokrycia robiły żałosne wrażenie.
Przed bramą zobaczyłem auto Kuny, audi Roberta i, o dziwo, nissana pana Andrzeja. Furtka była
szeroko otwarta, a łańcuch i kłódkę zobaczyłem porzucone w trawie pod jabłonią, niedaleko
wejścia do budynku. Zakradłem się do zakratowanego okienka na prawo od drzwi. W środku
zobaczyłem spore pomieszczenie, w którym stały dwie kanapy pod ścianą, stół, a przy nim kilka
krzeseł. Przy stole siedzieli Hanka, pan Andrzej i ktoś jeszcze, kogo twarzy nie mogłem dostrzec.
Wokół nich krążyli zamaskowani mężczyźni. Bez trudu rozpoznałem sylwetki Kuny i Roberta.

- Wejdź, Pawle - Angelika zawołała mnie stojąc na schodkach przy wejściu do wiatraka.
Nie było sensu ukrywać się.
- To jest Taeda - Angelika powiedziała wskazując na kobietę przy stole. - Dziś ją schwytałam,

więc wykonałam twoją pracę odnajdując autorkę listów do dyrektora hotelu.

- Pan Paweł był szybszy i przysłał mi kwiaty ze swoim przesłaniem - odezwała się pani Zofia.
- Ach tak, te frezje - Angelika przypomniała sobie naszą rozmowę w hotelu.
- Nie wiem, kto otrzymał frezje, ale do mnie przyniesiono róże - wyjaśniła pani Zofia.
- Dobrze, kiedy indziej porozmawiamy, a teraz dziękujemy za gościnę i już sobie pójdziemy -

zaproponowałem.

- Stop, Daniec! - odezwał się Kuna.
Nie musiałem patrzeć na niego, żeby wiedzieć, co oznacza ten ton jego głosu. Kuna lubił

używać broni. Nie inaczej było i tym razem. W ręku trzymał pistolet i celował nim we mnie.

- Siadaj! - rozkazała Angelika.
- Teraz nadszedł czas na wyjaśnienie sobie wszystkiego - odezwała się Hanka.
- Ty, aniołku, milcz, jeśli cię nie pytam - Angelika nachyliła się do ucha Hanki i wolno

cedziła słowa. - Pani Zofio, skąd pani dowiedziała się o istnieniu medalionu?

Taeda milczała. Siedziała z opuszczoną głową. Angelika gestem popędziła Kunę, a ten

wymierzył broń w stronę pana Andrzeja.

- Szukałam różnych informacji na temat przeszłości Rynu - opowiadała pani Zofia. - Pewnego

razu w Internecie natknęłam się na tekst artykułu niemieckiego historyka. Cytował on jakąś starą
księgę, w której wspomniano o istnieniu tego medalionu. Nazwany przez zakonników Jabbokiem,
miał być ukryty w „Rhein” i przynosić im szczęście. To była ciekawa legenda, nic więcej, lecz dalej
zgłębiałam tę historię. Dotarłam do informacji o starej księdze ukrytej w domu pewnej pani

102

mieszkającej w Rynie po wojnie. Jej dom miał być wyburzony, bo przez jej posesję miała
przechodzić droga do Mrągowa. Nie chciała się na to zgodzić, a milicja nie mogła jej wręczyć
nakazu eksmisji. Ona nie otwierała im drzwi, a jednocześnie pojawiała się w mieście. Ludzie
opowiadali, że wychodziła w różnych miejscach miasta. Jedna pani, która opiekowała się nią, kiedy
staruszka była chora, opowiadała, że raz widziała tę księgę. Potem wyjechała na pół roku do
rodziny w Niemczech. Kiedy wróciła, ani staruszki, ani jej domu już nie było. Po prostu spychacze
zrównały teren. Nikt nie badał podziemi, chyba nawet nie znaleziono do nich wejścia.

- Gdzie stał ten dom? - dopytywała się Angelika.
- U stóp cmentarza, tam gdzie jest pawilon z kwiaciarnią - wtrąciłem.
- Skąd wiesz?
- Wystarczyło przyjrzeć się starym mapom miasta. A wy skąd dowiedzieliście się o

medalionie?

- Ja też czytałem ten artykuł - pochwalił się Kuna.
- Cicho bądź! - warknęła na niego Angelika.
- Czemu pani pisała do pana Andrzeja? - zapytałem Taedę.
- Chciałam, że zainteresował się tym tematem i zainwestował w poszukiwania.
- To pani straszyła pracowników budowy?
- Nie. Tam w południowym narożniku rzeczywiście może straszyć. Sama kiedyś czułam się

tam tak, jakby ktoś patrzył mi przez ramię, kiedy siedziałam nad kronikami Nowickiego.

- Kończcie pogaduszki! - Angelika denerwowała się. - Paweł, jak wyszliście z podziemi?
- Mówiłem ci, ze przegapiliście coś - uśmiechnąłem się. Odwróciłem wzrok od okna i

starałem się jak najdłużej prowadzić konwersację. - Tam były znaki wskazujące inne wyjście.
Niestety, przechodząc tamtym korytarzem wywołaliśmy zawalenie się przejścia. Dotarliśmy tak do
pewnej piwniczki i stamtąd już jakoś się wydostaliśmy.

- Co chciał ci opowiedzieć ten ksiądz? - Angelika prowadziła przesłuchanie.
- Sama idź i go zapytaj! - warknęła Hanka. - Ty się go boisz, co?
- Nie prosiłam cię, żebyś się odzywała - Angelika podeszła do Hanki i położyła jej dłonie na

karku, potem palce przesunęła na szyję dziewczyny i nagle zacisnęła je.

- Puść ją - zerwałem się z miejsca.
- Siadaj, kmiocie! - Robert zamachnął się na mnie jakimś prętem.
Zrobiłem unik, obrót i kopniakiem wytraciłem pistolet z dłoni Kuny. Broń poszybowała pod

sufit, odbiła się od niego, uderzyła o ścianę i po niej ześliznęła się za jedną z kanap. Na ten moment
czekał pan Andrzej. Chwycił Kunę i trzymał go za barki jak wierzgającego kotka.

Hanka cofnęła się z krzesłem wjeżdżając pod Angelikę. Jednocześnie objęła jej łokcie i

pochyliła się do przodu. Angelika poszybowała w powietrzu i uderzyła o stół.

Robert wziął kolejny zamach - tym razem z boku. Wykorzystałem chwyty i dźwignie, żeby

go obezwładnić i rzucić na podłogę. Kiedy go rozbroiłem, zobaczyłem, że Angelika i Hanka wciął
zmagają się ze sobą. Przypominały zwartych ze sobą antycznych zapaśników, z których żaden nie
mógł uzyskać przewagi.

Nagle z hukiem otworzyły się drzwi i do wnętrza wkroczyło trzech policjantów i pani Agata.

Angelika nagle przestała walczyć. Policjanci skuli ją i jej kompanów kajdankami, wsadzili do
radiowozu i odwieźli do komisariatu przy ulicy Kopernika. Tam pojechaliśmy i my. Do rana
składaliśmy zeznania. Komendant okazał się dawnym kolegą pana Andrzeja, więc przesłuchanie
przypominało raczej przyjacielską pogawędkę, ale policjanci i tak nas dokładnie przepytali. Potem
wróciliśmy do hotelu i mimo bardzo wczesnej pory poszliśmy do restauracji. Dla dyrektora i jego

103

gości specjalnie przygotowano obfite śniadanie i sporo kawy.

Wspólnie odtwarzaliśmy obraz historii poszukiwań medalionu. Najpierw pani Zofia i Kuna

natknęli się na ten sam artykuł dotyczący tajemniczego wpisu w starej księdze. Pani Zofia usiłowała
tym tematem zainteresować pana Andrzeja, ale bała się, że dyrektor uzna śledztwo w sprawie takiej
legendy za niepotrzebne.

- Pani Zosiu, zrobiła pani poważny błąd - dyrektor miał srogą minę. - Trzeba było od razu z

tym do mnie przyjść. Kocham Ryn i wszystko, co z nim jest związane. Od dzieciństwa chciałem
zrobić coś zupełnie fantastycznego na zamku i to marzenie spełniłem. Kiedy widzę, że ktoś ma
zapał i marzenia, rozumiem go i staram się wspierać, jeśli tylko mogę. Pani w tej sprawie bym nie
odmówił.

W tym czasie Kuna poznał Angelikę i najwidoczniej razem postanowili poszukać medalionu.

Pewnie Kuna dowiedział się o terminie sympozjum o arianach i sam odnalazł jako
współpracownicę energiczną panią historyk. Tego moglibyśmy dowiedzieć się jedynie później z akt
sprawy. Listy Taedy zaniepokoiły pana Andrzeja i ten poprosił o pomoc mojego szefa, a wtedy ja
włączyłem się do poszukiwań. Po mojej walce z Angeliką na dachu dziedzińca zaalarmowano
wszystkie służby ochrony na zamku. Dzięki monitoringowi terenu wokół zamku pani Agata
zobaczyła dokąd idę i poszła tam za mną. Widząc co się dzieje w wiatraku, wezwała policję.
Widziałem, jak zaglądała do wnętrza i wiedziałem, że muszę przedłużyć czas rozmowy.
Wydarzenia wymknęły się spod kontroli, ale na szczęście wszystko skończyło się bardzo dobrze.

- Niech mi pan najpierw odpowie na jedno podstawowe pytanie - pan Andrzej uważnie na

mnie patrzył. - Czy ten medalion istnieje?

- Poszlaki, że tak są dwie - z żalem odłożyłem sztućce, bo mozarella z pomidorami była

przepyszna. - Pierwsza to adnotacja z tej starej księgi, a druga, że nigdy nie wspomniano o jego
odnalezieniu. Jeśli miał zapewniać zwycięstwo zakonowi krzyżackiemu w walce z Litwinami, to
pod koniec XIV wieku jego moc zanikła. Może tego medalionu nigdy nie było? Nie wiem. Wiele
relacji, moje przygody tu wskazują, że pod miasteczkiem są podziemia i należy je spenetrować.

- A jak ty chcesz tam wejść? - dopytywała się Hanka.
- O tym porozmawiamy później - uśmiechnąłem się. - Spotkajmy się po obiedzie. Będziemy

wtedy wyspani i wypoczęci. Będę potrzebował waszej pomocy i razem rozwiążemy zagadkę -
zapowiadałem.

- Pamiętaj, żeby pycha cię nie zgubiła - Hanka mnie ostrzegała.
- Pamiętam - odparłem wstając.
Podziękowałem za wspólny posiłek i poszedłem do swojego pokoju. Gorący prysznic i

miękkie łóżko pomogły mi odzyskać siły. Na zamku panowała kompletna cisza, a za oknem siąpił
deszczyk. Zasnąłem nie wiem kiedy i spałem jak zabity. Obudziło mnie długie łomotanie w drzwi.
Zerwałem się z posłania i zaraz tego pożałowałem. Bolało mnie dosłownie wszystko. Na
zesztywniałych, ociężałych nogach pomaszerowałem do wyjścia.

- Nareszcie! - Hanka rzuciła mi się na szyję.
Wepchnęła mnie do pokoju i starannie zamknęła za sobą drzwi.
- Do twarzy ci w tych owieczkach - wskazała na wzorek na moich bokserkach.
- Przepraszam za mój strój, ale spałem i chyba jeszcze śpię - padłem na łóżko.
Poczułem, że Hanka siada za moimi plecami.
- Masz przypalone włosy na głowie i pręgę jak po oparzeniu wzdłuż pleców - powiedziała

delikatnie przesuwając tam dłonią.

- Ledwo żyję - wyjęczałem. - Jak to się stało, że ty i pan Andrzej trafiliście do wiatraka?

104

- Kiedy wysiadałeś w miasteczku, audi Roberta nie nadjechało, a powinno było, jeśli Robert

chciałby dostać się na zamek. Rozglądałam się i zobaczyłam, że na pustym placu targowym do audi
Roberta wsiadają dwie osoby, które wyszły z zamku boczną furtką. Poczekaliśmy chwilę i
zobaczyliśmy, że Robert jedzie drogą pod górkę do wiatraka. Potem była ta upiorna burza, niewiele
widzieliśmy, ale pojechaliśmy tam. Wpadliśmy w zasadzkę. Kuna czekał w cieniu, na dworze,
sterroryzował nas pistoletem i wprowadził do środka - Hanka łagodnie mnie masowała.

- Widziałem, że potrafisz nieźle się bić - zauważyłem.
- Byłam kiedyś na kursie samoobrony. Ty też nieźle sobie radzisz z przeciwnikiem.
- Trening czyni lepszym.
- Nie mistrzem? - zdziwiła się Hanka.
- Kazałaś mi poskromić pychę.
- Na razie musimy uważać na siebie.
- Czemu? - zrelaksowany przeciągnąłem się.
Miałem ochotę uczynić coś szalonego, na jakiś czas porzucić wszelkie poszukiwania i

zapomnieć o spotkaniu przy obiedzie. Zielone oczy Hanki były tak pięknej barwy...

- Angelika uciekła - Hanka nie przestawała masować moich barków.
- Co?! - błyskawicznie usiadłem i już nie czułem żadnego bólu. - Jak do tego mogło dojść?!
- Przewożono ją i jej kompanów do komendy w Giżycku - opowiadała Hanka. Wstała i

przesiadła się na fotel pod oknem. - Przyjechały po nich dwa radiowozy. Angelikę wieziono
oddzielnie, w pewnym momencie poprosiła, żeby zatrzymać się przy jakiejś stacji benzynowej z
toaletą. Policjanci dali się jej ubłagać i...

- Przecież to wbrew procedurze... - nie wytrzymałem.
- Wiesz jak ona działa na facetów. Zaczarowała ich i tyle. Kiedy ją wypuścili, natychmiast ich

obezwładniła...

- Nie wiedzieli, że jest niebezpieczna? - prawie krzyknąłem.
- Cały czas była potulna jak owieczka. Uciekła ich wozem. Zawróciła do Rynu. Samochód

znaleziono w lesie, kilometr od Rynu.

- „Czarna Perła”?
- Sprawdzono, nie ma jej w porcie od wczoraj. Policjanci ostrzegli nas. Myślisz, że może

chcieć zemścić się na nas za aresztowanie?

- Ona nie znosi porażek. Przyjdzie, żeby wygrać.
- Chyba masz rację. Kiedy będziesz gotów do odkrycia skrytki?
Przyjrzałem się wyglądowi Hanki. Ubrana w wygodne spodnie bojówki, bluzę, koszulę,

tenisówki mogła zajmować się penetrowaniem podziemi. Do tego włosy upięła w ciasny kok.
Spojrzałem na zegarek. Miałem jeszcze godzinę do umówionego spotkania.

- Masz ochotę na bicze wodne? - zaproponowałem Hance łapiąc za słuchawkę telefonu.
Hanka tylko skinęła głową, a w centrum rekreacyjnym dowiedziałem się, że akurat teraz

basen jest pusty. Hanka miała strój kąpielowy na sobie, pod ubraniem. Doświadczenie nakazywało
jej być przygotowaną na wszystko. Czym prędzej pobiegliśmy na basen i rzeczywiście, dwadzieścia
minut byliśmy sami. Nikt nam tu nie przeszkadzał, kiedy wypoczywaliśmy w wodzie.
Zamówiliśmy sobie jeszcze lody.

Na obiad w restauracji zszedłem zupełnie wypoczęty i zrelaksowany. Panie Agata i Zofia oraz

pan Andrzej wyglądali na spiętych i zdenerwowanych.

- Słyszał pan o tej ucieczce? - zagadnął mnie dyrektor. - W mediach trąbią, że w okolicach

Rynu ukrywa się niebezpieczna i piękna kobieta, która uciekła z policyjnego konwoju. Czy ona

105

będzie chciała nam coś zrobić?

- Nie sądzę, żeby pojawiła się tu, w hotelu - uspokajałem dyrektora.
Podano nam obiad, po którym przeszliśmy piętro wyżej, do kapitularza. Tu podłączyłem swój

laptop do rzutnika. Najpierw wyświetliłem na ekranie plan z 1939 roku.

- Dostrzegają państwo, jak dawniej przebiegały ulice w okolicach dzisiejszego parkingu, a jak

to wygląda teraz? - zapytałem.

- Nie ma tych dwóch domów - pan Andrzej wskazał posesje.
- Tak jest - przytaknąłem. - Pani Zofio, w którym z tych budynków mieszkała ta pani, która

skutecznie ukrywała się przed milicją?

- W tym - pani Zofia podeszła do ekranu.
Szybko na tablicy z papierowymi kartkami narysowałem szkic.
- Tu mamy zamek, łuk drogi łączącej Giżycko z Mrągowem - mówiłem rysując. - Na

niebiesko narysuję dom, w którym była księga. Czerwonymi krzyżykami zaznaczę znane nam
wejścia do ryńskich podziemi - szybko rysowałem. - Teraz przeanalizujmy sytuację. Gdzie było
pierwsze znane nam wejście?

- W wieży ciśnień - pierwsza wyrwała się Hanka.
- Tak - szkicowałem. - Weszliśmy do piwnicy pod miejscem, gdzie pewnie przed laty stała

kaplica i doszliśmy mniej więcej tu, około pięćdziesięciu metrów od budynku ze starą księgą.
Kolejne wejście?

- W tym domu - powiedziała pani Zofia.
- Wyjścia były gdzieś na cmentarzu i najprawdopodobniej w mieście. Po tym budynku nie ma

dziś śladu, ale istniał jeszcze... - zrobiłem przerwę wyszukując w komputerze odpowiednie zdjęcia -
jeszcze w latach sześćdziesiątych. To zeskanowana fotografia z jakiejś gazety. Widać tu budowę
parteru tego bloku przy parkingu. W tle są te dwa nieistniejące dziś domy i dalej ruiny kościoła.

- Wskażmy jeszcze trzecie wejście - wtrącił pan Andrzej - to na zamku, które poznał ksiądz

Julian i które jest obecnie zamurowane.

- Właśnie! - na planie połączyłem znaczki „x” przerywanymi liniami. - Dodajmy jeszcze

hipotetyczny przebieg podziemnego kanału, który zasilał młyn i do którego przed laty wpadł ten
duży fiat - ukłoniłem się w stronę pani Zofii. - Świetnie pani podpowiadała Hance.

- To dlatego domyślił się pan, że Taeda to ja?
- Też - uśmiechnąłem się.
- Co jeszcze mnie zdradziło?
- Głównie zachowanie Angeliki. Ostatecznym dowodem były kwiaty.
- Wiem, kim jesteś, Taedo - pani Agata drwiąco zacytowała moje słowa z liścików, jakie

dodałem do bukietów róż. - To zabrzmiało jak cytat z jakiejś powieści szpiegowskiej i ostatecznie
utwierdziło mnie, ze pan oszalał i należy pana obserwować. Co, jak się okazało w wiatraku, było
moim cennym dla wszystkich spostrzeżeniem.

- Wróćmy do tych podziemi - pan Andrzej strofował nas i uważnie studiował szkic,

porównując go ze starymi zdjęciami.

- Dobrze, teraz na zielono zaznaczę wejścia do tuneli, które są dla nas niedostępne -

flamastrem wykreśliłem kółka przy zamku i przy domku w centrum miasteczka. - Sądzę, że
staruszka pilnująca starej księgi nie wychodziła z tajnych przejść na cmentarzu, tylko w ruinach
kościoła. W kronikach są opisywane krypty kościelne, a ksiądz Julian widział komnatę z
sarkofagami. To tam wystraszeni chłopcy wydostali się na powierzchnię. Przypuszczam, że tunel z
zamku prowadził pod miasteczkiem na wzgórze, na którym wybudowano kościół, a gdzie teraz stoi

106

motel.

- Wiem z opowieści taty, że robotnicy, którzy wycinali stare topole przy parkingu, słyszeli

dobiegające z ziemi straszne dudnienie - opowiadała pani Zofia. - W końcu ziemia pod nimi się
zarwała, ale dziurę nie badając zasypano. Chyba władze bały się ujawnienia, że to może jakiś
poniemiecki grób. W końcu był to teren przykościelny.

- Możemy uznać, że cały ten szlak: zamek, domek, kościół jest dzisiaj niedostępny -

przekreśliłem linie. - Co nam pozostaje?

- Kanał pomiędzy jeziorami - po chwili namysłu odpowiedział pan Andrzej. - Musi istnieć, bo

zasilał młyn, a wszystkie przejścia z zamku w stronę cmentarza czy kościoła musiałyby prowadzić
przez, nad lub pod tym kanałem.

- Też - przyznałem. - Moja uwaga skupia się bardziej na przejściu prowadzącym z wieży

ciśnień w kierunku zamku.

- Czemu?! - zdziwiła się pani Zofia.
- Medalion powinien być ukryty na zamku czy gdzieś w ziemi, z dala od fortecy?
- Na zamku - pan Andrzej odpowiedział. - W czasie remontów odsłoniliśmy chyba wszystko

to, co było przez lata skryte pod tynkami i za nowożytnymi przeróbkami. Tu nie ma nic. Jestem
gotów po sezonie turystycznym rozbić ścianę w części rekreacyjnej i szukać tego wejścia, którym
szedł ksiądz Julian.

- To nie to przejście - mówiłem stukając flamastrem w szkic. - Spróbujmy niczego nie

komplikować i odpowiedzieć na pytanie: czemu miały służyć podziemne korytarze wychodzące z
zamku?

107

ROZDZIAŁ PIĘTNASTY

Droga do tajemniczego medalionu

Moje pytanie wywołało konsternację wśród uczestników spotkania. Zawsze jest tak, kiedy

trzeba znaleźć odpowiedź na banalnie proste pytanie, ale wszyscy podejrzewają, że za
dociekliwością pytającego kryje się jakieś drugie dno. Tym razem tak nie było.

- Tajne korytarze prowadzące na zewnątrz zamków miały służyć wyprowadzaniu wycieczek

podczas oblężeń lub wysyłaniu gońców z wezwaniem o odsiecz - powiedziałem. - Trochę
zmitologizowaliśmy te tunele nadając im jakieś szczególne znaczenie. Ludzie często opowiadają, że
takie przejścia łączyły zamki z kościołami. Czy naprawdę komukolwiek zależałoby na
przechodzeniu nimi na msze? Nie lub bardzo rzadko. W miasteczkach świątynia była jedynym
murowanym budynkiem i odsuniętym od reszty zabudowań, a więc takim, który ostałby się nawet
po pożarze grodu. To właśnie z takiego miejsca najprościej byłoby zaatakować oblegających.
Osobiście czytałem zaledwie o kilku przypadkach takich nagłych pojawień się wojsk zamkniętych
w zamku na tyłach oblegających. Kiedy korytarz prowadził poza mury zamkowe, był w zasadzie do
jednorazowego wykorzystania, bo prawie natychmiast stawał się przysłowiową tajemnicą
poliszynela. Warunkiem skutecznego korzystania z tajnego przejścia było utrzymanie faktu jego
istnienia w sekrecie. Drugi warunek przetrwania takich przejść to ich stała konserwacja. Przecież
zamki niejednokrotnie były otoczone fosami. Jak wybudować ceglaną konstrukcję tak, by przez
wiele lat nadawała się do użytku? O wiele prościej było w przypadku warowni budowanych na
skałach. Uważam, że jeśli w zamkach krzyżackich znajdujących się obecnie na terenie Polski
przygotowano podziemne wyjścia na zewnątrz, to dbano o nie tylko wówczas, kiedy istniała realna
groźba najazdu.

- Czyli nie ma tuneli i skrytki? - pan Andrzej był rozczarowany.
- Były, na co wskazują relacje świadków - odpowiedziałem. - Proszę mnie dobrze zrozumieć.

Moim zdaniem, były dwa równoległe korytarze lub jeden wychodzący, który rozwidlał się pod
nieistniejącym domem w centrum miasteczka.

- Ty wierzysz w tę pierwszą wersję? - zgadywała Hanka.
- Przed wiekami ludzie tak samo jak i my starali się wszystko upraszczać - mówiłem. -

Uważam, że z zamku prowadził jeden tunel, który następnie się rozdzielał.

- A skrytka? - pani Zofia nie wytrzymała. - Gdzie ona jest?
- Gdzieś pod zamkiem - oświadczyłem.
- Czyli musimy kuć ścianę przy basenie? - pan Andrzej jak zwykle konkretnie postawił

problem.

- Na razie nie ma takiej potrzeby - uśmiechałem się.
- Czegoś w pana tłumaczeniach nie rozumiem - odezwała się pani Agata. - Według pana jest

dostępne tylko jedno wejście do podziemi, to w wieży ciśnień?

- Tak - przyznałem.
- Jak w takim razie chce pan dostać się stamtąd pod zamek? Z tego co opowiadaliście, z

Hanką wydostaliście się na powierzchnię w czyjejś piwniczce, jeszcze przed kanałem łączącym
jeziora Ołów i Ryńskie.

- Moim zdaniem, należy wejść tam jeszcze raz. Za pierwszym razem dotarliśmy do ślepego

zaułka, musieliśmy poszukać innej drogi i ona była! Odkryłem ją dzięki tajnym znakom
krzyżackich budowniczych. Myślę, że po drodze przegapiliśmy podobne wskazówki.

108

- Czyli idziemy na poszukiwania? - ucieszył się pan Andrzej.
- Tak - kiwnąłem głową. - Będziemy potrzebowali latarki, liny, pewnie zapasu wody do picia

i prowiantu. Radzę założyć wygodne ubranie i buty, których nie będzie państwu szkoda
przemoczyć.

Dwadzieścia minut później spotkaliśmy się na dziedzińcu. W pokoju spakowałem potrzebny

mi sprzęt i zadzwoniłem do komendanta komisariatu policji w Rynie.

Pracownicy hotelu zdziwieni patrzyli na swoich dyrektorów, którzy bardzo rzadko

pokazywali się tu w innym stroju niż oficjalny. Razem pomaszerowaliśmy pod wieżę ciśnień.
Wtedy wyjąłem z plecaczka komplet wytrychów.

- Halo Szpicbródka? - zażartowała pani Zofia.
- Czy to jest legalne? - zaniepokoił się pan Andrzej.
- Jako przedstawiciel ministerstwa mogę prowadzić poszukiwania - zapewniałem go. - W

czasie przesłuchania powiadomiłem komendanta o naszych planach.

Zeszliśmy do piwniczki i tam zobaczyłem, że starą, metalową szafką zastawiono wejście do

podziemi, a dodatkowo zablokowano ją dużym i ciężkim stołem narzędziowym. Z panem
Andrzejem odsunęliśmy te przeszkody. Pani Zofia wyjęła aparat fotograficzny i dokumentowała
nasze poczynania. Widziałem, jak uczestnicy tej wyprawy z ciekawością oglądali korytarz. Ja też
przyglądałem się ścianom w poszukiwaniu jakichkolwiek znaków. W małej komnacie, gdzie z
Hanką spędziliśmy część nocy, wciąż leżała reklamówka z prowiantem pozostawionym tam przez
Angelikę. Jedzenie zniknęło.

- Angelika była tu? - Hanka zaniepokoiła się.
- Raczej to szczury skorzystały z darmowej uczty - odpowiedziałem.
Kiedy byłem zajęty oglądaniem wnętrza pomieszczenia, pan Andrzej z paniami Zofią i Agatą

zeszli niżej. Dotarli do rumowiska i zawrócili.

- Niesamowite - orzekli.
- Co się dzieje? - Hanka zapytała widząc, że usiadłem i zamyśliłem się.
- Popatrz - poświeciłem na cegłę znajdującą się przy zejściu.
- Ta pozioma kreska i druga odchodząca ukosem od niej w dół to jakiś znak? - zdziwiła się. -

Wygląda jak zwykłe pękniecie.

- To symbol oznaczający „pod ziemią” - wyjaśniałem. - Tylko gdzie? - pytałem patrząc na

posadzkę wyłożoną kamiennymi płytami.

Wszyscy teraz pochylili się nad podłogą. Świecili latarkami poszukując jakiegoś sposobu,

ż

eby stąd wyjść.

- Proszę się odsunąć! - Hanka poprosiła.
Odgoniła nas pod ściany i tylko mnie wzięła za ramię i ustawiła plecami do zejścia do niższej

kondygnacji.

- Czy te płyty nie układają się w znak „bezpieczna droga”? - zapytała.
Faktycznie, układ kamieni przypominał ten symbol. Pochyliłem się nad tym miejscem. Z

plecaka wyjąłem długi nóż i wsunąłem go w szparę. Ostrze weszło najwyżej na dwa centymetry.
Próbowałem podważyć kamień. Drgnął. Z kieszeni wyjąłem jeszcze scyzoryk i podałem go panu
Andrzejowi. Razem unieśliśmy płytę na tyle, że można było pod nią wsunąć palce. Teraz poszło
nam łatwiej. Właz ważył najwyżej dziesięć kilogramów i zasłaniał wąski otwór o średnicy około
pół metra. Położyłem się i zaświeciłem do środka. Metr pode mną zobaczyłem pierwszy kamienny
stopień, a dalej ciasny kanał. Ześlizgnąłem się tam, ale natychmiast wróciłem.

- Co się stało? - wszyscy zaniepokoili się.

109

- Musimy chwilę odczekać, bo podusimy się od panującej tam stęchlizny - tłumaczyłem.
Napiłem się wody i siedziałem w milczeniu. Teraz nie mogłem popełnić żadnego błędu.

Temu naszemu siedzeniu towarzyszyła absolutna cisza. Pan Andrzej co jakiś czas ciekawie zaglądał
do tunelu. Widziałem, że Hanka też była milcząca. Zmarszczyła czoło i zamknęła oczy, jakby o
czymś intensywnie myślała.

- Idziemy - zdecydowałem po kilkunastu minutach.
Ten korytarzyk miał kolebkowe sklepienie i cały był wykonany z cegieł. Na podłodze

zalegała cieniutka warstwa szlamu, który wydawał charakterystyczny, „mlaszczący” odgłos przy
każdym naszym kroku. Szedłem zgarbiony rozglądając się ostrożnie na wszystkie strony. Jeśli nie
mylił mnie mój zmysł orientacji, to kierowaliśmy się w stronę centrum Rynu. W pewnym
momencie, na wprost nas, w świetle promienia latarki dostrzegłem fragment zwalonego sklepienia.

- Poczekajcie tu na mnie - wyszeptałem do reszty.
Podszedłem bliżej. Była to jakaś piwnica, w części zawalona gruzem. Z lewej strony, pod

ś

cianą, było przejście pod łukowatym sklepieniem. Miało ono najwyżej metr wysokości.

Wczołgałem się tam. Czułem, jak szybko bije mi serce. Starałem się niczego nie dotknąć w obawie,

ż

e cały gruz runie mi wprost na głowę. Po pokonaniu dwóch metrów mogłem się wyprostować.

Zobaczyłem schody prowadzące na górę. Były do połowy zasypane śmieciami, starymi naczyniami,
resztkami mebli. Na najniższych stopniach leżała kamienna płyta, która pewnie kiedyś zasłaniała
zejście, a teraz była zepchnięta przez gruz leżący wyżej. Obróciłem się w prawo i nie miałem
wątpliwości, gdzie jesteśmy.

W niszy leżała drewniana, rzeźbiona skrzyneczka. Ostrożnie uniosłem jej wieko. W środku

leżała stara księga. Na skórzanej okładce był wytłoczony, niegdyś złocony, napis „Rhein”.
Usłyszałem za sobą rumor, kiedy reszta ekipy podążała za mną.

- A jednak to była prawda? - pani Zofia zdumiona patrzyła na moje znalezisko.
- To się na nas nie zawali? - niepokoił się pan Andrzej.
Usłyszeliśmy stłumiony szum, kiedy jakiś samochód ciężarowy lub autobus przejechał

wysoko nad nami.

- Wygląda na to, że stary dom miał dwa piętra piwnic - wyjaśniałem. - Do górnego, nie

odnajdując niższego, zsypano gruz i śmieci, a nad tym wszystkim wybudowano drogę.

- Czy to była jakaś świątynia? - dziwiła się pani Agata oglądając srebrne lichtarze i

wywróconą półeczkę z książkami.

- Niech pani ich nie dotyka! - ostrzegłem ją. - Trzeba je będzie stąd wynieść i dać do

konserwacji.

- A pan co robi? - zapytała widząc, że chowam skrzynkę z księgą do plecaka.
- Tę musimy stąd uratować - stwierdziłem.
- Tu jest jakieś wyjście - Hanka świeciła na łukowato sklepioną dziurę w kącie. - A obok

drugie.

Zajrzałem do obu. Pierwszy otwór był niskim tunelem, który po kilku metrach kończył się

wysokim progiem. Drugi był zawalony gruzem i ziemią. Wczołgałem się do tego pierwszego i
ciągnąc za sobą plecak dotarłem do wyższego korytarza. W nim można było już poruszać się na
czworaka. Przez chwilę, słysząc jak reszta podąża za mną, miałem klaustrofobiczne uczucie, że
wszystko runie na nas, a my nie zdążymy wycofać się.

Brnęliśmy przed siebie, miałem wrażenie, że cały czas w dół, słysząc nad sobą stłumiony

odgłos ruchu pojazdów. Przede mną chlupotała woda. Po paru minutach uciążliwej wędrówki
dostaliśmy się do niewielkiej komnaty, podobnej wielkością do tej pod wieżą ciśnień. Jej dnem

110

przebiegał kanał, z którego wystąpiła woda zalewając pomieszczenie do połowy. Sufit
podtrzymywały prowizoryczne, drewniane stemple. Kiedy dokładnie wszystkiemu się przyjrzałem,
ujrzałem, że zwały gruzu zadziałały jak tama powodując spiętrzenie się wody.

- To podziemny kanał łączący jeziora Ołów i Ryńskie - oceniłem. - Haniu, w studni, z której

wtedy wyszliśmy niżej, pod lustrem wody, była odnoga tego kanału. Musimy ostrożnie przejść na
drugą stronę nie dotykając żadnej z tych belek.

Zanurzony po pas stanąłem rozkrokiem nad ledwo widocznymi pod ciemną wodą brzegami

kanału. Pan Andrzej stanął na drugim końcu, żeby pomóc paniom wspiąć się na drugi wysoki próg.
Pierwsza przeszła pani Zofia, za nią pani Agata. Obie aż syczały, tak było im zimno. Ostatnia szła
Hanka. Pan Andrzej poczołgał się za swoimi koleżankami. Wyciągnąłem dłoń do Hanki, a ona
stojąc w wodzie zawahała się i stanęła.

- Chodź - zachęcałem ją.
Ona gwałtownie przytuliła się do mnie.
- Boisz się? - zdziwiłem się. - Jak wyjdziemy z tych podziemi, to znowu za szyjemy się w

basenie i odpoczniemy.

- Paweł, wybacz mi i żegnaj - szepnęła. - Nie martw się, zawsze będę gdzieś przy tobie.
Nim zdążyłem cokolwiek uczynić, pocałowała mnie w usta, potem gwałtownie odepchnęła w

stronę wyjścia. Sama rzuciła się w kierunku skąd przyszliśmy. Stamtąd jak pocisk wyleciała
Angelika. Trzymała świecącą na czerwono latarkę i długi sztylet. Dziewczyny zwarły się i bardzo
to przypominało scenę ich walki w wiatraku. Chciałem je rozdzielić, ale zatrzymał mnie ich ryk,
prawie zwierzęcy. Obie wypowiadały jakieś sentencje w niezrozumiałym dla mnie języku. Stałem
oszołomiony. Wokół wszystko zaczęło drżeć i rozległo się wycie, zupełnie jakby tu dostał się ten
przeraźliwy pustynny wiatr. Coś błysnęło.

- Uciekaj! Proszę! - usłyszałem błaganie Hanki. - Musisz ich stąd wyprowadzić! Pamiętaj o

tym, gdzie medalion...

Ostatnie słowa utonęły w potoku wykrzykiwanych przez Angelikę słów. Przypominały mi

one zaklęcia, które wypowiadał przy mnie pewien rabin, kiedy pracowałem nad pewną zagadką w
okolicach Jarosławia. Ze ścian zaczęły wypadać cegły. Wyciągnąłem rękę w stronę Hanki, ale
poczułem, jakbym ją włożył w ogień. Odruchowo opuściłem ją do wody i rozległ się syk.

- Ratuj tamtych! - krzyknęła Hanka.
Wtedy widziałem je ostami raz. Twarz Hanki była taka piękna, a Angeliki taka pełna złości i

okrucieństwa. Stemple pękły, ściany wybrzuszyły się i wszystko nagle wypełniło się wodą, jakby
pękły tamy. Rzuciło mnie na otwór w ścianie, zaczynałem tonąć, a wokół mnie mieszały się
bulgotanie i syczenie. Jakbym wpadł do wrzątku. Wczołgałem się do tunelu. Chciałem zawrócić po
Hankę, ale krwiście czerwona woda zalewała mnie. Musiałem iść przed siebie, pod górę. Nie
wstydziłem się łez, które spływały mi po policzkach. Czas, ból, rozpacz nie miały już znaczenia.

ś

ałowałem, że mimo wszystko nie zostałem przy Hance. Może właśnie przy niej powinno być moje

miejsce do samego końca?

Przebudził mnie błysk latarek. Członkowie naszej wyprawy patrzyli na mnie wystraszeni.
- Co się tam stało? - zapytał pan Andrzej. - Gdzie jest Hanka?
- Zaginęła - wydobyłem z siebie.
Zrezygnowany usiadłem na kamiennej posadzce. Pan Andrzej wszedł do tunelu, ale szybko

wrócił.

- Wszystko zalane wodą, a jej poziom szybko się podnosi - oznajmił. - Niedługo do nas

dotrze. Co się tam stało?

111

- Angelika dogoniła nas i Hanka próbowała... - zamilkłem, bo nie wiedziałem, jak to określić.
Przecież Hanka w ostatnich momentach naszej wyprawy była dziwnie zamyślona, a na koniec

wyszła na spotkanie oszalałej Angeliki. Pożegnała się, jakby wiedziała, co ma nastąpić.

- Słyszycie? - zapytała pani Zofia.
Nadstawiliśmy uszu. Brzmiało to jak zawodzenie wiatru, ale przypominało mi chwile, kiedy

wanty drgały, szum wypełniał żagle, a Hanka cicho nuciła. Lubiłem, kiedy to robiła, chociaż te
melodie nie przypominały mi żadnej pieśni czy piosenki.

- Woda! - z zamyślenia wyrwał mnie okrzyk pani Agaty.
Pojedyncze, czerwone języki powoli wdzierały się do pomieszczenia.
- Gdzie jest wyjście? - energicznie zerwałem się na nogi i świeciłem po pomieszczeniu.
- Nie ma - stwierdził pan Andrzej. - Jest tylko to - poświecił na wielki sześcian na wysokim

postumencie.

Była to bryła o bokach długości dwóch metrów i wysokości półtora metra wyciosana z

jednego fragmentu skały. U góry znajdowała się okrągła metalowa pokrywa średnicy około
osiemdziesięciu centymetrów. Nie można jej było w żaden sposób podważyć, bo jej brzegi były
wciśnięte w kamień na kilka centymetrów.

- Widzi pan ten gwint? - podpowiadał mi pan Andrzej. - Tylko jak ją wykręcić?
- Co pan robi? - pani Agata była zaskoczona, kiedy z zamkniętymi oczami wodziłem palcami

po tarczy, po wygrawerowanych na niej literach.

- Oto sarkofag mocy, która dana jest tylko nielicznym - odczytywałem łaciński napis. -

Korzystaj z niej mądrze, byś czynił wszystko dla radości Boga - otworzyłem oczy. - Tu spoczywa
ten medalion, którego szukaliśmy.

- Tylko że zaraz utoniemy - pani Agata z niepokojem patrzyła na wodę wlewająca się do

komnaty.

Oglądałem sześcian z boków i zobaczyłem, że są w niego wsunięte kamienne bloki, dwa na

wyższym i dwa na niższym poziomie. Przechodziły przez sześcian jak miecze magika przez pudło
ze schowaną w nim asystentką.

- Trzeba to wyjąć - pan Andrzej domyślił się.
Przerażone panie natychmiast zaczęły napierać na kamienie. Tylko je nieznacznie poruszyły.
- Są czymś zablokowane - oceniły.
- Zróbmy to razem - zaproponował pan Andrzej.
- Niech pan poczeka - poprosiłem wyjmując notes i długopis. - Ten sześcian przypomina mi

pewną arabską układankę, chociaż jej najsłynniejszymi twórcami byli Japończycy - tłumaczyłem
rysując szkic w notesie położonym na skale. - Niech pan sobie wyobrazi prostopadłościan, jak te
kamienne bloki, który dzielimy na sześciany. Część z tych środkowych, niewidocznych na
zewnątrz, wyjmujemy i potem łącząc, zazębiając ze sobą te cztery, wyżłobione klocki otrzymujemy
węzeł.

- Nie do rozwiązania - wtrąciła pani Agata.
- Nie - pokręciłem głową. - To jest rodzaj przestrzennego puzzle, w którym jeden z

elementów jest kluczem. Odpowiednie jego przesuwanie umożliwia wysuwanie pozostałych części.
Bywa, że takie klucze są dwa.

- Jak je odnaleźć? - zapytał pan Andrzej.
- Metodą prób i błędów - odparłem. - Zacznijmy od sprawdzenia, który z elementów można

wysuwać z obu stron.

Po trzech minutach już wiedzieliśmy który. Woda zaczynała dochodzić do podnóża

112

postumentu. Zostawiliśmy ten blok w części wysunięty z jednej strony.

- Teraz ten musimy pchnąć, ale tylko trochę - zdecydowałem wskazując na kamienna bryłę w

dolnym rzędzie.

- Udało się - pan Andrzej był uradowany i z ciekawością oglądał wyżłobiony kamień.
- Teraz cofniemy ten pierwszy aż na drugą stronę i wysuniemy drugi z dolnego poziomu -

dyrygowałem.

Obchodząc podwyższenie brodziliśmy po kostki w wodzie. Kolejno przesunęliśmy jeszcze

czwarty blok, którego dotąd nie ruszaliśmy. I wtedy wyjęliśmy jeden dolny, górny, dolny i ten,
który stanowił klucz do wszystkich. Mieliśmy zmoczone łydki.

- Mamy się tu wciskać - pani Agata patrzyła na powstałe szpary wysokości trzydziestu

centymetrów.

- Nie - wsunąłem w nie ręce i od spodu obmacywałem metalową tarczę.
Wyczułem dwie żerdzie.
- Niech pan stanie z drugiej strony - powiedziałem do pana Andrzeja. Pan będzie pchał, a ja

pociągnę, żeby to obrócić - mówiłem pamiętając o kierunku gwintu widocznego u góry sześcianu.

Ciągnąłem z całych sił, aż wreszcie płyta drgnęła. Przeraźliwie zgrzytała, ale dało się ją

obrócić. Na koniec jakoś ją wypchnęliśmy.

- To chyba niebezpieczne schodzić tam, jeśli woda zacznie się tam wlewać - zauważyła pani

Zofia.

- I tak nie mamy wyjścia - stwierdziłem. - Za jakiś czas w tym pomieszczeniu zacznie

brakować powietrza.

Stojąc na wierzchołku sześcianu świeciłem w dół. Widziałem marmurową posadzkę ułożoną

z czarnych i białych elementów. Przywiązałem linę przeprowadzając ją przez otwory powstałe po
usunięciu bloków. Zjechałem w dół cztery metry.

- Chodźcie! - zawołałem.
Zachwycony patrzyłem na tę małą świątynię. Gwiaździsty układ wzoru na podłodze, resztki

fresków na ścianach, krzyżowe sklepienie i niewielki ołtarzyk pośrodku tworzyły niesamowite
wrażenie. Sala miała powierzchnię około dwudziestu metrów kwadratowych. W rogu były schody
prowadzące do góry. To co przykuwało naszą uwagę, znajdowało się na metrowej wysokości
postumencie. Na resztkach miękkiej tkaniny leżał złoty medalion w kształcie gwiazdy - identycznej
jak pod naszymi stopami. W centralnej części umieszczono lśniący, czarny kamień. Kiedy
przybliżyłem do niego latarkę, żeby lepiej przyjrzeć się szczegółom światło zaczęło drgać.

- Co to może być? - wyszeptał pan Andrzej.
Wyjął telefon komórkowy, żeby nim wykonać zdjęcie, ale obraz na ekranie także się

zamazywał. Nie inaczej było z cyfrowym aparatem fotograficznym pani Zofii.

- Talizman, czakram, czarny kamień z potoku Jabbok, którym nieznana osoba ugodziła

Jakuba w biodro, meteoryt - zgadywałem. - Ktoś może nawet powiedzieć, że to przybysz z obcej
planety, bo słyszałem, że ktoś w Rynie wierzy, iż odebrał przekaz od nieznanej nam cywilizacji.

- Czakram? - dopytywała się pani Agata.
- Hindusi głoszą, że czakram to „gruczoł ziemi” - wyjaśniałem. - To kamień nieznanego

pochodzenia, który według ludzi wierzących w jego istnienie wydziela pozytywną energię.
Podobno poprawia samopoczucie i leczy drobne dolegliwości. Nawet na Wawelu poszukiwano
czakramu, chociaż dyrekcja muzeum stanowczo zaprzecza jego istnieniu.

- A co zrobimy z tym? - zapytał pan Andrzej.
- Cokolwiek to jest, niech spoczywa tu tak, jak było przez wieki odpowiedziałem. - Ten

113

medalion miał przynieść powodzenie w wojnie Zakonowi. W pewnym momencie Krzyżakom
przestało sprzyjać szczęście. Czy ten kamień stracił moc? Czy przestali z niego korzystać? Może
kolejny wielki mistrz po prostu go nie odnalazł, nie wiedział, jaki był klucz zamykający kamienny
sześcian nad nami? Nie wiem. Teraz musimy czym prędzej stąd wyjść, żeby sprawdzić, co się stało
z Hanką.

Poszliśmy po schodach na górę. Minęliśmy niski ganek prowadzący w bok i po przejściu

kilkunastu stopni stanęliśmy przed ogromnym rumowiskiem gruzu.

- Ganek! - zaproponowałem.
Zawróciliśmy i pierwszy wczołgałem się do ciasnego przejścia. Kończyła je kamienna ściana.

Pod nią leżał wielki młot

- Trzeba rozbić ścianę - stwierdził pan Andrzej.
- A jak za tymi kamieniami jest woda? - trwożyła się pani Zofia, która usiłowała dostrzec

cokolwiek zza pleców dyrektora.

- Zgaście światła - poprosiłem.
Kiedy wokół nas zapanowały ciemności, zaczęliśmy zauważać mikroskopijne promyczki

jakiegoś światła.

- Co to jest? - wyszeptała pani Zofia.
Uniosłem młot i bezceremonialnie uderzyłem w ścianę. Drewniany trzonek złamał się.

Chwyciłem za metalową głownię i jeszcze raz uderzyłem. Pierwszy kamień wyleciał gdzieś i
uderzył o coś z ogromnym hukiem. Waliłem jak oszalały, a kamienie spadały. Wyrąbałem wyjście i
zobaczyłem przed sobą metalową drabinę oraz oświetloną żarówkami cembrowinę studni. Już
wiedziałem, gdzie jestem. Poczułem ulgę i przed oczami przesunęły mi się wszystkie moje senne
koszmary z udziałem Hanki i Angeliki. W tej jednej chwili przesłanie tych obrazów stało się dla
mnie czytelne, ale nie potrafiłem wytłumaczyć, czemu tak miało się stać.

Wszedłem na drabinę i zacząłem się wspinać. Dotarłem do szklanej tafli zakrywającej studnię

i zobaczyłem chodzących nade mną ludzi. Początkowo opanowało ich przerażenie. Zawołano
pracowników hotelu, którzy zdumieni patrzyli na dyrektora, dyrektorkę i panią Zofię. Wezwany
natychmiast konserwator odkręcił śruby mocujące szkło i byliśmy uwolnieni. Na miejsce przyjechał
też miejscowy komendant policji.

- Było tak, jak pan mówił dziś w południe przez telefon - powiedział do mnie. - Ta Angelika

zjawiła się na cmentarzu nie wiem jak i skąd. Nasi chłopcy nie zdążyli jej złapać, a ona jak burza
wleciała do podziemi. Moi ludzie za nią. Potem tam były te ryki, huki i łomoty. Myślałem, że
wszystko zawali się nam na głowę. Wszystko łupnęło i pojawiła się ta woda. Sprowadziliśmy
płetwonurków. Już sprawdzili ten podwodny zbiornik. Tam jest tylko rumowisko gruzu i belek. Nie
ma żadnych ciał.

- Może odpłynęły kanałem? - zgadywała pani Zofia.
- Tam są żelazne, jeszcze chyba krzyżackie kraty z prętami grubymi jak palec - powiedział

policjant.

Hanka i Angelika rozpłynęły się w powietrzu.

114

ZAKOŃCZENIE

Uciekłem od lekarza, który koniecznie chciał mnie przebadać, i schowałem się w pokoju.

Zmyłem z siebie brud, a woda, która ze mnie spływała, miała czerwoną barwę. Potem spakowałem
się i wyprowadziłem z hotelu. Pan Andrzej doskonale rozumiał, czemu tak uczyniłem.

Jeszcze przed zmierzchem odpłynąłem z Rynu i o zmroku zawinąłem do przystani przy

domku pana Janusza i księdza Juliana. Siedzieliśmy do północy pijąc nalewkę wiśniową i
opowiadałem o moich poszukiwaniach medalionu.

- A wiesz pan, że wtedy jak żeście musieli prowadzić te swoje eksploracje, to nad jeziorem

przeszła Czarna Jachta? - zagadnął pan Janusz. - Pan wiesz, co to jest?

- Tak - skinąłem głową.
Już dawno temu słyszałem starą mazurską legendę o Czarnej Jachcie, żaglowej łodzi

mazurskiego diabła, który sunął nią nad wodą, nawet pod wiatr. Kiedyś tak wściekł się na ludzi, że
dusze zaprzedawali mu za obietnicę obfitych plonów i dobrych połowów ryb, że przeleciał nad
mazurskimi jeziorami i wyrzucił wszystkie ryby na brzegi. Rybacy nie dali rady ich zebrać i one
gnijąc niszczyły rosnące gęsto jak nigdy wcześniej kłosy żyta i pszenicy. Potem na Mazurach
zapanował wielki głód.

- Widziałem, jak nad wodą przeleciała taka ciemna chmura, a za nią gnała biała gołębica,

przysięgam! - pan Janusz bił się w pierś.

Ksiądz Julian z dobroduszną miną tylko kiwał głową. Ja wierzyłem w opowieść pana Janusza.

Naszą rozmowę przerwał odgłos warkotu silnika. To przyjechał pan Andrzej. Przywitał się z
gospodarzami.

- Domyśliłem się, że tu pana znajdę - powiedział do mnie. - Postanowiłem, że zamuruję i

zabezpieczę wszystkie dojścia do komnaty z medalionem. Niech tam spoczywa, tak jak pan mówił.
Coś szczególnego musi w nim być, bo zawsze po wizycie na zamku czuję się jakiś zrelaksowany.

- Myślę, że jeśli to rzeczywiście jest czakram, to po prostu wibruje dobre prądy energetyczne

- powiedziałem. - Odbiera pozytywny ładunek emocji, wzmacnia go i emituje jako taki sam. Teraz,
kiedy na zamku jest hotel, można się spodziewać tylko dobrych skutków działania tego medalionu.

- Mam też dla pana intrygujące wiadomości. Na lotnisku w Warszawie zatrzymano panią

Angelikę.

- Spryciara, chciała uciec samolotem - wtrącił pan Janusz. - Jak ona tak szybko dostała się do

Warszawy?

- Właśnie przyleciała z dwutygodniowego pobytu w Stanach Zjednoczonych - wyjaśniał pan

Andrzej. - Była tam z serią wykładów. Była oburzona, że zatrzymuje ją policja i tym, że ktoś
zamiast niej uczestniczył w konferencji w Rynie. Fałszywa Angelika wyglądała jak prawdziwa, tyle

ż

e dziesięć lat temu. Dziś do Rynu, godzinę po naszym wejściu do podziemi, przyjechała też pewna

młoda studentka. Ma na imię Hanka. Była zdziwiona, że ktoś się za nią podawał. Mówiła, że
otrzymała pismo z hotelu przesuwające początek jej praktyki o kilka dni. W tym czasie rzucił ją
chłopak, jakiś Robert. Początkowo była załamana, ale potem stwierdziła, że musiał czuwać nad nią
dobry anioł, który zabrał od niej tego młodzieńca. Według koleżanek prawdziwej Hanki, ten
chłopak był strasznym kobieciarzem i miał słabość do hazardu. Oczywiście powiedziały o tym
Hance dopiero na wieść o jej rozstaniu z Robertem. Za to Hanka ucieszyła się, że ktoś napisał za nią
już połowę pracy, którą miała tu przygotować. Poznałem też ojca tej dziewczyny. Ma na imię Jamal
i zajmuje się badaniami archeologicznymi w Ziemi Świętej, związanymi z czasami biblijnymi.

- A jak wygląda ta prawdziwa Hanka? - zapytałem.

115

- Ma urodę anioła.

Następnego dnia „Smaragdusem” wypłynąłem w dalszy rejs. Nikt mi już nie gotował

pysznych obiadów, nie trzymał szotów foka, ale prowadził mnie tajemniczy, przypominający
syreny, śpiew. „Smaragdus” nigdy nie rozbił się o żadne skały.

Przez jakiś czas, nawet po wakacjach dowiadywałem się, czy znaleziono „Czarną Perłę”. Nikt

nigdy nie odnalazł tego jachtu z czarnymi żaglami.

Kilka miesięcy po tych wydarzeniach odwiedziłem pracownię konserwatorską na

Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu.

- Nasi studenci już zaczęli pracę nad tą starą księgą - opowiadał mi profesor. - Niech pan

spojrzy - pokazał mi ostatnie karty. - Te strony są najczytelniejsze, a jaki piękny rysunek! -
zachwycał się. - Widzi pan? Tu murowany kanał i anielica z czarnymi włosami, uzbrojona tylko w
szmaragd broni ludzi chroniących się w tunelu przed szatanem ze skrzydłami anioła uzbrojonym w
sztylet i pochodnię. Ciekawe do czego to jest ilustracja?

Pomyślałem, że do kolejnej legendy. Czasami warto wierzyć w niesamowite historie, by świat

czynić piękniejszym.