Statek na mieliźnie

Postępowanie
po wejściu na
mieliznę

Postępowanie
po wejściu na
mieliznę

2

1.

Zatrzymać natychmiast maszynę; Kapitan
ogłasza alarm ogólny, informuje załogę o
rodzaju zagrożenia.

2.

Zawiadomić armatora (procedury Kodu ISM).

3.

Wywiesić znaki, zapalić światła zgodne z
MPDM.

4.

Natychmiast rozpocząć i prowadzić regularne
sondowanie:

◦

zbiorników balastowych;

◦

zenz;

◦

ładowni.

Po wejściu na mieliznę należy:

Po wejściu na mieliznę należy:

3

5.

Dokładnie odczytać zanurzenia na dziobie,
rufie i śródokręciu.

6.

Przesondować głębokości wokół statku i na
akwenie przylegającym.

7.

Obliczyć dokładne zanurzenia statku w
momencie wejścia na mieliznę.

8.

Obliczyć siłę nacisku statku na grunt.

9.

Wykonać obliczenia statecznościowe
statku.

Po wejściu na mieliznę należy:

Po wejściu na mieliznę należy:

4

10.

Obliczyć siłę konieczną do ściągnięcia statku z
mielizny.

11.

Obliczyć uciąg śruby statku.

12.

Obliczyć siłę trzymania pozostających do
dyspozycji statku kotwic.

13.

Obliczyć siłę uciągu posiadanych ciężkich talii.

14.

Sprawdzić (obliczyć) dopuszczalna nośność
łodzi ratunkowych i ewentualnie ciężar liny do
podwieszenia kotwicy.

15.

Sprawdzić dopuszczalne obciążenie takiej liny.

Po wejściu na mieliznę należy:

Po wejściu na mieliznę należy:

5

16.

Pozamykać drzwi wodoszczelne, przejścia,
grodzie, świetliki, wentylatory.

17.

W obszarach pływowych obliczyć stan
wody w momencie wejścia na mieliznę,
czas i wysokość najbliższej wysokiej wody.

18.

Obliczyć kierunek i prędkość prądu. –
zabezpieczyć statek przed wyrzuceniem
przez prądy na płytszą wodę.

19.

Określić dokładnie pozycję statku.

Po wejściu na mieliznę należy:

Po wejściu na mieliznę należy:

6

20.

Sprawdzić kurs wejścia na mieliznę i kurs
na jakim statek leży na mieliźnie.

21.

Przeanalizować prognozy pogody.

22.

W przypadku wdzierania się wody do
kadłuba ustalić miejsce przebicia, (jeżeli
możliwe – także jago wielkość).

23.

Podjąć próbę uszczelnienia przecieków.

24.

Utrzymywać maszynę w ciągłej gotowości.

Po wejściu na mieliznę należy:

Po wejściu na mieliznę należy:

7

25.

Wybrać metodę zejścia z mielizny.

26.

Jeżeli obliczono, że statek nie jest w stanie
samodzielnie zejść z mielizny – wezwać na
pomoc ratowników.

27.

Kontrolować prace ratowników, aktywnie
współpracować.

28.

Prowadzić na bieżąco zapisy w dzienniku
okrętowym.

Po wejściu na mieliznę należy:

Po wejściu na mieliznę należy:

8

29.

Informować na bieżąco armatora, stacje
brzegowe, ewentualnie zaangażowane w
akcję RCC, MCC.

30.

Zależnie od typu statku i posiadanej
dokumentacji odpowiednio
wykorzystywać:

◦

Damage Control Plan

◦

Decision Support Plan for Master

◦

SAR Co-operation Plan.

Po wejściu na mieliznę należy:

Po wejściu na mieliznę należy:

9

10

Samodzielne

zejście

statku z

mielizny

Samodzielne

zejście

statku z

mielizny



możliwe jest wyrzucenie za burtę wystarczającej
ilości balastu lub mniej wartościowego ładunku
(przeważnie masowego, półmasowego);



możliwe jest przegłębienie statku i uniesienie
części kadłuba opartej o dno;



siła uciągu śruby i wywiezionych wszystkich
kotwic jest większa od siły koniecznej do
ściągnięcia statku z mielizny;



statek wszedł na mieliznę na niskiej wodzie, a
wysokość pływu na wodzie wysokiej jest
wystarczająca do samodzielnego zejścia.

11

Generalnie statek może samodzielnie
zejść z mielizny, gdy:



siła potrzebna do ściągnięcia nie przekracza
więcej niż dwa razy siły uciągu śruby;



występują korzystne prądy, a statek ma do
dyspozycji sprężone powietrze, odpowiednie
rury i węże pneumatyczne.

12

W przypadku gruntu
rozmywalnego pod kadłubem
(piasek, glina, muł) możliwość
samodzielnego zejścia istnieje,
gdy:

W przypadku gruntu
rozmywalnego pod kadłubem
(piasek, glina, muł) możliwość
samodzielnego zejścia istnieje,
gdy:

Nie przemyślane

decyzje powodują:



stratę czasu;



narażają na niebezpieczeństwo załogę i
pasażerów;



mogą powodować pogorszenie sytuacji
statku.

13

Przed podjęciem decyzji o
samodzielnym zejściu należy
wykonać obliczenia, czy statek ma
realne szanse zejścia.

Przed podjęciem decyzji o
samodzielnym zejściu należy
wykonać obliczenia, czy statek ma
realne szanse zejścia.



Jeśli ciężar znajdującej się w zbiornikach wody przekracza
siłę nacisku na grunt, można przy bezwietrznej pogodzie i
w miejscu, gdzie nie ma prądów, powziąć decyzję
natychmiastowego wyrzucenia za burtę wody balastowej.



Na mieliźnie piaszczystej manewr maszyną „cała wstecz”
można wykonać dopiero wówczas, gdy z szacunkowego
obliczenia wynika, że ciężar wypompowanej za burtę
wody jest równy w przybliżeniu naciskowi statku na grunt.



Wcześniejsza praca maszyny na biegu wstecznym może
doprowadzić do obsypania statku z obu burt i
zapiaszczeniem systemu chłodzenia maszyny.

◦

Obsypanie piaskiem burt może znacznie utrudnić spłynięcie statku
na głęboką wodę, a zapiaszczenie systemu chłodzenia może
doprowadzić do unieruchomienia statku.

14

Wypompowywanie balastu za burtę

Wypompowywanie balastu za burtę



Gdy wieje wiatr o sile ponad 3˚B lub prąd spychający statek
na mieliznę, to przed rozpoczęciem wypompowywania
balastu zaleca się wywieźć kotwicę (lub dwie) w kierunku na
wiatr lub prąd.

 



Statek, który ma większą ilość wody w zbiornikach
balastowych, jest przeważnie bez ładunku i ma wystawione
na działanie wiatru nie tylko powierzchnie nadbudówek, ale
również wynurzone z wody burty.

◦

Pod naciskiem wiatru, w miarę zmniejszania się nacisku na
grunt, statek jest spychany na coraz płytszą wodę.



W wypadkach, gdy wiatr lub prąd mają kierunek zbliżony do
prostopadłego do płaszczyzny symetrii statku, statek pracując
„cała wstecz” nie będzie w stanie uwolnić się z mielizny
pomimo wypompowania znacznie większej ilości wody, niż
wynosi jego nacisk na grunt.

15

Wypompowywanie balastu za burtę

Wypompowywanie balastu za burtę



Po rozpoczęciu pompowania wody liny kotwiczne
należy stale trzymać napięte. Jeśli za wieziono
kotwice lekkie, należy uważać, aby nie
przeciągnąć ich do statku siedzącego jeszcze na
mieliźnie.



Siła trzymania kotwicy powinna być co najmniej
dwukrotnie przewyższać siłę naporu wiatru na
wynurzone burty i nadbudówki statku.

16

Wypompowywanie balastu za burtę

Wypompowywanie balastu za burtę

Wypompowywanie balastu za burtę

Wypompowywanie balastu za burtę

Siła trzymania kotwicy
powinna co najmniej
dwukrotnie przewyższać
siłę naporu wiatru na
wynurzone burty i
nadbudówki statku.

Zabezpieczenie statku
kotwicami przed spychaniem
przez wiatr i prąd na płytszą
wodę

Po rozpoczęciu
pompowania wody liny
kotwiczne należy stale
trzymać napięte.
Jeśli zawieziono kotwice
lekkie, należy uważać,
aby nie przeciągnąć ich
do statku siedzącego
jeszcze na mieliźnie.

17

Siła wiatru

[˚B]

Średnia szybkość

wiatru [m/s]

Napór wiatru

[kG/m

2

]

0

0,2

0,1

1

1,1

0,3

2

2,5

1,5

3

4,3

3,0

4

6,3

5,1

5

8,6

10,0

6

11,1

15,7

7

13,8

23,1

8

16,7

25,5

9

19,9

50

10

23,3

70

11

27,2

100

12

34,8

ponad 100

18

Napór wiatru na jednostkę
powierzchni

Napór wiatru na jednostkę
powierzchni

Wyrzucanie za burtę części ładunku

Wyrzucanie za burtę części ładunku

Na wyrzucenie ładunku
należy zawsze uzyskać
zgodę armatora

(i władz

lokalnych !!!)

Gdy statek ma (przeważnie na
pokładzie) ładunek lekki, pływający
(np. drewno) zaleca się stworzyć na
wodzie pływającą zaporę, która będzie
trzymać wyrzucony za burtę ładunek
przy statku. Pozwoli to po ściągnięciu
statku z mielizny zabrać wyrzucony
ładunek z powrotem na statek.

19

20

Zmiana przegłębienia

Zmiana przegłębienia

Tę metodę możemy zastosować wtedy, gdy
statek leży na stromej mieliźnie lub na
kamieniach jednym końcem, a pod jego
drugim końcem głębokość jest dostateczna,
by statek mógł się przegłębić.

Przegłębienie statku można uzyskać przez
przepompowanie wody ze zbiorników
balastowych, lub przez przemieszczenie
ładunku z końca leżącego na mieliźnie na
koniec przeciwny.

Zawiezienie kotwic oraz
wykorzystanie uciagu śruby, wind,
talii

Zawiezienie kotwic oraz
wykorzystanie uciagu śruby, wind,
talii

Podwieszenie kotwicy pod
łodzią na rozpórce
1 – rozpórka, 2 – włókienny
strop podwieszenia kotwicy, 3 –
krawędziaki ułożone wzdłuż łodzi

W praktyce morskiej
stasuje się wiele
sposobów zawożenia
kotwic za pomocą
łodzi. Najbardziej
jednak wskazane są
dwa następujące:



zawożenie kotwicy za
pomocą jednej łodzi,



zawożenie kotwic za
pomocą dwóch łodzi.

21

22

Przewożenie łodzią ciężkiej liny

Przewożenie łodzią ciężkiej liny

1 - lina kotwiczna podwieszona z obu burt i

przeciągnięta pod dnem łodzi,

2 – zamocowanie liny włókienną pokrętką

23

Przewożenie liny lekkiej,
elastycznej

Przewożenie liny lekkiej,
elastycznej

24

Zawożenie kotwicy za pomocą dwóch
łodzi

Zawożenie kotwicy za pomocą dwóch
łodzi

25

Przeciąganie kotwic głównych na wysokość

rufy

Przeciąganie kotwic głównych na wysokość

rufy

W praktyce ratowniczej stosuje się często przeciąganie
kotwic głównych wraz z łańcuchami za pomocą dźwigów, lin i
wind na wysokość rufy.
Sposób takiego przeciągania ilustruje rysunek.
 

26

Obliczanie łącznego uciągu śruby, wind, talii

Obliczanie łącznego uciągu śruby, wind, talii



Przez zawiezienie kotwic oraz

wykorzystanie znajdujących się na
statku ciężkich talii i wind
statkowych można uzyskać uciąg
znacznie przewyższający uciąg
śruby statku.



Gdy łączny uciąg

śruby, wind

statkowych i talii

przewyższa uciąg

konieczny do ściągnięcia statku z
mielizny, statek może skutecznie
przeprowadzić ratownictwo, bez
korzystania z pomocy z zewnątrz.



Kotwice należy wywozić w kierunku
zapewniającym największą skuteczność
ściągania.



Pracę maszyną „cała wstecz” należy
rozpocząć dopiero po napięciu wszystkich lin
kotwicznych.



Przy wybieraniu kotwic należy uważać, aby
nie przyciągnąć ich do stojącego w miejscu
statku.



Liny kotwiczne mogą być wciągane na statek
dopiero wtedy, gdy statek zaczyna schodzić z
mielizny i posuwa się w kierunku kotwic.

27

Ściąganie statku z mielizny za
pomocą śruby i kotwic

Ściąganie statku z mielizny za
pomocą śruby i kotwic



Gdy statek wszedł na mieliznę przy wodzie
niskiej, a skok przypływu

(range)

przewyższa wielkość o jaką statek po
wejściu na mieliznę wynurzył się z wody,
przy najbliższej wodzie wysokiej będzie
mógł zejść z mielizny.



Gdy wieje silny wiatr lub działa prąd, które
spychają statek na mieliznę, należy
bezwzględnie zabezpieczyć się przed tą
ewentualnością przez wywiezienie kotwic.

28

Wykorzystanie pływów

Wykorzystanie pływów



Dla zmniejszenia siły przyssania, która na
gruntach gliniastych odgrywa znaczną rolę i
opóźnia oderwanie się statku od gruntu,
zaleca się, w celu zwiększenia
przegłębienia, napełnić (lub opróżnić)
skrajnik dziobowy lub rufowy.



Statki przegłębione odrywają się gruntu
szybciej i bardziej równomiernie.

29

Wykorzystanie pływów

Wykorzystanie pływów

30

Wykorzystanie pływów

Wykorzystanie pływów

Pływom towarzyszą silne
prądy pływowe. Jeżeli
statek stoi prostopadle do
kierunku prądu, a grunt
jest piaszczysty lub
mulisty, prąd opływa
statek, wypłukując szybko
grunt spod jego końców.

W tej sytuacji występują dwa
niebezpieczne dla statku zjawiska:
1) statek zapada się w grunt;
2) powstają szkodliwe dla konstrukcji
statku siły gnące



Gdy siła konieczna do ściągnięcia statku nie
przekracza więcej niż dwa razy siły uciągu śruby
statku, istnieje możliwość samodzielnego ściągnięcia
statku pracą własnej śruby.



Możliwość ta może być łatwo zaprzepaszczona, jeśli
statek zacznie zaraz po wejściu na mieliznę pracować
maszyną „cała wstecz”.



Większości niedoświadczonych w ratownictwie
kapitanów wydaje się bardzo naturalne, że skoro
statek wszedł na mieliznę na biegu do przodu, to aby
zejść z niej, należy pracować maszyną „cała wstecz”.
Toteż manewr ten jest powszechnie wykonywany.

31

Rozmywanie mielizny śrubą

statku



Praca maszyny „cała wstecz” powoduje
zapiaszczenie się statku.



Śruba, pracując dłuższy czas na biegu
wstecznym, powoduje silny prąd odrzutu,
płynący od rufy do dziobu statku.



Prąd ten porywa piasek spod rufy statku i
układa go po obu burtach w przedniej jego
części.



Pod rufą statku zostanie wykopany głęboki
dół, a przy burtach – usypane wały.

32

Rozmywanie mielizny śrubą

statku

Rozmywanie mielizny śrubą statku

Zakopanie się statku
w piasku własną
śrubą

1 – dół wykopany przez śrubę,
2 – wały piasku naniesione z obu
burt

33

1

2



Aby tego uniknąć, należy przed
rozpoczęciem pracy maszyną „cała wstecz”
wykopać, pracując maszyną „cała naprzód”,
tak głęboki dół za rufą statku,

aby płynący

do dziobu silny prąd wody od
pracującej na biegu wstecznym śruby
nie był w stanie porywać piasku.



W tym celu należy postępować w sposób
opisany niżej.

34

Rozmywanie mielizny śrubą

statku



Z dziobu statku należy wyrzucić sondę
ręczną lub lepiej rzutkę obciążoną ciężką
szaklą kotwiczną i po położeniu steru na
dowolną burtę dać maszyną

„cała

naprzód”.



Dokładnie obserwować sondę i kompas.
Jeżeli statek wszedł lekko na mieliznę tylko
przednią częścią, to pod naciskiem prądu
wody na ster, powodującym duży moment
obracający, statek zacznie po pewnym
czasie zmienić kurs.

35

Rozmywanie mielizny śrubą

statku

Gdy statek reaguje na ster lub gdy zacznie
posuwać się do przodu, przerzucamy maszynę
na bieg „cała wstecz” i czekamy, aż prąd wody
wypłucze częściowo piasek spod przedniej
części i statek spłynie na głęboką wodę.

Moment obracający statku wyraża się wzorem:

M = P • l

gdzie:
M - moment obracający,
P - siła obracająca spowodowana naporem wody na ster,
l - ramię obracające.

36

Rozmywanie mielizny śrubą

statku

37

Rozmywanie mielizny śrubą statku

Moment obracający statek spowodowany
parciem prądu odrzutu na położony na burtę ster

•

Jeżeli statek w czasie pracy „cała

naprzód” nie reaguje na wyłożony
na burtę ster i nie posuwa się
naprzód, pracujemy maszyną na
tym biegu tak długo, aż spod rufy
zacznie wypływać czysta woda.

•

Nie zatrzymując maszyny – ster

„midship”, a następnie na burtę
przeciwną.

•

Przy każdym położeniu steru

czekamy do czasu, aż wypływająca
spod rufy woda będzie nie zmącona
piaskiem i mułem.

•

Następnie pracujemy „cala

wstecz”.

Rozmywanie mielizny śrubą statku

Samodzielne
ściąganie się statku z
mielizny śrubą

1 – dół wykopany przy pracy
maszyny „cała naprzód”
2 – strumień czystej wody
rzucany do przodu statku
śrubą pracującą „cała
wstecz”

Śruba, po
wypłukaniu za rufą
głębokiego dołu,
będzie rzucać do
przodu strumień
czystej wody,
wypłukując piasek
spod dna statku.

38

Statek zejść z mielizny piaszczystej, mulistej lub
gliniastej we własnym zakresie również wtedy,
gdy w miejscu awarii:



działa silny prąd;



statek ma do dyspozycji sprężone powietrze;



węże pneumatyczne o wewnętrznej średnicy 10
- 30 mm;



stalowe rury o tej samej średnicy i długości
przekraczającej głębokość mielizny o 2 - 3 m.

39

Rozmywanie mielizny za pomocą sprężonego

powietrza

40

Rozmywanie mielizny za pomocą sprężonego

powietrza



Pracę tę przeprowadza się w ten sposób, że
statek po wywiezieniu kotwic w kierunku
głębokiej wody i napięciu lin kotwicznych

opuszcza na wodę łódź

, z której wpycha pod

zaoblenie statku rurę z podłączonym wężem
doprowadzającym sprężone powietrze.



Ciśnienie powietrza nie powinno
przekraczać więcej niż o 2 - 3 atmosfery
ciśnienia panującego w wodzie na gruncie.

41

Rozmywanie mielizny za pomocą sprężonego

powietrza

Usuwanie gruntu spod statku
sprężonym powietrzem
1 – kierunek prądu wody,
2 – stalowa rura,
3 – wąż pneumatyczny,
4 – łódź,
5 – liny podtrzymujące rurę.

Rozmywanie mielizny za pomocą sprężonego

powietrza

Ściąganie statku z mielizny za
pomocą
sprężonego powietrza i kotwic

Ściąganie statku z mielizny za
pomocą
sprężonego powietrza i kotwic

1 – łódź obsługująca rurę ze
sprężonym powietrzem,
2 – kierunek prądu.  

1 – łódź obsługująca rurę ze
sprężonym powietrzem,
2 – kierunek prądu.  



Powietrze wydostające się pod
ciśnieniem z rury rozmywa
szybko grunt, który zmieszany
z wodą znoszony jest przez
prąd na znaczna odległość od
statku.



Skuteczność takiego
odmulania statku jest bardzo
duża !!!

 



Przy ciśnieniu powietrza
przewyższającym o jedną
atmosferę ciśnienie, które
panuje w wodzie wokół wylotu
rury, kopany jest szybko dół w
promieniu co najmniej jednego
metra.

42

Mielizna

43

Rozmywanie mielizny za pomocą sprężonego

powietrza



Im głębiej opuszcza się rurę i im dalej
wpycha się ją pod statek, tym szybciej i
skuteczniej usuwa się grunt spod niego.



W miarę usuwania gruntu statek zacznie
spływać z mielizny i gdy napięte na
początku liny kotwiczne zaczną się luzować,
należy je

wybierać

aż do całkowitego

spłynięcia statku na głęboką wodę.

44

Zejście statku z

mielizny za

pomocą innych

statków

Zejście statku z

mielizny za

pomocą innych

statków



ściągnięcie przez „holowanie na siłę”;



wypłukanie śrubą statku ratującego gruntu spod
kadłuba, oraz wypłukanie kanału od mielizny do
głębokiej wody;



zdjęcie statku z mielizny przez odładunek (na
barki lub inne statki);



zdjęcie statku z mielizny przez usunięcie gruntu
spod statku i pogłębienie kanału „mielizna –
głęboka woda” przez pogłębiarkę;

45

Sposoby zdjęcia statku z
mielizny przez inne statki:

Sposoby zdjęcia statku z
mielizny przez inne statki:



zdjęcie z mielizny za pomocą pontonów;



zdjęcie statku za pomocą barek i
wsporników



zepchnięcie statku z mielizny za pomocą
belek, talii i wind;



ściągnięcie wyrzuconego na brzeg
statku urządzeniami spustowymi.

46

Sposoby zdjęcia statku z
mielizny przez inne statki:

Sposoby zdjęcia statku z
mielizny przez inne statki:



Pracę tę można przeprowadzić tylko wtedy, gdy
na obu statkach – ratowanym i ratowniczym –
znajdują się odpowiednio mocne liny i łańcuchy.



Obciążenie zrywające

tych lin musi co

najmniej dwukrotnie przekraczać łączną siłę
uciągu śruby i wywiezionych kotwic statku
ratującego.



Jeżeli takich lin nie ma, można użyć na hole
dwóch lin, pod warunkiem, że

OZ

każdej z nich

będzie przewyższać łączny uciąg śruby statku i
zawiezionych kotwic.

47

Holowanie "na siłę"



Zanim statek ratujący przystąpi do pracy,
powinien bardzo dokładnie zapoznać się z
położeniem statku na mieliźnie, siłą
konieczną do ściągnięcia go z niej, łączną siłą
uciągu, jaką on dysponuje

(uciąg śruby plus

uciąg zawiezionych kotwic)

, oraz obliczyć siłę

uciągu własnej śruby i wyrzuconych dwóch
własnych kotwic głównych.



Jeżeli statki ratowany i ratujący dysponują
łącznym uciągiem przewyższającym siłę
konieczną do ściągnięcia statku z mielizny,
można powziąć decyzję przeprowadzenia
ratownictwa.

48

Holowanie "na siłę"

49

Holowanie "na siłę"

Ściąganie statku z mielizny przez statek nie

ratowniczy

za pomocą pracy maszyn i kotwic zawożonych obu

statków

1 – statek ratujący, 2 – statek ratowany



Po rzuceniu obu kotwic, jeżeli pozwala na to
kierunek wiatru i prądu, statek pracując maszyną
"bardzo wolno wstecz" i posuwając się rufą w
kierunku siedzącego na mieliźnie statku powinien
wyluzować łańcuchy kotwiczne na całą długość.



Jeżeli działa niepomyślny prąd i wiatr, należy

zawieźć na ratowany statek liny cumownicze

i za

ich pomocą podciągać rufę statku ratującego jak
najbliżej statku ratowanego, a następnie w czasie
podawania holu utrzymać ją w tym położeniu.



Do podania ciężkiego holu należy używać lżejszych
lin łącznikowych.

50

Holowanie "na siłę"



Hol na obu statkach

musi być mocowany do co

najmniej dwóch polerów lub (lepiej) do mocnych
konstrukcji, na przykład do stropu obłożonego
naokoło zrębnicy luku, fundamentu windy lub
podstawy masztu.



Gdy hol jest już zamocowany, statek ratujący
wybiera obie kotwice i napina nimi hol.

◦

Jeżeli podane są dwie liny, należy je bardzo dokładnie
wyrównać.

◦

Następnie, nie przestając wybierać kotwic, zaczyna
pracować maszyną naprzód, zwiększając stopniowo liczbę
obrotów maszyny od „bardzo wolno” do „cała naprzód”.



Równocześnie statek ratowany powinien pracować
maszyna „cała wstecz” oraz – wypadku wywiezienia
kotwic – wybierać liny kotwiczne.

51

Holowanie "na siłę"



Z chwilą, kiedy statek ratowany zacznie
schodzić z mielizny, należy zatrzymać
maszyny na obu statkach i prowadzić dalsze
ściąganie tylko za pomocą kotwic.



Wprawienie ściąganego z mielizny statku w
szybki ruch może łatwo spowodować
nawinięcie się zluzowanego holu na śruby
lub kolizje obu zaangażowanych w
ratownictwie statków.



Obie kotwice statku ratowanego, jeśli nie są
wywiezione, muszą być gotowe do
natychmiastowego zrzucenia.

52

Holowanie "na siłę"

Ściąganie statku z mielizny za
pomocą holownika można
przeprowadzić tylko wówczas,
gdy obliczenia wykażą, że siła
uciągu holownika nie jest
mniejsza aniżeli 1/4 siły
koniecznej do ściągnięcia statku
z mielizny.

53

Holowanie "na siłę"



Holowniki ratownicze stosują holowanie
szarpnięciami, ponieważ siła uciągu
holownika w momencie szarpnięcia wzrasta
4 – 6 razy.



Polery na statkach są zbyt słabe, by
wytrzymać takie obciążenie i dlatego hole
mocuje się do stropów obłożonych naokoło
całego statku, podwieszając go przy tym na
linach wzdłuż obu burt.

54

Holowanie "na siłę"

55

Holowanie "na siłę"

Sposób zakładania stropu naokoło kadłuba statku
1 – podwieszenie stropu
2 – maty położone pod strop na dziobnicy



Na dziobnicy należy podłożyć pod strop holu
maty, które ochraniają go od przecięcia.



Holownik musi naciągać hol powoli, aby dać
możność łagodnego wyrównywania się
stropów.



Po wyrównaniu się mocujących stropów
holownik przystępuje do holowania
szarpnięciami, to znaczy pracuje przez kilka
minut "cała naprzód", po czym daje "stop" i
czeka, aż hol się lekko zluzuje, a wtedy daje
znów od razu "cała naprzód".

56

Holowanie "na siłę"

57

Holowanie "na siłę"

Holownik nie ciągnie statku w
jednym kierunku, lecz
"wahadłowo", zakreślając na
holu możliwie największy łuk i
starając się, jeżeli jest to
możliwe, dochodzić holem do
kątów prostych w stosunku do
płaszczyzny symetrii ściąganego
statku raz z jednej burty, raz z
drugiej.

Ściąganie statku z mielizny przez holownik sposobem
„wahadłowym”
I (1, 2, 3) – położenie holownika w pierwszej fazie ściągania, gdy ściągany
statek stoi nieruchomo;
II (1, 2, 3) – położenie holownika w końcowej fazie ściągania, gdy ściągany
statek znacznie się odchyla

58

Holowanie "na siłę"

W wypadku, gdy statek jest
holowany przez kilka holowników,
ich wspólna siła ściągająca,
oddziaływująca na statek, jest
wypadkową sił i kierunków
ciągnięcia poszczególnych
holowników.

Ściąganie statku „na siłę” przez trzy holowniki
(1, 2, 3)
p

1

, p

2

, p

3

– siły uciągu holownika i wind, R – wypadkowa

siła ściągania holowników 1 i 3,
T – łączna siła ściągania wszystkich trzech holowników



Ratownictwo tą metodę może na
odpowiednim gruncie wykonać zarówno
holownik ratowniczy, jak i statek nie
ratowniczy.



Głębokość, na jaką śruba statku pogłębia
grunt, zależy od następujących czynników:

◦

wielkości śruby, jej skoku i liczby obrotów,

◦

przegłębienia statku,

◦

zanurzenia statku i głębokości w miejscu kopania,

◦

rodzaju gruntu.

59

Wypłukiwanie gruntu śrubą statku

60

Wypłukiwanie gruntu śrubą statku



Im większa jest śruba, im większy skok i większa liczba

obrotów oraz im lżejszy jest grunt, tym skuteczniejsze
będzie pogłębianie.



Skuteczność kopania dołów przez śrubę można

zwiększyć przegłębiając statek na rufę.



Im większy jest kąt, pod jakim prąd odrzutu śruby

atakuje grunt (to znaczy im większe jest przegłębienie
statku), tym większa jest skuteczność kopania.

Ściąganie statku z mielizny metodą
wypłukania gruntu
1, 2, 3 – kolejne położenia steru

61

Wypłukiwanie gruntu śrubą statku

Usuwanie śrubą gruntu spod statku



Przy twardych gruntach może się jednak
zdarzyć, że po wykopaniu dołu z jednej
burty ratowany statek nie odzyska
pływalności; wówczas należy przejść
holownikiem na drugą burtę i wykopać drugi
dół.



na wybrzeżach piaszczystych większość
ściągań statków z mielizny wykonywane jest
wyżej opisaną metodą.

62

Wypłukiwanie gruntu śrubą statku

63

Wypłukiwanie gruntu śrubą statku

Kopanie śrubą kanału do statku
leżącego w poprzek do
optymalnego kierunku ściągania

64

Wypłukiwanie gruntu śrubą statku

Wykopywanie statku z mielizny śrubą statku nie ratowniczego
I, II, III – fazy usuwania śrubą gruntu,
IV – wyprowadzanie ratowanego statku na głęboką wodę



Odładowanie siedzącego na mieliźnie statku
można przeprowadzić przy stanie morza nie
przekraczającym 5°.

◦

W wypadku wiatru lub prądu dociskającego statek do
mielizny należy bezwzględnie wywieźć kotwice w
kierunku na wiatr lub prąd.



Statek lub barki przejmujące ładunek powinny
być zamocowane ze strony zawietrznej i mieć
wyłożone duże odbijacze.



Przystępując do akcji należy dokładnie
skalkulować, ile ton trzeba odładować.

◦

Jako zasadę przyjmuje się, że wyładowany
ciężar powinien być równy naciskowi statku na
grunt.

65

Wyładowanie części ładunku na statek ratujący lub

barki



Należy dokładnie znać położenie statku na
mieliźnie i tak prowadzić wyładunek, by
statek spłynął z niej równomiernie.



Należy kontrolować ilość wyładowanego
ładunku, sprawdzając zanurzenie
zabierającego ładunek statku lub barki przed
rozpoczęciem i po zakończeniu przeładunku.



Notować w dzienniku okrętowym nazwy
jednostek biorących udział w wyładunku,
czas ich przyjścia i odejścia, czas rozpoczęcia
i zakończenia wyładunku i ilość zabranych
ton.

66

Wyładowanie części ładunku na statek ratujący lub

barki

67

Zdjęcie statku z mielizny przez pogłębiarki

Wykopywanie statku z mielizny przez pogłębiarki



Zdjęcie statku z mielizny przez pogłębiarki
jest metodą ratownictwa bardzo kosztowną;



Do pracy tej mogą być stosowane
pogłębiarki ssące i czerpakowe.

◦

Lepiej jest, gdy mają one własny napęd.

◦

Pogłębiarki mogą pracować tylko przy stanie
morza nie przekraczającym 3°; bowiem przy silnie
wzburzonym morzu nastąpić może uszkodzenie
ram czerpakowych lub rur ssących.



Wszystkie pogłębiarki muszą być
asekurowane przez odpowiednio mocne
holowniki.

68

Zdjęcie statku z mielizny przez pogłębiarki

69

70



Pontony ratownicze używane są przeważnie do
wydobycia zatopionych statków.



Zdjęcie statku z mielizny za pomocą pontonów
stosuje się prawie wyłącznie w wypadku,

gdy

statek ma rozdarte dno, a jego uszczelnienie
oraz odpompowanie wody jest niemożliwe.



Przeważnie wtedy, gdy statek leży na kamieniach i
nurek nie ma dostępu do uszkodzeń dna, które są
tak duże, że pompy nie mogą wypompować wody.



71

Zdjęcie statku z mielizny za pomocą pontonów

W ratownictwie stosuje się dwa
rodzaje pontonów

:



pontony cylindryczne,



pontony – lichtugi.

72

Zdjęcie statku z mielizny za pomocą pontonów

Cylindryczny ponton ratowniczy
1 – stropy,
2 – haki do mocowania stropów,
3 – zawory powietrzne,
4 – kluzy i rury przewłokowe

do stropów,

5 – drewniane oszalowanie

pontonów

73

Zdjęcie statku z mielizny za pomocą pontonów



Konstrukcja pontonów cylindrycznych jest
bardzo prosta. Są to stalowe walczaki,
podzielone dwiema wodoszczelnymi grodziami
na trzy oddzielne komory.



Każda komora ma u góry zawory powietrzne,
na dole zaś zawory wodne do napuszczania lub
wypuszczania wody.



Wewnątrz pontonu znajduje się szczelny, stale
pusty zbiornik, którego wypór jest o 1 - 3 ton
mniejszy od ciężaru pontonu w wodzie.



Zanurzony w wodzie ponton waży, zależnie od
wielkości, 1 –3 ton i może być łatwo ustawiony
windami statkowymi w żądanym miejscu.

74

Zdjęcie statku z mielizny za pomocą pontonów



Ponton ma dwie kluzy wraz z rurami
przewłokowymi do przeciągania stropów i
dwa haki do ich mocowania.



np. Polskie Ratownictwo Okrętowe
dysponuje cylindrycznymi pontonami o
udźwigu 500, 230 i 80 ton.

75

Zdjęcie statku z mielizny za pomocą pontonów

76

Zdjęcie statku z mielizny za pomocą pontonów

Pontony cylindryczne
przygotowane do
podniesienia zalanego
wodą,
leżącego na mieliźnie
końca statku
1 – zalany wodą przedział
statku
2 – stropy przeciągnięte pod
statkiem
3 – rury przewłokowe dla
stropów
4 – drewniane oszalowanie
pontonów
5 – zawory powietrzne
6 – zawory wodne

Pontony cylindryczne
przygotowane do
podniesienia zalanego
wodą,
leżącego na mieliźnie
końca statku
1 – zalany wodą przedział
statku
2 – stropy przeciągnięte pod
statkiem
3 – rury przewłokowe dla
stropów
4 – drewniane oszalowanie
pontonów
5 – zawory powietrzne
6 – zawory wodne



Pontony – lichtugi są to mocne, specjalnie
skonstruowane lichtugi o nośności od 800 do
kilku tysięcy ton.



Pontony te są wyposażone w silne pompy do
wypompowywania wody.



W kadłubach pontonów umieszczone są kluzy
i rury przewłokowe do przeprowadzania
stropów, a na pokładach zamontowane są
windy do napinania stropów oraz specjalne
stopery do ich mocowania.

77

Zdjęcie statku z mielizny za pomocą pontonów

78

Zdjęcie statku z mielizny za pomocą pontonów

Podnoszenie zalanego wodą i leżącego na mieliźnie końca statku
pontonami – lichtugami
1 – zalany wodą przedział statku, 2 – przeciągnięte pod statkiem stropy,
3 – przejście przewłokowe dla stropów, 4 – windy dla napinania i mocowania
stropów

Podnoszenie zalanego wodą i leżącego na mieliźnie końca statku
pontonami – lichtugami
1 – zalany wodą przedział statku, 2 – przeciągnięte pod statkiem stropy,
3 – przejście przewłokowe dla stropów, 4 – windy dla napinania i mocowania
stropów



Pontony ustawia się z obu burt statku.



Po otworzeniu zaworów powietrznych i wodnych,
pontony napełniają się wodą i zanurzają się.



Do ustawionych na gruncie w żądanym miejscu
pontonów mocuje się przeciągnięte pod
statkiem stropy.



Za pomocą podłączonych do zaworów
powietrznych węży pneumatycznych
wydmuchuje się sprężonym powietrzem z
pontonów wodę.



Pontony nabierają pływalności i podnoszą
ratowany statek na wysokość potrzebną do
ściągnięcia go z mielizny.

79

Zdjęcie statku z mielizny za pomocą pontonów



Do zdejmowania statków z mielizny stosuje
się również zwyczajne barki.
Przeciągniętymi pod statkiem stropami
opasuje się naokoło ustawione przy obu
burtach, obciążone wodą barki, a następnie
wypompowuje się z nich wodę.



Pod stropy, przechodzące przez pokład
barki, należy założyć specjalne
wzmocnienia.



Jeśli nie można przeciągnąć stropów pod
ratowanym statkiem, nad barkami
przypawa się do burt statku wsporniki.

80

Zdjęcie statku z mielizny za pomocą barek

81

Zdjęcie statku z mielizny za pomocą barek

Zdejmowanie statku z mielizny
za pomocą barek.
1 – stropy przeciągnięte pod
statkiem
i owinięte naokół barek,
2 – krawędziaki ułożone wzdłuż
barek

Zdejmowanie statku z mielizny
przez barki podprowadzona pod
przypawane do burt stalowe
konstrukcje.
1 – przypawane do burt stalowe
konstrukcje,
2 – krawędziaki ułożone wzdłuż barek,
3 – barki

82

KONIEC