SESJA SPRAWOZDAWCZA DOKTORANTÓW UEP 2011

ORGANIZOWANA PRZEZ WYDZIAŁ TOWAROZNAWSTWA I RADĘ DOKTORANTÓW UEP

KOMUNIKATY

Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu

Poznań 2011

2

Komitet Organizacyjny Sesji Sprawozdawczej Doktorantów UEP 2011

Maria Sielicka, Marian Filipiak, Katarzyna Michocka, Krzysztof Wójcicki, Magdalena Linke

Projekt okładki

Mariusz Tichoniuk

Redakcja techniczna

Maria Sielicka

© Copyright by Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu

Poznań 2011

Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu

al. Niepodległości 10, 61-875 Poznań

Druk i oprawa:

Eurocopy. Tomasz Ferenz

ul. Rolna 3, 64-500 Szamotuły

3

Niniejszy zbiór zawiera komunikaty naukowe przygotowane przez uczestników Sesji

Sprawozdawczej Doktorantów Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu zorganizowanej

przez Wydział Towaroznawstwa i Radę Doktorantów UEP. Sesja Sprawozdawcza jest już

tradycją, trwałym elementem programu studiów doktoranckich na Wydziale

Towaroznawstwa. Tegoroczna sesja ma charakter szczególny, odbywa się bowiem

w jubileuszowym 85 roku działalności Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu i jest

jeszcze jednym przejawem realizacji celu strategicznego Uczelni, jakim jest osiągnięcie

światowych standardów w nauce i dydaktyce. Doktoranci prezentując swoje osiągnięcia

w trakcie Sesji mają możliwość wysłuchania opinii zarówno profesorów jak i koleżanek

i kolegów o wartości zgromadzonego dorobku i słuszności podjętego kierunku badań.

Prezentowane prace znajdują się na różnym poziomie zaawansowania, obok rozpraw

przygotowywanych do druku są takie, które zawierają jedynie wstępną koncepcję. W każdym

przypadku prezentacja i dyskusja w gronie życzliwych osób może przynieść realne korzyści,

ma szanse wpłynąć na podniesienie jakości przygotowywanej pracy doktorskiej.

Zrealizowania takich celów, pojawienia się wielu nowych impulsów rozwijających podjęte

prace badawcze, owocnych i satysfakcjonujących dyskusji życzą organizatorzy Sesji:

Przedstawiciel Rady Doktorantów

Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu

mgr inż. Maria Sielicka

Kierownik Studium Doktoranckiego

na Wydziale Towaroznawstwa UEP

prof. dr hab. Marian Filipiak

SPIS TREŚCI

Karolina Assman

Określenie możliwości wykorzystania biodegradowalnych materiałów opakowaniowych do
pakowania produktów poddawanych obróbce radiacyjnej .......................................................9

Marta Biegańska
Wykorzystanie kory wierzby plecionkarskiej Salix americana do adsorpcji metali ciężkich .. 11

Katarzyna Demidowicz

Zastosowanie spektroskopii odbiciowej w bliskiej podczerwieni w badaniach wybranych
parametrów jakościowych tkanin bawełnianych ................................................................... 13

Julia Gościanska
Wpływ programów Unii Europejskiej na świadomość energetyczną w rolnictwie ................ 15

Justyna Kiewlicz

Długołańcuchowe estry kwasów fenolowych - właściwości i zastosowanie w kosmetyce ..... 17

Anna Kłopotek
Właściwości sorpcyjne odpadowych produktów pochodzenia organicznego ......................... 19

Wioletta Kłopotek

Model Salfordzki systemu zapewnienia bezpieczeństwa żywności jako alternatywa HACCP
w mikroprzedsiębiorstwach branży spożywczej .................................................................... 21

Anna Kmiecik

Wpływ systemu zarządzania jakością na poziom zadowolenia klienta w polskich
przedsiębiortswach z sektora facility .................................................................................... 23

Małgorzata Kotowska
Innowacje opakowaniowe w przemyśle farmaceutycznym .................................................... 25

Dobrawa Kwaśniewska

Nowe surfaktanty zwitterjonowe .......................................................................................... 27

6

Magdalena Linke

SPC jako narzędzie wspomagające Lean Management ......................................................... 29

Marta Mancewicz

Doświadczenia miast partnerskich w gospodarce odpadami komunalnymi - wzór dla
zarządzania gospodarką odpadami ....................................................................................... 31

Leszek Matuszak

Walidacja metody analityczej w zapewnianiu bezpieczeństwa zdrowotnego żywności ......... 33

Szymon Michalak

Komunikacja marketingowa organizacji sportowej z jej interesariuszami ............................. 35

Katarzyna Michocka

Właściwości użytkowe nowych surfaktantów z ugrupowaniem cukrowym ........................... 37

Katarzyna Milejczak

Jakość usług medycznych w gabinetach medycznych posiadających system zarządzania
jakością - zasadność wdrażania i certyfikacji ....................................................................... 39

Jan Mizgajski

Wpływ struktury gospodarczej i energetycznej na emisje gazów cieplarnianych w Polsce .... 41

Grzegorz Mudrow

Wpływ czynników kulturowych występujących w różnych regionach geograficznych świata
oraz strukturalnych na sposób zarządzania jakością w przedsiębiorstwach produkcyjnych ... 43

Robert Owczarzak

Ocena wpływu zabiegów technologicznych stosowanych podczas produkcji przetworów
pomidorowych na zawartość wybranych substancji biologicznie aktywnych ........................ 45

Magdalena Papajewska

Potencjalne czynniki rozwoju biogazowni rolniczych w Wielkopolsce ................................. 47

Alina Radzio

Wykorzystanie spektroskopii w bliskiej podczerwieni do klasyfikacji i oceny jakości
roślinnych olejów jadalnych ................................................................................................. 49

7

Dorota Rodewald

Nanosrebro w opakowaniu czy w produkcie? ...................................................................... 51

Bartosz Rogoziński

Nowe testy Real-Time PCR do detekcji i identyfikacji sześciu odmian genetycznie
zmodyfikowanej soi.............................................................................................................. 53

Iwona Rypińska
Modyfikacja kory wierzby w celu poprawy jej właściwości adsorpcyjnych .......................... 55

Maria Sielicka

Ocena właściwości przeciwutleniających ekstraktów olejów roślinnych tłoczonych na zimno
............................................................................................................................................. 57

Joanna Spychała

Fiskalna polityka antycykliczna w warunkach deficytu budżetowego w gospodarce rynkowej
............................................................................................................................................. 59

Paweł Świt
Konsekwencje Strategii Lizbońskiej dla wzrostu gospodarczego krajów UE ........................ 61

Łukasz Talaga
Ocena

aktywności

innowacyjnej

przedsiębiorstw

przetwórstwa

przemysłowego

w Wielkopolsce w latach 2006-2008 .................................................................................... 63

Grzegorz Tomaszewski

Ocena istotności elementów zarządzania procesowego w urzędach administracji rządowej
w Polsce ............................................................................................................................... 65

Tomasz Torłop
Giełda papierów wartościowych w Szanghaju – Shanghai Stock Exchange (SSE) ................ 67

Anna Wajda

Zastosowanie nanocząstek magnetycznych modyfikowanych surfaktantami do adsorpcji
barwników z modelowych roztworów wodnych ................................................................... 69

8

Jakub Wienskowski

Efekty wdrożenia systemu REACH dla podmiotów odzyskujących substancje chemiczne .... 71

Joanna Wiśniewska

Ocena systemu nadzoru rynku jako narzędzia zapewniającego ochronę konsumentów
i użytkowników przyrządów pomiarowych w obszarze wag i instalacji pomiarowych
wprowadzanych do obrotu na podstawie oceny zgodności .................................................... 73

Krzysztof Wójcicki
Praktyczne wykorzystnie metod spektroskopowych w bezpośredniej analizie olejów
roslinnych ............................................................................................................................. 75

Anna Wójcik-Saganek
Czynniki kształtujące jakość mleka wyprodukowanego metodami rolnictwa ekologicznego w
tym szczególnie jego wartość odżywczą ............................................................................... 77

OKREŚLENIE MOŻLIWOŚCI WYKORZYSTANIA

BIODEGRADOWALNYCH MATERIAŁÓW OPAKOWANIOWYCH

DO PAKOWANIA PRODUKTÓW PODDAWANYCH

OBRÓBCE RADIACYJNEJ

KAROLINA ASSMAN

Katedra Towaroznawstwa Przemysłowego

Opiekun naukowy: prof. dr hab. inż. Hieronim Kubera, prof. zw. UEP

[e-mail]

Wstęp

Nowe biodegradowalne polimery opakowaniowe stanowią doskonałą alternatywę

dla polimerów petrochemicznych. Zmniejszając obciążenie dla środowiska naturalnego,

poprzez całkowity rozpad do wody, ditlenku węgla oraz biomasy, oferują także szeroki

wachlarz właściwości użytkowych. Postęp w dziedzinie opakowań dokonywany

jest głównie w sferze rozwoju technologii materiałowej [1]. W pracy połączono nowoczesne,

proekologiczne materiały opakowaniowe z technologią umożliwiającą sterylizację produktu

w zamkniętym opakowaniu, co eliminuje możliwość wtórnego skażenia w procesie

pakowania. Oddziaływanie promieniowania jonizującego na materiały biodegradowalne,

musi zostać zidentyfikowane i ocenione, ponieważ w literaturze przedmiotu nadal pojawia się

niewiele tego typu doniesień. Zbadanie właściwości biodegradowalnych materiałów

opakowaniowych, poddanych oddziaływaniu promieniowania jonizującego pozwoli na ocenę

możliwości zastosowania proekologicznych materiałów opakowaniowych dla branż, takich

jak m. in: spożywcza, farmaceutyczna, kosmetyczna i inne.

Cel badań

1.

Określenie wpływu promieniowania jonizującego na parametry barierowe

a.

Określenie zmian przepuszczalności pary wodnej w funkcji dawki

promieniowania jonizującego; badanie: PERMATRAN wg DIN 53 122-1 i 2

b.

Określenie zmian przepuszczalności tlenu w funkcji dawki promieniowania

jonizującego; badanie: OX-TRAN MOCON wg ASTM D-3985

c.

Określenie zmian napięcia powierzchniowego metodą spadającej kropli

2.

Określenie wpływu promieniowania jonizującego na parametry wytrzymałościowe

a.

Określenie zmian właściwości wytrzymałościowych w próbie statycznego

rozciągania; wg PN-EN ISO 527-3:1998

10

3.

Określenie wpływu promieniowania jonizującego na wielkość migracji globalnej

a.

Badanie wielkości migracji globalnej wg PN-EN 1186-1:2005 i PN-EN 1186-

3:2005

4.

Określenie mechanizmu degradacji kompozycji polimerowej

a.

Spektroskopia elektronowego rezonansu paramagnetycznego (EPR)

b.

Analiza widm FT-IR z wykorzystaniem programu Unscrambler

c.

Różnicowa kalorymetria skaningowa (DSC)

Materiały i metody

Do badań przeznaczono wybrane materiały hydrobiodegradowalne [2]: aromatyczno-

alifatyczne kopoliestry oraz polimery na bazie skrobi kukurydzianej i celulozy. Materiały

w postaci folii zostały poddane ekspozycji na promieniowanie jonizujące o dawkach: 5, 10,

20 i 40 kGy. Napromieniowywanie ww. materiałów przeprowadzono w atmosferze powietrza

oraz w próżni, w celu określenia wpływu kryptoklimatu podczas napromieniowywania,

na powstawanie lotnych i nielotnych substancji i wolnych rodników, stymulujących

inicjowanie wielu reakcji chemicznych.

Wnioski

Na podstawie dotychczas przeprowadzonych badań stwierdzono, że badane materiały

biodegradowalne mogą być dopuszczone do obróbki radiacyjnej bez wpływu na ważniejsze

parametry użytkowe.

Literatura

[1]

Assman K., Kubera H., Melski K.: Wpływ promieniowania jonizującego

na biodegradowalne materiały opakowaniowe. Mat. Konferencji Naukowo-Technicznej

Kierunki rozwoju polskiej poligrafii i opakowań z nadrukiem, Międzynarodowe Targi

Poznańskie, Poznań 2010

[2]

Korzeniowski A., Ankiel-Homa M., Czaja-Jagielska N.: Innowacje w opakowalnictwie,

Wyd. UEP, Poznań 2011

Praca naukowa finansowana ze środków na naukę w latach 2009-2012. Projekt badawczy nr NN508393537.

WYKORZYSTANIE KORY WIERZBY PLECIONKARSKIEJ SALIX

AMERICANA DO ADSORPCJI METALI CIĘŻKICH

MARTA BIEGAŃSKA

Katedra Towaroznawstwa Przemysłowego

Opiekun naukowy: dr hab. inż. Ryszard Cierpiszewski, prof. nadzw. UEP

[e-mail]

Wstęp

Skażenie środowiska metalami ciężkimi pochodzenia antropogenicznego stanowi bardzo

istotny problem na skalę światową. Wzrost uprzemysłowienia wielu krajów oraz

lokalizowanie produkcji w krajach rozwijających się prowadzi do powstawania zagrożeń

ekotoksykologicznych. Przykładowo metale ciężkie do środowiska wodno-glebowego

przedostają się głównie ze ściekami z zakładów przemysłowych, ale są również generowane

w gospodarstwach domowych. Z tymi trudnymi do usunięcia zanieczyszczenia muszą sobie

radzić oczyszczalnie ścieków. Ponadto przez rozwój uprzemysłowienia wzrasta różnorodność

i ilość substancji niebezpiecznych, które usuwane są z wód i ścieków. To z kolei sprawia, że

konwencjonalne metody oczyszczania stają się nieefektywne, a niekiedy wręcz nieskuteczne.

Prowadzi to do poszukiwania nowych i wydajniejszych technologii, często o szerszym

spektrum działania [1, 5]. Najkorzystniejszą z metod oczyszczania wód i ścieków wydaje się

być adsorpcja, ponieważ pozwala ona na całkowite usuwanie jonów metali ciężkich

z roztworów już przy niskich stężeniach [4].

Cel badań

Celem pracy było zbadanie możliwości wykorzystania surowej kory wikliny Salix americana

do adsorpcji jonów wybranych metali ciężkich (miedzi(II), cynku(II), ołowiu(II), kadm (II))

z roztworów wodnych.

Materiały i metody

Korę wierzby Salix americana suszono w 100

o

C



2 do stałej masy. Następnie rozdrabniano

w blenderze, ucierano w moździerzu i przesiewano przez sito o średnicy oczek 0,212 mm.

Do analiz wykorzystywano frakcję < 0,212 mm.

Do wszystkich badań wykorzystywano wodę dejonizowaną.

Odważki około 1 g kory umieszczano w kolbkach stożkowych i zadawano porcjami roztworu

badanych jonów metali o pH w zakresie 2 do 9. Następnie kolbki wytrząsano

w temperaturze pokojowej przez 2 godziny. Po czym rozdzielano fazy w wirówce i znad

12

adsorbentu pobierano porcje roztworu, w których oznaczano stężenia jonów metali metodą

płomieniowej atomowej spektrometrii absorpcyjnej (F-ASA).

Wyniki

Stopień usuwania jonów (A%) Cu(II), Cd(II), Zn(II) i Pb(II) nie zmieniał się

w badanym zakresie pH, co wskazuje, że adsorpcja nie była pH-zależna. W przypadku Cd

2+

i Pb

2+

zaobserwowano nieznaczny wzrost adsorpcji ze wzrostem pH [3]. Jednak

w przypadku Cu

2+

i Zn

2+

było odwrotnie [2]. Stopień usuwania metali z roztworu wynosił

ponad 90% dla Cu

2+

, Cd

2+

oraz nawet do 100% dla Pb

2+

, podczas gdy dla Zn

2+

A%

oscylowało w granicach 70%. Wyniki te wskazywały na silne powinowactwo kory

w stosunku do badanych jonów metali nawet przy niskim pH. Dla wszystkich badanych

jonów metali pH po adsorpcji było niższe od wyjściowego, gdy to było w zakresie 5 do 9.

Wnioski

Kora wikliny S. americana adsorbowała badane jony metali ciężkich przy niskim pH. Stopień

usuwania Cu(II), Cd(II), Zn(II) i Pb(II) był najwyższy przy pH od 2 do 5. Powyżej tego

odczynu następowało wytrącanie się nierozpuszczalnych związków tych metali, jak ZnO,

CuO, czy Pb(OH)

2

. Otrzymane wyniki pozwalają uszeregować badane metale od najlepiej do

najsłabiej adsorbujących się w badanym zakresie pH: Zn

2+

> Cd

2+

> Cu

2+

> Pb

2+

.

Powinowactwo jonów metali do kory było znaczne, a adsorpcja na korze zachodziła

najprawdopodobniej w oparciu o mechanizm wymiany jonowej oraz tworzenie kompleksów.

Literatura

[1]

Bansal R.C., Goyal M.: Adsorpcja na węglu aktywnym. Wyd. WNT, Warszawa 2009.

[2]

Biegańska M. Cierpiszewski R.: Wykorzystanie celulozy i kory wierzby Salix americana do adsorpcji

miedzi z roztworów wodnych. Proceedings of ECOpole, 2010, 2 (4), 313-317.

[3]

Biegańska M., Cierpiszewski R.: Utilization of agricultural and industrial wastes for heavy metal removal

from aqueous solutions. Polish Journal of Chemical Technology, 2011, 1 (13), 20-22.

[4]

Chand R., Narimura K., Kawakita H., Ohto K., Watari T., Inoue K..: Grape waste as a biosorbents for

removing Cr(VI) from aqueous solution. J. Hazard. Mater., 2009, 163, 245-250.

[5]

Choma J., Jaroniec M.: Otrzymywanie i właściwości modyfikowanych nanoporowatych adsorbentów

krzemionkowych. Ochrona Środowiska, 2003, 1 (25), 3-8.

ZASTOSOWANIE SPEKTROSKOPII ODBICIOWEJ W BLISKIEJ

PODCZERWIENI W BADANIACH WYBRANYCH PARAMETRÓW

JAKOŚCIOWYCH TKANIN BAWEŁNIANYCH

KATARZYNA DEMIDOWICZ

Katedra Chemii Ogólnej

Opiekun naukowy: prof. dr hab. Romuald I. Zalewski, prof. zw. UEP

[e-mail]

Wstęp

Bawełna, jako najważniejsze włókno w przemyśle tekstylnym stanowi ok. 40% wszystkich

zużywanych włókien. Obok wyrobów z czystej bawełny, równie duże znaczenie mają wyroby

produkowane z mieszanek bawełny z włóknami chemicznymi: poliestrowymi i wiskozowymi.

Włókna chemiczne występują obok włókien bawełny w różnych proporcjach, w układzie

dwuskładnikowym, niekiedy trójskładnikowym i są stosowane w celu poprawy wartości

użytkowej wyrobu oraz ze względów ekonomicznych. Włókna bawełny zawierają

ok. 91-94% celulozy, resztę stanowią białka, pektyny, woski, tłuszcze i związki

nieorganiczne. Po oczyszczeniu gotowe włókno bawełny składa się z 98-99% celulozy,

naturalnego polimeru, w którym pojedynczą cząsteczkę stanowi D-glukoza łączona

wiązaniami 1,4-β-glikozydowymi.

Wiele firm poszukuje metod kontroli jakości, które mogłyby zastąpić te tradycyjne,

czasochłonne i wymagające przygotowanie próbki. Spektroskopia odbiciowa w bliskiej

podczerwieni (NIRRS) jest szybkim narzędziem analitycznym, ponieważ pozwala na

nieinwazyjną analizę próbek bez ich wcześniejszego przygotowania w przeciągu niespełna

minuty. Identyfikacja z zastosowaniem tej metody analizy instrumentalnej jest oparta na

pomiarze selektywnej absorpcji promieniowania elektromagnetycznego. Właściwości

absorpcyjne substancji determinowane są przez drgania rozciągające i zginające wiązań

chemicznych głównie pomiędzy atomami wodoru, węgla tlenu i azotu. Spektroskopia

w bliskiej podczerwieni może być wykorzystywana do analizy jakościowej i ilościowej.

Cel badań

Celem prowadzonych badań jest sprawdzenie możliwości opracowania szybkiej i prostej

metody

oznaczania wybranych parametrów jakościowych tkanin bawełnianych

z wykorzystaniem spektroskopii odbiciowej w bliskiej podczerwieni.

14

Materiały i metody

Przedmiotem badań są surowe tkaniny bawełniane z czystego składnika oraz mieszankowe

o różnych właściwościach (skład surowcowy, masa powierzchniowa, rodzaj splotu, sposób

mieszania, grubość przędzy, barwa) pochodzące od dwóch polskich producentów. Zbadano

dwieście sześćdziesiąt próbek (po dziesięć z każdego rodzaju tkaniny). Każdą próbkę

prześwietlono szesnaście razy (po cztery prześwietlenia względem wątku i względem

osnowy, z lewej i z prawej strony tkaniny). Widma NIR tkanin zebrano przy użyciu

spektrofotometru UV-Vis-NIR Cary 5 E firmy Varian, wyposażonego w sferę całkującą RSA-

CA-50D. Wykonano pomiary rejestrując zależność log 1/R od długości fali co 1,1 nm

w zakresie 800-2500 nm przy prędkości skanowania 2000 nm/min.

Badania parametrów jakościowych tkanin, takich jak: masa powierzchniowa, splot, czy skład

surowcowy zostały wykonane w laboratoriach producentów zgodnie z polskimi normami.

Wyniki i wnioski

Analiza zebranych widm pozwala na stwierdzenie, że istnieją różnice pomiędzy widmami

NIR tkanin bawełnianych i mieszankowych. Różnice te można wykorzystać do budowy

odrębnych modeli klasyfikacyjnych dla poszczególnych rodzajów tkanin, a następnie na

podstawie tych modeli oraz na podstawie danych spektroskopowych możliwa będzie

identyfikacja nieznanych próbek. Analiza zebranych widm pozwala również przypuszczać, że

istnieje zależność pomiędzy danymi spektroskopowymi uzyskanymi metodą NIR

a parametrami jakościowymi tkanin bawełnianych. Zależność tą można będzie wykorzystać

do budowy modeli kalibracyjnych, które będą mogły służyć do kalibracji aparatu a następnie

do szybkiego oznaczania wybranych parametrów. Hipotezy te stanowią podstawę do dalszych

badań.

WPŁYW PROGRAMÓW UNII EUROPEJSKIEJ

NA ŚWIADOMOŚĆ ENERGETYCZNĄ W ROLNICTWIE

JULIA GOŚCIAŃSKA

Katedra Ekologii Produktów

Opiekun naukowy: prof. dr hab. Zenon Foltynowicz, prof. zw. UEP

[e-mail]

Wstęp

Przyjęta i zatwierdzona w czerwcu 2010r. strategia EUROPA 2020 to strategia rozwoju

kontynentu, w której podkreślono fakt, że „Europa powinna się rozwijać w sposób

inteligentny i zrównoważony, sprzyjający włączeniu społecznemu i określający dalszy

kierunek rozwoju” [1]. Jednym z priorytetów działań UE jest także zwiększenie świadomości

racjonalnego zużywania energii we wszystkich sektorach gospodarki. Przykładem sektora,

który zużywa duże ilości energii i który wywiera bardzo silny wpływ na środowisko, jakość

wody, gleby, powietrza i bioróżnorodność jest rolnictwo [2].

Świadomość energetyczna w programach Unii Europejskiej

Unia Europejska wychodząc naprzeciw przyjętym strategiom, utworzyła szereg inicjatyw,

których zadaniem jest stworzenie warunków do poprawy racjonalności zużycia energii oraz

poprawy świadomości w tym kierunku. Utworzono różne programy o charakterze

promocyjnym i edukacyjnym, do których należą między innymi, program Inteligentna

Energia dla Europy II, którego poprzednia edycja odniosła duży sukces. Projekty obejmują

różnorodne obszary działalności, w tym energię odnawialną, budownictwo efektywne

energetycznie, przemysł, towary konsumpcyjne, transport, rolnictwo i wiele innych.

Niezależnie od dziedziny, w obrębie której realizowany jest projekt, duży nacisk kładzie się

na budowanie świadomości związanej z energetycznie przyjazną przyszłością, która może

przyczynić się do wprowadzenia zmian w obecnym świecie.

Cel pracy, metody badawcze

Problem badawczy, który został postawiony w pracy dotyczy obszaru badania świadomości

energetycznej wśród wybranych grup rolników w wybranych krajach europejskich.

Przesłanką do przeprowadzenia badania jest sytuacja energetyczna w Europie. Zakresem

przedmiotowym badania będzie analiza świadomości energetycznej i czynników, jakie na nią

wpływają. Badanie zostanie podzielone na kilka etapów. Pierwszym etapem badania będzie

analiza świadomości energetycznej wśród wybranych grup badawczych, dokonana w celu

16

sprawdzenia świadomości i motywacji rolników do zmian w nawykach dotyczących zużycia

energii, motywacji do zmiany swoich przyzwyczajeń oraz uczestniczenia w szkoleniach

dotyczących racjonalnego wykorzystania źródeł energii. Drugim etapem badania będzie

badanie skuteczności przeprowadzenia cyklu szkoleń oraz sprawdzenia, w jaki sposób

wpłynęły na proces modyfikacji zachowania się jednostki w stosunku do jej uprzednich

doświadczeń.

Wyniki wstępnej analizy

W fazie początkowej, chcąc zdefiniować i wybrać grupy badawcze, które spełniałyby

odpowiednie kryteria, przeprowadzono wstępną analizę określającą motywację i chęć wzięcia

udziału w projekcie. Pod koniec 2010r. poddano ankiecie 311 osób z Polski, Niemiec, Austrii,

Włoch i Belgii, Anglii i Francji [3]. Wybrane wyniki przedstawione zostały poniżej:

Podsumowanie i wnioski

Celem programu Inteligentna Energia – Europa (IEE) jest uczynienie Europy bardziej

konkurencyjną i innowacyjną, przy jednoczesnej realizacji ambitnych założeń w kwestii

zmian klimatycznych. Wszyscy mogą skorzystać z lepszych warunków rynkowych

stworzonych dzięki projektom wspieranym w ramach programu IEE. Wstępne badania

pokazują, że w społeczeństwie istnieje wyraźna chęć do oszczędzania energii (52%

ankietowanych). Stanowi to duży potencjał do dalszego rozwoju w kierunku redukcji energii.

Badane grupy charakteryzuje wysoka motywacja do wzięcia udziału w projekcie europejskim

(ponad 30% ankietowanych) i co za tym idzie, do zmiany zwyczajów i poczynienia

oszczędności w zużyciu paliwa.

Literatura

[1]

www.cor.europa.eu: „Komitet Regionów przedstawia propozycje dotyczące przyszłej polityki spójności”

[2]

Efektywność Wykorzystania Energii w latach 1998-2000, Informacje i opracowania statystyczne,

Główny Urząd Statystyczny, Warszawa 2010, 12-15

[3]

European Farmers and Foresters Involved for Contributing to an Intelligent Energy Network towards

target of 20% reduction in fuel consumption (Efficient20); Sophie Merle, Alberto Lopez, David Ellis,

Franz Handler, Jan Radniecki, Julia Gościańska i inni; projekt finansowany ze środków Executive

Agency for Competitiveness and Innovation, w ramach program Intelligent Energy Europe, 2007-2013

Rys. 1 Czy ważny jest dla Pana (i) aspekt oszczędzania energii
(ze szczególnym uwzględnieniem paliwa)?

Żródło: opracowanie własne [3]

Rys. 2 Czy odczuwa Pan (i) motywację do wzięcia udziału
w projekcie europejskim?

Żródło: opracowanie własne [3]

17

DŁUGOŁAŃCUCHOWE ESTRY KWASÓW FENOLOWYCH –

WŁAŚCIWOŚCI I ZASTOSOWANIE W KOSMETYCE

JUSTYNA KIEWLICZ

Katedra Ekologii Produktów

Opiekun naukowy: dr hab. Henryk Szymusiak, prof. nadzw. UEP

[e-mail]

Wstęp

Kwasy fenolowe i ich pochodne, ze względu na charakterystyczną budowę chemiczną,

wykazują silną aktywność przeciwutleniającą, polegającą na zmiataniu wolnych rodników,

wygaszaniu tlenu singletowego oraz chelatowaniu jonów metali przejściowych. Jest to

działanie pozytywne, prowadzące do zahamowania niekorzystnych przemian związanych

z utlenianiem składników wyrobów kosmetycznych [1]. Zarówno kwasy fenolowe, jak i ich

estry alkilowe charakteryzują się działaniem przeciwalergicznym, przeciwzapalnym,

przeciwbakteryjnym i przeciwwirusowym oraz biorą udział w zapobieganiu nowotworom

i chorobom układu sercowo-naczyniowego [3,4]. Ponadto budowa cząsteczkowa

długołańcuchowych estrów kwasów fenolowych, charakteryzująca się występowaniem dwóch

wyraźnych części: hydrofilowej i hydrofobowej, wskazuje na występowanie właściwości

powierzchniowo czynnych tych związków.

Niektóre z kwasów fenolowych i ich pochodnych znalazły zastosowanie w przemyśle

kosmetycznym. Wykorzystywane są one jako substancje: przeciwdrobnoustrojowe,

przeciwutleniające, odżywiające skórę i włosy, zmiękczające, antystatyczne, tonizujące,

błonotwórcze, a także pochłaniające promienie UV. Dotyczy to w szczególności pochodnych

kwasu salicylowego oraz nielicznych pochodnych kwasów: galusowego i ferulowego [2].

Cel badań

Emulsje kosmetyczne są układami bardzo nietrwałymi, które bez udziału substancji

dodatkowych, szybko ulegają niekorzystnym przemianom. Długołańcuchowe estry kwasu

ferulowego, dzięki swoim właściwościom, mogą skutecznie ograniczyć utlenianie lipidów

bogatych w nienasycone kwasy tłuszczowe. Prawdopodobne właściwości powierzchniowo

czynne wyżej wymienionych estrów umożliwiają również ochronę układów wielofazowch

przed niekorzystnymi zjawiskami termodynamicznymi prowadzącymi do destabilizacji

w sensie fizycznym. Celem badań jest synteza długołańcuchowych estrów kwasu ferulowego,

18

jako potencjalnych składników wyrobów kosmetycznych oraz ocena ich właściwości

przeciwutleniających i powierzchniowo czynnych.

Materiały i metody

Dokonano syntezy następujących estrów: ferulanu tetradecylu, ferulanu heksadecylu oraz

ferulanu oktadecylu. Podczas syntezy ogrzewano kwas ferulowy wraz z odpowiednimi

alkoholami w temperaturze 110 °C, przez 36 – 50 godzin, w obecności kwasu

p-toluenosulfonowego jako katalizatora. Identyfikacji otrzymanych związków dokonano na

podstawie widm IR.

Wyniki i wnioski

Rys. 1. Widmo IR ferulanu tetradecylu

Obecność silnych pasm absorpcji w rejonie drgań rozciągających C─O w zakresie 1300 –

1100 cm

-1

oraz drgań rozciągających C=O w zakresie 1750 – 1650 cm

-1

świadczy o obecności

wiązania estrowego w cząsteczce. Silne pasma absorpcji drgań szkieletowych

charakterystyczne dla związków aromatycznych pojawiają się w zakresie 1600 – 1300 cm

-1

.

Pasma absorpcji w rejonie drgań rozciągających C─H w zakresie 3000 – 2840 cm

-1

informują

o obecności w cząsteczce długiego łańcucha węglowodorowego. Powyższe widmo IR

potwierdza więc, że uzyskanym na drodze syntezy związkiem był ferulan tetradecylu.

Otrzymane estry posłużą jako materiał do dalszych badań

Literatura

[1]

Andjelkovic M., Van Camp J., De Meulenaer B., Depaemelaere G., Socaciu C. ,Verloo M., Verhe R.:

Iron-chelation properties of phenolic acids bearing catechol and galloyl groups. Food Chemistry, 2006,

98, 23-31.

[2]

Decyzja Komisji z dn. 9 lutego 2006 zmieniająca decyzję 96/335/WE ustanawiającą wykaz i powszechne

nazewnictwo składników stosowanych w produktach kosmetycznych.

[3]

Grajek W. (pod red.): Przeciwutleniacze w żywności – aspekty zdrowotne, technologiczne, molekularne

i analityczne. Wydawnictwo Naukowo – Techniczne, Warszawa 2007.

[4]

Jayaprakasam B., Vanisree M., Zhang Y., Dewitt D. L., Nair M. G.: Impact of alkyl esters of caffeic and

ferulic acids on tumor cell proliferation, cyclooxygenase enzyme, and lipid peroxidation. J. Agric. Food

Chem, 2006, 54, 5375-538.

19

WŁAŚCIWOŚCI SORPCYJNE ODPADOWYCH PRODUKTÓW

POCHODZENIA ORGANICZNEGO

ANNA KŁOPOTEK

Katedra Towaroznawstwa Przemysłowego

Opiekun naukowy: dr hab. inż. Ryszard Cierpiszewski, prof. nadzw. UEP

[e-mail]

Wstęp

Podczas przetwarzania surowców pochodzenia roślinnego uzyskuje się produkty

podstawowe, jak również produkty uboczne i odpady. Rocznie w Polsce w przemyśle

owocowym przetwarza się około 2 mln ton surowca, co w konsekwencji prowadzi do

powstania ogromnych pokładów produktów odpadowych. Wytłoki z owoców stanowią

15 - 20 % masy przetwarzanych owoców. Wywożenie ich na wysypiska wiążę się zarówno ze

stratą dla środowiska, jak i gospodarki [1,2].

Głównymi kierunkami wykorzystania odpadów z przemysłu owocowego jest ich

przetwarzanie na pasze i kompostowanie. Jednak korzyści związane z zagospodarowaniem

odpadów mogą być większe i upatruje się je w obniżeniu kosztów utylizacji i wywozu,

lepszym wykorzystaniu surowców, jak i w wytwarzaniu nowych produktów [3].

Odpady przemysłu owocowego zawierają znaczną ilość włókna pokarmowego, które posiada

zdolność sorpcji metali. Naturalne sorbenty stanowią źródło tanich, dostępnych w dużych

ilościach materiałów łatwych w utylizacji. Mogą również być modyfikowane w celu

zwiększenia ich efektywności [3,4].

Cel badań

Celem pracy jest zbadanie właściwości sorpcyjnych odpadowych produktów pochodzenia

organicznego oraz porównanie ich efektywności adsorpcji na różnych produktach

odpadowych. Kolejnym etapem badań będzie znalezienie praktycznego zastosowania

otrzymanych sorbentów.

Materiały i metody

Odpadowymi produktami pochodzenia organicznego wykorzystanymi do badań są wytłoki

z wiśni, śliwek i jabłek. Rozdrobnione odpadowe pestki poddane zostaną procesowi

karbonizacji, a następnie aktywacji.

20

Wyniki

Właściwości sorpcyjne zostaną zbadane metodą atomowej spektrometrii adsorpcyjnej AAS.

Literatura

[1]

Król S., Nawirska A., Usuwanie metali ciężkich na wytłokach owocowych w układach dynamicznych.

Technologia Alimentaria, 2003, 2(1), 21-29.

[2]

Rocznik Statystyczny Rolnictwa 2010, GUS, Warszawa, 2010.

[3]

Nawirska A., Zagospodarowanie odpadów z przemysłu owocowo – warzywnego, Przemysł Spożywczy

i Owocowo – Warzywny, 2007, 10, 44-46.

[4]

Wan Ngah W.S., Hanafiah M.A.K.M., Removal of heavy metal ions from wastewater by chemically

modified plant wastes as adsorbents: A review, Bioresource Technology, 2008, 99, 3935-3948.

MODEL SALFORDZKI SYSTEMU ZAPEWNIENIA

BEZPIECZEŃSTWA ŻYWNOŚCI JAKO ALTERNATYWA HACCP

W MIKRO PRZEDSIĘBIORSTWACH BRANŻY SPOŻYWCZEJ

WIOLETTA KŁOPOTEK

Katedra Towaroznawstwa Żywności

Opiekun naukowy: dr hab. Maria Małecka, prof. nadzw. UEP

[e-mail]

Bezpieczeństwo żywności to zagadnienie znane każdej firmie zajmującej się biznesem

żywnościowym. Wymagania dla zakładów spożywczych sformułowane w przepisach prawa

żywnościowego odnoszą się nie tylko do spełnienia wymagań sanitarno-higienicznych, ale

również do budowania zaufania poprzez zastosowanie podejścia jakościowego.

Odzwierciedleniem tego podejścia jest system zapewnienia bezpieczeństwa żywności

HACCP (Hazard Analysis and Critical Control Point). Pomimo wielu pozytywnych opinii nie

tylko ze strony Urzędowej Kontroli Żywności, HACCP dla mikro firm takich jak jednostki

handlu detalicznego czy gastronomia to narzędzie wymagające wiedzy i dużego

zaangażowania. Opinie właścicieli i pracowników tych małych przedsiębiorstw wskazują, że

dokumentacja systemu HACCP kojarzy się z biurokracją narzuconą przez Unię Europejską

i stanowi poważne obciążenie, które nie da się wytłumaczyć w sposób racjonalny

i praktyczny. Dlatego też przedsiębiorcy nie widzą sensu angażowania się w budowanie,

utrzymanie i doskonalenie działań na rzecz bezpieczeństwa żywności. Od momentu wejścia

Polski w struktury UE poziom wdrożenia tego systemu w obiektach branży spożywczej jest

nadal na niskim poziomie. Pomimo, że istnieją dokumenty zawierające ułatwienia we

wdrażaniu HACCP, to nadal brak jest konkretnych narzędzi, które można byłoby zastosować

w sposób prosty i uniwersalny w każdym mikro zakładzie zajmującym się produkcją

i obrotem żywnością.

Doskonałym przykładem tego, że można zaproponować mikro przedsiębiorstwom

rozwiązanie, które zawiera duże uproszczenie dokumentacyjne przy zachowaniu zasad

bezpieczeństwa i jakości zdrowotnej żywności oraz elastyczności HACCP jest projekt

zrealizowany przez brytyjską Agencję ds. Standardów Żywności (Food Standard Agency) we

współpracy z Uniwersytetem Salfordzkim (Salford University). Efektem tych prac jest

narzędzie zwane pakietem SFBB (Safer Food Better Business). Fenomenem tego modelu jest:

prosta forma; zrozumiały dla każdego użytkownika język nie zawierający nomenklatury

22

HACCP; bogate treści i konkretne rozwiązania przy minimalnej ilości dokumentów; szeroki

zakres materiałów szkoleniowych w postaci zdjęć i materiałów multimedialnych. To co

zasługuje na wyróżnienie to forma dokumentacji, która mobilizuje użytkownika do

utrzymania i doskonalenia działań na rzecz bezpieczeństwa żywności.

Cel badań. Celem badań jest wdrożenie modelu salfordzkiego oraz ocena jego

funkcjonowania w wybranych mikro firmach branży spożywczej, ze szczególnym

uwzględnieniem specjalistycznych sklepów mięsnych na terenie województwa lubuskiego.

Metody i materiał Materiał badawczy stanowiły opinie 11 Powiatowych Stacji Sanitarno –

Epidemiologicznych na terenie województwa lubuskiego. Do zbadania tych opinii posłużono

się kwestionariuszem wywiadu pogłębionego. Celem badania było uzyskanie opinii w 3

obszarach: aktualny stan prawny i obowiązek wdrożenia HACCP w firmach spożywczych;

procesy decyzyjne dotyczące elastycznego podejścia do HACCP; działania podejmowane

przez przedsiębiorców w zakresie budowania i doskonalenia bezpieczeństwa żywności

(świadomość personelu, prowadzenie zapisów, działania weryfikacyjne).

Wnioski wstępne z wywiadu pogłębionego

1.

We wszystkich badanych obiektach (PPIS) stwierdzono, że system bezpieczeństwa

żywności HACCP jest obowiązkowy dla każdego przedsiębiorstwa, które zajmuje się

produkcją żywności lub wprowadzaniem jej do obrotu bez względu na wielkość firmy

i charakter prowadzonej działalności.

2.

Wytyczne Komisji Europejskiej dają możliwość elastycznego podejścia do

egzekwowania HACCP.

3.

Obiekty, do których można byłoby zastosować zasadę elastyczności stanowią 70-90%

wszystkich zakładów będących pod nadzorem PPIS.

4.

Brak jest jednolitej procedury dla wszystkich jednostek kontrolujących, która

pomogłaby w podejmowaniu decyzji, co do zastosowania elastyczności w danej firmie.

Fakt ten stanowi dyskomfort prawny i może być przyczyną nierównego traktowania

przedsiębiorców.

5.

W ponad 90% obiektów nadzorowanych przez PPIS nie prowadzi się weryfikacji

zapisów

6.

Ocena zaangażowania się firm w budowanie działań na rzecz bezpieczeństwa żywności

wypada bardzo słabo.

Najbliższe zamierzenia. Opracowano polską wersję SFBB oraz odpowiednik modelu dla

specjalistycznych sklepów mięsnych. Obecnie trwa proces wdrażania nowatorskiego

rozwiązania w wybranych mikro firmach branży spożywczej.

23

WPŁYW SYSTEMU ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ NA POZIOM

ZADOWOLENIA KLIENTA W POLSKICH PRZEDSIĘBIORSTWACH

Z SEKTORA FACILITY MANAGEMENT

ANNA KMIECIK

Katedra Znormalizowanych Systemów Zarządzania

Opiekun naukowy: prof. dr hab. Jerzy Łańcucki, prof. zw. UEP

[e-mail]

Wstęp

Wybór obszaru badawczego związany jest z jakością usług. W ciągu ostatnich kilkudziesięciu

lat udział sektora usług w gospodarce naszego kraju gwałtownie się zwiększył pod względem

wielkości wytwarzanego dochodu oraz liczby osób zatrudnionych. We wszystkich sektorach

gospodarki nasiliły się tendencje w kierunku specjalizacji, co zwiększyło zapotrzebowanie na

usługi specjalistów z zewnątrz (usługi outsourcingowe). W ten sposób powstało miejsce na

rynku usług dla osób i przedsiębiorstw zajmujących się zarządzaniem nieruchomościami, do

których należy również sektor facility management [1].

Zarządzanie nieruchomościami polega na podejmowaniu decyzji i dokonywaniu czynności

mających na celu w szczególności:

 zapewnienie właściwej gospodarki ekonomiczno – finansowej nieruchomości,

 zapewnienie bezpieczeństwa użytkowania i właściwej eksploatacji nieruchomości,

 bieżące administrowanie nieruchomością,

 utrzymanie nieruchomości w stanie niepogorszonym zgodnie z jej przeznaczeniem,

 uzasadnione inwestowanie w nieruchomości [2].

Facility management jest rozwiązaniem, które opiera się na podstawach zarządzania

nieruchomościami oraz outsourcingu. Dany model zarządzania wykorzystywany jest przede

wszystkim w obiektach handlowych, przemysłowych, sportowych i budynkach biurowych.

Budynki te można przyrównać do bardzo skomplikowanych urządzeń technicznych, które

służą jako miejsce pracy i wsparcie działań biznesowych (tzw. budynki inteligentne) [3].

Głównym celem działania przedsiębiorstw zajmujących się facility management jest

utrzymanie budynku w wysokiej sprawności technicznej, funkcjonalnej, organizacyjnej

i ekonomicznej, a więc utrzymanie atrakcyjności rynkowej budynku jako nieruchomości.

Przedsiębiorstwa z sektora facility management skupiają się również na utrzymaniu wysokiej

24

jakości oferowanych usług, co wyrażone jest jako dążenie do ciągłego doskonalenia

i poprawy standardów operacyjnych w danej nieruchomości [2].

Cel badań

W swojej pracy chciałabym się zająć odpowiedzią na pytanie, co zrobić, aby usługa facility

management była na najwyższym możliwym poziomie z punku widzenia klienta.

Materiały i metody

Materiały

badawcze

zostaną

uzyskane

dzięki

badaniom

przeprowadzonym

w przedsiębiorstwach z sektora facility management posiadających wdrożony system

zarządzania jakością. Wykorzystane metody badawcze:

- studia literatury przedmiotu,

- analiza rozpraw doktorskich,

- narzędzie pomiaru – kwestionariusz ankietowy w oparciu o scenariusz wywiadu

pogłębionego i wyniki case research

- technika badań – wywiad indywidualny pogłębiony (30-40 wywiadów); case research – na

wybranym przedsiębiorstwie przeprowadzenie analizy procesu badania satysfakcji klienta (od

momentu planowania do wykorzystania wyników badań),

- liczebność próby – 30-40 osób,

- dobór próby – celowy, spowodowany dużą różnorodnością w sektorze FM.

Wnioski

Zarządzanie jakością usług ma istotne znaczenia dla przedsiębiorstw działających w danym

sektorze, gdyż w konsekwencji globalizacji, rosnącej konkurencji oraz na skutek ciągłych

zmian preferencji i upodobań klientów jedynym sposobem na utrzymanie silnej pozycji na

rynku jest uzyskanie wysokiego poziomu zadowolenia klientów z tytułu świadczonych usług.

Temat związany z zadowoleniem klienta w sektorze facility management został już wstępnie

opisany w literaturze zagranicznej, wymaga on jednak dodatkowej analizy.

Literatura

[1]

Filipiak B. (pod red.), Panasiuk A. (pod red.), Przedsiębiorstwo usługowe: zarządzanie, Wydawnictwo

Naukowe PWN, 2008

[2]

Niezabitowska E. (pod red.), Budynek inteligentny. T. 1, Potrzeby użytkownika a standard budynku

inteligentnego, Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, 2010

[3]

Śliwiński A., Śliwiński B., Facility management, C. H. Beck, 2006

INNOWACJE OPAKOWANIOWE W PRZEMYŚLE

FARMACEUTYCZNYM

KOTOWSKA MAŁGORZATA

Katedra Towaroznawstwa Przemysłowego

Opiekun naukowy: prof. dr hab. Hieronim Kubera, prof. zw. UEP

[e-mail]

Wstęp

Rozwój techniki i elektroniki sprawia, że te dziedziny nauki i wiedzy rzutują bezpośrednio na

innowacje w medycynie, farmacji i naukach z nimi powiązanych w tym m. in. na dystrybucję

leków [3]. Ciągłe poszukiwania nowych metod leczenia, instrumentów, narzędzi, postaci

leków, prowadzą współczesną medycynę i farmację do nowej ery leczenia chorób.

Nowoczesne leki, ich opakowania wpływają pozytywnie na bezpieczeństwo użytkowania

środków farmaceutycznych, a przy okazji ułatwiają także szybą i bezpieczną ekspedycji

leków do pacjenta [2]. Przemysł farmaceutyczny i powiązane z nim elementy jak np.

opakowanie farmaceutyczne jednostkowe i zbiorcze, rozwijają się w tempie, które wymaga

ciągłej analizy technologicznej i marketingowej [2]. Badania te obejmują określenie działań

wpływających na polepszenie jakości i użyteczności opakowań jednostkowych i zbiorczych

dla leków, a także podejmują próbę określenia preferencji konsumentów, farmaceutów

i dostawców, które dotyczą badanego tematu. Istotny element oceny innowacji

opakowaniowych, to badanie ich wpływu na system, który zbudowany jest z wielu

współpracujących elementów, punktów, zrównoważonych segmentów tworzących sieć

logistyczną dla przemysłu farmaceutycznego, gdzie jednym z ostatecznych elementów jest

dostarczenie leków w odpowiednich opakowaniach do apteki i ich dystrybucja do

magazynów aptecznych i do pacjenta [1,3]. Wszystkie działania powinny zapewniać wysoki

stopień bezpieczeństwa, funkcjonalne użytkowanie oraz łatwą i szybką spedycję leków do

klienta, a opakowania jednostkowe i zbiorcze mają te zadania ułatwiać.

Cel i założenia

Celem pracy będzie próba oceny wpływu innowacji na bezpieczeństwo zdrowotne, wygląd,

funkcjonalność, proces ekspedycji leków, zastosowanych w wybranych opakowaniach dla

przemysłu farmaceutycznego. Badania prowadzone są w aspekcie obszarów technicznych,

konstrukcyjnych, materiałowych, a także marketingowych. Mają za zadanie określenie

stopnia znajomości zastosowanych innowacji, wskazanie rodzajów problemów i czynników

26

jakie występują podczas użytkowania leku i jego opakowania wraz ze wskazaniem

ewentualnych możliwości poprawy funkcjonalności wprowadzonych na rynek opakowań dla

wybranej grupy leków i ich opakowań z jednoczesnym usprawnieniem ich dystrybucji.

Materiały i metody

W analizie i ocenie jakości opakowań farmaceutycznych realizowane są dwie płaszczyzny

zachodzących i powiązanych ze sobą badań: technologiczne i marketingowe.

Przedsiębiorstwa, w oparciu o które prowadzone są badania, zajmują się końcowym etapem

logistycznej dystrybucji, magazynowania, ekspedycji leków i ich opakowań, (badania wśród

dostawców leków, w aptekach ogólnodostępnych, u odbiorców-pacjentów).

Płaszczyzna badań technologicznych dotyczy aspektów technicznych opakowań

farmaceutycznych z uwzględnieniem ich wpływu na bezpieczeństwo, użytkowanie a także

rolę jaką odgrywają w kanałach logistycznej dystrybucji. Wykorzystuje się między innym,

koncepcję złożoną z badania wytycznych w projekcji wybranych opakowań

farmaceutycznych i ich wpływ na zagospodarowanie powierzchni magazynowej apteki.

W analizie ilościowej badań marketingowych przeprowadzone zostaną ankiety sprawdzające

poglądy i wiedzę pacjentów, farmaceutów i dostawców z zakresu innowacji zastosowanych

w wybranych opakowaniach farmaceutycznych. Analiza jakościowa badań marketingowych,

prowadzona ma być przez pogłębianie wiedzy z zakresu badań indywidualnych

zogniskowanych grup (grupy focusowe) dla poznania czynników wpływających na

użytkowanie opakowań farmaceutycznych dla których wprowadzono innowacje.

Wyniki i wnioski (najbliższe zamierzenia)

W obecnej chwili prowadzone są badania techniczne opakowań zbiorczych i jednostkowych.

Z badań marketingowych zbierana jest grupa docelowych dostawców, farmaceutów, którzy

zostaną objęci badaniami. W przygotowaniu są ankiety, które posłużą do przeprowadzenia

badań ilościowych. Zogniskowane wywiady grupowe, dla zbadania użyteczności opakowań

zostaną przeprowadzone po zrealizowaniu pierwszej części badań marketingowych.

Literatura

[1]

Jerzyk E., Nestorowicz R.:Opakowania farmaceutyczne-w trosce o pacjenta. Opakowanie, 2009, 2, 34

[2]

Kubera H., Sierzputkowska J.: Wymagania stawiane pudełkom tekturowym do pakowania wyrobów

przemysłu farmaceutycznego. Przegląd Papierniczy, 2009, 8, 437-439

[3]

Piecyk L.: Systemy identyfikacji opakowań farmaceutycznych oraz nanotechnologie w Norymberdze,

NürnbergMesse – 27-29.03.2007. Opakowanie, 2007, 2, 26-27

NOWE SURFAKTANTY ZWITTERJONOWE

DOBRAWA KWAŚNIEWSKA

Katedra Technologii i Ochrony Środowiska

Opiekun naukowy: prof. dr hab. inż. Ryszard Zieliński, prof. zw. UEP

[e-mail]

Wstęp

Człowiek od tysięcy lat zmaga się z drobnoustrojami negatywnie wpływającymi na jego

zdrowie, degradującymi żywność oraz materiały techniczne. Walka z mikroorganizmami nie

jest jednak prosta, ponieważ posiadają one zdolność nabywania oporności na stosowane

preparaty. Praca nad nowymi substancjami o właściwościach biobójczych jest więc w pełni

uzasadniona.

Orężem w tej walce mogą okazać się surfaktanty zwitterjonowe, których cząsteczka składa się

z hydrofilowej głowy oraz hydrofobowego ogona. Głowa obdarzona jest zarówno dodatnim

jak i ujemnym ładunkiem. Część kationową stanowią najczęściej fragmenty

czwartorzędowych soli amoniowych z kolei część anionowa może być budowana przez grupę

karboksylową, sulfonową, fosforanowa itp.[1].

Dotychczas stosowane surfaktanty zwitterjonowe poza właściwościami biobójczymi

charakteryzują się dobrą rozpuszczalnością w wodzie, biodegradowalnością, dużą stabilnością

piany. Dodatkowo są łagodne dla oczu i skóry [2].

Cel badań

Celem prowadzonych badań jest opracowanie efektywnej metody otrzymywania nowych

grup surfaktantów zwitterjonowych o strukturze betain. Dalsza część badań doświadczalnych

będzie miała na celu określenie właściwości użytkowych otrzymanych nowych związków

powierzchniowo-czynnych, wyznaczenie wartości CMC, określenie właściwości biobójczych

w stosunku do bakterii Gram-dodatnich oraz Gram-ujemnych, ocenę oddziaływania

otrzymanych substancji z błonami biologicznymi.

Materiały i metody

W pierwszym etapie prac zostanie przeprowadzona synteza mająca na celu otrzymanie

pochodnych N,N’-dialkano-N,N’-dimetyloheksadiaminy, schematycznie przedstawiona na

Rys.1. [3]. Otrzymane aminy zostaną następnie wykorzystane do syntezy surfaktantów

zwitterjonowych o strukturze betain.

28

N

H

H

N

+

C

n

H

2n+1

Br

N

N

C

n

H

2n+1

C

n

H

2n+1

CH

3

CN

n=8,10,12,14

Rys.1 Schemat syntezy pochodnych N,N’-dialkano-N,N’-dimetyloheksadiaminy

Wyniki

Budowa otrzymanych związków zostanie potwierdzona za pomocą: spektroskopii

magnetycznego rezonansu jądrowego (

1

H,

13

C NMR), spektroskopii w podczerwieni (IR) oraz

analizy elementarnej.

Literatura

[1]

Yoshimura T., Ichinokawa T., Kaji M., Esami K.: Synthesis and surface-active properties of sulfobetaine-

type zwitterionic gemini surfactants. Colloids and Surfaces A: Physicochem. Eng. Aspects, 2006, 273,

208-212.

[2]

Qi L., Fang Y., Wang Z., Ma N., Jiang L., Wang Y.: Synthesis and Physicochemical Investigation of

Long Alkylchain Betaine Zwitterionic Surfactant. J. Surfact. Deterg., 2008, 11,55-59.

[3]

Souirti S., Baboulène M.: Original disymmetric bolaforms bearing at least one sulfobetaine head;

synthesis and surface properties. Can. J. Chem., 2001, 79, 1153-1158.

SPC JAKO NARZĘDZIE WSPOMAGAJĄCE LEAN MANAGEMENT

MAGDALENA LINKE

Katedra Chemii Ogólnej

Opiekun naukowy: dr hab. Alicja Maleszka, prof. nadzw. UEP

[e-mail]

Wstęp

W dobie bardzo dużej konkurencji jakość produkowanych wyrobów, niskie koszty

wytwarzania oraz efektywność działania mają ogromny wpływ na zdobycie wysokiej pozycji

rynkowej. Aby osiągnąć satysfakcjonujące wyniki firmy zmuszone są do ciągłego rozwoju,

a co za tym idzie szukania nowoczesnych rozwiązań, które zastąpią stare, tradycyjne metody.

Jednym z takich rozwiązań jest metodologia Lean Management (zarządzanie

wyszczuplające), która koncentruje się w głównej mierze na eliminacji z procesów czynności

nie przynoszących wartości dodanej dla klienta, co prowadzi do redukcji czasu i kosztu

procesu jednocześnie przy produkcji wyrobów najwyższej jakości. Aby faktycznie można

było stwierdzić zmianę jakości należy nią odpowiednio sterować. Jednym z najlepszych

narzędzi służących do sterowania jakością jest SPC (ang. Statistical Process Control). SPC

używając narzędzi statystycznych skupia się na mierzeniu i redukcji zmienności w procesach.

Podstawową rolę odrywają karty kontrolne, które należą do metod bieżącej kontroli jakości,

a jednocześnie przy właściwym stosowaniu mają bardzo duże znaczenie przy poprawie

jakości produkcji.

Cel badań

Analiza i ocena wpływu stosowania narzędzi SPC na funkcjonowanie metodologii Lean

Management.

Populacja badawcza

W skład populacji będą wchodzić przedsiębiorstwa spełniające następujące wymagania:

- przedsiębiorstwa produkcyjne z wdrożonym Lean Management i wykorzystujące narzędzia

SPC znajdujące się na terenie Polski.

Docelowo zakłada się przebadanie 100 przedsiębiorstw. Do analizy wybrano firmy

o charakterze produkcyjnym, ponieważ z wcześniej przeprowadzonych bada wynika, że

koncepcja Lean Management jest tam najbardziej rozpowszechniona i najlepiej rozwinięta

30

Przedsiębiorstwa mikro zostały wykluczone z analizy, bo badania wykazały, że koncepcja

zarządzania odchudzającego nie jest tam praktykowana.

Metody

W badaniu właściwym wykorzystana zostanie metoda ankietowa, a narzędziem będzie

kwestionariusz ankietowy.

Badania

W najbliższym czasie zostanie opracowany wstępny kwestionariusz ankietowy, który będzie

bazował na badaniach literaturowych oraz badaniach przeprowadzonych w latach 2009/2010.

Kwestionariusz zostanie rozesłany do ekspertów, na co dzień zajmujących się zarządzaniem

wyszczuplającym oraz wykorzystujących narzędzia. Na tej podstawie zostanie sporządzony

kwestionariusz ankietowy, który posłuży do badania właściwego.

Literatura

[1]

Gerber T.: Statystyczne sterowanie procesami-doskonalenie jakości z pakietm statistica. Wyd. StatSoft

Polska, Kraków 2000.

[2]

Maleszka A., Linke M.: Lean Management w polskich realiach, Towaroznawcze Problemy Jakości,

Radom 2011.

[3]

Pande P., Neuman R., Cavanagh R.: Six Sigma. Sposób poprawy wyników nie tylko dla firm takich, jak

GE czy Motorola. Wyd. K.E. Liber S.C., Warszawa 2003.

DOŚWIADCZENIA MIAST PARTNERSKICH W GOSPODARCE

ODPADAMI KOMUNALNYMI - WZÓR DLA ZARZĄDZANIA

GOSPODARKĄ ODPADAMI KOMUNALNYMI W KALISZU

MARTA MANCEWICZ

Katedra Ekologii Produktów

Opiekun naukowy: prof. dr hab. Zenon Foltynowicz, prof. zw. UEP

[e-mail]

Wstęp

Współpraca partnerska między miastami służy realizacji idei tworzenia wspólnej Europy

w lokalnej skali, poprzez międzynarodowe kontakty i integrację obywateli oraz działań

w sferze gospodarczej, społecznej oraz kulturalnej. Twinning to działanie polegające na

wymianie doświadczeń oraz podejmowaniu wspólnych inicjatyw i przedsięwzięć

w strategicznych dziedzinach dla rozwoju miast i gmin m.in. w zakresie zarządzania

gospodarką odpadami. Ponadto członkostwo Polski w strukturach unijnych ustanawia

dostosowanie systemu prawnego oraz zarządzania systemem gospodarki odpadami do

wytycznych Wspólnoty Europejskiej. Otwartość oraz życzliwość wysokorozwiniętych miast

partnerskich Kalisza zlokalizowanych w Holandii – Herhugowaard, Niemczech – Erfurt oraz

w Anglii – Preston umożliwia wykorzystanie ich doświadczeń w zakresie zarządzania

gospodarką odpadami komunalnymi, które mogą być przykładem dla Kalisza zapewniającym

nowoczesne i zrównoważone rozwiązania.

Cel badań

Celem badań jest kompleksowa analiza doświadczeń miast partnerskich Kalisza w obszarze

ochrony środowiska, a w szczególności strategii zarządzania gospodarką odpadami

komunalnymi, które mogą służyć jako wzór dla polskiego systemu. Badaniami objęto system

gospodarki odpadami komunalnymi w Polsce, Holandii, Niemczech oraz Anglii na

przykładzie miast bliźniaczych. Poszczególne elementy wysoko rozwiniętych systemów

zachodnio europejskich partnerów zostaną poddane analizie i ocenie pod kątem możliwości

ich zastosowania w Kaliszu. Na bazie doświadczeń oraz wybranych metod stosowanych

w miastach partnerskich opracowane zostaną rozwiązania, których transponowanie do

będącego w budowie polskiego systemu gospodarki odpadami jest celowe.

Materiały i metody Materiały, które służą weryfikacji postawionego celu stanowiły:

literaturę oraz dokumentację krajową i zagraniczną związaną z gospodarowaniem odpadami,

32

regulacje prawne dotyczące gospodarki odpadami obowiązujące w Unii Europejskiej,

regulacje narodowe oraz lokalne wszystkich analizowanych krajów, plany i strategie

gospodarki odpadami na poszczególnych szczeblach administracji, ponadto dane dotyczące

ekonomicznych korzyści wynikających z wdrożenia analizowanych rozwiązań. Materiały

wewnętrzne przedsiębiorstw prowadzących zarządzanie gospodarką odpadami oraz lokalne

regulacje prawne z poszczególnych krajów zostały zebrane podczas wizyt studyjnych

umożliwiających bezpośrednie konsultacje oraz zdobycie informacji „u źródeł”. Zasadniczą

metodą badawczą była analiza porównawcza aspektów ekologicznych i społecznych

zintegrowanych elementów gospodarki odpadami funkcjonujących w miastach partnerskich.

Do najważniejszych elementów należą: systemy zbiórki odpadów, transport, metody ich

odzyskiwania i unieszkodliwiania oraz mechanizmy prawno-organizacyjne (regulacje prawne

oraz działania prewencyjne i edukacyjne). Szczegółowej analizie

zostaną poddane działania

Zakładów Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych, będące ważnym ogniwem systemów

gospodarki odpadami. Celem analizy jest opracowanie finansowe i ekonomiczne studium

przypadku projektów dotyczących możliwości zredukowania wysokoenergetycznej frakcji

odpadów pochodzących od mieszkańców Kalisza, która obecnie jest unieszkodliwiania

poprzez składowanie. Projekty inwestycyjne dotyczące rozwiązania problemów odpadów

posortowniczych poddane zostaną analizie kosztów oraz korzyści, która umożliwi ocenę ich

opłacalności dla przedsiębiorstwa oraz społeczeństwa.

Wyniki i wnioski

W wyniku prowadzonych badań stwierdzono, że główne regulacje prawne oraz systemy

gospodarki odpadami w miastach partnerskich są podobne i zgodne z zasadami prawa

wspólnotowego Unii Europejskiej, jednakże na szczeblu lokalnym występują różnice, co

implikuje przedstawienie różnorodnych możliwości rozwiązań i ulepszeń dla polskiego

systemu gospodarki odpadami

. Decydujący wpływ na wysoki poziom analizowanych

systemów gospodarki odpadami mają następujące elementy: gminne władztwo nad odpadami,

opłata odpadowa, wysoka świadomość ekologiczna mieszkańców dzięki prowadzeniu na

szeroką skalę edukacji ekologicznej przez samorządy, szczegółowa segregacja odpadów oraz

egzekwowanie hierarchii postępowania z odpadami zgodnie z Dyrektywą Ramową

o odpadach 2008/98/WE (Dz. Urz. UE L/312/3 z dnia 22.11.2008). Proponowane rozwiązania

analizowanego problemu zagospodarowania wysoko energetycznej frakcji posortownicznej

dotyczą możliwości wykorzystania jej do produkcji paliw alternatywnych (RDF) lub

termicznego unieszkodliwiania, co wpłynie na efektywne korzystanie z zasobów naturalnych,

które jest kluczowe dla zapewnienia zrównoważonego rozwoju Europy.

WALIDACJA METODY ANALITYCZNEJ W ZAPEWNIANIU

BEZPIECZEŃSTWA ZDROWOTNEGO ŻYWNOŚCI

LESZEK MATUSZAK

Katedra Chemii Ogólnej

Opiekun naukowy: dr hab. Alicja Maleszka, prof. nadzw. UEP

[e-mail]

Bezpieczeństwo zdrowotne żywności jest jednym z największych wyzwań, z jakim muszą

zmierzyć się producenci i konsumenci. Chociaż wydawać się może, że dba się

o bezpieczeństwo jak nigdy wcześniej, to konsument stwierdza, że jakość żywności się

pogarsza [3]. Dane statystyczne zdają się potwierdzać tą tezę - miliony ludzi w krajach OECD

rokrocznie poważnie chorują z powodu zanieczyszczeń żywności [1]. Wczesne wykrywanie

zagrożeń i zapobieganie im pozwala uniknąć zarówno kosztów zwrotów, utraty

wiarygodności, ewentualnych odszkodowań [2], jak i kosztów, których nie da się wyrazić

jakościowo, jak na przykład ludzkie zdrowie czy życie.

Celem

pracy

jest

walidacja

metody

analitycznej

oznaczania metali ciężkich

w produktach spożywczych oraz ukazanie problemów związanych z określaniem budżetu

niepewności oraz jego składników. Materiałem badawczym jest herbata – czarna chińska,

zielona chińska, czarna indyjska i granulowana (chińska czarna). Oprócz samej walidacji

ukazane zostaną także najważniejsze problemy związane z walidacją, które występują

w laboratoriach akredytowanych.

W trakcie walidacji określono sposób przygotowania próbki, optymalną metodę pomiaru oraz

błędy (niepewność) z nią związane. Ograniczeniem jest dostępna aparatura badawcza,

ponieważ należy wziąć pod uwagę niską czułość urządzeń. Dlatego pierwszym krokiem jest

wybór metody przygotowania próbki - pod uwagę należy wziąć mineralizację na mokro,

mineralizację w mikrofalach oraz spopielenie próbki i zastosowanie dwóch wyżej

wymienionych metod. Pozwoli to uzyskać wyższe stężenia materiału badawczego w analicie,

co przekłada się na wyższą precyzję uzyskiwanych wyników. Następnym etapem są właściwe

pomiary na spektrometrze. Podczas oznaczeń określi się progi wykrywalności, błędy

pomiarowe – każde w zależności od użytej metody przygotowania próbek i metody

oznaczania. Dzięki walidacji metody możliwa będzie także akredytacja laboratorium,

a następnie komercyjne stosowanie metody. Jednocześnie ukazana zostanie istotność

identyfikacji wszystkich składników wchodzących do budżetu niepewności złożonej –

34

pominięcie jednego istotnego czynnika może decydować o niewłaściwym wyniku pomiaru,

co może skutkować błędną decyzją o zostawieniu/wycofaniu towaru na rynku. Skutkiem tego

mogą być znaczne straty finansowe lub narażenie zdrowia konsumenta poprzez jego

ekspozycję na żywność potencjalnie niebezpieczną.

Oprócz badań laboratoryjnych przeprowadzono także badania ankietowe w laboratoriach

akredytowanych oznaczających metale ciężkie i zajmujących się badaniem żywności i wody.

Pytania dotyczyły między innymi problemów związanych z walidacją metody, określaniem

niepewności oraz z dryftem instrumentu.

Obecnie przeprowadzono już wszystkie badania laboratoryjne, badanie ankietowe. Dokonano

także analizy ankiet. Pełna analiza wyników badań laboratoryjnych zbliża się ku końcowi.

Stan postępu prac można ocenić na bardzo zaawansowany – planowany termin ukończenia

pracy to sierpień/wrzesień 2011.

Literatura

[1]

Rocourt, J., Moy, G., Vierk, K., Schlundt, J.: The Present State of Foodborne Disease in OECD

Countries. Food Safety Department, WHO, Geneva, 2003

[2]

Seokjin K., Behnam N.: The dynamics of quality costs in continuous improvement. International Journal

of Quality & Reliability Management, 2008, 25 (8), 842-859

[3]

Trienekens J. , Zuurbier P.: Quality and safety standards in the food industry, developments and

challenges. International Journal of Production Economics, 2008, 113, 107-122

KOMUNIKACJA MARKETINGOWA ORGANIZACJI SPORTOWEJ

Z JEJ INTERESARIUSZAMI

SZYMON MICHALAK

Katedra Marketingu Produktu

Opiekun naukowy: prof. dr hab. Bogdan Sojkin, prof. zw. UEP

[e-mail]

Jednym z najważniejszych elementów działalności rynkowej każdej organizacji jest

komunikacja marketingowa z jej interesariuszami. Proces ten prowadzić powinien między

innymi do wzbudzenia zainteresowania oferowanym produktem lub/i usługą, budowania

pozytywnych i trwałych relacji z otoczeniem, wzrostu lojalności wśród odbiorców, czy też

wykreowania pozytywnego wizerunku organizacji, co w połączeniu z pozostałymi

instrumentami marketingu powinno się przekładać przede wszystkim na utrzymanie obecnych

i przyciągnięcie nowych interesariuszy danej organizacji sportowej, przyczyniając się do jej

rozwoju [1]. Spektrum interesariuszy organizacji działających na rynku sportowym jest

niezwykle szerokie. Podyktowane jest to faktem obecności klubów czy związków sportowych

zarówno na rynku B2C jak i B2B [2].

Szczególnie interesującym obszarem badawczym jest komunikacja rynkowa organizacji

sportowej z jej klientami indywidualnymi – kibicami i powstające w rezultacie wzajemne

relacje. Proces komunikacji na rynku sportowym w Polsce jest niestety daleki

od ideału (nierzadko powstają na przykład konflikty na linii kibice – klub, kibice – związek

sportowy). Istnieje więc pilna potrzeba zidentyfikowania przyczyn tego niekorzystnego stanu

rzeczy, które swoje źródło mogą mieć nie tylko w niewłaściwym wykorzystywaniu kanałów

komunikacji marketingowej, ale także w sferze socjologicznej i psychologicznej relacji

organizacji sportowych i ich interesariuszy. Dalszym etapem będzie zaproponowanie nowych

rozwiązań, jakie mogłyby zostać wprowadzone przez organizacje w celu zoptymalizowania

omawianego procesu pod kątem kibiców. Wskazane zostaną możliwości wykorzystania

poszczególnych kanałów komunikacji, ze szczególnym uwzględnieniem dynamicznie

rozwijających się serwisów społecznościowych.

Z uwagi na wybrany obszar badawczy, rozprawa będzie mieć charakter interdyscyplinarny –

łączyć będzie ona wiedzę z zakresu zarządzania, socjologii i psychologii.

36

Należy mieć nadzieję, że wynikające z niej wnioski posłużą do poprawy relacji pomiędzy

organizacjami sportowymi a ich kibicami, a co za tym idzie przyczynią się do rozwoju

polskiego sportu.

W ramach przygotowań do jej napisania, został przygotowany artykuł „Wykorzystanie

Internetu w komunikacji organizacji sportowej z interesariuszami na rynku sportowym”,

który zostanie opublikowany w Zeszycie Naukowym, który ma zostać wydany jako

podsumowanie Konferencji Naukowej „Zarządzanie polskim sportem w gospodarce

rynkowej” współorganizowanej przez Katedrę Marketingu Produktu.

Ponadto w Katedrze Marketingu Produktu jest przygotowywany grant naukowy, który

zostanie złożony w Narodowym Centrum Sportu. Obecnie prowadzone są intensywne studia

literaturowe obejmujące źródła wtórne krajowe i zagraniczne.

Literatura:

[1]

Blythe J.: Komunikacja marketingowa. Wyd. PWE, Warszawa 2002

[2]

Sznajder A.: Marketing sportu. Wyd. PWE, Warszawa 2008

WŁAŚCIWOŚCI UŻYTKOWE NOWYCH SURFAKTANTÓW

Z UGRUPOWANIEM CUKROWYM

KATARZYNA MICHOCKA

Katedra Technologii i Ochrony Środowiska

Opiekun naukowy: prof. dr hab. inż. Ryszard Zieliński, prof. zw. UEP

[e-mail]

Wstęp

Surfaktanty (inaczej związki powierzchniowo-czynne) są to substancje o specyficznej

budowie chemicznej. Ich cząsteczki zbudowane są z dwóch części o odmiennym

powinowactwie do wody: części hydrofilowej i hydrofobowej. W strukturze cząsteczki

surfaktantu oprócz grup hydrofobowych i hydrofilowych występować mogą ugrupowania

spełniające charakter łączników pomiędzy poszczególnymi elementami strukturalnymi

cząsteczki. Taką rolę w strukturze surfaktantów może spełniać np. grupa amidowa, estrowa,

sulfonowa itd. Dzięki swojej specyficznej budowie związków powierzchniowo-czynnych ich

wodne roztwory wykazują aktywność powierzchniową. Przejawia się ona obserwowaną

doświadczalnie zdolnością surfaktantów do ulegania adsorpcji na granicy faz.

Surfaktanty cukrowe są jedną z grup niejonowych związków powierzchniowo- czynnych,

które w swojej budowie posiadają część hydrofilową pochodzącą od węglowodanu oraz część

hydrofobową, jaką stanowi łańcuch alkilowy. Ponadto grupy hydrofilowe mogą składać się

z jednej, dwu lub więcej jednostek cukru (np. sacharoza, laktoza), natomiast część

hydrofobowa z jednego lub kilku łańcuchów alkilowych. Ugrupowanie cukrowe jest układem

naturalnie występującym w przyrodzie. Dlatego surfaktanty cukrowe, które wykazują dobre

właściwości powierzchniowo - czynne charakteryzują się zwykle również dużą łatwością

ulegania procesom biodegradacji w środowisku naturalnym, a ponadto zwykle są

nietoksyczne.

Te potencjalne właściwości surfaktantów cukrowych przyczyniają się do ciągłego

prowadzenia intensywnych badań zarówno syntetycznych jak i aplikacyjnych, dzięki temu

związki te będą coraz częściej stosowane w nie tylko w produktach handlowych, ale także

powszechnie stosowane razem z innymi środkami powierzchniowo czynnymi. Dotychczas

znane grupy surfaktantów opartych na bazie surowców naturalnych, a zwłaszcza cukrów, są

38

stosowane głównie jako substancje czynne w wyrobach przemysłu spożywczego,

farmaceutycznego i kosmetycznego.

Cel pracy

Praca doktorska realizowana jest w celu otrzymania nowych grup surfaktantów zawierających

w swojej strukturze ugrupowania cukrowe. Dzięki wprowadzeniu do struktury węglowodanu

podstawnika zawierającego łańcuch alkilowy z atomem azotu oraz resztę sulfonową

surfaktanty te są solami wewnętrznymi, których charakter zmienia się wraz ze zmianą pH

roztworów. Przypuszcza się, że związki te powinny charakteryzować się znacznie lepszymi

właściwościami powierzchniowymi, powinny wykazywać łagodne działanie, nie powodować

podrażnień i alergii skórnych. Użyte substraty do otrzymania tych surfaktantów to cukier

prosty (glukoza) oraz dwucukier (laktoza). Obecność reszt cukrowych zwiększy także

hydrofilowość tych związków i wynikającą z tego lepszą rozpuszczalność w wodzie.

Potencjalne możliwości zastosowania tych nowych surfaktantów obejmują produkty łagodnie

działające na skórę, np. szampony, żele pod prysznic, płyny do mycia naczyń, płyny do

higieny intymnej, produkty do pielęgnacji niemowląt i dzieci. Jednocześnie obecność reszty

cukrowej powinna zwiększyć biodegradowalność tych surfaktantów.

Literatura

[1]

Cosima Stubenrauch: Sugar surfactants – aggregation, interfacial and adsorption phenomena. Current

Opinion in Colloid & Interface Science, 2001, 6, 160-170.

[2]

Kołodziejczyk A.: Naturalne związki organiczne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2003.

[3]

Zieliński R.: Surfaktanty. Budowa, właściwości, zastosowania, Wydawnictwo Uniwersytetu

Ekonomicznego w Poznaniu, Poznań 2009.

[4]

Szymanowski J.: Związki powierzchniowoczynne na bazie węglowodanów. Pollena, Tłuszcze, Środki

Piorące, Kosmetyki, 1974, 18, 1.

[5]

Ropuszyński S., Niektóre aspekty produkcji środków powierzchniowoczynnych na bazie surowców

roślinnych. Pollena, Tłuszcze, Środki Piorące, Kosmetyki, 1974, 18, 12.

JAKOŚĆ USŁUG MEDYCZNYCH W GABINETACH

POSIADAJĄCYCH SYSTEM ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ -

ZASADNOŚĆ WDRAŻANIA I CERTYFIKACJI

KATARZYNA MILEJCZAK

Katedra Handlu Międzynarodowego

Opiekun naukowy: prof.dr hab. Henryk Mruk, prof. zw. UEP

[e-mail]

Wstęp

Usługi medyczne są specyficzną i bardzo ważną dziedziną działalności. Odpowiednia jakość

tych usług jest szczególnie istotna, gdyż od niej zależy zadowolenie i satysfakcja klienta oraz

zdrowie i życie człowieka. Jakość jest pojęciem złożonym, rozmaicie interpretowanym przez

inżynierów, ekonomistów, towaroznawców, prawników. Jakość opieki zdrowotnej wg WHO

to stopień, do jakiego usługi zdrowotne obejmujące jednostki i populacje zwiększają

prawdopodobieństwo osiągnięcia oczekiwań w zakresie efektów leczenia oraz wykazują

zgodność z aktualną i profesjonalną wiedzą. System zarządzania jakością w gabinetach

medycznych w znacznym stopniu wpływa na zwiększenie jakości obsługi pacjenta, między

innymi dzięki: uporządkowaniu postępowania wg ustalonych zasad, procedur, instrukcji;

pilnowaniu obowiązkowych/okresowych przeglądów sprzętu medycznego; przestrzeganiu

przepisów prawa; szkoleniu i podnoszeniu kwalifikacji personelu; badaniu satysfakcji

pacjentów, kooperantów oraz pracowników a przede wszystkim wykrywaniu niezgodności

i doskonaleniu systemu czyli procesu leczenia/opieki/pielęgnacji/rehabilitacji/obsługi pacjenta

– głównego klienta.

Cel badań

Celem pracy jest zbadanie wpływu wdrożenia systemów zarządzania na jakość usług

medycznych w gabinetach medycznych.

Problem badawczy pracy skupia się na wyodrębnieniu czynników skutecznego wdrażania

zasad zarządzania jakością. W pracy zostanie pokazane jak ważne jest podejście

kompleksowe do problemu jakości w ochronie zdrowia.

Materiały i metody

Badanie zostanie przeprowadzone za pomocą kwestionariusza ankiety servqual, skierowanej

do pacjentów wybranych gabinetów medycznych: tych, które posiadają wdrożony system

40

zarządzania jakością wg PN-EN ISO 9001:2009 oraz tych, które go nie posiadają; na terenie

miasta Poznania i mniejszych miast sąsiadujących. Uzyskane w ten sposób informacje

pozwolą odpowiedzieć na pytania: jaki jest wpływ systemów zarządzania jakością na jakość

usług medycznych, zadowolenie pacjentów, satysfakcję pracowników?

Wnioski

W obecnej chwili przeprowadzana jest ankieta w wybranych gabinetach medycznych. Zostały

napisane dwa rozdziały teoretyczne pracy.

Literatura

[1]

Sigma J., Thompson R., Koronacki J., Nieckuła J.: Techniki zarządzania jakością od Shewharta do

metody six sigma. Akademicka Oficyna Wydawnicza Exit Warszawa 2005

[2]

Norma PN-EN ISO 9001:2009

[3]

Norma PN-EN ISO 9001:2001

[4]

Norma PN-EN ISO 9004:2001

[5]

Borucki W., Urbaniak M., Zdefiniować jakość, Problemy jakości

[6]

Bizon – Górecka J., Menedżer jakości w nowocześnie zarządzanym przedsiębiorstwie, Bydgoszcz 2002

[7]

Zeller P., Kapała W., Miejsce klienta w procesie oceny jakości usług medycznych, Problemy jakości

2004

[8]

Dobska M., Dobski P., TQM zarządzanie przez jakoś w zakładach opieki zdrowotnej, Poznań

[9]

Łańcucki, J., Podstawy kompleksowego zarzadzania jakością TQM

[10] Brilman J., Nowoczesne koncepcje i metody zarządzania, PWE, Warszawa 2002

WPŁYW STRUKTURY GOSPODARCZEJ I ENERGETYCZNEJ NA

EMISJE GAZÓW CIEPLARNIANYCH W POLSCE

JAN MIZGAJSKI

Katedra Koniunktury Gospodarczej

Opiekun naukowy: prof. Ryszard Barczyk, prof. zw. UEP

[e-mail]

Wstęp

W roku 2008 Parlament Europejski przyjął cele dotyczące redukcji emisji gazów

cieplarnianych w Unii Europejskiej (UE) wahające się w przedziale 20-30% do 2020 roku

względem roku 1990. Tymczasem poszczególne gospodarki UE dysponują różnym

technicznym potencjałem redukcji emisji wynikającym zarówno z ich struktury energetycznej

jak i gospodarczej. Szczególnie trudną sytuację w tym względzie mają te kraje, w których

znaczna część energii pozyskiwana jest z paliw wysokoemisyjnych (np. z węgla) oraz

w których duże znaczenie odgrywają tzw. sektory energochłonne (jak np. energetyka,

hutnictwo, przemysł chemiczny). Do tych krajów zalicza się m.in. Polskę. Wobec tego istotne

jest zbadanie wpływu struktury energetyczno-gospodarczej na emisje gazów cieplarnianych

uwalnianych w Polsce.

Cel badań

Celem przeprowadzanych badań jest zbadanie wpływu zmian w strukturze energetycznej

i gospodarczej Polski na wielkość emisji CO

2

, CH

4

, N

2

O, pochodzących z procesów spalania

paliw w latach 1995-2008.

Materiały i metody

Praca opiera się na wykorzystaniu metodyki modelowania input-output, która umożliwia

uchwycenie relacji ekonomiczno-środowiskowych zachodzących podczas procesów

wytwórczych. Punktem wyjścia do prowadzonych badań jest klasyczny model przepływów

międzygałęziowych Leontiefa [1]. Dzięki rozwojowi tej metody oraz systemu statystyki

narodowej możliwe jest oszacowanie emisji generowanych przez poszczególne sektory

gospodarki oraz określenie związków przyczynowo-skutkowych zachodzących między

popytem, podażą a emisjami. Materiał badawczy stanowią pozyskane dane z GUS,

EUROSTAT oraz Agencji Rynku Energi (ARE) dotyczące przepływów międzygałęziowych

dla Polski w latach 1995-2006, a także odpowiadające temu okresowi tabele bilansów

42

paliwowo-energetycznych. Dane dotyczące wskaźników emisyjnych dla poszczególnych

paliw pochodzą z opracowań Międzynarodowego Panelu ds. Zmian Klimatu (IPCC).

Do tej pory w Polsce przeprowadzonych zostało niewiele podobnych badań. Spośród nich na

wzgląd zasługuje monografia M. Plicha [2], która w kompleksowy sposób wyjaśnia budowę

i możliwości wykorzystania modeli ekonomiczno-ekologicznych. Interesująca jest także

metoda modelowania wodochłonności gospodarki zaproponowana przez I. Godyń [3].

Z kolei, w literaturze światowej podejście input-output cieszy się od lat coraz większą

popularnością. Ostatnio, tego typu podejście stosuje się najczęściej do badań ekonomicznych

aspektów emisji gazów cieplarnianych, co przypuszczalnie wynika z rosnącego

zainteresowania problemem zmian klimatu i polityki klimatycznej. Azja, jest tym regionem,

w którym podobnych analiz przeprowadza się najwięcej. Najnowsze opracowania dotyczą

Chiny [4], Korei [5] i Indii [6]. W Europie także można znaleźć ciekawe przykłady dla tego

rodzaju badań, jak choćby analiza emisji gospodarki hiszpańskiej [7], czy greckiej [8].

Najbliższe zamierzenia

Najbliższym zamierzeniem dotyczącym przygotowania pracy jest opracowanie oraz walidacja

ogólnego modelu input-output uchwycającego zmiany emisji w reakcji na zmiany struktury

energetyczno-gospodrczej w danym regionie.

Literatura

[1]

Chen G.Q. and Zhang B.: Greenhouse gas emissions in China 2007: Inventory and input–output analysis.

Energy Policy, 2010, 38 (10), 6180-6193.

[2]

Chung W.-S., Tohno S., and Shim S.Y.: An estimation of energy and GHG emission intensity caused by

energy consumption in Korea: An energy IO approach. Applied Energy, 2009, 86 (10), 1902-1914.

[3]

Mavrotas G., Hontou V., Diakoulaki D.: Decomposition analysis of CO2 emissions from the Greek

manufacturing sector. Global Nest, 2000, 2 (1), 119-127.

[4]

Godyń, I.: Metodyka sporządzania analiz ekonomicznych wykorzystywanych w zarządzaniu zasobami

wodnymi, Praca doktorska powstała w Instytucie Inżynierii i Gospodarki Wodnej, Politechnika

Krakowska, Kraków 2007.

[5]

Leontief W.W.: The structure of American economy, 1919-1929: an empiriaal application of equilibrium

analysis, Harvard University Press, Cambridge 1941.

[6]

Llop M.: Economic structure and pollution intensity within the environmental input–output framework.

Energy Policy, 2007. 35(6), 3410-3417.

[7]

Parikh J.: CO2 emissions structure of Indian economy. Energy, 2009, 34 (8), 1024-1031.

[8]

Plich M.: Budowa i zastosowanie wielosektorowych modeli ekonomiczno-ekologicznych. Wyd.

Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2002.

WPŁYW CZYNNIKÓW KULTUROWYCH WYSTĘPUJĄCYCH

W RÓŻNYCH REGIONACH GEOGRAFICZNYCH ŚWIATA ORAZ

STRUKTURALNYCH NA SPOSÓB ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ

W PRZEDSIĘBIORSTWACH PRODUKCYJNYCH

GRZEGORZ MUDROW

Katedra Chemii Produktów Naturalnych

Opiekun naukowy: prof. dr hab. Jan Jasiczak, prof. zw. UEP

[e-mail]

W dobie postępującej globalizacji na świecie przedsiębiorstwa, chcące rozwijać swoją

działalność, otwierają się na współpracę z kontrahentami z różnych rejonów świata. Taka

aktywność przynosi wiele korzyści, ale niestety również trudności w funkcjonowaniu

przedsiębiorstwa, znajduje ona swoje odbicie w systemie zarządzania jakością oraz

zapewnieniu odpowiedniego poziomu jakości produktów. Jednym z najistotniejszych

czynników są różnice kulturowe. Powodują one głębokie różnice na poziomie ludzi,

jednostek i organizacji. Systematyczną i szczegółową klasyfikację kultur z odpowiednim

zastosowaniem w gospodarce przedstawiają Iris Warner i Linda Beamer, które doszły do

wniosku, iż osoby działające biznesie międzynarodowym powinny przede wszystkim poznać

fundamentalne zasady rządzące daną kulturą a sobie obcą, z którą mają do czynienia na polu

profesjonalnym [2]. Niezrozumienie różnic kulturowych prowadzi do konfliktów

i nieporozumień. Dodatkowym aspektem, który wpływa na szeroko pojętą jakość produkcji,

jest struktura współpracy między organizacjami działającymi w różnych rejonach świata.

Najnowszym trendem zauważalnym na rynku największych światowych producentów jest

tworzenie firm typu joint venture między organizacjami, które działają w tym samym

sektorze rynkowym. Przykładem jest organizacja Royal Philips Electronics, która jest

jednocześnie przedmiotem badania w sektorze consumer lifestyle – produkcja płaskich

telewizorów. Jeszcze w 2011 roku powstanie nowa firma, która stworzona z udziałów firmy

Philips oraz TPV Technology Limited przejmie działalność Philips w zakresie projektowania

oraz produkcji telewizorów. Oczywiście różnice kulturowe stają się kluczowym wyzwaniem

na drodze nowej firmy, ponieważ Philips jest organizacją europejską, podczas gdy TPV jest

koncernem chińskim. Kolejnym wyzwaniem stojącym przed korporacją transnarodową jest

pojęcie outsourcingu, które jest szeroko rozpowszechnione wśród masowych producentów.

Korporacja transnarodowa, zlecając produkcje rodzimych produktów zewnętrznym firmom

44

produkcyjnym, musi skoncentrować się na stworzeniu odpowiedniego systemu akceptacji

oraz kontroli producenta oraz jego dostawców celem zapewnienia odpowiedniej jakości

rodzimych produktów na rynku. Determinowany model biznesowy określający zakres

współpracy między producentem, dostawcami oraz korporacją może wpływać pozytywnie lub

negatywnie na zakres oraz sposób współpracy kooperantów, co może znaleźć swoje

odniesienie w finalnej jakości produktu. Niezależnie od różnic kulturowych, ilości dostawców

oraz modelu biznesowego końcowy produkt musi spełniać wymogi jakościowe, które są takie

same dla każdego producenta, niezależnie od regionu świata, w którym dany wytwórca

funkcjonuje.

Głównym celem badania jest identyfikacja różnic w zarządzaniu jakością wynikającą

z rozbieżności kulturowych danego kraju oraz określenie wpływu naleciałości kulturowych

danego regionu na proces decyzyjny w organizacji. Skoro pojęcie kultury w organizacji

często określane jest, jako zbiorowe zaprogramowanie umysłu, które odróżnia członków

jednej organizacji od drugiej [1] to, moim zadaniem, będzie zidentyfikowanie klucza do

oprogramowania oraz wypracowania narzędzia, które będzie pozwalało określić wstępne

ryzyko, które występuje przy współpracy organizacji pochodzących z różnych rejonów

świata.

W trakcie badania zostanie przeprowadzony wywiad bezpośredni przy użyciu

kwestionariusza ankietowego. Jako jednostka badawcza zostali określeni przedstawiciele oraz

pracownicy działów jakości przedsiębiorstw będących dostawcami dla firmy Philips bądź

pracujących w korporacji Philips zlokalizowanych na terenie krajów: Chiny, Singapur,

Polska, Węgry, Belgia, Rosja, Holandia.

Literatura

[1]

Hofstede G.: Kultury i Organizacje, Wyd. PWE, Warszawa 2000

[2]

Murdoch A.: Współpraca z cudzoziemcami w firmie, Wyd. Poltext, Warszawa 1999

OCENA WPŁYWU ZABIEGÓW TECHNOLOGICZNYCH

STOSOWANYCH PODCZAS PRODUKCJI PRZETWORÓW

POMIDOROWYCH NA ZAWARTOŚĆ WYBRANYCH SUBSTANCJI

BIOLOGICZNIE AKTYWNYCH

ROBERT OWCZARZAK

Katedra Technologii Żywienia Człowieka

Opiekun naukowy: dr hab. Danuta Górecka, prof. nadzw. UP w Poznaniu

[e-mail]

Wstęp

W ostatnich latach jakość produktów spożywczych związana z ich składem chemicznym

nabiera coraz większego znaczenia. Od wieków dążono do stosowania w żywności

określonych dodatków wpływających pozytywnie na stan zdrowia człowieka. Produkty

spożywcze zawierają w swoim składzie substancje odżywcze oraz nieodżywcze

o właściwościach prozdrowotnych oraz leczniczych. Żywność o udowodnionym korzystnym

wpływie na organizm człowieka, ponad efekt odżywczy nosi nazwę żywności funkcjonalnej.

Do tej kategorii żywności można zaliczyć przetwory pomidorowe, bowiem zawierają

w swoim składzie znaczne ilości substancji biologicznie aktywnych. Jedną z nich jest likopen,

który jest przeciwutleniaczem chroniącym organizm przed takimi chorobami jak: rak piersi,

trzustki, prostaty, jamy ustnej, zawał serca, czy przed chorobami neurologicznymi. Jego ilość

w przetworach pomidorowych wzrasta w efekcie prowadzonych zabiegów technologicznych.

Podczas przetwarzania pomidorów powstają produkty odpadowe tzw. wytłoki pomidorowe,

będące bogatym źródłem błonnika pokarmowego, substancji wykazującej wielokierunkowe

pozytywne oddziaływanie na organizm człowieka.

Cel badań

Określenie zawartości likopenu, ß-karotenu, witaminy C i błonnika pokarmowego

w pomidorach, koncentracie pomidorowym i wytłokach pomidorowych uzyskanych

w różnych okresach kampanii produkcyjnej i z różnych odmian pomidorów, a także w trakcie

przechowywania gotowych wyrobów.

Materiały

1.

surowiec – pomidory przeznaczone do produkcji

2.

koncentrat pomidorowy pobrany w trakcie procesu produkcyjnego z końcowego etapu

procesu produkcyjnego

46

3.

młóto pomidorowe pobrane podczas trwania pełnej kampanii przerobowej.

Metody

1.

Ustalenie czynników wpływających na zawartość wybranych substancji biologicznie

aktywnych: stopień rozdrobnienia, temperatura przetwarzania, ciśnienie, warunki

przechowywania.

2.

Określenie zawartości likopenu, ß-karotenu, witaminy C, błonnika pokarmowego i jego

frakcji.

3.

Określenie aktywności przeciwutleniającej przetworów pomidorowych i wytłoków

pomidorowych.

Wyniki

Przeprowadzone badania wykazały różnice w zawartości likopenu w pomidorach i jego

przetworach. Zawartość likopenu w poszczególnych próbach koncentratu pomidorowego

wahała się od 53,52 mg do 61,21 mg/100 g produktu, podczas gdy w wytłokach

pomidorowych i pomidorach suszonych zawartość tej substancji wynosiła, odpowiednio od

17,37 do 22,62 mg/100g produktu i od 70,1 do 118,1 mg/100 g produktu.

Wnioski

Wybrane do badań przetwory pomidorowe i wytłoki pomidorowe są stosunkowo bogatym

źródłem substancji biologicznie aktywnej – likopenu, co sugeruje na możliwość ich

wykorzystania jako dodatku do żywności.

W chwili obecnej praca jest w początkowej fazie jej realizacji. Zostały zabezpieczone próbki

do badań, określono zawartość likopenu i błonnika pokarmowego (częściowo). Najbliższe

zamierzenia autora to zbadanie pozostałych składników biologicznie aktywnych

przewidzianych w pracy oraz modyfikacja parametrów procesu technologicznego.

POTENCJALNE CZYNNIKI ROZWOJU BIOGAZOWNI

ROLNICZYCH W WIELKOPOLSCE

MAGDALENA PAPAJEWSKA

Katedra Ekologii Produktu

Opiekun naukowy: prof. dr hab. Zenon Foltynowicz, prof.zw.UEP

[e-mail]

Wstęp

Ze względu na duże możliwości zagospodarowania odpadów, oraz możliwość produkcji

energii elektrycznej i cieplnej, biogazownie rolnicze są dobrą alternatywą dla innego rodzaju

instalacji OZE. Uruchomienie biogazowni spowoduje dostosowanie się do wymagań UE

w sprawie 15% udziału energii odnawialnej w całkowitej produkcji energii w Polsce [1].

Według założeń Programu: Innowacyjna Energetyka. Rolnictwo Energetyczne do roku 2020

w Polsce ma powstać około 2 tys. instalacji biogazowych (w tym instalacje na składowiskach

odpadów i oczyszczalniach ścieków), a w samej Wielkopolsce około 200 biogazowni

rolniczych [2]. Niestety, do tej pory, w Wielkopolsce, uruchomiono jedną instalację

biogazową. Przyczyną takiej sytuacji mogą być realne trudności napotykane już w trakcie

projektowania instalacji.

Cel badań

Głównym celem badawczym jest określenie uwarunkowań społeczno – ekonomicznych, które

muszą zostać spełnione, aby uruchamianie biogazowni rolniczych o mocy powyżej 1 MW,

w Wielkopolsce, było możliwe i opłacalne.

Materiały i metody

Przede wszystkim zastosowano wtórne metody badań polegające na analizie dostępnych

źródeł literaturowych. Ponadto w fazie realizacji jest przygotowywanie kwestionariusza

w celu przeprowadzenia wywiadu z wielkopolskimi gminami. Ma to na celu uzyskanie

odpowiedzi na pytania dotyczące możliwych konfliktów społecznych występujących podczas

uzyskiwania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach oraz działań gminy na rzecz

rozwoju biogazowni rolniczych.

Badania literaturowe

W Polsce do tej pory uruchomiono jedynie 11 biogazowni rolniczych (Tablea 1). Z czego

tylko jedną w województwie wielkopolskim. Przyczyną takiej sytuacji mogą być realne

trudności napotykane już w trakcie projektowania instalacji. Przede wszystkim jest to opór

48

społeczny wynikający z niedostatecznej wiedzy na temat biogazowni, powielanie mitów na

temat tego typu instalacji, słabe rozpoznanie tematu wśród lokalnych władz gminnych

skutkujące obawami i wydłużeniem procedur administracyjnych lub odmową wydania

decyzji na budowę biogazowni, brak odpowiednich przepisów prawnych ułatwiających

budowę instalacji typu OZE [4], oraz krótkowzroczne postępowanie wielu firm skutkujące

brakiem zaufania do inwestorów. Ponadto na rozwój i opłacalność biogazowni rolniczych

wpływ mają bezpośrednie czynniki, takie jak możliwość dostarczenia substratu do

biogazowni o odpowiedniej ilości i jakości, sposób zagospodarowania biogazu – możliwość

efektywnego wykorzystania powstającego ciepła i energii elektrycznej, lokalizacja instalacji

biogazowych, oraz możliwość podłączenia do sieci energetycznej,

Tabela 1. Biogazownie rolnicze w Polsce

Lp.

Lokalizacja biogazowni

Moc [MW]

Województwo

1.

Biogazownia w Grzmiącej

1,6

Zachodnio-pomorskie

2.

Biogazownia w Kalsku

1,9

Zachodnio-pomorskie

3.

Biogazownia w Kostkowicach

0,6

śląskie

4.

Biogazownia w Liszkowie

2,1

Kujawsko-pomorskie

5.

Biogazownia w Nacławiu

0,7

Zachodnio-pomorskie

6.

Biogazownia w Niedoradzu

0,3

lubuskie

7.

Biogazownia w Pawłówku

0,7

Kujawsko-pomorskie

8.

Biogazownia w Płaszczycy

0,6

pomorskie

9.

Biogazownia w Skrzatuszu

0,53

wielkopolskie

10.

Biogazownia w Świelinie

0,7

Zachodnio-pomorskie

11.

Biogazownia w Uniechówku

1,0

pomorskie

Opracowanie. własne na podstawie [3]

Najbliższe zamierzenia

W najbliższym czasie planuje się wysłanie kwestionariuszy do gmin wielkopolskich

i przeprowadzenie wywiadu na temat planowanych inwestycji związanych z budową

biogazowni rolniczych, czynników wpływających na ich rozwój oraz rodzajów wsparcia dla

inwestorów.

Literatura

[1]

Ministerstwo Środowiska, Kierunki rozwoju biogazowni rolniczych w Polsce w latach 2010-2020,

Warszawa 2010

[2]

Ministerstwo Gospodarki, Program Innowacyjna Energetyka. Rolnictwo Energetyczne, Warszawa 2010

[3]

http://www.arr.gov.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=65&Itemid=71,

stan

na

11.04.2011 r.

[4]

IEO, Przewodnik dla inwestorów zainteresowanych budową biogazowni rolniczych, Warszawa 2011

WYKORZYSTANIE SPEKTROSKOPII W BLISKIEJ PODCZERWIENI

DO KLASYFIKACJI I OCENY JAKOŚCI

ROŚLINNYCH OLEJÓW JADALNYCH

ALINA RADZIO

Katedra Chemii Ogólnej

Opiekun naukowy: prof. dr hab. Romuald Zalewski, prof. zw.UEP

[e-mail]

Wstęp

Tłuszcze stanowią jeden z głównych składników pożywienia człowieka. Zgodnie

z zaleceniami Instytutu Żywności i Żywienia tłuszcze powinny zaspakajać do 30% dziennego

zapotrzebowania na energię. W Polsce spożycie tłuszczów kształtuje się na zbyt wysokim

poziomie. Dieta Polaków dodatkowo bogata jest w tłuszcze pochodzenia zwierzęcego, które

w nadmiernej ilości mogą przyczyniać się do m.in. do chorób układu krążenia oraz otyłości

[1]. Zdecydowaną większość zaś powinny stanowić tłuszcze pochodzenia roślinnego, które

charakteryzują się prozdrowotnymi właściwościami. W szczególności przyczyniać się mogą

do obniżenia poziomu cholesterolu we krwi, profilaktyki chorób układu pokarmowego oraz

nowotworów

[2]. W ostatnich latach zaobserwowano powolny wzrost procentowego udziału

tłuszczy roślinnych (do 67% w 2010) w stosunku do tłuszczy pochodzenia zwierzęcego [3].

Pod wpływem czasu lub niewłaściwego przechowywania oleje mogą ulegać niekorzystnym

zmianom wpływającym na ich właściwości oraz jakość. W szczególności niepożądanym

zjawiskiem jest autooksydacja oraz utlenianie pod wpływem światła. Istotna jest zatem

kontrola parametrów wpływających na ich jakość.

Wykorzystanie spektroskopii w bliskiej podczerwieni w połączeniu z metodami

chemometrycznymi umożliwiają w prosty oraz szybki sposób przeprowadzać badania

zarówno jakościowe jak i ilościowe produktów.

Cel badań

Klasyfikacja oraz ocena wybranych parametrów wpływających na jakość roślinnych olejów

spożywczych przy wykorzystaniu spektroskopii w bliskiej podczerwieni.

Materiały i metody

Badaniu poddane zostały różne gatunki roślinnych olejów jadalnych dostępnych na rynku

polskim. Wśród nich znajdowały się oleje tłoczone na zimno oraz rafinowane produkowane

50

w Polsce oraz zagranicą. Badano zarówno oleje świeże jak i przechowywane po otwarciu

powyżej jednego roku. Wyniki porównywano parami.

Fizykochemiczna analiza olejów uwzględniała oznaczenie liczby kwasowej, nadtlenkowej,

współczynnika załamania światła oraz napięcia międzyfazowego na granicy faz olej/woda.

Wykonane badania przeprowadzone zostały zgodnie z wymaganiami polskich norm dla

roślinnych olejów jadalnych.

W celu klasyfikacji badanych olejów wykorzystano metody chemometryczne do analizy

widm uzyskanych metodą spektroskopii w bliskiej podczerwieni.

Wyniki

Zgodnie z oczekiwaniami liczba kwasowa olejów świeżych była nieznacznie niższa

w porównaniu z olejami starymi. Z wyłączeniem jednego przypadku dla próbek oleju

świeżego nie zostały przekroczone wymagania zawarte w normie PN-ISO 660:1998, próbki

oleju starego w części przypadków przekraczały wymagania.

Oleje stare wykazywały znacznie niższe wartości napięcia międzyfazowego na granicy

olej/woda niż oleje świeże. Dodatkowo oleje rafinowane charakteryzują się znacznie

wyższymi wartościami napięcia międzyfazowego na granicy z wodą w stosunku do olejów

tłoczonych na zimno.

Liczba nadtlenkowa została oznaczona tylko dla olejów świeżych. W żadnym przypadku nie

zostały przekroczone dopuszczalne normy (zgodnie z normą

PN-ISO 3960:2009).

Zaobserwowano wpływ opakowania na wysokość liczby nadtlenkowej. Oleje tego samego

gatunku opakowane w przezroczyste butelki charakteryzowały się wyższą liczbą

nadtlenkową.

Do klasyfikacji olejów roślinnych na podstawie uzyskanych danych spektroskopowych

wykorzystano algorytm SIMCA. Następnym etapem będzie wykonanie analizy regresji

metodą cząstkowych najmniejszych kwadratów w celu stworzenia modelu umożliwiającego

oznaczenie parametrów jakościowych wykorzystując widma otrzymane w bliskiej

podczerwieni badanych olejów.

Literatura

[1]

http://www.izz.waw.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=7&Ite, (15.05.2011).

[2]

Roczniki Instytutu Przemysłu Mięsnego i Tłuszczowego, Tom XLVI/4, Warszawa 2008.

[3]

http://www.portalspozywczy.pl/zboza-oleiste/wiadomosci/nieznacznie-wzrosla-konsumpcja-tluszczow-

roslinnych,41548.html

[4]

Norma PN-ISO 660:1998 Oleje i tłuszcze roślinne oraz zwierzęce. Oznaczanie liczby kwasowej

i kwasowości.

[5]

Norma PN-ISO 3960:2009 Oleje i tłuszcze roślinne oraz zwierzęce. Oznaczanie liczby nadtlenkowe.

NANOSREBRO W OPAKOWANIU CZY W PRODUKCIE?

DOROTA RODEWALD

Katedra Ekologii Produktów

Opiekun naukowy: prof. dr hab. Zenon Foltynowicz, prof. nadzw. UEP

[e-mail]

Wstęp

Nanosrebro ze względu na swoje właściwości przeciwdrobnoustrojowe znajduje szerokie

zastosowanie, w tym w wielu produktach codziennego użytku. Jest jednym z najczęściej

stosowanych materiałów w nanoproduktach. Chociaż właściwości srebra znane są od wieków

i występuje ono w naturze również w formie nanometrycznej, dopiero rozwój badań nad

nanocząstkami srebra rozpoczął swoistą „karierę” nanosrebra. Zaczęło ono pojawiać się jako

składnik coraz większej ilości produktów, oznakowanych niejednokrotnie hasłem

„nanosilver”, które miało przyciągać uwagę konsumentów. Wraz ze wzrostem zastosowania

nanocząstek srebra, wzrosły obawy odnośnie ich bezpieczeństwa dla zdrowia ludzi oraz dla

środowiska naturalnego. Niektóre organizacje (np. FDA, FoE, BfR) rozpoczęły kampanie

uświadamiające konsumentów i wskazujące, że nanosrebro nie powinno być stosowane ze

względu na potencjalne zagrożenia. Badania nad oddziaływaniem nanocząstek srebra na ludzi

i na środowisko trwają, jednakże wciąż dostępne dane nie są wystarczające do

jednoznacznego określenia poziomu szkodliwości nanosrebra. Biorąc pod uwagę dynamiczny

rozwój rynku produktów z nanosrebrem, które dostępne są na rynku bez odpowiednich testów

(eko)toksyczności, należy stwierdzić, że badania w tym zakresie są ważne i pilne.

Przy opisanym stanie faktycznym jakiekolwiek działania w tym zakresie powinny być

wyważone. Nie wydaje się zasadne nagłe wycofywanie produktów z rynku i zakazywanie

stosowania nanosrebra, gdyż mogłoby to mieć negatywne skutki i spowodować wycofanie

nanosrebra z zastosowań, które są bardzo istotne, jak np. w obszarze medycyny. Niepokojący

jest jednak intensywny wzrost stosowania nanosrebra w produktach codziennego użytku.

Wobec tego pożądane wydaje się być wskazywanie zastosowań nanosrebra w uzasadnionych

przypadkach i w uzasadnionej ilości (odrabiając niejako lekcję z historii nie powinniśmy

powielać błędów popełnianych w przeszłości, jak np. w przypadku stosowania DDT).

Szeroką grupą produktów, w której nanocząstki srebra są już obecnie stosowane jest chemia

gospodarcza i kosmetyki. Proponowane jest wprowadzenie nanosrebra do opakowania

produktów kosmetycznych zamiast umieszczania go w samym produkcie. Istotną kwestią

52

wymagająca zbadania jest skuteczność nanosrebra a jego wpływ na środowisko naturalne

w obu przypadkach: 1) nanosrebro w produkcie i 2) nanosrebro w opakowaniu.

Cel badań

Celem pracy jest opracowanie nowej formy kosmetyków (szamponu do włosów, żelu pod

prysznic, mydła w płynie) o zmniejszonej szkodliwości dla środowiska naturalnego

i człowieka w stosunku do obecnie dostępnych. Uzyskanie takiego efektu spodziewane jest

poprzez wprowadzenie nanosrebra do opakowań kosmetyków, zastępując nim czynnik

stabilizujący zawarty w produkcie.

Materiały i metody

Podstawowymi pytaniami badawczymi są: jaka technologia wytworzenia opakowań

z tworzyw sztucznych zawierających nanosrebro umożliwi osiągnięcie pożądanych efektów?

Jaki procentowy dodatek nanosrebra do opakowania kosmetyków należy zastosować? Czy

nanocząstki srebra wprowadzone do tworzywa sztucznego aglomerują lub agregują w czasie?

Czy nanosrebro migruje z opakowania do produktu? Czy i w jakim stopniu wprowadzone

modyfikacje spowodują zmniejszenie szkodliwości produktów kosmetycznych?

Badania zostaną przeprowadzone na trzech rodzajach kosmetyków: szampon do włosów, żel

pod prysznic, mydło w płynie. Kosmetyki będą wytworzone według konwencjonalnych

receptur oraz w zmodyfikowanej wersji bez czynnika stabilizującego. Do badań zostaną

wytworzone opakowania z PP i PE z różną procentową zawartością nanosrebra: 0,01%,

0,02%, 0,025%. Do oceny skuteczności nanosrebra zawartego w opakowaniu produktu

zostaną przeprowadzone testy konserwacji. W celu określenia oddziaływania na środowisko

naturalne wykonane zostaną testy toksyczności na organizmach wodnych: Daphnia Magna,

algi (określenie wskaźnika EC

50

). Określony zostanie także stopień migracji nanosrebra

z opakowania do produktu oraz stopień aglomeracji/agregacji przy użyciu mikroskopii

elektronowej.

Wnioski (możliwe najbliższe zamierzenia)

Przeprowadzono wstępną analizę polskiego rynku kosmetyków z nanosrebrem. Opracowano

receptury kosmetyków do badań. Trwa dobór i opracowanie metody wprowadzenia

nanosrebra do opakowań, tak żeby możliwie skutecznie osiągnąć zamierzony efekt.

NOWE TESTY REAL-TIME PCR DO DETEKCJI I IDENTYFIKACJI

SZEŚCIU ODMIAN GENETYCZNIE ZMODYFIKOWANEJ SOI

BARTOSZ ROGOZIŃSKI

Katedra Biochemii i Mikrobiologii

Opiekun naukowy: prof. dr hab. Marian Filipiak, prof. zw. UEP

[e-mail]

Wstęp

Ustanowione dla całej UE prawo wyrażone w rozporządzeniach 1829/2003 [1] i 1830/2003

[2] dopuszcza do obrotu żywność i pasze zawierającą wyłącznie autoryzowane odmiany

genetycznie modyfikowanych organizmów (GMO). Nakłada ono na producentów obowiązek

poinformowania konsumentów o tym, że w produkcie – żywności lub paszy – obecne jest

GMO. Wymogowi oznakowania podlegają wszystkie produkty zawierające GMO w ilości

>0,9% dla danego gatunku. To obliguje Kraje Członkowskie i producentów do

przeprowadzania kontroli i badań laboratoryjnych stosowanych surowców i produktów

obecnych na rynku i weryfikacji prawidłowości oznakowania na etykiecie. Te regulacje

i wynikające z nich wymagania wraz z:



wydłużającą się listą odmian autoryzowanych na rynkach UE (38 rodzajów GMO),



okresowym pojawianiem się odmian niezalegalizowanych,



wymaganiami podmiotów badających swoje towary: krótkiego czasu analizy, niskiej

ceny za badanie, szerokiego zakresu badań (możliwości zbadania wielu odmian GM),

a także wysokiej jakości uzyskiwanych wyników,

stwarza konieczność ciągłego rozwoju nowych, coraz lepszych testów do oznaczania GMO.

W Polsce najwięcej przypadków występowania GMO w żywności i paszach dotyczy soi,

a najczęściej wykrywaną dotychczas odmianą GM jest soja GTS40-3-2 (Roundup Ready) [3].

Cel badań

Celem pracy doktorskiej jest opracowanie nowego, modułowego, logicznego układu

screeningowych i jakościowych testów multipleksowych Real-Time PCR, które pozwolą na

detekcję i identyfikację sześciu odmian genetycznie modyfikowanej soi w maksymalnie

trzech następujących po sobie reakcjach. Podstawą oceny sprawności i przydatności nowej

metody będą wyniki przeprowadzonej walidacji testów. Nowa metoda zostanie także

sprawdzona w badaniach biegłości.

54

Materiały i metody

Trzy multipleksowe testy są przygotowywane w oparciu o technikę Real-Time PCR

z wykorzystaniem sond typu Taqman w układzie barwników FAM/BHQ1, HEX/BHQ1,

ROX/BHQ2 i Cy5/BHQ3. Pierwszy test został zaplanowany jako test screeningowy

pozwalający ustalić czy w DNA badanej próbki znajdują się wybrane sekwencje transgenów

p35S CaMV, pat, ep4epsps, gm-hra. W przypadku wyniku pozytywnego z układu wyników

positive/negative możliwe będzie wstępne ukierunkowanie dalszego toku analizy. Pozostałe

dwa testy jakościowe pozwolą wykryć odmiany soi GM wg tabeli 1. W zależności od

uzyskanych wyników screnningowych zaistnieje konieczność wykonania testu A albo testu B

ewentualnie i testu A i testu B.

Tabela 1. Lista przewidzianych do wykrywania w testach odmian soi GM

odmiana soi GM

wprowadzona cecha

producent

stan prawny

A

GTS 40-3-2

tolerancja na herbicyd

Monstanto

autoryzowana

A 2704-12

tolerancja na herbicyd

Bayer CropScience

autoryzowana

A5547-127

tolerancja na herbicyd

Bayer CropScience

nieautoryzowana

B

MON89788

tolerancja na herbicyd

Monsanto

autoryzowana

DP 305423

tolerancja na herbicyd +

zwiększona zawartość kwasów

tłuszczowych omega 6

Pioneer

nieautoryzowana

DP 356043

tolerancja na herbicyd

Pioneer

nieautoryzowana

Do opracowania i walidacji testów wykorzystane są:



aparat do Real-Time PCR LightCycler 2.0 firmy Roche



certyfikowane materiały referencyjne (CRM) z IRMM i z AOCS



odczynniki firmy Qiagen QuantiTect Multiplex PCR Kit



startery i sondy z firmy Genomed



oprogramowanie do projektowania starterów i sond Fast PCR 6.1 i Primer3



bazy sekwencji DNA GenBank, EMBL, DDBJ, baza patentów WIPO



organizator badań biegłości USDA/GIPSA Grain Inspection, Kansas USA

Literatura

[1]

Rozporządzenie (WE) Nr 1829/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 września 2003 r.

w sprawie genetycznie zmodyfikowanej żywności i paszy.

[2]

Rozporządzenie (WE) Nr 1830/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 września 2003 r.

dotyczące możliwości śledzenia i etykietowania organizmów zmodyfikowanych genetycznie oraz

możliwości śledzenia żywności i produktów paszowych wyprodukowanych z organizmów

zmodyfikowanych genetycznie i zmieniające dyrektywę 2001/18/WE.

[3]

Lubiatowska-Krysiak E. Determinanty wytwarzania i spożywania produktów zmodyfikowanych

genetycznie (żywność i pasze) w Polsce; Poznań 2008, rozprawa doktorska; S4164

MODYFIKACJA KORY WIERZBY W CELU POPRAWY JEJ

WŁAŚCIWOŚCI ADSORPCYJNYCH

IWONA RYPIŃSKA

Katedra Towaroznawstwa Przemysłowego

Opiekun naukowy: dr hab. inż., Ryszard Cierpiszewski, prof. nadzw. UEP

[e-mail]

Wstęp

Najkorzystniejszą i najbardziej efektywną z metod usuwania metali z roztworów wodnych

jest adsorpcja, ponieważ pozwala na całkowite usunięcie jonów metali ciężkich z roztworów

przy niskich stężeniach. Kinetyka procesu jest zbliżona jak w przypadku układu gaz - ciało

stałe, jednak szybkość transportu masy jest mniejsza. Zanim jednak ustali się równowaga

adsorpcji następuje transport masy z głębi fazy ciekłej do powierzchni granicznej, która

znajduje się wokół poszczególnych ziarenek adsorbentu. Następnie ma miejsce dyfuzja

adsorbentu przez warstewkę cieczy (film), która otacza ziarno adsorbentu [1].

Biorąc pod uwagę rachunek ekonomiczny odpowiednimi i niedrogimi sorbentami mogą być

naturalne surowce oraz odpady z przemysłu, które są dostępne w dużych ilościach. Zawierają

one w swym składzie substancje, które są zasocjowane z grupami funkcyjnymi

odpowiedzialnymi za adsorpcję jonów metali [2-4]. Ważne jest, aby wybrać odpowiedni

ogólnodostępny adsorbent oraz metodę modyfikacji w celu poprawienia właściwości

adsorpcyjnych danej substancji.

Cel badań

Celem prowadzonych badań jest wykazanie możliwości wykorzystania kory wierzby do

usuwania jonów metali ciężkich z roztworów wodnych. Dalsza część badań będzie polegała

na opracowaniu efektywnej metody modyfikacji kory wierzby, w celu poprawienia jej

właściwości adsorpcyjnych.

Materiały i metody

Materiałem użytym w badaniach będzie kora wierzby plecionkarskiej Salix americana, która

została przekazana przez plantatorów z powiatu nowotomyskiego [5]. W pierwszym etapie

badań zostanie wykonany test na wymywanie [6], badanie zapotrzebowania tlenu i zawartości

węgla organicznego (ChZT) metodą dwuchromianową [7] oraz badanie biologicznego

zapotrzebowania w tlen (BZT) [8]. Następnie w celu poprawienia właściwości adsorpcyjnych

zostanie przeprowadzona modyfikacja kory wierzby [9,10].

56

Wyniki

Zawartość metali w roztworach wodnych zostanie oznaczona za pomocą atomowego

spektrometru absorpcyjnego z atomizacją w płomieniu acetylenowo- powietrznym (F-AAS).

Literatura

[1]

Paderewski M.L.: Procesy adsorpcyjne w inżynierii chemicznej. WNT, Warszawa 1999

[2]

Nawirska A., Kwaśniewska M.: Frakcje błonnika w wytłokach z owoców. Acta Sci Technol. Aliment.

2004, 3(1), 13-20

[3]

Król S., Nawirska A.: 2003. Usuwanie metali ciężkich na wytłokach owocowych w układach

dynamicznych. Technologia Alimentaria, 2003, 2 (1), 21-29

[4]

Nawirska A., Oszmiański J.: Wiązanie jonów metali przez wybrane frakcje substancji zawartych

w wytłokach z owoców. Żywn. Nauka Technol. Jakość, 2001, 4(29), 66-77

[5]

Biegańska M., Cierpiszewski R.: Wykorzystanie odpadów z rolnictwa i przemysłu do usuwania metali

z roztworów wodnych, VIII Konferencja Technologie bezodpadowe i zagospodarowanie odpadów

w przemyśle i rolnictwie. Międzyzdroje, czerwiec 2010

[6]

Procedura PB/PFO -25 z dnia 01.02.2011 na test na wymywanie wg normy PN-EN 12457-4 luty 2006

[7]

Procedura PB/PFO-24 wyd.2 z dnia 01.02.2011 na ChZT wg normy PN-ISO 6060:2006

[8]

PN-EN 1899-1:2002- metoda oznaczania BZT -rozcieńczania i szczepienia z dodatkiem

allilotiomocznika, na wyższe zakresy 3-6000mg/l na niskie zakresy- PN-EN 1899-2:2002- metoda bez

rozcieńczania 0,5-6 mg/l.

[9]

Strobin G., Ciechańska D.: Gel Permeation CHromatography of Chemically, Irradiated and Enzymatically

Treated Cellulosics. Fibres & Textiles in Estern Europe October/ December, 2003, vol. 11, no. 4 (43)

[10] Sun Xiao – feng, Xiao Bin, Mark S. Baird,2006. Modyfication and characterization of fibres of three

sandy willow shrub species. For Stud. China, 2006, 8(3), 16-21

OCENA WŁAŚCIWOŚCI PRZECIWUTLENIAJĄCYCH

OLEJÓW ROŚLINNYCH TŁOCZONYCH NA ZIMNO

MARIA SIELICKA

Katedra Towaroznawstwa Żywności

Opiekun naukowy: dr hab. Maria Małecka, prof. nadzw. UEP

[e-mail]

Wstęp

W ostatnich latach obserwowany jest wzrost zainteresowania olejami roślinnymi tłoczonymi

na zimno. Tłoczenie na zimno jest technologią, która nie wymaga wysokich nakładów energii

i polega na mechanicznym wyciskaniu oleju poprzez tłoczenie [3]. Tą metodą otrzymywane

są oleje spożywcze, m.in.: rzepakowy, lniany, słonecznikowy, sezamowy, sojowy,

kukurydziany, oleje do celów kosmetycznych: z pestek pomidora i śliwki, a także oleje

o specjalnych właściwościach występujące jako suplementy diety: z wiesiołka, ogórecznika,

rokitnika, jodły syberyjskiej białokorej i innych surowców.

Proces tłoczenia na zimno w porównaniu z procesem rafinacji pozwala zachować wiele

cennych prozdrowotnych składników w finalnym produkcie. Z kolei rafinacja powoduje

usunięcie tokoferoli, tokotrienoli, karotenoidów, steroli, skwalenu, fosfolipidów z oleju. Oleje

roślinne tłoczone na zimno są bogatsze w wymienione składniki i mogą wykazywać

właściwości antyoksydacyjne [5].

Cel badań

Celem pracy była ocena właściwości przeciwutleniających ekstraktów olejów roślinnych

tłoczonych na zimno otrzymanych przy użyciu rozpuszczalników: acetonu, metanolu oraz

mieszaniny: aceton:woda (50:50 V/V), metanol:woda (50:50 V/V), metanol:woda

(70:30

V/V).

Zakres badań, podjętych w celu realizacji pracy, obejmował

spektrofotometryczne oznaczenie właściwości przeciwrodnikowych (test z rodnikiem DPPH)

oraz siły redukującej (metoda FRAP).

Materiały i metody

Materiał badawczy stanowiły świeże, dostarczone przez producenta (firma EFAVIT) oleje

zimnotłoczone nierafinowane: rzepakowy, lniany, dyniowy, z orzecha włoskiego, z wiesiołka,

czarnuszki siewnej w szklanych opakowaniach, będące w początkowym okresie przydatności

do spożycia. Ekstrakty sporządzono zgodnie z metodyką zaproponowaną przez Szydłowską-

Czerniak A. et al. [7].

58

Badanie aktywności przeciwrodnikowej ekstraktów olejów prowadzono według metody

Sanchez-Moreno C. et al. [4], z modyfikacją polegającą na zastosowaniu metanolowego

roztworu rodnika DPPH o stężeniu 2,5 mg/100 cm

3

(5mg/100cm

3

dla ekstraktu oleju z

czarnuszki siewnej). Właściwości redukujące badanych ekstraktów oceniono na podstawie

testu FRAP (Ferric Reducing Antioxidant Power) w oparciu o metodykę Benzie I. F. F.

i Strain J. J. [1] z modyfikacjami Szydłowska-Czerniak A. et al. [6].

Wyniki

Badane ekstrakty olejów roślinnych tłoczonych na zimno wykazały silne zróżnicowanie pod

względem właściwości przeciwrodnikowych oraz siły redukującej FRAP. Zastosowany

rozpuszczalnik w znaczący sposób wpłynął na wynik oznaczeń, przy czym najwyższe

wartości uzyskały próbki ekstrahowane metanolem. Badania potwierdziły, że wraz ze

wzrostem polarności rozpuszczalnika maleje aktywność przeciwutleniająca uzyskanych

ekstraktów [2].

Biorąc pod uwagę surowiec, z którego otrzymano olej, zdecydowanie najwyższą siłę

redukującą wykazał ekstrakt tłoczonego na zimno oleju z czarnuszki siewnej. Z kolei

ekstrakty z oleju dyniowego i z orzecha włoskiego wygasiły rodnik DPPH w najmniejszym

stopniu.

Literatura

[1]

Benzie I.F.F., Strain J.J.: The ferric reducting ability of plasma (FRAP) as a measure of „antioxidant

power”: The FRAP assay. Analytical Biochemistry, 1996, 239, 70-76.

[2]

Pinelo M., Manzocco L., Nunez M.J., Nicoli M.C.: Solvent effect on quercetin antioxidant capacity. Food

Chemistry, 2004, 88, 201-207.

[3]

Rotkiewicz D., Konopna I., Żylik S.: Stan badań nad optymalizacją procesu przetwórstwa nasion rzepaku

I. Wydobywanie oleju. Rośliny Oleiste, tom XX, zeszyt 1, 1999

[4]

Sanchez - Moreno C., Larrauri J.A., Saura-Calixto F.: A procedure to measure the antiradical efficiency

of polyphenols. Journal of the Science of Food and Agriculture, 1998, 76, 270-276

[5]

Sionek B.: Oleje tłoczone na zimno. W: Roczniki Państwowego Zakładu Higieny, 1997, Tom 48, 3, 283-

294

[6]

Szydłowska-Czerniak A., Karlovits G., Dianoczki C., Recseg K., Szłyk E.: Comparison of Two

Analytical Methods for Assessing Antioxidant Capacity of Rapeseed and Olive Oils. Journal of American

Oil Chemists Society, 2008, 85, 141-149

[7]

Szydłowska-Czerniak A., Karlovits G., Szłyk E.: Oznaczanie aktywności przeciwutleniającej olejów

roślinnych. Tłuszcze Jadalne, 2006, tom 41, 1-2, 106-122

FISKALNA POLITYKA ANTYCYKLICZNA W WARUNKACH
DEFICYTU BUDŻETOWEGO W GOSPODARCE RYNKOWEJ

JOANNA SPYCHAŁA

Katedra Koniunktury Gospodarczej

Opiekun naukowy: prof. dr hab. Ryszard Barczyk, prof. zw. UEP

[e-mail]

Wstęp

W większości współczesnych gospodarek rynkowych występują deficyty budżetowe. W tych

warunkach ważnym problemem poznawczym jest wyjaśnienie konsekwencji wynikających

z budżetu dla realizowanej polityki stabilizacji makroekonomicznej.

Podstawową przesłanką do podjęcia tematyki z zakresu fiskalnej polityki antycyklicznej

w warunkach deficytu budżetowego są słabo rozwinięte analizy przedstawiające sposób w

jaki na zmiany aktywności gospodarczej oddziałują instrumenty stosowane w polityce

fiskalnej. Przeprowadzenie dogłębnej analizy tego problemu związanego z występowaniem

deficytu budżetowego i jego znaczeniem w fiskalnej polityce antycyklicznej w Polsce,

skutkować będzie powstaniem kompleksowej pracy naukowej o tej tematyce. Omawiany

temat nie stał się jak dotąd przedmiotem szczegółowych badań naukowych. Nie

przeprowadzono dotychczas w Polsce wyczerpujących analiz wpływu narzędzi fiskalnych

stosowanych w warunkach deficytu na zmiany aktywności gospodarczej.

Cel badań

Ogólnym celem badań jest analiza wykorzystania instrumentów polityki fiskalnej w polityce

antycyklicznej w warunkach deficytu budżetowego oraz próba oceny ich skuteczności.

Przedmiotem szczegółowych rozważań będą instrumenty fiskalne leżące po stronie dochodów

i wydatków i ich znaczenia w kształtowaniu aktywności gospodarczej w Polsce w warunkach

deficytu budżetowego.

Materiały i metody

Przedmiotem analiz będą instrumenty polityki fiskalnej, które powinny odgrywać dominującą

rolę w działaniach antycyklicznych. Zanalizowane zostaną zarówno instrumenty po stronie

dochodowej, jak i wydatkowej. Zakres czasowy analiz empirycznych będzie obejmował lata

2000-2012. W badaniach zostaną wykorzystywane kwartalne dane empiryczne.

Pierwsza część badań będzie dotyczyć zmian aktywności gospodarczej w Polsce przy

zastosowaniu dwóch wskaźników: PKB oraz produkcji przemysłowej w cenach stałych.

60

Szczególnej analizie zostaną poddane cechy morfologiczne cyklu, gdyż za ich pomocą

zostanie ukazane w jaki sposób cechy te będą modyfikowane wskutek instrumentów

fiskalnych, stosowanych w warunkach deficytu. Kolejna część badań obejmie analizę

kształtowania się strumieni budżetowych w podziale na dochody i wydatki. Pracę zakończy

analiza związków przyczynowo-skutkowych oraz czasowych pomiędzy badanymi

wielkościami przy użyciu metody regresji.

Wnioski

Występowanie deficytu budżetowego może być czynnikiem determinującym zakres działania

i skuteczność realizowanej fiskalnej polityki antycyklicznej, natomiast wzrost deficytu

budżetowego może ograniczać popytowe efekty polityki antycyklicznej.

Literatura

[1]

Barczyk R.: Główne teorie współczesnych wahań koniunkturalnych. Wydawnictwo Akademii

Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań 1997.

[2]

Barczyk R.: Teoria i praktyka polityki antycyklicznej. Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej

w Poznaniu, Poznań 2004.

[3]

Barczyk R. (red.): Współczesna polityka stabilizacji koniunktury w gospodarce polskiej i światowej.

Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań 2001.

[4]

Józefiak C., Krajewski P., Mackiewicz M.: Deficyt budżetowy. Przyczyny i metody ograniczania.

Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2006.

[5]

Kańduła S., Kijek I.: Wybrane zagadnienia finansów publicznych. Wydawnictwo Akademii

Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań 2008.

[6]

Moździerz A.: Nierównowaga finansów publicznych. Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa

2009.

[7]

Podstawka M. (red.): Finanse. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010.

[8]

Wernik

A.:

Finanse

publiczne.

Polskie

Wydawnictwo

Ekonomiczne,

Warszawa

2007.

KONSEKWENCJE STRATEGII LIZBOŃSKIEJ DLA WZROSTU

GOSPODARCZEGO KRAJÓW UE

PAWEŁ ŚWIT

Katedra Koniunktury Gospodarczej

Opiekun naukowy: prof. dr hab. Ryszard Barczyk, prof. zw. UEP

[e-mail]

Wstęp

W roku 2000 na spotkaniu w Lizbonie szefowie rządów państw Unii Europejskiej uzgodnili

nowy cel strategiczny – osiągnięcie do 2010 roku pozycji najbardziej konkurencyjnej

gospodarki na świecie. Od tej pory Parlament Europejski zatwierdził szereg ustaw

dotyczących gospodarki. Kryzys gospodarczy, który zniweczył wiele lat postępu

gospodarczego i niewystarczające efekty wdrażania celów strategii spowodowało ze Rada

Europejska w 2010 roku przyjęła nową Strategię zrównoważonego rozwoju, kontynuację

Strategii Lizbońskiej – Europa 2020. Nowa strategia ma na celu przyspieszenie wyjścia

z kryzysu i zapobieżenie podobnemu kryzysowi w przyszłości a także stworzenie podstaw

zrównoważonego rozwoju, który sprzyja gospodarce opartej na wiedzy i innowacji,

gospodarce bardziej przyjaznej środowisku i bardziej konkurencyjnej.

Cel badań

Niniejsza praca będzie polegać na analizie wpływu Strategii Lizbońskiej na wzrost

gospodarczy poszczególnych państw Unii Europejskiej a w szczególności dla Polski. Praca ta

będzie również określać skutki wprowadzenia Strategii oraz rokowania na przyszłość dla

wybranych gospodarek.

Wnioski

W najbliższym czasie przygotowana zostanie ostateczna koncepcja pracy oraz metody badań,

by móc określić wpływ Strategii dla wzrostu gospodarczego.

Literatura

[1]

Budzyńska A., Duszczyk M., Gancarz M., Gieroczyńska E., Jatczak M., Wójcik K.: Strategia lizbońska –

droga do sukcesu zjednoczonej Europy. Wyd. I, Urząd Komitetu Integracji Europejskiej, Warszawa 2002.

[2]

Komisja Europejska: Europa 2020, KOM(2010) wersja ostateczna, Bruksela 03.03.2010

OCENA AKTYWNOŚCI INNOWACYJNEJ PRZEDSIĘBIORSTW

PRZETWÓRSTWA PRZEMYSŁOWEGO W WOJEWÓDZTWIE

WIELKOPOLKIM W LATACH 2006-2008

ŁUKASZ TALAGA

Katedra Chemii Ogólnej

Opiekun naukowy: prof. dr hab. Romuald Zalewski, prof. zw. UEP

[e-mail]

Wstęp

W województwie wielkopolskim trwają prace nad aktualizacją Regionalnej Strategii

Innowacji na lata 2010-2020. Planowane działania będą połączone z systemem pomiaru

efektów, co umożliwi wsparcie inicjatyw o największym wpływie na rozwój regionu.

Cel pracy

Cel pracy stanowi zbadanie rzeczywistej aktywności innowacyjnej przedsiębiorstw

przetwórstwa przemysłowego w województwie wielkopolskim w latach 2006-2008 na

podstawie sprawozdania składanego do Głównego Urzędu Statystycznego na formularzu

PNT-02.

Materiały i metody

Niniejsze opracowanie zawiera analizę odpowiedzi w zakresie źródeł informacji dla

działalności innowacyjnej oraz celów innowacji. Materiał do analizy stanowiło sprawozdanie

PNT-02 za lata 2006-2008. Uzyskane rezultaty odniesiono do wyników uzyskanych za latach

2004-2006 [1].

Wyniki

Sprawozdanie Głównego Urzędu Statystycznego w Wielkopolsce z działalności innowacyjnej

PNT-02 w latach 2006-2008 złożyło 3407 przedsiębiorstw przetwórstwa przemysłowego

(sekcja C), z tego 661 podmiotów określa się jako innowacyjne, a 643 jako aktywne

innowacyjnie. W porównaniu do poprzedniego okresu sprawozdawczego (2004-2006) liczba

przedsiębiorstw innowacyjnych wzrosła o 248 podmiotów.

Przedsiębiorcy przetwórstwa przemysłowego w województwie wielkopolskim obierają jako

główny cel innowacji produktowych i procesowych zwiększenie asortymentu oraz poprawę

jakości produktów a w dalszej kolejności zwiększenie zdolności produkcyjnych, wejście na

nowe rynki i zwiększenie udziału w rynku.

64

Tabela 1. Cel aktywności innowacyjnej

Rodzaj efektu

Przetwórstwo przemysłowe 661 przedsiębiorstwa

1

2

3

4

zwiększenie asortymentu

334

#

182

71

74

nowe rynki

320

207

56

78

poprawa jakości

226

197

120

118

zwiększenie zdolności

produkcyjnych

243

234

86

98

1 – wysokie 2 – średnie 3 – niskie 4 – bez znaczenia # - najwyższa liczba

Największe znaczenie informacyjne dla innowacji niezmiennie mają wewnętrzne zasoby

przedsiębiorstwa. W dalszym ciągu marginalizowana jest rola źródeł instytucjonalnych.

Tabela 2. Źródła informacji dla innowacji

Ogółem

Źródła

Rodzaj źródła

1

2

3

4

wewnętrzne

wewnątrz przedsiębiorstw

277

#

205

85

95

instytucjo-

nalne

placówki PAN

21

51

62

527

jednost. B+R

31

45

76

510

zagraniczne instytuty badawcze

19

35

49

559

szkoły wyższe

26

73

85

477

1 – wysokie 2 – średnie 3 – niskie 4 – bez znaczenia # - najwyższa liczba

Wnioski

Przeprowadzona analiza danych Głównego Urzędu Statystycznego obrazuje brak istotnych

zmian w aspekcie aktywności innowacyjnej przedsiębiorstw przetwórstwa przemysłowego

z województwa wielkopolskiego. Po raz kolejny widoczna jest marginalizacja środowisk

naukowych jako źrodła tworzenia innowacji, w dalszym ciągu obecna bariera we

współdziałaniu pomiędzy przedsiębiorstwami tej samej gałęzi. Głównym celem aktywności

innowacyjnej jest zwiększenie asortymentu. Konieczne jest przeprowadzenie pogłębionej

analizy w celu określenia intensywności istniejących barier pomiędzy otoczeniem nauki

i biznesu.

Literatura

[1]

Zalewski R., Talaga Ł.: Innowacyjność przedsiębiorstw przetwórstwa przemysłowego w Wielkopolsce w

latach 2004-2006. TPJ, 2010.

OCENA ISTOTNOŚCI ELEMENTÓW ZARZĄDZANIA

PROCESOWEGO W URZĘDACH ADMINISTRACJI RZĄDOWEJ

W POLSCE

GRZEGORZ TOMASZEWSKI

Katedra Znormalizowanych Systemów Zarządzania

Opiekun naukowy: dr hab. inż. Jacek Łuczak, prof. nadzw. UEP

[e-mail]

Projektowanie modelu architektury procesów to kluczowe działanie na etapie podejścia do

zarządzania organizacją w ujęciu procesowym.

Właściwie przyjęta architektura ma na celu uszczegółowienie działań w zakresie procesu,

lepsze jego zrozumienie oraz szczegółowe określenie lokalizacji zasobów materialnych

i ludzkich.

Konfiguracja architektury procesów opisywana jest za pomocą dwóch parametrów:

▪

przez głębokość procesów, określaną mianem poziomów procesów,

▪

oraz przez układ procesów na pierwszym poziomie szczegółowości.

Ilość poziomów warunkowana jest z jednej strony potrzebami organizacji w zakresie

przetwarzanej na poszczególnych poziomach informacji, z drugiej natomiast, zależy od

złożoności realizowanych zadań. Nie każde z działań organizacji można bowiem

zdekomponować na tej samej ilości poziomów.

Wiodącą koncepcją w tym zakresie – bowiem pierwszą – jest dwu poziomowy model

zaproponowany przez autorów podejścia procesowego, Hammer’a i Champy’ego.

Koncepcja ta z racji pierwszeństwa bazująca na niewielkiej próbie badawczej, nie jest wolna

od wad, przystając raczej do małych organizacji, stąd też w wyniku kolejnych badań

w literaturze przedmiotu zaprezentowano alternatywę ujętą między innymi w modelach:

▪

Harringtona, według którego istnieje możliwość zdefiniowania czterech poziomów

procesów;

▪

Rummler’a i Brache, wyróżniająca trzy poziomy procesów.

Drugim kryterium budowy konfiguracji procesów jest ich układ na pierwszym poziomie

szczegółowości. Podział ten określający kategorie realizowanych działań w organizacji,

wskazuje na ich istotę, niejednokrotnie ujmując specyfikę planowania oraz zakres

decyzyjności w poszczególnych obszarach organizacji.

66

Najbardziej powszechnym modelem kategorii procesów jest koncepcja Michael’a Porter’a

wskazującą na dwa rodzaje działalności prowadzonej przez organizacje; działalność

podstawową – obejmującą wszystkie działania, dzięki którym organizacja dodaje wartości do

wnoszonego przez siebie wkładu na rzecz klienta; działalność pomocniczą – obejmującą

wszystkie działania wspierające działalność podstawową.

Problem badawczy pracy obejmuje ocenę istotności kryteriów stanowiących podstawę

budowania modelu architektury procesów w urzędach centralnych administracji rządowej

w Polsce. Ocena ważności szerokiej grupy kryteriów, pozwoli wskazywać obszary na których

powinny koncentrować się urzędy podczas projektowania i wdrażania systemów zarządzania

jakością.

Cele szczegółowe pracy obejmują:

▪

identyfikację i ocenę czynników kształtujących modele architektury procesów,

▪

wskazanie priorytetów w zakresie kształtowania modelu architektury procesów,

▪

wypracowanie modelu referencyjnego architektury procesów dla urzędów centralnych

administracji rządowej w Polsce.

Początkowy etap pracy skupiał się na kwerendzie literatury z zakresu systemowego

zarządzania jakością oraz uzgodnieniu listy kryteriów stanowiących podstawę identyfikacji

procesów. Kolejne etapy badawcze obejmują ocenę istotności kryteriów identyfikacji

procesów z punktu widzenia doświadczeń i oczekiwań urzędów centralnych administracji

rządowej.

Metody wykorzystywane na etapie realizowanych badań to wywiady osobiste

z wykorzystaniem kwestionariusza ankietowego, zogniskowane wywiady grupowe oraz

pogłębione wywiady indywidualne.

Literatura

[1]

Bugdol M., Zarządzanie jakością w urzędach administracji publicznej, Difin, 2008

[2]

Hammer M., Champy J., Reengineering w przedsiębiorstwie, Neumann Management Institute, Warszawa

1996

[3]

Harrington H. J., Business process improvement workbook: documentation, analysis, design…, McGraw-

Hill, 1997

[4]

Jeston J., Management by process: a roadmap to sustainable business process management, Butterworth-

Heinemann, 2008

[5]

Jean-Noel Gillot, The Complete Guide to Business Process Management: Business Process, Jean-noel

Gillot, 2006

[6]

Madison D., Process Mapping, Process Improvement and Process Management, Paton press, 2005

[7]

Rummler A.G., Brache A.P., Podnoszenie efektywności organizacji, PWE, Warszawa 2000

GIEŁDA PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH W SZANGHAJU -

SHANGHAI STOCK EXCHANGE (SSE)

TOMASZ TORŁOP

Katedra Teorii Pieniądza i Polityki Pieniężnej

Opiekun naukowy: prof. dr hab. Wiesława Przybylska-Kapuścińska, prof. zw. UEP

[e-mail]

Wstęp

Cechą charakterystyczną globalizacji jest wzrost znaczenia obrotu instrumentami

finansowymi oraz rozwój rynków finansowych, których najważniejszym elementem są rynki

giełdowe. Rozwój tych rynków decyduje o kierunkach i tempie rozwoju gospodarczego

poszczególnych krajów. Kształtuje także strukturę i warunki współpracy międzynarodowej,

zarówno między krajami, jaki i między przedsiębiorstwami, a także między inwestorami.

Giełda Papierów Wartościowych w Szanghaju (ang. Shanghai Stock Exchange - SSE)

z siedzibą w dzielnicy Pudong, 528 SouthPudong Road, Shanghai 200120, PR,

powstała 26

listopada 1990 r., a pierwsza sesja giełdowa rozpoczęła się 19 grudnia tego samego roku.

W porównaniu z innymi giełdami na świecie; w Nowym Jorku, Londynie czy Tokio, giełda

posiada krótką historię, mimo to jest bardzo dojrzałym rynkiem, a pod względem kapitalizacji

rynkowej, jest jedną z trzech największych na świecie. Giełda Papierów Wartościowych

w Szanghaju jest największą, pod względem liczby notowanych spółek i akcji, wartości

rynkowej, wartości obrotu papierami wartościowymi, w Chinach. Pod koniec 2010 rokubyło

tam notowanych 1500 papierów wartościowych i 894 spółek ołącznej kapitalizacji rynkowej

blisko 2,7 biliona dolarów. Na giełdzie notowanych jest bardzo duża liczba spółek

z kluczowych gałęzi przemysłu, budownictwa, transportu i sektora high-tech. Jest

instytucją finansową bezpośrednio podlegająca Chińskiej Komisji Nadzoru Papierów

Wartościowych. Opiera swój rozwój na zasadzie "prawa, nadzoru, samoregulacji

i normalizacji" oraz stworzenia przejrzystego, otwartego, bezpiecznego i efektywnego rynku.

Zapewnia funkcjonowanie rynku finansowego i możliwość obrotu papierami wartościowymi,

formułowanie reguł gospodarczych, zarządzanie i upowszechnianie informacji rynkowych.

Giełda Papierów Wartościowych w Szanghaju, mieści się w dzielnicy Pudong, która jeszcze

dwadzieścia lat temu była zacofaną rolniczą dzielnicą Szanghaju. W przeciągu jednej dekady

stworzono finansowe i komercyjne centrum Chin, nawiązujące do historii, gdy w XIX w.

68

Szanghaj był finansowym i kulturowym centrum Azji. Wraz dynamicznym rozwojem,

gospodarki Chin, która obecnie jest drugą po Stanach Zjednoczonych gospodarką świata,

giełda otrzymała wielką szansę rozwoju, by móc stać się światowym centrum finansowym.

Cel badań i metody

W celu lepszego poznania i zrozumienia mechanizmów rządzących współczesną gospodarką

Chin, zostanie opisana i przedstawiona struktura oraz sposób funkcjonowania Giełdy

Papierów Wartościowych w Szanghaju. W tym celu zostaną dokonane analizy szeregów

czasowych; historyczna powstawania światowych centrów finansowych, rozwoju

globalizacji, prognozy rozwoju gospodarki globalnej oraz Chin i Szanghaju.

Punktem wyjścia badań jest udowodnienie tezy, że Giełda Papierów Wartościowych

w Szanghaju stanie się największą giełdą na świecie. W tym celu dokonane zostaną badania

przedstawiające czynniki, które mogą znacząco przyczynić się do osiągnięcia dominującej

pozycji w systemie światowych finansów; analiza empiryczna wzrostu gospodarczego Chin,

szeregów czasowych w tym indeksu giełdowego, badanie zależności liniowych i nieliniowych

w szeregach stóp zwrotu papierów wartościowych.

Materiały

Asian

Bond

Fund,

http://www.asianbondfund.com/,

Bank

Światowy

http://www.worldbank.org/,China Confidential http://www.ftchinaconfidential.com/subscribe,

China First Capital, http://www.chinafirstcapital.com/, CITIC Securities International

http://www.citics.com.hk/, EMEAP, The Executives' Meeting of East Asia-Pacific Central

Banks

http://www.emeap.org/,

National

Bureau

of

Economic

Research,

Inc,

http://www.nber.org/, Nomura Bank, http://www.nomura.com/, Shanghai Stock Exchange

(SSE), http://www.sse.com.cn/sseportal/en_us/ps/home.shtml, The Boston Consulting Group

http://www.bcg.com/, The Economist http://www.economist.com/, The Royal Society

http://royalsociety.org/, The Wall Street Journal, http://europe.wsj.com/home-page.

Literatura

[1]

Brief Introduction to SSE, http://www.sse.com.cn/sseportal/en_us/ps/about/bi.shtml, 12.05.2011.

[2]

Qizheng Z., Yudong S., Cud Szanghajskiego Pudongu – studium przypadku dynamicznej chińskiej

gospodarki, Toruń 2010, 20-21.

ZASTOSOWANIE NANOCZĄSTEK MAGNETYCZNYCH

MODYFIKOWANYCH SURFAKTANTAMI DO ADSORPCJI

BARWNIKÓW Z MODELOWYCH ROZTWORÓW WODNYCH

ANNA WAJDA

Katedra Technologii i Ochrony Środowiska

Opiekun naukowy: dr hab. Katarzyna Wybieralska, prof. nadzw. UEP

[e-mail]

Wstęp

Istniejąca organizacja i technologia gospodarowania wodą, powszechne jej wykorzystanie,

ogromne ilości zanieczyszczeń trafiające każdego dnia do jej światowych zasobów oraz

niedostateczne nakłady na oczyszczanie stanowią najważniejsze aspekty, dla których

poszukiwane są stale nowe metody, gwarantujące utrzymanie odpowiedniego poziomu

jakości zasobów wodnych. Prowadzone obecnie badania nad cieczami magnetycznymi

modyfikowanymi długołańcuchowymi surfaktantami, wpisują się w ten nurt.

Asymetryczna budowa chemiczna surfaktantów, sprawia iż wykazują one rozpuszczalność

zarówno w cieczach polarnych jak i niepolarnych. Wynikające z tej właściwości

uporządkowanie cząsteczek surfaktantów decyduje o ich aktywności powierzchniowej

przejawiającej się obniżaniem napięcia powierzchniowego roztworów wodnych oraz napięcia

międzyfazowego [1, 4].

Popularny ostatnio termin „ferrociecze” odnosi się do określenia cząsteczek o rozmiarach

rzędu 10 nm rozproszonych w ośrodku ciekłym i charakteryzujących się połączeniem

właściwości cieczy newtonowskich z właściwościami paramagnetyków. Możliwość

wykorzystania sterowalnych właściwości tych związków sprawia, iż znajdują one coraz

szersze zastosowanie [artykuły przedstawiające zastosowania].

Cel badań

Praca obejmuje syntezę nanocząstek magnetycznych, zawierających mieszane tlenki żelaza

(III) oraz wybranych metali dwuwartościowych., których powierzchnię modyfikowano

wybranymi długołańcuchowymi surfaktantami. Badania służą sprawdzeniu możliwości

oczyszczania wody przy wykorzystaniu otrzymanych układów z zastosowaniem wodnych

roztworów wybranych barwników organicznych jako wzorcowych zanieczyszczeń.

70

Metody

Zastosowanie roztworów barwników pozwoliło na wstępną ocenę skuteczności działania

zmodyfikowanych nanocząstek przy wykorzystaniu metod spektroskopowych.

Wyniki

W pracy przedstawiono propozycję wykorzystania nanocząstek magnetycznych do

oczyszczania roztworów wodnych. Zaprezentowano wstępne wyniki badań doświadczalnych

obejmujących syntezę nanocząstek magnetycznych, zawierających mieszane tlenki cynku (II)

i żelaza (III), których powierzchnię zmodyfikowano wybranymi długołańcuchowymi

kationowymi surfaktantami. Otrzymany w ten sposób układ zastosowano w procesie

oczyszczania wody przy wykorzystaniu wodnych roztworów wybranych barwników

organicznych jako wzorcowych zanieczyszczeń.

Wnioski

Przedstawione wstępne wyniki badań doświadczalnych pozwalają stwierdzić, że skuteczność

oczyszczania modelowych roztworów barwników organicznych przy wykorzystaniu

mieszanego tlenku cynku (II) żelaza (III) zależy od struktury usuwanego barwnika.

Potwierdzono, że otrzymane nanocząstki magnetyczne modyfikowane surfaktantami mogą

być stosowane w celu oczyszczania roztworów wodnych zawierających barwniki organiczne.

Literatura

[1]

Anastasiu S., Jelescu E.: Środki powierzchniowoczynne. WNT, Warszawa 1973.

[2]

Odenbach S.: Ferrofluids - magnetically controlled suspensions. Colloids and Surfaces A: Physicochem.

Eng. Aspects,2003, 217, 171-178.

[3]

Scherer C., Figueiredo Neto A. M.: Ferrofluids: Properties and Applications. Brazilian Journal of Physics,

2005, vol. 35, no. 3A

[4]

Zieliński R.: Surfaktanty. Towaroznawcze i ekologiczne aspekty ich stosowania, Wydawnictwo Akademii

Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań 2000.

OCENA WDROŻENIA SYSTEMU REACH W PRODUKCJI

I OBROCIE SUBSTANCJAMI CHEMICZNYMI

JAKUB WIENSKOWSKI

Katedra Ekologii Produktów

Opiekun naukowy: prof. dr hab. Zenon Foltynowicz, prof. zw. UEP

[e-mail]

Wstęp

Przemysł chemiczny Unii Europejskiej i wszystkie pokrewne sektory gospodarki

z początkiem 2007 roku stanęły przed nowym prawem Wspólnoty Europejskiej dotyczącym

chemikaliów. Rozporządzenie nr 1907/2006/WE, zwane w skrócie rozporządzeniem REACH,

zrewolucjonizowało wprowadzanie na rynek substancji chemicznych. REACH to akronim od

głównych wymagań tego prawa: (ang. Registration, Evaluation, Authorisation of Chemicals).

Rozporządzenie zakłada obowiązkową rejestrację i ocenę substancji chemicznych oraz

procedurę udzielania zezwoleń na wykorzystywanie substancji i preparatów chemicznych do

produkcji i obrotu, a także utworzenie Europejskiej Agencji Chemikaliów w Finlandii [1].

REACH spełnia nową politykę UE w obszarze chemikaliów, której początek zawarty został

w dokumencie „White Paper – Strategy for a Future Chemicals Policy” [2]. Dokument

powstał w wyniku nie sprawdzenia się utworzonego na początku lat 80-tych Europejskiego

Wykazu Istniejących Substancji o Znaczeniu Komercyjnym (EINECS).

Jednym z głównych elementów nowego systemu jest obowiązek wobec producentów w tym

recyklerów oraz importerów i dalszych użytkowników stosowania chemikaliów w taki

sposób, aby w rozsądnie przewidywalnych warunkach nie wykazywały one szkodliwego

wpływu na ludzkie zdrowie oraz na środowisko naturalne. Cel ten ma być osiągnięty poprzez

ocenę ryzyka związanego z produkcją, importem lub stosowaniem chemikaliów

i podejmowanie środków zaradczych w zakresie zarządzania zidentyfikowanym ryzykiem.

Wykonanie takiej oceny mają przeprowadzić producenci lub importerzy substancji.

Najważniejszym założeniem nowego prawa jest zapewnienie wysokiego poziomu ochrony

zdrowia ludzkiego i środowiska naturalnego, jak również swobodny przepływ substancji

(w postaci własnej, jako składnik preparatów lub w wyrobach) przy jednoczesnym wsparciu

konkurencyjności i innowacyjności europejskiej branży chemicznej.

72

Całkowity harmonogram REACH to okres 11 lat (2008-2018) i dotyczy wszystkich

europejskich producentów lub importerów substancji chemicznych w ilościach powyżej 1 t/r.

Cel badawczy

Celem badań jest analiza wpływu obowiązującego rozporządzenia (WE) nr 1907/2006

Parlamentu Europejskiego i Rady na producentów, recyklerów i dystrybutorów substancji

chemicznych w tym określenie korzyści i kosztów oraz ryzyka związanego z jego

wprowadzeniem. Luka w rozpoznaniu skutków tego rozporządzenia wynika z braku danych

na temat większości substancji. Jednoczenie rozporządzenie, związane ze zwiększeniem

bezpieczeństwa produktów chemicznych, nie daje przedsiębiorcom pełnego obrazu

zagrożenia gospodarczego jakie mogą napotkać w swojej działalności.

Materiały i metody

Zakres badań obejmuje przedsiębiorstwa branży chemicznej oraz podmioty zajmujące się

dystrybucją i odzyskiwaniem substancji chemicznych. Badanie rozpoczęto od analizy danych

wtórnych w celu rozpoznania otoczenia, w którym działają podmioty gospodarcze oraz w celu

określenia właściwej konstrukcji ograniczeń i możliwości, z jakimi spotykają się producenci,

recyklerzy oraz dystrybutorzy substancji chemicznych. Drugi etap dotyczy zbadania za

pomocą pierwotnych sondaży pośrednich i bezpośrednich oceny podmiotów gospodarczych

na temat korzyści i potencjalnych zagrożeń wynikających z wejścia w życie rozporządzenia.

Badanie oszacowuje również zdolności do absorbowania nowych rozwiązań mogących

ograniczyć wystąpienie ryzyka, które równocześnie zwiększają możliwości podwyższenia

bezpieczeństwa produktów chemicznych. Badanie wymaga dwóch form: kwestionariusza

pocztowego bezpośredniego oraz wywiadu osobistego.

Podstawową jednostką próby są podmioty dostarczające substancje chemiczne w skali

powyżej jednej tony na rok z rozróżnieniem małych i średnich oraz dużych przedsiębiorstw.

Najbliższe zamierzenia

Przeprowadzenie badania właściwego.

Literatura

[1]

Rozporządzenie (WE) 1907/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2006 roku

w sprawie rejestracji, oceny, udzielania zezwoleń i stosowanych ograniczeń w zakresie chemikaliów

(REACH), utworzenia Europejskiej Agencji Chemikaliów, (Dziennik Urzędowy UE seria L nr 396 z 30

grudnia 2006 roku oraz sprostowanie w Dzienniku Urzędowym UE seria L nr 136 z 29 maja 2007 r.).

[2]

Strategy for a future Chemicals Policy, White Paper. COM(2001) 88 final. Commission of the European

Communities, Brussels, 27.2.2001; [http://eur-lex.europa.eu].

OCENA SYSTEMU NADZORU RYNKU JAKO NARZĘDZIA

ZAPEWNIAJĄCEGO OCHRONĘ KONSUMENTÓW I

UŻYTKOWNIKÓW PRZYRZĄDÓW POMIAROWYCH W OBSZARZE

WAG I INSTALACJI POMIAROWYCH WPROWADZANYCH DO

OBROTU NA PODSTAWIE OCENY ZGODNOŚCI

JOANNA WIŚNIEWSKA

Katedra Chemii Ogólnej

Opiekun naukowy: dr hab. Alicja Maleszka, prof. nadzw. UEP

[e-mail]

Wstęp

Do zapewnienia tego, aby wyroby objęte swobodnym przepływem towarów spełniały

wymagania w zakresie ochrony interesów publicznych, zdrowia oraz bezpieczeństwa dla

życia i środowiska, ustalone zostały reguły i zasady nadzoru rynku oraz wyznaczono organy

administracji państwowej do realizacji zadań w tym obszarze. Jednostki zaangażowane w

nadzór rynku kontrolują wyroby wprowadzone do obrotu, identyfikują wyroby niezgodne, ich

wycofanie z obrotu lub ograniczenie dostępności na rynku [4]. Działania realizowane

w ramach nadzoru rynku z jednej strony chronią konsumentów i użytkowników przed

zagrożeniami związanymi z użyciem wyrobu niezgodnego z drugiej strony chronią

przedsiębiorców stwarzając jednakowe warunki działania na rynku. Doświadczenia krajów

UE wskazują, że uznając jedynie deklarację zgodności wystawioną przez producenta, jako

podstawę wprowadzenia wyrobu na rynek, nie można ustrzec się producentów i importerów

nierzetelnych, którzy fakt ten będą wykorzystywali przy wprowadzeniu na rynek wyrobów

niespełniających wymagań [3].

Cel badań

Ocena skuteczności systemu nadzoru rynku w obszarze wag i instalacji pomiarowych oraz

opracowanie modelu doskonalenia krajowego systemu kontroli wyrobów wprowadzanych do

obrotu na podstawie oceny zgodności realizowanej w odniesieniu do dyrektywy NAWI [1]

i MID [2].

Materiały i metody

Badania będą obejmowały następujące zagadnienia:

1) Ocenę funkcjonowania nadzoru rynku w wybranych krajach UE na podstawie dostępnych

informacji tj. analizy aktów prawnych oraz materiałów prezentowanych na spotkaniach WELMEC;

2) Ocenę nadzoru rynku w kraju na podstawie:

74

a) analizy dokumentacji planistycznej i sprawozdawczej Urzędu Ochrony Konkurencji

i Konsumentów (liczba wykonanych kontroli, zakres kontroli, liczba i rodzaj stwierdzonych

nieprawidłowości), a także na podstawie analizy przygotowania merytorycznego i kompetencyjnego

do przeprowadzenia kontroli wykorzystując obok informacji dostępnych w planach i sprawozdaniach

także dane z kwestionariusza oraz indywidualnego wywiadu pogłębionego jako uzupełnienia badania

ankietowego;

b) liczby podmiotów wprowadzających przyrządy (wagi i odmierzacze paliw i gazu ciekłego propan-

butan) na rynek po ocenie zgodności tj. producenci, upoważnieni przedstawiciele producenta,

importerzy, dystrybutorzy - stworzenie bazy podmiotów wykorzystując internet oraz informacje

z administracji miar;

c) identyfikacji użytkowników stosujących wagi i odmierzacze po ocenie zgodności (placówki

handlowe, apteki, urzędy pocztowe, stacje paliw, stacje LPG) wykorzystując bazę użytkowników

przyrządów tworzoną przez administrację miar;

d) informacji (w tym o nieprawidłowościach dla wag po ocenie zgodności) uzyskanych

w trakcie kontroli wykonywanych przez administrację miar;

4) Udział jednostek notyfikowanych w ocenie zgodności przyrządów pomiarowych na podstawie

analizy modułów oceny zgodności stosowanych przez producentów wag i odmierzaczy.

5) Ocenę realizowanego przez użytkowników nadzoru nad parametrami metrologicznymi przyrządów

pomiarowych poprzez zastosowanie kwestionariusza ankietowego (dobór respondentów będzie miał

charakter losowo- warstwowy tj. podział przestrzenny – powiaty, rodzaj wykonywanej działalności:

użytkownicy wag (sklepy, apteki, urzędy pocztowe, skupy złomu) - użytkownicy stacji paliw i gazu

(koncerny), liczba użytkowanych wag tj. do 10 sztuk i powyżej. Proporcjonalnie do liczebności

warstwy dobrana zostanie liczba jednostek badanych.

Wnioski

Analiza i interpretacja wyników badań wykorzystana będzie do:

- wyznaczenia rocznego wskaźnika skuteczności kontroli,

- oceny dynamiki zmian w zakresie nadzoru rynku w okresie trzech lat badania,

- identyfikacji słabych stron nadzoru rynku w Polsce,

- opracowania modelu doskonalenia systemu nadzory rynku w aspekcie wymagań UE.

Literatura

[1]

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/23/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie wag

nieautomatycznych, Dz. U. L 122 z 2009.

[2] Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2004/22/WE z dnia 31 marca 2004 r. w sprawie przyrządów

pomiarowych, Dz. U. L 135 z dnia 30.4.2004.

[3]

Henrykowski W.: System oceny zgodności w Unii Europejskiej pięć lat po akcesji Historia –

Teraźniejszość. Wyd. PERT J-PROPERTY Marcin Jędrzejewski, Warszawa, 2009.

[4]

Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodności, Dz. U. z 2010 r., Nr 114, poz. 760.

75

PRAKTYCZNE WYKORZYSTANIE METOD SPEKTROSKOPOWYCH

W BEZPOŚREDNIEJ ANALIZIE OLEJÓW ROŚLINNYCH

KRZYSZTOF WÓJCICKI

Katedra Instrumentalnych Metod Oceny Jakości

Opiekun naukowy: dr hab. Ewa Sikorska, prof. nadzw. UEP

[e-mail]

W związku z procesem integracji krajów Unii Europejskiej, a także ochroną ich rynków

wewnętrznych, obserwuje się duże zainteresowanie nowoczesnymi technikami i metodami

kontroli autentyczności produktów żywnościowych [1]. Metody spektroskopowe

z powodzeniem stosowane są w badaniach surowców, półproduktów i produktów, jak

również w kontroli procesów produkcyjnych w przemyśle spożywczym [2]. Zaletą tych

metod jest ich nieniszczący charakter i możliwość wykonania pomiarów bezpośrednio na

próbce, a także możliwość zastosowania w badaniach różnych aspektów jakości żywności.

Idea zastosowania metod spektroskopowych polega na uzyskaniu widma produktu

zawierającego informacje o jego właściwościach chemicznych i fizycznych. Wykorzystanie

metod chemometrycznych do analizy uzyskanych widm umożliwia jakościową i ilościową

charakterystykę badanej próbki. W analizie żywności stosuje się m.in. spektroskopię

absorpcyjną w zakresie nadfioletu, widzialnym oraz podczerwieni, spektroskopię Ramana,

metodę jądrowego rezonansu magnetycznego, a także spektroskopię fluorescencyjną

w zakresie UV-Vis [2]. Niemal we wszystkich branżach przemysłu spożywczego do kontroli

jakości żywności, wykorzystywana jest spektroskopia w zakresie bliskiej podczerwieni [3].

Analizy z zastosowaniem metod spektroskopowych są szybkie i proste, oraz posiadają wiele

korzystnych aspektów ekonomicznych związanych z ograniczeniem kosztów zakupu

odczynników i wysokiej jakości regentów. Charakteryzują się również możliwością

oznaczenia wielu analitów w pojedynczym cyklu, automatyzacją, zmniejszeniem

pracochłonności i zużycia energii. W przypadku analizy in situ eliminowane są koszty

związane z koniecznością transportu, przechowywania i utrwalania próbek [4].

Metody spektroskopii absorpcyjnej w zakresie podczerwieni (IR), bliskiej podczerwieni

(NIR), nadfioletu (UV) i widzialnym (Vis) oraz fluorescencja wymagają zazwyczaj

stosunkowo taniej i prostej aparatury. Techniki te mogą być atrakcyjne do wstępnych,

przesiewowych badań, pozwalających wyselekcjonować próbki, które powinny być poddane

dokładnej analizie z zastosowaniem droższych i bardziej zaawansowanych technik.

76

Spektroskopia w zakresie NIR charakteryzuje się niską czułością i jej zastosowania

ograniczają się do analizy głównych składników żywności. Bardziej charakterystyczne widma

otrzymuje się w zakresie średniej podczerwieni. Fluorescencja ograniczona jest do analizy

związków emitujących co sprawia, że metoda ta charakteryzuje się doskonałą selektywnością.

W badaniach olejów roślinnych stosuje się wiele metod spektrometrycznych. Zastosowanie

spektrofotometrii UV-Vis pozwala na podstawie badania widm absorpcji w zakresie 310-

320nm różnicować oliwę z oliwek ekstra virgin z pierwszego tłoczenia, rafinowaną oliwą

z oliwek, oliwą wytłokową i oleje z nasion [5].

Fluorescencja wykorzystywana jest do oznaczania w olejach roślinnych zawartości tokoferoli,

związków chlorofilowych i fenolowych.

Na podstawie analizy widm synchronicznych

fluorescencji olejów roślinnych różnego pochodzenia botanicznego, możliwa jest klasyfikacja

olejów [6,7]. Pomiary fluorymetryczne znajdują również zastosowanie do badania procesów

starzenia się oliwy z oliwek [8].

Zastosowanie spektroskopii w bliskiej podczerwieni pozwala m.in. na wykrywanie

zafałszowań oliwy oliwy extra virgin olejami z kukurydzy, słonecznika i sezamu przy użyciu

analizy PCA [9].

Wyniki badań naukowych oraz rozwój technologiczny aparatury do pomiarów

spektrofotometrycznych sprawiają, że metody te wraz z analizą chemometryczną znajdują

coraz szersze zastosowanie w ocenie jakości żywności, w tym również olejów roślinnych.

Literatura

[1]

Fortuna T., Przetaczek I.: Metody wykrywania zafałszowań żywności, Laboratorium, 2005, 3, 40

[2]

C. N. G. Scotter, Non-destructive spectroscopic techniques for the measurement of food quality. Trends

Food Sci. Technol., 1997, 8, 285-292

[3]

Iwamoto M.: The Proceedings of the 3rd International Near Infrared Conference Brussels, Belgium, 1990

[4]

Sikorska E.: Metody fluorescencyjne w badaniu żywności, wyd. AE, Poznań 2008r.

[5]

Kapaulus V.M., Andrikopoulus N.K : Detection of virgin olive oil aduleration with rafined oils by

second-derivative spectrometry. Food Chem, 23, 183-192

[6]

Wójcicki K., Sikorska E.: Charakterystyka fluorescencji olejów roślinnych tłoczonych na zimno.

Materiały XIV Ogólnopolskiego Sympozjum Spektroskopowego, 27-29 V 2010r., 78

[7]

Wójcicki K., Sikorska E.: Zastosowanie metod spektroskopowych w ocenie jakości olejów roślinnych.

Materiały XIV Ogólnopolskiego Sympozjum Spektroskopowego, 25-27 V 2011r., 98

[8]

Sikorska E., I. V. Khmelinskii, M. Sikorski, F. Caponio, M. T. Bilancia, A. Pasqualone and T. Gomes.:

Fluorescence spectroscopy in monitoring of Extra Virgin olive oil during storage. Int. J. Food Sci.

Technol, 2008, 52-61

[9]

Guillen M. D., Cabo N.: Infrared Spectroscopy in the Study of Edible Oils and Fats. J Sci Food Agric,

1997

77

CZYNNIKI KSZTAŁTUJĄCE JAKOŚĆ MLEKA

WYPRODUKOWANEGO METODAMI ROLNICTWA

EKOLOGICZNEGO, W TYM SZCZEGÓLNIE

JEGO WARTOŚĆ ODŻYWCZĄ

ANNA WÓJCIK-SAGANEK

Katedra Hodowli i Ochrony Zasobów Genetycznych Bydła

Pracownia Ekologicznej Produkcji Żywności Pochodzenia Zwierzęcego

Opiekun naukowy: prof. zw. dr hab. Zygmunt Litwińczuk (UP w Lublinie)

[e-mail]

Wstęp

Rolnictwo ekologiczne jest dynamicznie rozwijającą się dziedziną rolnictwa na świecie.

Polska również dąży do zwiększenia tego kierunku produkcji. W roku 2010 liczba

gospodarstw zajmujących się produkcją ekologiczną wzrosła do ponad 20 tys., przy

powierzchni upraw wynoszącej ok. 518 tys. ha. Produkty rolne pochodzące z produkcji

prowadzonej metodami ekologicznymi stanowią gwarancję bezpiecznej żywności,

a jednocześnie produkcja ekologiczna jest przyjazna środowisku naturalnemu [4].

W przypadku ekologicznej produkcji zwierzęcej, gdzie obowiązuje zakaz stosowania pasz

przemysłowych i innych dodatków paszowych oraz stymulatorów wzrostu, syntetycznych

aminokwasów, środków chemii weterynaryjnej najbardziej efektywnym gatunkiem zwierząt

gospodarskich jest bydło, gdyż podstawą w żywieniu tego gatunku są pasze objętościowe.

Duże znaczenie w gospodarstwach ekologicznych mają użytki zielone, z których pasze mogą

w pełni pokrywać potrzeby pokarmowe bydła [2]. Istnieje zatem możliwość uzyskania

wysokiej tzw. pierwotnej jakości biologicznej mleka produkowanego zgodnie z zasadami

rolnictwa ekologicznego [3]. Mleko zawiera szereg składników potrzebnych do rozwoju oraz

aktywności umysłowej i fizycznej człowieka. Spośród nich niektóre wyróżniają się

udokumentowanymi właściwościami prozdrowotnymi. Białka serwatkowe poprawiają

zdolność organizmu do radzenia sobie ze stresem, działają jako czynnik antykancerogenny

oraz bakteriobójczy [1].

Cel badań

Celem pracy jest określenie wpływu różnych czynników kształtujących jakość mleka

wyprodukowanego metodami rolnictwa ekologicznego na jego wartość odżywczą

i przydatność technologiczną.

78

Materiały i metody

Wybór gospodarstw

W 40 gospodarstwach ekologicznych sprzedających mleko do OSM Jasienica Rosielna

przeprowadzono wywiady bezpośrednie dotyczące: ogólnej charakterystyki gospodarstwa,

skali produkcji mleka i jego jakości, organizacji bazy paszowej oraz żywienia krów

w różnych porach roku, a także warunków utrzymania bydła. Na podstawie uzyskanych

wyników wytypowano gospodarstwa do dalszych badań.

Pobieranie prób mleka do analiz laboratoryjnych

Badaniami objętych zostało 15 certyfikowanych gospodarstw ekologicznych z rejonu

Podkarpacia utrzymujących bydło mleczne i sprzedające mleko do OSM Jasienica Rosielna.

Grupę odniesienia (kontrolną) stanowią gospodarstwa konwencjonalne z tego rejonu

i sprzedające mleko do tej samej OSM.

W dwóch sezonach produkcyjnych (letnim-lipiec 2010 r. oraz zimowym-luty/marzec 2011 r.)

zostało pobranych 310 prób mleka z wybranych gospodarstw ekologicznych podczas rannego

udoju do plastikowych pojemników, a następnie przewiezionych w termotorbach z wkładami

chłodzącymi do laboratorium. W sezonie letnim podstawą żywienia bydła było pastwisko,

natomiast w zimowym sianokiszonka lub/oraz siano.

Analizy laboratoryjne

W każdej pobranej próbie mleka zostały przeprowadzone oznaczenia: podstawowego składu

chemicznego, (tj. zawartość: tłuszczu, białka, laktozy, suchej masy), mocznika, kwasowości

ogólnej, frakcji białek serwatkowych, liczby komórek somatycznych (LKS), profilu kwasów

tłuszczowych, kwasowości czynnej, kwasowości potencjalnej, stabilności cieplnej, czasu

krzepnięcia mleka pod wpływem podpuszczki, udziału kazeiny w białku ogólnym.

Najbliższe zamierzenia

Opracowywanie wyników badań laboratoryjnych za pomocą programu STATISTICA 7.

Literatura

[1]

Barłowska J., Król J., Litwińczuk A., Sawicka W.: Porównanie składu chemicznego i zawartości

mocznika w mleku krów czarno-białych i simentalskich z okresu żywienia letniego i zimowego. Annales

UMCS, 2006, 24 (10), 67-72.

[2]

Barłowska J., Litwińczuk Z.: Technological usefulness of milk from two local breeds maintained in the

regions with great grassland share. Archiv. Tierzucht., 2006, 49, Special Issue, 207-213.

[3]

Kuczyńska B., Puppel K.: Mleko ekologiczne – niezastąpione źródło bioaktywnych składników. Przegląd

mleczarski, 2010, 9, 4-8.

[4]

Szmidt K.: Rolnictwo ekologiczne w Polsce i krajach Unii Europejskiej. Roczniki Naukowe

Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu, 2008, 10, 415-419.

NOTATKI

NOTATKI