Arsen

Arsen



Źródła

Źródła



Objawy zatrucia

Objawy zatrucia

Arsen-

Arsen-

symbol As ( z łac. arsenicum)-

symbol As ( z łac. arsenicum)-

silny, bojowy

silny, bojowy

Pierwiastek chemiczny położony w V gr. głównej

Pierwiastek chemiczny położony w V gr. głównej

azotowców

azotowców

Srebrzystobiały półmetal o właściwościach

Srebrzystobiały półmetal o właściwościach

amfoterycznych

amfoterycznych

W związkach chemicznych na st. utlenienia +(-) 3 i

W związkach chemicznych na st. utlenienia +(-) 3 i

5

5

Posiada 4 odmiany alotropowe:

Posiada 4 odmiany alotropowe:

1.

1.

Alfa- kruchy metal silnie reaguje a wodą, matowieje

Alfa- kruchy metal silnie reaguje a wodą, matowieje

na powietrzu

na powietrzu

(arsen szary)

(arsen szary)

2.

2.

Beta- żółte, miękkie jak wosk kryształy, mniej

Beta- żółte, miękkie jak wosk kryształy, mniej

aktywny, pod wpływem światła w szary

aktywny, pod wpływem światła w szary

(arsen żółty)

(arsen żółty)

Poprzez kondensację par arsenu na pow. o

Poprzez kondensację par arsenu na pow. o

temp. 100- 200 stopni powstaje odmiana

temp. 100- 200 stopni powstaje odmiana

czarna

czarna

Jest to bardzo reaktywny pierwiastek:

Jest to bardzo reaktywny pierwiastek:

1.

1.

Na pow. po podgrzaniu spala się niebieskim

Na pow. po podgrzaniu spala się niebieskim

płomieniem- tlenek arsenu( As

płomieniem- tlenek arsenu( As

2

2

O

O

3

3

) arszenik

) arszenik

2.

2.

Z chlorem tworzy się chlorek arsenu

Z chlorem tworzy się chlorek arsenu

(AsCl

(AsCl

3

3

)-żrący

)-żrący

3.

3.

Z kwasami utleniającymi- tlenek

Z kwasami utleniającymi- tlenek

arsenu(As

arsenu(As

2

2

O

O

5

5

)lub kwas arsenowy ( H

)lub kwas arsenowy ( H

3

3

AsO

AsO

4

4

)

)

4.

4.

Rozpuszcza się w ługach

Rozpuszcza się w ługach

5.

5.

Związki z wodorem-arsenowodór AsH

Związki z wodorem-arsenowodór AsH

3

3

i

i

dwuarsyna AsH

dwuarsyna AsH

4

4

to trujące gazy

to trujące gazy

Trójtlenek As

Trójtlenek As

2

2

O

O

3

3

rozpuszcza się w wodzie-

rozpuszcza się w wodzie-

powstaje kwas arsenawy H

powstaje kwas arsenawy H

3

3

AsO

AsO

3

3

(sole to

(sole to

arseniny)

arseniny)

Pięciotlenek As

Pięciotlenek As

2

2

O

O

5

5

jest bezwodnikiem kwasu

jest bezwodnikiem kwasu

ortoarsenowegoH

ortoarsenowegoH

3

3

AsO

AsO

4

4

(sole to arseniany)

(sole to arseniany)

Wszystkie rozpuszczalne związki arsenu są

Wszystkie rozpuszczalne związki arsenu są

silnie trujące!!!

silnie trujące!!!

Pary arsenu składają się z cząsteczek As

Pary arsenu składają się z cząsteczek As

4

4

w

w

wysokiej temp. z As

wysokiej temp. z As

2

2

Arsen posiada tylko jeden izotop trwały

Arsen posiada tylko jeden izotop trwały

75

75

As

As

Promieniotwórczy izotop

Promieniotwórczy izotop

74

74

As używany jest

As używany jest

jako wsk. do lokalizacji nowotworów mózgu

jako wsk. do lokalizacji nowotworów mózgu

Występowanie

Występowanie

Rzadko występuje w stanie wolnym

Rzadko występuje w stanie wolnym

Głównie w postaci siarczków (aurypigment-

Głównie w postaci siarczków (aurypigment-

As

As

2

2

S

S

3

3

, realgar-As

, realgar-As

4

4

S

S

4

4

), arsenosiarczków

), arsenosiarczków

(arsenopiryt-FeAsS) lub arsenków

(arsenopiryt-FeAsS) lub arsenków

Arsenem jest zanieczyszczona większość rud

Arsenem jest zanieczyszczona większość rud

siarczkowych metali ciężkich( nikiel, miedź

siarczkowych metali ciężkich( nikiel, miedź

cyna)

cyna)

Duże złożą występują w Rosji, Szwecji i

Duże złożą występują w Rosji, Szwecji i

Norwegii

Norwegii

Zawartość w skorupie ziemskiej 0,0005%wag.

Zawartość w skorupie ziemskiej 0,0005%wag.

Otrzymywanie

Otrzymywanie

Arsen w stanie wolnym otrzymuje się w

Arsen w stanie wolnym otrzymuje się w

wyniku:

wyniku:



Ogrzewania bez dostępu powietrza

Ogrzewania bez dostępu powietrza

arsenopirytu. Reakcja przebiega wg schematu:

arsenopirytu. Reakcja przebiega wg schematu:

FeAsS-- FeS + As

FeAsS-- FeS + As



Redukcji tlenku As

Redukcji tlenku As

4

4

O

O

6

6

węglem:

węglem:

As

As

4

4

O

O

6

6

+6 C--4As + 6CO

+6 C--4As + 6CO

Nie prowadzi się produkcji na skalę przemysłową ze

Nie prowadzi się produkcji na skalę przemysłową ze

względu na ograniczone zastosowanie tego

względu na ograniczone zastosowanie tego

pierwiastka.

pierwiastka.

Zastosowanie

Zastosowanie

Wolny arsen obok ołowiu wchodzi w skład

Wolny arsen obok ołowiu wchodzi w skład

śrutu- zwiększa twardość

śrutu- zwiększa twardość

Arszenik stosuje się jako:

Arszenik stosuje się jako:



Trutkę na gryzonie i owady

Trutkę na gryzonie i owady



Środek klarujący w przem. szklarskim

Środek klarujący w przem. szklarskim



Do konserwacji skór i preparatów zwierzęcych

Do konserwacji skór i preparatów zwierzęcych



Do impregnacji drewna

Do impregnacji drewna



Środek pobudzający- dawka śmiertelna ok. 65 mg

Środek pobudzający- dawka śmiertelna ok. 65 mg



Przed wynalezieniem penicyliny jako prymitywny

Przed wynalezieniem penicyliny jako prymitywny

antybiotyk

antybiotyk

Ortoarsenian wapniowy Ca

Ortoarsenian wapniowy Ca

3

3

(AsO

(AsO

4

4

)

)

2

2

i

i

ołowiowy Pb

ołowiowy Pb

3

3

(AsO

(AsO

4

4

)

)

2

2

w rolnictwie i

w rolnictwie i

leśnictwie jako pestycydy

leśnictwie jako pestycydy

Inne zastosowania :

Inne zastosowania :



Produkcja barwników i chemicznych środków

Produkcja barwników i chemicznych środków

bojowych

bojowych



Oczyszczanie gazów przemysłowych

Oczyszczanie gazów przemysłowych



Środki zwiększające twardość i żaroodporność

Środki zwiększające twardość i żaroodporność

stopów

stopów



Kwas arsenilowy- czynnik przyspieszający

Kwas arsenilowy- czynnik przyspieszający

wzrost hodowli drobiu i świń

wzrost hodowli drobiu i świń



Arsenek galu GaAs- półprzewodnik

Arsenek galu GaAs- półprzewodnik



Siarczek arsenu As

Siarczek arsenu As

2

2

S

S

3

3

- zabarwienie sztucznych

- zabarwienie sztucznych

ogni i farb

ogni i farb

Losy w organizmie

Losy w organizmie

Arsen kumuluje się w tkankach bogatych w

Arsen kumuluje się w tkankach bogatych w

keratynę : włosy, paznokcie, skóra oraz w

keratynę : włosy, paznokcie, skóra oraz w

nabłonku przewodu pokarmowego.

nabłonku przewodu pokarmowego.

Wchłanianie z przewodu pokarmowego

Wchłanianie z przewodu pokarmowego

zależy od rozpuszczalności i może

zależy od rozpuszczalności i może

dochodzić do 95%.

dochodzić do 95%.

Inna drogą wchłaniania jest układ

Inna drogą wchłaniania jest układ

oddechowy- działanie pyłów i par.

oddechowy- działanie pyłów i par.

Długoletnie doustne przyjmowanie sprzyja

Długoletnie doustne przyjmowanie sprzyja

powstaniu raka skóry.

powstaniu raka skóry.

Wieloletnie wziewanie sprzyja z kolei

Wieloletnie wziewanie sprzyja z kolei

rozwojowi raka płuc.

rozwojowi raka płuc.

Zmiany tego typu stwierdza się u:

Zmiany tego typu stwierdza się u:



Pracowników zatr. przy produkcji insektycydów

Pracowników zatr. przy produkcji insektycydów



Plantatorów winogron

Plantatorów winogron



Pracowników kopalni złota i hutnictwa metali

Pracowników kopalni złota i hutnictwa metali

nieżelaznych

nieżelaznych

Żywność produkowana w pobliżu hut miedzi

Żywność produkowana w pobliżu hut miedzi

zawiera zwiększone stężenie arsenu.

zawiera zwiększone stężenie arsenu.

Zatrucia

Zatrucia

Ostre

Ostre

Doustne- pierwszy objaw to wymioty

Doustne- pierwszy objaw to wymioty



Po 2-3 godz. bóle brzucha

Po 2-3 godz. bóle brzucha



Krwawe biegunki

Krwawe biegunki



Krwiomocz i białkomocz

Krwiomocz i białkomocz



Bladość i ochłodzenie skóry

Bladość i ochłodzenie skóry



Stolce i mocz mogą mieć zapach czosnku

Stolce i mocz mogą mieć zapach czosnku



Skurcze łydek

Skurcze łydek



Trudności w połykaniu

Trudności w połykaniu



Spadek ciśnienia tętniczego

Spadek ciśnienia tętniczego



Przyspieszenie tętna

Przyspieszenie tętna



Skąpo lub bezmocz

Skąpo lub bezmocz



Zapaść

Zapaść

Zatrucia c.d.

Zatrucia c.d.



Śmierć- wstrząs lub porażenie oddechu ( zamącenie,

Śmierć- wstrząs lub porażenie oddechu ( zamącenie,

symetryczne porażenie kończyn, przeczulice skóry,

symetryczne porażenie kończyn, przeczulice skóry,

drgawki)

drgawki)

Inhalacyjne

Inhalacyjne



Podrażnienie spojówek i dróg oddechowych

Podrażnienie spojówek i dróg oddechowych



Katar nosa

Katar nosa



Kaszel

Kaszel



Duszność

Duszność



Ucisk w klatce piersiowej

Ucisk w klatce piersiowej



Obrzęk płuc

Obrzęk płuc

Zatrucia c.d.

Zatrucia c.d.

Arsenowodór ponadto powoduje:

Arsenowodór ponadto powoduje:



Silną hemolizę- ciemnoczerwony kolor moczu

Silną hemolizę- ciemnoczerwony kolor moczu



Dreszcze

Dreszcze



Gorączkę

Gorączkę



Mocznicę

Mocznicę

Zatrucia c.d.

Zatrucia c.d.

Przewlekłe pyłami i parami

Przewlekłe pyłami i parami

Przewlekłe zanikowe zmiany w błonach

Przewlekłe zanikowe zmiany w błonach

śluzowych

śluzowych

Perforacja przegród pęcherzykowych

Perforacja przegród pęcherzykowych

Skóra:

Skóra:



Nadmierne rogowacenie

Nadmierne rogowacenie



Przebarwienia

Przebarwienia



Kontaktowe zap. skóry

Kontaktowe zap. skóry



Poprzeczne linie Messa na paznokciach

Poprzeczne linie Messa na paznokciach

Cechy uszkodzenia wątroby

Cechy uszkodzenia wątroby

Zmiany w naczyniach włosowatych:

Zmiany w naczyniach włosowatych:



Zasinienie palców rąk i stóp

Zasinienie palców rąk i stóp

Zmiany w mięśniu sercowym

Zmiany w mięśniu sercowym

Późnym następstwem oprócz nowotworów

Późnym następstwem oprócz nowotworów

skóry i płuc są również białaczki.

skóry i płuc są również białaczki.

Leczenie

Leczenie

Odtrutki nieswoiste:

Odtrutki nieswoiste:



Węgiel aktywowany

Węgiel aktywowany



Białko jaj

Białko jaj



Tiosiarczan sodu

Tiosiarczan sodu



Antidotum metalorum

Antidotum metalorum

Odtrutki swoiste:

Odtrutki swoiste:



Sulfactin ( w przypadku Arsenowodoru skuteczny

Sulfactin ( w przypadku Arsenowodoru skuteczny

przed wystąpieniem hemolizy )

przed wystąpieniem hemolizy )

Leczenie c.d.

Leczenie c.d.

Wyrównanie zaburzeń wodno-elektrolitowych

Wyrównanie zaburzeń wodno-elektrolitowych

Walka ze wstrząsem i obrzękiem płuc

Walka ze wstrząsem i obrzękiem płuc

Hemodializa w przypadku niewydolności nerek

Hemodializa w przypadku niewydolności nerek

Oddech wspomagany

Oddech wspomagany

Przetoczenie krwi z upustem

Przetoczenie krwi z upustem

Alkalizacja moczu

Alkalizacja moczu

Płukanie alkoholem jamy ustnej i gardła

Płukanie alkoholem jamy ustnej i gardła

Płukanie spojówek 2% roztworem dwuwęglanu

Płukanie spojówek 2% roztworem dwuwęglanu

sodu, wkroplenie Sulfactinu, nałożenie maści

sodu, wkroplenie Sulfactinu, nałożenie maści

alkalicznej

alkalicznej