Organiczne zespoły mózgowe
Organiczne zespoły mózgowe
Prof. Dr hab.
Prof. Dr hab.
Andrzej Zięba
Andrzej Zięba
Klinika Psychiatrii
Klinika Psychiatrii
Dorosłych CM UJ
Dorosłych CM UJ
Organiczne zaburzenia
Organiczne zaburzenia
psychiczne i zespoły
psychiczne i zespoły
objawów
objawów
Określenie organiczny oznacza że zaburzenie
Określenie organiczny oznacza że zaburzenie
jest spowodowane dysfunkcją mózgu
jest spowodowane dysfunkcją mózgu
Termin zespół oznacza zbiór objawów.
Termin zespół oznacza zbiór objawów.
Rozpoznawanie zaburzeń i zespołów objawów
Rozpoznawanie zaburzeń i zespołów objawów
na podłożu organicznym wymaga
na podłożu organicznym wymaga
stwierdzenia odchyleń od normy w
stwierdzenia odchyleń od normy w
zachowaniu lub sferze psychicznej,
zachowaniu lub sferze psychicznej,
wynikających z przejściowej lub trwałej
wynikających z przejściowej lub trwałej
dysfunkcji mózgu.
dysfunkcji mózgu.
Podział zaburzeń organicznych wg.
Podział zaburzeń organicznych wg.
ICD-10
ICD-10
Otępienie w chorobie Alzheimera (F00)
Otępienie w chorobie Alzheimera (F00)
Otępienie naczyniowe (F01)
Otępienie naczyniowe (F01)
Otępienie w innych chorobach klasyfikowanych gdzie
Otępienie w innych chorobach klasyfikowanych gdzie
indziej (F02)
indziej (F02)
Otępienie w chorobie Picka
Otępienie w chorobie Picka
Otępienie w chorobie Creutzfeldta – Jakoba
Otępienie w chorobie Creutzfeldta – Jakoba
Otępienie w chorobie Huntingtona
Otępienie w chorobie Huntingtona
Otępienie w chorobie Parkinsona
Otępienie w chorobie Parkinsona
Otępienie w zakażeniu HIV
Otępienie w zakażeniu HIV
Otępienie bliżej nieokreślone (F03)
Otępienie bliżej nieokreślone (F03)
Organiczny zespół amnestyczny nie wywołany
Organiczny zespół amnestyczny nie wywołany
alkoholem i innymi substancjami (F04)
alkoholem i innymi substancjami (F04)
Podział zaburzeń organicznych wg. ICD-
Podział zaburzeń organicznych wg. ICD-
10
10
Majaczenie nie wywołane alkoholem i innymi
Majaczenie nie wywołane alkoholem i innymi
substancjami psychoaktywnymi (F05)
substancjami psychoaktywnymi (F05)
Majaczenie bez otępienia
Majaczenie bez otępienia
Majaczenie nałożone na otępienie
Majaczenie nałożone na otępienie
Inne zaburzenia psychiczne spowodowane
Inne zaburzenia psychiczne spowodowane
uszkodzeniem lub dysfunkcją mózgu i chorobą
uszkodzeniem lub dysfunkcją mózgu i chorobą
somatyczną (F06)
somatyczną (F06)
Halucynoza organiczna
Halucynoza organiczna
Organiczne zaburzenia katatoniczne
Organiczne zaburzenia katatoniczne
Organiczne zaburzenia urojeniowe
Organiczne zaburzenia urojeniowe
Organiczne zaburzenia afektywne
Organiczne zaburzenia afektywne
Organiczne zaburzenia lękowe
Organiczne zaburzenia lękowe
Organiczne zaburzenia dysocjacyjne
Organiczne zaburzenia dysocjacyjne
Organiczna chwiejność afektywna (astenia)
Organiczna chwiejność afektywna (astenia)
Łagodne zaburzenia procesów poznawczych
Łagodne zaburzenia procesów poznawczych
Podział zaburzeń organicznych wg. ICD-
Podział zaburzeń organicznych wg. ICD-
10
10
Zaburzenia osobowości i zachowania
Zaburzenia osobowości i zachowania
spowodowane chorobą , uszkodzenie lub
spowodowane chorobą , uszkodzenie lub
dysfunkcją mózgu (F07)
dysfunkcją mózgu (F07)
Organiczne zaburzenia osobowości
Organiczne zaburzenia osobowości
Zespół po zapaleniu mózgu
Zespół po zapaleniu mózgu
Zespół po wstrząśnieniu mózgu
Zespół po wstrząśnieniu mózgu
Nieokreślone zaburzenia psychiczne
Nieokreślone zaburzenia psychiczne
organiczne lub objawowe (F08)
organiczne lub objawowe (F08)
Organiczne zaburzenia psychiczne
Organiczne zaburzenia psychiczne
o przewlekłym przebiegu
o przewlekłym przebiegu
Objawy przewlekłych zaburzeń psychicznych
Objawy przewlekłych zaburzeń psychicznych
na podłożu organicznym są zwykle w
na podłożu organicznym są zwykle w
odróżnieniu od zaburzeń o ostrym przebiegu
odróżnieniu od zaburzeń o ostrym przebiegu
niezbyt wyraźne i narastają powoli.
niezbyt wyraźne i narastają powoli.
Przyczyna zaburzeń o ostrym przebiegu
Przyczyna zaburzeń o ostrym przebiegu
zwykle nie budzi wątpliwości, natomiast w
zwykle nie budzi wątpliwości, natomiast w
przypadku zaburzeń przewlekłych często jest
przypadku zaburzeń przewlekłych często jest
nieoczywista.
nieoczywista.
Nieswoiste objawy organicznych
Nieswoiste objawy organicznych
zaburzeń psychicznych o
zaburzeń psychicznych o
przewlekłym przebiegu
przewlekłym przebiegu
Upośledzenie intelektu, pamięci i procesów poznawczych
Upośledzenie intelektu, pamięci i procesów poznawczych
(myślenie nieprecyzyjne, posługiwanie się stereotypami,
(myślenie nieprecyzyjne, posługiwanie się stereotypami,
sztywność poglądów, perseweracje, obniżenie
sztywność poglądów, perseweracje, obniżenie
krytycyzmu,ubóstwo mowy i słownictwa, posługiwanie się
krytycyzmu,ubóstwo mowy i słownictwa, posługiwanie się
utartymi zwrotami
utartymi zwrotami
Zmiana osobowości, nasilenie wcześniej istniejących cech
Zmiana osobowości, nasilenie wcześniej istniejących cech
osobowości zaburzonej
osobowości zaburzonej
Odhamowanie (utrata kontroli nad popędami)
Odhamowanie (utrata kontroli nad popędami)
W przypadku objawów wytwórczych typowe są omamy
W przypadku objawów wytwórczych typowe są omamy
wzrokowe
wzrokowe
Zaburzenia emocjonalne początkowo przybierają
Zaburzenia emocjonalne początkowo przybierają
charakter: labilności emocjonalnej, depresyjności,
charakter: labilności emocjonalnej, depresyjności,
dolegliwości lękowych, w późniejszej fazie pojawia się
dolegliwości lękowych, w późniejszej fazie pojawia się
otępienie uczuciowe i apatia
otępienie uczuciowe i apatia
Takie objawy mogą się pojawić praktycznie w
Takie objawy mogą się pojawić praktycznie w
przebiegu każdego zaburzenia organicznego o
przebiegu każdego zaburzenia organicznego o
przewlekłym charakterze
przewlekłym charakterze
Organiczne zaburzenia
Organiczne zaburzenia
osobowości
osobowości
(charakteropatie)
(charakteropatie)
Wyraźna stała zmiana osobowości
Wyraźna stała zmiana osobowości
Silna labilność emocjonalna
Silna labilność emocjonalna
Drażliwość, skłonność do dysforii
Drażliwość, skłonność do dysforii
Nieuzasadnione wybuchy agresji
Nieuzasadnione wybuchy agresji
Naruszanie zasad współżycia społecznego
Naruszanie zasad współżycia społecznego
Apatia, zobojętnienie
Apatia, zobojętnienie
Podejrzliwość, ksobność, skłonność do
Podejrzliwość, ksobność, skłonność do
nastawień urojeniowych
nastawień urojeniowych
Lepkość myślenia
Lepkość myślenia
Lepkość kontaktu
Lepkość kontaktu
Skłonność do zalegania afektu
Skłonność do zalegania afektu
Łatwe obrażanie się
Łatwe obrażanie się
Zespół amnestyczny
Zespół amnestyczny
Jest to upośledzenie
Jest to upośledzenie
pamięci krótkotrwałej
pamięci krótkotrwałej
oraz długotrwałej ,
oraz długotrwałej ,
spowodowane
spowodowane
określonymi czynnikami
określonymi czynnikami
chorobotwórczymi.
chorobotwórczymi.
Chory z zespołem
Chory z zespołem
amnestycznym bardzo
amnestycznym bardzo
odległe wydarzenia
odległe wydarzenia
odtwarza dokładniej niż
odtwarza dokładniej niż
wydarzenia niedawne,
wydarzenia niedawne,
luki pamięciowe może
luki pamięciowe może
wypełniać
wypełniać
konfabulacjami.
konfabulacjami.
Inne procesy poznawcze
Inne procesy poznawcze
przebiegają tutaj
przebiegają tutaj
prawidłowo
prawidłowo
.
.
Nie
przestanie
mieć pani
kłopotów z
pamięcią
jeżeli nie
zacznie
pani brać
tych
pastylek
Ciągle
o tym
zapomi
nam
Zespół amnestyczny
Zespół amnestyczny
Należy pamiętać , że upośledzenia
Należy pamiętać , że upośledzenia
pamięci występuje również w
pamięci występuje również w
majaczeniu oraz otępieniu , ale w
majaczeniu oraz otępieniu , ale w
zespołach tych ponadto ma miejsce
zespołach tych ponadto ma miejsce
upośledzenie jeszcze innych funkcji
upośledzenie jeszcze innych funkcji
poznawczych (są one tzw
poznawczych (są one tzw
.
.
Zespołami globalnego
Zespołami globalnego
zaburzenia funkcji poznawczych
zaburzenia funkcji poznawczych
)
)
Zespoły amnestyczne -
Zespoły amnestyczne -
etiologia
etiologia
Niedobór tiaminy w
Niedobór tiaminy w
przebiegu alkoholizmu
przebiegu alkoholizmu
(zespół Korsakowa –
(zespół Korsakowa –
towarzyszy mu
towarzyszy mu
zapalenie
zapalenie
wielonerwowe)
wielonerwowe)
Urazy głowy
Urazy głowy
Operacyjne uszkodzenie
Operacyjne uszkodzenie
płatów skroniowych
płatów skroniowych
Zmiany niedokrwienne
Zmiany niedokrwienne
CSN
CSN
Majaczenie (Delirium)
Majaczenie (Delirium)
Jest to zespół zaburzeń psychicznych na
Jest to zespół zaburzeń psychicznych na
podłożu organicznym lub związanych z
podłożu organicznym lub związanych z
zespołami abstynencyjnymi po
zespołami abstynencyjnymi po
odstawieniu substancji
odstawieniu substancji
psychoaktywnych lub niektórych leków;
psychoaktywnych lub niektórych leków;
o ostrym przebiegu i z globalnym
o ostrym przebiegu i z globalnym
upośledzeniem czynności poznawczych.
upośledzeniem czynności poznawczych.
Zaburzenia psychiczne są zazwyczaj
Zaburzenia psychiczne są zazwyczaj
odwracalne, czas ich trwania krótki,
odwracalne, czas ich trwania krótki,
nasilenia i charakter – bardzo zmienne.
nasilenia i charakter – bardzo zmienne.
Podział majaczenia – wg.ICD-
Podział majaczenia – wg.ICD-
10
10
Majaczenie nie wywołane
Majaczenie nie wywołane
alkoholem i innymi substancjami
alkoholem i innymi substancjami
psychoaktywnymi
psychoaktywnymi
(F05)
(F05)
Majaczenie bez otępienia
Majaczenie bez otępienia
Majaczenie nałożone na otępienie
Majaczenie nałożone na otępienie
Inne typy majaczeń
Inne typy majaczeń
Majaczenie nie określone
Majaczenie nie określone
Zespół abstynencyjny z
Zespół abstynencyjny z
majaczeniem
majaczeniem
Objawy majaczenia
Objawy majaczenia
Zmniejszenie trwałości uwagi w
Zmniejszenie trwałości uwagi w
stosunku do bodźców zewnętrznych
stosunku do bodźców zewnętrznych
(należy kilkakrotnie powtarzać
(należy kilkakrotnie powtarzać
pytania aby uzyskać odpowiedź),
pytania aby uzyskać odpowiedź),
Niedostateczna przerzutnośc uwagi
Niedostateczna przerzutnośc uwagi
na nowe bodźce(pacjent perseweruje
na nowe bodźce(pacjent perseweruje
odpowiedź na stare pytania nie
odpowiedź na stare pytania nie
udziela odpowiedzi na nowe)
udziela odpowiedzi na nowe)
Zaburzenia myślenia – bezładne,
Zaburzenia myślenia – bezładne,
porozrywane, szczątkowe wypowiedzi
porozrywane, szczątkowe wypowiedzi
Objawy majaczenia – c.d.
Objawy majaczenia – c.d.
Przynajmniej dwa z wymienionych objawów:
Przynajmniej dwa z wymienionych objawów:
Obniżenie poziomu czuwania(podsypianie w trakcie badania
Obniżenie poziomu czuwania(podsypianie w trakcie badania
lekarskiego)
lekarskiego)
Zaburzenia postrzegania –złożone iluzje ,
Zaburzenia postrzegania –złożone iluzje ,
omamy(szczególnie wzrokowe)
omamy(szczególnie wzrokowe)
o charakterze groźnym i
o charakterze groźnym i
nieprzyjemnym dla pacjenta, który może próbować z nimi walczyć
nieprzyjemnym dla pacjenta, który może próbować z nimi walczyć
lub uciekać; towarzyszą im często urojenia prześladowcze
lub uciekać; towarzyszą im często urojenia prześladowcze
Zaburzenia rytmu snu i czuwania z bezsennością i sennością
Zaburzenia rytmu snu i czuwania z bezsennością i sennością
w ciągu dnia
w ciągu dnia
Naprzemiennie – niepokój ruchowy i obniżenie napędu
Naprzemiennie – niepokój ruchowy i obniżenie napędu
psychomotorycznego
psychomotorycznego
Dezorientacja co do czasu i miejsca, błędne rozpoznawanie
Dezorientacja co do czasu i miejsca, błędne rozpoznawanie
osób, związany z tym niepokój
osób, związany z tym niepokój
Upośledzenia pamięci świeżej i trwałej
Upośledzenia pamięci świeżej i trwałej
Zaburzenia ujawniają się bardzo szybko,
Zaburzenia ujawniają się bardzo szybko,
zazwyczaj w ciągu kilku godzin lub dni, ich
zazwyczaj w ciągu kilku godzin lub dni, ich
zestaw oraz nasilenie wykazują dużą
zestaw oraz nasilenie wykazują dużą
zmienność w ciągu doby
zmienność w ciągu doby
Zespół zamroczeniowy /
Zespół zamroczeniowy /
pomroczny
pomroczny
Osłabienie lub zniesienie kontaktu ze
Osłabienie lub zniesienie kontaktu ze
światem zewnętrznym
światem zewnętrznym
Zaburzenia zachowania i postrzegania
Zaburzenia zachowania i postrzegania
Pojawienie się nowej patologicznej
Pojawienie się nowej patologicznej
osobowości („nie ten sam człowiek”)
osobowości („nie ten sam człowiek”)
niepamięć okresów wcześniejszych w
niepamięć okresów wcześniejszych w
trakcie zamroczenia i niepamięć okresu
trakcie zamroczenia i niepamięć okresu
zamroczenia po jego ustąpieniu
zamroczenia po jego ustąpieniu
rozpoczyna się i kończy nagle
rozpoczyna się i kończy nagle
.
.
Odmiany stanów pomrocznych
Odmiany stanów pomrocznych
Prosty
Prosty
– gwałtowne podniecenie ruchowe,
– gwałtowne podniecenie ruchowe,
połączone często z agresją i niszczeniem
połączone często z agresją i niszczeniem
przedmiotów lub ucieczką czy raczej „biegiem
przedmiotów lub ucieczką czy raczej „biegiem
przed siebie”, przypadkowe samouszkodzenia
przed siebie”, przypadkowe samouszkodzenia
czy próby samobójcze (np. skok z wysokości).
czy próby samobójcze (np. skok z wysokości).
Zaburzenia nastroju: drażliwość, gniew,
Zaburzenia nastroju: drażliwość, gniew,
czasem lęk i krzyk lub euforia.
czasem lęk i krzyk lub euforia.
Ekstatyczny
Ekstatyczny
– podniosły nastrój z
– podniosły nastrój z
subiektywnie odczuwaną pełnią wglądu,
subiektywnie odczuwaną pełnią wglądu,
tendencja do nauczania , przemawiania
tendencja do nauczania , przemawiania
Jasny
Jasny
– podobny do fugi dysocjacyjnej – chory
– podobny do fugi dysocjacyjnej – chory
podejmuje złożoną aktywność celową (np.
podejmuje złożoną aktywność celową (np.
podróżuje daleko dbając w tym czasie o
podróżuje daleko dbając w tym czasie o
pożywienie, używa środków transportu, podaje
pożywienie, używa środków transportu, podaje
fałszywe dane personalne, sprawia na
fałszywe dane personalne, sprawia na
otoczeniu wrażenie zdrowego, po czym
otoczeniu wrażenie zdrowego, po czym
wszystko zostaje pokryte niepamięcią)
wszystko zostaje pokryte niepamięcią)
Upojenie alkoholowe patologiczne
Upojenie alkoholowe patologiczne
Splątanie - Amentia
Splątanie - Amentia
Rozpoczyna się stopniowo i powoli ustępuje
Rozpoczyna się stopniowo i powoli ustępuje
Jest najdłużej trwającym zaburzeniem świadomości(może trwać
Jest najdłużej trwającym zaburzeniem świadomości(może trwać
tygodnie a nawet miesiące)
tygodnie a nawet miesiące)
Towarzyszy często chorobom terminalnym, zakaźnym ,
Towarzyszy często chorobom terminalnym, zakaźnym ,
intoksykacjom, może zapowiadać zgon z przyczyn somatycznych
intoksykacjom, może zapowiadać zgon z przyczyn somatycznych
Zaburzenia toku myślenia, w tym
Zaburzenia toku myślenia, w tym
inkoherencja myślenia
inkoherencja myślenia
(rozerwanie wątku myślowego) z mówieniem pojedynczych nie
(rozerwanie wątku myślowego) z mówieniem pojedynczych nie
związanych ze sobą słów (jakby „czytanie ze słownika”)
związanych ze sobą słów (jakby „czytanie ze słownika”)
Okresowo głębokie przymglenie świadomości połączone z
Okresowo głębokie przymglenie świadomości połączone z
zaburzeniami orientacji w czasie i dezorientacją co do miejsca
zaburzeniami orientacji w czasie i dezorientacją co do miejsca
Okresowo pogłębienie zaburzeń świadomości aż do utraty
Okresowo pogłębienie zaburzeń świadomości aż do utraty
kontaktu z otoczeniem
kontaktu z otoczeniem
Zmienny krytycyzm w stosunku do sytuacji i stanu chorobowego
Zmienny krytycyzm w stosunku do sytuacji i stanu chorobowego
W momentach zwiększonego krytycyzmu i orientacji poczucie
W momentach zwiększonego krytycyzmu i orientacji poczucie
zagubienia i wysiłki w kierunku zdania sobie sprawy co istotnie
zagubienia i wysiłki w kierunku zdania sobie sprawy co istotnie
się dzieje
się dzieje
W momentach pobudzenia bezładne miotanie się (
W momentach pobudzenia bezładne miotanie się (
jaktacje
jaktacje
)
)
ograniczone zwykle do niewielkiej przestrzeni(„niepokój w
ograniczone zwykle do niewielkiej przestrzeni(„niepokój w
obrębie łóżka”)
obrębie łóżka”)
Zespoły Otępienne
Zespoły Otępienne
Zespoły Otępienne
Zespoły Otępienne
Otępieniem nazywamy globalne upośledzenie
Otępieniem nazywamy globalne upośledzenie
funkcji poznawczych bez zaburzeń
funkcji poznawczych bez zaburzeń
świadomości
świadomości
. (należy jednak pamiętać że w
. (należy jednak pamiętać że w
przebiegu zespołów otępiennych, szczególnie w ch.
przebiegu zespołów otępiennych, szczególnie w ch.
Alzheimera , mogą się pojawić epizody
Alzheimera , mogą się pojawić epizody
majaczeniowe lub urojeniowe)
majaczeniowe lub urojeniowe)
O otępieniu mówimy wtedy gdy upośledzenie
O otępieniu mówimy wtedy gdy upośledzenie
czynności poznawczych i intelektu jest na tyle
czynności poznawczych i intelektu jest na tyle
nasilone, że zaburza wykonywanie zawodu i
nasilone, że zaburza wykonywanie zawodu i
funkcjonowanie społeczne.
funkcjonowanie społeczne.
Podstawowym objawem jest utrata pamięci
Podstawowym objawem jest utrata pamięci
(początkowo świeżej a następnie w coraz większym
(początkowo świeżej a następnie w coraz większym
stopniu trwałej). Upośledzeniu ulega również
stopniu trwałej). Upośledzeniu ulega również
myślenie abstrakcyjne i osąd, wraz z upływem czasu
myślenie abstrakcyjne i osąd, wraz z upływem czasu
pojawiają się wyraźne zmiany osobowości.
pojawiają się wyraźne zmiany osobowości.
Otępienie – rozpoznanie i objawy –c.d
Otępienie – rozpoznanie i objawy –c.d
.
.
Upośledzenie pamięci świeżej (uczenie się nowego materiału) i
Upośledzenie pamięci świeżej (uczenie się nowego materiału) i
trwałej (odtwarzanie informacji znanych z przeszłości)
trwałej (odtwarzanie informacji znanych z przeszłości)
Upośledzenie myślenia abstrakcyjnego
Upośledzenie myślenia abstrakcyjnego
– niezdolność do
– niezdolność do
określenia różnic i podobieństw między zbliżonymi pojęciami,
określenia różnic i podobieństw między zbliżonymi pojęciami,
trudność w definiowaniu słów i pojęć
trudność w definiowaniu słów i pojęć
Upośledzenie osądu
Upośledzenie osądu
– niezdolność do ułożenia rozsądnego,
– niezdolność do ułożenia rozsądnego,
realnego planu działania, niezdolność do uregulowania
realnego planu działania, niezdolność do uregulowania
stosunków z rodziną
stosunków z rodziną
Zaburzenia korowe:
Zaburzenia korowe:
afazja
afazja
(upośledzenie lub utrata funkcji językowych),
(upośledzenie lub utrata funkcji językowych),
apraksja
apraksja
(upośledzenie czynności ruchowych przy nie zmienionym
(upośledzenie czynności ruchowych przy nie zmienionym
pojmowaniu i braku niedowładów; niemożność wykonywania
pojmowaniu i braku niedowładów; niemożność wykonywania
złożonych czynności, takich jak mycie się, prowadzenie samochodu,
złożonych czynności, takich jak mycie się, prowadzenie samochodu,
ubieranie się)
ubieranie się)
agnozja
agnozja
(niemożność rozpoznawania, nazwania poprzednio znanych
(niemożność rozpoznawania, nazwania poprzednio znanych
przedmiotów, przy prawidłowym funkcjonowaniu narządów zmysłu –
przedmiotów, przy prawidłowym funkcjonowaniu narządów zmysłu –
pacjent zamiast nazw mówi: „to”, „tamto” etc)
pacjent zamiast nazw mówi: „to”, „tamto” etc)
trudności w wykonywaniu zadań konstrukcyjnych (np. niezdolność do
trudności w wykonywaniu zadań konstrukcyjnych (np. niezdolność do
kopiowania trójwymiarowych figur, układania elementów we wzory)
kopiowania trójwymiarowych figur, układania elementów we wzory)
Zaburzenia osobowości (zmiany lub zaostrzenie cech
Zaburzenia osobowości (zmiany lub zaostrzenie cech
przedchorobowych)
przedchorobowych)
Zespoły otępienne -
Zespoły otępienne -
epidemiologia
epidemiologia
Zespoły otępienne występują najczęściej u
Zespoły otępienne występują najczęściej u
ludzi starych.
ludzi starych.
Otępienie stwierdza się u 5% osób powyżej 65r.ż.
Otępienie stwierdza się u 5% osób powyżej 65r.ż.
I u około 20% osób powyżej 80 r.ż.
I u około 20% osób powyżej 80 r.ż.
Najczęstszą przyczyną otępienia jest
Najczęstszą przyczyną otępienia jest
choroba Alzheimera (częściej u kobiet),
choroba Alzheimera (częściej u kobiet),
drugie co do częstości jest otępienie
drugie co do częstości jest otępienie
wielozawałowe (częściej u mężczyzn).
wielozawałowe (częściej u mężczyzn).
Coraz częściej przyczyną otępienia jest
Coraz częściej przyczyną otępienia jest
encefalopatia wywołana przez wirus HIV
encefalopatia wywołana przez wirus HIV
Inne przyczyny otępienia
Inne przyczyny otępienia
Pierwotne choroby CSN
Pierwotne choroby CSN
Choroba Picka
Choroba Picka
Pląsawica Huntingtona
Pląsawica Huntingtona
Choroba Parkinsona
Choroba Parkinsona
Stwardnienie rozsiane
Stwardnienie rozsiane
Zaburzenia endokrynologiczne
Zaburzenia endokrynologiczne
Niedoczynność tarczycy
Niedoczynność tarczycy
Choroby przytarczyc
Choroby przytarczyc
Niedoczynność przysadki i nadnerczy
Niedoczynność przysadki i nadnerczy
Stany po przebytej hipoglikemi
Stany po przebytej hipoglikemi
Choroby wątroby
Choroby wątroby
Przewlekła encefalopatia wątrobowa
Przewlekła encefalopatia wątrobowa
Choroby nerek
Choroby nerek
Encefalopatia mocznicowa
Encefalopatia mocznicowa
Encefalopatia podializacyjna
Encefalopatia podializacyjna
Inne przyczyny otępienia
Inne przyczyny otępienia
Choroby układu krążenia
Choroby układu krążenia
Poliarteritis nodosa
Poliarteritis nodosa
Stany poudarowe
Stany poudarowe
Niemiarowość serca
Niemiarowość serca
Choroby układu oddechowego
Choroby układu oddechowego
Encefalopatia w przebiegu przewlekłej niewydolności
Encefalopatia w przebiegu przewlekłej niewydolności
oddechowej
oddechowej
Niedobory witaminowe
Niedobory witaminowe
Niedobór witaminy PP
Niedobór witaminy PP
Niedobór witaminy B12
Niedobór witaminy B12
Niedobór kwasu foliowego
Niedobór kwasu foliowego
Zaburzenia CSN
Zaburzenia CSN
Guzy wewnątrzczaszkowe
Guzy wewnątrzczaszkowe
Urazy czaszkowo-mózgowe
Urazy czaszkowo-mózgowe
Choroby infekcyjne
Choroby infekcyjne
Choroba Kreuzfeldta – Jacoba
Choroba Kreuzfeldta – Jacoba
Kryptokokowe zapalenie opon
Kryptokokowe zapalenie opon
Wirusowe zapalenie mózgu
Wirusowe zapalenie mózgu
Zatrucia (np. CO)
Zatrucia (np. CO)
Inne (ch. Wilsona, Wodogłowie, Sarkoidoza
Inne (ch. Wilsona, Wodogłowie, Sarkoidoza
W ostatnich latach wraz z postępem w
W ostatnich latach wraz z postępem w
przedłużaniu życia pacjentów zarażonych wirusem
przedłużaniu życia pacjentów zarażonych wirusem
HIV coraz częściej obserwuje się zmiany
HIV coraz częściej obserwuje się zmiany
otępienne w postaci zmian atroficznych i
otępienne w postaci zmian atroficznych i
encefalopatycznych
encefalopatycznych
Inne przyczyny
Inne przyczyny
otępienia
otępienia
MRI T2
Przebieg zespołów
Przebieg zespołów
otępiennych
otępiennych
Około 10% przypadków otępień ma
Około 10% przypadków otępień ma
charakter odwracalny
charakter odwracalny
, co jest związane z
, co jest związane z
odwracalnością przyczyn takich jak np:
odwracalnością przyczyn takich jak np:
niedoczynność tarczycy
niedoczynność tarczycy
kiła CSN
kiła CSN
Wodogłowie
Wodogłowie
guzy mózgu
guzy mózgu
zaburzenia metaboliczne
zaburzenia metaboliczne
niedobory witaminowe.
niedobory witaminowe.
Pozostałe przypadki mają charakter postępujący,
Pozostałe przypadki mają charakter postępujący,
doprowadzający z czasem do głębokich zaburzeń
doprowadzający z czasem do głębokich zaburzeń
orientacji auto i allopsychicznej, konieczności
orientacji auto i allopsychicznej, konieczności
stałej opieki, zaburzeń pracy zwieraczy i do
stałej opieki, zaburzeń pracy zwieraczy i do
śmierci.
śmierci.
Różnicowanie otępień
Różnicowanie otępień
Fizjologiczne starzenie się
Fizjologiczne starzenie się
Depresja
Depresja
Majaczenie
Majaczenie
Należy przeprowadzić pogłębioną
Należy przeprowadzić pogłębioną
diagnostykę w kierunku uleczalnych
diagnostykę w kierunku uleczalnych
przyczyn otępienia oraz w kierunku
przyczyn otępienia oraz w kierunku
współistniejących schorzeń somatycznych ,
współistniejących schorzeń somatycznych ,
których dekompensacja może poważnie
których dekompensacja może poważnie
nasilać obecne w otępieniu zaburzenia
nasilać obecne w otępieniu zaburzenia
procesów poznawczych.
procesów poznawczych.
Różnicowanie depresji (otępienie rzekome) i otępienia
Różnicowanie depresji (otępienie rzekome) i otępienia
Dane
Dane
kliniczne
kliniczne
Otępienie
Otępienie
Depresja
Depresja
Początek
Początek
Nieuchwytny
Nieuchwytny
Dni, tygodnie
Dni, tygodnie
Przebieg
Przebieg
Powolny, pogorszenia w nocy
Powolny, pogorszenia w nocy
Ewentualnie
Ewentualnie
charakterystyczny
charakterystyczny
dobowy rytm zmian
dobowy rytm zmian
samopoczucia
samopoczucia
Krytycyzm
Krytycyzm
Obniżony
Obniżony
Zachowany, chory
Zachowany, chory
przejmuje się swoim
przejmuje się swoim
stanem
stanem
Objawy
Objawy
neurologicz
neurologicz
ne
ne
Częste
Częste
Brak
Brak
Stan
Stan
psychiczny
psychiczny
Wybitne, utrwalone, postępujące
Wybitne, utrwalone, postępujące
upośledzenie funkcji
upośledzenie funkcji
poznawczych, odpowiedzi
poznawczych, odpowiedzi
przybliżone, konfabulacje,
przybliżone, konfabulacje,
perseweracje, uwypuklanie
perseweracje, uwypuklanie
błahych osiągnięć, spłaszczenie
błahych osiągnięć, spłaszczenie
afektu, labilność emocjonalna,
afektu, labilność emocjonalna,
czasem drażliwość
czasem drażliwość
Zmienne upośledzenie
Zmienne upośledzenie
różnych funkcji
różnych funkcji
psychicznych, apatia,
psychicznych, apatia,
uwypuklanie swoich
uwypuklanie swoich
porażek, częste
porażek, częste
odpowiedzi ”nie wiem”
odpowiedzi ”nie wiem”
współpraca
współpraca
Współpracuje ale łatwo się
Współpracuje ale łatwo się
zniechęca
zniechęca
Niechętna współpraca
Niechętna współpraca
EEG, CT
EEG, CT
Często nieprawidłowe wyniki
Często nieprawidłowe wyniki
Wyniki zwykle
Wyniki zwykle
prawidłowe
prawidłowe
Dane kliniczne
Dane kliniczne
Majaczenie
Majaczenie
Otępienie
Otępienie
Przebieg
Przebieg
Nagły
Nagły
Podstępny
Podstępny
Trwanie
Trwanie
Dni, tygodnie
Dni, tygodnie
Miesiące, lata
Miesiące, lata
Nasilenie objawów
Nasilenie objawów
Zmienne
Zmienne
Powoli postępujące
Powoli postępujące
Zaburzenia
Zaburzenia
świadomości
świadomości
Zmienne nasilenie
Zmienne nasilenie
Nie występują
Nie występują
Orientacja
Orientacja
Okresowo
Okresowo
upośledzona, bardzo
upośledzona, bardzo
zmienna
zmienna
Początkowo prawidłowa, z
Początkowo prawidłowa, z
czasem coraz gorsza
czasem coraz gorsza
Stan emocjonalna
Stan emocjonalna
Silny lęk, drażliwość
Silny lęk, drażliwość
Chwiejność emocjonalna
Chwiejność emocjonalna
Myślenie
Myślenie
Zaburzone
Zaburzone
Zubożone
Zubożone
Zaburzenia
Zaburzenia
pamięci
pamięci
Krótkotrwałej
Krótkotrwałej
Długotrwałej
Długotrwałej
Zaburzenia
Zaburzenia
postrzegania
postrzegania
Omamy
Omamy
Rzadko omamy podczas
Rzadko omamy podczas
sundowning
sundowning
Naped
Naped
Silnie zmienny
Silnie zmienny
Prawidłowy
Prawidłowy
Sen czuwanie
Sen czuwanie
Wielokrotne okresy
Wielokrotne okresy
senności, snu i
senności, snu i
czuwania w ciągu
czuwania w ciągu
doby
doby
Częste odwrócenie rytmu snu
Częste odwrócenie rytmu snu
i czuwania
i czuwania
Różnicowanie majaczenia i otępienia
Różnicowanie majaczenia i otępienia
Leczenie otępień
Leczenie otępień
nieodwracalnych
nieodwracalnych
Leczenie jest w zasadzie
Leczenie jest w zasadzie
podtrzymujące.
podtrzymujące.
Schorzenia współistniejące powinny
Schorzenia współistniejące powinny
być odpowiednio leczone.
być odpowiednio leczone.
Należy zapewnić choremu właściwe
Należy zapewnić choremu właściwe
odżywienie , zadbać, aby był
odżywienie , zadbać, aby był
aktywny.
aktywny.
W otoczeniu powinny znajdować się
W otoczeniu powinny znajdować się
liczne i wyraźne informacje o
liczne i wyraźne informacje o
miejscu i czasie
miejscu i czasie
Leczenie otępień
Leczenie otępień
nieodwracalnych
nieodwracalnych
Farmakoterapia:
Farmakoterapia:
Unikać polipragmazji
Unikać polipragmazji
Nie należy podawać benzodwuazepin i
Nie należy podawać benzodwuazepin i
barbituranów ze względu na niebezpieczeństwo:
barbituranów ze względu na niebezpieczeństwo:
1)reakcji paradoksalnych, 2)upadków z
1)reakcji paradoksalnych, 2)upadków z
następowaym złamaniem szyjki kości udowej,
następowaym złamaniem szyjki kości udowej,
3)pogłębienia deficytów poznawczych
3)pogłębienia deficytów poznawczych
W przypadku pobudzenia, niepokoju lub
W przypadku pobudzenia, niepokoju lub
bezsenności wskazane są bardzo małe dawki
bezsenności wskazane są bardzo małe dawki
neuroleptyków (halopreidol, risperidon,
neuroleptyków (halopreidol, risperidon,
olanazapina)
olanazapina)
Leki prokognitywne (najbardziej efektywne w
Leki prokognitywne (najbardziej efektywne w
ch.Alzheimera):
ch.Alzheimera):
Blokery acetylocholinesterazy: Donepezil(Arricept),
Blokery acetylocholinesterazy: Donepezil(Arricept),
Rivastygmina (Exelon), Galantamina(Reminyl),
Rivastygmina (Exelon), Galantamina(Reminyl),
Blokery receptora NMDA: Memantyna (Ebixa)
Blokery receptora NMDA: Memantyna (Ebixa)
Leki nootropowe
Leki nootropowe
Otępienie typu
Otępienie typu
Alzheimerowskiego - objawy
Alzheimerowskiego - objawy
Objawy otępienia
Objawy otępienia
Podstępny nieuchwytny początek
Podstępny nieuchwytny początek
Przewlekle postępujący przebieg
Przewlekle postępujący przebieg
Raczej nie występują objawy ogniskowe
Raczej nie występują objawy ogniskowe
W przebiegu mogą nastąpić
W przebiegu mogą nastąpić
zaostrzenia : majaczeniowe, urojeniowe,
zaostrzenia : majaczeniowe, urojeniowe,
depresyjne
depresyjne
Wywiad, badanie somatyczne z reguły
Wywiad, badanie somatyczne z reguły
pozwalają na wykluczenie innych
pozwalają na wykluczenie innych
przyczyn otępienia
przyczyn otępienia
Analizując widmo przy
Analizując widmo przy
zastosowaniu techniki
zastosowaniu techniki
Spektroskopii Rezonansu
Spektroskopii Rezonansu
Magnetycznego
Magnetycznego
HMRS
HMRS
uwidacznia się znaczące
uwidacznia się znaczące
obniżenie poziomu
obniżenie poziomu
N-acetyloasparaginianu
N-acetyloasparaginianu
(NAA)
(NAA)
co przemawia za
co przemawia za
zmniejszeniem ilości
zmniejszeniem ilości
neuronów.
neuronów.
Obraz pochodzi z badania
Obraz pochodzi z badania
hipokampa lewego.
hipokampa lewego.
Otępienie typu
Otępienie typu
Alzheimerowskiego
Alzheimerowskiego
W zastosowaniu
W zastosowaniu
techniki
techniki
SPECT
SPECT
widoczna jest
widoczna jest
hipoperfuzja tylnej
hipoperfuzja tylnej
części okolicy
części okolicy
skroniowo-
skroniowo-
ciemieniowej
ciemieniowej
Otępienie typu
Otępienie typu
Alzheimerowskiego
Alzheimerowskiego
Otępienie naczyniowe
Otępienie naczyniowe
Jest to otępienie występujące w przebiegu mnogich
Jest to otępienie występujące w przebiegu mnogich
często drobnych udarów
często drobnych udarów
Objawy nasilają się skokowo po kolejnych udarach
Objawy nasilają się skokowo po kolejnych udarach
Pacjenci wiedzą kiedy dochodzi do pogarszania
Pacjenci wiedzą kiedy dochodzi do pogarszania
W ciągu kilku , kilkunastu dni po udarze obserwuje
W ciągu kilku , kilkunastu dni po udarze obserwuje
się niewielką poprawę aż do kolejnego udaru ale
się niewielką poprawę aż do kolejnego udaru ale
pacjent nie osiąga poziomu sprawności poznawczej
pacjent nie osiąga poziomu sprawności poznawczej
sprzed udaru
sprzed udaru
Częste są różnorodne objawy neurologiczne zależne
Częste są różnorodne objawy neurologiczne zależne
od umiejscowienia i rozległości zmian udarowych
od umiejscowienia i rozległości zmian udarowych
(np. wzmożenie odruchów głębokich, objaw
(np. wzmożenie odruchów głębokich, objaw
Babińskiego, porażenie rzekomoopuszkowe,
Babińskiego, porażenie rzekomoopuszkowe,
zaburzenia chodu, niedowłady)
zaburzenia chodu, niedowłady)
Upośledzenie procesów poznawczych przez długi
Upośledzenie procesów poznawczych przez długi
czas ma charakter wybiórczy z zaoszczędzeniem
czas ma charakter wybiórczy z zaoszczędzeniem
pewnych funkcji
pewnych funkcji
Poudarowe ognisko krwotoczne w mózgu
Poudarowe ognisko krwotoczne w mózgu
–
–
barwienie
barwienie
hematoskylin
hematoskylin
ą i eozyną.
ą i eozyną.
Otępienie naczyniowe
Otępienie naczyniowe
Możliwości diagnostyczne stwarza łączenie
Możliwości diagnostyczne stwarza łączenie
nowoczesnych metod obrazowania.
nowoczesnych metod obrazowania.
Otępienie naczyniowe
Otępienie naczyniowe
Obraz MRI SPECT MRI+SPECT
Obraz MRI SPECT MRI+SPECT
Otępienie naczyniowe
Otępienie naczyniowe
Często współistniejące objawy
Często współistniejące objawy
Nadciśnienie tętnicze
Nadciśnienie tętnicze
Szmer naczyniowy na tętnicy szyjnej
Szmer naczyniowy na tętnicy szyjnej
Chwiejność emocjonalna z
Chwiejność emocjonalna z
przemijającym nastrojem depresyjnym
przemijającym nastrojem depresyjnym
Płacz lub wybuchowy śmiech
Płacz lub wybuchowy śmiech
Przemijające objawy przymglenia lub
Przemijające objawy przymglenia lub
majaczenia
majaczenia
Otępienie naczyniowe
Otępienie naczyniowe
Odmiany
Odmiany
Korowe (inaczej
Korowe (inaczej
wielozawałowe
wielozawałowe
)
)
Podkorowe (inaczej
Podkorowe (inaczej
encefalopatia
encefalopatia
Binswangera
Binswangera
)
)
Korowo - podkorowe
Korowo - podkorowe
Choroba Creutzfeldta - Jakoba
Choroba Creutzfeldta - Jakoba
Jest to szybko
Jest to szybko
postępujące otępienie
postępujące otępienie
zwyrodnieniowe
zwyrodnieniowe
wywołane przez priony
wywołane przez priony
Choroba może pojawić
Choroba może pojawić
się w ciągu całego
się w ciągu całego
dorosłego życia ale
dorosłego życia ale
najczęściej pojawia się
najczęściej pojawia się
w piątej dekadzie
w piątej dekadzie
Przebieg jest podostry,
Przebieg jest podostry,
prowadzi dośmierci w
prowadzi dośmierci w
ciągu 1-2 lat
ciągu 1-2 lat
Płytka prionowa uwidoczniona w
badaniu
immunohistochemicznym
Choroba Creutzfeldta - Jakoba
Choroba Creutzfeldta - Jakoba
Początkowo mogą pojawiać się niesprecyzowane
Początkowo mogą pojawiać się niesprecyzowane
dolegliwości fizyczne oraz nerwicowe
dolegliwości fizyczne oraz nerwicowe
Objawy neurologiczne zwykle występują od początku
Objawy neurologiczne zwykle występują od początku
choroby a niekiedy mogą poprzedzać początek
choroby a niekiedy mogą poprzedzać początek
otępienia
otępienia
Z czasem pojawia się postępujące porażenie
Z czasem pojawia się postępujące porażenie
spastyczne kończyn z objawami pozapiramidowymi,
spastyczne kończyn z objawami pozapiramidowymi,
ruchami choreoatetotycznymi, następnie występują :
ruchami choreoatetotycznymi, następnie występują :
ataksja, drżenie włókienkowe mięśni, zanik nerwów
ataksja, drżenie włókienkowe mięśni, zanik nerwów
gałkoruchowych, miokloni
gałkoruchowych, miokloni
Charakterystyczna triada objawów
Charakterystyczna triada objawów
Szybko postępujące otępienie i wyniszczenie
Szybko postępujące otępienie i wyniszczenie
Typowy trójfazowy zapis EEG
Typowy trójfazowy zapis EEG
Objawy piramidowe i pozapiramidowe
Objawy piramidowe i pozapiramidowe
Choroba Creutzfeldta – Jakoba,
Choroba Creutzfeldta – Jakoba,
patomorfologia
patomorfologia
Zmiany gąbczaste w istocie szarej kory mózgowej,
Zmiany gąbczaste w istocie szarej kory mózgowej,
skorupy i jądra ogoniastego
skorupy i jądra ogoniastego
Płytki prionowe (
Płytki prionowe (
płytki Kuru
płytki Kuru
)
)
W dłużej trwających przypadkach masywna utrata
W dłużej trwających przypadkach masywna utrata
komórek mózgowych, z silnym poszerzeniem
komórek mózgowych, z silnym poszerzeniem
bruzd mózgowych
bruzd mózgowych
Objawy psychopatologiczne w
Objawy psychopatologiczne w
padaczkach
padaczkach
Pojawiają się w 3-7% przypadków padaczek
Pojawiają się w 3-7% przypadków padaczek
Najczęściej występują w padaczce skroniowej
Najczęściej występują w padaczce skroniowej
Mogą występować zarówno przed , po jak i w trakcie
Mogą występować zarówno przed , po jak i w trakcie
napadu padaczkowego, często pojawiają się po
napadu padaczkowego, często pojawiają się po
gwałtownym odstawieniu antykonwulsantów
gwałtownym odstawieniu antykonwulsantów
Często są częścią składową tzw aury przedpadaczkowej
Często są częścią składową tzw aury przedpadaczkowej
Często towarzyszą im napadowe zaburzenia
Często towarzyszą im napadowe zaburzenia
wegetatywne:sensacje w nadbrzuszu, wzmożona
wegetatywne:sensacje w nadbrzuszu, wzmożona
perystaltyka jelit, ślinienie się, wzrost tętna i ciśnienia,
perystaltyka jelit, ślinienie się, wzrost tętna i ciśnienia,
zawroty głowy
zawroty głowy
Mają bardzo różnorodny i bardzo zmienny obraz:
Mają bardzo różnorodny i bardzo zmienny obraz:
Depersonalizacja, derealizacja,
Depersonalizacja, derealizacja,
deja vu
deja vu
, objawy lękowe i
, objawy lękowe i
konwersyjne
konwersyjne
Omamy smakowe i węchowe którym mogą towarzyszyć ruchy
Omamy smakowe i węchowe którym mogą towarzyszyć ruchy
mlaskania, żucia, cmokania , połykania, omamy wzrokowe i iluzje
mlaskania, żucia, cmokania , połykania, omamy wzrokowe i iluzje
Objawy podobne do schizofrenii paranoidalnej ale: 1)trwają do kilku
Objawy podobne do schizofrenii paranoidalnej ale: 1)trwają do kilku
dni i ustępują samoistnie, 2)nie występują objawy ubytkowe
dni i ustępują samoistnie, 2)nie występują objawy ubytkowe
Urazy głowy
Urazy głowy
Obraz kliniczny zarówno
Obraz kliniczny zarówno
bezpośrednich jak i odległych
bezpośrednich jak i odległych
następstw urazów głowy jest
następstw urazów głowy jest
bardzo zróżnicowany
bardzo zróżnicowany
Bezpośrednie następstwa
Bezpośrednie następstwa
urazów głowy
urazów głowy
Amnezja
Amnezja
Pobudzenie
Pobudzenie
Apatia
Apatia
Psychozy pourazowe, łącznie
Psychozy pourazowe, łącznie
z majaczeniem
z majaczeniem
Następstwa późne /
Następstwa późne /
przewlekłe
przewlekłe
Zespoły amnestyczne
Zespoły amnestyczne
Psychozy
Psychozy
Zaburzenia afektywne
Zaburzenia afektywne
Charakteropatie
Charakteropatie
Zespoły otępienne
Zespoły otępienne
Nierówność źrenic
Nierówność źrenic
anisocoria
anisocoria
– jeden z
– jeden z
możliwych objawów
możliwych objawów
krwiaka nadoponowego
krwiaka nadoponowego
Urazy głowy
Urazy głowy
Objawy wstrząśnienia
Objawy wstrząśnienia
mózgu
mózgu
Przejściowa utrata przytomności
Przejściowa utrata przytomności
Amnezja następcza
Amnezja następcza
Bóle i zawroty głowy
Bóle i zawroty głowy
Niekiedy zaburzenie funkcji
Niekiedy zaburzenie funkcji
poznawczych oraz spadek wydolności
poznawczych oraz spadek wydolności
fizycznej
fizycznej
Guzy mózgu
Guzy mózgu
Symptomatologia
Symptomatologia
obejmuje: ubytkowe objawy
obejmuje: ubytkowe objawy
neurologiczne, bóle głowy,
neurologiczne, bóle głowy,
nudności wymioty, napady
nudności wymioty, napady
padaczkowe, utratę wzroku,
padaczkowe, utratę wzroku,
obrzęk tarczy nerwu
obrzęk tarczy nerwu
wzrokowego, wszelkie
wzrokowego, wszelkie
zaburzenia psychiczne
zaburzenia psychiczne
Objawy w przewadze są
Objawy w przewadze są
następstwem ciasnoty
następstwem ciasnoty
śródczaszkowej, w
śródczaszkowej, w
mniejszym stopniu
mniejszym stopniu
miejscowego uszkodzenia
miejscowego uszkodzenia
dokonywanego przez guz
dokonywanego przez guz
Tendencje samobójcze
Tendencje samobójcze
przejawia około 10% osób z
przejawia około 10% osób z
guzami mózgu – głównie w
guzami mózgu – głównie w
okresie nasilenia bólów
okresie nasilenia bólów
głowy
głowy
Guzy mózgu
Guzy mózgu
Większość chorych z guzami cierpi na
Większość chorych z guzami cierpi na
zaburzenia psychiczne
zaburzenia psychiczne
W guzach powoli rosnących stwierdza
W guzach powoli rosnących stwierdza
się głównie zaburzenia osobowości
się głównie zaburzenia osobowości
W guzach szybko rosnących występuje
W guzach szybko rosnących występuje
upośledzenie czynności poznawczych i
upośledzenie czynności poznawczych i
lub zaburzenia świadomości
lub zaburzenia świadomości
Guzy mózgu – objawy
Guzy mózgu – objawy
psychopatologiczne
psychopatologiczne
Guzy płata czołowego: depresja lub euforia
Guzy płata czołowego: depresja lub euforia
afekt niedostosowany, moria, skracanie
afekt niedostosowany, moria, skracanie
dystansu, odhamowanie, otępienie, objawy
dystansu, odhamowanie, otępienie, objawy
charakteropatyczne, bywa że guz tej okolicy
charakteropatyczne, bywa że guz tej okolicy
jest rozpoznawany błędnie.
jest rozpoznawany błędnie.
Guzy płata skroniowego: lęk, depresja,
Guzy płata skroniowego: lęk, depresja,
omamy smakowe i węchowe, napady
omamy smakowe i węchowe, napady
padaczkowe z płata skroniowego, psychozy
padaczkowe z płata skroniowego, psychozy
schizofrenopodobne
schizofrenopodobne
Guzy płata ciemieniowego: afazja, apraxja,
Guzy płata ciemieniowego: afazja, apraxja,
anozognozja, niekiedy objawy podobne do
anozognozja, niekiedy objawy podobne do
zaburzeń konwersyjnych.
zaburzeń konwersyjnych.