Oddział Stomatologiczny

Kierunek Lekarsko - Dentystyczny

ĆWICZENIE 13

Temat: FIZJOLOGIA UKŁADU BIAŁOKRWINKOWEGO I HEMOSTAZA

I.

Omówienie ćwiczeń.

II.

Wykonanie ćwiczeń.

1.

Oznaczanie liczby leukocytów w 1



l krwi.

2.

Wykonanie preparatu barwionego krwi metodą Pappenheima.

3.

Oznaczanie udziału procentowego poszczególnych rodzajów krwinek
białych w rozmazie krwi – leukogram.

4.

Obliczanie bezwzględnej liczby poszczególnych rodzajów
leukocytów.

5. Liczenie trombocyt

ów metodą Brechera i Cronkite`a.

6.

Oznaczanie czasu krwawienia metodą Duke`a.

7.

Oznaczanie czasu krzepnięcia metodą kroplową.

8.

Wpływ temperatury na czas krzepnięcia:
a)

przyspieszający temperatury podwyższonej

b)

opóźniający temperatury niskiej

9. Oznaczanie czasu protr

ombinowego metodą Quick`a i współczynnika

INR (International Normalized Ratio).

Obowiązujący materiał:
Podział krwinek białych krwi obwodowej na podstawie cech morfologicznych i
funkcji na:

1. granulocyty

– krwinki białe zawierające w cytoplazmie ziarnistości o swoistych

zdolnościach barwienia się. Wyróżnia się:



granulocyty objętnochłonne (neutrofile, neutrocyty),



granulocyty kwasochłonne (eozynofile, eozynocyty),



granulocyty zasadochłonne (bazofile, bazocyty).

2. agranulocyty

– krwinki białe nie zawierające ziarnistości w cytoplazmie:



limfocyty i plazmocyty,



monocyty.

Podział krwinek białych fagocytujących na:

1. mikrofagi (granulocyty),
2. makrofagi (monocyty).

Leukogram

– klasyfikacja leukocytów uwzględniająca skład procentowy

poszczególnych rodzajów krwinek białych i kolejne postacie dojrzewania
granulocytów obojętnochłonnych:

1.

„przesunięcie w lewo” – odmłodzenie w zakresie granulocytów
obojętnochłonnych, oznacza wzrost odsetka postaci młodszych
(pałeczkowatych, metamielocytów) w rozmazie krwi obwodowej.

2.

„przesunięcie w prawo” – oznacza wzrost odsetka postaci starszych
(segmentowanych) w rozmazie krwi obwodowej.

Prawidłowa liczba krwinek białych we krwi obwodowej u dorosłych i dzieci w
różnym wieku rozwojowym (w jednostkach używanych tradycyjnie i w jednostkach
uk

ładu SI).

Fizjologiczne wahania liczby krwinek białych we krwi obwodowej.

Względne i bezwzględne zmiany liczby krwinek białych we krwi obwodowej.

Pojęcia:

1. leukocytoza

– wzrost liczby krwinek białych we krwi obwodowej powyżej

granicy przyjętej za normę; leukocytoza fizjologiczna (trawienna, wysiłkowa
,ciążowa).

2. leukopenia

– zmniejszenie liczby krwinek białych we krwi obwodowej poniżej

granicy przyjętej za normę.

3. eozynofilia

– wzrost liczby granulocytów kwasochłonnych we krwi obwodowej

powyżej granicy przyjętej za normę.

4. neutrofilia, bazofilia, monocytoza, limfocytoza, neutropenia, monocytopenia,

limfopenia

– w zależności od tego, liczba którego rodzaju krwinek białych we

krwi obwodowej uległa podwyższeniu lub obniżeniu.

Występowanie granulocytów:

1. szpik

– pula szpikowa.

2. krew obwodowa

– w obrębie naczyń krwionośnych tworzą się dwie pule:



pula przyścienna (marginalna) luźno przyczepiona do powierzchni
śródbłonka,



pula swobodnie krążących granulocytów.

3. tkanki

– pula tkankowa; (granulocyty, które wywędrowały poza naczynia

krwionośne)

Charakterystyczne cechy czynnościowe krwinek białych:



diapedeza,



migracja,



chemotaksja,



fagocytoza

Funkcje krwinek białych:

1.

działanie obronne:



funkcja fagocytarna i trawienna,



udział w procesach odpornościowych,



udział w hemostazie.

2.

udział w reakcjach alergicznych.

3. funkcje wydzielnicze

Podział limfocytów na podstawie cech czynnościowych na subpopulacje:

1. limfocyty T

– odpowiedzialne za odporność komórkową:

-

limfocyty T wspomagające (helper cells) – zwiększające odpowiedź
immunolo

giczną

-

limfocyty T tłumiące (suppressor cells) – zmniejszające odpowiedź
immunologiczną,

-

limfocyty T cytotoksyczne (znane także jako limfocyty T efektorowe lub
limfocyty T niszczące),

-

limfocyty T pamięci immunologicznej:

2. limfocyty B

– odpowiedzialne za odporność humoralną:

-

komórki plazmatyczne produkujące przeciwciała,

-

limfocyty B pamięci immunologicznej.

Odporność – stan polegający na wytworzeniu systemu zdolnego do rozpoznawania
i unieczynnienia obcych dla ustroju czynników.

Rodzaje odporności: odporność nieswoista, swoista, naturalna, nabyta, czynna,
bierna, komórkowa i humoralna.

Immunoglobuliny

– (IgM, IgG, IgA, IgD, IgE) i ich rola w procesach odpornościowych

i uczuleniowych.


Hemostaza.

Okresy hemostazy:

a) hemostaza naczyniowo-

płytkowa: skurcz uszkodzonego naczynia i utworzenie

czopu płytkowego

b)

hemostaza osoczowa: wytworzenie skrzepu, tj. przejście fibrynogenu w fibrynę
pod wpływem trombiny.

Fazy procesu krzepnięcia:

1. wytworzenie aktywnego czynnika Xa:
2. wytworzenie trombiny z protrombiny pod

wpływem czynnika Xa

3.

wytworzenie fibryny z protrombiny pod wpływem trombiny.

Fibrynoliza

– proces rozpuszczania skrzepu w wyniku proteolitycznego rozkładu

fibryny i fibrynogenu pod wpływem plazminy.
Wytwarzanie plazminy z plazminogenu pod wpływem aktywatorów:



osoczowych: czynnik XIIa, trombina,



tkankowych: czynniki uwalniane ze ścian naczyń i z tkanek: urokinaza, tPA
(tissue

– type Plasminogen Activator).

Inhibitory procesu krzepnięcia:

1. naturalne: antytrombina III (AT III),



2

-makroglobulina (



2

-MG), heparyna,

prostacyklina (PGI

2

),

2.

progresywne (ulegające aktywacji podczas krzepnięcia): AT III, białko C,
pretrombina;

3.

leki: heparyna, pochodne dikumarolu (zaburzające syntezę białek zależnych od
witaminy K),

4.

czynniki hamujące krzepnięcie krwi in vitro: heparyna, środki wytrącające wapń.

Inhibitory fibrynolizy:

1.

hamujące aktywację plazminogenu: PAI-1 (Plasminogen Activator Inhibitor)

2.

hamujące plazminę:



2

-antyplazmina,



2

-makroglobulina, antytrombina.

Sprzężenie procesu krzepnięcia i fibrynolizy.

Śródbłonek naczyń krwionośnych w procesie hemostazy.

Ocena układu krzepnięcia przez pomiary:

1.

czasu krzepnięcia,

2. czasu krwawienia,
3. czasu protrombinowego (PT-Protrombin Time)

Trombocyty:
Liczba płytek w 1 mikrolitrze krwi; trombocytoza, trombocytopenia.
Pochodzenie t

rombocytów.

Adhezja i agregacja płytek w miejscu skaleczenia – tworzenia czopu płytkowego.
Istotne składniki płytek – ich rola w hemostazie:



zwężenie naczyń pod wpływem czynników płytkowych, adrenaliny,
noradrenaliny, serotoniny, tromboksanu;



aktywacja krz

epnięcia dzięki uwolnionym fosfolipidom płytkowym.

Retrakcja skrzepu.