Inteligentny budynek Ochrona domu

i n t e l i g e n t n y b u d y n e k

lig

reneusz

zeczkowskI

rzeGorz

tępnIewskI

wykorzystano zdjęcia

i opracowania firm:

• Berker Polska
• Inteligentny Budynek
• LCN Polska
• Marten Polska
• Tema-Gira

W dzisiejszych czasach każde miejsce, w którym prze-
bywamy czy to zawodowo (np. biuro, hotel, lotnisko)
czy też prywatnie (np. mieszkanie, dom, centrum
handlowe) ma nam zapewnić bezpieczeństwo oraz
swobodę poruszania się. Jest to podyktowane przede
wszystkim dbałością o nasze zdrowie i życie oraz tro-
ską o zabezpieczenie posiadanego mienia.
Zapewnienie ludziom należytej ochrony w miejscach,
w których pracują i odpoczywają jest obecnie sprawą
nadrzędną, bez której pracownik, użytkownik, właś-
ciciel czy inwestor nie będzie czuł się bezpiecznie,
a tym samym nie będzie efektywnie żyć i pracować.
Rozważając zatem sposób, w jaki obecnie dokonuje się
analizy i doboru systemu zabezpieczeń adekwatnego
do rodzaju obiektu, należy zwrócić uwagę na postęp
w takich dziedzinach, jak elektronika, elektrotechnika
i automatyka. Nasze zainteresowanie dotyczy przede
wszystkim zmian zachodzących w obszarze instalacji
elektrycznych, teletechnicznych i alarmowych.
Niniejszy artykuł analizuje wybrane aspekty ochrony na
przykładzie domu, w którym instalacja sterująca oparta
została na technologii magistralnej KNX/EIB. Zakres za-
stosowania technologii KNX/EIB w sterowaniu różnymi
mediami technicznymi budynku obejmuje m.in. stero-

wanie oświetleniem, żaluzjami i roletami, HVAC (ogrze-
waniem, wentylacją, klimatyzacją), integrację z syste-
mami alarmowymi, a także obsługę instalacji poprzez
sieć LAN oraz Internet. Technologia ta może być wyko-
rzystywana praktycznie w każdym rodzaju nierucho-
mości: mieszkaniach i apartamentach, domach miesz-
kalnych, szkołach, salach gimnastycznych, czy hotelach
i budynkach biurowych. Każdy z tych obiektów ma in-
dywidualne potrzeby i wymagania, do których system
może zostać odpowiednio dopasowany.
Planując system ochrony swojej posesji warto rozważyć
wszystkie potencjalne czynniki zagrażające bezpieczeń-
stwu mieszkańców oraz mienia. Najczęstszym narusze-
niem granicy prywatności jest kradzież. Dlatego należy
wziąć pod uwagę zagrożenie spowodowane możliwoś-
cią wtargnięcia intruza na tereny przylegające do budyn-
ku, jak i do jego wnętrza. Przypadek kradzieży – jedno
z pierwszych założeń, które umożliwi nam lepsze zobra-
zowanie idei systemu podwyższającego bezpieczeństwo
oraz opisanie ciekawych możliwości wykorzystania stan-
dardu KNX/EIB do zapewnienia ochrony domu przed tego
typu sytuacjami. Następnie załóżmy, że właściciel domu
posiadającego parter i piętro, otoczonego terenem zie-
lonym, pragnie ustrzec się przed włamaniem stosując

www.inteligentny-
budynek.eu

i n t e l i g e n t n y b u d y n e k

technologię KNX/EIB. Zanim omówimy możliwe zabez-
pieczenia stosowane wewnątrz budynku, przedstawimy
sposoby ochrony przestrzeni wokół domu. Wśród nich
należy wymienić, oprócz typowych instalacji domofono-
wych czy wideodomofonowych, (pełniących raczej funk-
cję pasywną, a używanych do celów komunikacji z osobą
dzwoniącą, otwarcia furtki lub bramy niż do celów ochro-
ny) należy wyróżnić instalację CCTV z kamerami stale
monitorującymi wyznaczony obszar oraz urządzeniami
rejestrującymi obraz w sposób ciągły lub rozpoczynające
nagrywanie dopiero po wykryciu ruchu w danej strefie.
Kamery takie mogą być widoczne, co z założenia może
odstraszać potencjalnych intruzów, lub ukryte tak, aby do
końca nie było wiadomo, gdzie właściwie i czy na pewno
są one zainstalowane. Coraz popularniejsze staje się rów-
nież wykorzystanie systemu wczesnego ostrzegania po-
przez niewidoczną instalację
alarmową umieszczoną na
określonej głębokości pod
ziemią. Wtedy to naruszanie
terenu w wybranej strefie
zostaje zlokalizowane po-
przez zmianę siły nacisku na
danej powierzchni, co skut-
kuje załączeniem albo ci-
chego alarmu – gdy chcemy
tylko wiedzieć, że pojawił się
nieproszony gość lub alarmu
głośnego, który powinien go
skłonić do szybkiego opusz-
czenia terenu posesji. Teren
wokół domu może być chro-
niony poprzez zastosowa-
nie zewnętrznych czujek ruchu
umieszczonych na ścianach budyn-
ku. Ważne jest, aby obszar widzenia
sąsiednich czujek zachodził na siebie,
by nie pozostawiać żadnego fragmentu przestrzeni bez
nadzoru. Te same czujki, które przy zapadaniu zmroku,
po rejestracji ruchu zapalają wybrane obwody oświetle-
niowe, po załączeniu alarmu mogą pełnić rolę czujek alar-
mowych i wówczas po wykryciu ruchu oprócz załączenia
oświetlenia mogą np. włączyć sygnały dźwiękowe.

Po omówieniu zabezpieczeń terenu wokół domu,
przejdźmy do przedstawienia sposoby ochrony wnętrza
budynku. Przypomnijmy, że nasz dom posiada parter
oraz piętro.
W każdym z pomieszczeń na parterze – salonie, gabine-
cie, kuchni połączonej z jadalnią oraz na piętrze – w po-
kojach mieszkalnych i sypialni umieszczono przycisk
wielofunkcyjny 4-klawiszowy z regulatorem temperatury
i wyświetlaczem. Funkcję realizowaną przez każdy z kla-
wiszy określa użytkownik. Każdy klawisz może włączać

i wyłączać oświetlenie z funkcją ściemniania bądź
np. podnosić i opuszczać żaluzje, załączać sprzęt

Audio-Video etc. Urządzenia wykonawcze włączają-

ce odpowiednie obwody oświetleniowe, żaluzjowe czy
grzewcze umieszczone są w rozdzielni elektrycznej, która
razem ze skrzynką alarmową może znajdować się w po-
mieszczeniu gospodarczym.

przycisk serii ARTEC z regulatorem
temaperatury i wyświetlaczem

zewnetrzna czujka
ruchu ARGUS

wideounifon
głośnomówiący

i n t e l i g e n t n y b u d y n e k

Złodziej zazwyczaj włamuje się przez wyważenie drzwi
(nie bierzemy tu pod uwagę włamania przy pomocy
podrobienia kluczy i zwykłego otwarcia zamka), zbicie
szyby, wycięcie otworu w szybie, otwarcie okna. W sytu-
acji, kiedy w trakcie włamania zostanie naruszona okre-
ślona strefa ochrony, powinny zadziałać dane czujki alar-
mowe, powodujące włączenie wewnętrznych i zewnętrz-
nych syren emitujących sygnały dźwiękowe i świetlne.
Wówczas zazwyczaj bezpośrednio z systemu alarmowe-
go, zostaje wysłana do służb monitorujących, informa-
cja o zaistniałym zdarzeniu. Patrol ochrony powinien się
zjawić w krótkim czasie od zgłoszenia włamania, jednak
niekiedy z różnych względów ten czas może ulec wydłu-
żeniu. Dlatego też, aby skrócić czas dotarcia na miejsce,
trzeba udoskonalić system wizualnego zlokalizowania
miejsca zdarzenia oraz system zaskoczenia, stosując
odpowiednie elementy technologii KNX/EIB w postaci
wejść binarnych ze stykami bezpotencjałowymi. Wtedy
to informacje od czujek instalacji alarmowej zamienione
na telegramy sterujące pozwolą na identyfikację miejsca
zdarzenia oraz spowodują szybkie uruchomienie cyklu
zdarzeń. Oświetlenie w naruszonej strefie może zacząć
się cyklicznie włączać i wyłączać, żaluzje mogą zacząć
się podnosić i opuszczać, a jeśli użytkownik zechce, jed-
nocześnie może włączyć się oświetlenie ogrodu wraz
z uruchomieniem systemu nawadniania. Te i wiele in-
nych funkcji możliwe jest dzięki zintegrowaniu instalacji
alarmowej z inteligentną instalacją elektryczną.

Natomiast, by uniemożliwić wejście do budynku przez
okno można zastosować rolety antywłamaniowe. Przyj-
mijmy, że każde z pomieszczeń posiada swoje zaciemnie-
nie (żaluzja, roleta), które oprócz ograniczenia widoku od
zewnątrz i ochrony przeciwsłonecznej przy określonym
doborze elementów zaciemnienia, może również pełnić
rolę zabezpieczenia wnętrza przed potencjalnymi intru-
zami. W zależności od pory dnia system KNX/EIB wykona

określone czynności. Rankiem, kiedy światło naturalne
przekroczony nastawiony wcześniej próg, rolety anty-
włamaniowe mogą zostać podniesione częściowo lub
całkowicie – zależy to od ustawienia, jakiego sobie zaży-
czył użytkownik. Z kolei wieczorem, w czasie zapadania
zmroku, kiedy jest już wystarczająco ciemno, system spo-
woduje opuszczenie rolet. Oczywiście w każdej chwili
można podejść do przycisku umieszczonego w pomiesz-
czeniu i ręcznie podnieść bądź opuścić roletę. Dodatko-

wo, wychodząc z domu, można opuścić jednocześnie
wszystkie żaluzje i rolety uruchamiając funkcję centralną,
zdefiniowaną na wyświetlaczu informacyjnym. Oprócz
wygodnej obsługi (nie trzeba pamiętać o tym, czy jest
gdzieś jeszcze nie opuszczona roleta) system umożliwia
wyświetlanie informacji, czy faktycznie wszystkie wyma-
gane okna zostały zasłonięte czy nie. Oprócz klawiatury,
z której wprowadza się kod włączenia i wyłączenia alar-
mu, do aktywacji bądź dezaktywacji alarmu można wyko-
rzystać prezentowany powyżej przycisk wielofunkcyjny
KNX/EIB. Jak więc widać, odpowiednio dobrane i zainsta-
lowane elementy sterowanego automatycznie przez sy-
stem KNX/EIB systemu zaciemnienia antywłamaniowego
dają użytkownikowi wyższy stopień bezpieczeństwa niż
w przypadku, gdyby sterowanie to odbywało się ręcznie.
Dodatkowo, instalacja magistralna KNX/EIB może być
wyposażona w zewnętrzną stację pogodową zawiera-
jącą czujniki pomiaru siły wiatru, natężenia oświetlenia,
temperatury, wilgotności oraz mgły. Czujniki rejestrując
zbyt duże natężenie siły wiatru, automatycznie włączają
mechanizm zwinięcia się markizy lub mechanizm po-
wstrzymujący jej rozwinięcie. Dzięki temu przy mocnych
długotrwałych podmuchach sama nie ulegnie zniszcze-
niu i nie uszkodzi np. elewacji budynku.

Ciekawą funkcją realizowaną w systemie KNX/EIB jest
funkcja „Paniki” zaprogramowana dla przycisku umiesz-
czonego przy łóżku. Kiedy w nocy właściciele usłyszą
dziwne i niepokojące odgłosy dochodzące z wnętrza
domu czy z terenu przylegającego do niego, jednym
dłuższym naciśnięciem przycisku mogą włączyć mecha-
nizm niespodziewanie rozświetlający cały budynek, od-
straszając potencjalnego włamywacza.
Inteligentna instalacja umożliwia również zaprogramo-
wanie funkcji symulacji obecności podczas czasowej
absencji domowników. Poprzez zastosowanie urządzeń

Wyświetlacz informacyjny serii M-Plan

czujnik ruchu

stacja pogodowa

i n t e l i g e n t n y b u d y n e k

takich jak zegary sterujące czy moduł symulacji obecno-
ści można np. przez miesiąc czasu nagrywać wykonywa-
ne przez użytkowników czynności sterowania oświet-
leniem czy żaluzjami, a następnie przed opuszczeniem
domu na dłuższy czas włączyć zdefiniowaną wcześniej
funkcję, którą można nazwać „Wyjazd”. Po wybraniu tej
funkcji system zabezpieczeń realizuje w sposób losowy
zarejestrowane wcześniej zdarzenia, sprawiając wraże-
nie, że dom jest zamieszkały. Oczywiście ogrzewanie,
które może być również obsługiwane przez system KNX/
EIB nie będzie się wówczas uruchamiało, aby nie tracić
cennej i kosztownej energii.

Coraz częściej do zapewnienia zdalnej obsługi oraz ko-
munikacji z systemem sterowania KNX/EIB wykorzysty-
wany jest Internet. Właściciel może kontrolować system
zabezpieczeń używając komunikatora internetowego.
Sterownik ten, oprócz tego, że zapewnia obsługę sy-
stemu KNX/EIB przez Internet, posiada również bardzo
ciekawe funkcje, które mogą mieć także charakter alar-
mowy. Użytkownik przebywając z dala od domu, np.

w delegacji zagranicznej, może
zalogować się do swojej instala-
cji i przez dowolną przeglądarkę
stron www, obejrzeć widok z ka-
mer zainstalowanych wewnątrz
lub na zewnątrz budynku. Urzą-
dzenie to rejestruje co pewien,
określony wcześniej czas obrazy
z kamer podając nazwę kamery
oraz datę i godzinę wykonania
zdjęcia. Właściciel może też przez
sterownik uzyskać niezwłocznie
informację o wkroczeniu na jego
posesję. Gdy tylko czujka alarmo-
wa zarejestruje naruszenie strefy
ochronnej, do użytkownika zostaje wysłana wiadomość
tekstowa. Istnieje także możliwość przekazania zamiesz-
czone zdjęcia z kamery oraz danych o stanie pracy syste-
mu KNX/EIB w chwili zaistnienia niebezpiecznej sytuacji.

Kończąc powyższy opis możliwych do realizacji funkcji
zabezpieczających posesję w technologii KNX/EIB, warto
jeszcze raz podkreślić zalety, jakie daje ona użytkowniko-
wi. System ten, oprócz tego, że efektywnie integruje się
z instalacją alarmową, umożliwia użytkownikowi stero-
wanie innymi mediami technicznymi budynku realizując
zadania, jakich nie wypełni tradycyjna instalacja elek-
tryczna.
Wychodząc z domu naciskamy tylko jeden przycisk i ma-
my pewność, że wyłączyło się to, co konieczne; oświet-
lenie, urządzenia, które powinny zostać odłączone od
zasilania, obniżyła się temperatura, opuściły rolety oraz
włączyła się instalacja alarmowa.
Rola użytkownika sprowadza się jedynie do określenia
zadań dla systemu. System ten ma charakter otwarty,
co oznacza, że można stosować w nim wiele kompaty-
bilnych urządzeń oraz integrować wszystkie instalacje
w jeden spójny system inteligentnego domu.

wizualizacja systemu

czujnik przyciskowy