I Liceum Ogólnokształcące w Rzeszowie

im. ks. Stanisława Konarskiego

Materiały wewnątrzszkolne – wszystkie prawa zastrzeżone || autorzy: Aleksandra Kopacz i Agnieszka Ciąpała || Strona 1 z 5

Hybrydyzacja

W chemii kwantowej to matematyczne przekształcenie funkcji orbitalnych, polegające na
"skrzyżowaniu" dwóch lub więcej orbitali atomowych, na skutek czego powstają nowe
orbitale, posiadające inny kształt i energię. W istocie hybrydyzacja jest operacją
matematyczną ułatwiającą skonstruowanie teorii orbitali walencyjnych, a nie rzeczywistym
zjawiskiem fizycznym.

Teoria hybrydyzacji została stworzona, aby wyjaśnić zmienną wartościowość pierwiastków
oraz ich zdolność do tworzenia wiązań o różnych kątach, w różnych związkach chemicznych.

Hybrydyzacji nie ulegają orbitale molekularne typu π.

Typy hybrydyzacji:

•

Hybrydyzacja diagonalna sp,

•

Hybrydyzacja trygonalna


ଶ

•

Hybrydyzacja tetraedryczna typu


ଷ

.

Hybrydyzacja diagonalna sp

Hybrydyzacji tej ulega jeden orbital typu „s” i jeden orbital typu „p”. W wyniku mieszania się
tych orbitali powstają dwa orbitale typu sp o takim samym kształcie i równocenne pod
względem energii.

Utworzone hybrydy mają układ liniowy, a kąt między wiązaniami wynosi 180 stopni.



૛

Cząsteczka jest symetryczna, więc mimo przesunięcia pary elektronowej cząsteczka ta nie jest
dipolem.

I Liceum Ogólnokształcące w Rzeszowie

im. ks. Stanisława Konarskiego

Materiały wewnątrzszkolne – wszystkie prawa zastrzeżone || autorzy: Aleksandra Kopacz i Agnieszka Ciąpała || Strona 2 z 5

Hybrydyzacja trygonalna 

૛

Hybrydyzacji tej ulega jeden orbital „s” i dwa orbitale „p”. Powstałe 3 orbitale
zhybrydyzowne skierowane są ku wierzchołkom trójkąta foremnego i tworzą kąt 120 stopni.



૜

Hybrydyzacja tetraedryczna typu 

૜

Hybrydyzacja tetraedryczna powstaje w wyniku ujednolicenia jednego orbitalu „s” i trzech
orbitali „p”. Cztery orbitale hybrydyzowane ustawione są w kierunku wierzchołków
czworościanu foremnego. Orbitale te tworzą kąt 109

௢

28’.

I Liceum Ogólnokształcące w Rzeszowie

im. ks. Stanisława Konarskiego

Materiały wewnątrzszkolne – wszystkie prawa zastrzeżone || autorzy: Aleksandra Kopacz i Agnieszka Ciąpała || Strona 3 z 5



૝

I Liceum Ogólnokształcące w Rzeszowie

im. ks. Stanisława Konarskiego

Materiały wewnątrzszkolne – wszystkie prawa zastrzeżone || autorzy: Aleksandra Kopacz i Agnieszka Ciąpała || Strona 4 z 5



૜

Zaburzenie symetrii tetraedrycznej w cząsteczce amoniaku spowodowane jest obecnością
wolnej pary elektronowej, która odpycha elektronowe pary wiążące (te z wodorem) mocniej
niż pary wiążące odpychają się między sobą.

I Liceum Ogólnokształcące w Rzeszowie

im. ks. Stanisława Konarskiego

Materiały wewnątrzszkolne – wszystkie prawa zastrzeżone || autorzy: Aleksandra Kopacz i Agnieszka Ciąpała || Strona 5 z 5

૛

O

Odchylenie od kąta 109

௢

28’ spowodowane jest obecnością 2 wolnych par elektronowych.

Hybrydyzacji ulegają też związki organiczne. Związki węgla, w których wiązanie
pomiędzy atomami węgla jest pojedyncze, mogą mieć hybrydyzację


ଷ

. Tam gdzie to

wiązanie jest podwójne może wystąpić hybrydyzacja


ଶ

, zaś tam gdzie potrójne możemy

mówić o hybrydyzacji sp.