ARSEN

ARSEN

Skąd wzięła się nazwa

Skąd wzięła się nazwa

„ARSEN”?

„ARSEN”?

„arsenikon” – grecka nazwa siarczkowych rud
arsenu
„arsenicum” – łaciński odpowiednik „arsenikonu”
„aurypigment” – siarczek arsenawy (odmiana
złocistożółta )
„arsenicum album” – arszenik biały
„arszenik metaliczny”(„szary”) – czysty arsen
„dym hutniczy”
„arszenik” = „arsenik”
„arszen”
„arsen”

Najczęściej spotykane

Najczęściej spotykane

postacie arsenu w przyrodzie

postacie arsenu w przyrodzie

ARSENKI

METALICZNE

loellingit
chloantyt
nikielin
smaltyn

ZWIĄZKI ARSENU Z

SIARKĄ

realgar
aurypigment
arsenopiryt
kobaltyn

Właściwości fizyczne i

Właściwości fizyczne i

chemiczne

chemiczne

Istnieje w przynajmniej 2 odmianach

alotropowych
Podstawową i najczęściej spotykaną odmianą

jest „arsen szary” („metaliczny”)
Znane są też mniej trwałe odmiany tzw.

„arsen żółty” i „arsen czarny”
Tworzy związki, w których jest na –3, +3 i +5

stopniu utlenienia
Jest substancją stałą, krystaliczną, o połysku

metalicznym, tworzy w połączeniu z

wodorem tzw.”arseniak” – gaz silnie trujący,

nietrwały

Właściwości fizyczne i

Właściwości fizyczne i

chemiczne c.d.

chemiczne c.d.

Wykazuje słabe przewodnictwo elektryczne
Przy normalnym ciśnieniu nie topi się
Sublimuje w temperaturze T = 616 stopni
Celcjusza
Pary arsenu mają zapach czosnku i są trujące
Temperatura topnienia T = 817 stopni
Celcjusza
Jest półmetalem
Ma właściwości amfoteryczne

Zastosowanie arsenu

Zastosowanie arsenu

Produkcji śrutu
Jako dodatek nadaje twardość stopom ołowiu
Próby stosowania do stopów łożyskowych
Arszenik stosuje się jako trucizna na myszy i

szczury (dawka śmiertelna dla człowieka

wynosi 0,1g )
W małych ilościach jako lek oraz do produkcji

preparatów farmaceutycznych
Arsenian sodowy, wapniowy i ołowiawy służą

do niszczenia szkodników drzew owocowych

Wpływ arsenu na narządy i

Wpływ arsenu na narządy i

układy

układy

OŚRODKOWY UKŁAD NERWOWY

Uszkodzenie słuchu
Zmiany w EEG

OBWODOWY UKŁAD NERWOWY

Udowodniono bezpośredni związek chorób

nerwów obwodowych z przewlekłym

zażywaniem arsenowych leków

przeciwastmatycznych ( 3 – 10 mg/24h

przez wiele lat )

Wpływ arsenu na narządy i

Wpływ arsenu na narządy i

układy c.d.

układy c.d.

SKÓRA

Trójpierścieniowe formy nieorganicznego arsenu

mogą powodować zmiany skórne, głównie

nadmierne rogowacenie oraz przebarwienia skóry

dłoni i podeszw
Przewlekłe narażenie na związki arsenu jest

często przyczyną chorób zawodowych (narażenie

na arsen podczas produkcji insektycydów)
Czasami występowanie skórnych zmian ma

charakter endemiczny. Związane jest to z dużą

zawartością arsenu w wodzie pitnej.Zmiany

skórne powstają po kilku latach przy narażeniu

na ok. 1 mg arsenu dziennie

UKŁAD KRĄŻENIA

Wysokie dawki arsenu powodują zmiany w

układzie sercowo-naczyniowym (EKG +

ogólne objawy intoksykacji )
Osoby narażone na arsen wchłaniany z

pokarmem wykazują zaburzenia naczyń

obwodowych (populacja Tajwanu i Chile

spożywając wodę o zawartości 0,5 – 1,0

mg/As/l wykazuje niedostateczne ukrwienie

obwodowe prowadzące do zgorzeli)

Wpływ arsenu na narządy i

Wpływ arsenu na narządy i

układy c.d.

układy c.d.

Drogi wnikania arsenu do

Drogi wnikania arsenu do

organizmu

organizmu

ARSEN WNIKA DO ORGANIZMU

POPRZEZ:

Układ oddechowy
Skórę
Częściowo przez przewód pokarmowy

Po utlenieniu do As

2

O

3

gromadzi się w

wątrobie, nerkach, kościach, skórze,
włosach i paznokciach.

Objawy przewlekłego

Objawy przewlekłego

zawodowego zatrucia

zawodowego zatrucia

arsenem

arsenem

Podrażnienie i zmiany zapalne błon

śluzowych i spojówek
Rogowacenie naskórka
Zmiany zapalne skóry z owrzodzeniami
Uszkodzenie nerwów obwodowych pod

postacią polineuropatii czuciowych z

następowymi niedowładami wiotkim
Uszkodzenie wątroby, nerek, mięśnia

sercowego z następowym wyniszczeniem
Rak płuc

Ostre zatrucia związkami

Ostre zatrucia związkami

arsenu

arsenu

Bóle głowy
Bóle kończyn
Zaburzenia
czucia
Zaburzenia
psychiczne
Zamroczenie
Drgawki

Obfita

krwotoczna

biegunka
Bóle brzucha
Ciężka zapaść

naczynioporaże

nna
Żółtaczka
Oliguria lub

anuria

OBJAWY ZATRUCIA ARSZENIKIEM

(dawka śmiertelna – 120 mg):

Ostre zatrucia związkami

Ostre zatrucia związkami

arsenu c.d.

arsenu c.d.

OBJAWY ZATRUCIA ARSENOWODOREM:

Ostra hemoliza wewnątrznaczyniowa
Hipoksemia
Hemoglobinuria
Niewydolność nerek, kory nadnerczy
Zaburzenia krążenia
Zaburzenia OUN
Mocznica
Obrzęk płuc

Rakotwórcze działanie

Rakotwórcze działanie

arsenu

arsenu

ARSEN POWODUJE RAKA SKÓRY I UKŁADU

ODDECHOWEGO

Rak układu
oddechowego
występuje częściej u
osób narażonych na
arsen przy produkcji
i stosowaniu
pestycydów
arsenowych oraz
przy wytopie miedzi

Kontakt skóry z
arsenem
nieorganicznym
może powodować
raka skóry w postaci
niezłośliwych
nowotworów

KONIEC

KONIEC