05/03/21

1

Kryteria efektywności

działania systemu

opieki zdrowotnej i

wskaźniki jej poziomu

Samodzielna Pracownia Pielęgniarstwa
Rodzinnego WNoZ, PAM

05/03/21

2

Efektywność:

System opieki zdrowotnej

funkcjonuje

efektywnie, kiedy udzielane
świadczenia zdrowotne przynoszą
maksymalnie pozytywne efekty przy
minimalnych kosztach.

05/03/21

3

Jakość:



Może być cechą, atrybutem,
wyróżniającą charakterystyką,



Może też być ujmowany jako
stopień albo standard
doskonałości

05/03/21

4

Jakość w opiece

zdrowotnej

Jakość to stopień w jakim każda usługa
świadczona pacjentowi, dostarczana zgodnie
z aktualnym stanem wiedzy, podnosi
prawdopodobieństwo uzyskania pożądanego
wyniku opieki i redukuje

prawdopodobieństwo

niepożądanych rezultatów.

05/03/21

5

W 1966 r. Donabedian połączył

rozważania

nad jakością z procesem oceny i

definiowania

poziomu opieki oraz z koniecznością
odnoszenia i porównania założeń z

praktyką

05/03/21

6

Donabedian

zidentyfikował trzy

kryteria jakości opieki:



Techniczne – odnoszące się do możliwości
osiągnięcia jak najlepszych wymiary
wyników w opiece zdrowotnej,



Interpersonalne – skoncentrowane na
relacjach pacjenta z osobami
świadczącymi opiekę,



Organizacyjne – zewnętrzna oprawa
udzielanej opieki

05/03/21

7

1984 r. – Maxwell zdefiniował

jakość opieki jako sześć

wzajemnie powiązanych

elementów, które powinny być

ze sobą w równowadze:

05/03/21

8



Efektywność, czyli działania nastawione na
osiągnięcie określonego celu korzystnego
zarówno dla jednostki, jak i populacji,



Skuteczność i wydajność, czyli skuteczne
wykorzystanie dostępnych źródeł – opieka
musi się opłacać,



Równość – w dostępie do usług medycznych



Dostępność – bez względu na czas i
odległość,



Akceptowanie – świadczenia są
zadowalające i zgodne z oczekiwaniami
odbiorców,



Trafność do potrzeb – świadczenia są
adekwatne do potrzeb.

05/03/21

9

Jakość opieki zdrowotnej, według większości
definicji, to stopień, do jakiego usługi
zdrowotne obejmujące jednostki, jak i całe
populacje zwiększają prawdopodobieństwo
osiągania pożądanych efektów zdrowotnych
oraz wykazują zgodność z aktualną
profesjonalną wiedzą.

05/03/21

10

Zapewnienie jakości:

Wymaga kompleksowego podejścia,
ponieważ na osiąganie obiektywnych
wyników w stanie zdrowia i satysfakcji
pacjentów wpływa wiele różnorodnych
czynników.

05/03/21

11

O poziomie jakości

opieki zdrowotnej

decyduje:



Jakość udzielanych świadczeń
zdrowotnych



Sposób ich finansowania



Zasoby systemu opieki zdrowotnej



Warunki organizacyjno-techniczne



Relacje pomiędzy pracownikami
medycznymi



Sposób zarządzania opieką zdrowotną

05/03/21

12

Przedmiotem

monitorowania i oceny

jakości opieki zdrowotnej

są trzy główne elementy:

1. Struktura, czyli warunki organizacyjno-

techniczne świadczonej opieki. Są to m.in.:

-

Zasoby rzeczowe

-

Zasoby finansowe

-

Zasoby informacyjne

-

Liczba i kwalifikacje pracowników

-

Zaopatrzenie

-

Realizacja funkcji pomocniczych

05/03/21

13

Przedmiotem

monitorowania i oceny

jakości opieki zdrowotnej

są trzy główne elementy

c.d.:

2. Proces, czyli działania i relacje

pracowników medycznych z pacjentami,
ukierunkowane na realizację podstawowych
funkcji.

05/03/21

14

Przedmiotem

monitorowania i oceny

jakości opieki zdrowotnej

są trzy główne elementy

c.d.:

3. Wynik, czyli efekty uzyskane w stanie

zdrowia jednostek i całych populacji, a także
zadowolenie pacjentów i pracowników.

05/03/21

15

Najważniejszą cechą

jakości są efekty

zdrowotne:

Pożądanymi efektami zdrowotnymi są: uzyskiwanie
przez jednostki poprawy funkcjonowania w sferze
biologicznej, psychicznej i społecznej. Utrzymanie
zdrowia. Także: efekty uzyskiwane przez grupy ludzi,
mierzone pozytywnymi i negatywnymi wskaźnikami
stanu zdrowia, np. przeciętna długość życia bez
chorób i niepełnosprawności, wskaźnik umieralności
ogólnej i z powodu poszczególnych chorób.

05/03/21

16

Przykładowe mierniki stanu zdrowotności
ludności opracowywane przez instytucje
zajmujące się organizacją i

funkcjonowaniem

ochrony zdrowia:

(MZ, urzędy wojewódzkie, samorządy terytorialne,
samorządy zawodowe, GUS, PZH, instytuty naukowo-
badawcze, służby sanitarne itp.):

05/03/21

17

Wskaźnik urodzeń

żywych:

Współczynni

k
urodzeń/100

0 ludności

1999

2000

2001

Polska

9,9

9,8

9,5

Zachodniop

omorskie

9,8

9,8

9,5

05/03/21

18

Odsetek porodów

wcześniaczych:

% porodów

wcześniaczych

2001

2002

Szczecin

10,2

9,8

Koszalin

8,6

8,8

Zachodniopomorski

e

6,8

6,7

05/03/21

19

Współczynnik

umieralności niemowląt:

Umieralność

niemowląt/1000
urodzeń żywych

1999

2000

2001

Polska

8,9

8,1

7,6

Zachodniopomorskie

9,9

9,0

8,9

Szczecin

12,3

10,9

9,1

Koszalin

13,6

10,7

11,0

05/03/21

20

Współczynnik zgonów

ogółem:

Współczynnik

zgonów/1000
ludności

1999

2000

2001

Polska

9,9

9,5

9,4

Zachodniopomorski

e

8,8

8,7

8,4

05/03/21

21

Współczynnik zgonów z

podziałem na K, M,

miasto, wieś:

Współczynni
k

zgonów/100
0 ludności

Mężczyźn
i

Kobiety

Miasto

Wieś

Szczecin

10,7

8,5

9,5

x

Koszalin

8,3

6,8

7,5

x

Zachodniop

omorskie

9,5

7,3

8,4

8,4

05/03/21

22

Niepełnosprawność:

Najczęstsze przyczyny orzekania o
niepełnosprawności:

1.

Upośledzenie umysłowe i choroby psychiczne

2.

Choroby układu krążenia i oddechowego

3.

Choroby układu ruchu

4.

Choroby neurologiczne

5.

Zaburzenia głosu, mowy i słuchu

6.

Choroby narządu wzroku

05/03/21

23

Niepełnosprawność

c.d.:



42% to niepełnosprawność umiarkowana,



35% to niepełnosprawność lekka,



23% to niepełnosprawność znaczna

05/03/21

24

Zgony wg przyczyn w

2001 r (liczby

bezwzględne):

Przyczyna

ogółem

Mężczyźni

Kobiety

Choroby układu
krążenia

6 487

3 318

3 169

Nowotwory

3 797

2 175

1 622

Wypadki
komunikacyjne

299

229

70

Samobójstwa i

samouszkodzeni
a

301

251

50

05/03/21

25

Najważniejszą cechą

jakości są efekty

zdrowotne c.d.:



Usługi zdrowotne rozumiane jako
działania (procesy) o charakterze
promującym zdrowie, prewencyjnym,
diagnostycznym, terapeutycznym i
pielęgnacyjnym, odpowiednio dobrane
do potrzeb i właściwie zorganizowane.
Wykonane tak, aby w jak największym
stopniu przyczyniały się do osiągnięcia
jak najwyższego wyniku zdrowotnego.

05/03/21

26

Zasoby ochrony zdrowia

województwa

zachodniopomorskiego:

05/03/21

27

Na terenie województwa

zachodniopomorskiego

funkcjonują:



Szpitale kliniczne – 2



Szpitale Samorządu Województwa - 14



Szpitale resortowe - 5



Szpitale powiatowe - 20

---------------------------------------

razem - 41

05/03/21

28

Szpitale województwa

zachodniopomorskiego:

Liczba łóżek

Liczba leczonych

1999

9 937

285 262

2000

9 759

310 062

2001

9 609

337 577

05/03/21

29

Zakłady opieki

zdrowotnej woj.

zachodniopomorskiego:

Liczba

łóżek

Liczba

lekarzy

Liczba

pielęgniare
k

Zoz-y samorządu

wojewódzkiego

4 404

643

2 081

Zoz-y samorządu

powiatowego

3 588

481

1 665

Szpitale resortowe

1 005

147

404

Szpitale kliniczne

1 325

311

877

Zakłady

niepubliczne

176

28

65

05/03/21

30

Profilaktyczne badania

przesiewowe przeprowadzone

przez Regionalny Szpital

Onkologiczny w kierunku raka

piersi:

Rok

Ilość badań

Liczba wykrytych

nowotworów
złośliwych

1999

3 224

14

2000

11 606

38

2001

10 297

34

2002

9 232

21

Razem

34 359

107

05/03/21

31

Program profilaktyczny chorób

układu krążenia – bilans

zdrowia 40-latka i 50-latki w

woj. zachodniopomorskim:



38% kobiet i 23 % mężczyzn w
przebadanej populacji wykazuje
duże ryzyko wystąpienia choroby
niedokrwiennej serca

05/03/21

32

Kadra medyczna wg

współczynnika/ 10 tys.

ludności

Zachodnio-

pomorskie

Polska

Kraje UE

Lekarze

21,1

22,0

36,0

Stomatolodzy

3,9

3,0

8,0

Farmaceuci

0,3

1,2

X

Pielęgniarki

43,6

49,1

25,0

Położne

5,4

5,7

2,5

Ratownicy

medyczni

0,7

0,5

x

05/03/21

33

Zatrudnienie w poz:

Zawody medyczne:

Ogółem:

Lekarze

649

Pielęgniarki

975

Położne

188

stomatolodzy

678

05/03/21

34

Liczba udzielonych

porad w poz:

Rodzaj porady:

Ogółem:

Podstawowa opieka

zdrowotna

5 575 539

Stomatologia

1 311 363

05/03/21

35

Specjalistyczna opieka

ambulatoryjna w województwie

zachodniopomorskim:



Dostępność do poradni alergologicznej

występuje w Szczecinie, Koszalinie oraz

powiecie gryfickim, stargardzkim,

szczecineckim oraz wałeckim.



Brak specjalistycznej opieki kardiologicznej w

7 powiatach.



Brak specjalistycznej opieki w chorobach

płuc i gruźlicy w 4 powiatach.



Brak specjalistycznej opieki reumatologicznej

w 5 powiatach.

05/03/21

36

Województwo

zachodniopomorskie:



Od roku 1999 panuje tendencja wzrostowa
w liczbie udzielonych porad, średnio o 10%
rocznie



Na jednego mieszkańca przypada
średniorocznie 5,8 porady



Od roku 1998 obserwuje się spadek
zatrudnienia we wszystkich grupach
zawodowych

05/03/21

37

Najważniejszą cechą

jakości są efekty

zdrowotne c.d.:

Zgodność z aktualną i profesjonalną wiedzą.
Poszukiwanie nowych osiągnięć nauk i technologii
medycznych, rozwiązań organizacyjnych i metod
postępowania w działaniach na rzecz zdrowia.
Również zapewnienie odpowiednio
wykwalifikowanych pracowników medycznych oraz
stałego ich doskonalenia zawodowego.

05/03/21

38

Zasoby kadrowe ochrony zdrowia:

05/03/21

39

System kształcenia pielęgniarek



Wyższe szkoły zawodowe:



Studia licencjackie,



Uczelnie akademickie:



Studia licencjackie,



Magisterskie (system 3 + 2),



Doktoranckie.

05/03/21

40

System kształcenia podyplomowego

pielęgniarek i położnych

1.

Szkolenie specjalizacyjne, zwane "specjalizacją" - ma na celu
uzyskanie specjalistycznych kwalifikacji w określonej dziedzinie
pielęgniarstwa i uzyskanie tytułu specjalisty w tej dziedzinie.

2.

Kurs kwalifikacyjny - ma na celu uzyskanie przez pielęgniarkę,
położną specjalistycznych kwalifikacji.

3.

Kurs specjalistyczny - ma na celu uzyskanie przez pielęgniarkę,
położną kwalifikacji niezbędnych do wykonywania określonych
czynności zawodowych przy realizacji świadczeń pielęgnacyjnych,
zapobiegawczych, diagnostycznych, leczniczych i rehabilitacyjnych.

4.

Kurs dokształcający - ma na celu pogłębienie i aktualizację
wiedzy oraz umiejętności zawodowych pielęgniarek i położnych.

05/03/21

41

Zasoby rzeczowe:



Liczba tomografów komputerowych



Liczba aparatów rezonansu magnetycznego



Liczba ośrodków kardiochirurgicznych



Liczba ośrodków radioterapii



Liczba oddziałów chemioterapii



Liczba szpitalnych oddziałów ratunkowych



Liczba ambulansów „R”

05/03/21

42

Satysfakcja pacjentów

Zależy od różnicy między tym, co
pacjent dostaje a subiektywnymi
oczekiwaniami – jeżeli ta różnica
jest pozytywna, pacjent jest
usatysfakcjonowany, jeżeli jest
negatywna, pacjent jest
niezadowolony.

05/03/21

43

Satysfakcja pacjentów

Z badań satysfakcji pacjentów wynika:

1.

Wiedza o ogólnym poziomie zadowolenia
pacjenta w placówce,

2.

Wiedza o zadowoleniu z poszczególnych
elementów usług,

3.

Wiedza, który z poszczególnych
elementów usług najbardziej wpływa na
poziom zadowolenia pacjentów.

05/03/21

44

Satysfakcja pacjentów

Dla pacjentów ważne są cztery obszary
korzystania z opieki medycznej:

1. Jakość medyczna, której jednak pacjenci nie

mogą ocenić obiektywnie z powodu braku
szerokiej wiedzy medycznej (chyba, że
wystąpi jakiś widoczny błąd)

05/03/21

45

Satysfakcja pacjentów

c.d.

2. Dostępność do świadczeń

zdrowotnych –

dobra organizacja pracy placówki,

dobra

informacja o zasadach i procedurach
korzystania z usług

05/03/21

46

Satysfakcja pacjentów

c.d.

3. Jakość obsługi – dobra atmosfera,
życzliwość i troska personelu,

poszanowanie

godności oraz poszanowanie

intymności.

Wsparcie emocjonalne.

05/03/21

47

Satysfakcja pacjentów

c.d.

4. Estetyka placówki - czystość, ładny

wystrój wnętrz,

5. Funkcjonalność placówki - windy,
podjazdy, sprawne toalety, barki

kawowe,

widne poczekalnie, szatnie.

05/03/21

48

Czas oczekiwania na

świadczenia medyczne:



Badanie tomograficzne – czas oczekiwania
ok. 45 dni



Rezonans magnetyczny – czas oczekiwania
ok. 160 dni (Koszalin)



Koronarografia – czas oczekiwania 30 dni



Stacja dializ – czas oczekiwania do 90 dni



Kinezyterapia dla dzieci – czas oczekiwania
ok. 90 dni

05/03/21

49

Czas oczekiwania na

świadczenia medyczne:



Poradnia kardiologiczna - czas oczekiwania
do 240 dni



Oddział kardiologiczny – czas oczekiwania do
169 dni



Endoproteza – czas oczekiwania 87 – 381 dni



Operacyjne leczenie zaćmy – czas
oczekiwania 487 dni

05/03/21

50

Czas oczekiwania na

świadczenia medyczne:



Poradnia seksuologiczna i patologii
współżycia – czas oczekiwania do 5 dni



Poradnia terapii uzależnień od środków
psychoaktywnych do 29 dni



Oddział opiekuńczo-leczniczy
psychiatryczny – czas oczekiwania do 49
dni