Rola handlu

zagranicznego w

gospodarce

narodowej kraju

Rola handlu
zagranicznego



Wpływa na zmianę struktury dochodu
narodowego,



Wpływa na zwiększenie efektywności
gospodarowania,



Wpływa na wielkość i dynamikę
dochodu narodowego,

Wpływ na zmianę
struktury DN

Handel zagraniczny:



jest czynnikiem, który względnie szybko stwarza

możliwości zmiany struktury dochodu narodowego

(dotyczy struktury towarowej),



umożliwia transformację gospodarki danego kraju w

pożądanym kierunku,



import niezbędny, czyli przywóz z zagranicy surowców

mineralnych i rolniczych niemożliwych do wytworzenia w

danym kraju,



może służyć do transformacji struktury dóbr

konsumpcyjnych wytwarzanych w danym kraju

(przesunięcia struktury popytu),



może stanowić jedyny sposób rozwiązania problemu

niedoborów niektórych artykułów rolnych, powstałych w

wyniku wystąpienia klęsk żywiołowych.

Wpływ na zwiększenie
efektywności
gospodarowania



Czyli racjonalniejsze użytkowanie
posiadanego zasobu czynników
produkcji:

•

zmniejszenie przeciętnego kosztu
jednostkowego dóbr wytwarzanych w kraju,

•

obniżenie jednostkowych kosztów
wytwarzania przez zwiększenie skali
produkcji (pełniejsze wykorzystanie aparatu
produkcyjnego, gromadzenie doświadczeń).

Wpływ na zwiększenie
efektywności
gospodarowania



Specjalizacja międzynarodowa wpływa
na obniżenie kosztów produkcji za
pośrednictwem postępu technicznego,



Transfer technologii - import
nowoczesnej technologii jest często
najtańszym sposobem zlikwidowania
luki technologicznej,



Konkurencyjność wyrobów
zagranicznych na rynku krajowym.

Wpływ na wielkość i
dynamikę dochodu
narodowego

Od strony podaży - handel zagraniczny poprzez

dodatnie saldo obrotów handlowych z

zagranicą, powiększa podaż towarów

dostępnych w danym okresie w danym kraju.

W gospodarce zamkniętej
Y=I+K+G

Y- dochód narodowy
I – inwestycje
K – konsumpcja
G – wydatki państwa

Wpływ na wielkość i
dynamikę dochodu
narodowego

W gospodarce otwartej
Y = I+K+G +NX
Gdzie: NX =Ex-Im
W gospodarce jest możliwa sytuacja, że wielkość

dochodu narodowego wytworzonego nie będzie

równa sumie dóbr przeznaczonych na inwestycje

i konsumpcję:



wielkość dochodu narodowego podzielonego jest

większa od wielkości dochodu narodowego

wytworzonego Im>Ex,



wielkość dochodu narodowego wytworzonego jest

większa od wielkości dochodu narodowego

podzielonego Ex>Im.

Możliwość utrzymania przez pewien czas nadwyżki

eksportu nad importem ma duże znaczenie dla

dynamiki wzrostu gospodarczego

Wpływ na wielkość i
dynamikę dochodu
narodowego

Od strony popytu:



zależność między przyrostem dochodu narodowego a

importem:



zmiany importu są na ogół wyraźnie powiązane ze

zmianami poziomu dochodu narodowego,



wzrost DN powoduje zwykle wzrost zapotrzebowania na

import (wzrost importu pozostaje w różnej proporcji do

powodującego go przyrostu popytu).



zależność między przyrostem dochodu narodowego a

eksportem:



jeśli wzrost DN jest spowodowany wzrostem popytu

krajowego to następuje spadek eksportu,



jeśli wzrost DN jest spowodowany wzrostem popytu

zagranicznego to następuje wzrost eksportu,



w wyniku zwiększenia konkurencyjności wytwarzanych

towarów nastąpi wzrost eksportu.

Mechanizm mnożnika



Definiuje się jako współczynnik określający
rozmiary całkowitego wpływu, jaki zmiana
jednej wielkości ekonomicznej wywiera na
drugą, której ta pierwsza jest składnikiem.



Istota teorii mnożnika sprowadza się do
twierdzenia, że wpływ danego czynnika na
wielkość ostatecznego przyrostu dochodu
(Y) jest znacznie większy od początkowego
przyrostu wydatków.

Mechanizm mnożnika

W gospodarce zamkniętej:

Gdzie:
k – mnożnik w gospodarce zamkniętej
ΔY – przyrost dochodu narodowego
Δ I – przyrost inwestycji

Gdzie:
ΔK – przyrost konsumpcji krajowej
ΔO – przyrost krajowych oszczędności
ΔK/ ΔY – krańcowa skłonność do konsumpcji krajowej (KSK)
ΔO/ ΔY – krańcowa skłonność do oszczędzania (KSO)

I

Y

k







Y

O

Y

K

K

Y

Y

k

























/

1

/

1

1

Mechanizm mnożnika

W gospodarce otwartej:

Gdzie:
k

o

- mnożnik w gospodarce otwartej

KSO - krańcowa skłonność do oszczędzania (ΔO/ ΔY)
KSK – krańcowa skłonność do konsumpcji (ΔK/ ΔY)
KSIm – krańcowa skłonność do importu

Im

1

1

Im

1

0

KS

KSK

KS

KSO

k











Cykl koniunkturalny a
handel zagraniczny

Efekt pośredni przejawia się we wpływie zmian popytu

krajowego na kształtowanie się kosztów i cen krajowych,

które z kolei oddziałują na strukturę i wielkość obrotów z

zagranicą:



W fazie wysokiej dynamiki wzrostu występuje przyrost

popytu globalnego, który prowadzi do nasilenia się presji

inflacyjnej w gospodarce,



Wzrost przeciętnego poziomu cen w okresie pomyślnej

koniunktury przyczynia się do ograniczenia zagranicznego

popytu na krajowe produkty, co powoduje to spadek

wolumenu i wartości eksportu,



Wzrost inflacji w kraju oznacza, że zagraniczne towary stają

się relatywnie tańsze, dzięki czemu rośnie na nie popyt.

Zjawisko to prowadzi do ilościowego i wartościowego

przyrostu importu

Cykl koniunkturalny a
handel zagraniczny

Efekt bezpośredni związany jest z wpływem

cyklu koniunkturalnego na wielkość podaży

eksportowej w kraju i za granicą.

W fazie wzrostowej rośnie popyt krajowy, co przy

ograniczonych zdolnościach produkcyjnych

stanowi barierę dla zwiększenia wielkości

podaży eksportowej i wolumenu eksportu.

Większa chłonność rynku wewnętrznego

przyczynia się także do zmniejszenia

zainteresowania eksportem wśród krajowych

przedsiębiorstw. Może to także doprowadzić do

zastępowania produkcji przeznaczonej na

eksport wytwarzaniem dóbr na rynek krajowy.

Cykl koniunkturalny a
handel zagraniczny



W fazie ożywienia gospodarczego tempo wzrostu

importu przewyższa dynamikę produktu

narodowego brutto i eksportu,



W fazie recesji import zmniejsza się szybciej niż

produkt narodowy brutto i eksport,



import zmienia się w tym samym kierunku, co

aktywność gospodarcza, lecz z większym

nasileniem,



w okresie ożywienia eksport nie tylko wzrasta

wolniej niż produkcja, lecz może nawet maleć,



czynniki, które aktywizują import, ograniczają

zarazem eksport.

Podsumowanie

Handel międzynarodowy:



to łączna wartość eksportu i importu z/do

poszczególnych krajów,



jest ważnym czynnikiem dynamizującym ogólny

rozwój gospodarczy, zapewnia stałe dostawy

niezbędnych surowców, płodów rolnych, dóbr

kooperacyjnych oraz technologii.

Podstawowymi formami współpracy z zagranicą są:



obroty towarowe (import, eksport, reeksport),



tzw. „obroty niewidzialne” (turystyka, usługi

transportowe, pocztowo-telekomunikacyjne,

ubezpieczeniowe, finansowe i in.).

Podsumowanie

Przyczyny różnic w dysponowaniu towarami



związane ze zróżnicowanymi możliwościami

produkcji:



będące konsekwencją specjalizacji,



związane ze zróżnicowaniem towarów i preferencji

konsumentów.



związane z występowaniem restrykcyjnych

elementów mechanizmu współpracy

międzynarodowej:



związane z restrykcyjną polityką ekonomiczną

poszczególnych krajów,



związane z polityką przedsiębiorstw.

Podsumowanie

Przyczyny rozwoju eksportu:



trwałe lub przejściowe dysponowanie określonymi

towarami przy jednoczesnym nie- dysponowaniu tymi

towarami przez inne kraje,



występowanie różnic kosztów i cen w ujęciu

międzynarodowym,



efekt strategii przedsiębiorstw, uwzględniającej m.in.

zróżnicowanie popytu na rynkach międzynarodowych.

Przyczyny rozwoju importu:



koszty produkcji zastępującej import są bezwzględnie

wyższe w stosunku do zagranicy,



koszty produkcji zastępującej import są relatywnie wyższe

w stosunku do zagranicy,



istnieje potrzeba zaspokojenia zróżnicowanego popytu na

różnorodne towary i usługi.