background image

 

J.Stadnicki Optymalizacja- wykład dla Informatyki, częśd3: PROGRAMOWANIE NIELINIOWE – metody analityczne 

1

 

PROGRAMOWANIE NIELINIOWE 

Jeżeli wektor zmiennych decyzyjnych 

n

x R

, tzn. jego składowe są liczbami a nie funkcjami, 

wtedy klasyfikacja problemu optymalizacji zależy od postaci funkcji celu 

 

x

 i funkcji ograni-

czeo 

 

i

x

 : 

Zadanie programowania nieliniowego: występuje wtedy, gdy co najmniej jedna z funkcji jest 

nieliniowa względem wektora 

x

Uwaga: 

Zadanie programowania liniowego można potraktować jako szczególny przypadek zadania 

programowania nieliniowego. Jednak z uwagi na trudność rozwiązywania nie jest to racjo-

nalne.  

 

 

background image

 

J.Stadnicki Optymalizacja- wykład dla Informatyki, częśd3: PROGRAMOWANIE NIELINIOWE – metody analityczne 

2

 

METODY ANALITYCZNE 

ZADANIE PROGRAMOWANIA NIELINIOWEGO BEZ OGRANICZEO 

Zbiorem dopuszczalnym jest cała przestrzeo 

n

R

 

 

Punkt 

ˆx

jest minimum lokalnym funkcji 

 

x

w przestrzeni 

n

R

, jeżeli istnieje takie otwarte 

otoczenie 

n

R

punktu 

ˆx

, że 

   

ˆ

,

U

Q

Q

 

x

x

x

, przy czym jeżeli nierównośd jest 

ostra 

   

ˆ

Q

Q

x

x

, to jest to  ścisłe minimum lokalne

Punkt 

ˆx

jest minimum globalnym funkcji 

 

x

w przestrzeni 

n

R

, jeżeli 

   

ˆ

,

n

Q

Q

 

x R

x

x

, przy czym jeżeli nierównośd jest ostra 

   

ˆ

Q

Q

x

x

, to jest to  

ścisłe minimum globalne

 

background image

 

J.Stadnicki Optymalizacja- wykład dla Informatyki, częśd3: PROGRAMOWANIE NIELINIOWE – metody analityczne 

3

 

 

Założenie: 

 

,

Q x y

 określona w przestrzeni 

2

R

, jest klasy C

2

  

Def. 

 

,

Q x y

 ma punkt stacjonarny w punkcie 

 

ˆ ˆ

,

x y

 jeżeli 

 

 

 

 

ˆ ˆ

ˆ ˆ

ˆ ˆ

ˆ ˆ

,

,

0

,

,

0

x

y

Q

Q

x y

x y

Q x y

Q x y

x

y

 

 Jest to zarazem warunek konieczny istnienia ekstremum lokalnego 

 

,

Q x y

 w punkcie

 

ˆ ˆ

,

x y

background image

 

J.Stadnicki Optymalizacja- wykład dla Informatyki, częśd3: PROGRAMOWANIE NIELINIOWE – metody analityczne 

4

 

Typy punktów stacjonarnych: 

Utwórzmy macierz drugich pochod-
nych (hesjan):  

 

 

 

 

,

,

,

,

xx

xy

yx

yy

Q

x y Q

x y

Q

x y Q

x y





  

  

 





H

której wyznacznik w punkcie 

 

ˆ ˆ

,

x y

 

wynosi:  

   

 

2

ˆ

ˆ ˆ

ˆ ˆ

ˆ ˆ

,

,

,

xx

yy

xy

Q

x y Q

x y Q

x y







H

 

background image

 

J.Stadnicki Optymalizacja- wykład dla Informatyki, częśd3: PROGRAMOWANIE NIELINIOWE – metody analityczne 

5

 

Tw. 

Jeśli 

 

ˆ ˆ

,

x y

 jest punktem stacjonarnym 

 

,

Q x y

, wtedy: 

a) 

jeżeli 

 

ˆ

ˆ ˆ

,

0 i

0

xx

Q

x y



H

 to 

 

,

Q x y

 ma lokalne maksimum w punkcie

 

ˆ ˆ

,

x y

b) 

jeżeli 

 

ˆ

ˆ ˆ

,

0 i

0

xx

Q

x y



H

 to 

 

,

Q x y

 ma lokalne minimum w punkcie

 

ˆ ˆ

,

x y

c) 

jeżeli 

ˆ

0

H

 to 

 

,

Q x y

 ma siodło w punkcie

 

ˆ ˆ

,

x y

Jeżeli 

ˆ

0

H

 to problem pozostaje nierozstrzygnięty. 

Dowód: 

Zbadajmy 

 

,

Q x y

 w otoczeniu 

ˆ

ˆ

,

x u y v

Rozwijając 

 

,

Q x y

 w szereg Taylora otoczeniu

ˆ

ˆ

,

x u y v

  

 

 

 

 

 

2

2

ˆ

ˆ

ˆ ˆ

ˆ ˆ

ˆ ˆ

,

,

,

,

1

ˆ ˆ

ˆ ˆ

ˆ ˆ

,

2

,

,

2

x

y

xx

xy

Q x u y v

Q x y

uQ x y

vQ x y

u Q

x y

uvQ

x y

v Q x y

 







 

Ponieważ 

 

ˆ ˆ

,

x y

 jest punktem stacjonarnym : 

 

 

ˆ ˆ

ˆ ˆ

,

,

0

x

y

uQ x y

vQ x y

 

background image

 

J.Stadnicki Optymalizacja- wykład dla Informatyki, częśd3: PROGRAMOWANIE NIELINIOWE – metody analityczne 

6

 

Przyrost 

  

2

2

1

ˆ

ˆ

ˆ ˆ

,

,

2

2

Q Q x u y v

Q x y

Au

Buv Cv

 

 

 

gdzie: 

 

 

 

ˆ ˆ

ˆ ˆ

ˆ ˆ

,

,

,

xx

xy

yy

A Q

x y

B Q

x y

C Q

x y







 

2

2

2

2

2

2

2

2

Bv

B

Bv

Au

Buv Cv

A u

C

v

A u

v

A

A

A

A

 

 

 

gdzie: 

2

ˆ

CA B



 H

 ( wyznacznik hesjanu) 

a) 

jeśli 

 

0 i

0

0

,

A

Q

Q x y

    

 ma lokalne minimum w punkcie 

 

ˆ ˆ

,

x y

,  

b) 

jeśli 

 

0 i

0

0

,

A

Q

Q x y

    

 ma lokalne maksimum w punkcie 

 

ˆ ˆ

,

x y

 

c) 

jeśli 

0



 to 

 

,

Q x y

 ma w punkcie 

 

ˆ ˆ

,

x y

 punkt siodłowy. 

  

 

 

background image

 

J.Stadnicki Optymalizacja- wykład dla Informatyki, częśd3: PROGRAMOWANIE NIELINIOWE – metody analityczne 

7

 

PRZYKŁAD: 

 

2

2

,

Q x y

x

y

 

 

 

 

   

,

2

0

ˆ ˆ

,

0, 0

,

2

0

x

y

Q x y

x

x y

Q x y

y

 

 

 

2 0

ˆ

ˆ ˆ

4 0

,

0

2

x y

 

H

  jest siodłem. 

Uwaga: 
Przeprowadzone rozumowanie można uogólnid na funkcję wielu zmiennych. 
 

Założenie: 

  

1

2

, , ,

n

Q

Q x x

x

x

 określona w przestrzeni 

n

R

, jest klasy C

2

Def. 

 

x

 ma punkt stacjonarny w punkcie 

  

1

2

ˆ

ˆ ˆ

ˆ

, , ,

n

x x

x

x

 jeżeli  

 

 

 

 

1

2

ˆ

ˆ

ˆ

ˆ

0

n

Q

Q

Q

grad Q

x

x

x

 

x

x

x

x

 

Jest to zarazem warunek konieczny istnienia ekstremum lokalnego 

 

x

 w punkcie

 

ˆx

background image

 

J.Stadnicki Optymalizacja- wykład dla Informatyki, częśd3: PROGRAMOWANIE NIELINIOWE – metody analityczne 

8

 

Utwórzmy macierz drugich pochodnych (hesjan):  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

2

2

2

1

2

1

1

2

2

2

2

2

1

2

2

2

2

2

2

1

2

n

n

n

n

n

Q

Q

Q

x x

x x

x

Q

Q

Q

x x

x x

x

Q

Q

Q

x x

x x

x

 

 

 

 

 

 

 

 

x

x

x

x

x

x

H x

x

x

x

 

którą w punkcie 

 

ˆx

 oznaczymy jako 

 

ˆ

H x

Oznaczmy podwyznaczniki (minory) główne, które można utworzyd z hesjanu 

 

ˆ

H x

jako: 

background image

 

J.Stadnicki Optymalizacja- wykład dla Informatyki, częśd3: PROGRAMOWANIE NIELINIOWE – metody analityczne 

9

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2

2

2

2

1

2

1

2

2

2

1

2

1

2

2

1

2

2

2

2

2

1

2

1

1

2

2

2

2

2

1

2

2

2

2

2

2

1

2

ˆ

ˆ

ˆ

ˆ

ˆ

ˆ

ˆ

ˆ

ˆ

ˆ

ˆ

ˆ

ˆ

ˆ

ˆ

ˆ

ˆ

n

n

n

n

n

n

Q

Q

x x

Q

x

Q

Q

x

x x

x

Q

Q

Q

x x

x x

x

Q

Q

Q

x x

x x

x

Q

Q

Q

x x

x x

x

 

 

 

 

 

 

 

 

x

x

H

x

H

x

x

x

x

x

x

x

x

H

x

x

x

 

background image

 

J.Stadnicki Optymalizacja- wykład dla Informatyki, częśd3: PROGRAMOWANIE NIELINIOWE – metody analityczne 

10

 

Tw. 

Jeśli 

 

ˆx

 jest punktem stacjonarnym 

 

x

, wtedy: 

a) 

jeżeli 

ˆ

0 dla

1, ,

i

i

n

H

 to 

 

x

ma minimum w punkcie 

ˆx

 (hesjan jest określo-

ny dodatnio), 

b) 

jeżeli

 

ˆ

1

0 dla

1, ,

n

i

i

n

H

 to 

 

x

ma maksimum w punkcie 

ˆx

 (hesjan jest 

określony ujemnie), 

c) 

jeżeli 

ˆ

ˆ

0 dla

1, ,

1 oraz

0

i

n

i

n

H

H

  

(hesjan jest określony półdodatnio), 

lub 

 

ˆ

ˆ

1

0 dla

1, ,

1 oraz

0

n

i

i

i

n

H

H

 

(hesjan określony półujemnie),to nie można rozstrzygnąd o istnieniu ekstremum w punk-
cie 

ˆx

Jeżeli nie są spełnione warunki 2  lub 3  (hesjan jest nieokreślony) to 

 

x

nie ma ekstre-

mum w punkcie 

ˆx

. 

 

background image

 

J.Stadnicki Optymalizacja- wykład dla Informatyki, częśd3: PROGRAMOWANIE NIELINIOWE – metody analityczne 

11

 

PRZYKŁAD: 

Mając 36mb kształtownika, zbudowad otwarty zbiornik o największej 
objętości. 

1

2

1 2

1

2

1

2

1

2

1 2

1

2

,

1

2

4

36

9

2

1

,

9

2

Q x x

x x c

max

x

x

c

c

x

x

Q x x

x x

x

x

max

 

 

 

2

1

2

2

1 2

2

1

2

1

2

1

1

1 2

2

1

,

9

0

2

1

,

9

0

2

Q

x x

x

x x

x

x

Q

x x

x

x

x x

x



 



 



 

x

2

 

x

1

 

c

 

background image

 

J.Stadnicki Optymalizacja- wykład dla Informatyki, częśd3: PROGRAMOWANIE NIELINIOWE – metody analityczne 

12

 

 

 

2

2

2

1 2

2

1

1

1 2

2

2

2

2

2

2

1

1

2

1

1

1

9

9

2

2

2

18

18

9

9

x

x x

x

x

x

x x

x

x

x

x

x

x

 

 

 

Zatem: 

 

ą

ł ż

2

1

2

1

2

1

2

1

1

1

9

9

lub

9

9

lub

18

(to rozwi zanie prowadzi do wyniku

6

co jest sprzeczne z za o eniem

>0)

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

  

 

 



 

 

 

2

2

1

1

1

1

1

1

1

2

1

9

0 :

0

2

3

1

9

6

6

9

6 6

3

2

2

x

x

x

x

bo

x

x

x

x

c



 

 

 

background image

 

J.Stadnicki Optymalizacja- wykład dla Informatyki, częśd3: PROGRAMOWANIE NIELINIOWE – metody analityczne 

13

 

 

2

1

2

1

1

1

(6,6)

2

2

1

max

9

6

3

ˆ

36 9 27

9

3

6

ˆ

ˆ

0

i

0

6 6

jest maksimum

6, 6

6 6 3 108

T

x

x

x

x

x

x

Q

x

Q

Q

 

 

  

 

 

  

   

H

H

x

 

ZADANIE PROGRAMOWANIA NIELINIOWEGO Z OGRANICZENIAMI W RÓWNOŚCIOWYMI 

Problem: 

Dana jest funkcja 

 

x

 klasy C

1

, w zbiorze dopuszczalnym 

n

R

. Zbiór dopuszczalny okre-

ślony jest przez ograniczenia równościowe 

 

0

j

h

x

. Znajdź minimum funkcji celu. 

 

 

background image

 

J.Stadnicki Optymalizacja- wykład dla Informatyki, częśd3: PROGRAMOWANIE NIELINIOWE – metody analityczne 

14

 

Tw. (zasada Lagrange’a) 

Niech dane będą stałe 

1

2

, , , , ,

j

m

 

 R

 takie, że w punkcie 

ˆ

n

x R

funkcja 

 

 

1

ˆ

ˆ

m

j j

j

Q

h

x

x

 ma minimum bez ograniczeo (bezwarunkowe). Wtedy punkt 

ˆx

 jest mi-

nimum (warunkowym) funkcji 

 

x

 w zbiorze dopuszczalnym określonym przez ograniczenia 

równościowe 

 

0 dla

1, ,

j

h

j

m

x

Dowód: 

Przyjmijmy, że 

ˆx

 jest lokalnym minimum funkcji 

 

 

1

ˆ

ˆ

m

j j

j

Q

h

x

x

. Oznacza to, że istnieje 

otoczenie 

U

punktu 

ˆx

 takie, że: 

 

   

 

1

1

ˆ

ˆ

,

m

m

j j

j j

j

j

U Q

h

Q

h

 

x

x

x

x

x

 

Ponieważ dla 

 

 

ˆ

ˆ

,

,

0 oraz

0

j

j

U

h

h

 

x x

x

x

, prawdziwe jest 

 

   

ˆ

Q

Q

x

x

 oznacza to, że 

 

x

ma minimum w punkcie 

ˆ



x

background image

 

J.Stadnicki Optymalizacja- wykład dla Informatyki, częśd3: PROGRAMOWANIE NIELINIOWE – metody analityczne 

15

 

Uwaga: 

Podobne rozumowanie można przeprowadzid dla zadania maksymalizacji. Podstawiając 

 

Q

 x

 zamiast 

 

x

otrzymamy taki sam rezultat dla zadania maksymalizacji. 

Wniosek: 

Pierwotny problem 

n

– wymiarowy  minimalizacji funkcji 

 

x

 z ograniczeniami równościo-

wymi 

 

0

j

h

x

 został zastąpiony

n m

 – wymiarowym  problemem minimalizacji zastęp-

czej funkcji 

 

 

1

m

j j

j

Q

h

x

x

 bez ograniczeo. 

Taki sposób postępowania to metoda mnożników Lagrange’a

 

 

background image

 

J.Stadnicki Optymalizacja- wykład dla Informatyki, częśd3: PROGRAMOWANIE NIELINIOWE – metody analityczne 

16

 

Metoda mnożników Lagrange’a 

Dana jest funkcja celu 

 

x

 klasy C

1

  i zbiór dopuszczalny utworzony jest przez ograniczenia 

równościowe (funkcjonalne). 

 

:

0;

1,..., ;

;

n

j

h

j

m m n



x

x

R

Φ

 

 

gdzie: 

m

- liczba ograniczeo równościowych, 

 

 

 

n

- liczba zmiennych decyzyjnych. 

Funkcje 

 

j

x

 są również klasy C

1

Utwórzmy funkcję: 

   

 

 

 

1 1

2 2

...

m m

L

Q

h

h

h

 

x,

x

x

x

x

λ

 

gdzie: 

1

2

,...,

T

m

 

 

λ

- wektor mnożników Lagrange’a. 

background image

 

J.Stadnicki Optymalizacja- wykład dla Informatyki, częśd3: PROGRAMOWANIE NIELINIOWE – metody analityczne 

17

 

Warunkiem koniecznym istnienia ekstremum lokalnego funkcji 

 

,

λ

 w punkcie 

 

ˆx

 dla 

wektora mnożników 

ˆλ

 jest: 

 

 

 

ˆ

ˆ,

0

1,...,

ˆ

ˆ,

0

ˆ,

0

1,...,

i

j

L

i

n

x

L

L

j

m













x

x

x

λ

λ

λ

 

Rozwiązując układ (6) 

n m

równao znajdujemy punkt 

ˆx

 i wektor 

ˆλ

, dla których zeruje się 

gradient a zatem punkt, w którym występują punkty stacjonarne. 

Jeśli 

 

x

 jest klasy C

2

 badając hesjan 

 

ˆ

H x

możemy rozstrzygnąd o typie punktu stacjo-

narnego. 

 

 

background image

 

J.Stadnicki Optymalizacja- wykład dla Informatyki, częśd3: PROGRAMOWANIE NIELINIOWE – metody analityczne 

18

 

PRZYKŁAD: 

Dane zadania jak w przykładzie poprzednim. 

 

1

2

1 2

1

2

1

2

1

2

1

2

1

2

1

2

1 2

1

2

, ,

, ,

2

4

36 0

, , ,

, ,

, ,

, , ,

2

4

36

Q x x c

x x c

max

h x x c

x

x

c

L x x c

Q x x c

h x x c

max

L x x c

x x c

x

x

c

max

  





 

 

2

1

1

1

1 2

1

2

2

0

(1)

2

0

(2)

4

0

(3)

2

4

36 0 (4)

L

x c

x

L

x c

x
L

x x

c

L

x

x

c

 







 

















  





 

background image

 

J.Stadnicki Optymalizacja- wykład dla Informatyki, częśd3: PROGRAMOWANIE NIELINIOWE – metody analityczne 

19

 

1

2

1

2

2

2

2

2

1

1

1

2

(1)=(2)

bo

(5)

z (2)

(6)

(5) i (6) do (3)

bo 

(7)

(7) do (2)

bo

(8)

(5) i (8) do (4)

 

 

0

2

2

4

0

0

0

2

0

2

0

2 2

2

4

36

3

6

x

x

c

x

c

c

c

c

x c

c

x

c

c

c

c

c

c

x

x

 

 





  

  



  

 

 

 

 

background image

 

J.Stadnicki Optymalizacja- wykład dla Informatyki, częśd3: PROGRAMOWANIE NIELINIOWE – metody analityczne 

20

 

ZADANIE PROGRAMOWANIA NIELINIOWEGO Z OGRANICZENIAMI NIERÓWNOŚCIOWYMI 

Zadanie, w którym funkcja celu jest wypukła i zbiór dopuszczalny jest wypukły, nazywamy za-
daniem programowania wypukłego. 

Rozważmy dwuwymiarowe zadanie programowania wypukłego

 

 

2

1

2

min,

,

:

0,

1,2, 3

T

j

Q

x x

g

j



x

x

x

x

R

 

w którym 

 

x

  jest klasy C

1

Utwórzmy funkcję Lagrange’a:  

   

 

 

   

 

λ

3

1 1

2 2

3 3

1

j j

j

L

Q

g

g

g

Q

g

x,

x

x

x

x

x

x

 

Możliwe są trzy położenia minimum 

ˆx

wg zbioru 

 

 

 

background image

 

J.Stadnicki Optymalizacja- wykład dla Informatyki, częśd3: PROGRAMOWANIE NIELINIOWE – metody analityczne 

21

 

a) 

 

x

  ma minimum w 

ˆx

 leżącym wewnątrz 

Wtedy 

 

 

ˆ

ˆ

0

0

i

Q

grad Q

x

 

x

x

 

oraz 

 

ˆ

0,

1,2, 3

j

g

j

x

.

 

Co można wyrazid za pomocą funkcji Lagrange’a  

 

 

 

λ

3

1

ˆ

ˆ

ˆ

ˆ

ˆ

,

0

j

j

j

i

i

i

g

L

Q

x

x

x

x

x

x

 

jeśli 

ˆ

0,

1,2, 3

j

j

 

Warunek 

 

ˆ

0

j

g

x

  jest aktywny w punkcie 

ˆx

, jeżeli 

 

ˆ

0

j

g

x

Warunek  

 

ˆ

0

j

g

x

 jest nieaktywny w punkcie

ˆx

, jeżeli 

 

ˆ

0

j

g

x

 

 

background image

 

J.Stadnicki Optymalizacja- wykład dla Informatyki, częśd3: PROGRAMOWANIE NIELINIOWE – metody analityczne 

22

 

b) 

 

x

  ma minimum w 

ˆx

 leżącym na brzegu 

 (np. ograniczenie 

1

g

 jest aktywne), 

Wtedy 

 

 

 

1

2

3

ˆ

ˆ

ˆ

0,

0,

0,

g

g

g

x

x

x

 

Zatem w dostatecznie małym otoczeniu 

ˆx

 zadanie jest 

równoważne problemowi optymalizacji z ograniczeniem 
równościowym. 

 

 

 

 

 

 

1

1

1

1

1

1

1

1

1

2

2

2

ˆ

ˆ

ˆ

ˆ

ˆ

,

0

ˆ

ˆ

ˆ

ˆ

ˆ

,

0

g

L

Q

x

x

x

g

L

Q

x

x

x

x

x

x

x

x

x

 

Co można wyrazid za pomocą funkcji Lagrange’a 

 

 

 

λ

3

1

ˆ

ˆ

ˆ

ˆ

ˆ

,

0

j

j

j

i

i

i

g

L

Q

x

x

x

x

x

x

 

jeśli 

1

2

3

ˆ

ˆ

ˆ

0,

0

 

 

background image

 

J.Stadnicki Optymalizacja- wykład dla Informatyki, częśd3: PROGRAMOWANIE NIELINIOWE – metody analityczne 

23

 

c) 

 

x

  ma minimum w 

ˆx

 leżącym w narożu 

 (np. ograniczenia 

1

g

2

g

 są aktywne),  

Wtedy 

 

 

 

1

2

3

ˆ

ˆ

ˆ

0,

0,

0,

g

g

g

x

x

x

 

Zatem w dostatecznie małym otoczeniu 

ˆx

 za-

danie jest równoważne problemowi optymali-
zacji z dwoma ograniczeniami równościowymi. 

 

 

 

 

 

 

 

 

1

2

1

1

2

1

1

1

1

1

1

1

1

2

2

2

2

2

ˆ

ˆ

ˆ

ˆ

ˆ

ˆ

ˆ

,

0

ˆ

ˆ

ˆ

ˆ

ˆ

ˆ

ˆ

,

0

g

g

L

Q

x

x

x

x

g

g

L

Q

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

 

 

Co można wyrazid za pomocą funkcji Lagrange’a 

 

 

 

λ

3

1

ˆ

ˆ

ˆ

ˆ

ˆ

,

0

j

j

j

i

i

i

g

L

Q

x

x

x

x

x

x

  

jeśli 

1

2

3

ˆ ˆ

ˆ

,

0,

0

 

 

 

 

background image

 

J.Stadnicki Optymalizacja- wykład dla Informatyki, częśd3: PROGRAMOWANIE NIELINIOWE – metody analityczne 

24

 

Podsumujmy przypadki a), b), c): 

Zawsze dla 

ˆ

1,2, 3

0

j

j

, ponadto: 

1° jeżeli 

 

ˆ

0

j

g

x

 (warunek nieaktywny), to 

ˆ

0

j

 

2° jeżeli 

 

ˆ

0

j

g

x

 (warunek aktywny), to 

ˆ

0

j

 

 
Zatem punkt 

ˆx

 jest rozwiązaniem zadania, gdy:  

 

 

 

 

1

ˆ

ˆ

ˆ

ˆ

ˆ

,

0

m

j

j

j

i

i

i

g

L

Q

x

x

x

x

x

x

λ

 

 

ˆ

ˆ

0

i

0

j

j

g

x

( spełnia wszystkie ograniczenia), 

 

 

ˆ

ˆ

0

j j

g

x

 (co oznacza warunki 1° i 2°).   

Powyższe warunki są warunkami koniecznymi istnienia rozwiązania zadania programowania 

nieliniowego z ograniczeniami nierównościowymi zwanymi warunkami Kuhna-Tuckera (WKT). 

 

 

background image

 

J.Stadnicki Optymalizacja- wykład dla Informatyki, częśd3: PROGRAMOWANIE NIELINIOWE – metody analityczne 

25

 

Inaczej:   

 

 

 

ˆ

ˆ,

0

1, ,

ˆ

0

ˆ

0

1, ,

ˆ

ˆ

0

i

j

j

j

j

L

i

n

x

L

j

m

L











 







x

x

x

λ

 

Uwaga: 

Jeżeli w zadaniu występowałyby jednocześnie ograniczenia typu nierównościowego i równo-

ściowego, to każdą z równości 

 

0

j

g

x

 

można zastąpid dwoma nierównościami 

 

1

0

j

g

x

 

 

2

0

j

g

x

.  

O tym czy punkt 

ˆx

jest minimum 

 

x

 można rozstrzygnąd badając hesjan 

ˆ

 

 

 

H

background image

 

J.Stadnicki Optymalizacja- wykład dla Informatyki, częśd3: PROGRAMOWANIE NIELINIOWE – metody analityczne 

26

 

PRZYKŁAD: 

  

 

2

2

,

1

1

min

Q x y

y x

x

 

 

 

 (dolina Rosenbrocka) 

przy ograniczeniach: 

 

 

1

2

1

,

1 0

1

,

1 0

y x

g x y

y x

y

x

g x y

y x

 

   

 

   

 

  

 

 

 

1

2

1 1

2 2

2

2

1

2

, , ,

,

,

,

1

1

1

1

L x y

Q x y

g x y

g x y

y x

x

y x

y x

 

 

 

 

  

  

 

 

1

2

1

1

1

1

1

2

2 1

0

1 0

1

0

1

0

L

y x

x

x

L

y x

L

y x





 

   





   





 



 

  

 



 

background image

 

J.Stadnicki Optymalizacja- wykład dla Informatyki, częśd3: PROGRAMOWANIE NIELINIOWE – metody analityczne 

27

 

1

2

2

2

2

2

2

2

0

1 0

2

0

1

0

L

y x

y

L

y x

L

y x



   







   





 





   

 



 

Warunki 1°1 i 2°1 tworzą układ równao: 

1

2

1

2

2

2

2 2

0

2

2

0

y

x

x

y

x

      



   



 

Załóżmy, że ograniczenia 

 

1

,

0

g x y 

 

2

,

0

g x y 

 są nieaktywne, tj. 

1

2

,

0

  

Wtedy: 

2

4

2 0

2

2

ˆ

ˆ

1

1

2

2

0

y

x

x

x

y

y

x

y x

   

 



 

 



 

Łatwo sprawdzid, że pozostałe warunki KT w punkcie 

   

ˆ ˆ

,

1,1

x y 

 są spełnione. 

background image

 

J.Stadnicki Optymalizacja- wykład dla Informatyki, częśd3: PROGRAMOWANIE NIELINIOWE – metody analityczne 

28

 

Obliczmy hesjan w punkcie 

   

ˆ ˆ

,

1,1

x y 

2

2

2

2

2

2

4

2

ˆ

4

2

2

16 4 12 0

2 4

L

L

L

L

x y

y x

x

y



   

 

 

H

 

Zatem w punkcie 

   

ˆ ˆ

,

1,1

x y 

funkcja celu 

 

,

Q x y

 ma minimum przy ograniczeniach 

 

1

,

0

g x y 

 

2

,

0

g x y 

 

 

background image

 

J.Stadnicki Optymalizacja- wykład dla Informatyki, częśd3: PROGRAMOWANIE NIELINIOWE – metody analityczne 

29

 

Zmieomy warunek 

 

2

,

0

g x y 

 na następujący: 

 

2

3

,

3 0

y

x

g x y

y x

 

   

 

Wtedy: 

1

2

1

2

1

2

1

2

2

2

2

2 2

0

2 2

4

0

2

2

0

2

2

0

2 2

2

0

y

x

x

y

x

y

x

y

x

x

      

  

  

   

   

  

 

Stąd: 

2

x

  

 

 

1

2

1

2

1

2

1

2

1

2 2

4

0

2 2

4

0

1

2

2

0

2

2

0

2 4

6

2

0

y

x

y

x

y

x

y

x

y

x

 

     

  

  

 

   

   





  

 

Stąd: 

1

3

2

1

x

y

   

 

Sprawdzamy pozostałe warunki KT: 

background image

 

J.Stadnicki Optymalizacja- wykład dla Informatyki, częśd3: PROGRAMOWANIE NIELINIOWE – metody analityczne 

30

 



1

1

3

2

1

1

0

3

2

1 0

1 0

3

1

1

2

2

L

x

y

y x

x

y

y x

y

x

y x

 

  

  

  

 

 

Stąd: 

   

ˆ ˆ

,

3, 4

x y 

,  

1

3 3 2 4 1 0

      

2

1 3

2 0

    

 (warunek niespełniony) 



2

2

1

3

0

1

0

3 0

1

3

L

x

y x

x

y x

x

y

x

 

   

 

   

 

 

Stąd: 

   

ˆ ˆ

,

1,2

x y 

 

1

3 2 2 1 1 3 0

       

2

1 1 0

   

 

1

2 1 1 0

L

   

,  

2

2 1 3 0

L

   

 

Zatem punkt 

   

ˆ ˆ

,

1,2

x y 

 spełnia warunki konieczne rozwiązania zadania. 

background image

 

J.Stadnicki Optymalizacja- wykład dla Informatyki, częśd3: PROGRAMOWANIE NIELINIOWE – metody analityczne 

31

 

Hesjan 

ˆ

 

 

 

H

nie zmienia się, dlatego w punkcie 

   

ˆ ˆ

,

1,2

x y 

 funkcja celu 

 

,

Q x y

ma mini-

mum przy ograniczeniach 

 

1

,

0

g x y 

 

2

,

0

g x y