Ogólne zasady

Prawo handlowe zna szereg zasad i reguł, które należy uwzględnić przy sporządzaniu sprawozdania finansowego.
Najważniejsze z nich są przedstawione poniżej.

Zasada miarodajności
Przy ustalaniu dochodu podatkowego prowadzący działalność gospodarczą stwierdza, że dla celów podatkowych ustala się
ten majątek przedsiębiorstwa, który zgodnie z przepisami prawa handlowego w zakresie zasad prowadzenia ksiąg jest
wykazywany. Prawnohandlowe zasady bilansowania mają przez to bezpośredni wpływ na opodatkowanie. Powinno się
osiągnąć silne oparcie bilansu podatkowego na bilansie handlowym. Dlatego dla podatkowego bilansowania oraz wyboru
metody wyceny miarodajne są dane z bilansu handlowego. To oznacza, że punktem wyjścia dla bilansu podatkowego jest
bilans handlowy. Przez wzgląd na zasadę miarodajności określa się bilans podatkowy jako pochodny do bilansu handlowego.

Zasada miarodajności w ciągu ostatnich lat jest jednak coraz bardziej przełamywana. Przykładem mogą być rezerwy na
przewidywane grożące straty, które dla prawa handlowego są obowiązkowe, natomiast w prawie podatkowym są
niedopuszczalne. Dalszym przykładem są nieoprocentowane pożyczki i zobowiązania, dla których dla celów podatkowych
należy uwzględnić oprocentowanie, natomiast dla prawa handlowego należy je wykazywać wyłącznie w wartości
nominalnej, to jest bez oprocentowania. W tenże sposób zazwyczaj w bilansie podatkowym pojawia się wyższy dochód niż w
bilansie handlowym.

Zasada dnia bilansowego
Bilansowanie i wycena sporządzane są na określony moment. Najważniejszym dniem wyceny i bilansowania jest dzień
bilansowy. Typowym dniem bilansowym jest 31 grudnia danego roku, jest też jednak dopuszczalne, by rok obrotowy nie
pokrywał się z dniem bilansowym, jeśli tylko uzyska się na to zezwolenie urzędu skarbowego.

Wszystkie składniki majątku należące w dniu bilansowym do majątku spółki są wykazywane w bilansie i wyceniane według
warunków wartościowych dnia bilansowego. Zasada dnia bilansowego oznacza oddzielenie zasadniczo sytuacji (położenia)
sprzed i po danym dniu. Szczególne znaczenie ma zasada dnia bilansowego dla wykazania wierzytelności i zobowiązań. Do
tego obowiązuje zasada ostrożności.

Przejrzystość bilansowa i prawda bilansowa
Bilans jest sporządzany zgodnie z zasadami prowadzenia ksiąg i musi być jasny oraz przejrzysty (przejrzystość bilansowa).
Ta ogólna norma jest dla wszystkich podmiotów gospodarczych obowiązująca. Ponadto w przypadku spółek kapitałowych
należy zwrócić uwagę na specjalną normę §246 ust. 2 Kodeksu Handlowego: tzw. koncepcja wiernego i rzetelnego obrazu
(True and Fair View). Według tego powinno sprawozdanie finansowe spółki kapitałowej – z uwzględnieniem zasad
prowadzenia ksiąg rachunkowych - ułatwić otrzymanie odpowiadającego rzeczywistości obrazu stanu majątku, stanu
finansowego oraz zysków spółki kapitałowej.

Zasada prawdy bilansowej oznacza, że sprawozdanie finansowe tj. bilans, rachunek zysków i strat oraz w przypadku spółek
kapitałowych informacja dodatkowa sporządzana jest zupełnie oraz zgodnie z każdorazowo obowiązującymi przepisami
prawa dotyczącymi wyceny. Dotyczy to merytorycznej zawartości bilansu. Przedmiot majątku, długi, rozliczenia
międzyokresowe, nakłady i zyski muszą być wykazane w całości z uwzględnieniem zasady dnia bilansowego po stronie
aktywów i pasywów (zasada zupełności). Sporządzenie bilansu zgodnie z zasadami bilansowania oraz wyceny zapobiega
wykazaniu zawyżonego stanu majątku oraz niezrealizowanych zysków.

Zasady powiązania bilansów
Tożsamość bilansów oznacza zgodność liczbową między bilansem zamknięcia roku obrotowego a bilansem otwarcia
następnego roku. W prawie podatkowym określana jest ona ogólnie jako związek bilansów. Konfrontacja stanu majątku
jednostki na zakończenie roku obrotowego ze stanem majątku na zakończenie poprzedniego roku ma takie znaczenie, że stan
majątku na koniec roku obrotowego jest zarazem stanem majątku na początek następnego roku obrotowego.

Zasada kontynuacji
Zgodnie z zasadą kontynuacji powinna być zagwarantowana porównywalność poszczególnych wartości kolejnych bilansów.
Odnosi się do zewnętrznej struktury bilansu, w szczególności do porównywalnego układu, takie samo wewnętrzne
rozgraniczenie oraz tożsame oznaczenie pozycji. Od tej formalnej zasady kontynuacji należy rozróżnić materialną zasadę
kontynuacji. Materialna zasada kontynuacji obejmuje tożsamość zasad wyceny oraz związek wyceny. Tożsamość zasad
wyceny oznacza zastosowanie takich samych zasad wyceny w kolejnych bilansach, w celu umożliwienia porównywalności
kolejnych lat obrotowych. Związek wartości oznacza, że uwzględniana jest ta sama wartość początkowa w toku kontynuacji
tak długo, jak dany środek należy do majątku jednostki.

Obowiązek prowadzenia ksiąg i okres przechowywania

W Niemczech obowiązek prowadzenia ksiąg wynika bądą z przepisów prawa handlowego bądą ze szczególnych przepisów
prawa podatkowego.

Od kiedy przedsiębiorcy prowadzą zapisy rachunkowe i prowadzą księgi, pojawiły się określone reguły i zasady, które z
czasem rozwinęły się i nadal kształtują. Z biegiem czasu zostały one przejęte i przyjęte jako „zasady rachunkowości” przez
język prawniczy, administrację oraz praktykę. W niemieckim Kodeksie Handlowym (§ 238 ust. 1) przewidziano, że każdy
przedsiębiorca ma obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych i przedstawiać swoją sytuację majątkową zgodnie z
zasadami rachunkowości.

Także art. 243 ust. 1 niem. KH zawiera wskazówkę, że sprawozdanie finansowe sporządza się zgodnie z zasadami
rachunkowości. Pomimo faktu, że coraz więcej kwestii regulowane jest w ustawowo, traktuje się zasady rachunkowości jako
nieokreślone pojęcie prawnicze, które cały czas się kształtuje i w związku z rozwojem gospodarki nadal musi się rozwijać.

Według tradycyjnego rozumienia traktuje się je jednakże każdorazowo jako podstawowe zasady prowadzenia ksiąg, które
rzeczywiście są stosowane przez prawdziwych i rzetelnych przedsiębiorców. Księgi handlowe, inwentarze, bilanse dowody
księgowe i inne dokumenty związane z działalnością firmy przechowuje się obowiązkowo przez okres 10 lat. Otrzymane i
wysłane listy handlowe i inne dokumenty mające znaczenie dla opodatkowania muszą być przechowywane przez okres 6 lat.

Bieg powyższych terminów zaczyna się z końcem roku kalendarzowego w których dokonano w księgach ostatniego zapisu,
sporządzono bilans lub inwentarz, wysłano czy otrzymano korespondencję handlową, został sporządzony dowód księgowy
czy został sporządzony zapis księgowy bądą w którym powstał szczególny dokument. Powyższe terminy obowiązkowego
przechowywania ksiąg z reguły upływają z końcem ostatniego roku kalendarzowego trwania tego obowiązku.

Ważną częścią rachunkowości jest księgowość kadrowa, obejmująca obok obowiązku zgłoszenia podatkowego
zatrudnionych pracowników również odprowadzanie płatności na ubezpieczenie zdrowotne, ubezpieczenie od bezrobocia
oraz ubezpieczenia emerytalno-rentowe. Dla małych przedsiębiorstw, które nie mają działu personalnego obowiązki tego
typu przejmują doradcy podatkowi. Z małymi wyjątkami (do których należą w szczególności wolne zawody, takie jak
lekarze, adwokaci czy doradcy podatkowi) w Niemczech co do zasady prowadzenie ksiąg jest obowiązkowe.

Wycena składników majątku

Obowiązuje zasada pojedynczej wyceny, to znaczy każdy składnik majątku wycenia się indywidualnie. Zasada pojedynczej
wyceny gwarantuje, że pomimo, iż niektóre ze składników majątku mogą być wykazywane według zawyżonej wartości,
mogą dojść do skutku niezbędne odpisy amortyzacyjne oraz odliczenia wartości. Zasada ta zapobiega kompensacji pomiędzy
wartością poszczególnych składników majątku.

Pojedyncza wycena znajduje swoją wartość krańcową tam, gdzie powiązana z tym praca w szczególności przy
inwentaryzacji, przez gospodarczy cel nie jest już uzasadniona. Dlatego w grę wchodzą również wycena grupowa, wycena
przeciętna, wycena według założonego efektu zużycia lub możliwości zbycia oraz wycena stała. Zatem zasada wyceny
pojedynczej obowiązuje nie bez wyjątków. Można od niej odstąpić, gdy chodzi o składniki majątku, które są podobne co do
znaczących cech mających znaczenie dla przepisów o wycenie.

Wycena nabytych składników majątku opiera się na kosztach nabycia. Kosztami nabycia są wydatki, które są ponoszone, by
dany składnik majątku nabyć i postawić w stan gotowości do użycia - tak dalece, jak mogą one być przyporządkowane
danemu składnikowi majątku. Do kosztów nabycia należą również koszty uboczne jak i póąniejsze koszty związane z
nabyciem. Obniżenia ceny nabycia są odliczalne. Pojęcie kosztów nabycia zakłada zatem istnienie zdarzenia, jakim jest
właśnie owo nabycie. Co przy tym nabywca zaliczy do poszczególnych kosztów, należy do kosztów nabycia.

W odróżnieniu od nabycia inaczej traktuje się wytworzenie, zawsze wtedy, gdy składnik majątku został wytworzony na
własny rachunek. Koszty wytworzenia są przy tym miarą wyceny dla nie nabytych, a wytworzonych składników majątku.
Koszty wytworzenia wchodzą w grę przede wszystkim przy wycenie zapasów przedsiębiorstw produkcyjnych.

Koszty nabycia lub wytworzenia składników majątku zaliczanych do majątku trwałego są pomniejszane o odpisy z tytułu
zużycia, zwane odpisami amortyzacyjnymi. Normalne odpisy są przymusowe. Musi się je dokonywać również w roku
zakończonym stratą. Wydatki na nabycie zużywających się składników majątku stanowią koszty uzyskania przychodu.
Podatkowo jednakże nie są odliczane bezpośrednio, lecz poprzez odpisy amortyzacyjne rozłożone na cały okres używania
bądą zużycia danego środka trwałego. Odpisy amortyzacyjne ustala się dla zużywających się środków trwałych w celu
rozłożenia kosztów nabycia lub wytworzenia na przyjęty w jednostce okres używania.

Niemieckie prawo podatkowe i handlowe przewiduje różne metody amortyzacji:

a) amortyzacja liniowa

Istota metody liniowej polega na tym, że kwotę kosztów nabycia lub wytworzenia dzieli się przez liczbę przewidywanych lat
używania, a następnie tak obliczone jednakowe roczne kwoty uwzględnia się jako wydatek w rachunkach zysków i strat.
Jedyny problem przy tej metodzie stanowi ustalenie przyjętego w jednostce okresu używania. Dla celów podatkowych
istnieją tabele, w których określone są akceptowane przez organy skarbowe przyjęte okresy używania.

b) amortyzacja degresywna

ba) amortyzacja według miary wydajności

Jest również możliwe –zamiast amortyzacji według równych rocznych kwot- przy ruchomych składnikach majątku trwałego,
dla których byłoby to gospodarczo uzasadnione, przedsięwziąć amortyzację według miary wydajności, jeśli podatnik
udowodni zakres wydajności w poszczególnych przypadających latach. Amortyzacja według miary wydajności ma sens w
przypadku tych ruchomości wchodzących w skład majątku trwałego jednostki, których wydajność znacznie się waha i które
stosownie do tego wykazują istotne różnice w zużyciu.

bb) amortyzacja degresywna geometryczna

Przy amortyzacji degresywnej geometrycznej, odpisy amortyzacyjne obliczane są według jednakowej stawki procentowej od
każdorazowej wartości księgowej. Istota tej metody polega na tym, że pierwszy roku używania obciążony jest bardzo
wysokim odpisem, a w następnych latach kwoty odpisów odpowiednio się zmniejszają. Degresywna amortyzacja jest dla
ruchomości stanowiących majątek trwały ogólnie dopuszczalna. Dobra niematerialne nie należą do rzeczy ruchomych, a
zatem nie mogą podlegać amortyzacji degresywnej. Zasadniczo kwota odpisu przy amortyzacji degresywnej ograniczona jest
do dwukrotnej wartości kwoty odpisu jaka miałaby zastosowanie przy amortyzacji liniowej. W każdym bądą razie kwota
odpisu nie może rocznie przekraczać 20% wartości środka trwałego.

Elementy sprawozdania finansowego

Dla osób fizycznych sprawozdanie finansowe składa się z bilansu i rachunku zysków i strat, a dla spółek kapitałowych i
spółek komandytowych, w których komplementariuszem jest spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (GmbH & Co. KG) z
bilansu, rachunku zysków i strat oraz informacji dodatkowej. Obok sprawozdania finansowego średnie i duże spółki mają
obowiązek (zgodnie z §267 niemieckiego Kodeksu handlowego) sporządzania sprawozdania o stanie firmy, które z reguły
powstaje wraz ze sprawozdaniem finansowym. Sprawozdanie finansowe sporządza się w języku niemieckim, a kwoty podaje
się w Euro.

Struktura
W Kodeksie Handlowym w sposób wiążący ustalony został dla spółek kapitałowych schemat struktury bilansów oraz
rachunków zysków i strat. Indywidualni przedsiębiorcy oraz osobowe spółki handlowe nie mają natomiast żadnego
obowiązku kierować się żadnymi dodatkowymi przepisami (wyjątkiem są GmbH&Co. KG - spółki komandytowe, w których
komplementariuszem jest spółka z ograniczoną odpowiedzialnością).

Dla bilansu uregulowane jest wyłącznie, że lokaty, majątek obrotowy, kapitał własny długi jak również rozliczenia
międzyokresowe wykazywane są odrębnie. Dla rachunku zysków i strat w Kodeksie Handlowym mówi się jedynie, że
wydatki i dochody nie powinny być wykazywane per saldo. W praktyce przyjmuje się jednak, że również bilans oraz
rachunek zysków i strat spółek osobowych sporządzany jest zgodnie z przepisami, jakie obowiązują spółki kapitałowe.

Informacja dodatkowa
Przedstawiciele ustawowi spółek kapitałowych mają obowiązek uzupełnić sprawozdanie finansowe o informację dodatkową,
która wraz z bilansem oraz rachunkiem zysków i strat tworzy jedną całość. Podstawowe zadanie informacji dodatkowej
polega na tym, by jakościowo uzupełnić bilans oraz rachunek zysków i strat i w ten sposób adresatowi sprawozdawczości
finansowej umożliwić lepszy wgląd w sytuację majątkową, finansową oraz w zakresie rentowności danej jednostki.

Informacji dodatkowej przypisuje się istocie trzy funkcje:

•

funkcję interpretacyjną,

•

funkcję odciążającą oraz

•

funkcję uzupełniającą.

Najważniejszą funkcją informacji dodatkowej jest funkcja interpretacyjna. Przez przygotowanie dalszych informacji w
informacji dodatkowej powinno się polepszyć przydatność interpretacyjną danych liczbowych bilansu oraz rachunku zysków
i strat.

Drugą funkcją informacji dodatkowej jest funkcja odciążająca. Jednoczesne zestawienie informacji dodatkowej z bilansem
oraz rachunkiem zysków i strat pozwala na przedstawienie bez utraty danych niektórych informacji w informacji dodatkowej,
które w przeciwnym wypadku musiałyby być wykazywane w bilansie lub rachunku zysków i strat. W ten sposób można
odciążyć te części sprawozdania finansowego.

Jako trzecią z funkcji ma informacja dodatkowa funkcję uzupełniającą, ponieważ zawiera ona liczne informacje, które
powołują się na okoliczności nie dające się ująć w bilansie czy rachunku zysków i strat, jak na przykład:

•

średni stan zatrudnienia w ciągu roku obrotowego,

•

nazwiska wszystkich członków organów zarządzających i organów nadzoru,

•

nazwę oraz siedzibę przedsiębiorstwa macierzystego.

http://notatek.pl/prawo-handowe?notatka