qwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyf
uiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasd
fghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzx
cvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmq
wertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyui
opasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfg
hjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxc
vbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmq
wertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyui
opasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfg
hjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxc
vbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmq
wertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyui
opasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfg
hjklzxcvbnmrtyuiopasdfghjklzxcvbn
mqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwert
yuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopas
dfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklz

Fizyka

Klasa III

Fizyka relatywistyczna

Elżbieta Dudek

*To co jest w ramkach zielonych jest moją własną notatką z prowadzonych na lekcji
prezentacji. Tego nie trzeba mieć w zeszycie.

AD 1
Ruch – zmiana położenia ciała względem przyjętego układu odniesienia.

AD 2
Układ odniesienia – punkt lub ciało względem, którego określany jest ruch.

AD 3

Inercjalny – układ, w którym można zastosować zasady dynamiki Newtona.
AD 4
INERCJA = BEZWŁADNOŚĆ
Cecha ciała polegająca na tym, że ciało dąży do zachowania stanu spoczynku lub stanu ruchu
jednostajnego prostoliniowego.
Miarą bezwładności jest masa!

AD 5
Względnością ruchu (spoczynku) nazywamy tę własność gdy ciało będące w ruchu względem jednego
układu odniesienia może być w tym samym czasie w spoczynku względem innego układu odniesienia.

AD 6

=→ +→ =

+

=→ −→ =

−

=→ + → =

+

=→
=→

=→ +→

=→
=→

=→ +→

AD 7
Transformacja Galileusza – Aby znaleźć prędkość ciała

′

→ w tzw „układzie ruchomym”, należy od

prędkości

→tego ciała względem układu nieruchomego odjąć prędkość → ”układu ruchomego”.

′

→ =→ −→

AD 8
I zasada dynamiki – Jeśli siły działające na ciało równoważą się, ciało pozostaje w spoczynku lub
porusza się ruchem jednostajnym prostoliniowym.
II zasada dynamiki – Jeśli siły działające na ciało nie równoważą się, to ciało porusza się ruchem
zmiennym z przyspieszeniem, którego wartość jest wprost proporcjonalna do wartości siły
wypadkowej

. Współczynnik proporcjonalności jest równy odwrotności. Kierunek i zwrot

przyspieszenia jest zgodny z kierunkiem i zwrotem siły wypadkowej

→ =

⎯

.

III zasada dynamiki – Oddziaływania ciał są zawsze wzajemne. Siły wzajemnego oddziaływania
dwóch ciał mają takie same wartości, taki sam kierunek, przeciwne zwroty i różne punkty przyłożenia.

Lekcja 17

3. Wniosek z postulatów szczególnej teorii względności.

4. Czy istnieje we wszechświecie bezwzględny ruch i bezwzględny
spoczynek?

5. Wyjaśnij sens fizyczny czwartego wymiaru czasoprzestrzeni.

Z.1

Z. 2

t

′

=

1
2

t = 1
V = ?

t =

t

′

1 −

V

c

/∗

t =

t

′

1 −

V

c

/∗ 1 −

V

c

t

1 −

V

c

= t

′

/: t

1 −

V

c

=

t′

t

−

V

c

=

t

′

t

− 1 /∗ (−1)

V

c

= −

t′

t

+ 1 /∗ c

V = −

t′ ∗ c

t

+ c /

V = −

t

′

∗ c
t

+ c

V =

1
2

c

1

+ c

V =

1
2

c + c

V = 1 c

Z. 3

t = 30 lat
V = 0,8c
t

′

= ?

t =

t

′

1 −

V

c

30 lat =

t

′

1 −

(0,8c)

c

30 lat =

t

′

1 −

0,64c

c

30 lat =

t

′

√1 − 0,64

30 lat =

t

′

√0,36

30 lat =

t

′

0,6

/∗ 0,6

30 lat ∗ 0,6 = t′
t

′

= 18 lat

Lekcja 19

Temat: Czas w różnych układach odniesienia, dylatacja czasu i długości.

Z.1
Wagon, w którym znajduje się Antek trzymający linijkę o długości 1 m porusza się z prędkością 0,6 c.
Oblicz jaką długość tej linijki wyznaczył Benek stojący na peronie.

Z. 2
Oblicz z jaką prędkością porusza się metrowa linijka jeżeli według nieruchomego obserwatora ma ona
długość 0,5 m.

Z. 3

Z rakiety lecącej w kierunku Ziemi z prędkością 0,6 c wystrzelono pocisk. Prędkość pocisku względem
rakiety wynosi 0,6 c. Oblicz z jaką prędkością pocisk zbliża się do Ziemi.

=

1 −

− ł

ść

ą

ł

ą

.

−

ę

ść

ł

ą

ę

− ł

ść

ł

ą

ę

Z.1

= 1

= 0,6

= ?

=

1 −

= 1 1 −

(0,6 )

= 1 1 −

0,36

= 1

1 − 0,36

= 1

0,64

= 1

∗ 0,8

l = 0,8 m

Z. 2

= 0,5

= 1

= ?

=

1 −

0,5

= 1

1 −

/

0,25 = 1(1 −

)

0,25 = 1 −

0,25 − 1 = −

−0,75 = −

/∗ (− )

0,75

=

0,75 =

≈ 0,866

Powtórzenie

=

1 −

l

0

– początkowa długość linijki w układzie spoczywającym..

l – długość linijki w układzie poruszającym się.
V – prędkość w układzie poruszającym się.

Z. 9

Z. 12

Dylastacja czasu – jest to wydłużenie czasu.

Z. 5 (lekcja 18, z.1)……………………………………………………………………………………….…………………………..9

Z. 10 (lekcja 18, z. 2)…..………………………………………………….…………………………………………………………10

Z. 6 (lekcja 18, z. 3)……………………………………….……………………………………………………………………..…..10

Z. 4 (lekcja 19, z. 1)……..……...........................................................................................................11

Z. 7 (lekcja 19, z. 2) – z. 13 (powtórka)………..………………………………………………………………..………….12

Z. 9 (lekcja 19, z. 3)……………………………………………………………………………………………………………………….

Tematy i punkty do uzupełnienia:
Lekcja 17 ……………………………………………………………………………………….str. 5
Temat: Ruch w różnych układach odniesienia.

3. Wniosek z postulatów szczególnej teorii względności. ………………………………….str. 6
4. Czy istnieje we wszechświecie bezwzględny ruch i bezwzględny spoczynek? ………str. 6
5. Wyjaśnij sens fizyczny czwartego wymiaru czasoprzestrzeni. …………………………str. 6

Lekcja 19 ……………………………………………………………………………………….str. 11
Temat: Czas w różnych układach odniesienia, dylatacja czasu i długości.

Z. 3 Z rakiety lecącej w kierunku … …………………………………………………………..str. 11

Powtórzenie ……………………………………………………………………………………str. 12
Z. 9 ……………………………………………………………………………………………….str. 13
Z. 12 ……………………………………………………………………………………………...str. 13