background image

Szkoła przyjazna uczniom z dysleksją

Gdańsk, 15 września 2009

background image

Szkoła przyjazna uczniom z dysleksją

Projektodawca: 
Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON Sp. z o.o.

ul. Hutnicza 3

81-212 Gdynia 

Partner Projektodawcy:
Polskie Towarzystwo Dysleksji
ul. Pomorska 68

80-343 Gdańsk

Okres realizacji Projektu:
01.08.2008 – 30.09.2009

background image



O projekcie 



Rezultaty projektu

– porozumiewanie się w języku ojczystym

– kompetencje społeczne

– umiejętność uczenia się

– wyniki w nauce

– motywacja do nauki



Wnioski z realizacji projektu

Struktura prezentacji

background image

O projekcie

Istota projektu

Istota projektu sprowadza się do 
wdrożenia w szkołach podstawowych
z terenów wiejskich wybranych
powiatów województwa wielkopolskiego,
programu rozwojowego o nazwie 
„Modelowy system profilaktyki i 
pomocy psychologiczno-pedagogicznej
uczniom z dysleksją”.

System ten stworzyli specjaliści z Polskiego
Towarzystwa Dysleksji, które jest 
partnerem projektu.

background image

O projekcie

Modelowy system - rodzaje działań

System obejmuje:



Rozpoznanie trudności – badanie 
przesiewowe



Diagnozę – ocena potrzeb oraz poziomu 
umiejętności uczniów (DW i DK)



Organizację pomocy 

background image

O projekcie

Modelowy system – organizacja pomocy

1.

Realizacja zadań koordynatora ds. profilaktyki 
i pomocy psychologiczno-pedagogicznej dla 
uczniów z dysleksją

2.

Prowadzenie zajęć korekcyjno-
kompensacyjnych w wymiarze 2 godzin 
dydaktycznych tygodniowo dla każdej grupy

3.

Samodzielna praca ucznia w domu

4.

Prowadzenie zajęć wspierających terapię
pedagogiczną: zajęcia socjoterapeutyczne 
i z technik szybkiego uczenia się

background image

O projekcie

Modelowy system – zadania koordynatora

1.

Diagnoza potrzeb szkoły w zakresie pomocy 
psychologiczno-pedagogicznej

2.

Nawiązanie współpracy z rodzicami

3.

Organizacja pomocy terapeutycznej

4.

Współpraca z nauczycielami

background image

O projekcie

Cel projektu

Realizacja projektu ma na celu wyrównanie dysproporcji 
edukacyjnych wśród uczniów z terenów wiejskich przez
rozwój kompetencji kluczowych, w tym:



porozumiewania się w języku ojczystym (pisanie i 
czytanie), 



kompetencji społecznych (kompetencje interpersonalne, 
zwłaszcza umiejętność komunikacji),



umiejętności uczenia się (zwiększenie zdolności 
przyswajania wiedzy),

Dodatkowo projekt ma przynieść:



poprawę wyników nauczania,



wzrost motywacji do nauki i wiary we własne możliwości.

background image

Rezultaty projektu

background image

Program Edukacyjno-
-Terapeutyczny

Podstawa zajęć korekcyjno-kompensacyjnych

Zajęcia korekcyjno-kompensacyjne w ramach projektu „Szkoła przyjazna uczniom 
z dysleksją” były realizowane w oparciu o Program Edukacyjno-Terapeutyczny 
ORTOGRAFFITI.

background image

11

Porozumiewanie się w języku ojczystym

Pisanie – znajomość zasad pisowni

94%

8,60

17,77

9,17

zmiana 
w %

zmiana

DK

DW

Ś

rednia liczba zdobytych punktów w sprawdzianie znajomości zasad 

w diagnozie wstępnej (DW) i końcowej (DK) - woj. pomorskie

9,2

17,8

0,0

2,0

4,0

6,0

8,0

10,0

12,0

14,0

16,0

18,0

20,0

Znajomość zasad pisowni

ś

r.

 li

c

zb

a

 p

un

kt

ów

DW

DK

background image

12

Porozumiewanie się w języku ojczystym 

Pisanie – poprawność pisania

37%

3

36%

2

29%

1

zmiana w 

%

Ś

rednia liczba popełnionych błędów danego typu w diagnozie 

wstępnej (DW) i końcowej (DK) - woj. pomorskie

10,5

20,6

4,5

7,4

13,3

2,8

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

Pisanie ze słuchu - liczba

błędów  typow o

ortograficznych 

Pisanie ze słuchu - liczba

błędów  graficznych

Pisanie ze słuchu - liczba

błędów  interpunkcyjnych

ś

r.

 li

c

zb

a

 b

łę

d

ó

w

DW

DK

background image

13

Porozumiewanie się w języku ojczystym 

Pisanie – rozkład wyników

Rozkład odsetka uczniów wg liczby popełnionych błędów w diagnozie wstępnej (DW) i 

końcowej (DK) - błędy ortograficzne, woj. pomorskie

1%

7%

21%

26%

16%

10%

9%

10%

5%

18%

28%

21%

13%

7%

3%

4%

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

0-1

2-3

4-6

7-9

10-12

13-15

16-18

> 18

liczba błędów

%

 u

cz

n

w

DW

DK

background image

14

Porozumiewanie się w języku ojczystym 

Pisanie - podsumowanie



Największy postęp, bo prawie 100% nastąpił w zakresie znajomości zasad pisowni, co 
bezpośrednio wpłynęło na zmniejszenie liczby popełnianych błędów. Uczniowie obecnie 
wykazują się dobrą znajomością zasad (średnio 18 pkt) wobec słabej znajomości na początku 
projektu (9 pkt). Bardzo dobra znajomość zasad rozpoczyna się od 22 punktów. 



W próbach pisania ze słuchu liczba błędów zmniejszyła się w stosunku do stanu wyjściowego 
(diagnoza wstępna) o średnio 34%. 



W największym nasileniu występowały błędy graficzne (mylenie liter kształtopodobnych, 
opuszczanie lub dodawanie liter, itp.), następnie typowo ortograficzne i wyraźnie w 
mniejszym stopniu interpunkcyjne. Poprawa w zakresie wszystkich trzech typów błędów była 
na podobnym poziomie (29-37%).



Zdecydowanie zwiększyła się liczba uczniów popełniających niewielką liczbę błędów (0-3)– z 
8% do 23% oraz zmalała liczba tych, którzy robią najwięcej błędów (16 i więcej) – z 19% do 
7%.



Poprawa w zakresie poziomu graficznego również jest widoczna – liczba zdobytych punktów 
wzrosła o 30%. Jednak stanowi to tylko 55% możliwych do zdobycia punktów, co oznacza, że 
nadal poziom graficzny pisma jest niezadowalający. Na pewno w tym aspekcie na 
dostrzegalny efekt trzeba dłużej czekać, być może konieczne jest także wprowadzenie 
większej liczby ćwiczeń grafomotorycznych

.

background image

15

Porozumiewanie się w języku ojczystym 

Czytanie – szybkość czytania

TEST PUŚLECKIEGO WEDŁUG KLAS - WOJ. POMORSKIE

Procent przeczytanych wyrazów w diagnozie wstępnej (DW) i końcowej (DK) po 

zmianie w wyniku terapii

87%

70%

87%

76%

89%

19%

17%

13%

68%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

DW

DK

DW

DK

DW

DK

klasa 4

klasa 5

klasa 6

zmiana

diagnoza

background image

16

Porozumiewanie się w języku ojczystym 

Czytanie - podsumowanie



Szybkość czytania głośnego mierzona testem W. Puśleckiego wzrosła średnio o 22% 
z 64 wyrazów w diagnozie wstępnej do 79 wyrazów w diagnozie końcowej. Niezależnie 
od klasy uczniowie uzyskali podobne wyniki i przeczytali  87%–89% wymaganej liczby 
wyrazów. 



W klasach IV uczniowie przeczytali na koniec roku szkolnego średnio 67 wyrazów 
wobec wymaganych 77, w klasach V 77 wyrazów wobec 89, a w klasach VI 89 wobec 
100. Uczniowie czytają na poziomie niższym o jedną klasę. 



Bardziej szczegółowa analiza pokazuje, że na koniec realizacji projektu 41% uczniów z 
klas IV czyta na poziomie adekwatnym do wieku lub wyższym (przed rozpoczęciem 
projektu na tym poziomie czytało tylko 17% uczniów). W przypadku uczniów klas V i 
VI wynik jest podobny i przedstawia się następująco: w klasach V 34% wobec 14%, a 
w klasach VI 39% wobec 12% na rozpoczęcie projektu. Mimo wyraźnego wzrostu 
liczby uczniów, którzy czytają odpowiednio do swojego wieku stale pozostaje 
większość (59%–66%), która nie osiągnęła normy.

background image

17

Rozwój kompetencji kluczowych
- porozumiewanie się w języku ojczystym 

Pisanie i czytanie - wnioski



Efekty terapii pedagogicznej są bardzo wyraźne, 
szczególnie w zakresie pisania. Szczególnie cieszą: dobra 
znajomość zasad pisowni i zmniejszenie się liczby popełnianych 
błędów. Nie są to jednak zmiany trwałe i na tyle silne, by 
przełożyły się na ogólne wyniki uczenia się (średnia ocen 
pozostała niezmieniona). Dlatego konieczna jest dalsza 
stymulacja w postaci zajęć korekcyjno-kompensacyjnych. 
Specjalnej uwagi wymagają:  kształcenie umiejętności czytania 
w zakresie techniki i rozumienia czytanej treści oraz 
doskonalenie poziomu graficznego pisma. 



Wyniki uczniów są bardzo zróżnicowane w zależności od szkoły. 
W niektórych postęp jest widoczny we wszystkich mierzonych 
umiejętnościach, w innych słabo dostrzegalny. 

background image

18

Kompetencje społeczne

Znaczenie

KOMPETENCJE SPOŁECZNE, to umiejętności
przyczyniające się do efektywnego funkcjonowania w 
relacjach z ludźmi, osiągania celów społecznych 
i osobistych.

Można tu wymienić przykładowo: asertywność, empatię
– w tym rozpoznawanie uczuć i potrzeb, nagradzanie, 
komunikację werbalną – w tym umiejętność słuchania, 
autoprezentację, samoocenę itd.  

background image

19

Kompetencje społeczne

Zmiana w wyniku zajęć socjoterapeutycznych

KOMPETENCJE SPOŁECZNE - WOJ. POMORSKIE

Procent uzyskanych punktów w diagnozie wstępnej (DW) i końcowej (DK) po zmianie 

w wyniku terapii

72%

52%

20%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

DW

DK

Ogółem

zmiana

diagnoza

background image

20

Kompetencje społeczne

Postawy asertywne

POSTAWY ASERTYWNE
Ćwiczono umiejętność pełnego wyrażania siebie w kontaktach z inną osobą bez
naruszania jej praw. Zachowania osoby asertywnej: 



wysoka samoocena



akceptacja siebie (zna swoje słabe i mocne strony – ma świadomość własnej 
wartości)



akceptacja innych osób



duża motywacja do pracy



dobra komunikacja werbalna (potrafi wyrażać swoje zdanie)



określa swoje uczucia i potrzeby

Postawy asertywne gwarantują sukces w komunikacji.

background image

21

Kompetencje społeczne

Komunikacja i odpowiedzialność

KOMUNIKACJA 
Dzieci nabywały umiejętność przekazywania informacji w języku zrozumiałym dla
obu komunikujących się stron. Warunkiem dobrej komunikacji jest:



przekaz informacji bez  zniekształceń (zakłóceń)



właściwa percepcja



dobra uwaga



umiejętność słuchania (aktywne, empatyczne, otwarte, świadome)



dobre samopoczucie



uświadomienie istnienia mowy niewerbalnej

ODPOWIEDZIALNOŚĆ
Szczególną uwagę zwracano na ponoszenie konsekwencji za podjęte przez ucznia
decyzje.

background image

22

Kompetencje społeczne

Zmiana

SOCJOTERAPIA, POZOSTAŁE UMIEJĘTNOŚCI - WOJ. POMORSKIE

Procent uzyskanych punktów w diagnozie wstępnej (DW) i końcowej (DK) po zmianie 

w wyniku terapii

84%

56%

92%

6%

48%

6%

57%

59%

36%

42%

50%

24%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

DW

DK

DW

DK

DW

DK

DW

DK

Postawy asertywne

Odpowiedzialność

Komunikacja

Radzenie sobie ze stresem

zmiana

diagnoza

background image

23

Kompetencje społeczne

Rozkład wyników

Rozkład odsetka uczniów wg zmiany liczby punktów na skutek 

terapii (różnica między DK a DW) - SOCJOTERAPIA

2%

9%

17%

24%

25%

17%

5%

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

0

1-2

3-4

5-6

7-8

9-10

11-12

żnica między DK a DW (w punktach)

%

 u

cz

n

w

background image

24

Rozwój kompetencji kluczowych –
kompetencje społeczne

Podsumowanie



Poziom kompetencji społecznych, na które składają się takie umiejętności jak 
postawy asertywne, odpowiedzialność, skuteczna komunikacja, radzenie sobie 
ze stresem wzrósł średnio o 52% (20%:72%). Postęp jest satysfakcjonujący, 
ale do wyniku najwyższego brakuje prawie 30%, tak więc wskazana jest 
kontynuacja tego typu zajęć.



Najlepiej dzieci radziły sobie z rozumieniem zachowania odpowiedzialnego 
i określaniem swoich uczuć i potrzeb (postawy asertywne). Wyraźnie słabo 
opanowały umiejętność skutecznego komunikowania się i radzenia sobie ze 
stresem (na poziomie 50%).



U 2% uczniów terapia nie przyniosła skutku, u 9% nastąpił wzrost o 1 lub 2 
punkty, 17% uczniów zanotowało wzrost o 3 lub 4 punkty itd. Największy 
wzrost (11-12 punktów) nastąpił u 5% uczniów.

background image

25

Umiejętność uczenia się

Zwiększenie zdolności przyswajania wiedzy

ZWIĘKSZENIE ZDOLNOŚCI PRZYSWAJANIA WIEDZY - WOJ. POMORSKIE

Procent uzyskanych punktów w diagnozie wstępnej (DW) i końcowej (DK) po zmianie 

w wyniku terapii

67%

54%

13%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

DW

DK

Zwiększenie zdolności przyswajania wiedzy

zmiana

diagnoza

background image

26

Umiejętność uczenia się

Pamięć

PAMIĘĆ
Zdolność rejestrowania i ponownego przywoływania wrażeń zmysłowych, skojarzeń
i informacji. Warunkiem dobrze funkcjonującej pamięci jest niski poziom stresu 
i wypoczynek.
Etapy: rejestrowanie informacji - przechowywanie informacji - odtwarzanie informacji
Rodzaje pamięci:



długofalowa (lata)



krótkoterminowa (robocza, operacyjna)



natychmiastowa (kilka sekund)

Przykładowe techniki ułatwiające zapamiętywanie:



- skojarzenia (tworzenie historyjek)



- układnie zabawnych zdań



- słowa klucze

background image

27

Umiejętność uczenia się

Czytanie

CZYTANIE

Celem zajęć było dokonanie zmiany sposobu czytania przez:



wskazanie właściwej techniki czytania 



dostosowanie tempa czytania do stopnia trudności tekstu



zwiększenie motywacji do czytania  



nabycie umiejętności posługiwania się tekstem (szybkość czytania, rozumienie, 
zapamiętywanie treści)



ćwiczenie gałek ocznych

background image

28

Umiejętność uczenia się

Style uczenia się

STYLE UCZENIA 
Celem było określenie dominującego kanału zmysłowego (sensorycznego) 
odpowiedzialnego za odbieranie i przetwarzanie informacji z otaczającego świata.
Człowiek preferuje podświadomie jeden tzw. kanał dominujący:



wzrokowy



słuchowy



kinestetyczny

Inne zmysły – smaku i zapachu – rzadko wykorzystywane są podczas uczenia. Po 
określeniu dominującego kanału sensorycznego uczeń dobiera odpowiednio metody 
pracy i pomoce dydaktyczne, które ułatwiają mu uczenie się,  tworząc tzw. styl 
uczenia się. Na przykład wzrokowcy uczą się lepiej przy pomocy prezentacji, map, 
zdjęć, pogrubionego kolorem druku, rysunków, tabel itp.  Właściwa stymulacja 
wszystkich kanałów sensorycznych znacznie zwiększa efektywność nauczania.

background image

29

Umiejętność uczenia się

Efekt zajęć wspierających terapię

TECHNIKI UCZENIA SIĘ (SZCZEGÓŁOWO) - WOJ. POMORSKIE

Procent uzyskanych punktów w diagnozie wstępnej (DW) i końcowej (DK) po zmianie 

w wyniku terapii

63%

9%

75%

22%

63%

45%

96%

29%

90%

53%

66%

41%

51%

61%

10%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

DW

DK

DW

DK

DW

DK

DW

DK

DW

DK

Koncentracja

Pamięć

Czytanie

Pam/Kon/Czyt

Style uczenia się

zmiana

diagnoza

background image

30

Umiejętność uczenia się

Rozkład wyników

Rozkład odsetka uczniów wg zmiany liczby punktów na skutek 

terapii (różnica między DK a DW) - TECHNIKI UCZENIA SIĘ

0%

10%

25%

31%

24%

9%

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

35%

0

1-2

3-4

5-6

7-8

9-10

żnica między DK a DW (w punktach)

%

 u

cz

n

w

background image

31

Rozwój kompetencji kluczowych –
umiejętność uczenia się

Podsumowanie



Zajęcia mające na celu rozwój umiejętności uczenia się
ukierunkowane były na wzmocnienie koncentracji uwagi, 
opanowanie technik skutecznego zapamiętywania i sprawnego 
czytania oraz wskazaniu dominującego kanału uczenia, co powinno 
wpłynąć na wzrost skuteczności uczenia się.



Osiągnięty wynik (wzrost o 54%) świadczy o dobrym kierunku 
zmian, tym bardziej, że najniższy wynik stanowi 60%, a najwyższy 
90% możliwych do zdobycia punktów. Uczniowie dowiedzieli się w 
jaki sposób powinni się uczyć (który kanał percepcji jest u nich 
dominujący) i poznali techniki szybkiego uczenia się. Uzyskali 
wiedzę, która może w przyszłości zaowocować szybszymi postępami 
i lepszymi wynikami w nauce.  



W zasadzie nie było uczniów, u których terapia nie przyniosła 
skutku, u 10% nastąpił wzrost o 1 lub 2 punkty, 25% uczniów 
zanotowało wzrost o 3 lub 4 punkty itd. Największy wzrost (9-10 
punktów) nastąpił u 9% uczniów.

background image

32

Zwiększenie motywacji do nauki

Wyniki

ZWIĘKSZENIE MOTYWACJI DO NAUKI - WOJ. POMORSKIE

Procent uzyskanych punktów w diagnozie wstępnej (DW) i końcowej (DK) po zmianie 

w wyniku terapii

73%

56%

17%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

DW

DK

Zwiększenie motywacji do nauki

zmiana

diagnoza

background image

33

Czy stworzyliśmy szkołę przyjazną
uczniom z dysleksją?

TAK

, bo



Szkoła oferuje szeroki zakres form pomocy psychologiczno-
pedagogicznej przeznaczony dla uczniów z dysleksją.



Umiejętności profesjonalne nauczycieli sprzyjają skutecznej pomocy 
uczniom z dysleksją.



Szkoła dysponuje odpowiednią bazą do prowadzenia specjalistycznych 
zajęć terapeutycznych.



Organizacja pracy szkoły i zarządzanie nią sprzyjają prawidłowej i 
efektywnej opiece psychologiczno-pedagogicznej.

background image
background image

Dziękujemy za współpracę!

www.ptd.edu.pl

www.ortograffiti.pl

www.szkolaprzyjazna.pl