O miłości

O miłości

•

Ludzie kochają osoby, zwierzęta, krajobrazy,

Ludzie kochają osoby, zwierzęta, krajobrazy,

ideały i rzeczy. Miłość osobowa może być

ideały i rzeczy. Miłość osobowa może być

erotyczna, rodzicielska, religijna i

erotyczna, rodzicielska, religijna i

przyjacielska. Ta ostatnia nie ma w sobie

przyjacielska. Ta ostatnia nie ma w sobie

cechy pożądania, można ją określić jako

cechy pożądania, można ją określić jako

„dobrze, że jesteś”. Niektórzy filozofowie

„dobrze, że jesteś”. Niektórzy filozofowie

( np. Leszek Kołakowski) twierdzą, że

( np. Leszek Kołakowski) twierdzą, że

przyjaźń jest najcenniejszym oparciem w

przyjaźń jest najcenniejszym oparciem w

życiu

życiu

. Związki, które scala nie tylko

. Związki, które scala nie tylko

namiętność, ale i przyjaźń, rokują najlepiej.

namiętność, ale i przyjaźń, rokują najlepiej.

•

Każdy kocha tak, jaki jest.

Każdy kocha tak, jaki jest.

Nikt jednak

Nikt jednak

nie jest kimś całkowicie

nie jest kimś całkowicie

zaprogramowanym.

zaprogramowanym.

Człowiek jest kimś

Człowiek jest kimś

więcej niż wszystkie jego

więcej niż wszystkie jego

uwarunkowania: przez charakter,

uwarunkowania: przez charakter,

przeszłość, pozycję społeczną, wiek,

przeszłość, pozycję społeczną, wiek,

zdrowie, płeć itp

zdrowie, płeć itp

. Człowiek jest w głębi

. Człowiek jest w głębi

swej istoty wolny,

swej istoty wolny,

jest tym, czym

jest tym, czym

jeszcze nie jest.

jeszcze nie jest.

Czy w takim razie

Czy w takim razie

miłości można się nauczyć?

miłości można się nauczyć?

Czy miłości można się nauczyć?

Czy miłości można się nauczyć?

- Dość powszechnie uważa się, że

- Dość powszechnie uważa się, że

miłość jest, albo jej nie ma. Jest ona

miłość jest, albo jej nie ma. Jest ona

jak

jak

uderzenie piorunem

uderzenie piorunem

. Mówienie,

. Mówienie,

że miłość można w jakikolwiek sposób

że miłość można w jakikolwiek sposób

sprowokować albo jej się nauczyć,

sprowokować albo jej się nauczyć,

wydaje się niewłaściwe.

wydaje się niewłaściwe.

•

Znany psycholog i filozof Erich

Znany psycholog i filozof Erich

Fromm (1900 – 1980) w książce

Fromm (1900 – 1980) w książce

O

O

sztuce miłości

sztuce miłości

(1956) twierdzi coś

(1956) twierdzi coś

przeciwnego - że

przeciwnego - że

miłości można się

miłości można się

nauczyć

nauczyć

podobnie jak malarstwa czy

podobnie jak malarstwa czy

innej sztuki. Wymaga to wiedzy

innej sztuki. Wymaga to wiedzy

i wysiłku.

i wysiłku.

•

Fromm wyróżnia cztery komponenty

Fromm wyróżnia cztery komponenty

miłości, o które można trzeba się

miłości, o które można trzeba się

postarać:

postarać:

troskę, poczucie

troskę, poczucie

odpowiedzialności, poszanowanie

odpowiedzialności, poszanowanie

i poznanie

i poznanie

. To oznacza cierpliwy

. To oznacza cierpliwy

wysiłek, nie zaś „uderzenie

wysiłek, nie zaś „uderzenie

piorunem”.

piorunem”.

•

Miłość, jak ją rozumie Fromm, to nie

Miłość, jak ją rozumie Fromm, to nie

tylko wyróżniające kogoś uczucie,

tylko wyróżniające kogoś uczucie,

ale

ale

afirmacja świata w ogólności

afirmacja świata w ogólności

.

.

Nie sposób kochać swego dziecka,

Nie sposób kochać swego dziecka,

jeśli się nie kocha innych dzieci, nie

jeśli się nie kocha innych dzieci, nie

sposób kochać jedną osobę, jeśli się

sposób kochać jedną osobę, jeśli się

nie kocha ludzi, świata, życia, a

nie kocha ludzi, świata, życia, a

także samego siebie.

także samego siebie.

•

Miłość siebie to nie egoizm ani

Miłość siebie to nie egoizm ani

narcyzm, ale staranie się o

narcyzm, ale staranie się o

wartościową osobowość

wartościową osobowość

, która

, która

wzbudza sympatię. Według Fromma

wzbudza sympatię. Według Fromma

jej cechami są:

jej cechami są:

pokora, odwaga,

pokora, odwaga,

wiara (w świat, ludzi, we własne

wiara (w świat, ludzi, we własne

możliwości) i zdyscyplinowanie.

możliwości) i zdyscyplinowanie.

•

Pytanie: Czy miłość bez wzajemności

Pytanie: Czy miłość bez wzajemności

ma jakąś wartość, czy też jest

ma jakąś wartość, czy też jest

nieszczęściem?

nieszczęściem?

•

Dobrze pojęta miłość (nie będąca

Dobrze pojęta miłość (nie będąca

tylko ucieczką od samotności) jest

tylko ucieczką od samotności) jest

ryzykiem, które się opłaca także

ryzykiem, które się opłaca także

wtedy, gdy nie spotyka się

wtedy, gdy nie spotyka się

wzajemnością. Lepiej kochać kogoś

wzajemnością. Lepiej kochać kogoś

bez wzajemności niż nie kochać

bez wzajemności niż nie kochać

wcale.

wcale.

•

Psychologia społeczna wymienia trzy

Psychologia społeczna wymienia trzy

składniki spełnionej miłości erotycznej:

składniki spełnionej miłości erotycznej:

namiętność, intymność i

namiętność, intymność i

zaangażowanie

zaangażowanie

. Intymność to duchowa

. Intymność to duchowa

bliskość: otwartość, budowanie zaufania,

bliskość: otwartość, budowanie zaufania,

dzielenie się przeżyciami i dobrami,

dzielenie się przeżyciami i dobrami,

uważne słuchanie drugiej osoby itp.

uważne słuchanie drugiej osoby itp.

Zaangażowanie to dbanie o przetrwanie

Zaangażowanie to dbanie o przetrwanie

związku: wierność, rezygnacja z

związku: wierność, rezygnacja z

niektórych zamiłowań przyzwyczajeń.

niektórych zamiłowań przyzwyczajeń.

•

Pytanie: Czy miłość jest czym innym

Pytanie: Czy miłość jest czym innym

od stanu zakochania się?

od stanu zakochania się?

•

Stan zakochania się

Stan zakochania się

jest podobny

jest podobny

do łagodnej psychozy. Objawia się on

do łagodnej psychozy. Objawia się on

ciągłym myśleniem

ciągłym myśleniem

o adorowanej osobie,

o adorowanej osobie,

onieśmieleniem

onieśmieleniem

i przyspieszonym biciem serca w jej

i przyspieszonym biciem serca w jej

obecności oraz pragnieniem znaku

obecności oraz pragnieniem znaku

wzajemności („rzuć choćby szyszką

wzajemności („rzuć choćby szyszką

w moją stronę”).

w moją stronę”).

•

Stan zakochania się bywa męczący,

Stan zakochania się bywa męczący,

ale gdy minie, chce się go znowu,

ale gdy minie, chce się go znowu,

zwłaszcza, że poetyckie erotyki i

zwłaszcza, że poetyckie erotyki i

liczne piosenki go gloryfikują.

liczne piosenki go gloryfikują.

W ten sposób może zrodzić się

W ten sposób może zrodzić się

miłość miłości (

miłość miłości (

amabam amare

amabam amare

…),

…),

która prowadzi do ciągłych zmian

która prowadzi do ciągłych zmian

swego obiektu.

swego obiektu.

•

„

„

Zakochanym diabeł nakłada różowe

Zakochanym diabeł nakłada różowe

okulary” (anonimowe, trafne). Nie

okulary” (anonimowe, trafne). Nie

widzą, jaką druga osoba rzeczywiście

widzą, jaką druga osoba rzeczywiście

jest. Filozof Fryderyk Nietzsche

jest. Filozof Fryderyk Nietzsche

mówi: „Najlepszym lekarstwem na

mówi: „Najlepszym lekarstwem na

miłość jest wzajemność”, co zapewne

miłość jest wzajemność”, co zapewne

znaczy: „Gdybyś mnie poznał/poznała,

znaczy: „Gdybyś mnie poznał/poznała,

jakim/jaką rzeczywiście jestem,

jakim/jaką rzeczywiście jestem,

wyleczyłoby cię to z twojej miłości”.

wyleczyłoby cię to z twojej miłości”.

•

Angażowanie się w poważny związek

Angażowanie się w poważny związek

powinno uwzględniać zarówno racje

powinno uwzględniać zarówno racje

serca, jak przewidującego rozumu. Kto

serca, jak przewidującego rozumu. Kto

odnosi się arogancko do siostry, potrafi

odnosi się arogancko do siostry, potrafi

kupić bez kolejki, wygraża innemu

kupić bez kolejki, wygraża innemu

kierowcy itp., będzie taki sam wobec

kierowcy itp., będzie taki sam wobec

swojej partnerki, może tylko z pewnym

swojej partnerki, może tylko z pewnym

opóźnieniem.

opóźnieniem.

•

Pytanie: Jak się przejawia miłość ślepa?

Pytanie: Jak się przejawia miłość ślepa?

•

„

„

Miłość ślepa

Miłość ślepa

to samooszukiwanie się, że

to samooszukiwanie się, że

będzie lepiej, zaniedbywanie własnych

będzie lepiej, zaniedbywanie własnych

potrzeb, utrata krytycyzmu i uwielbianie

potrzeb, utrata krytycyzmu i uwielbianie

partnera/ partnerki bez względu na to, co

partnera/ partnerki bez względu na to, co

mówi i robi, zgoda na upokorzenia i

mówi i robi, zgoda na upokorzenia i

przypisywanie sobie winy za wszystko. Jej

przypisywanie sobie winy za wszystko. Jej

przyczyny to: Lęk przed samotnością, brak

przyczyny to: Lęk przed samotnością, brak

wiary w siebie, dominująca potrzeba

wiary w siebie, dominująca potrzeba

bezpieczeństwa, wiara w możliwość

bezpieczeństwa, wiara w możliwość

ukształtowania ludzi tak jak nam wygodnie,

ukształtowania ludzi tak jak nam wygodnie,

błędne przekonanie, że prawdziwa miłość

błędne przekonanie, że prawdziwa miłość

zdarza się tylko raz” (Hanna Hamer,

zdarza się tylko raz” (Hanna Hamer,

Psychologia społeczna

Psychologia społeczna

, Warszawa 2005, s. 93).

, Warszawa 2005, s. 93).

•

Kobiety bardziej niż mężczyźni cenią

Kobiety bardziej niż mężczyźni cenią

ambicję, przedsiębiorczość i dobre

ambicję, przedsiębiorczość i dobre

zarobki. Mężczyźni bardziej niż

zarobki. Mężczyźni bardziej niż

kobiety zwracają uwagę na

kobiety zwracają uwagę na

atrakcyjność fizyczną. Zarówno

atrakcyjność fizyczną. Zarówno

mężczyźni jak kobiety najwyżej cenią

mężczyźni jak kobiety najwyżej cenią

uczciwość, wiarygodność i miłe

uczciwość, wiarygodność i miłe

usposobienie

usposobienie

(E. Aronson i in., s. 288).

(E. Aronson i in., s. 288).

•

„

„

Na całym świecie kobiety mają

Na całym świecie kobiety mają

mniejszą władzę, niższą pozycję

mniejszą władzę, niższą pozycję

społeczną i ekonomiczną oraz mniej

społeczną i ekonomiczną oraz mniej

innych zasobów niż mężczyźni.

innych zasobów niż mężczyźni.

Skoro dobrobyt kobiet zależy od

Skoro dobrobyt kobiet zależy od

mężczyzn, muszą brać to pod uwagę

mężczyzn, muszą brać to pod uwagę

przy wyborze męża” (tamże, s. 289).

przy wyborze męża” (tamże, s. 289).

Różnice w psychologii kobiecej

Różnice w psychologii kobiecej

i męskiej

i męskiej

•

Pozytywne cechy psychiki kobiecej

Pozytywne cechy psychiki kobiecej

:

:

uczuciowość, delikatność, opiekuńczość,

uczuciowość, delikatność, opiekuńczość,

dobroć, cierpliwość („bronią kobiety

dobroć, cierpliwość („bronią kobiety

cierpliwość i kłamstwo” – Schopenhauer),

cierpliwość i kłamstwo” – Schopenhauer),

odporność na stresy, dzielność życiowa

odporność na stresy, dzielność życiowa

(„nie ma głowy na karku, to będzie ją

(„nie ma głowy na karku, to będzie ją

miała” – W. Szymborska), zmysł

miała” – W. Szymborska), zmysł

estetyczny, skłonność do kompromisu,

estetyczny, skłonność do kompromisu,

pokoju społecznego i wspólnotowości.

pokoju społecznego i wspólnotowości.

•

Cechy negatywne

Cechy negatywne

: złość, gderliwość, brak

: złość, gderliwość, brak

kontroli nad emocjami, bierność,

kontroli nad emocjami, bierność,

apodyktyczność („tak mi się widzi, bo tak

apodyktyczność („tak mi się widzi, bo tak

mi się widzi” – Szekspir), nieszczerość,

mi się widzi” – Szekspir), nieszczerość,

instrumentalne traktowanie prawdy (rację

instrumentalne traktowanie prawdy (rację

ma ten, kogo kobieta lubi i odwrotnie),

ma ten, kogo kobieta lubi i odwrotnie),

nieumiejętność streszczania się.

nieumiejętność streszczania się.

Cechy

Cechy

obojętne

obojętne

: kokieteria (?), plotkarstwo,

: kokieteria (?), plotkarstwo,

skłonność do poznawania i

skłonność do poznawania i

komunikowania sekretów.

komunikowania sekretów.

•

Dodatnie cechy psychologii męskiej:

Dodatnie cechy psychologii męskiej:

odpowiedzialność, odwaga, myślenie

odpowiedzialność, odwaga, myślenie

obiektywne i przyszłościowe, stałość

obiektywne i przyszłościowe, stałość

w przyjaźni, wspaniałomyślność,

w przyjaźni, wspaniałomyślność,

kreatywność!

kreatywność!

•

Prawie cała cywilizacja jest

Prawie cała cywilizacja jest

bezpośrednim dziełem mężczyzn:

bezpośrednim dziełem mężczyzn:

nauka, technika, wielka muzyka,

nauka, technika, wielka muzyka,

malarstwo, architektura, filozofia,

malarstwo, architektura, filozofia,

religia. Wkład kobiet do cywilizacji

religia. Wkład kobiet do cywilizacji

jest pośredni…

jest pośredni…

•

Cechy negatywne:

Cechy negatywne:

agresywność

agresywność

(sfera przestępczości jest

(sfera przestępczości jest

zdominowana przez mężczyzn),

zdominowana przez mężczyzn),

wojowniczość, zbytnia pewność

wojowniczość, zbytnia pewność

siebie, skłonność do nałogów

siebie, skłonność do nałogów

i instrumentalnego traktowania

i instrumentalnego traktowania

ludzi i  zwierząt.

ludzi i  zwierząt.

•

Ruch feministyczny

Ruch feministyczny

utrzymuje, że

utrzymuje, że

drugoplanowa rola kobiet we

drugoplanowa rola kobiet we

wszystkich kulturach jest rezultatem

wszystkich kulturach jest rezultatem

nie natury, lecz kultury. Ich zdaniem

nie natury, lecz kultury. Ich zdaniem

typowe myślenie stoi pod znakiem

typowe myślenie stoi pod znakiem

logiki dominacji.

logiki dominacji.

•

W zestawieniach typu: dusza/ciało,

W zestawieniach typu: dusza/ciało,

kultura/natura, rozum/uczucie, życie

kultura/natura, rozum/uczucie, życie

publiczne/życie prywatne – uważa

publiczne/życie prywatne – uważa

się, że pierwszy człon jest ważniejszy

się, że pierwszy człon jest ważniejszy

od drugiego i powinien nad nim

od drugiego i powinien nad nim

panować, a przypisuje się go naturze

panować, a przypisuje się go naturze

męskiej. Feministki z tym się nie

męskiej. Feministki z tym się nie

zgadzają, postulują równorzędność

zgadzają, postulują równorzędność

powyższych członów.

powyższych członów.

•

Pytania:

Pytania:

•

Czy miłości można się nauczyć?

Czy miłości można się nauczyć?

•

Czy miłość samego siebie może być wartością?

Czy miłość samego siebie może być wartością?

•

Co jest istotą miłości według Ericha Fromma?

Co jest istotą miłości według Ericha Fromma?

•

Wymień i objaśnij trzy cechy odpowiedzialnej

Wymień i objaśnij trzy cechy odpowiedzialnej

miłości wg psych. społecznej.

miłości wg psych. społecznej.

•

Jak się przejawia miłość ślepa?

Jak się przejawia miłość ślepa?

•

Co wiem o różnicach w psychologii mężczyzn i

Co wiem o różnicach w psychologii mężczyzn i

kobiet?

kobiet?

•

Czy zgadzam się z tym, co twierdzą feministki?

Czy zgadzam się z tym, co twierdzą feministki?