LUTOWANIE TO SZTUKA

Przygotował: Mirosław Ruciński

Jak lutować poprawnie ?

Plan zajęć:

●

Rodzaje lutów.

●

Luty miękkie.

●

Narzędzia potrzebne przy lutowaniu.

●

Lutownica transformatorowa.

●

Lutownica oporowa.

●

Lutowanie elementów elektronicznych.

●

Poprawne i wadliwe połączenia lutowane.

●

Wskazówki dotyczące montażu elementów

elektronicznych.

Rodzaje lutów

●

MIĘKKIE

●

TWARDE

●

SZLACHETNE(SREBRNE)

Czym jest „lutowanie”?

•

Lutowanie to łączenie metali za pomocą

spoiwa (lutu) o temperaturze topnienia
niższej niż temperatura topnienia metału

nim łączonego.

Lutowanie miękkie

Rodzaje:

•

lutowanie za pomocą lutownicy

•

lutowanie kąpielowe

•

lutowanie piecowe

•

lutowanie indukcyjne

•

lutowanie płomieniowe

Lutowanie miękkie stosuje się do połączeń

obciążonych niewielkimi siłami, w celu

otrzymania połączeń. Stosowane jest przede

wszystkim – w elektrotechnice

Narzędzia potrzebne przy lutowaniu

Taśma rozlutowująca

Czyścik do grotów

w podstawc

e

Lutownica

grzałkowa

Lutownica

transformatorowa

Końcówki groty

Odsysacz do cyny z wymienną

końcówką teflonową

Lutownica transformatorowa

(elementy konstrukcji)

Lutownica transformatorowa
(opis)

•

Nagrzewanie uzyskujemy poprzez
przepływ prądu o dużym natężeniu
bezpośrednio przez grot lutownicy,
który jest wykonany w postaci pętli z
drutu (o średnicy ok. 1,5mm)
przykręconej do zacisków lutownicy.

Lutownica oporowa

Lutownica oporowa (opis)

•

Ciepło w niej jest wytwarzane przez
grzałkę z drutu oporowego zasilaną
prądem. We współczesnej elektronice,
używa się głównie lutownice o mocy 14-
60W lub tzw. stacje lutownicze -
lutownice wyposażone w zasilacz o
regulowanym napięciu, umożliwiający
regulację temperatury grota lutownicy

.

Inne rodzaje lutownic

●

Na gorące

powietrze

Groty (końcówki)

●

Lutownice wyposażone są

w wymienne groty,

przystosowane do różnych

rodzajów prac

Wymienne grot miedziany do

lutownicy transformatorowej

Wymienne końcówki do lutownic 0,4 mm 0,8 mm 1,6 mm

Czyścik do grotów w podstawce

●

Przeznaczona jest do
czyszczenia grotów
lutownicy elektrycznej,
przez co zwiększa się
ich żywotność.

Czyścik wykonany jest z metalowych wiórków, umieszczonych w

stabilnej stalowej podstawce na gumowym podłożu. Zapewnia

oczyszczenie grotów z cyny oraz innych nalotów.

Taśma do wchłaniania lutu

●

Jest to taśma (splotka),
która ułatwia usunięcie
starego lutu np.: podczas
rozlutowywania
elementów
elektronicznych.

Taśma rozlutowująca

Pleciona taśma miedziana nasączona preparatem poprawiającym

przyleganie spoiwa.

Spoiwo (lut, lutowie)

•

W elektronice jako lut

stosujemy stop cyny(60%) z

ołowiem, który posiada

temperaturę topienia nie

przekraczającą 350 stopni C.

Najczęściej stosuje się lut w

postaci drutu nawiniętego na

szpulki. Oprócz samego stopu

cyny z ołowiem drut ten

zawiera również wewnątrz

jedną lub kilka nitek kalafonii.

Topniki

•

Topnik jest substancją , której

zadaniem jest ułatwienie

lutowania poprzez

rozpuszczenie tlenków metali,

które osadziły się na

powierzchni przedmiotów

lutowanych. Najczęściej

stosowanym topnikiem jest

kalafonia. Na jej bazie

produkowane są również tzw.

pasty lutownicze.

Lutowanie elementów
elektronicznych

Uwagi:

●

Należy stosować lutownicę o małej mocy i cienkiej
końcówce

●

Czas nagrzewania obwodu drukowanego powinien
być jak najkrótszy

●

Należy stosować jak najmniej lutu

●

Spoiwo powinno mieć w sobie topniki

Odlutowywanie zużytych
elementów

●

Rozgrzać stary lut i przyłożyć splotkę.

Lutowanie na obwodzie
drukowanym

●

Umieścić element na
płytce. Przytknąć
rozgrzany grot do
miejsca spojenia i
przyłożyć drut
lutowia. Po
zastygnięciu lutu
odciąć końcówki
elementu.

Poprawne i wadliwe połączenie

lutowane

●

Połączenie lutowane - przewlekane

Prawidłowe połączenie

lutowane

W wyniku prawidłowego lutowania "cyna"

powinna utworzyć wokół "nogi" lutowanego

elementu coś w rodzaju stożka o lekko

wklęsłej powierzchni bocznej. Powierzchnia

cyny po lutowaniu musi być gładka i

błyszcząca - tylko takie połączenie zapewni

długotrwałą i bezawaryjną pracę układu

elektronicznego

Obcięcie nadmiaru drutów

„nóg”

●

Po zalutowaniu

wszystkich

punktów

lutowniczych i

sprawdzeniu ich

poprawności,

przystępujemy do

obcinania nadmiaru

sterczących z płytki

drutów-"nóg"

elementów

elektronicznych.

Błędy powstałe przy obcinaniu

końcówek - „nóg”

Podsumowanie

•

Lutowanie to łączenie metali za pomocą

spoiwa (lutu). Aby luty były trwałe,
łączone powierzchnie powinny być

oczyszczone mechanicznie i chemicznie.

W elektronice najczęściej stosuje się

lutownice transformatorowe i oporowe o
niskiej mocy.

Wskazówki dotyczące montażu

Trzeba mieć pewność co do sprawności zamontowanych

na druku elementów elektronicznych. Najlepiej sprawdzić

je przed zamontowaniem. Nawet wśród nowych

fabrycznie elementów może się trafić jakiś procent

braków.

Sprawdzić czy wszystkie elementy są na swoich miejscach

i właściwie wlutowane (nawet zaawansowanemu

elektronikowi może się zdarzyć odwrotne wlutowanie

kondensatora elektrolitycznego, czy diody).

Po zakończonym lutowaniu należy zawsze sprawdzić

poprawność wykonanych lutów.

Pamiętajcie, że opanowanie sztuki

lutowania ręcznego wymaga

czasu i wiele cierpliwości