Fizjologia układu krążenia 1 nowe slajdy

[Wpisz nazwę firmy]
Fizjologia układu krążenia
(wykład 1 i 2)


Układ krążenia

Budowa układu krążenia

Fizjologia serca

Serce (łac. cor, cordis) - centralny narząd układu krwionośnego położony w klatce piersiowej, w śródpiersiu środkowym, wewnątrz worka osierdziowego.

Budowa ogólna

Trzymając serce w pozycji opisowej (tj. pionowo, koniuszkiem w dół) możemy wyróżnić sześć ścian przedsionka prawego:

  1. przednia - uwypuklająca się w uszko prawe

  2. górna - tu znajduje się ujście żyły głównej górnej (łac. ostium veanae cavae superioris)

  3. tylna - znajdujemy tu dwa otwory: ujście żyły głównej dolnej (łac. ostium venae cavae inferioris), otoczone przez szczątkową zastawkę żyły głównej dolnej (łac. valvula venae cavae inferioris syn. valvula Eustachii). Stopień jej rozwoju jest bardzo zmienny, od w pełni wykształconej zastawki do zupełnego jej braku (najczęściej w kształcie sierpa). Ma ona znaczenie u płodu, gdyż przekierowuje strumień krew ku otworowi owalnemu. Po urodzeniu narząd szczątkowy. W tej ścianie znajduje się również ujście zatoki wieńcowej (łac. ostium sinus coronarii), zamkniętej również szczątkową zastawką (łac. valvula sinus coronarii syn. valvula Thebesii).

  4. przyśrodkowa - stanowi ją przegroda międzyprzedsionkowa, w której znajduje się zagłębienie - dół owalny (łac. fossa ovalis), którego dno stanowi zarośnięta zastawka dołu owalnego (łac. valvula foraminis ovalis) - pozostałość pierwotnej przegrody międzyprzedsionkowej (łac. septum primum)

  5. boczna - zwykle znajdują się tu drobne ujścia niewielkich żył przednich serca (łac. venae cordis anterior) oraz żył najmniejszych (łac. venae cordis minimae). Poza tym przebiega tu grzebień graniczny.

  6. dolna - stanowi ją ujście przedsionkowo-komorowe prawe (ujście żylne prawe) (łac. ostium atrioventriculare dextrum)

    • Komora prawa (łac. ventriculus dexter) - z przedsionka prawego przez zastawkę trójdzielną krew przepływa do komory prawej, a stąd przez pień płucny (łac. truncus pulmonalis) do obu płuc tworzą krążenie czynnościowe płuc.

    • W położeniu opisowym komora prawa ma kształt trójściennego ostrosłupa skierowanego podstawą ku górze.

    • Komora ta pompuje krew pod znacznie niższym ciśnieniem niż komora lewa.

      • Z tego powodu ściana komory prawej jest znacznie cieńsza (ok. 5 mm), co wywołuje sierpowaty kształt komory na przekroju poprzecznym.

    • Wierzchołek komory leży ok. 10 mm od wierzchołka serca. Odpowiada to najniższym odcinkom bruzd międzykomorowych przedniej i tylnej.

    • W położeniu prawidłowym podstawa komory skierowana jest ku górze, tyłowi i w prawo.

    • Znajdują się w niej dwa otwory zamknięte zastawkami: ujście przedsionkowo-komorowe prawe i ujście pnia płucnego.

    • Oddziela je mięśniowy wał - grzebień nadkomorowy (łac. crista supraventricularis).

      • Oddziela on drogę dopływną od odpływnej (stożek tętniczy prawy łac. conus arteriosus dexter).

      • Powierzchnia stożka tętniczego jest gładka, zaś właściwa komora wysłana jest licznymi beleczkami mięśniowymi (łac. taberculae carneae).

    • Ujście przedsionkowo-komorowe prawe zamyka zastawka trójdzielna (łac. valva tricuspidalis).

      • Tworzą ją trzy płatki: przedni, tylny i przyśrodkowy (syn. przegrodowy) (łac. cuspis anterior, posterior et medialis vel septalis).

      • Przyczep wszystkich płatków znajduje się w pierścieniu włóknistym.

      • Pomiędzy płatkami głównymi często znajdują się dodatkowe płatki pośrednie.

      • Do płatków zastawki przyczepiają się struny ścięgniste biegnące od mięśni brodawkowatych (łac. musculi papillares).

    • Ujście pnia płucnego zamyka zastawka złożona z trzech płatków półksiężycowatych (łac. valvulae semilunares) przedniego, prawego i lewego.

    • Przedsionek lewy (łac. atrium sinister) - z płuc krew zbierają cztery żyły uchodzące do przedsionka lewego:

      • żyła płucna górna lewa (łac. vena pulmonalis superior sinister)

      • żyła płucna górna prawa (łac. vena pulmonalis superior dexter)

      • żyła płucna dolna lewa (łac. vena pulmonalis inferior sinister)

      • żyła płucna dolna prawa (łac. vena pulmonalis inferior dexter)

      • Podobnie jak w przedsionku prawym wywodzi się z dwóch rozwojowo odrębnych części: o gładkich ścianach, powstałej ze zlania się końcowych odcinków żył płucnych oraz pokrytego licznymi mięśniami grzebieniastymi właściwego przedsionka, ograniczonego właściwie do uszka lewego (łac. auricula sinistra).

        • W porównaniu z uszkiem prawym jest ono dłuższe, węższe i nieco załamane, gdyż zachodzi na pień płucny.

      • Na ścianie przyśrodkowej widać niekiedy pozostałość zastawki otworu owalnego.

      • Można zauważyć również na ścianie przedsionka ujścia żył najmniejszych serca.

      • Na ścianie tylnej zaznacza się wycisk przełyku, a na przedniej wyciski aorty i pnia płucnego.

      • Dolną ścianę stanowi ujście przedsionkowo-komorowe lewe.

    • Komora lewa (łac. ventriculus sinister) - z przedsionka lewego przez zastawkę dwudzielną (mitralną) krew przepływa do komory lewej, a stąd do tętnicy głównej (łac. aorta).

      • Krew z aorty zaopatruje odżywczo cały organizm człowieka.

      • Grubość ściany wynosi średnio 15 mm.

        • Ma kształt stożka i jest bardziej wysmukła i dłuższa niż prawa. Jej wierzchołek jest tożsamy z koniuszkiem serca.

1. Prawy przedsionek

2. Lewy przedsionek

3. Żyła główna górna

4. Łuk aorty

5. Lewa tętnica płucna

6. Żyła płucna dolna

7. Zastawka mitralna

8. Zastawka aortalna

9. Komora lewa

10. Komora prawa

11. Żyła główna dolna

12. Zastawka trójdzielna

13. Zastawka pnia płucnego

Budowa wewnętrzna serca

  1. Na przekroju ściany serca możemy wyróżnić trzy warstwy (idąc od wewnątrz):

    1. wsierdzie (łac.endocardium)- jest to jednowarstwowy nabłonek płaski spoczywający na łącznotkankowej blaszce właściwej wsierdzia.

      1. Pod nią znajduje się zawierająca naczynia i nerwy (których brak w blaszce właściwej) tkanka podwsierdziowa.

      2. Nabłonek wyściełający wszystkie struktury wewnątrz serca, przechodzi bez wyraźnej granicy w śródbłonek naczyń (łac. endothelium)

    2. śródsierdzie - składa się z trzech głównych elementów:

      1. szkielet serca - znajduje się w podstawie serca na granicy między przedsionkami i komorami. Zbudowany jest z tkanki włóknistej zbitej. Składa się z:

        • czterech pierścieni włóknistych (łac. annuli fibrosi) otaczających ujścia żylne i tętnicze serca.

        • dwóch trójkątów włóknistych (łac. trigona fibrosa) - prawy i lewy, leżą pomiędzy pierścieniami włóknistymi otaczającymi ujścia przedsionkowo-komorowe a pierścieniem ujścia aorty.

        • części błoniastej przegrody międzykomorowej

      2. Układ bodźcotwórczo-przewodzący serca.

        • układ przewodzący serca (łac. systema conducens cordis) - reguluje on rytmikę pracy serca oraz prawidłową kolejność skurczów poszczególnych części serca. Jest on zbudowany z zmodyfikowanych miocytów. Składają się na niego:

          • węzeł zatokowo-przedsionkowy (łac. nodus sinuatrialis) - generuje on wskutek powolnej samoistnej depolaryzacji prawidłowy rytm zatokowy skurczów serca.

          • węzeł przedsionkowo-komorowy (łac. nodus atrioventricularis)

          • pęczek przedsionkowo-komorowy (łac. fasciculus atrioventricularis, pęczek Hisa) na który składa się pień (odnoga wspólna łac. crus commune), jedyne połączenie między mięśniówką przedsionków i komór) oraz odnogi prawej i lewej.

            • Wszystkie odnogi biegną w przegrodzie międzykomorowej.

          • rozgałęzienia końcowe (włókna Purkiniego) wstępują ku górze w mięśniówce właściwej podstawy serca (zarówno komory prawej jak i lewej) .

    3. mięsień sercowy czyli właściwe myocardium. Składa się na nią osobna mięśniówka przedsionków i komór:

      1. w przedsionkach nie rozróżniamy ściśle oddzielnych warstw, a jedynie pasma mięśniowe głębokie - krótsze, biegnące w obrębie jednego przedsionka, i długie, leżące bardziej powierzchowne, łączące oba przedsionki

      2. w komorach zazwyczaj wyróżnia się:

        • zewnętrzną warstwę skośną - wspólną dla obu komór, na wierzchołku serca tworzącą wir serca (łac. vortex cordis)

        • środkowa warstwa okrężna - jej powierzchowna część jest wspólna, a głębsza osobna dla komór. To ona wytwarza główną siłę skurczu serca

        • wewnętrzna warstwa podłużna - osobna dla każdej komory

  1. nasierdzie (łac. epicardium) –

    • jest to blaszka trzewna osierdzia surowiczego.

      • Zbudowane jest z jednowarstwowego nabłonka płaskiego spoczywającego na blaszce właściwej nasierdzia (łac. lamina propia epicardii) i leżącej pod nią tkance podnasierdziowej, zawierającej liczne adipocyty (naczynia i nerwy biegną analogicznie do wsierdzia)

Unaczynienie serca

Unaczynienie tętnicze serca pochodzi od tętnic wieńcowych (arteriae coronariae) - prawej (a. coronaria dextra) i lewej (łac. a. coronaria sinistra).

Tętnica wieńcowa prawa

Bierze początek w prawej zatoce aorty. Przebiega pomiędzy prawym uszkiem a prawym stożkiem tętniczym; następnie w bruździe wieńcowej między prawym przedsionkiem a prawą komorą. Wchodzi na przeponową powierzchnię serca, biegnąc w bruździe wieńcowej jako gałąź międzykomorowa tylna (ramus interventricularis posterior, której towarzyszy vena cardiaca media - żyła sercowa średnia) i dochodzi do koniuszka serca (łac. apex cordis). W jej przedłużeniu w bruździe wieńcowej biegnie druga gałąź.

Gałęzi międzykomorowej tylnej towarzyszą:

żyła sercowa średnia (łac. v. cardiaca media)

naczynia chłonne

gałązki nerwowe ze splotu sercowego (wraz z komórkami zwojowymi)

Tętnica wieńcowa prawa oddaje następujące gałęzie:

Tętnica wieńcowa lewa

Rozpoczyna się w lewej zatoce aorty. Jej krótki pień biegnie między lewym uszkiem a pniem płucnym w kierunku bruzdy wieńcowej (łac. sulcus coronarius).

Dzieli się na:

Na przebiegu towarzyszą jej:

Oddaje gałęzie:

Na przebiegu towarzyszą jej:

Oddaje gałęzie:

Unerwienie serca

Zatem w jeżeli mowa o nerwach mamy na myśli unerwienie współczulne, a jeżeli o gałęziach - przywspółczulne.

Sploty te przechodzą w splot wieńcowy lewy i prawy. W splotach tych występują liczne zwoje sercowe, w których następuje przełączenie przywspółczulnych włókien przedzwojowych na zazwojowe.

Czynnościowo unerwienie współczulne przyspiesza akcję serca, przywspółczulne zwalnia.

Topografia serca

2/3 serca leży na lewo od płaszczyzny pośrodkowej ciała, a tylko 1/3 na prawo od tej płaszczyzny. Oś serca (linia łącząca środek podstawy serca ze środkiem jego koniuszka) tworzy z osią podłużną kąt 45°.

W stosunku do kręgosłupa leży na wysokości Th4 - Th8; tzw. vertebrae cardiacae vel Giacomini.

Czynność mięśnia sercowego

Mięsień sercowy

Cykl serca

Koordynacja skurczu włókien mięśnia sercowego

Generowanie rytmicznych skurczów

Potencjały czynnościowe w sercu

  1. faza 0 (szybka depolaryzacja) – zależy od szybkiego dośrodkowego prądu sodowego

  2. faza 1 (wstępna szybka repolaryzacja) – dośrodkowy prąd chlorkowy i odśrodkowy prąd potasowy

  3. faza 2 (powolna repolaryzacja) – tzw. faza plateau (stabilizacja potencjału równowagą pomiędzy dośrodkowym prądem wapniowo-sodowym a odśrodkowym prądem potasowym)

  4. faza 3 (szybka repolaryzacja) – przewaga odśrodkowego prądu potasowego nad wygasającym dośrodkowym prądem wapniowo-sodowym

  5. faza 4 (polaryzacja) – faza spoczynku, polaryzacji

Komórki rozrusznikowe serca mają zdolność do tzw. spontanicznej powolnej depolaryzacji.

Różnica pomiędzy potencjałem mięśnia szkieletowego a sercowego

W jaki sposób kończy się potencjał czynnościowy komórki mięśnia sercowego?

Potencjał rozrusznika

Jakie cechy charakterystyczne włókien mięśnia sercowego umożliwiają potencjałowi czynnościowemu rozprzestrzenianie się z jednego włókna na drugie?

Sprzężenie elektromechaniczne

Gospodarka wapniowa w kardiomiocycie

Kurczliwość

Regulacja siły skurczu mięśnia sercowego

Istnieją dwa podstawowe mechanizmy regulacji siły skurczu (Po) mięśnia sercowego:

Prawo Franka-Starlinga

Kurczliwość

O zwiększonej kurczliwości (dodatni inotropizm):

Regulacja czynności serca

Wpływ układu przywspółczulnego na serce

Do najważniejszych zmian czynności serca zachodzących pod wpływem stymu­lacji sercowych włókien nerwów błędnych lub acetylocholiny należą:

  1. zwolnienie lub całkowite zahamowanie rytmu węzła SA i AV (ujemne działanie chronotropowe);

  2. zmniejszenie szybkości przewodzenia, aż do jego całkowitego zniesienia w obrębie węzła AV (działanie dromotropowe ujem­ne);

  3. zmniejszenie kurczliwości, głównie mięśni przedsionków (działanie inotropowe ujemne).

    • Nerwy błędne mają niewielki wpływ na kurczliwość mięśni komór.

W wy­niku pobudzenia wagalnego obniża się szczyt ciśnienia wewnątrzkomorowego; zwalnia też narastanie napięcia skurczowego w fazie izowolumetrycznej i obniżanie się tego napięcia w fazie rozkurczu izowolumetrycznego.

Pomiędzy układem przywspółczulnym i współczulnym zachodzi antagonistyczna interakcja, która zależy od wyjściowej ak­tywności każdego z nich. Im wyjściowa ak­tywność współczulna serca jest wyższa, tym silniej zaznacza się wpływ hamujący pobu­dzenia sercowych nerwów przywspółczulnych.

Ten antagonizm pomiędzy układem przywspółczulnym i współczulnym tłuma­czy się następująco:

  1. Acetylocholina uwolniona z zakoń­czeń wagalnych powoduje obniżenie śródkomórkowego stężenia cAMP.

  1. Zakończenia pozazwojowych włókien wagalnych kończą się w pobliżu pozazwojowych zakończeń współczulnych i acetylocholina hamuje presynaptycznie uwalnia­nie noradrenaliny z zakończeń współ­czulnych.

Pobudzenie nerwów współczulnych

Pobudzenie nerwów przedzwojowych i pozazwojowych odchodzących od zwoju gwiaździstego, zwoju szyjnego środkowe­go i dolnego oraz czterech górnych zwojów piersiowych {nervi cardiaci cervicales et thoracales) wzmaga uwalnianie noradrenaliny, działającej poprzez receptory β1, i wywołu­je skutki elektromechaniczne w postaci:

  1. działania chronotropowego dodatniego na węzeł SA z następowym przyspieszeniem powstawania potencjałów czynnościowych w komórkach rozrusznikowych węzła;

  2. działania inotropowego dodatniego, czyli wzrostu kurczliwości mięśni przedsionków
    i komór;

  3. przyspieszenia przewodnictwa potencjałów czynnościowych przez węzeł AV(działanie dromotropowe dodatnie);

  4. zmian metabolicznych: zmniejszenia lipolizy i (w mniejszym stopniu) glikogenolizy oraz zwiększenia dostępności substratów metabolicznych w sercu.

Ostatecznie w wyniku pobudzenia układu wspólczulnego:

(1) wzrasta objętość wyrzutowa i pojemność minutowa serca;

(2) wzmaga się metabolizm mięśnia serco­wego, głównie lipoliza;

(3) podnosi się ciśnienie perfuzyjne tkanek i narządów.

W warunkach spo­czynkowych pobudzenie współczulne i ami­ny katecholowe odgrywają stosunkowo niewielką rolę w regulacji czynności serca.

Wewnątrzpochodna regulacja serca

efekty akustyczne towarzyszące pracy serca,

Tony serca - efekty akustyczne towarzyszące pracy serca, powstają w wyniku drgania zastawek wywołanego przez uderzenie w nie krwi podczas skurczu i rozkurczu serca. Wyróżnia się cztery tony serca, z których dwa są fizjologiczne (I i II) i występują u wszystkich ludzi, a dwa pozostałe, tzw. tony dodatkowe (III i IV) mogą występować w stanach patologicznych lub u osób zdrowych (szczególnie u dzieci).

  1. ton pierwszy, skurczowy (systolityczny) jest wynikiem gwałtownego zamknięcia się zastawek oddzielających przedsionki serca od komór (zastawek przedsionkowo-komorowych).

    • Ton skurczowy jest najlepiej słyszalny w piątej przestrzeni międzyżebrowej po obu stronach mostka.

  2. ton drugi, rozkurczowy (diastoliczny) jest wynikiem zamknięcia zastawek oddzielających komory i tętnice (zastawek półksiężycowatych).

    • Ton rozkurczowy jest najlepiej słyszalny w drugiej przestrzeni międzyżebrowej po obu stronach mostka.

  3. ton trzeci powstaje podczas wypełniania się i rozszerzania komór serca podczas rozkurczu, jest najlepiej słyszalny na koniuszku serca.

    • Występuje jako ton fizjologiczny u dzieci lub (częściej) w przypadku powiększenia prawej lub lewej komory.

  4. ton czwarty powstaje podczas skurczu przedsionków

Szmery serca

EKG

Odprowadzenia dwubiegunowe kończynowe Einthovena

Trzy pierwsze elektrody tworzą tzw. trójkąt Einthovena, który w założeniu jest trójkątem równobocznym, co sprawia, iż linie poprowadzone prostopadle z każdego ze środków trzech boków, reprezentujące zerowy potencjał, przetną się w środku trójkąta.

Odprowadzenia jednobiegunowe kończynowe wzmocnione Goldbergera

Odprowadzenia jednobiegunowe przedsercowe Wilsona

Umiejscowienie elektrod przedsercowych

Połączenie razem 3 w/w odprowadzeń kończynowych daje teoretycznie wypadkowy potencjał równy 0. Ten wspólny punkt można połączyć z ujemnym biegunem galwanometru, a kolejne elektrody połączyć z biegunem dodatnim galwanometru.

W standardowym 12-odprowadzeniowym EKG wykorzystuje się 6 elektrod jednobiegunowych przedsercowych Wilsona:

Charakterystyka EKG – elektrokardiogram

Test wysiłkowy - badanie medyczne opierające się na zależności zmieniającego się zapisu EKG pod wpływem zwiększającego się wysiłku fizycznego, który powoduje zwiększanie zapotrzebowania na tlen, co organizm kompensuje przez zwiększenie przepływu przez naczynia wieńcowe.


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Fizjologia układu krążenia 1 nowe slajdy
fizjologia układu krążenia
28 FIZJOLOGIA UKŁADU KRĄŻENIA
Ćwiczenia 4 Fizjologia układu krążenia
Dział 5 - Fizjologia układu krążenia, Fizjologia
fizjologia ukladu krazenia, Studia, Neurobiologia
FIZJOLOGIA UKŁADU KRĄŻENIA2, Fizjologia
FIZJOLOGIA UKŁADU KRĄŻENIA wykład 5
FIZJOLOGIA UKŁADU KRĄŻENIA, SZKOŁA- TECHNICY★ ############################, MASAŻ ##################
Dział 5 - Fizjologia układu krążenia, dietetyka, 1rok, 2 semestr, fizjologia, wykłady
Fizjologia ukladu krazenia
Fizjologia układu krążenia
Anatomia i fizjologia układu krążenia, STUDIA, fizjologia zwierząt
Fizjologia Ukladu Krazenia zakres
Fizjologia, Fizjologia układu krążenia, Fizjologia układu krążenia
Fizjologia układu krążenia 3 regulacja 11
FIZJOLOGIA UKŁADU KRĄŻENIA
fizjologia układu krążenia

więcej podobnych podstron