S
S
z
z
k
k
o
o
ł
ł
a
a
P
P
o
o
d
d
s
s
t
t
a
a
w
w
o
o
w
w
a
a
n
n
r
r
3
3
2
2
w
w
O
O
l
l
s
s
z
z
t
t
y
y
n
n
i
i
e
e
Opracowały:
Barbara Kibitlewska – nauczyciel bibliotekarz
Grażyna Mazurek - socjoterapeuta
Olsztyn 2005
2
Spis treści
Wstęp .................................................................................................... 3
Charakterystyka programu .................................................................... 5
Charakterystyka grupy świetlicowej ...................................................... 7
Diagnoza problemów występujących w świetlicy szkolnej .................... 9
Literatura ............................................................................................. 12
Załączniki – Scenariusze..................................................................... 13
3
Wstęp
Z chwilą rozpoczęcia nauki szkolnej dziecko wkracza w zupełnie
nowy etap swojego życia. Spotyka się z sytuacją wymagającą zmian
w dotychczasowym sposobie życia, w którym dotąd dominowała
zabawa. Zmienia się podstawowa forma aktywności dziecka, którą staje
się nauka. Jednocześnie niemal od pierwszych dni nauki działalność
dziecka podlega ocenie. Uczeń przebywa w szkole głównie po to,
by nabyć wiedzę przedmiotową i umiejętności z tą wiedzą związane.
Współczesne dzieci bardziej niż kiedykolwiek potrzebują miłości,
życzliwego słowa i uśmiechu. Udziela im się pośpiech, zdenerwowanie
rodziców, ich lęki i obawy o przyszłość.
Po zajęciach lekcyjnych uczeń ma możliwość korzystania
ze świetlicy szkolnej. Jest ona miejscem, gdzie spędza on sporą ilość
wolnego czasu. Często właśnie tutaj mają ujście wszelkie emocje
nagromadzone w dziecku.
Bardzo pomocne w rozwiązywaniu tego typu problemów może być
wykorzystanie biblioterapii. Biblioterapia jest to działanie terapeutyczne
opierające się o zastosowanie materiałów czytelniczych, rozumiane jako
środek wspierający proces terapeutyczny, które jest rodzajem
psychicznego wsparcia, pomocy w rozwiązywaniu osobistych problemów
danej osoby poprzez ukierunkowane czytanie
1
1
Borecka I.: Biblioterapia w szkole. Poradnik dla nauczycieli. Legnica 1998
Książka uczy cię zastanawiać się nad życiem
i jego sprawami, prowadzi cię jakby za rękę przez
wądolce i mielizny, żebyś nie błądził, ścieżki twoje
prostuje, a przede wszystkim uczy cię radości życia.
Gustaw Flaubert
4
Umiejętnie dobrana i wykorzystana literatura dziecięca może
spełnić
nieocenioną
funkcję
terapeutyczną
w
radzeniu
sobie
z nagromadzonymi emocjami.
Warto wrócić do motywów „Kopciuszka” i innych postaci z literatury
dziecięcej ukierunkowując ich pozytywne oddziaływanie na relacje
między dziećmi, wyeliminować zaburzenia w ich zachowaniu . Taką też
rolę ma spełnić opracowany przez nas program biblioterapetyczny, który
wspierać będzie proces socjoterapeutyczny.
5
Charakterystyka programu
Program zajęć biblioterapeutycznych opracowany został z myślą
o dzieciach uczęszczających do świetlicy szkolnej, stwarzających
problemy
wychowawcze.
Ma
on
charakter
psychoedukacyjny,
uwzględnia także elementy procesu socjoterapeutycznego. Szczególny
nacisk kładzie na kształtowanie osobowości ucznia i wsparcie jego
rozwoju.
Program uwzględnia następujące etapy procesu biblioterapeutycznego:
samodzielne czytanie, słuchanie lub oglądanie odpowiednio
dobranych środków (fragmenty tekstów, adaptacji filmowych),
identyfikacja z bohaterem lub bohaterami literackimi, przeżycia
związane z utworem (emocjonalne wyciszenie dziecka),
element niezbędny – stan katharsis (oczyszczenia) który pojawia się
w trakcie czytania lub po jego zakończeniu; czucie ulgi, odreagowanie
psychiczne, odreagowanie agresji,
wgląd w samego siebie, wniknięcie w swoje problemy,
zmiana w zachowaniu lub postępowaniu młodego człowieka; nie musi
to nastąpić od razu .
Celem głównym programu jest: pomoc uczniom, którzy z różnych
względów potrzebują psychicznego wsparcia, rzeczowej informacji
i pomocy w rozwiązywaniu ważnych dla nich problemów oraz
zapobieganie nieprawidłowej adaptacji dzieci do warunków życia
i wymagań otoczenia poprzez uczenie ich pozytywnego patrzenia
na siebie, swoje życie i otoczenie.
6
Cele szczegółowe:
kształtowanie umiejętności współżycia i współdziałania w grupie,
wdrożenie do przestrzegania obowiązujących norm i zasad
wychowania,
rozwijanie umiejętności rozpoznawania, wyrażania i rozumienia uczuć
własnych i cudzych,
wyrabianie umiejętności nawiązywania kontaktów interpersonalnych,
° umiejętność komunikowania się,
° wyrażanie własnych przekonań, uczuć, oraz dostrzeganie ich
u innych osób,
° akceptowanie odmienności,
° umiejętność rozwiązywania sytuacji konfliktowych, panowania nad
emocjami,
rozwijanie poczucia odpowiedzialności za podejmowane działania,
wprowadzenie dzieci w świat literatury,
zapoznanie z terapeutyczną funkcją tekstu literackiego,
umacnianie – poprzez literaturę - pozytywnych przeżyć: radości,
humoru, miłości do ludzi i zwierząt
7
Charakterystyka grupy świetlicowej
Świetlica, to miejsce, do którego uczęszczają uczniowie przed
i po lekcjach. Celem jej działalności zgodnie z zapisem w STATUCIE
SZKOŁY jest zapewnienie opieki uczniom przed zajęciami lekcyjnymi
i po ich zakończeniu, a także stworzenie warunków do wypoczynku,
relaksu, odrobienia prac domowych i zjedzenia posiłku.
W świetlicy funkcjonującej przy Szkole Podstawowej nr 32
w Olsztynie są dwa pomieszczenia: jedno większe przystosowane
do charakteru prowadzonych zajęć. Oprócz stolików, przy których
odbywają się zajęcia plastyczne oraz zajęcia z wykorzystaniem gier
planszowych i układanek są tu także zabawki do zabaw tematycznych,
klocki a także sprzęt RTV.
Drugie niewielkie pomieszczenie jest miejscem, gdzie dzieci mają
możliwość zjedzenia kanapek i wypicia herbaty. Są tam również cztery
komputery,
wykorzystywane
głównie
do
gier
logicznych
i zręcznościowych dostosowanych do wieku wychowanków świetlicy.
Szkoła pracuje na dwie zmiany, dlatego też zespół świetlicowy
tworzą dwie grupy: przedpołudniowa i popołudniowa. Każda z grup liczy
od 30 do 35 osób. Są to dzieci z klas I-III. Najliczniejszą grupę stanowią
uczniowie klas pierwszych, gdyż są one najmniej samodzielne,
najmniejszą uczniowie klas trzecich.
Wychowankowie świetlicy pochodzą z różnych środowisk. Są to
grupy koedukacyjne (ostatnio z przewagą chłopców).
Obecnie do świetlicy szkolnej uczęszcza coraz więcej dzieci
nadpobudliwych, które wykazują nadaktywność ruchową, a także dzieci
nieśmiałych, zagubionych, mających trudności adaptacyjne.
Zajęcia w świetlicy szkolnej prowadzone są pod kątem potrzeb
i zainteresowań dzieci. Coraz mniejszą popularnością cieszą się zajęcia
8
czytelnicze, które mogą oddziaływać terapeutycznie na dzieci
z opisanymi problemami.
9
Diagnoza problemów występujących w świetlicy szkolnej
Diagnoza to pierwszy etap postępowania terapeutycznego.
Jej głównym celem jest wyodrębnienie sytuacji i problemów, które
występują w danej grupie. W grupie świetlicowej występuje wiele
problemów, które nie zawsze ujawniają się przy pierwszych kontaktach
ze świetlicą. Sytuacja psychospołeczna dziecka przekraczającego próg
świetlicy jest dość złożona, zwłaszcza, że są to dzieci w wieku od 7 do
9 lat. Większość dnia spędzają one w szkole. Świetlica zastępuje im
opiekę rodziców przed lub po lekcjach. Ich oczekiwania często bywają
rozczarowaniem. Znajdują się w grupie, w której obowiązują normy
czasami odbiegające od zasad przyjętych w domu rodzinnym.
Nie wszystkie dzieci są w stanie sprostać i podporządkować się ogólnie
przyjętym normom. Własna obserwacja, rozmowy z wychowawcami
i rodzicami pozwoliły mi na wytypowanie problemów pojawiających się
w świetlicy szkolnej, ich ignorowanie może doprowadzić do poważnych
trudności wychowawczych, a nawet do nieprzystosowania społecznego.
Problemy obserwowane u dzieci uczęszczających do świetlicy:
1.
Nieśmiałość
Jest to złożona przypadłość, która pociąga za sobą całą gamę
skutków – od lekkiego uczucia skrępowania, nieuzasadnionego lęku
przed ludźmi aż do skrajnej nerwicy. Nieśmiałość jest obroną przed
negatywną samooceną lub negatywną oceną ze strony innych. Może być
ona chwilowa(przeżywana w niektórych sytuacjach), przejściowa
(związana z dynamiką rozwoju psychicznego i trwała (charakteryzująca
pewnych ludzi przez całe życiu
10
2.
Odrzucenie lub izolacja.
Jednym z ważnych czynników rozwoju dziecka jest jego związek z grupą
i poczucie przynależności do niego. Grupa stwarza mu poczucie
bezpieczeństwa, zwłaszcza, gdy dość długo przebywa w niej
i w pewnym sensie zastępuje mu ona dom rodzinny (tak jest
w przypadku grupy świetlicowej). Odrzucenie lub izolacja dziecka
powoduje silne zachwianie jego potrzeby bezpieczeństwa.
3. Zachowania agresywne
Coraz częściej obserwowanym zjawiskiem wśród dzieci uczęszczających
do świetlicy jest agresja. Agresywne zachowania dzieci widoczne są już
od najmłodszych lat. Kwalifikuje się je jako najbardziej przeszkadzające
postępowanie, na które najtrudniej wywrzeć jakikolwiek wpływ.
Umiejętności, jakie dzieci muszą nabyć, aby panować nad swoimi
agresywnymi
impulsami
oraz
nawiązywać
oraz
utrzymywać
zadowalające kontakty z rówieśnikami powinny być ćwiczone.
W momencie ujawnienia się agresji należy przekazać dzieciom
umiejętność i gotowość do praktykowanie konstruktywnego, zgodnego,
ustępliwego zachowania, które ma na celu przezwyciężenie konfliktów.
Świadome ukierunkowanie przezwyciężania pedagogicznymi środkami
agresji i wybuchów złości jest bardzo ważne. „Wściekłość”, czy złość jest
stanem wysokiego wewnętrznego napięcia, które nie zawsze będzie
występować i nie wolno go tłumić, bo może się ujawnić w najmniej
odpowiednim momencie i doprowadzić nawet do fizycznego krzywdzenia
rówieśników.
Wyżej zdiagnozowane problemy ujawniające się w świetlicy mogą
być spowodowane dziecięcymi przeżyciami, w domu, w szkole,
na podwórku. Warto więc im się przyjrzeć bliżej i poszukać
11
analogicznych sytuacji w literaturze dziecięcej. Często opisane tam
sposoby radzenia sobie bohaterów z kłopotami mogą stanowić
podpowiedź dla dziecka, jak sobie poradzić w życiu z własnymi
problemami. Jest to właśnie celem biblioterapii.
Zajęcia będą prowadzone według wcześniej opracowanych
scenariuszy. W doborze literatury dziecięcej, gier i zabaw kierowałyśmy
się potrzebami dzieci oraz ich problemami. Będziemy również brały pod
uwagę informacje zwrotne uzyskiwane od dzieci po zajęciach
(tzw. rundka). W miarę rozwoju sytuacji w grupie modyfikowane mogą
być wcześniej zaplanowane scenariusze.
12
Literatura
1. Bąk Jolanta, Wiewióra-Pyka Elżbieta, Bajkowe spotkania. Program
zajęć wychowawczo-profilaktycznych dla uczniów szkoły
podstawowej, Kraków 2003.
2. Borecka Irena, Biblioterapia w szkole. Poradnik dla nauczycieli,
Legnica 1998.
3. Borecka Irena, Biblioterapia w edukacji czytelniczej i medialnej
w szkole podstawowej i gimnazjum. Materiały dydaktyczne dla
nauczycieli i bibliotekarzy, Wałbrzych 2002.
4. Kruszewski Tadeusz, O roli książki w terapii, „Świat Problemów”
2000 nr 5
5. Molicka Maria, Bajkoterapia. O lękach dzieci i nowej metodzie
terapii, Poznań 2002.
6. Nitsch Cornelia, Bajki pomagają dzieciom. Opowieści, które
uzdrawiają, pocieszają i dodają odwagi, Warszawa 2001.
7. Portmann Rosemarie, Gry i zabawy kształtujące pewność siebie,
Kielce 2001
13
Załączniki – Scenariusze
Miejsce zajęć to świetlica szkolna.
Przewidywana liczebność grupy to od 15 do 18 osób.
Zajęcia odbywać się będą raz w tygodniu przez 45 minut. Zakładamy
przeprowadzenie 12 zajęć.
Planowana problematyka zajęć to:
1. Wzmacnianie poczucia własnej wartości.
2. Poczucie przynależności do grupy.
3. Kontrolowanie własnej złości i agresji.
14
Temat 1:
Z
Z
A
A
J
J
Ę
Ę
C
C
I
I
A
A
W
W
P
P
R
R
O
O
W
W
A
A
D
D
Z
Z
A
A
J
J
Ą
Ą
C
C
E
E
Cele:
− integracja grupy
− uświadomienie dzieciom konieczności przestrzegania zasad
i norm
− wyzwalanie uczucia zadowolenia i radości
Tok zajęć:
1. Rozmowa wstępna dotycząca zajęć (wyjaśnienie, na czym będą
one polegały)
2. Autoprezentacja – osoby prowadzące przedstawiają się.
3. Przedstawienie się uczestników zajęć - można zaproponować, aby
przedstawiając swoje imię dziecko nawiązało do postaci literackiej
np. „Jestem Alicja, jak Alicja z krainy czarów”
4. Zabawa „Zwierzęta” – dzieci podają nazwę ulubionego zwierzątka,
rozbiegają się po sali i naśladują je.
5. „Kaczka Dziwaczka” – odtworzenie piosenki wg wiersza Jana
Brzechwy.
6. Po wysłuchaniu piosenki dyskusja uczestników na temat, „Co by
się działo, gdybyśmy nie przestrzegali przyjętych norm i zasad?”
7. Ustalenie kontraktu zajęć – każdy z uczestników przykleja na
tablicy karteczkę z proponowanymi zasadami, które powinny
obowiązywać na zajęciach. Wspólne omówienie i zebranie
zaproponowanych zasad.
8. Zabawa w rytmie piosenki „Kaczka Dziwaczka”
9. Podsumowanie zajęć – „rundka”
10. Pożegnanie własnym ustalonym okrzykiem lub piosenką.
15
Temat 2:
C
C
O
O
W
W
N
N
A
A
S
S
S
S
I
I
E
E
D
D
Z
Z
I
I
?
?
Cele:
− uświadomienie dzieciom, że każdy z nas posiada cechy
pozytywne i negatywne,
− utożsamianie się z postacią Mateusza, szukani wspólnych cech,
− rozwijanie poczucia własnej wartości
Tok zajęć:
1. Wprowadzenie w tematykę zajęć. Prowadzący nagranie z muzyką
poważną, dzieci leżą wygodnie na dywanie
2. Prowadzący zapoznaje dzieci z treścią bajki terapeutycznej Virginii
Walters pt. „Wspaniały potwór Mateusza”, zadając pytania do
tekstu.
3. Zabawa w „Potworki. Prowadzący włącza muzykę grozy np.
Bacha, dzieci chodzą po sali w rytm muzyki, jedna wyznaczona
osoba pokazuje, jakim może być potworkiem, wszyscy ją
naśladują.
Na przerwę w muzyce – zmiana „potworka”.
4. Jaki „potworek„ w nas siedzi? Rysowanie lub malowanie farbami
potworka.
5. Dzieci wymieniają się swoimi pracami i omawiają trzymaną właśnie
pracę.
6. Rundka podsumowująca – dzieci odpowiadają na pytanie, czy
mają swojego potworka podobnie jak bohater bajki.
7. Pożegnalny okrzyk.
16
Temat 3:
W
W
J
J
A
A
K
K
I
I
S
S
P
P
O
O
S
S
Ó
Ó
B
B
W
W
Y
Y
Ł
Ł
A
A
D
D
O
O
W
W
U
U
J
J
E
E
M
M
Y
Y
Z
Z
Ł
Ł
O
O
Ś
Ś
Ć
Ć
?
?
Cele:
− ukazywanie uczestnikom możliwości radzenia sobie w trudnych
sytuacjach,
− rozwijanie poprawnych relacji w grupie,
− integracja grupy
Przebieg zajęć:
1. Wprowadzenie – „rundka”. Prowadzący nawiązuje do sytuacji
związanej z agresywnym zachowaniem, opowiada o tym, co się
zdarzyło, chętne dzieci wypowiadają się na ten temat.
2. Wysłuchanie fragmentu znanej piosenki hip-hopowej z tekstem nie
zawierającym wulgaryzmów (wspólna zabawa przy tej piosence)
3. Przeczytanie opowiadania Małgorzaty Musierowicz pt. „Bijacz”
(Dzieci siedzą w kręgu).
4. Omówienie zachowania tytułowego bohatera, szukanie analogii
w życiu codziennym.
5. Przygotowanie w grupach krótkich inscenizacji w oparciu o jedną
scenkę z opowiadania. Przedstawienie scenek przez poszczególne
grupy.
6. Podsumowanie – „rundka” Uczestnicy siedząc w kręgu kolejno
kończą zdanie: „Nie chcę być bijaczem, ponieważ...”
7. Pożegnalny okrzyk.
17
Temat 4:
C
C
Z
Z
A
A
S
S
E
E
M
M
C
C
Z
Z
U
U
J
J
Ę
Ę
S
S
I
I
Ę
Ę
S
S
A
A
M
M
O
O
T
T
N
N
Y
Y
Cele:
− stwarzanie sytuacji wzmacniających poczucie bezpieczeństwa
i akceptacji,
− ukazywanie pozytywnych cech osobowości,
− integracja z grupą,
Przebieg zajęć:
1. Wprowadzenie
Wysłuchanie muzyki – motywu przewodniego z bajki Kopciuszek.
Dzieci z zamkniętymi oczami słuchają nagrania, wykonują
głębokie wdechy i wydechy.
2. Prowadzący czyta bajkę o Kopciuszku, urywa przed jej
zakończeniem i prosi uczestników zajęć o dokończenie.
3. Podział na grupy. Dzieci w grupach wykonują ilustrację do baśni.
4. Omówienie prac, nawiązanie do sensu baśni. Wyszukanie
w innych baśniach postaci, które były tak osamotnione jak
Kopciuszek.
5. Zabawa w „Bal w pałacu” przy muzyce – podskoki, kołysanie,
węże, kółko itp...
6. Podsumowanie zajęć – „rundka”
18
Virginia Walter’s - Wspaniały Potwór Mateusza
(Maxwell's Magnificent Monster )
Mateusz miał Wspaniałego Potwora. Potwór pojawiał
się zawsze wtedy, gdy chciał tego Mateusz. Jeżeli Mateusz
nie dostawał tego czego chciał, lub dostawał to czego nie
chciał...
Jeżeli przyjaciele Mateusza nie chcieli się bawić z nim,
lub nie chcieli grać we właściwe gry ...
Jeżeli rodzice Mateusza mówili mu, co ma robić …
Wtedy Wspaniały Potwór Mateusza wychodził na
zewnątrz. Mateusz wypuszczał swojego Wspaniałego
Potwora poprzez myślenie:
− To straszne, że nie mogę tego, co chcę
− Nie mogę tego znieść, kiedy rzeczy nie idą po mojej
myśli
− Inni ludzie powinni robić to, co chcę
− Moi przyjaciele są wstrętni, kiedy nie bawią się ze
mną. Oni powinni być ukarani
Potwór Mateusza był naprawdę przerażający. Miał
czerwoną, warczącą twarz, z dużymi ostrymi zębami. Głos
grzmiący i wrzeszczący. Tupał i kopał nogami. Potwór
Mateusza ranił każdego, kogo zobaczył.
Rodzice Mateusza byli bardzo źli na Potwora, ponieważ
był on bardzo głośny i nieposłuszny. Uważali, że Mateusz
powinien kontrolować go lepiej i karali go za każdym
razem, gdy pozwalał Potworowi wyjść.
Przyjaciele Mateusza bali się Potwora i uciekali, gdy się
pojawiał.
Nauczyciele Mateusza byli smutni i zaniepokojeni, gdy
Potwór wychodził na zewnątrz w szkole.
„To bardzo źle, że Mateusz pozwalał tak hałasować
Potworowi przez cały czas – myśleli - On byłby bardziej
dającym się lubić chłopcem gdyby nie to.”
Myśleli także – „Trudno nam uczyć w klasie, w której jest
Potwór.”
Kazali mu zostawać w szkole po lekcjach zawsze wtedy,
gdy zabierał Potwora do klasy.
Mateusz zaczynał być zmęczony obecnością Potwora.
− Nie spełniasz prawidłowo swojego zadania, gdy
jesteś na zewnątrz. Nie pomagasz mi dostać tego, czego
chcę I nie jesteś potem już tak wspaniały.
− To nie moja wina - powiedział Potwór - Tylko twoja.
Za każdym razem gdy mówisz sobie te magiczne słowa
...Jest okropnie! ...Nie mogę tego znieść! ...Muszę postawić
Jak sądzisz, co myślał
Mateusz, aby umożliwić
swojemu Wspaniałemu
Potworowi wyjście na
zewnątrz?
Czy możesz zgadnąć, jak
czuł się Mateusz, gdy jego
Potwór wychodził na
zewnątrz?
Czy wiesz, co myśleli o
potworze rodzice
Mateusza?
A co myśleli na ten temat
przyjaciele i nauczyciele
Mateusza?
Jak myślisz, co odczuwał
Mateusz w związku ze
swoim potworem, kiedy
jego rodzice karali go,
przyjaciele uciekali od
niego, a nauczyciele kazali
mu zostawać po lekcjach?
19
na swoim! - wtedy ja się pojawia - to schemat ...
− Dobrze - powiedział Mateusz - to znaczy, że jeżeli
nie powiem tych magicznych słów, to nie wyjdę na
zewnątrz?
− No prawie - powiedział Potwór - To nie jest całkiem
proste. Lepiej było by gdybyś zmienił swoje myślenie, niż
tylko słowa... i zastosował to w praktyce.
− Dlaczego
mi
to
mówisz?
Zapytał
Mateusz
podejrzliwie
− Ponieważ zmęczyłem się już tym wiecznym
wychodzeniem na zewnątrz. Mówisz magiczne słowa cały
czas, a ja wciąż muszę przychodzić i wychodzić. To takie
wyczerpujące. Chciałbym mieć trochę wakacji i poleżeć
gdzieś na plaży.
− Och! - powiedział Mateusz - Dobrze. Wypraktykuję to
inne myślenie i zobaczę jak ono działa.
Więc kiedy rzeczy nie idą pomyśli Mateusza, wtedy
ciężko pracuje nad zmianą magicznych słów i myślenia,
aby wszystko układało się dobrze.
On zmienił „to okropne” na” to bardzo źle”
On zmienił „nie mogę tego znieść” na „ja nie lubię tego,
ale mogę to znieść”,
On zmienił „nie mogę dostać tego, kiedy chcę” na „ja
wolałbym mieć to kiedy chcę, ale nie muszę tego mieć
od zaraz”
a także to ”moi przyjaciele są strasznymi, złymi ludźmi,
bo nie dają mi tego, co chciał, powinni być ukarani” na
„nie zawsze podoba mi się ich zachowanie, ale są tylko
ludźmi i mogą mieć swoje złe zachowania i mimo to
mogą być wciąż dobrymi przyjaciółmi”
Potwór Mateusza przychodził coraz rzadziej i rzadziej.
Rodzice Mateusza rzadziej się na niego złościli i rzadziej
też go karali.
Przyjaciele Mateusza nigdy więcej się go nie bal i
częściej bawili się z nim.
Nauczyciele Mateusza byli bardziej szczęśliwi, mniej
zaniepokojeni i nie kazali mu już zostawać po lekcjach.
− Czuję się teraz coraz mniej szalony, a dostaję
więcej z tego, co chcę - powiedział Mateusz.
Jestem bardziej zadowolony i nauczyłem się jak
powstrzymywać
Potwora
przed
wychodzeniem
na
zewnątrz.
Mateusz kontynuował w praktyce to inne myślenie.
Potwór rzadziej wychodził na zewnątrz. A kiedy wychodził,
był już mniej straszny niż poprzednio.
Jak sądzisz, w jaki sposób
Mateusz zmienił magiczne
słowa i myślenie, aby mu
pomogły?
Czy także masz swojego
Wspaniałego Potwora?