Prawne i etyczne

aspekty psychiatrii

Katedra i Klinika Psychiatrii

PAM

Orzecznictwo sądowo-

psychiatryczne

w sprawach karnych

orzeka co najmniej dwóch

biegłych psychiatrów

Ocena poczytalności

Kodeks karny:

POCZYTALNOŚĆ ZNIESIONA

Art. 31. § 1 Nie popełnia przestępstwa,
kto z powodu choroby psychicznej,
upośledzenia umysłowego lub innego
zakłócenia czynności psychicznych nie
mógł w czasie czynu

rozpoznać jego

znaczenia

lub

pokierować swoim

postępowaniem

Ocena poczytalności

Kodeks karny:

POCZYTALNOŚĆ OGRANICZONA

Art. 31. § 2 Jeżeli w czasie

popełnienia przestępstwa zdolność
rozpoznania znaczenia czynu lub
kierowania swoim postępowaniem
była w znacznym stopniu
ograniczona, sąd może zastosować
nadzwyczajne złagodzenie kary.

Ocena poczytalności

Kodeks karny:

Art. 31 § 3 przepisów § 1 i § 2 nie

stosuje się gdy sprawca wprawił
się w stan nietrzeźwości lub
odurzenia powodujący
wyłączenie lub ograniczenie
poczytalności, które przewidywał
lub mógł przewidzieć.

Co to jest

niepoczytalność?

• Wg Woltera jest zaprzeczeniem

poczytalności. Większość ludzi dorosłych
i karnie odpowiedzialnych – to ludzie
poczytalni, czyli regułą jest poczytalność
i związana z nią odpowiedzialność,
natomiast niepoczytalność, to wyjątek od
reguły. Bada się czy sprawca jest
niepoczytalny, a nie – czy jest poczytalny.

Zmniejszona poczytalność

• to forma poczytalności, sprawca

odpowiada za swoje postępowanie,
a sąd może – ale nie musi –
„zastosować nadzwyczajne
złagodzenie kary”.

Niepoczytalność w kk

• kryteria medyczne: „upośledzenie

umysłowe, choroba psychiczna, inne

zakłócenia czynności psychicznej” oraz

psychologiczne: „niemożność rozpoznania

znaczenia czynu” lub „kierowania

postępowaniem”.

• nie wymienia przesłanek medycznych w

zastosowaniu przepisów o zmniejszonej

poczytalności. Na ogół przyjmuje się, że są

one takie same, jak w § 1, tylko wyrażone w

mniejszym stopniu.

Inne zakłócenia czynności

psychicznych

• czynniki fizjologiczne, jak: intoksykacja,

okres dojrzewania płciowego, krwawienie
miesiączkowe, ciąża oraz wzruszenie
steniczne i asteniczne, jak gniew,
przerażenie, rozpacz itp.

• osoby z głębokimi zaburzeniami osobowości,

jeśli ich czyn wynika z tych zaburzeń

• zaburzenia popędu seksualnego, gdzie

poszczególne czyny są realizacją dewiacji
seksualnej.

W przypadku psychoz

alkoholowych, tj. delirium

tremens, obłęd zazdrości,

halucynoza, czy też innych orzeka

się niepoczytalność.

Środki zabezpieczające

INTERNACJA

 

Sąd może orzec środek zabezpieczający

związany z umieszczeniem w zakładzie
zamkniętym tylko wtedy, gdy jest to
niezbędne

aby

zapobiec

ponownemu

popełnieniu

przez

sprawcę

czynu

zabronionego związanego z jego chorobą
psychiczną, upośledzeniem umysłowym lub
uzależnieniem od alkoholu lub innego środka
odurzającego;

przed orzeczeniem tego środka sąd wysłuchuje

lekarzy psychiatrów oraz psychologa.

Środki zabezpieczające

INTERNACJA

Jeżeli sprawca w stanie
niepoczytalności określonej w art. 31 §
1 kk popełnił czyn zabroniony o
znacznej społecznej szkodliwości i
zachodzi wysokie
prawdopodobieństwo, że popełni taki
czyn ponownie, sąd orzeka
umieszczenie sprawcy w odpowiednim
zakładzie psychiatrycznym.

Orzecznictwo sądowo-

psychiatryczne

w sprawach cywilnych

orzeka przynajmniej jeden biegły

psychiatra

Ubezwłasnowolnienie

Z wnioskiem o ubezwłasnowolnienie mogą wystąpić:

- Małżonek
- Krewny w linii prostej
- Ustawowy przedstawiciel
- Prokurator okręgowy

Osoba, która ma być ubezwłasnowolniona musi
być zbadana przez jednego lub kilku biegłych
psychiatrów. Na podstawie opinii dwóch
biegłych psychiatrów sąd może poddać ww.
osobę obserwacji na maksymalnie 6 tygodni lub
wyjątkowo na 3 miesiące.

Ubezwłasnowolnienie

cd.

• Ubezwłasnowolnienie musi być celowe, tj.

ma zapewniać opiekę osobie

ubezwłasnowalnianej – decyduje dobro i

interes tej osoby

• Nie wolno kierować się interesem ogólnym i

społecznym

• Ubezwłasnowolnienie jest bezterminowe, z

wnioskiem o cofnięcie ubezwłasnowolnienia

nie może wystąpić ubezwłasnowolniony a

jedynie jego opiekun lub kurator

  

Ubezwłasnowolnienie

całkowite

• osoba, która

ukończyła 13 lat

może być

ubezwłasnowolniona całkowicie jeżeli
wskutek choroby psychicznej,niedorozwoju
umysłowego lub innych zaburzeń np.
pijaństwa lub narkomanii

nie jest w stanie

kierować swoim postępowaniem

Dla ubezwłasnowolnionego całkowicie ustanawia się

opiekę

Ubezwłasnowolnienie

całkowite cd.

Konsekwencją ubezwłasnowolnienia całkowitego

są:

- Nieważność oświadczenia woli
- Nieważność testamentu
- Niemożność zawarcia małżeństwa
- Niemożność sprawowania władzy rodzicielskiej
- Niemożność przysposobienia dziecka
- Niemożność bycia opiekunem prawnym
- Niemożność bycia wykonawcą testamentu

   

Ubezwłasnowolnienie

częściowe

Osoba, która

ukończyła 18 lat

może być

ubezwłasnowolniona częściowo jeżeli
wskutek choroby psychicznej,
niedorozwoju umysłowego lub innych
zaburzeń np. pijaństwa lub narkomanii

potrzebna jest pomoc do prowadzenia jej
spraw

a

stan tej osoby nie uzasadnia

ubezwłasnowolnienia całkowitego

Dla ubezwłasnowolnionego częściowo ustanawia się

kuratelę.

Oświadczenia woli

np. darowizny, akty kupna-sprzedaży

  

Testament

jest

nieważny

jeśli

został

sporządzony w stanie wyłączającym
świadome albo swobodne powzięcie
decyzji i wyrażenie woli.

Zawarcie małżeństwa, sprawy

rozwodowe

Nie może zawrzeć małżeństwa:

- osoba ubezwłasnowolniona całkowicie
- osoba dotknięta chorobą psychiczną

lub niedorozwojem umysłowym

(jeśli stan zdrowia takiej osoby nie
zagraża małżeństwu ani zdrowiu
przyszłego potomstwa sąd może
zezwolić na zawarcie małżeństwa).

Zawarcie małżeństwa, sprawy

rozwodowe

- Nie można unieważnić małżeństwa z

powodu choroby psychicznej
małżonka po ustaniu tej choroby.

- Choroba psychiczna powstała przed

jak i w czasie małżeństwa może być
przyczyną rozwodu jeśli

powoduje

zupełny i trwały rozkład małżeństwa

.

Sama choroba nie może być
powodem orzeczenia rozwodu.

 

Sprawy odszkodowawcze i

rentowe

   
  

 - wydawanie opinii w

sprawie m.in. urazów
czaszkowo-mózgowych,
zatruć, skutków choroby
zawodowej i ich związku z
wystąpieniem zaburzeń
psychicznych

MIĘDZYNARODOWA KARTA PRAW

PSYCHIATRYCZNYCH PACJENTÓW

SZPITALNYCH

1.      Prawa życia codziennego
• godność bez uprzedzeń
• prawa obywatelskie
• środowisko
• najmniej restrykcyjna alternatywa
• swoboda poruszania się
• rzeczy osobiste
• komunikacja
• odwiedzający

MIĘDZYNARODOWA KARTA PRAW

PSYCHIATRYCZNYCH PACJENTÓW

SZPITALNYCH CD.

2. Prawo do informacji
• informacja o prawach i

oczekiwaniach

• informacja o możliwościach leczenia
• informacje o statusie prawnym
• informacje o opiekunach
• informacje o postępie leczenia
• informacja o przeniesieniu

MIĘDZYNARODOWA KARTA PRAW

PSYCHIATRYCZNYCH PACJENTÓW

SZPITALNYCH CD.

3.Prawa wynikające ze statusu pacjenta

• zgoda

• poufność

• prywatność

• brak nadużycia

• izolacja i krępowanie w sytuacjach prawnie

określonych

• eksperymenty tylko za zgodą

• leczenie nadzwyczajne

• zażalenia

• przedstawicielstwo prawne

• przymusowe skierowanie na leczenie szpitalne

• zapłata za pracę

MIĘDZYNARODOWA KARTA PRAW

PSYCHIATRYCZNYCH PACJENTÓW

SZPITALNYCH CD.

4.Prawa dotyczące leczenia

psychiatrycznego i ogólnego

• leczenie
• indywidualny plan leczenia
• druga opinia
• plan wypisu

Ustawa o ochronie

zdrowia psychicznego

z dnia 19 sierpnia

1994 r.

Dane ogólne

• Przepisy regulują prawa wszystkich pacjentów
• Zmierzają do pogłębienia ochrony praw,które

są gwarantowane przez inne ustawy

• Ułatwiają dostępność opieki
• Przyczyniają się do znacznej poprawy jakości

świadczeń zdrowotnych i opiekuńczych

• Umożliwiają realizację podstawowych zadań w

zakresie promocji zdrowia psychicznego i

zapobiegania zaburzeniom psychicznym oraz

• Zwiększania tolerancji społeczeństwa wobec

chorych psychicznie

Ustawa o ochronie zdrowia

psychicznego

z dnia 19 sierpnia 1994 r.

Ochronę zdrowia psychicznego zapewniają:

- organy administracji rządowej i samorządowej
- instytucje do tego powołane.

W działaniach z zakresu ochrony zdrowia

psychicznego mogą uczestniczyć

stowarzyszenia i inne organizacje społeczne,

fundacje, samorządy zawodowe, kościoły i

inne związki wyznaniowe oraz grupy

samopomocy pacjentów i ich rodzin, a także

inne osoby fizyczne i prawne.

Ustawa o ochronie zdrowia

psychicznego

Ochrona zdrowia psychicznego polega w

szczególności na:

1)

promocji

zdrowia

psychicznego

i

zapobieganiu zaburzeniom psychicznym,

2)

zapewnieniu osobom z zaburzeniami

psychicznymi wielostronnej i powszechnie

dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych

form opieki i pomocy niezbędnych do życia w

środowisku rodzinnym i społecznym,

3)kształtowaniu wobec osób z zaburzeniami

psychicznymi

właściwych

postaw

społecznych,

a

zwłaszcza

zrozumienia,

tolerancji,

życzliwości,

a

także

przeciwdziałaniu ich dyskryminacji.

Ustawa o ochronie zdrowia

psychicznego

Art.11

Świadectwo o stanie zdrowia osoby z

zaburzeniami psychicznymi, orzeczenie,

opinię lub skierowanie do innego lekarza

lub psychologa albo zakładu opieki

zdrowotnej - lekarz może wydać wyłącznie

na podstawie uprzedniego osobistego

zbadania tej osoby.

Skierowanie do szpitala psychiatrycznego

wydawane jest w dniu badania, a jego

ważność wygasa po upływie 14 dni.

Ustawa o ochronie zdrowia

psychicznego

Ochrona praw pacjentów szpitali

psychiatrycznych należy do zadań Rzeczników

Praw Pacjenta Szpitala Psychiatrycznego.

    Do zadań Rzecznika Praw Pacjenta Szpitala

Psychiatrycznego należy w szczególności:

1) pomoc w dochodzeniu praw w sprawach związanych z

przyjęciem, leczeniem, warunkami pobytu i

wypisaniem ze szpitala psychiatrycznego,

2) wyjaśnianie lub pomoc w wyjaśnianiu ustnych i

pisemnych skarg tych osób,

3)  współpraca z rodziną, przedstawicielem ustawowym,

opiekunem prawnym lub faktycznym tych osób,

4) inicjowanie i prowadzenie działalności edukacyjno-

informacyjnej w zakresie praw osób korzystających ze

świadczeń zdrowotnych udzielanych przez szpital

psychiatryczny.

Ustawa o ochronie zdrowia

psychicznego

Art. 18.

Przymus bezpośredni

wobec osób z

zaburzeniami psychicznymi można stosować
tylko wtedy, gdy przepis niniejszej ustawy do
tego upoważnia albo osoby te:

1) dopuszczają się zamachu przeciwko życiu lub

zdrowiu własnemu lub innej osoby,
bezpieczeństwu powszechnemu lub

2)  w sposób gwałtowny niszczą lub uszkadzają

przedmioty znajdujące się w ich otoczeniu lub

3)  poważnie zakłócają lub uniemożliwiają

funkcjonowanie zakładu psychiatrycznej
opieki zdrowotnej lub jednostki
organizacyjnej pomocy społecznej.

Ustawa o ochronie zdrowia

psychicznego

Art.18.2. O

zastosowaniu

przymusu

bezpośredniego

decyduje

lekarz,

który

określa

rodzaj

zastosowanego

środka

przymusu oraz osobiście nadzoruje jego

wykonanie.
W szpitalach psychiatrycznych oraz w

domach pomocy społecznej, jeżeli nie jest

możliwe uzyskanie natychmiastowej decyzji

lekarza,

o

zastosowaniu

przymusu

bezpośredniego

decyduje

pielęgniarka,

która

jest

zobowiązana

niezwłocznie

zawiadomić

lekarza.

Każdy

wypadek

zastosowania

przymusu

bezpośredniego

odnotowuje się w dokumentacji medycznej.

Ustawa o ochronie zdrowia

psychicznego

Zastosowanie

przymusu

bezpośredniego

polega na:

- przytrzymywaniu,

- przymusowym zastosowaniu leków,
- unieruchomieniu lub
- izolacji.

wobec osoby, o której mowa w ust. 1 pkt 3 - na

przytrzymaniu lub przymusowym podaniu leku

Ustawa o ochronie zdrowia

psychicznego

Art18.4. 

Przed

zastosowaniem

przymusu

bezpośredniego uprzedza się o tym osobę,
wobec której środek ten ma być podjęty.
Przy wyborze środka przymusu należy
wybierać środek możliwie dla tej osoby
najmniej uciążliwy, a przy stosowaniu
przymusu należy zachować szczególną
ostrożność i dbałość o dobro tej osoby.

Ustawa o ochronie zdrowia

psychicznego

Art.18.5. 

W przypadkach stosowania przymusu

bezpośredniego pogotowie ratunkowe,

policja oraz straż pożarna są obowiązane

do udzielania lekarzowi pomocy na jego

żądanie.

Zasady stosowania przymusu

bezpośredniego

• Zastosowanie przymusu jest

interwencją terapeutyczną

• Należy dążyć do dialogu i

informować chorego o

podejmowanych działaniach

• W sposób zdecydowany realizować

podjęte decyzje

• Odstąpić od stosowania środków

przymusu gdy mija zagrożenie

Warunki zastosowania przymusu

bezpośredniego wymagają

zapewnienia

• Właściwego zaplecza

technicznego

• Wystarczającej liczby osób
• Dostępności leków
• Właściwych kwalifikacji

personelu

Zasady stosowania

unieruchomienia

• W procesie tym uczestniczy pięć osób

• Odebranie pacjentowi przedmiotów,

które mogą być niebezpieczne

• Krótkie wyjaśnienie pacjentowi

przyczyny interwencji

• Zabezpieczenie głowy pacjenta-

powinna być uniesiona

• Po zabezpieczeniu należy podjąć

próby kontaktu terapeutycznego i

rozpocząć leczenie farmakologiczne

Przyjęcie do szpitala

psychiatrycznego

 

 

Art. 21. 1.

 

Osoba, której zachowanie

wskazuje na to, że z powodu zaburzeń
psychicznych może zagrażać
bezpośrednio własnemu życiu albo życiu
lub zdrowiu innych osób, bądź nie jest
zdolna do zaspokajania podstawowych
potrzeb życiowych, może być poddana
badaniu psychiatrycznemu również bez
jej zgody, a osoba małoletnia lub
ubezwłasnowolniona całkowicie - także
bez zgody jej przedstawiciela
ustawowego.

Przyjęcie do szpitala

psychiatrycznego

Art. 22. 1. 

Przyjęcie osoby z zaburzeniami psychicznymi do szpitala

psychiatrycznego następuje za jej pisemną zgodą na

podstawie ważnego skierowania do szpitala, jeżeli

lekarz wyznaczony do tej czynności, po osobistym

zbadaniu tej osoby, stwierdzi wskazania do przyjęcia.

W nagłych przypadkach, w szczególności w przypadku

braku możliwości uzyskania pomocy lekarskiej przed

zgłoszeniem się do szpitala, osoba z zaburzeniami

psychicznymi

może

być

przyjęta

do

szpitala

psychiatrycznego,

za

jej

pisemną

zgodą,

bez

skierowania, o którym mowa w ust. 1

Przyjęcie do szpitala psychiatrycznego osoby chorej

psychicznie

lub

osoby

upośledzonej

umysłowo

niezdolnej do wyrażenia zgody lub stosunku do

przyjęcia do szpitala psychiatrycznego i leczenia

następuje po uzyskaniu zgody sądu opiekuńczego

właściwego ze względu na miejsce zamieszkania tej

osoby.

Przyjęcie do szpitala

psychiatrycznego

Art.. 22.3.

 

Przyjęcie do szpitala psychiatrycznego osoby małoletniej

lub ubezwłasnowolnionej całkowicie następuje za
pisemną zgodą jej przedstawiciela ustawowego.

Art. 22.4. 
Jeżeli przyjęcie do szpitala dotyczy osoby małoletniej

powyżej

16

roku

życia

lub

całkowicie

ubezwłasnowolnionej, zdolnej do wyrażenia zgody,
wymagane jest również uzyskanie zgody tej osoby na
przyjęcie.

W przypadku sprzecznych oświadczeń w sprawie

przyjęcia do szpitala psychiatrycznego tej osoby i jej
przedstawiciela ustawowego, zgodę na przyjęcie do
szpitala wyraża sąd opiekuńczy.

Przyjęcie do szpitala

psychiatrycznego

• Za zgodą pacjenta
• Tryb „nagły” bez zgody
• Tryb „wnioskowy” bez zgody
• Tryb „obserwacyjny”

Przyjęcie do szpitala psychiatrycznego – tryb

nagły

Art. 23. 1. Osoba chora psychicznie może

być przyjęta do szpitala psychiatrycznego
bez zgody wymaganej w art. 22 tylko
wtedy gdy jej dotychczasowe zachowanie
wskazuje na to, że z powodu tej choroby
zagraża bezpośrednio własnemu życiu
albo życiu lub zdrowiu innych osób.

Przyjęcie do szpitala psychiatrycznego - tryb

nagły cd.

Art.23.2. O przyjęciu do szpitala osoby, o

której mowa w ust. 1, postanawia lekarz

wyznaczony

do

tej

czynności

po

osobistym jej zbadaniu i zasięgnięciu w

miarę możliwości opinii drugiego lekarza

psychiatry albo psychologa.

Art.23.3. Lekarz, o którym mowa w ust. 2,

jest

obowiązany

wyjaśnić

choremu

przyczyny przyjęcia do szpitala bez zgody

i poinformować go o jego prawach.

Przyjęcie do szpitala psychiatrycznego - tryb

nagły cd.

Art.23.4. 

Przyjęcie do szpitala, o którym mowa w
ust. 1, wymaga zatwierdzenia przez
ordynatora

(lekarza

kierującego

oddziałem) w ciągu 48 godzin od chwili
przyjęcia. Kierownik szpitala zawiadamia o
powyższym

sąd

opiekuńczy

miejsca

siedziby szpitala w ciągu 72 godzin od
chwili przyjęcia.

Przyjęcie do szpitala psychiatrycznego – tryb

obserwacyjny

Art.24.1. Osoba,

której

dotychczasowe

zachowanie wskazuje na to, że z powodu

zaburzeń

psychicznych

zagraża

bezpośrednio swojemu życiu albo życiu

lub zdrowiu innych osób, a zachodzą

wątpliwości,

czy

jest

ona

chora

psychicznie, może być przyjęta bez zgody

wymaganej w art. 22 do szpitala w celu

wyjaśnienia tych wątpliwości.

Art. 24.2.Pobyt w szpitalu, o którym mowa

w ust. 1, nie może trwać dłużej niż 10 dni.

Przyjęcie do szpitala psychiatrycznego – tryb

wnioskowy

 

Art. 29. 1. Do szpitala psychiatrycznego

może być również przyjęta, bez zgody

wymaganej w art. 22, osoba chora

psychicznie:

1/ której dotychczasowe zachowanie wskazuje na

to, że nieprzyjęcie do szpitala spowoduje

znaczne pogorszenie stanu jej zdrowia

psychicznego, bądź

2/ która jest niezdolna do samodzielnego

zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych,

a uzasadnione jest przewidywanie, że leczenie

w szpitalu psychiatrycznym przyniesie poprawę

jej stanu zdrowia.

Przyjęcie do szpitala psychiatrycznego – tryb

wnioskowy cd.

O potrzebie przyjęcia do szpitala

psychiatrycznego osoby, o której mowa w ust.
1, bez jej zgody, orzeka sąd opiekuńczy miejsca
zamieszkania tej osoby - na wniosek jej
małżonka, krewnych w linii prostej, rodzeństwa
jej przedstawiciela ustawowego lub osoby
sprawującej nad nią faktyczną opiekę.

W stosunku do osoby objętej oparciem

społecznym, wniosek może zgłosić również
gmina lub właściwy organ administracji
rządowej.

Przyjęcie do szpitala psychiatrycznego –

tryb wnioskowy cd.

1.Do wniosku, o którym mowa powyżej dołącza się opinię

lekarza psychiatry szczegółowo uzasadniającą potrzebę

leczenia w szpitalu psychiatrycznym. W braku opinii lub gdy

została ona wydana w okresie dłuższym niż 14 dni przed

datą złożenia wniosku, sąd opiekuńczy zwraca wniosek.

2. Opinię wydaje lekarz psychiatra zakładu psychiatrycznej

opieki zdrowotnej na uzasadnione żądanie osoby lub organu

uprawnionego do zgłoszenia wniosku o wszczęcie

postępowania sądowego w tej sprawie

3. Jeżeli osoba, o której mowa w art. 29 ust. 1, odmawia

poddania się badaniu, może być ono przeprowadzone bez jej

zgody.

Postępowanie lecznicze w stosunku

do osoby leczonej bez jej zgody

 

Art.33.1. Wobec osoby przyjętej do

szpitala psychiatrycznego bez jej
zgody można stosować niezbędne
czynności lecznicze, mające na celu
usunięcie przewidzianych w ustawie
przyczyn przyjęcia bez zgody.

Art.33.2. Lekarz wyznaczony do tych

czynności zapoznaje osobę, o której
mowa w ust. 1, z planowanym
postępowaniem leczniczym.

Postępowanie lecznicze w stosunku

do osoby leczonej bez jej zgody

Art. 34. Wobec

osoby

przyjętej

do

szpitala

psychiatrycznego

bez

jej

zgody przymus bezpośredni można
stosować także wtedy, gdy jest to
konieczne do dokonania niezbędnych
czynności leczniczych, o których mowa
w art. 33. Przymus bezpośredni można
także stosować w celu zapobieżenia
samowolnemu opuszczeniu przez tę
osobę szpitala psychiatrycznego.

Przyjęcie do domu pomocy społecznej

Art. 38. Osoba, która wskutek choroby

psychicznej lub upośledzenia umysłowego
nie

jest

zdolna

do

zaspokajania

podstawowych potrzeb życiowych i nie ma
możliwości korzystania z opieki innych
osób oraz potrzebuje stałej opieki i
pielęgnacji, lecz nie wymaga leczenia
szpitalnego, może być za jej zgodą lub
zgodą jej przedstawiciela ustawowego
przyjęta do domu pomocy społecznej.

 

Przyjęcie do domu pomocy społecznej

Art. 39. 1. Jeżeli osoba, o której mowa w

art. 38 lub jej przedstawiciel ustawowy

nie wyrażają zgody na przyjęcie jej do

domu pomocy społecznej, a brak opieki

zagraża życiu tej osoby, organ do

spraw

pomocy

społecznej

może

wystąpić

do

sądu

opiekuńczego

miejsca zamieszkania tej osoby z

wnioskiem o przyjęcie do domu

pomocy społecznej bez jej zgody.

Ochrona tajemnicy

 

Art. 50. 1. Osoby

wykonujące

czynności

wynikające

z

niniejszej

ustawy

są

obowiązane do zachowania w
tajemnicy wszystkiego, o czym
powezmą wiadomość w związku
z

wykonywaniem

tych

czynności.

Ochrona tajemnicy

Art.50.2. Od obowiązku zachowania tajemnicy

osoba wymieniona w ust. 1 jest zwolniona w
stosunku do:

1)

lekarza sprawującego opiekę nad osobą z

zaburzeniami psychicznymi,

2)

właściwych

organów

administracji

rządowej

lub

samorządowej

co

do

okoliczności,

których

ujawnienie

jest

niezbędne do wykonywania zadań z zakresu
pomocy społecznej,

3) osób współuczestniczących w wykonywaniu

czynności w ramach pomocy społecznej, w
zakresie, w jakim to jest niezbędne.

Ochrona tajemnicy

 

Art. 51. W dokumentacji dotyczącej

badań lub przebiegu leczenia osoby,
wobec

której

podjęto

czynności

wynikające z niniejszej ustawy,

nie

utrwala się oświadczeń obejmujących
przyznanie się do popełnienia czynu
zabronionego pod groźbą kary

. Zasadę

tę stosuje się również do dokumentacji
dotyczącej badań przeprowadzonych
na żądanie uprawnionego organu.

Ochrona tajemnicy

Art.52.1. Nie wolno przesłuchiwać osób

obowiązanych

do

zachowania

tajemnicy, stosownie do przepisów

niniejszego rozdziału, jako świadków

na okoliczność wypowiedzi osoby,

wobec

której

podjęto

czynności

wynikające z niniejszej ustawy, co do

popełnienia

przez

nią

czynu

zabronionego pod groźbą kary.

Art.52.2. Zakaz określony w ust. 1

stosuje się odpowiednio do lekarzy

wykonujących czynności biegłego.

USTAWA

o wychowaniu w

trzeźwości i

przeciwdziałaniu

alkoholizmowi.

z dnia 26 października

1982 r.

 

Postępowanie w stosunku do osób

nadużywających alkoholu.

 

Art.21.1.

Leczenie

odwykowe

osób

uzależnionych od alkoholu prowadzą

stacjonarne i niestacjonarne zakłady

lecznictwa

odwykowego

oraz

inne

zakłady opieki zdrowotnej.

Art.21.2. 

Poddanie

się

leczeniu

odwykowemu jest dobrowolne. Wyjątki

od tej zasady określa ustawa.

Art.21.3.  Od osób uzależnionych od

alkoholu nie pobiera się opłat za

świadczenia

w

zakresie

leczenia

odwykowego udzielane w zakładach

opieki zdrowotnej.

Postępowanie w stosunku do osób

nadużywających alkoholu.

Art. 24. Osoby,

które

w

związku

z

nadużywaniem alkoholu powodują rozkład
życia

rodzinnego,

demoralizację

małoletnich, uchylają się od pracy albo
systematycznie

zakłócają

spokój

lub

porządek publiczny, kieruje się na badanie
przez biegłego psychiatrę i biegłego
psychologa w celu wydania opinii w
przedmiocie uzależnienia od alkoholu i
wskazania rodzaju zakładu leczniczego.

 

Postępowanie w stosunku do osób

nadużywających alkoholu.

Art. 26. 1. Osoby, o których mowa w art. 24,

jeżeli uzależnione są od alkoholu,

zobowiązać można do poddania się leczeniu

w stacjonarnym lub niestacjonarnym

zakładzie lecznictwa odwykowego.

Art.26.2. O zastosowaniu obowiązku

poddania się leczeniu w zakładzie

lecznictwa odwykowego orzeka sąd

rejonowy właściwy według miejsca

zamieszkania lub pobytu osoby, której

postępowanie dotyczy, w postępowaniu

nieprocesowym.

Postępowanie w stosunku do osób

nadużywających alkoholu.

Art.26.3. Sąd wszczyna postępowanie

na

wniosek

gminnej

komisji

rozwiązywania

problemów

alkoholowych lub prokuratora.

Do wniosku dołącza się zebraną

dokumentację wraz z opinią biegłego
psychiatry

i

psychologa,

jeżeli

badanie to zostało przeprowadzone.

Postępowanie w stosunku do osób

nadużywających alkoholu.

Art.27.2. Sąd

może,

jeżeli

na

podstawie opinii biegłych uzna to za
niezbędne,

zarządzić

oddanie

badanej osoby pod obserwację w
zakładzie leczniczym na czas nie
dłuższy niż 2 tygodnie.

W

wyjątkowych

wypadkach,

na

wniosek zakładu, sąd może termin
ten przedłużyć do 6 tygodni.

Postępowanie w stosunku do osób

nadużywających alkoholu.

Art.

34.

1.Obowiązek

poddania

się

leczeniu trwa tak długo, jak tego
wymaga cel leczenia, nie dłużej jednak
niż 2 lata od chwili uprawomocnienia
się postanowienia.

Art.34.2. W czasie trwania obowiązku

poddania się leczeniu sąd może na
wniosek kuratora, po zasięgnięciu opinii
zakładu leczącego, bądź na wniosek
zakładu

leczącego

zmieniać

postanowienia

w

zakresie

rodzaju

zakładu leczenia odwykowego.

Postępowanie w stosunku do osób

nadużywających alkoholu.

Art.34.5. W

wypadku

ustania

obowiązku

poddania

się

leczeniu ponowne zastosowanie
tego obowiązku wobec tej
samej osoby nie może nastąpić
przed upływem 3 miesięcy od
jego ustania.

Postępowanie w stosunku do osób

nadużywających alkoholu.

 

Art. 37. 1. Osoby umieszczone w zakładach

poprawczych i schroniskach dla nieletnich,
uzależnione od alkoholu, mają obowiązek
poddania

się

zarządzonemu

leczeniu

odwykowemu.

 

 

 

USTAWA o

przeciwdziałaniu

narkomanii.

z dnia 29 lipca 2005 r.

Ustawa o przeciwdziałaniu

narkomanii

Art. 10.1. Przeciwdziałanie narkomanii należy do zadań własnych

gminy, obejmujących:

1) zwiększanie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej

dla osób uzależnionych i osób zagrożonych uzależnieniem;

2) udzielanie rodzinom, w których występują problemy narkomanii,

pomocy psychospołecznej i prawnej;

3) prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej,

edukacyjnej oraz szkoleniowej w zakresie rozwiązywania

problemów narkomanii,

4) wspomaganie działań instytucji, organizacji pozarządowych i osób

fizycznych, służących rozwiązywaniu problemów narkomanii;

5) pomoc społeczną osobom uzależnionym i rodzinom osób

uzależnionych z wykorzystaniem pracy socjalnej i kontraktu

socjalnego.

Wójt (burmistrz, prezydent miasta) w celu realizacji ww. zadań

opracowuje projekt Gminnego Programu Przeciwdziałania

Narkomanii.

Ustawa o przeciwdziałaniu

narkomanii

Art. 25.Podjęcie leczenia,

rehabilitacji lub reintegracji osób
uzależnionych jest dobrowolne,
jeżeli przepisy ustawy nie
stanowią inaczej.

Ustawa o przeciwdziałaniu

narkomanii

Art. 28.1. Osoba uzależniona może być

leczona przy zastosowaniu leczenia
substytucyjnego.

Leczenie substytucyjne może prowadzić

zakład opieki zdrowotnej po uzyskaniu
zezwolenia wojewody

Ustawa o przeciwdziałaniu

narkomanii

Art. 30.
1. Na wniosek przedstawiciela ustawowego, krewnych w linii

prostej, rodzeństwa lub faktycznego opiekuna albo

z urzędu sąd rodzinny może skierować niepełnoletnią

osobę uzależnioną na przymusowe leczenie i rehabilitację.

2. Czasu przymusowego leczenia i rehabilitacji nie określa się

z góry, nie może on być jednak dłuższy niż 2 lata.

3. Jeżeli osoba uzależniona ukończy 18 lat, przed

zakończeniem przymusowego leczenia lub rehabilitacji, sąd

rodzinny może je przedłużyć na czas niezbędny do

osiągnięcia celu leczenia lub rehabilitacji, łącznie nie

dłuższy jednak niż określony w ust. 2.

Ustawa o przeciwdziałaniu

narkomanii

Art. 71.
1. W razie skazania osoby uzależnionej za przestępstwo pozostające

w związku z używaniem środka odurzającego lub substancji

psychotropowej na karę pozbawienia wolności, której wykonanie

warunkowo zawieszono, sąd zobowiązuje skazanego do poddania

się leczeniu lub rehabilitacji w zakładzie opieki zdrowotnej i

oddaje go pod dozór wyznaczonej osoby, instytucji lub

stowarzyszenia.

2. Sąd może zarządzić wykonanie zawieszonej kary pozbawienia

wolności, jeżeli skazany w okresie próby uchyla się od obowiązku,

o którym mowa w ust. 1, albo dopuszcza się rażącego naruszenia

regulaminu zakładu, do którego został skierowany.

3. W razie skazania osoby uzależnionej, z uwzględnieniem

warunków określonych w ust. 1, na karę pozbawienia wolności

bez warunkowego zawieszenia jej wykonania, sąd może orzec

umieszczenie sprawcy przed wykonaniem kary w odpowiednim

zakładzie opieki zdrowotnej.

4. Czasu pobytu w zakładzie opieki zdrowotnej nie określa się z góry,

nie może on jednak być dłuższy niż 2 lata; o zwolnieniu z zakładu

rozstrzyga sąd na podstawie wyników leczenia lub rehabilitacji.

Sąd rozstrzyga po zakończeniu leczenia lub rehabilitacji, czy

orzeczoną karę pozbawienia wolności należy wykonać.