FIZJOLOGIA UKŁADU KRĄŻENIA

Krążenie mózgowe

Krążenie trzewne

Krążenie nerkowe

Krążenie mięśniowe
i skórne

Układ trawienny

Wątroba

Płuca

Serce

Nerki

Aorta

Żyła płucna

Tętnica płucna

Żyła szyjna

Żyła główna górna

Żyła główna dolna

Żyła wątrobowa

Żyła wrotna

Tętnica szyjna

P

L

KRĄŻANIE KWRWI

Krew krąży po dwóch zamkniętych systemach naczyń krwionośnych, tworzących obieg

krwi, czyli

krążenie duże

oraz

krążenie płucne

(małe)

KREW ZAWSZE KRĄŻY W JEDNYM

KIERUNKU, WYZNACZONYM

PRZEZ SPADEK CIŚNIENIA

Kurczący się mięsień sercowy
dostarcza energii, która stwarza
różnicę ciśnień na początku i na
końcu każdego obiegu, czyli w
wysokociśnieniowych zbiornikach
tętniczych i niskociśnieniowych
zbiornikach żylnych

CYKL PRACY SERCA

Najpopularniejszym sposobem badania serca jest

elektrokardiografia

–

EKG

,

zapisuje ona potencjały czynnościowe lub ich różnice w określonych miejscach

powierzchni ciała, które zależą od zjawisk bioelektrycznych w czynnym sercu

Pobudzenie

przedsionków

Skurcz

przedsionków

Rozkurcz

przedsionków

Pobudzenie

komór

Skurcz

komór

Rozkurcz

komór

CYKL PRACY SERCA

Rozkurcz komór trwa przez pewien czas razem z rozkurczem przedsionków – jest to

przerwa w czynności całego serca, zwana

pauzą

, po niej rozpoczyna się następny cykl

Częstość skurczów serca u człowieka wynosi przeciętnie 75 razy na minutę (cykl
pracy serca trwa około 0,8 s), gdy jednak skurcze serca staną się częstsze, np. 120 na
minutę, każdy cykl serca skraca się głównie kosztem przerwy (pauzy) i w tym
przypadku będzie trwał tylko 0,5 s.

Częstość skurczów serca u wybranych zwierząt:

 małe ptaki – 1000/min

 mysz – 500/min

 królik – 150/min

 koń – 30/min

 słoń – 20/min

 wieloryb – 4/min

Częstość skurczów serca u zwierząt małych jest duża,
natomiast u zwierząt dużych - mała

CYKL PRACY SERCA

Częstotliwość skurczów serca zależy od:

1. TEMPERATURY

Wzrost temperatury zwiększ częstotliwość skurczów serca (np. w stanach gorączkowych)

2. OBECNOŚCI I STĘŻENIA JONÓW W PŁYNIE ZEWNĄTRZKOMÓRKOWYM

Obecność odpowiednich jonów w odpowiednich stężeniach wpływa na potencjały
bioelektryczne i sprzężenie elektromechaniczne, np. nadmiar K

+

zatrzymuje serce w rozkurczu, a

nadmiar Ca

2+

– w skurczu

3. POBUDZENIA WŁÓKIEN LUB DZIAŁANIA MEDIATORÓW UKŁADU WEGETATYWNEGO

Przez wpływ na przepuszczalność i polaryzację błony włókna mięśniowego:



układ nerwowy przywspółczulny i acetylocholina

–

zwalniają rytm skurczów

lub zatrzymują

całe serce (podobnie działają glikozydy zawarte w naparstnicy – leki nasercowe)



układ nerwowy współczulny i katecholaminy

–

zwiększają częstotliwość skurczów

serca

KREW

FUNKCJE

1. TRANSPORT

 Transport gazów oddechowych i substancji odżywczych oraz wody, soli mineralnych i witamin
 Transport oczyszczający

– metabolity przeznaczone do usunięcia transportowane są do

narządów wydalających i odtruwających

 Transport termoregulacyjny

– mając dużą pojemność cieplną krew odbiera ciepło w okolicach

ciała którym grozi przegrzanie, a ogrzewa te części w których jest duża utrata ciepła

 Transport koordynacyjny

– krew transportuje hormony i inne metabolity, które pobudzają,

hamują lub zmieniają bieg reakcji w komórkach i narządach

2. OBRONA

Obrona przed ciałami obcymi i trującymi (przeciwciała, komórki żerne) oraz przed wykrwawieniem
(hemostaza – tworzenie skrzepu)

3. HOMEOSTAZA

Utrzymywanie stałych właściwości wewnętrznego środowiska organizmu (praktycznie nie zmienia
się pH, ciśnienie osmotyczne, ilość wody, soli i białek, lepkość, skład komórkowy i zawartość
przeciwciał)

4. FUNKCJA HYDRODYNAMICZNA

Objętość krwi utrzymuje się na stałym poziomie umożliwiając w ten sposób jej tłoczenie i transport
przez serce i naczynia krwionośne

KREW

Krew jest płynną tkanką, której składniki komórkowe powstają w różnych częściach

organizmu składających się na układ krwiotwórczy

Krwinki białe

Krwinka czerwona

Płytki krwi



czerwony, nieprzejrzysty płyn

(odcień czerwonego koloru krwi zależy od wysycenia jej tlenem)



cięższa od wody

(ciężar krwi zależy głównie od liczby krwinek czerwonych)



lepka



odczyn lekko alkaliczny

(pH = 7,4)



swoisty zapach



słonawo-słodkawy smak



zawiesina składników komórkowych w roztworze wodnym



zawiera składniki koloidalne

OSOCZE

Płynna część nie skrzepłej krwi

SUROWICA

Płynna część krwi skrzepniętej

KREW

OSOCZE

Białe krwinki

Czerwone krwinki

Płytki krwi

KREW

CIŚNIENIE OSMOTYCZNE

Ciśnienie osmotyczne zależy od liczby wolnych cząsteczek w jednostce objętości,

a przez to

od stężenia cząsteczek

i

stopnia dysocjacji

ciał rozpuszczonych w roztworze

ROZTWORY IZOTONICZNE TO ROZTWORY O JEDNAKOWYM CIŚNIENIU OSMOTYCZNYM

Izotoniczny z krwią człowieka jest:

 0,3-molowy roztwór glukozy

 0,15-molowy, czyli 0,9% roztwór NaCl

IZOTONICZNY

HIPERTONICZNY

HIPOTONICZNY

KREW

CIŚNIENIE ONKOTYCZNE

Jest to siła z jaką ciała koloidalne utrzymują wodę i wciągają ją do naczyń krwionośnych

Tętniczka

Żyłka

Kapilara

P

c

– P

i



(π

c

– π

i

)

mm Hg

40

30

20

10

P

c

= 30 mm Hg

π

c

= 30 mm Hg

P

c

= 10 mm Hg

P

i

= – 3 mm Hg

π

i

= 8 mm Hg

Dystans wzdłuż kapilary

Ciśnienie hydrostatyczne kapilarne (P

c

)

Ciśnienie hydrostatyczne międzykomórkowe (P

i

)

Ciśnienie onkotyczne kapilarne (π

c

)

Ciśnienie onkotyczne międzykomórkowe (π

i

)

Cząsteczki albuminy nie mogą przenikać przez pory
kapilar, podczas gdy małe cząsteczki (H

2

O i Na

+

) mogą.

Jony sodu są silnie przyciągane przez albuminy, razem
przyciągają H

2

O z przestrzeni międzykomórkowej

Ciśnienie onkotyczne równoważy ciśnienie krwi w
naczyniach krwionośnych, dzięki czemu nie
dochodzi do utraty wody z naczyń

(zmniejszone ciśnienie onkotyczne prowadzić może do
powstania obrzęku)

KREW

MORFOTYCZNE SKŁADNIKI KRWI

ERYTROCYTY

 mężczyźni: 5 – 6 mln/mm

3

 kobiety: 4,5 – 5 mln/mm

3

LEUKOCYTY

 4 – 10 tys./mm

3

PŁYTKI KRWI

 200 – 300 tys./mm

3

KREW

HEMOPOEZA

erytrocyt

monocyt

neutrofil

bazofil eozynofil

limfocyt

płytki

Komórka macierzysta

KREW

ERYTROCYTY - RBC

Najliczniejsze morfotyczne składniki krwi, czynnościowo związane z transportem

gazów oddechowych

 nie mają jąder
 dwuwklęsłe krążki
(korzystny stosunek powierzchni do masy)
 zawierają hemoglobinę
 powstają w szpiku kostnym
 ich tworzenie pobudza erytropoetyna
 żyją przeciętnie 120 dni

KREW

LEUKOCYTY - WBC

Ich funkcja związana jest z obronną rolą krwi

GANULOCYTY

Neutrofile

63 %

Eozynofile

3 %

Bazofile

0,5 %

Biorą udział w procesach
zapalnych i fagocytowaniu
drobnoustrojów

Ich funkcja polega na
regulowaniu reakcji
alergicznych i na zwalczaniu
pasożytów jelitowych

Zawierają substancje
farmakologicznie czynne:
histaminę, serotoninę, heparynę,
uwalniane w degranulacji

KREW

LEUKOCYTY - WBC

AGANULOCYTY

Najliczniejszymi agranulocytami są limfocyty

Limfocyty B

(bursa Fabricii – kaletka

Fabrycjusza)

Rozpoznają antygeny i wytwarzają
przeciwciała warunkujące odpowiedź typu
humoralnego (łac. humor – płyn).
Limfocyty B pochodzą u ssaków
bezpośrednio ze szpiku, a u ptaków z
kaletki Fabrycjusza

Limfocyty T

(thymus – grasica)

Pochodzą z grasicy i warunkują odpowiedź
typu komórkowego, a także współdziałają z
limfocytami B w odpowiedzi typu
humoralnego. Limfocyty Tc w wyniku
odpowiedzi są zdolne do zabicia komórek
docelowych

Limfocyty T i komórki rakowe

KREW

PŁYTKI KRWI - PLT

Płytki krwi, czyli trombocyty są krążącymi we krwi fragmentami cytoplazmy

megakariocytów, olbrzymich poliploidalnych komórek szpiku

Główną funkcją trombocytów jest udział w
procesach krzepnięcia krwi i ochronne
działanie na śródbłonek naczyń

HEMOSTAZA

KREW

UKŁAD AB0

KREW

UKŁAD Rh

Nazwa Rh wzięła się od małp Rhesus, u których po raz pierwszy wykryto ten układ

Obejmuje ponad 47 antygenów, lecz 5 z nich ma znaczenie
praktyczne.

Najsilniejszy jest antygen D i to jego obecność

powoduje zaliczenie kogoś do grupy Rh+ a brak Rh-

Przeciwciała anty-D nie występują normalnie
we krwi osób z grupą Rh-, natomiast mogą się
pojawić po kontakcie z antygenem D. Wśród
ludzi rasy białej około 85% posiada czynnik Rh.