Pyt. 29 Wady i zalety
tradycyjnych i współczesnych
elementów wykończenia
budynków: tynki, okładziny
wewnętrzne
i zewnętrzne.
Przygotowała: Katarzyna Tarnowska, gr. 1
Tynki
To powłoki z zapraw o grubości od kilku mm do kilku cm,
wykonywane na powierzchniach przegród budowlanych.
Mamy wiele rodzajów tynków stosowane w prawie niezmienionej
postaci do dnia dzisiejszego, ale i też wiele nowych typów
powstałych w ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat. Kiedyś
przygotowywano je prawie wyłącznie w całości na budowie,
dzisiaj wytwarzane są fabrycznie w postaci suchych mieszanek
do zarobienia wodą lub jako gotowe masy tynkarskie.
Cel: nadanie estetycznego wyglądu ścianom, ochrona przed
stratami ciepła, szkodliwym działaniem czynników
zewnętrznych, czyli ogólnie - estetyka, ciepłochronność izolacja i
ogniochronność.
Tynki tradycyjne z zapraw
mineralnych zwykłych i
modyfikowanych
Tynki zwykłe to wyprawy wykonywane z zapraw budowlanych zwykłych, bez
dodatków dekoracyjnych, środków wodoszczelnych, kwasoodpornych itp.
Zaprawy do wykonywania tych tynków przygotowywane są przede wszystkim
na bazie spoiw mineralnych. Unowocześnione wersje tynków zwykłych
wykonywane są z mas tynkarskich przygotowywanych na budowie z suchych
mieszanek fabrycznych, mogących zawierać dodatki i domieszki modyfikujące
niektóre właściwości zapraw. Są to najczęściej środki hydrofobizujące,
uplastyczniające, utrzymujące wodę zarobową, regulujące czas wiązania,
przyspieszające twardnienie. Tynki tego typu nazywane są tynkami
uszlachetnionymi lub modyfikowanymi.
Tynki te dzieli się ze względu na: miejsce zastosowania, sposób nanoszenia,
materiał podłoża, liczbę warstw zaprawy, technikę wykonania, czy rodzaj
użytej zaprawy.
W zależności od miejsca zastosowania mamy tynki zewnętrzne i wewnętrzne, a
wśród tych ostatnich - ścienne i sufitowe. Spośród tynków zewnętrznych
wyróżnia się czasem wyprawy cokołowe i wyprawy na wyższe partie ścian.
Z uwagi na sposób nanoszenia zaprawy na podłoże rozróżniamy: tynki
nakładane ręcznie kielnią lub pacą i tynki wykonywane mechanicznie za
pomocą różnego rodzaju urządzeń.
Tynki tradycyjne z zapraw
mineralnych zwykłych i
modyfikowanych
Ze względu na rodzaj materiału stanowiącego podłoże wyprawy mamy
tynki nakładane na:
- podłoża z elementów ceramicznych,
- podłoża z betonów kruszywowych (monolityczne i z prefabrykatów),
- podłoża z betonów komórkowych, podłoża gipsowe i gipsobetonowe,
- podłoża z płyt wiórkowo-cementowych,
- podłoża drewniane, z płyt pilśniowych, paździerzowych itp.,
-
podłoża metalowe.
W zależności od liczby zasadniczych warstw zaprawy nanoszonych kolejno
na podłoże i różniących się właściwościami rozróżnia się:
- tynki jednowarstwowe - naniesienie narzutu bezpośrednio na podłoże,
- tynki dwuwarstwowe - składające się z obrzutki i narzutu,
- tynki trójwarstwowe - składające się z obrzutki, narzutu i gładzi.
Ze względu na technikę wykonania i wynikający z niej stopień wygładzenia
powierzchni wyprawy rozróżnia się odmiany i kategorie tynku. Do odmian
tynków zwykłych zalicza się tynki: surowe, pospolite, doborowe i wypalane.
Tynki surowe wykonywane są najczęściej jako jednowarstwowe, jednak
stosowane mogą być także tynki surowe rapowane dwuwarstwowe.
Tynki tradycyjne z zapraw
mineralnych zwykłych i
modyfikowanych
Tynki pospolite mogą być wykonywane jako dwu- lub trójwarstwowe. W
przypadku podłoży o dobrej przyczepności tynki te mogą być wykonywane
także jako jednowarstwowe.
Tynki doborowe wykonywane są tradycyjnie jako trójwarstwowe.
W zależności od rodzaju zaprawy użytej do tynkowania rozróżnia się
następujące rodzaje tynków zwykłych i uszlachetnionych:
- gipsowe,
- wapienne,
- gipsowo-wapienne,
- cementowo-wapienne,
- cementowe,
- cementowo-gliniane,
- gliniane,
- gliniano-gipsowe,
- gliniano-wapienne.
Podział tynków zwykłych ze
względu na technikę
wykonania, wg PN-70/B-10100
Tynki gipsowe
Wykonywane z zapraw na bazie gipsu budowlanego lub gipsu tynkarskiego
(zawierającego dodatkowo drobne wypełniacze i modyfikatory). Suche
mieszanki fabryczne mogą zawierać dodatek perlitu.
Zalety:
1.
umożliwiają otrzymanie bardzo równej i gładkiej powierzchni
2.
stwarzają w pomieszczeniach mieszkalnych korzystny mikroklimat, dzięki
zdolności regulacji wilgotności powietrza
3.
krótki czas schnięcia
4.
mała higroskopijność i niewielki opór dyfuzyjny pary wodnej
5.
dobra izolacyjność cieplna
6.
wysoka odporność ogniowa
Wady:
1.
mało odporne na wilgoć
2.
przy zawilgoceniu wykazują znaczny spadek wytrzymałości i odkształcenia
3.
mało odporne na uderzenia
4.
powodują korozję niezabezpieczonych elementów stalowych
5.
mogą wykazywać pęcznienie w początkowym okresie wiązania i twardnienia
6.
wymagają stosowania skutecznych środków gruntujących na powierzchniach
kontaktu z tworzywami zawierającymi cement, z uwagi na możliwość
tworzenia się pęczniejących kryształów soli
Tynki wapienne
Tynki wykonywane z zapraw na bazie wapna powietrznego (ciasta
wapiennego, wapna hydratyzowanego lub wapna palonego mielonego).
Zalety:
1.
wykazują zdolność sorpcji wilgoci, zapewniając korzystny dla mieszkańców
mikroklimat wnętrz
2.
duża paroprzepuszczalność
Wady:
1.
stosunkowo mało odporne na uderzenia i zarysowania ze względu na
niewielką wytrzymałość zapraw wapiennych na ściskanie.
2.
Tylko, jako wyprawy wewnętrzne, ich stosowanie na zewnątrz budynków,
bez dodatków, domieszek albo powłok ochronnych podnoszących
odporność na wpływy atmosferyczne, jest niezalecane
Tynki gipsowo-wapienne i
wapienno-gipsowe.
Łączą zalety obu rodzajów spoiw.
Dodatek wapna powietrznego do zaprawy gipsowej redukuje zmiany
objętości gipsu przy zmianach wilgotności, zmniejsza rdzewienie
niezabezpieczonych antykorozyjnie elementów stalowych, polepsza
urabialność i wpływa na opóźnienie wiązania zaprawy.
Tynki wapienno-gipsowe mają ładniejszy wygląd, a także większą
wytrzymałość mechaniczną w stosunku do tynków wapiennych. Tynki
gipsowo-wapienne i wapienno-gipsowe jako zawierające gips nadają się do
stosowania wyłącznie wewnątrz budynków.
Tynki z wapnem hydraulicznym
Wykonywane są z zapraw, których spoiwem jest wapno naturalnie
hydrauliczne wytwarzane z wapieni ilastych lub wapno hydrauliczne
sztuczne, produkowane przez mieszanie odpowiednich materiałów z
wodorotlenkiem wapnia.
Zalety:
1.
bardziej wytrzymałe i odporne na działanie wilgoci, jeśli uprzednio
twardniały na powietrzu niż zaprawy wapienne
2.
mogą być stosowane jako zewnętrzne i wewnętrzne, także w
pomieszczeniach wilgotnych albo wymagających wypraw o większej
odporności na uszkodzenia mechaniczne
3.
powolny przyrost wytrzymałości, co pozwala na wyeliminowanie rys
skurczowych.
Wady:
1.
mniej plastyczne i trudniej urabialne od zapraw z wapnem powietrznym
2.
długi okres twardnienia (powolne wysychanie) - zaprawy z wapna słabo
hydraulicznego powinny twardnieć na powietrzu ok. 3 tygodni, zaprawy z
wapna silnie hydraulicznego – ok. 1 tygodnia - wymagają właściwej
pielęgnacji w początkowym okresie twardnienia
Tynki cementowo-wapienne
Zalety:
1.
odporne na działanie wilgoci i wód opadowych
2.
dobra wytrzymałość mechaniczna - stosowane jako tynki zewnętrzne oraz
wewnętrzne w pomieszczeniach wymagających wypraw mocniejszych i
odpornych na uderzenia, np. w magazynach, warsztatach, sklepach.
3.
łatwe do zacierania
4.
dzięki dodatkom hydraulicznym trwale wiążącym wolne wapno zaprawy są
odporne na wyługowywanie ich składników przez wodę
Wady:
1.
nie są tak paroprzepuszczalne jak tynki wapienne, gipsowe czy gliniane
Tynki cementowe
Zalety:
1.
duża wytrzymałość, zwartość i szczelność – stąd zastosowanie w
miejscach, gdzie wymagane są te wszystkie cechy od wyprawy - np.
poniżej poziomu terenu jako warstwa wyrównawcza pod hydroizolacje, w
obszarze cokołu budynku, czy też w pomieszczeniach mokrych (kuchniach
przemysłowych, łaźniach itp.), w garażach podziemnych, ustępach
2.
może stanowić obrzutkę pod niektóre tynki cementowo-wapienne.
Wady:
1.
słabo przepuszczają parę wodną
2.
trudno urabialne
3.
charakteryzują się dużym skurczem, a także dużą rozszerzalnością cieplną
Tynki cementowo-gliniane
Tynki cementowo-gliniane mogą być stosowane zamiast wewnętrznych i
zewnętrznych tynków z zapraw cementowo-wapiennych.
Zalety:
1.
większa wodoszczelność i odporność na działanie słabych kwasów od
zapraw cementowych
2.
dobra urabialność
3.
twardnienie przebiega znacznie szybciej niż zapraw cementowo-
wapiennych, a także cementowych.
Tynki gliniane, gliniano-
wapienne i gliniano-gipsowe
Tynki ponownie stosowane dzięki rozpoczęciu ich produkcji w postaci
suchych mieszanek tynkarskich.
Zalety:
1.
korzystny wpływ na mikroklimat pomieszczeń - zdolność wypraw glinianych
do wchłaniania wilgoci z powietrza i późniejszego jej oddawania, zdolność
wiązania kurzu, nieprzyjemnych zapachów oraz szkodliwych substancji
zawartych w powietrzu wewnętrznym np. dymu tytoniowego.
2.
powodują podniesienie komfortu cieplnego pomieszczeń dzięki zdolności
akumulacji i wypromieniowywania ciepła
3.
dobry materiał dźwiękochłonny
4.
wyprawy gliniane w kontakcie z drewnem wykazują w stosunku do niego
własności ochronne, utrzymując drewno w stanie suchym.
Tynki gliniane, gliniano-
wapienne i gliniano-gipsowe
W celu zwiększenia niektórych cech wypraw glinianych stosuje się różnego
rodzaju dodatki.
1.
niewielkie ilości ciasta wapiennego lub wapna hydratyzowanego – wzrost
wytrzymałości na ściskanie oraz odporności na zawilgocenie
2.
kazeina poprawia wiązanie, zwiększa odporność tynku glinianego na
wietrzenie i ogranicza skurcz
3.
różnego rodzaju dodatki pochodzenia roślinnego, np. włókna roślinne
(konopne, paździerze lniane), słomę jęczmienną itp. - zwiększenia
odporności udarowej oraz wytrzymałości na rozciąganie
4.
dodatek z kleju kazeinowo-wapiennego - zwiększenie własności
hydrofobowe i odporności na wpływy atmosferyczne
Tynki gliniane produkowane są obecnie jako drobno- lub gruboziarniste, o
wysokiej przepuszczalności pary wodnej (μ ≤ 8), przeznaczone do
nakładania maszynowego.
Cechy fizyczne najczęściej
stosowanych tynków zwykłych
Wymagane cechy tynku w
zależności od powłoki lub
okładziny zewnętrznej
Powierzchnia tynku może pozostać odsłonięta lub może być pokryta
powłoką malarską, tapetami, płytkami ceramicznymi lub innymi
materiałami okładzin, ale wtedy muszą spełniać określone wymagania w
zależności od stosowanego materiału pokrywającego. Dotyczą one
grubości, gładkości i równości, rodzaju zaprawy, ilości warstw,
wytrzymałości mechanicznej, a także wilgotności czy też stopnia
karbonizacji tynku.
W przypadku wypraw stanowiących podłoże pod okładziny z płytek
ceramicznych, zaleca się stosowanie tynków jednowarstwowych o grubości
co najmniej 1 cm. Mogą to być tynki cementowo-wapienne lub
zawierające gips. Powierzchnia tynków nie może być gładko zatarta ani
filcowana. Zaleca się, aby wytrzymałość tynku na ściskanie wynosiła co
najmniej 2,0 MPa, a w przypadku stosowania płytek ciężkich – co najmniej
2,5 MPa. Wiek tynków cementowo-wapiennych powinien wynosić minimum
4 tygodnie, natomiast tynków gipsowych – 2 tygodnie, przy czym
wilgotność tych ostatnich nie powinna być większa niż 1%.
Jeśli tynk ma stanowić podłoże pod tapety, to stopień równości i gładkości
jego powierzchni powinien odpowiadać wymaganiom określonym dla
tynków IV kategorii. W przypadku stosowania tapet ciężkich, mogących
wywoływać naprężenia w tynku, zaleca się, aby wytrzymałość zaprawy
tynkarskiej na ściskanie wynosiła co najmniej 2,0 MPa.
Tynki szlachetne
Są to powłoki o określonej barwie i fakturze, wykonywane z zapraw
szlachetnych nanoszonych ręcznie lub mechanicznie na podkład z tynku
zwykłego, ściśle z nim związane i stanowiące plastyczne wykończenie
elewacji budynków lub innych powierzchni.
Wyprawy wykonywane z zapraw zwykłych, ewentualnie barwionych
pigmentami, nakładanych tak aby uzyskać dekoracyjną fakturę, nazywane
są tynkami ozdobnymi lub tynkami o fakturze specjalnej. Wyprawy mające
zdobienia w ostatniej zewnętrznej warstwie tynku, nazywane są tynkami
zdobionymi.
Tynki szlachetne dzieli się w zależności od:
• miejsca zastosowania –zewnętrzne i wewnętrzne,
• sposobu wykonania i faktury - nakrapiane, zmywane, cyklinowane, gładzone,
zacierane, kamieniarskie i inne,
• struktury (ziarnistości) - bardzo drobnoziarniste, drobnoziarniste,
średnioziarniste, gruboziarniste, bardzo gruboziarniste,
• zastosowanych dodatków - barwione, dekoracyjne.
Tynki szlachetne
Szlachetne zaprawy tynkarskie przygotowywane są przez zarobienie wodą
gotowych suchych mieszanek fabrycznych, a w przypadku ich braku –
przez zmieszanie na budowie odpowiednio dobranych składników.
Suche mieszanki tynków szlachetnych stanowią ogólnie mieszaninę
kruszywa, cementu, wapna hydratyzowanego, mączki kamiennej i
dodatków barwiących, dekoracyjnych, czy plastyfikatory, impregnaty,
dodatki regulujące wiązanie i twardnienie.
Tynki szlachetne należy wykonywać po ukończeniu wszystkich robót,
których późniejsze wykonanie może spowodować uszkodzenie tynków, stąd
też wszelkie akcenty architektoniczne podziału elewacji (np. boniowanie)
powinny być wyrobione w podkładzie.
Wadą tynków szlachetnych jest czasochłonność ich wykonania, wielość
czynności, jakie należy wykonać w celu uzyskania zamierzonego efektu.
Wśród nich można wymienić tylko jeden ich rodzaj – tynki nakrapiane,
których wykonanie nie jest trudne, jednak odznaczają się nietrwałością.
Tynki ozdobne
Tynki te można sklasyfikować jako grupę pośrednią między tynkami
zwykłymi i szlachetnymi.
Wyróżnia się następujące rodzaje tynków ozdobnych: nakrapiane,
odciskane, kształtowane kielnią, kraterowane, dziobane, ciągnione,
boniowane.
Tu znowu wadą jest wielość czynności, jakie należy wykonać i
czasochłonność, natomiast wykonanie ich zgodnie z zasadami daje bardzo
ciekawe efekty.
Tynki zdobione
Oprócz wykonywania boniowania, do tradycyjnych sposobów zdobienia
płaskich tynków zewnętrznych zalicza się tzw. tynki zdobione posiadające
żłobkowania, imitacje wypukłego spoinowania, tynki wykonane w technice
al fresco i inne.
Zaprawy stosowane do wykonywania tradycyjnych tynków zdobionych za
pomocą narzędzi tynkarsko-sztukatorskich to głównie zaprawa wapienna z
wapna powietrznego gaszonego. W niektórych przypadkach mogą być
jednak stosowane zaprawy cementowo wapienne. Zaprawy stosowane do
wykonywania tynków zdobionych techniką freskową to zaprawy wapienne z
wapna powietrznego gaszonego. Wapno stosowane w technice al fresco
powinno być wolne od domieszki gipsu, gdyż powoduje on wykwity i
uniemożliwia wiązanie farb.
Stosowane kruszywa powinny być starannie wyselekcjonowane, przesiane i
pozbawione wszelkich zanieczyszczeń. Zawartość gliny, iłu, soli czy też
cząstek organicznych jest niedopuszczalna, gdyż może powodować rysy w
zaprawie, wykwity, osłabienie struktury w wyniku procesów wietrzenia.
Woda przeznaczona do zarabiania zapraw musi być czysta i najlepiej bez
zawartości jakichkolwiek soli. Zalecane jest czasem użycie wody
destylowanej, gdyż zaprawa wapienna karbonizuje wówczas wolniej. Dzięki
temu pozostaje więcej czasu na wykonanie zdobień tynku.
Stiuki i sztukaterie
Stiuk to tynk szlachetny imitujący marmur lub inny kamień, w którym
warstwa zewnętrzna jest wykonana z zaprawy wapiennej, gipsowej lub
wapienno-gipsowej, z kruszywem w postaci pyłu marmurowego albo
drobnoziarnistego piasku lub bez kruszywa.
Sztukaterią nazywane są rzeźbione ozdoby wykonywane bezpośrednio w
stiuku lub dekoracyjne elementy mocowane do powierzchni ścian albo
sufitów. Tradycyjnym materiałem do wykonywania sztukaterii jest gips,
bądź współczenie specjalne suche mieszanki fabryczne, produkowane na
bazie wapna i szybko wiążących cementów. Elementy sztukatorskie
wykonuje się obecnie także z polistyrenu ekstrudowanego, poliuretanu,
poliestru.
Tynki cienkowarstwowe
To wyprawy (najczęściej elewacyjne) o grubości od ok. 1 mm do 10 mm.
Wyprawy pocienione dzieli z uwagi na:
- rodzaj spoiwa,
- rodzaj wypełniacza,
- przyczepność do podłoża,
- podciąganie kapilarne,
- przeznaczenie.
Wybierając rodzaj tynku zewnętrznego z uwagi na fakturę, a także
zastosowane spoiwo, należy brać pod uwagę możliwość znacznego
brudzenia się powierzchni, np. w środowisku silnie zurbanizowanym. Z tego
względu, na terenach o dużym zanieczyszczeniu powietrza, zaleca się
stosowanie tynków o możliwie drobnym uziarnieniu.
Tynki mineralne
Cienkowarstwowe, szlachetne tynki mineralne produkowane na bazie spoiw
cementowych, wapiennych lub ich mieszaniny oraz starannie dobranych
kruszyw wypełniających i fakturujących.
Zawierają ponadto dodatki modyfikujące, poprawiające parametry fizyczne
i mechaniczne wypraw tynkarskich. Zaletą tynków mineralnych jest ich
duża trwałość, bardzo dobra przepuszczalność pary wodnej i dwutlenku
węgla, duża zdolność oddawania wilgoci.
Tynki te produkowane są w postaci suchych mieszanek do zarobienia wodą
na budowie.
Tynki polimerowe
Tynki te wytwarzane są na bazie wodnej dyspersji spoiwa organicznego
oraz starannie dobranych kruszyw fakturujących i wypełniających.
Zawierają ponadto dodatki zwiększające trwałość wypraw.
Zaletą tynków polimerowych jest ich duża elastyczność, wysoka odporność
udarnościowa, mała nasiąkliwość wodna, wysoka przyczepność do różnych
podłoży. Są ponadto stosunkowo łatwe do nakładania.
Mają jednak niską paroprzepuszczalność. Z tego względu nie są zalecane
do stosowania w systemach ociepleń z wełną mineralną, a także na
niedostatecznie wyschniętych podłożach ściennych, np. na świeżych
murach z betonów komórkowych. Przy nakładaniu na wilgotne podłoża, a
także przy wystąpieniu spękań tynku i przedostawania się wody pod
wyprawę, należy się liczyć z możliwością pojawienia się pęcherzy.
Tynki polimerowe produkowane są w postaci gotowych do użycia mas
tynkarskich.
Odmianą tynków polimerowych są tzw. tynki zimowe. Mogą być one
nakładane w temperaturach od +1ºC do ok. +10ºC (7ºC do 15ºC w
zależności od producenta).
Tynki mozaikowe
Specjalny rodzaj tynków akrylowych.
Kolor i strukturę tych wypraw uzyskuje się stosując do ich produkcji
różnobarwną mieszaninę naturalnych kruszyw kolorowych lub trwale
powierzchniowo barwionych, zatopionych w transparentnej po wyschnięciu
żywicy akrylowej.
Wysokie parametry wytrzymałościowe, odporność na wpływy
atmosferyczne, walory estetyczne, łatwość utrzymywania w czystości,
predysponują te tynki do stosowania w miejscach eksponowanych,
narażonych na uszkodzenia mechaniczne i zabrudzenia, zarówno na
zewnątrz (np. na cokoły), jak i wewnątrz budynków.
Tynki krzemianowe
(silikatowe)
Wytwarzane na bazie szkła wodnego potasowego i wodnej dyspersji spoiwa
organicznego oraz starannie dobranych kruszyw fakturujących i
wypełniających.
Zawierać mogą ponadto dodatek związków krzemoorganicznych
zwiększających odporność na wpływy atmosferyczne.
Zaletami tynków krzemianowych są: duża paroprzepuszczalność, trwałość i
odporność na działanie czynników atmosferycznych, duża przyczepność do
podłoży mineralnych. Nie ma przeciwwskazań do stosowania ich w żadnym
z powszechnie znanych systemów ocieplania ścian.
Tynki te są mniej elastyczne od tynków akrylowych, ale nieco bardziej
elastyczne od tynków mineralnych. Tynki krzemianowe wymagają dużej
wprawy w ich wykonywaniu. Wpływa na to wysoka alkaliczność masy
tynkarskiej. Tynki barwione są ponadto bardzo podatne na warunki
wilgotnościowe w trakcie wykonywania, a miejsca naprawy lokalnych
uszkodzeń są bardzo trudne do ukrycia.
Tynki te produkowane są w postaci gotowych do użycia mas tynkarskich.
Tynki polikrzemianowe
Odmiana tynków krzemianowych.
W ich składzie, oprócz szkła wodnego, znajduje się zol (roztwór koloidalny)
kwasu krzemowego (krzemionki).
Tynki te różnią się właściwościami od tynków krzemianowych, przede
wszystkim bardzo dobrą przyczepnością zarówno do podłoży mineralnych,
jak i organicznych, a także zmniejszoną wrażliwością na warunki
zewnętrzne w trakcie wykonywania i wysychania.
Tynki silikonowe
Tynki te produkowane są na bazie wodnych dyspersji spoiwa organicznego
(polimerowego) i spoiwa krzemoorganicznego (silikonowego) oraz starannie
dobranych kruszyw fakturujących i wypełniających.
Tynki te łączą zalety tynków mineralnych i akrylowych. Cechują się dobrą
przepuszczalnością pary wodnej i dwutlenku węgla przy jednocześnie
bardzo małej nasiąkliwości. Są bardziej elastyczne od tynków mineralnych i
silikatowych. Charakteryzują się bardzo dobrą odpornością na czynniki
atmosferyczne. Mogą być stosowane we wszystkich powszechnie znanych
systemach ocieplania ścian.
Tynki silikonowe produkowane są w postaci gotowych do użycia mas
tynkarskich.
Tynki lekkie
Lekkie zaprawy tynkarskie nadają się do wykonywania wypraw
zewnętrznych i wewnętrznych, zwłaszcza na podłożach z materiałów
ściennych o wysokiej izolacyjności cieplnej, takich jak: bloczki i pustaki z
betonu lekkiego kruszywowego, ceramiki poryzowanej, betonu
komórkowego itp.
Do tego typu materiałów dostosowane są: gęstość objętościowa,
współczynnik sprężystości, liniowy współczynnik rozszerzalności cieplnej
oraz współczynnik przewodzenia ciepła zapraw lekkich.
Zaprawy te zapewniają o około 35% większą wydajność niż tradycyjne
narzuty tynkarskie. Wykazują także zwiększoną odporność na powstawanie
rys i odparzeń, dobrą paroprzepuszczalność oraz łatwość użycia.
Tynki o bardzo małej gęstości nazywane są czasem tynkami „super
lekkimi”.
Tynki lekkie stosowane są zasadniczo powyżej cokołowej części ściany,
jednak istnieją także lekkie tynki cokołowe.
Tynki lekkie mogą mieć także charakter tynków szlachetnych z możliwością
wykonywania zdobień.
Tynki ocieplające
Wyprawy tynkarskie tego typu są podstawowym elementem systemów
ocieplania ścian zewnętrznych bez wykorzystywania płytowych materiałów
termoizolacyjnych.
Główne zalety stosowania tynków ocieplających to: możliwość
bezpośredniego stosowania na bardzo nierównych powierzchniach ścian
oraz na elewacjach o skomplikowanych kształtach, maszynowe nanoszenie,
rzeczywista bezspoinowość izolacji termicznej.
Grubość tynków ocieplających może dochodzić do 10 cm.
Korzyści ze stosowania tych tynków wynikają ze zmniejszenia wartości
współczynnika przenikania ciepła U ścian, przy równoczesnym zapewnieniu
dobrej paroprzepuszczalności i odporności na zawilgocenie warstwy
ocieplającej.
Tynki ocieplające mogą być stosowane zarówno na zewnątrz, jak i
wewnątrz budynku. Przed ich zastosowaniem na wewnętrznych
powierzchniach ścian, należy jednak sprawdzić możliwość kondensacji pary
wodnej w przegrodzie.
Tynki ocieplające stosowane są jako tynki podkładowe.
Tynki renowacyjne
Stosowane w przypadku ścian zawilgoconych i zasolonych,
Rozróżniamy:
- tynki zaporowe, nieprzepuszczające wilgoci i soli,
- jednowarstwowe tynki kompresowe, tracone, stosowane na murach o
szczególnie dużym stopniu zasolenia,
- wielowarstwowe systemy zasadniczych tynków renowacyjnych, których
zadaniem jest stworzenie powłoki gromadzącej sole przenikające wraz z
wilgocią z muru do tynku, i równocześnie renowacja elewacji.
Charakteryzują się wysoką przepuszczalnością pary wodnej, co wpływa
korzystnie na warunki wysychania muru. Oprócz tego są bardzo porowate i
znacznie ograniczoną możliwością kapilarnego transportu wody. To właśnie
dzięki tym właściwościom, procesy krystalizacji soli zachodzą we wnętrzu
wyprawy, nie powodując jej uszkodzenia.
Tynk renowacyjny zachowuje swe właściwości do czasu wypełnienia przez
odkładające się sole wszystkich porów.
Tynki konserwatorskie
Tynki stosowane do odnawiania ścian niezawilgoconych posiadające
szczególne właściwości użytkowe.
Ich receptury umożliwiają dobrą współpracę starych murów i nowych
wypraw tynkarskich.
Mieszanki te mogą być wykonywane na bazie wapna trasowego lub wapna
powietrznego zawierającego tradycyjne dodatki i domieszki:
1.
Zastosowanie kilkuprocentowego dodatku maczki ceglanej uzyskanej z
wolnych od zanieczyszczeń chemicznych, starych, wypalanych w niskiej
temperaturze cegieł umożliwia polepszenie procesu wiązania oraz zwiększa
odporność tynku na działanie czynników atmosferycznych.
2.
Boraks i węgiel drzewny polepszają odporność składników tynku na
szkodliwe działanie bakterii, grzybów i glonów.
3.
Dekstryna zwiększa retencję wody i poprawia przyczepność tynku do
podłoża.
4.
Kwasy owocowe, działając jako opóźniacze wiązania, zwiększają
przydatność świeżej zaprawy do transportowania i do użycia.
5.
Soda tworzy w strukturze wyprawy pory powietrzne, poprawiające m.in.
izolacyjność cieplną, a także wpływające korzystnie na rozładowanie
naprężeń powstających w procesie wiązania i w ten sposób zwiększające
odporność tynku na zarysowanie.
Tynki konserwatorskie
6.
Żywica naturalna polepsza połączenie ziaren kruszywa, wpływa
korzystnie na poprawę przyczepności tynku do podłoża.
7.
Potaż usprawnia proces wysychania tynku, także na wilgotnych
podłożach.
8.
Białka kurze poprawiają wiązanie ziaren kruszywa oraz zwiększają
odporność tynku na działanie czynników atmosferycznych.
9.
Talk (sproszkowany krzemian magnezu), dzięki swym własnością
hydrofobowym, zwiększa odporność tynku na działanie wilgoci i mrozu,
sierść borsucza zaś stanowiąc swego rodzaju zbrojenie rozproszone
zwiększa wytrzymałość tynku na zginanie i rozciąganie.
Zaprawy z wapnem trasowym charakteryzują się kilkakrotnie mniejszym
skurczem od tradycyjnych zapraw wapienno-cementowych, dużą
porowatością oraz odpornością na agresywny wpływ środowiska
zewnętrznego.
Inne tynki specjalne
Tynki wyciszające są stosowane do poprawy akustyki pomieszczeń
poprzez odpowiednią regulację pogłosu. Są wykonywane jako tynki
natryskowe. Stosuje się je np. do wyciszania żłobków, szkół, sal
gimnastycznych, pływalni, kościołów, bibliotek, pomieszczeń biurowych i
produkcyjnych. Tynki wyciszające, oprócz korzystnych właściwości
akustycznych, maja także cechy pozwalające na zastosowanie ich do
wykonywania powłok ogniochronnych i antykondensacyjnych na
konstrukcjach stalowych i żelbetowych.
Tynki zabezpieczające przed przenikaniem promieni X są stosowane
w pomieszczeniach z rentgenowska aparaturą diagnostyczną i
terapeutyczną o napięciu do 250 kV. Produkuje się je przy wykorzystaniu
piasku barytowego jako kruszywa ciężkiego. Mają zdolność do osłabiania
promieniowania.
Tynki ekranujące produkowane są jako gipsowe z dodatkiem włókien
węglowych. W zakresie niskich częstotliwości (około 50 Hz) skuteczność
tłumienia przez te tynki pola elektrycznego wynosi ponad 90%. W zakresie
wysokich częstotliwości (od 20 kHz do 10 GHz) skuteczność tłumienia pola
elektromagnetycznego to prawie 100%. Oznacza to efektywne
ekranowanie zarówno pól elektrycznych, powstających wokół
przebiegającej w budynku instalacji elektrycznej, jak i fal radiowych i
radarowych.
Okładziny
Tak zwane suche elewacje wykonywane za pomocą różnych materiałów
między innymi: tworzyw sztucznych, ceramicznych, kamiennych, płyt
włókowo-cementowe oraz drewnianych.
Przez zastosowanie okładzin można osiągnąć lepsze efekty estetyczne niż
przy stosowaniu tynków, gdyż lepiej zabezpieczają ściany przed
uszkodzeniami i zawilgoceniem, a ponadto są trwalsze od powłok
tynkowych. Dużą ich zaletą jest to że można je układać przez cały rok. Jak i
to że można nimi wykańczać domy nowe jak i remontowane. Pod taką
elewacja można ułożyć izolację cieplna i w taki oto sposób ocieplić dom.
Jeszcze większą ich zaletą jest prostota i szybkość montażu, bo możemy
ułożyć nawet 1m/2 w przeciągu godziny. Suche elewacje nie wymagają od
nas żadnej pielęgnacji ani odnowień. W przypadku uszkodzenia wymienia
się tylko poszczególne elementy ponieważ nie ma konieczności demontażu
całej elewacji.
Licowanie ścian murowanych jest najdroższym, ale również najtrwalszym i
najbardziej efektownym wykończeniem ich powierzchni.
Okładziny wykonuje się na ścianach zewnętrznych i wewnętrznych z
elementów sztywnych mocowanych kotwami, wkrętami, zaprawą lub
klejem.
Rodzaje okładzin
a) Okładziny zewnętrzne:
− cegły ceramiczne, cementowe lub wapienno-piaskowe,
− płyty z kamienia naturalnego,
− licówki ceramiczne (specjalne licówki ceramiczne, klinkier, płytki
kamionkowe),
− płyty winylowe (panele, saiding),
− deski drewniane, gonty,
− blachy profilowane aluminiowe lub stalowe powlekane.
b) Okładziny wewnętrzne:
− płytki szkliwione,
− terakota,
− płytki szklane (marblit),
− mozaika szklana,
− drewno i materiały drewnopochodne tzw. boazerie (deski, listwy, płyty:
sklejka, wiórowe, pilśniowe, laminowane, fornirowane, panele ścienne),
− panele z tworzyw sztucznych.
Cegły ceramiczne
Zalety ceramiki, jako materiału okładzinowego:
1.
Trwałość - cegły ceramiczne, wśród wszystkich materiałów budowlanych,
wykazują jedną z najmniejszych podatności na zmienności kształtu np.
pod wpływem obciążeń statycznych, ciepła lub niskich temperatur, są
szczególnie trwałe i odporne na działanie czynników atmosferycznych.
Dodatkowo ceramika wymaga niewielkich nakładów finansowych przy
ewentualnych naprawach bądź renowacjach.
2.
Izolacyjność termiczna - tradycyjnie wypalana ceramika nigdy nie
posiadała parametrów termoizolacyjnych, zapewniających wystarczającą
ochronę cieplną. Dopiero dzięki procesowi poryzacji możliwe stało się
wytwarzanie tzw. ciepłej ceramiki.
3.
Izolacyjność akustyczna - ceramika wykazuje doskonałą izolacyjność
akustyczną, daje zabezpieczenie przed uciążliwymi dźwiękami
pochodzącymi zarówno spoza budynku.
4.
Ognioodporność - cegła ceramiczna jest materiałem niepalnym, o
wysokiej ognioodporności, spełniając wymagania polskich przepisów
z zakresu ochrony przeciwpożarowej. Dodatkowo ceramika jest
materiałem nietoksycznym, czyli podczas pożaru nie wydziela żadnych
szkodliwych bądź trujących substancji.
Saiding
Pierwszym z rodzaju suchych elewacji jest oblicówka winylowa. Dużo
rzadziej stosuje się oblicówkę stalową lub aluminiową.
Takie rozwiązanie posiada szeroką kolorystykę - producenci oferują
kilkanaście kolorów saidingu ale najbardziej popularnym jest nadal kolor
biały.
Panele z których montujemy elewacje mogą mieć oprócz różnego koloru
również różny kształt (mogą być łamane lub płaskie, gładkie luz z fakturą
imitującą drewno). Jednak podstawowymi elementami saidingu są panele o
szerokości od 10 do 30cm i długości od 2,5 do 3,9m.
Dodatkowo każdy producent oferuje gamę elementów uzupełniających
takich na przykład jak : listwy startowe, listwy maskujące, naroża oraz
ozdobne elementy wykończenia. Elementy te służą nam do wykańczania
gzymsów czy też różnego rodzaju kształtki do wykończenia detali
architektonicznych.
Deski drewniane, gonty
Jest to elewacja wykonana z zabezpieczonych desek drewnianych lub
gontów, jednak dzisiaj już nie cieszą się dużą popularnością.
Takie wykończenie drewniane najczęściej stosowane jest do wykończenia
małych budynków rekreacyjnych jako wierzchnia warstwa docieplenia ścian
lub jako dekoracyjna osłona konstrukcji ścian.
W domach które zostały wymurowane drewno wykorzystuje się do
wykończenia fragmentów elewacji na przykład : szczytów poddaszy, lukarn,
loggi oraz podbitek dachowych.
Montaż takowej elewacji zaczynamy od elementów narożnych i
obramowania otworów. Deski elewacyjne można układać poziomo na
zasadzie pióro i wpust lub na zakład bądź przylgę.
Alternatywą dla tradycyjnej deski są drewniane gonty ale są one jeszcze
rzadziej stosowane. Są to na ogół krótkie, szerokie płytki najczęściej
wykonane z drewna sosnowego lub cedrowego, montowane co najmniej w
dwóch zachodzących na siebie warstwach, układane bezpośrednio na
sztywne poszycie elewacji ochronionej folią wiatroizolacyjną.
Gotowe elewacje zwykle pokrywa się lakierem do drewna, a gonty pokrywa
się bejcą lub pozostawia w stanie surowym.
Klinkier
Elewacja klinkierowa jest trwała, posiada dobre parametry izolacyjne, a
także walory estetyczne.
Cegła klinkierowa jest tworzywem które odznacza się dużą wytrzymałością
na obrażenia fizyczne. Ponadto właściwości izolacyjne klinkieru jako cegły
samej w sobie są standardowe w porównaniu do innych materiałów tego
typu, ale kładąc pod warstwę cegły klinkierowej styropian osiągamy
elewacje o bardzo dobrych parametrach, jednocześnie odporną na
działania przyrody, ponieważ nawet pokryty tynkiem styropian, nie jest
tworzywem wytrzymałym - łatwo poddaje sie promieniom UV oraz
wpływowi siły fizycznej. Odpowiednią ochronę zapewnia mu właśnie
klinkier.
Elewacje klinkierowe dzięki różnorodnym fakturom jakie oferuje cegła
klinkierowa daje duże możliwości wyboru i dopasowania elewacji do
własnych upodobań. Kolorystyka klinkieru również odznacza się szeroką.
Jedyną wadą elewacji klinkierowej jest jej cena, która w dalszym ciągu
pozostaje wysoka.
Blachy
Blachy powlekane wykonane z aluminium wykazują zwiększoną odporność
na korozję, czyli na wpływ czynników zewnętrznych.
Dodatkowo jako zabezpieczenie blach stalowych przed promieniami UV
stosuje się żywicę akrylową lub poliester, które wydłużają trwałość, ale też
zwiększają koszty.
Okładziny tego typu podobnie jak pokrycia z blachy dostarczane są w
postaci dużych arkuszy, jednak praktycznie, ze względu na trudności przy
transporcie i montażu długość ich nie powinna przekraczać 3 m.
Jednymi z zalet mogą być też „lekkość” materiału, czy możliwość wymiany
tylko uszkodzonych elementów a nie całości okładziny, a także trwałość.
Jednak okładziny tego typu nie wyróżniają się zbytnią estetyką dlatego też
nie mają one zastosowania w budynkach mieszkaniowych.
Terakota, marblit
Płytki ceramiczne stosuje się do wykańczania pomieszczeń narażonych
na wilgoć, ze względu na swoją trwałość i odporność na wilgoć, daje to
długi okres użytkowania bez konieczności ich konserwacji czy wymiany.
Dostępne są w szerokiej gamie kolorów i wzorów, a ponadto są bardzo
wygodne w czyszczeniu. Dodatkowo charakteryzują się niepalnością.
Jednak montaż glazury jest dość trudny i czasochłonny. Trzeba się wykazać
duża dokładnością. Dodatkowo ze względu na jej ciężar płytek nie wolno
układać na sufitach.
Marblit szkło płaskie walcowane, o znikomej przepuszczalności światła,
barwione (najczęściej w kolorze białym lub czarnym), produkowane w
postaci płyt lub płytek o powierzchni zewnętrznej gładkiej, a wewnętrznej
rowkowanej. Stosowany jest do wyrobu okładzin ściennych ochronnych i
dekoracyjnych.
Materiały drewnopochodne
Zalety materiałów drewnopochodnych:
1.
nie pękają, nie mają sęków i innych wad drewna,
2.
są odporne na działanie grzybów i owadów,
3.
płyty mają dużą powierzchnię, którą można ekonomicznie wykorzystać,
4.
są tańsze od drewna,
5.
mają dobre właściwości izolacyjne.
Sklejka - materiał drewnopochodny o bardzo szerokim zastosowaniu. Jest to
płyta sklejona z nieparzystej liczby cienkich arkuszy drewna. Arkusze są tak
ułożone by włókna jednej warstwy krzyżowały się z włóknami warstw
sąsiednich. Dzięki temu sklejka jest odporna na wilgoć i nie zmienia pod jej
wpływem ani wymiarów ani kształtu.
Płyty wiórowe są wykonane z wiórów drzewnych o określonych wymiarach,
spajanych klejem pod ciśnieniem. Wadą jest na pewno ich duży ciężar, jak
na takiego typu okucie.
Płyty pilśniowe – mają włókna ułożone różnokierunkowo, co zapewnia im
wyrównanie cech jakościowo-wytrzymałościowych niezależnie od kierunku
działania obciążeń. Wskutek dużego nacisku i wysokiej temperatury
prasowania struktura płyty jest silnie zwarta. Jednak na swojej powierzchni
mają niekiedy liczne przebarwienia.
Dziękuje za uwagę.