2

1.

Zatrzymać natychmiast maszynę; Kapitan

ogłasza alarm ogólny, informuje załogę o

rodzaju zagrożenia.

2.

Zawiadomić armatora (procedury Kodu ISM).

3.

Wywiesić znaki, zapalić światła zgodne z

MPDM.

4.

Natychmiast rozpocząć i prowadzić regularne

sondowanie:

◦

zbiorników balastowych;

◦

zenz;

◦

ładowni.

3

5.

Dokładnie odczytać zanurzenia na dziobie,
rufie i śródokręciu.

6.

Przesondować głębokości wokół statku i na
akwenie przylegającym.

7.

Obliczyć dokładne zanurzenia statku w
momencie wejścia na mieliznę.

8.

Obliczyć siłę nacisku statku na grunt.

9.

Wykonać obliczenia statecznościowe statku.

4

10.

Obliczyć siłę konieczną do ściągnięcia

statku z mielizny.

11.

Obliczyć uciąg śruby statku.

12.

Obliczyć siłę trzymania pozostających do

dyspozycji statku kotwic.

13.

Obliczyć siłę uciągu posiadanych ciężkich

talii.

14.

Sprawdzić (obliczyć) dopuszczalna

nośność łodzi ratunkowych i ewentualnie

ciężar liny do podwieszenia kotwicy.

15.

Sprawdzić dopuszczalne obciążenie takiej

liny.

5

16.

Pozamykać drzwi wodoszczelne, przejścia,
grodzie, świetliki, wentylatory.

17.

W obszarach pływowych obliczyć stan
wody w momencie wejścia na mieliznę,
czas i wysokość najbliższej wysokiej wody.

18.

Obliczyć kierunek i prędkość prądu. –
zabezpieczyć statek przed wyrzuceniem
przez prądy na płytszą wodę.

19.

Określić dokładnie pozycję statku.

6

20.

Sprawdzić kurs wejścia na mieliznę i kurs
na jakim statek leży na mieliźnie.

21.

Przeanalizować prognozy pogody.

22.

W przypadku wdzierania się wody do
kadłuba ustalić miejsce przebicia, (jeżeli
możliwe – także jago wielkość).

23.

Podjąć próbę uszczelnienia przecieków.

24.

Utrzymywać maszynę w ciągłej gotowości.

7

25.

Wybrać metodę zejścia z mielizny.

26.

Jeżeli obliczono, że statek nie jest w stanie
samodzielnie zejść z mielizny – wezwać na
pomoc ratowników.

27.

Kontrolować prace ratowników, aktywnie
współpracować.

28.

Prowadzić na bieżąco zapisy w dzienniku
okrętowym.

8

29.

Informować na bieżąco armatora, stacje
brzegowe, ewentualnie zaangażowane w
akcję RCC, MCC.

30.

Zależnie od typu statku i posiadanej
dokumentacji odpowiednio
wykorzystywać:

◦

Damage Control Plan

◦

Decision Support Plan for Master

◦

SAR Co-operation Plan.

9

10



możliwe jest wyrzucenie za burtę wystarczającej
ilości balastu lub mniej wartościowego ładunku
(przeważnie masowego, półmasowego);



możliwe jest przegłębienie statku i uniesienie
części kadłuba opartej o dno;



siła uciągu śruby i wywiezionych wszystkich
kotwic jest większa od siły koniecznej do
ściągnięcia statku z mielizny;



statek wszedł na mieliznę na niskiej wodzie, a
wysokość pływu na wodzie wysokiej jest
wystarczająca do samodzielnego zejścia.

11



siła potrzebna do ściągnięcia nie przekracza
więcej niż dwa razy siły uciągu śruby;



występują korzystne prądy, a statek ma do
dyspozycji sprężone powietrze, odpowiednie
rury i węże pneumatyczne.

12

Nie przemyślane

decyzje powodują:



stratę czasu;



narażają na niebezpieczeństwo załogę i
pasażerów;



mogą powodować pogorszenie sytuacji
statku.

13



Jeśli ciężar znajdującej się w zbiornikach wody przekracza

siłę nacisku na grunt, można przy bezwietrznej pogodzie i

w miejscu, gdzie nie ma prądów, powziąć decyzję

natychmiastowego wyrzucenia za burtę wody balastowej.



Na mieliźnie piaszczystej manewr maszyną „cała wstecz”

można wykonać dopiero wówczas, gdy z szacunkowego

obliczenia wynika, że ciężar wypompowanej za burtę wody

jest równy w przybliżeniu naciskowi statku na grunt.



Wcześniejsza praca maszyny na biegu wstecznym może

doprowadzić do obsypania statku z obu burt i

zapiaszczeniem systemu chłodzenia maszyny. Obsypanie

piaskiem burt może znacznie utrudnić spłynięcie statku na

głęboką wodę, a zapiaszczenie systemu chłodzenia może

doprowadzić do unieruchomienia statku.

14



Gdy wieje wiatr o sile ponad 3˚B lub prąd spychający statek

na mieliznę, to przed rozpoczęciem wypompowywania

balastu zaleca się wywieźć kotwicę (lub dwie) w kierunku

na wiatr lub prąd.

 



Statek, który ma większą ilość wody w zbiornikach

balastowych, jest przeważnie bez ładunku i ma wystawione

na działanie wiatru nie tylko powierzchnie nadbudówek, ale

również wynurzone z wody burty.

Pod naciskiem wiatru,

w miarę zmniejszania się nacisku na grunt, statek

jest spychany na coraz płytszą wodę.



W wypadkach, gdy wiatr lub prąd mają kierunek zbliżony

do prostopadłego do płaszczyzny symetrii statku, statek

pracując „cała wstecz” nie będzie w stanie uwolnić się z

mielizny pomimo wypompowania znacznie większej ilości

wody, niż wynosi jego nacisk na grunt.

15



Po rozpoczęciu pompowania wody liny kotwiczne
należy stale trzymać napięte. Jeśli za wieziono
kotwice lekkie, należy uważać, aby nie
przeciągnąć ich do statku siedzącego jeszcze na
mieliźnie.



Siła trzymania kotwicy powinna być co najmniej
dwukrotnie przewyższać siłę naporu wiatru na
wynurzone burty i nadbudówki statku.

16

Siła trzymania kotwicy
powinna co najmniej
dwukrotnie przewyższać
siłę naporu wiatru na
wynurzone burty i
nadbudówki statku.

Zabezpieczenie statku
kotwicami przed spychaniem
przez wiatr i prąd na płytszą
wodę

Po rozpoczęciu

pompowania wody liny

kotwiczne należy stale

trzymać napięte.
Jeśli zawieziono kotwice

lekkie, należy uważać,

aby nie przeciągnąć ich

do statku siedzącego

jeszcze na mieliźnie.

17

Siła wiatru

[˚B]

Średnia szybkość

wiatru [m/s]

Napór wiatru

[kG/m

2

]

0

0,2

0,1

1

1,1

0,3

2

2,5

1,5

3

4,3

3,0

4

6,3

5,1

5

8,6

10,0

6

11,1

15,7

7

13,8

23,1

8

16,7

25,5

9

19,9

50

10

23,3

70

11

27,2

100

12

34,8

ponad 100

18

Na wyrzucenie ładunku
należy zawsze uzyskać
zgodę armatora

(i władz

lokalnych !!!)

Gdy statek ma (przeważnie na

pokładzie) ładunek lekki, pływający

(np. drewno) zaleca się stworzyć

na wodzie pływającą zaporę, która

będzie trzymać wyrzucony za burtę

ładunek przy statku. Pozwoli to po

ściągnięciu statku z mielizny

zabrać wyrzucony ładunek z

powrotem na statek.

19

20

Tę metodę możemy zastosować wtedy, gdy
statek leży na stromej mieliźnie lub na
kamieniach jednym końcem, a pod jego
drugim końcem głębokość jest dostateczna,
by statek mógł się przegłębić.

Przegłębienie statku można uzyskać przez
przepompowanie wody ze zbiorników
balastowych, lub przez przemieszczenie
ładunku z końca leżącego na mieliźnie na
koniec przeciwny.

Podwieszenie kotwicy pod
łodzią na rozpórce
1 – rozpórka, 2 – włókienny
strop podwieszenia kotwicy, 3 –
krawędziaki ułożone wzdłuż łodzi

W praktyce morskiej
stasuje się wiele
sposobów zawożenia
kotwic za pomocą
łodzi. Najbardziej
jednak wskazane są
dwa następujące:



zawożenie kotwicy za
pomocą jednej łodzi,



zawożenie kotwic za
pomocą dwóch łodzi.

21

22

1 - lina kotwiczna podwieszona z obu burt i

przeciągnięta pod

dnem łodzi,

2 – zamocowanie liny włókienną pokrętką

23

24

25

W praktyce ratowniczej stosuje się często przeciąganie
kotwic głównych wraz z łańcuchami za pomocą dźwigów, lin i
wind na wysokość rufy.
Sposób takiego przeciągania ilustruje rysunek.
 

26



Przez zawiezienie kotwic oraz

wykorzystanie znajdujących się na
statku ciężkich talii i wind
statkowych można uzyskać uciąg
znacznie przewyższający uciąg
śruby statku.



Gdy łączny uciąg

śruby, wind

statkowych i talii

przewyższa uciąg

konieczny do ściągnięcia statku z
mielizny, statek może skutecznie
przeprowadzić ratownictwo, bez
korzystania z pomocy z zewnątrz.



Kotwice należy wywozić w kierunku

zapewniającym największą skuteczność

ściągania.



Pracę maszyną „cała wstecz” należy

rozpocząć dopiero po napięciu wszystkich lin

kotwicznych.



Przy wybieraniu kotwic należy uważać, aby

nie przyciągnąć ich do stojącego w miejscu

statku.



Liny kotwiczne mogą być wciągane na

statek dopiero wtedy, gdy statek zaczyna

schodzić z mielizny i posuwa się w kierunku

kotwic.

27



Gdy statek wszedł na mieliznę przy wodzie
niskiej, a skok przypływu

(range)

przewyższa wielkość o jaką statek po
wejściu na mieliznę wynurzył się z wody,
przy najbliższej wodzie wysokiej będzie
mógł zejść z mielizny.



Gdy wieje silny wiatr lub działa prąd, które
spychają statek na mieliznę, należy
bezwzględnie zabezpieczyć się przed tą
ewentualnością przez wywiezienie kotwic.

28



Dla zmniejszenia siły przyssania, która na
gruntach gliniastych odgrywa znaczną rolę i
opóźnia oderwanie się statku od gruntu,
zaleca się, w celu zwiększenia
przegłębienia, napełnić (lub opróżnić)
skrajnik dziobowy lub rufowy.



Statki przegłębione odrywają się gruntu
szybciej i bardziej równomiernie.

29

30

Pływom towarzyszą silne
prądy pływowe. Jeżeli
statek stoi prostopadle do
kierunku prądu, a grunt
jest piaszczysty lub
mulisty, prąd opływa
statek, wypłukując szybko
grunt spod jego końców.

W tej sytuacji występują dwa
niebezpieczne dla statku zjawiska:
1) statek zapada się w grunt;
2) powstają szkodliwe dla konstrukcji
statku siły gnące



Gdy siła konieczna do ściągnięcia statku nie

przekracza więcej niż dwa razy siły uciągu śruby

statku, istnieje możliwość samodzielnego

ściągnięcia statku pracą własnej śruby.



Możliwość ta może być łatwo zaprzepaszczona,

jeśli statek zacznie zaraz po wejściu na mieliznę

pracować maszyną „cała wstecz”.



Większości niedoświadczonych w ratownictwie

kapitanów wydaje się bardzo naturalne, że skoro

statek wszedł na mieliznę na biegu do przodu, to

aby zejść z niej, należy pracować maszyną „cała

wstecz”. Toteż manewr ten jest powszechnie

wykonywany.

31



Praca maszyny „cała wstecz” powoduje
zapiaszczenie się statku.



Śruba, pracując dłuższy czas na biegu
wstecznym, powoduje silny prąd odrzutu,
płynący od rufy do dziobu statku.



Prąd ten porywa piasek spod rufy statku i
układa go po obu burtach w przedniej jego
części.



Pod rufą statku zostanie wykopany głęboki
dół, a przy burtach – usypane wały.

32

Zakopanie się statku
w piasku własną
śrubą

1 – dół wykopany przez śrubę,
2 – wały piasku naniesione z obu
burt

33

1

2



Aby tego uniknąć, należy przed
rozpoczęciem pracy maszyną „cała wstecz”
wykopać, pracując maszyną „cała naprzód”,
tak głęboki dół za rufą statku,

aby płynący

do dziobu silny prąd wody od
pracującej na biegu wstecznym śruby
nie był w stanie porywać piasku.



W tym celu należy postępować w sposób
opisany niżej.

34



Z dziobu statku należy wyrzucić sondę
ręczną lub lepiej rzutkę obciążoną ciężką
szaklą kotwiczną i po położeniu steru na
dowolną burtę dać maszyną

„cała

naprzód”.



Dokładnie obserwować sondę i kompas.
Jeżeli statek wszedł lekko na mieliznę tylko
przednią częścią, to pod naciskiem prądu
wody na ster, powodującym duży moment
obracający, statek zacznie po pewnym
czasie zmienić kurs.

35

Gdy statek reaguje na ster lub gdy zacznie
posuwać się do przodu, przerzucamy maszynę
na bieg „cała wstecz” i czekamy, aż prąd wody
wypłucze częściowo piasek spod przedniej
części i statek spłynie na głęboką wodę.

Moment obracający statku wyraża się wzorem:

M = P • l

gdzie:
M - moment obracający,
P - siła obracająca spowodowana naporem wody na ster,
l - ramię obracające.

36

37

Moment obracający statek spowodowany
parciem prądu odrzutu na położony na burtę ster

•

Jeżeli statek w czasie pracy „cała

naprzód” nie reaguje na wyłożony
na burtę ster i nie posuwa się
naprzód, pracujemy maszyną na
tym biegu tak długo, aż spod rufy
zacznie wypływać czysta woda.

•

Nie zatrzymując maszyny – ster

„midship”, a następnie na burtę
przeciwną.

•

Przy każdym położeniu steru

czekamy do czasu, aż wypływająca
spod rufy woda będzie nie zmącona
piaskiem i mułem.

•

Następnie pracujemy „cala

wstecz”.

Samodzielne
ściąganie się statku z
mielizny śrubą

1 – dół wykopany przy pracy
maszyny „cała naprzód”
2 – strumień czystej wody
rzucany do przodu statku
śrubą pracującą „cała
wstecz”

Śruba, po

wypłukaniu za rufą

głębokiego dołu,

będzie rzucać do

przodu strumień

czystej wody,

wypłukując piasek

spod dna statku.

38

Statek zejść z mielizny piaszczystej, mulistej

lub gliniastej we własnym zakresie również

wtedy, gdy w miejscu awarii:



działa silny prąd;



statek ma do dyspozycji sprężone powietrze;



węże pneumatyczne o wewnętrznej średnicy

10 - 30 mm;



stalowe rury o tej samej średnicy i długości

przekraczającej głębokość mielizny o 2 - 3 m.

39

40



Pracę tę przeprowadza się w ten sposób, że
statek po wywiezieniu kotwic w kierunku
głębokiej wody i napięciu lin kotwicznych

opuszcza na wodę łódź

, z której wpycha pod

zaoblenie statku rurę z podłączonym wężem
doprowadzającym sprężone powietrze.



Ciśnienie powietrza nie powinno
przekraczać więcej niż o 2 - 3 atmosfery
ciśnienia panującego w wodzie na gruncie.

41

Usuwanie gruntu spod statku
sprężonym powietrzem
1 – kierunek prądu wody,
2 – stalowa rura,
3 – wąż pneumatyczny,
4 – łódź,
5 – liny podtrzymujące rurę.

Ściąganie statku z mielizny za

pomocą
sprężonego powietrza i kotwic

Ściąganie statku z mielizny za

pomocą
sprężonego powietrza i kotwic

1 – łódź obsługująca rurę ze
sprężonym powietrzem,
2 – kierunek prądu.  

1 – łódź obsługująca rurę ze
sprężonym powietrzem,
2 – kierunek prądu.  



Powietrze wydostające się

pod ciśnieniem z rury

rozmywa szybko grunt,

który zmieszany z wodą

znoszony jest przez prąd na

znaczna odległość od

statku.



Skuteczność takiego

odmulania statku jest

bardzo duża !!!

 



Przy ciśnieniu powietrza

przewyższającym o jedną

atmosferę ciśnienie, które

panuje w wodzie wokół

wylotu rury, kopany jest

szybko dół w promieniu co

najmniej jednego metra.

42

Mielizna

43



Im głębiej opuszcza się rurę i im dalej
wpycha się ją pod statek, tym szybciej i
skuteczniej usuwa się grunt spod niego.



W miarę usuwania gruntu statek zacznie
spływać z mielizny i gdy napięte na
początku liny kotwiczne zaczną się luzować,
należy je

wybierać

aż do całkowitego

spłynięcia statku na głęboką wodę.

44



ściągnięcie przez „holowanie na siłę”;



wypłukanie śrubą statku ratującego gruntu

spod kadłuba, oraz wypłukanie kanału od

mielizny do głębokiej wody;



zdjęcie statku z mielizny przez odładunek (na

barki lub inne statki);



zdjęcie statku z mielizny przez usunięcie

gruntu spod statku i pogłębienie kanału

„mielizna – głęboka woda” przez pogłębiarkę;

45



zdjęcie z mielizny za pomocą pontonów;



zdjęcie statku za pomocą barek i

wsporników



zepchnięcie statku z mielizny za

pomocą belek, talii i wind;



ściągnięcie wyrzuconego na brzeg

statku urządzeniami spustowymi.

46



Pracę tę można przeprowadzić tylko wtedy,

gdy na obu statkach – ratowanym i

ratowniczym – znajdują się odpowiednio

mocne liny i łańcuchy.



Obciążenie zrywające

tych lin musi co

najmniej dwukrotnie przekraczać łączną siłę

uciągu śruby i wywiezionych kotwic statku

ratującego.



Jeżeli takich lin nie ma, można użyć na hole

dwóch lin, pod warunkiem, że

OZ

każdej z

nich będzie przewyższać łączny uciąg śruby

statku i zawiezionych kotwic.

47



Zanim statek ratujący przystąpi do pracy,
powinien bardzo dokładnie zapoznać się z
położeniem statku na mieliźnie, siłą
konieczną do ściągnięcia go z niej, łączną siłą
uciągu, jaką on dysponuje

(uciąg śruby plus

uciąg zawiezionych kotwic)

, oraz obliczyć siłę

uciągu własnej śruby i wyrzuconych dwóch
własnych kotwic głównych.



Jeżeli statki ratowany i ratujący dysponują
łącznym uciągiem przewyższającym siłę
konieczną do ściągnięcia statku z mielizny,
można powziąć decyzję przeprowadzenia
ratownictwa.

48

49

Ściąganie statku z mielizny przez statek nie

ratowniczy

za pomocą pracy maszyn i kotwic zawożonych obu

statków

1 – statek ratujący, 2 – statek ratowany



Po rzuceniu obu kotwic, jeżeli pozwala na to

kierunek wiatru i prądu, statek pracując

maszyną "bardzo wolno wstecz" i posuwając się

rufą w kierunku siedzącego na mieliźnie statku

powinien wyluzować łańcuchy kotwiczne na

całą długość.



Jeżeli działa niepomyślny prąd i wiatr, należy

zawieźć na ratowany statek liny cumownicze

i

za ich pomocą podciągać rufę statku ratującego

jak najbliżej statku ratowanego, a następnie w

czasie podawania holu utrzymać ją w tym

położeniu.



Do podania ciężkiego holu należy używać

lżejszych lin łącznikowych.

50



Hol na obu statkach

musi być mocowany do co

najmniej dwóch polerów lub (lepiej) do mocnych

konstrukcji, na przykład do stropu obłożonego

naokoło zrębnicy luku, fundamentu windy lub

podstawy masztu.



Gdy hol jest już zamocowany, statek ratujący

wybiera obie kotwice i napina nimi hol. Jeżeli

podane są dwie liny, należy je bardzo dokładnie

wyrównać. Następnie, nie przestając wybierać

kotwic, zaczyna pracować maszyną naprzód,

zwiększając stopniowo liczbę obrotów maszyny

od „bardzo wolno” do „cała naprzód”.



Równocześnie statek ratowany powinien

pracować maszyna „cała wstecz” oraz – wypadku

wywiezienia kotwic – wybierać liny kotwiczne.

51



Z chwilą, kiedy statek ratowany zacznie
schodzić z mielizny, należy zatrzymać
maszyny na obu statkach i prowadzić dalsze
ściąganie tylko za pomocą kotwic.



Wprawienie ściąganego z mielizny statku w
szybki ruch może łatwo spowodować
nawinięcie się zluzowanego holu na śruby
lub kolizje obu zaangażowanych w
ratownictwie statków.



Obie kotwice statku ratowanego, jeśli nie są
wywiezione, muszą być gotowe do
natychmiastowego zrzucenia.

52

Ściąganie statku z mielizny za
pomocą holownika można
przeprowadzić tylko wówczas,
gdy obliczenia wykażą, że siła
uciągu holownika nie jest
mniejsza aniżeli 1/4 siły
koniecznej do ściągnięcia statku
z mielizny.

53



Holowniki ratownicze stosują holowanie
szarpnięciami, ponieważ siła uciągu
holownika w momencie szarpnięcia wzrasta
4 – 6 razy.



Polery na statkach są zbyt słabe, by
wytrzymać takie obciążenie i dlatego hole
mocuje się do stropów obłożonych naokoło
całego statku, podwieszając go przy tym na
linach wzdłuż obu burt.

54

55

Sposób zakładania stropu naokoło kadłuba statku
1 – podwieszenie stropu
2 – maty położone pod strop na dziobnicy



Na dziobnicy należy podłożyć pod strop holu
maty, które ochraniają go od przecięcia.



Holownik musi naciągać hol powoli, aby dać
możność łagodnego wyrównywania się
stropów.



Po wyrównaniu się mocujących stropów
holownik przystępuje do holowania
szarpnięciami, to znaczy pracuje przez kilka
minut "cała naprzód", po czym daje "stop" i
czeka, aż hol się lekko zluzuje, a wtedy daje
znów od razu "cała naprzód".

56

57

Holownik nie ciągnie statku w
jednym kierunku, lecz
"wahadłowo", zakreślając na
holu możliwie największy łuk i
starając się, jeżeli jest to
możliwe, dochodzić holem do
kątów prostych w stosunku do
płaszczyzny symetrii ściąganego
statku raz z jednej burty, raz z
drugiej.

Ściąganie statku z mielizny przez holownik sposobem
„wahadłowym”
I (1, 2, 3) – położenie holownika w pierwszej fazie ściągania, gdy ściągany
statek stoi nieruchomo;
II (1, 2, 3) – położenie holownika w końcowej fazie ściągania, gdy ściągany
statek znacznie się odchyla

58

W wypadku, gdy statek jest
holowany przez kilka holowników,
ich wspólna siła ściągająca,
oddziaływująca na statek, jest
wypadkową sił i kierunków
ciągnięcia poszczególnych
holowników.

Ściąganie statku „na siłę” przez trzy holowniki
(1, 2, 3)
p

1

, p

2

, p

3

– siły uciągu holownika i wind, R – wypadkowa

siła ściągania holowników 1 i 3,
T – łączna siła ściągania wszystkich trzech holowników



Ratownictwo tą metodę może na
odpowiednim gruncie wykonać zarówno
holownik ratowniczy, jak i statek nie
ratowniczy.



Głębokość, na jaką śruba statku pogłębia
grunt, zależy od następujących czynników:

◦

wielkości śruby, jej skoku i liczby obrotów,

◦

przegłębienia statku,

◦

zanurzenia statku i głębokości w miejscu kopania,

◦

rodzaju gruntu.

59

60



Im większa jest śruba, im większy skok i większa liczba

obrotów oraz im lżejszy jest grunt, tym skuteczniejsze
będzie pogłębianie.



Skuteczność kopania dołów przez śrubę można

zwiększyć przegłębiając statek na rufę.



Im większy jest kąt, pod jakim prąd odrzutu śruby

atakuje grunt (to znaczy im większe jest przegłębienie
statku), tym większa jest skuteczność kopania.

Ściąganie statku z mielizny metodą
wypłukania gruntu
1, 2, 3 – kolejne położenia steru

61

Usuwanie śrubą gruntu spod statku



Przy twardych gruntach może się jednak
zdarzyć, że po wykopaniu dołu z jednej
burty ratowany statek nie odzyska
pływalności; wówczas należy przejść
holownikiem na drugą burtę i wykopać drugi
dół.



na wybrzeżach piaszczystych większość
ściągń statków z mielizny wykonywane jest
wyżej opisaną metodą.

62

63

Kopanie śrubą kanału do statku
leżącego w poprzek do
optymalnego kierunku ściągania

64

Wykopywanie statku z mielizny śrubą statku nie ratowniczego
I, II, III – fazy usuwania śrubą gruntu,
IV – wyprowadzanie ratowanego statku na głęboką wodę



Odładowanie siedzącego na mieliźnie statku
można przeprowadzić przy stanie morza nie
przekraczającym 5°.

W wypadku wiatru lub prądu

dociskającego statek do mielizny należy
bezwzględnie wywieźć kotwice w kierunku na
wiatr lub prąd.



Statek lub barki przejmujące ładunek powinny
być zamocowane ze strony zawietrznej i mieć
wyłożone duże odbijacze.



Przystępując do akcji należy dokładnie
skalkulować, ile ton trzeba odładować.

Jako

zasadę przyjmuje się, że wyładowany ciężar
powinien być równy naciskowi statku na
grunt.

65



Należy dokładnie znać położenie statku na
mieliźnie i tak prowadzić wyładunek, by
statek spłynął z niej równomiernie.



Należy kontrolować ilość wyładowanego
ładunku, sprawdzając zanurzenie
zabierającego ładunek statku lub barki przed
rozpoczęciem i po zakończeniu przeładunku.



Notować w dzienniku okrętowym nazwy
jednostek biorących udział w wyładunku,
czas ich przyjścia i odejścia, czas rozpoczęcia
i zakończenia wyładunku i ilość zabranych
ton.

66

67

Wykopywanie statku z mielizny przez pogłębiarki



Zdjęcie statku z mielizny przez pogłębiarki
jest metodą ratownictwa bardzo kosztowną;



Do pracy tej mogą być stosowane pogłębiarki
ssące i czerpakowe. Lepiej jest, gdy mają one
własny napęd. Pogłębiarki mogą pracować
tylko przy stanie morza nie przekraczającym
3°; bowiem przy silnie wzburzonym morzu
nastąpić może uszkodzenie ram
czerpakowych lub rur ssących.



Wszystkie pogłębiarki muszą być
asekurowane przez odpowiednio mocne
holowniki.

68

69

70



Pontony ratownicze używane są przeważnie do
wydobycia zatopionych statków.



Zdjęcie statku z mielizny za pomocą pontonów
stosuje się prawie wyłącznie w wypadku,

gdy

statek ma rozdarte dno, a jego uszczelnienie
oraz odpompowanie wody jest niemożliwe.



Przeważnie wtedy, gdy statek leży na kamieniach i
nurek nie ma dostępu do uszkodzeń dna, które są
tak duże, że pompy nie mogą wypompować wody.



71

W ratownictwie stosuje się dwa
rodzaje pontonów

:



pontony cylindryczne,



pontony – lichtugi.

72

Cylindryczny ponton ratowniczy
1 – stropy,
2 – haki do mocowania stropów,
3 – zawory powietrzne,
4 – kluzy i rury przewłokowe

do stropów,

5 – drewniane oszalowanie

pontonów

73



Konstrukcja pontonów cylindrycznych jest
bardzo prosta. Są to stalowe walczaki,
podzielone dwiema wodoszczelnymi grodziami
na trzy oddzielne komory.



Każda komora ma u góry zawory powietrzne, na
dole zaś zawory wodne do napuszczania lub
wypuszczania wody.



Wewnątrz pontonu znajduje się szczelny, stale
pusty zbiornik, którego wypór jest o 1 - 3 ton
mniejszy od ciężaru pontonu w wodzie.



Zanurzony w wodzie ponton waży, zależnie od
wielkości, 1 –3 ton i może być łatwo ustawiony
windami statkowymi w żądanym miejscu.

74



Ponton ma dwie kluzy wraz z rurami
przewłokowymi do przeciągania stropów i
dwa haki do ich mocowania.



np. Polskie Ratownictwo Okrętowe
dysponuje cylindrycznymi pontonami o
udźwigu 500, 230 i 80 ton.

75

76

Pontony cylindryczne
przygotowane do
podniesienia zalanego
wodą,
leżącego na mieliźnie
końca statku
1 – zalany wodą przedział
statku
2 – stropy przeciągnięte pod
statkiem
3 – rury przewłokowe dla
stropów
4 – drewniane oszalowanie
pontonów
5 – zawory powietrzne
6 – zawory wodne

Pontony cylindryczne
przygotowane do
podniesienia zalanego
wodą,
leżącego na mieliźnie
końca statku
1 – zalany wodą przedział
statku
2 – stropy przeciągnięte pod
statkiem
3 – rury przewłokowe dla
stropów
4 – drewniane oszalowanie
pontonów
5 – zawory powietrzne
6 – zawory wodne



Pontony – lichtugi są to mocne, specjalnie
skonstruowane lichtugi o nośności od 800 do
kilku tysięcy ton.



Pontony te są wyposażone w silne pompy do
wypompowywania wody.



W kadłubach pontonów umieszczone są
kluzy i rury przewłokowe do przeprowadzania
stropów, a na pokładach zamontowane są
windy do napinania stropów oraz specjalne
stopery do ich mocowania.

77

78

Podnoszenie zalanego wodą i leżącego na mieliźnie końca statku
pontonami – lichtugami
1 – zalany wodą przedział statku, 2 – przeciągnięte pod statkiem stropy,
3 – przejście przewłokowe dla stropów, 4 – windy dla napinania i mocowania
stropów

Podnoszenie zalanego wodą i leżącego na mieliźnie końca statku
pontonami – lichtugami
1 – zalany wodą przedział statku, 2 – przeciągnięte pod statkiem stropy,
3 – przejście przewłokowe dla stropów, 4 – windy dla napinania i mocowania
stropów



Pontony ustawia się z obu burt statku.



Po otworzeniu zaworów powietrznych i wodnych,
pontony napełniają się wodą i zanurzają się.



Do ustawionych na gruncie w żądanym miejscu
pontonów mocuje się przeciągnięte pod
statkiem stropy.



Za pomocą podłączonych do zaworów
powietrznych węży pneumatycznych
wydmuchuje się sprężonym powietrzem z
pontonów wodę.



Pontony nabierają pływalności i podnoszą
ratowany statek na wysokość potrzebną do
ściągnięcia go z mielizny.

79



Do zdejmowania statków z mielizny stosuje
się również zwyczajne barki.
Przeciągniętymi pod statkiem stropami
opasuje się naokoło ustawione przy obu
burtach, obciążone wodą barki, a następnie
wypompowuje się z nich wodę.



Pod stropy, przechodzące przez pokład
barki, należy założyć specjalne
wzmocnienia.



Jeśli nie można przeciągnąć stropów pod
ratowanym statkiem, nad barkami
przypawa się do burt statku wsporniki.

80

81

Zdejmowanie statku z mielizny
za pomocą barek.
1 – stropy przeciągnięte pod
statkiem
i owinięte naokół barek,
2 – krawędziaki ułożone wzdłuż
barek

Zdejmowanie statku z mielizny
przez barki podprowadzona pod
przypawane do burt stalowe
konstrukcje.
1 – przypawane do burt stalowe
konstrukcje,
2 – krawędziaki ułożone wzdłuż barek,
3 – barki

82