Główne założenia narodowych

systemów opieki zdrowotnej

na świecie

Dr Marzena Furtak-Niczyporuk

Determinanty zdrowia służące do sformułowania

definicji zdrowia przez Światową Organizację

Zdrowia (WHO)

Środowisko przyrodnicze

(geografia, woda, żywność,

zamieszkanie, itd.)

Środowisko przyrodnicze

(geografia, woda, żywność,

zamieszkanie, itd.)

Środowisko społeczne

(edukacja, zawód,

dochód, relacje

interpersonalne, itd.)

Środowisko społeczne

(edukacja, zawód,

dochód, relacje

interpersonalne, itd.)

Stan biologiczny

(wiek, płeć, odporność,

podłoże genetyczne, itd.)

Stan biologiczny

(wiek, płeć, odporność,

podłoże genetyczne, itd.)

Somatyczne, psychiczne

i społeczne dobre

samopoczucie jednostki

Usługi zdrowotne

promocja zdrowia, zapobieganie

chorobom,

leczenie, rehabilitacja, itd.

Usługi zdrowotne

promocja zdrowia, zapobieganie

chorobom,

leczenie, rehabilitacja, itd.

środowisko przyrodnicze

czynniki fizyczne, chemiczne i

biologiczne

środowisko przyrodnicze

czynniki fizyczne, chemiczne i

biologiczne

środowisko społeczne

czynniki polityczne, ekonomiczne,

etyczno –

moralne, kulturowe, psychologiczne i

prawne

środowisko społeczne

czynniki polityczne, ekonomiczne,

etyczno –

moralne, kulturowe, psychologiczne i

prawne

system ekologiczny

stan zdrowia społeczeństwa

potrzeby zdrowotne

społeczeństwa

potrzeby zdrowotne

społeczeństwa

organizacja narodowego systemu opieki zdrowotnej

jakość usług zdrowotnych

narodowego systemu opieki

zdrowotnej

jakość usług zdrowotnych

narodowego systemu opieki

zdrowotnej

efektywność

i skuteczność

efektywność

i skuteczność

satysfakcja

(pacjentów i pracowników)

satysfakcja

(pacjentów i pracowników)

EKOLOGICZNY MODEL ZDROWIA

―czynniki biologiczne

; informacja genetyczna, predyspozycje

wrodzone, cechy systemu immunologicznego, ocena:
biochemiczna, fizjologiczna, anatomiczna jednostki i rodziny,

―zachowania indywidualne

(zwyczaje dietetyczne, palenie

tytoniu, picie alkoholu, prowadzenie pojazdów, używanie
pasów bezpieczeństwa, ogólna, skłonność do ryzyka,
podejmowanie działań zapobiegawczych),

―środowisko, fizyczne,

(warunki mieszkaniowe, cechy,

środowiska pracy, cechy bliższego i dalszego otoczenia
człowieka),

―środowisko psychospołeczne

,(status społeczny, status,

ekonomiczny, podatność na informację zewnętrzną w tym
reklamę, dojrzałość grup społecznego wsparcia),

―styl życia

– odróżniany jest od zachowań indywidualnych;

zachowania są elementami stylu życia, pozostają pod
wpływem oraz są modyfikowane i ograniczone przez
środowisko psychospołeczne, włączając w to rodzinę,
społeczność i wartość kultury, styl życia jest wąskim wyborem
spośród szerokiego zakresu możliwości,

c.d. EKOLOGICZNY MODEL ZDROWIA

―system opieki zdrowotnej

– jest tylko jednym z kształtujących

zdrowie: system ten prawie wyłącznie odnosi się do czynników
biologicznych i zachowań indywidualnych, wydaje się być
mniej ważnym czynnikiem warunkującym zdrowie (w
porównaniu z innymi elementami modelu),

―praca (lub jej brak

) – jest ważną determinantą zdrowia

fizycznego jak i psychicznego, składają się na nią funkcje
pełnione w pracy, stosunki społeczne i jakość życia w miejscu
pracy,

―społeczności

– każda społeczność poprzez swoje własne

systemy wartości, standardy, systemy wsparcia i sieć
współpracy ma decydujący wpływ na zdrowie,

―środowisko przekształcone przez człowieka

– rozumiane jako

narastający proces urbanizacji i uprzemysłowienia poprzez
stosowanie nowoczesnych technologii hodowli roślin i
zwierząt; wzrost stopnia zanieczyszczania fizycznego,
chemicznego i biologicznego powietrza, wody, gleby i
żywności (postępujący proces degradacji środowiska życia
człowieka).

System

“

Uporządkowany zbiór jednostek

tworzących jakąś zorganizowaną

całość, służących jednemu celowi”.

“

Zasady organizacji czegoś, ogół

przepisów, reguł obowiązujących,

stosowanych w jakiejś dziedzinie, wg

których coś jest wykonane,

zorganizowane”.

System zdrowotny jest wyodrębnioną całością

złożoną z wielu różnorodnych elementów, które są

powiązane różnorodnymi więziami, (między którymi

zachodzą różnorodne relacje) i który realizuje cel

związany ze zdrowiem.

System ochrony zdrowia można określić jako społeczny,

złożony, dynamiczny, funkcjonalny system, używany

przez społeczeństwo w celu stworzenia medycznych i

społecznych środków dla ochrony, a także poprawy

zdrowia oraz ciągłego kumulowania i przekazywania

wiedzy medycznej.

Można także określić, iż system ochrony zdrowia

będący swoistą pochodną prowadzonej polityki

zdrowotnej przez państwo można zdefiniować jako

całość działań, których podstawowym celem jest

promowanie, poprawa i zachowanie dobrego stanu

zdrowia członków danej populacji.

Systemy Ochrony Zdrowia

Chronologicznie ujmując

kształtowały się systemy:



ismark

(ubezpieczenia zdrowotne),



Siemaszki

(

system centralnie

planowany

)



Beveridge’a

(

system narodowej

służby zdrowia

)



olnorynkowy

(zdrowie=towar).

System Ubezpieczeń Zdrowotnych

(system bismarkowski)



Powstał na przełomie XIX i XX w. w Niemczech



twórca - premier Niemiec Bismarck, powołany 1862r.



system był reakcją władzy państwowej na zagrożenia, które

przyniosła rewolucja przemysłowa;



Model oparty o system ubezpieczeń



Jest on oparty na ubezpieczeniach, których celem jest ochrona

ludzi (pracowników) przed nieprzewidywalnym zdarzeniem
(chorobą) i wynikającą z niego utratą bezpieczeństwa
materialnego rodziny.



pierwszy system na świecie regulujący w trybie ustawowym

problematykę ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych:
I ustawa o ubezpieczeniach chorobowych uchwalona 1883r.;
II ustawa o ubezpieczeniach ofiar wypadków przy pracy 1884r.;
III ustawa o ubezpieczeniach osób starszych i inwalidów w 1889r.;

System Ubezpieczeń Zdrowotnych

(system bismarkowski)



później system gwarantował rozszerzenie obowiązku ubezpieczeń na

wszystkie grupy zawodowe;



W ujęciu klasycznym ubezpieczenie jest obowiązkowe tylko dla osób o

niższych dochodach, natomiast osoby o wyższych dochodach mogą
dobrowolnie uczestniczyć w funduszach lub przystąpić do prywatnych
programów ubezpieczeniowych;



wprowadził obowiązek stosowania elementarnych zasad zapobiegania

chorobom i wypadkom;



finansowanie oparte na obowiązkach dla pracodawców i pracobiorców

składkach, uzupełnianych budżetowymi dotacjami państwa;



zarządzanie przez niezależne od rządu instytucje typu kasy chorych;



wprowadzenia kontraktowania świadczeń.

Stał się wzorem dla innych państw: Belgia, Francja, Austria, Holandia, Japonia, Polska.

System uważany za pierwowzór systemu ubezpieczeniowego w ochronie

zdrowia

W Polsce od 1999 r. model systemu zdrowotnego z licznymi

modyfikacjami oparty jest na systemie Bismarcka

System Centralnie Planowany (Siemaszki)



Model Siemaszki (radziecki) powstał w latach 30. XX w.



system pojawił się w Związku Radzieckim w wyniku rewolucji

październikowej w 1917 r.;



inicjator – Siemaszko, lekarz, rewolucjonista, I Komisarz Ludowy ds.

Zdrowia (minister zdrowia);



Powołał do życia I Państwowy Instytut Naukowy ds. Organizacji

Ochrony Zdrowia (dziś pod nazwą Instytut Siemaszki);



INOOZ odpowiedzialny za budowę nowego, socjalistycznego,

modelu opieki zdrowotnej – proces trwający ok. 20 lat;



w 1928 r. po osiągnięciu stabilnej sytuacji politycznej i gospodarczej

rozpoczęto realizację 5-letniego centralnego planu rozwoju

społeczno-gospodarczego kraju;



państwo stało się odpowiedzialne za: stworzenie infrastruktury,

kształcenie kadry i ich zatrudnienie, wyprodukowanie sprzętu,

aparatury med. i leków;



INOOZ odpowiedzialny za przygotowanie danych statystycznych

odnoszących się do planów rozwoju służby zdrowia;



Jego założenia zostały oparte na koncepcji narodowej służby

zdrowia, finansowanej z podatków za pośrednictwem budżetu

System Centralnie Planowany (Siemaszki)



system ten finansowany był przez budżet państwa;



pełną kontrolę nad systemem miał rząd;



najważniejsza była zasada pełnej odpowiedzialności państwa;



system zapewniał pełną dostępność świadczeń zdrowotnych -

powszechnym dostępie do szerokiego zakresu świadczeń



Kształcenie i zatrudnienie pracowników przez państwo wg.

sztywnych tablic płac;



system funkcjonował do lat 90. ubiegłego stulecia;

Od lat 1950. różne modyfikacje systemu zostały przeniesione do

innych krajów tzw. demokracji ludowych – wykorzystywano

założenia systemu do budowy własnych systemów;
Polsce nigdy w pełni nie został wprowadzony.

STAŁ SIĘ PODSTAWĄ TWORZENIA SYSTEMÓW ZDROWOTNYCH

W KRAJACH EUROPY ŚRODKOWEJ I WSCHODNIEJ

(W TYM W POLSCE).

System Narodowej Służby Zdrowia (Beveridge’a)



System pojawił się w Wielkiej Brytanii w 1946 r. w postaci ustawy o
dwuletnim vacatio legis, stąd pełne jego wprowadzenie nastąpiło w
1948r.;



Po II wojnie światowej ukształtował się model angielskiej narodowej
(państwowej) służby zdrowia, wprowadzony w 1948 r. w Wielkiej
Brytanii przez lorda Beveridge’a.



Budowa systemu trwała kilka lat, a nazwa pochodzi od nazwiska
Beveridge’a (ekonomista, polityk), który na zlecenie premiera
Churchila sporządził raport dot. ,,Opracowania ekspertyzy
istniejących zasad ubezpieczeń społecznych i służb pokrewnych,
łącznie z zasadami odszkodowań dla robotników’’, opracowanie trwało
18 m-cy i był on gotowy pod koniec 1942r. Dotyczył sprawa
zatrudnienia (rynku pracy) i poziomu dochodów. Była to problematyka
rządu w związku z kryzysem w 1930r. Sprawy zdrowia pojawiły się pod
nazwą ,,służb pokrewnych’’, które były uznane za ważny środek
mogący zapewnić społeczeństwu pełną zdolność do pracy i wszelkiej
aktywności ekonomicznej i społecznej;



powstanie ,,narodowej służby zdrowia’’ było efektem raportu pn.
,,Ubezpieczenie społeczne i służby pokrewne’’ jak produkt uboczny,
który jednak dał zalecenia;

System Narodowej Służby Zdrowia (Beveridge’a)



Regulował politykę społeczna, zapewniając bezpieczeństwo
socjalne i wzmacniając funkcje państwa opiekuńczego;



finansowanie przez budżet państwa, z podatków ogólnych -
Państwo z podatków finansuje opiekę zdrowotną;



Naczelną zasada było zagwarantowanie bezpieczeństwa
socjalnego wszystkim obywatelom poprzez zaspokojenie
elementarnych potrzeb;



Istnieją dobrowolne ubezpieczenia uzupełniające.



Całą realizacja polityki zdrowotnej odbywa się za
pośrednictwem organów administracyjnych.



pełna kontrola systemu przez rząd lub jego agendy
terenowe;



pełna dostępność dla wszystkich obywateli - w odniesieniu
do świadczeń finansowanych obowiązuje zasada równości,
ustalane świadczenia są na niskim poziomie.

System Narodowej Służby Zdrowia (Beveridge’a)



Dominuje państwowa forma zakładów opieki zdrowotnej



Zakłady opieki zdrowotnej posiadają znaczną autonomie,
władze publiczne mogą ingerować w ich zarządzanie w
ograniczonym zakresie



personel med. opłacany wg pensji lub liczby podopiecznych;



udział pacjentów w kosztach;



udział sektora prywatnego;



raport dał podstawę do wprowadzenia systemu narodowej
służby zdrowia i innych ustaw regulujących politykę
społeczną,

zapewniającą

społeczeństwu

brytyjskiemu

bezpieczeństwo socjalne;



wzmocnił

tym

samym

głównie

funkcje

państwa

opiekuńczego;

System w różnym stopniu modyfikowany wprowadzony był w

Danii, Finlandii, Grecji, Hiszpanii, Irlandii.

System Rynkowy

(

rezydualny

)



Powszechnie obowiązujacy przez stulecia, intensywnie modyfikowany,

funkcjonuje nadal;



Przykładem są Stany Zjednoczone, gdzie system funkcjonuje z niewielką

interwencją państwa i dużym udziałem prywatnych ubezpieczeń funkcjonuje do

dziś;



rezygnuje się z odpowiedzialności państwa za dostęp do opieki zdrowotnej.



Jednostka samodzielnie decyduje o przeznaczeniu swoich środków pieniężnych

na ochronę zdrowia. Następuje w tym przypadku wyraźne rozgraniczenie między

zdrowiem publicznym (gdzie aktywność państwa zostaje zachowana) a

indywidualnym.



Świadczenia zdrowotne w systemie rynkowym są przedmiotem transakcji

handlowych, są kupowane i sprzedawane jak każdy inny towar;



skala transakcji jest wyłącznie funkcją siły nabywczej kupującego;



Model rezydualny charakteryzuje się odrzuceniem lub bardzo poważnym

ograniczeniem publicznej odpowiedzialności za umożliwienie obywatelom

dostępu do opieki zdrowotnej.



Świadczenia zdrowotne są finansowane przez dobrowolne składki indywidualne.



Dominującą rolę pełni zatem sektor prywatny.



Obszar zdrowia publicznego jest odróżniony od obszaru zdrowia indywidualnego,

a sektor zdrowotny jest traktowany jako otwarte pole aktywności ekonomicznej.



Finansowanie usług opiera się na prywatnych ubezpieczeniach lub na

indywidualnym, bezpośrednim finansowaniu.

System Rynkowy



system mocno modyfikowany jedną z pierwszych

kompleksowych prób był przesłany przez prezydenta

Roosevelta w 1943 r. do Kongresu USA raport nt. ,,Polityki

bezpieczeństwa pracy i pomocy społecznej’’ przygotowany

przez Narodową Radę Planowania Rozwoju i analogicznie

do raportu Beveridge’a będący następstwem wspólnie z

Churchillem w 1941r. przyjęcie ,,Karty Atlantyckiej’’. Była

to próba nakreślenia na lata powojenne nowych zasad

polityki socjalnej, w tym zapewnienie elementarnych

świadczeń zdrowotnych;



Kolejni prezydencji USA Kennedy, Clinton próbowali

zreformować system tak aby umożliwiał on powszechną

dostępność do świadczeń – bez powodzenia; wprowadzono

2 programy;



W modelu rezydualnym występuje również sektor

publiczny; obejmuje jednak tylko osoby znajdujące się w

szczególnej potrzebie, m.in. osoby bardzo biedne czy też

starsze.

System Rynkowy



Program Medicare, rządowy program ubezpieczeń

zdrowotnych

dla

osób

60.

życia

niepełnosprawnych - 60-70% pochodzi z budżetu

federalnego;



Program

Medicaid,

rządowy

program

objęcia

świadczeniami

medycznymi

osób

biednych.

Finansowany głównie z budżetów stanowych,



Równolegle pojawiły się prywatne ubezpieczenia

oferowane przez liczne towarzystwa ubezpieczeniowe –

oferty adresowane do pracodawców i prywatnych

korporacji;



Rozwiązania te nie zlikwidowały zjawiska nierówności w

dostępie do świadczeń, pogłębiły nierówności w zdrowiu

- Ludzie nie objęci żadną formą ubezpieczeń... (ok.

15%), a z drugiej strony bardzo bogaci – z jednej strony

bogactwo kreuje postęp, z drugiej pogłębia nierówność

Procesy Transformacji Systemów

Transformacja demograficzna,



Wydłużenie przeciętnego trwania

życia (dla Europy – 74 lata, w

krajach wysokorozwiniętych – 78

lat)



Zmniejszenie umieralności

niemowląt,



Wzrost ludności na świecie

(bardziej spadek umieralności niż

wzrost rozrodczości),



Postępujący rozwój społeczno-

ekonomiczny...

Transformacja epidemiologiczna

Jest wynikiem rozwoju społeczno-

ekonomicznego i zmian
w zakresie czynników
determinujących zdrowie.

Fazy Transformacji:

I Choroby zakaźne,
II Wypadki i urazy,
III Choroby cywilizacyjne,
A. Cukrzyca,
B. Choroby układu krążenia,
C. Nowotwory,
IV. Nowe zagrożenia – AIDS

Globalizacja

Proces przemian we wszystkich

dziedzinach życia społecznego i

gospodarczego świata,

przynoszący w efekcie

końcowym, zarówno wyzwania,

jak i zagrożenia, również w

zakresie zdrowia publicznego.

NIEMCY



Obowiązujący w Niemczech model funkcjonowania

systemu zdrowotnego jest najstarszy na świecie, a jego

elementy zostały w różnym stopniu przejęte i

zaadaptowane przez wiele innych krajów.



Opiera się on na powszechnym ubezpieczeniu,

obejmującym

obecnie

przeważającą

większość

obejmującym

obecnie

przeważającą

większość

niemieckiej populacji.



Ubezpieczenie jest obowiązkowe tylko dla osób

osiągających dochody poniżej określonego pułapu -

Bogaci mieszkańcy zwolnieni są z obowiązkowego

ubezpieczenia;



najlepiej zarabiający mogą dobrowolnie opłacać składki,

wybierając spośród ubezpieczalni prywatnych;



Systemem obowiązkowych składek objętych jest ok.

88% mieszkańców Niemiec, zaś ok. 10% opłaca

ubezpieczenie prywatne;

NIEMCY



Istnieje 7 głównych Funduszy Zdrowia (kas chorych),

posiadających ponad 1000 oddziałów lokalnych. Pokrywają

one potrzeby zdrowotne 90% populacji Niemiec.



Środki na ubezpieczenie pobierane są przez kasy chorych,

które funkcjonują na poziomie terytorialnym, branżowym

oraz w poszczególnych przedsiębiorstwach. Wybór kasy

(jest ich łącznie kilkaset) należy do ubezpieczonego,

podobnie jak lekarza i szpitala (spośród tych, które

podpisały kontrakty z kasami).



Połowa szpitali to szpitale publiczne, pozostałe to szpitale

prywatne typu

non-profit

, ok. 4% stanowią szpitale

komercyjne. Lekarze w szpitalach zatrudniani są na

etatach. Rośnie liczba lekarzy pracujących w spółdzielniach

lekarskich. Lekarze ogólni (rodzinni) dostarczają usługi

medyczne oraz prowadzą działania profilaktyczne.



Dostarczanie usług i administrowanie systemem leży w

gestii poszczególnych landów, ale duży wpływ na działanie

służby zdrowia mają też różne organizacje oraz instytucje

publiczne.

Publiczne szpitale w Niemczech (ich baza jest bardzo
rozbudowana) finansowane są z budżetu landów oraz
składek.

Od pewnego czasu nasila się jednak tendencja do
wprowadzania współodpłatności za usługi szpitalne.

Współpłacenie obejmuje też niektóre inne usługi oraz
leki, które nie są refundowane z obowiązkowych składek.

W publicznych szpitalach znajduje się ponad 50% łóżek;
ok. 40% w placówkach prywatnych non-profit, zaś mniej
niż 10% w szpitalach prywatnych nastawionych na zysk.

Opieka ambulatoryjna w ramach podstawowych
ubezpieczeń zapewniana jest przez lekarzy zrzeszonych
w związkach kasowych, którzy prowadzą prywatne
praktyki, indywidualne lub grupowe.

Koszty usług ambulatoryjnych są negocjowane przez kasy chorych i
związki lekarzy.

Kasy mogą też kontrolować świadczeniodawców.

Należy przy tym podkreślić, że opieka ambulatoryjna i szpitalna są w
Niemczech bardzo ściśle oddzielone (szpitale nie mogą świadczyć usług
ambulatoryjnych).

Związki kas chorych, izby lekarskie, związki lekarzy kasowych oraz
związki szpitali i innych świadczeniodawców stanowią instytucje
samorządowe, niezależne i działają wyłącznie non-profit.

Prowadzone od pewnego czasu reformy niemieckiej służby zdrowia
dążą do objęcia obowiązkowym ubezpieczeniem wszystkich obywateli,
planowane jest też utworzenie centralnego funduszu zdrowia, którego
środki będą pochodzić ze składek i budżetu. Budżetowym
finansowaniem ma być również objęte w całości leczenie dzieci.

Niemiecka służba zdrowia

Niemiecka służba zdrowia stanowi znaczącą

gałąź gospodarki narodowej

Główne źródło finansowania to ubezpieczenie

zdrowotne

Niemiecki system oparty jest na współdziałaniu
4 elementów:
- kas chorych,
- osób ubezpieczonych,
- świadczeniodawców(praktyk lekarskich i
pielęgniarskich, zakładów opieki zdrowotnej)
- państwa.

BELGIA



Narodowe ubezpieczenia zdrowotne są administrowane przez

5 funduszy

non-profit

i jeden publiczny fundusz chorobowy.



Każdy obywatel ma prawo wybrać, w której organizacji chce

być ubezpieczony.



Konkurencja pomiędzy funduszami ograniczona jest do

ubezpieczeń na dodatkowe usługi, ponieważ zawartość

pakietu podstawowego i wysokość składek jest określona

rządowym dekretem.



Rząd określa również wysokość składki.



Dochody dzielone są przez Narodowy Instytut Ubezpieczeń

Chorobowych i Inwalidzkich.



Składka na ubezpieczenia społeczne wynosi 38%

wynagrodzenia (13% pokrywa z pensji zatrudniony, a 25%

jego pracodawca)

Większość szpitali jest prywatnych, a specjaliści
zatrudniani są w szpitalach na kontraktach.

Pacjenci wnoszą częściową odpłatność za pobyt w
szpitalu w zależności od długości hospitalizacji.

Lekarze ogólni (rodzinni) pracują zwykle we
własnych praktykach, pielęgniarki zatrudniane są
zwykle za pośrednictwem własnych organizacji.

Pacjenci płacą częściowo również za leki.

Rynek ubezpieczeń prywatnych jest niewielki,
ponieważ główne ryzyko pokrywa ubezpieczenie
obowiązkowe.

System finansowania opieki zdrowotnej oparty jest na
kilkunastu publicznych ubezpieczalniach. Największe
z nich związane są z partiami politycznymi taki jak
partia chrześcijańsko-demokratyczna, socjalistyczna i
liberalna

Ubezpieczalnie kontrolowane są przez państwo

Każdy pracujący obywatel kraju płaci składkę, którą
odprowadza do wybranej przez siebie ubezpieczalni
za pośrednictwem swojego pracodawcy. Osoby, które
prowadzą własną działalność gospodarczą, mają
obowiązek same odprowadzać składkę do wybranej
przez siebie instytucji ubezpieczeniowej.

Z wpływających od obywateli składek ubezpieczalnia
refunduje każdemu choremu porady lekarskie, pobyt
w szpitalu i zakupy leków.

Ponieważ świadczenie usług medycznych na wysokim poziomie jest
kosztowne, chory musi częściowo pokrywać koszty leczenia sam.
Najczęściej jest to jedna czwarta kosztu porady u lekarza i zakupu
leków oraz około 12 euro za dzień pobytu w szpitalu. Każdy obywatel,
aby uniknąć dopłaty, może dobrowolnie ubezpieczyć się w
ubezpieczalniach prywatnych, które pokrywają dodatkowe koszty
leczenia. Egzekwowanie przez chorego pokrycia dodatkowego kosztu
leczenia przez firmę ubezpieczeniową jest bardzo proste. Wystarczy
faktura za wykonaną usługę medyczną, na podstawie której następuje
zwrot kosztów leczenia.

Dodatkowym ułatwieniem dla sprawnego działania sytemu ubezpieczeń
zdrowotnych są karty magnetyczne SIS (Systeme d'Identifieation
Sociale), zawierające informacje o formie ubezpieczenia. Szpital czy też
prywatny gabinet lekarski po wykonaniu usługi na podstawie
przedstawionej karty magnetycznej może dokonać natychmiastowej
weryfikacji danych dotyczących kwoty, jaką pacjent powinien zapłacić z
własnej kieszeni.

Składki ubezpieczycieli pozwalają na bieżąco finansować podstawowe
usługi medyczne, natomiast inwestycje wymagające dużego nakładu
pieniędzy, takie jak budowa i utrzymanie szpitali czy zakup drogiego
sprzętu, pokrywa przede wszystkim państwo.

FRANCJA



Narodowy system ubezpieczeń zdrowotnych gwarantuje
uniwersalny dostęp do usług zdrowotnych - opierający się
na obowiązkowych składkach, które odprowadzane są
wspólnie przez pracownika i pracodawcę w ramach
państwowej opieki medycznej. Ze składek tych pokrywane
jest około trzy czwarte wydatków na ochronę zdrowia



Usługi medyczne finansowane są również z opłat od
sprzedaży alkoholu i papierosów w ramach obowiązującej
akcyzy.



Oprócz tego każdy obywatel ma prawo do dodatkowego,
dobrowolnego ubezpieczenia w wybranej przez siebie
prywatnej instytucji ubezpieczeniowej. Są to towarzystwa
ubezpieczeń wzajemnych oraz komercyjne firmy
ubezpieczeniowe.



Funkcjonują różne fundusze ubezpieczeniowe: ogólny, który
dotyczy ok. 80% ubezpieczonych pracowników i ich rodzin
oraz odrębne dla rolników, wolnych zawodów itp.

Francja

- Zadaniem ich jest pokrycie dodatkowych kosztów
leczenia, ponieważ z obowiązkowych ubezpieczeń
finansowana jest tylko część usług medycznych.

Obywatele w ramach obowiązkowego ubezpieczenia

mogą korzystać z opieki medycznej szpitali
państwowych i prywatnych, jednak to szpitali
państwowych jest we Francji więcej, szacuje się, że
posiadają one dwie trzecie wszystkich łóżek.

Francuzi mają też prawo wyboru lekarzy opieki

podstawowej i specjalistycznej. Koszt takiej usługi w
ramach obowiązkowego ubezpieczenia pokrywany jest
całkowicie, natomiast jeśli lekarz nie ma podpisanego
kontraktu z ubezpieczycielem, usługa taka finansowana
jest tylko w połowie.

Francja

Model finansowania systemu ochrony zdrowia we Francji jest
uważany za jeden z najlepszych na świecie i najbardziej efektywny.
Około 1/3 szpitali we Francji to szpitale publiczne(posiadające 65%
łóżek), 2/3 to szpitale prywatne(stanowiące 35% łóżek).

Francja stanowi typowy przykład modelu ubezpieczeniowego opieki
zdrowotnej, a jednocześnie posiada jeden z najbardziej
uporządkowanych

modeli

zarządzania

zakładami

opieki

zdrowotnej. Model finansowania systemu ochrony zdrowia we
Francji jest uważany za jeden z najlepszych na świecie i najbardziej
efektywny. Środki przeznaczane na leczenie statystycznego
Francuza przekraczają 208 USD miesięcznie, w Polsce-nakłady w
przeliczeniu na gospodarstwo domowe wynosiły w 2004 r.- 12,07
USD miesięcznie.
Zarządzanie szpitalem we Francji leży w gestii :dyrektora i jego
zastępców oraz rady administracyjnej. Ogólną opiekę nad
szpitalem publicznym z ramienia administracji rządowej sprawuje
jej terenowy przedstawiciel, który pełni funkcje kontrolne oraz
zatwierdza budżet szpitala.

HOLANDIA



Mieszany system finansowania – obowiązkowe ubezpieczenie
społeczne i dobrowolne ubezpieczenie prywatne



Choroby przewlekle oraz opieka długoterminowa są finansowane
przez narodowy system nadzwyczajnych przypadków
medycznych, na który obowiązkowo składa się cale
społeczeństwo.



System obowiązkowych ubezpieczeń społecznych jest zarządzany
przez około 40 kas chorych i obejmuje około 60% populacji.
Pozostałe osoby, które posiadają wyższe dochody, i osoby
samozatrudniające się nie mogą uczestniczyć w tym systemie.



Do źródeł dodatkowych finansowania ochrony zdrowia zalicza się
opodatkowania powszechne, czyli budżet państwa, oraz
współpłacenie przez pacjentów.



Składki na kasy chorych są skorelowane z dochodami i płacone
głównie przez pracodawców (5,15% dochodu brutto), natomiast
składka pracownicza jest niższa (1,15% dochodu brutto).



Szpitale w Holandii, to w zdecydowanej większości szpitale
prywatne

WIELKA BRYTANIA



Kraj ten ma uznane w Europie tradycje nowoczesnej

organizacji ochrony zdrowia, zwłaszcza pod względem

roli lekarza rodzinnego i pielęgniarki/położnej.



W Wielkiej Brytanii opieka zdrowotna jest realizowana

przez Narodową Służbę Zdrowia - obejmuje całą

populację.



Usługi zdrowotne finansowane są z podatków,



natomiast prywatne ubezpieczenia i odpłatność

pacjentów pokrywają tylko niewielką część wydatków.



Fundusze dzielone są do 106. lokalnych kolegiów

zdrowotnych oraz do „dofinansowywanych” lekarzy

ogólnych (rodzinnych) (dla ok. jednej trzeciej

populacji).

SZWECJA



Opieka zdrowotna jest głównym elementem rozległego
systemu społecznego, ludność ma dostęp do szerokiego
zakresu usług i prawie wszyscy objęci są narodowym
systemem ochrony zdrowia.



Hrabstwa zarządzają i finansują służbę zdrowia.



Szwedzki system służby zdrowia podzielony jest na opiekę
podstawową, której głównym elementem są centra opieki
zdrowotnej, oraz lecznictwo zamknięte



Ubezpieczenie zdrowotne jest elementem ubezpieczenia
społecznego – składkę opłaca tylko pracodawca a państwo
dodatkowo subsydiuje.

SZWECJA



System ochrony zdrowia głównie finansowany

jest z podatków, a nie ze składek ubezpieczonych



Istnieją kasy ubezpieczeniowe, które pełnią rolę

tzw. trzeciej strony między świadczącym usługi

medyczne a pacjentem



26 regionalnych kas ubezpieczeniowych (mają

status samodzielnych osób prawnych i gromadzą

środki z tytułu zabezpieczenia, pochodzące

głównie ze składek pracodawców i osób

pracujących na własnych rachunek )

HISZPANIA



System ochrony zdrowia prowadzony jest

przez Narodowy Instytut Zdrowia.



Centralne ubezpieczenie zdrowotne jest

uzupełniane przez inne źródła prywatne i

publiczne.



Dwie trzecie szpitali jest publicznych, 1/3

prywatnych typu

non-profit

lub

komercyjnych

STANY ZJEDNOCZONE



Stany Zjednoczone posiadają najbardziej liberalny

system ochrony zdrowia wśród krajów rozwiniętych.
Skutkuje

stosowaniem

najnowocześniejszych

technologii, ale wiąże się również z ogromnymi kosztami
jego funkcjonowania i brakiem ochrony dla milionów
mieszkańców.



Stąd też ogólny poziom zdrowia Amerykanów jest

znacznie gorszy, niż np. w krajach europejskich.



System jest bardzo zdywersyfikowany i funkcjonuje w

nim bardzo wiele różnych podmiotów.



Dodatkowo komplikują go – podobnie jak w przypadku

wielu innych zagadnień – liczne regulacje stanowe. USA
wydają na ochronę zdrowia więcej, niż jakikolwiek inny
kraj, zarówno w wartościach bezwzględnych, stosunku
wydatków na zdrowie do PKB, jak i wydatków per capita.

STANY ZJEDNOCZONE



W Stanach Zjednoczonych ok. 84% obywateli posiada

ubezpieczenie zdrowotne (prywatne ) – 60% poprzez swojego
pracodawcę, 9% kupując na własną rękę, a 27% poprzez
różnego rodzaju programy rządowe.



Nie istnieje system powszechnego, publicznego

ubezpieczenia zdrowotnego, co stanowi zasadniczą różnicę w
stosunku do krajów europejskich.



Istnieje jednak szereg programów ochrony zdrowia

finansowanych ze środków publicznych gwarantujący opiekę
osobom starszym, niepełnosprawnym, dzieciom oraz biednym,
a prawo federalne gwarantuje publiczny dostęp do usług
ratownictwa niezależnie od możliwości finansowych.

STANY ZJEDNOCZONE



Reforma Obamy - Uchwalona 22 III 2010 z inicjatywy prezydenta B.
Obamy – większością kilku głosów, w atmosferze ostrego sporu
politycznego - ustawa Patient Protection and Affordable Care Act. Jej
realizacja (rozłożona na wiele lat, bo do 2019 r.) ma zapewnić
ubezpieczeniową ochronę dla 32 mln ludności niemającej
ubezpieczenia zdrowotnego, co będzie kosztować ponad 900 mld
USD, w dużej części obciążając podatników.



Tę reformę co do rangi porównuje się wprowadzeniem w USA
ubezpieczeń społecznych (w 1935 r.) oraz publicznych programów
zdrowotnych Medicare i Medicaid (w 1965 r.). Prawna i społeczna
istota ustawy sprowadza się do ustanowienia obowiązku posiadania
prywatnego ubezpieczenia zdrowotnego pod groźbą kary finansowej,
w zasadzie na koszt pracodawcy oraz publicznych programów
Medicare (dla osób w wieku od 65 roku życia) i Medicaid (dla klientów
opieki społecznej). Jednym z ważniejszych celów reformy jest jednak
objęcie obowiązkowym ubezpieczeniem tych zatrudnionych, którzy
go dotąd nie mieli (m.in. osób pozostających w nisko płatnym
rejestrowanym i w nierejestrowanym zatrudnieniu), oraz licznej w
USA grupy prowadzących działalność gospodarczą
(samozatrudnionych).

DANIA



Narodowa Ochrona Zdrowia



Równy i wolny dostęp do usług medycznych



Dwa rodzaje ubezpieczenia:

pierwszy gwarantuje dostęp do specjalistów

poprzez lekarza rodzinnego, a opłaty za

usługi ambulatoryjne są określone,

drugi natomiast daje wolny wybór lekarza

ogólnego oraz wolny dostęp do specjalistów,

ale lekarze maja prawo pobierania od

pacjenta opłaty wyższej od ogólnie

obowiązującej.

FINLANDIA



Ministerstwo Spraw Socjalnych i Zdrowia

ponosi odpowiedzialność za politykę zdrowotną



Opieka specjalistyczna i szpitalna realizowana

jest w ramach 21. dystryktów, w których gminy

zawiązują federacje, które prowadzą własne

szpitale.



Składka do Narodowego Funduszu składa się z

opłaty pracownika i składki płaconej przez

pracodawcę procentowo określonej do

wynagrodzenia.

PORTUGALIA



Ministerstwo Zdrowia ustala poziom

odpłatności przez pacjentów, listy leków

refundowanych i koordynuje działalność

publicznej ochrony zdrowia.



Około 75% populacji podlega Narodowej

Ochronie Zdrowia, a pozostałe 25% ma

specjalne dodatkowe ubezpieczenia

organizowane głównie przez pracodawców.



Jest jedna składka na ubezpieczenie społeczne,

ok. 35% przychodów, w tym 24% płaci

pracodawca, a 11% pracownik.



Szpitale są publiczne oraz prywatne.

IRLANDIA



35% obywateli uprawnionych jest do bezpłatnej opieki
medycznej



65% obywateli dokonuje bezpośrednich opłat albo ma
dobrowolne ubezpieczenie prywatne



Ok. 1/3 populacji należy do Izby Dobrowolnych Ubezpieczeń
Zdrowotnych prowadzącej dodatkowe ubezpieczenia. Rząd
centralny ma ścisłą kontrolę budżetową publicznych wydatków
na ochronę zdrowia



Większość szpitali to szpitale publiczne, ale są również szpitale
prywatne typu non-profit i komercyjne



Lekarze podstawowej opieki zdrowotnej prowadzą własne
praktyki i opłacani są za usługi oraz od liczby pacjentów
na listach.



Niedostatki systemu ochrony zdrowia w Irlandii wynikają
raczej nie z metod finansowania, ale raczej z
niewłaściwego planowania i wykonywania usług
medycznych. Sprawą priorytetową do rozwiązania są
„listy oczekujących” na niektóre usługi.

GRECJA



Ministerstwo Zdrowia jest odpowiedzialne za politykę

zdrowotną, zapewnia i finansuje usługi, zapewnia dostęp do

usług specjalnych i ochronę zdrowia dla nieuprawnionych.



Nie ma jasnego rozdziału finansowego pomiędzy funduszami

ubezpieczeń społecznych i państwem.



Ubezpieczenia społeczne realizowane są rzez Instytut

Ubezpieczeń Społecznych (50% populacji), Organizację

Ubezpieczeń Rolniczych (25% populacji), 13% populacji

ubezpieczone jest w Funduszu Handlowców, Producentów i

Małego Biznesu, 9% obywateli jest „na utrzymaniu” państwa.



Dwie trzecie szpitali jest publiczna. Pacjenci mają

dostęp do szpitali poprzez lekarzy podstawowej opieki

zdrowotnej (rodzinnych) i bezpośrednio. System ten

jest uznawany za zbyt kosztowny, o nierównym

dostępie do usług, scentralizowanym procesie

decyzyjnym, braku koordynacji pomiędzy sektorem

publicznym i prywatnym, dlatego też podejmuje się

działania reformujące

LITWA



Do końca lat 90 XX w. model Siemaszki



Następnie odpowiedzialność za zadania

związane z ochroną zdrowia są w kompetencji:

Jednostek administracji rządowej na poziomie

regionalnym, tzw. obwodów (m.in..wdrażanie

polityki zdrowotnej)

Jednostek samorządu terytorialnego na

poziomie gminnym (gwarantowanie dostępu

do usług podstawowej opieki ambulatoryjnej )

LITWA



Podstawowe źródło finansowania to środki

pochodzące ze składek oraz częściowo z

regionalnych oddziałów Krajowej Kasy

Chorych



Krajowa Rada Nadzoru Ubezpieczeń

Zdrowotnych kierowana przez Ministra

Zdrowia kontroluje system ochrony

zdrowia, w którym środki pieniężne

uzyskuje się ze składek

WĘGRY



Opieka zdrowotna w kompetencji Narodowego

Funduszu Ubezpieczenia Zdrowotnego, który

jest samodzielnym i głównym płatnikiem w

sektorze zdrowotnym, z wyjątkiem inwestycji i

świadczeń wysokospecjalistycznych



Znacząca rola władz lokalnych, które są

właścicielami placówek medycznych



Większość praktyk lekarzy rodzinnych jest

sprywatyzowana, natomiast prawie wszystkie

szpitale są publiczne

WĘGRY



W związku z niedostatecznym finansowaniem

świadczeń zdrowotnych przez fundusze

publiczne wprowadzono zasadę bezpośrednich

opłat pacjentów za uzyskaną opiekę medyczną



Reforma systemu 2007 r. – wycofywanie się

rządu z bezpłatnego lecznictwa



Pacjenci zostali zobowiązani do wnoszenia

opłat za wizytę u lekarza i każdy dzień pobytu

w szpitalu (wyjątek osoby do lat 18, wezwanie

pogotowania i wizyty kobiet w ciąży)

SYSTEM OPIEKI ZDROWOTNEJ

Struktura, funkcje i relacje w systemie

ZARZĄDZANIE

Planowanie

Administrowanie

Regulacje prawne

Ocena

ZARZĄDZANIE

Planowanie

Administrowanie

Regulacje prawne

Ocena

ZASOBY SYSTEMU

Ludzkie (wiedza,

doświadczenie)

Materiałowe, np. leki, sprzęt

medyczny

ZASOBY SYSTEMU

Ludzkie (wiedza,

doświadczenie)

Materiałowe, np. leki, sprzęt

medyczny

ORGANIZACJA PROGRAMÓW

Rządowe (wszystkie

poziomy)

Agencje charytatywne

Prywatne przedsiębiorstwa

Prywatny rynek

ORGANIZACJA PROGRAMÓW

Rządowe (wszystkie

poziomy)

Agencje charytatywne

Prywatne przedsiębiorstwa

Prywatny rynek

DOSTAWCY USŁUG

Opieka pierwszorzędowa

prewencja

Opieka pierwszorzędowa

leczenie

Opieka drugorzędowa

diagnoza i leczenie

Opieka trzeciorzędowa

Programy specjalne

AIDS, alkohol, narkotyki

DOSTAWCY USŁUG

Opieka pierwszorzędowa

prewencja

Opieka pierwszorzędowa

leczenie

Opieka drugorzędowa

diagnoza i leczenie

Opieka trzeciorzędowa

Programy specjalne

AIDS, alkohol, narkotyki

EKONOMICZNE WSPARCIE

Źródła rządowe

Organizacje pozarządowe

(państwowe, prywatne)

Prywatny rynek

EKONOMICZNE WSPARCIE

Źródła rządowe

Organizacje pozarządowe

(państwowe, prywatne)

Prywatny rynek

Komponenty narodowego systemu opieki

zdrowotnej

Celem działania każdego narodowego systemu opieki zdrowotnej
jest ochrona życia i poprawa zdrowia, jak również stworzenie
wszystkim podopiecznym równych szans korzystania z
poszczególnych form organizacyjnych danego systemu.

W każdym narodowym systemie opieki zdrowotnej można
wyszczególnić dwa strukturalne komponenty opieki zdrowotnej –
statyczny i dynamiczny.

W komponencie statycznym można wyodrębnić

– dostarczanie usług,

– tworzenie zasobów,

– wsparcie ekonomiczne.

Natomiast w komponencie dynamicznym:

– zarządzanie,

– organizacje programów.

Komponent statyczny

W dostarczaniu usług wyszczególniamy następujące jednostki
organizacyjne narodowego systemu opieki zdrowotnej:

– podstawowa opieka zdrowotna,

– specjalistyczna opieka zdrowotna.

W dostarczaniu usług wyszczególniamy:

– opiekę I° (prewencja i lecznictwo),

– opieka II° (diagnostyka i lecznictwo),

– opieka III° (programy specjalne).

Tworzenie zasobów ma zasadnicze znaczenie dla dostarczania usług
zdrowotnych. Składają się one z personelu, bazy materialnej, produktów i
wiedzy.

Każdy narodowy system opieki zdrowotnej musi mieć wsparcie

ekonomiczne, które jest niezbędne dla rozwijania i organizowania
zasobów medycznych w programy. W każdym kraju jest więcej niż jedno
źródło finansowania takie jak np. gospodarstwa domowe, organizacje
dobroczynne, ubezpieczenia (dobrowolne i społeczne), budżet państwa i
inne.

Komponent dynamiczny

Zarządzanie

stanowi dynamiczną formę wspierania

działalności narodowego systemu opieki zdrowotnej.
Obejmuje ono różne rodzaje społecznej kontroli
włącznie

planowaniem,

administrowaniem,

regulowaniem i ocenianiem.

Na organizację programów

ma wpływ zarządzanie,

dostarczanie usług, tworzenie zasobów i wsparcie
ekonomiczne. Programy mogą być sponsorowane przez
jednostki administracji państwowej wszystkich szczebli,
przedsiębiorstwa prywatne i rynek prywatny.

System ochrony zdrowia można określić jako społeczny,

złożony, dynamiczny, funkcjonalny system i używany

przez społeczeństwo w celu stworzenia medycznych i

społecznych środków dla ochrony, a także poprawy

zdrowia oraz ciągłego kumulowania i przekazywania

wiedzy medycznej.

System opieki zdrowotnej finansowany ze środków

publicznych powinien:



być uniwersalny (obejmować wszystkich obywateli),



oparty o zasadę solidaryzmu społecznego,



zapewniać ciągłość opieki medycznej,

Cele szczegółowe

systemu ochrony zdrowia:

zaspokojenie indywidualnych potrzeb zdrowotnych

, z

których najważniejsze są potrzeby wynikające z

chorób, niedomagań, wypadków, czyli tzw. wyrażone

potrzeby zdrowotne, choć system powinien brać pod

uwagę istnienie również tzw. rzeczywistych potrzeb

zdrowotnych,

nie

zawsze

ujawniających

się

dostatecznie wcześnie i zaspokajać je z własnej

inicjatywy;

zapewnienie zbiorowych potrzeb zdrowotnych

, tj. takich

warunków życia, pracy, mieszkania, odżywiania,

wypoczynku, a nawet chorowania i wszelkich innych

aspektów życia zbiorowego, które minimalizują, jeśli

nie eliminują, jakiekolwiek ryzyko utraty zdrowia czy

tym bardziej życia.

Główne funkcje systemu ochrony zdrowia

―umacnianie zdrowia-

dotyczy osób zdrowych, przed zadziałaniem na ustrój

czynnika chorobotwórczego. Obejmuje poczynania natury ogólnohigienicznej,
poprzez kształtowanie odpowiednich warunków życia i postaw ludności,

―swoiste zapobieganie chorobom

– dotyczy także ludzi zdrowych ale

zagrożonych konkretną chorobą. Działanie zapobiegawcze może być skierowane na
jeden lub więcej spośród trzech czynników współzależnych w powstawaniu choroby:
ustrój ludzki, czynnik chorobotwórczy lub środowisko,

―leczenie zapobiegające rozwojowi choroby

– dotyczy osób, u których czynnik

chorobotwórczy zadziałał już na ustrój, wywołując proces chorobowy. Postępowanie
lecznicze dąży do jak najwcześniejszego wykrycia i rozpoznania procesu
chorobowego oraz podjęcia wczesnego i możliwie skutecznego leczenia celem
przerwania procesu chorobowego,

―leczenie ograniczające skutki choroby i rehabilitacja

– dotyczy osób, u

których choroba doprowadziła do krócej lub dłużej trwającego ograniczenia
niektórych czynności ustroju lub pozostawiła trwałe kalectwo,

―opieka medyczno – społeczna

– nad głęboko upośledzonymi fizycznie lub

psychicznie oraz opieka terminalna nad nieuleczalnie chorymi – dotyczy
przypadków chorób postępujących i nieuleczalnych.

Do pomocniczych funkcji systemu ochrony zdrowia zalicza się:

― szkolnictwo zawodowe,

―- działalność naukowo – badawcza,

―- działalność wychowawczo – oświatowa w zakresie ochrony zdrowia,

―- współpraca międzynarodowa,

―- zarządzanie ochroną zdrowia.

Opieka

zdrowotna

adresat:

chory/pacjent

Opieka

społeczna

adresat:

niepełnospraw

ni, przewlekle

chorzy

Zdrowie

publiczne

Adresat:

cała populacja

Obszary sektora

zdrowotnego

Cele systemu opieki

zdrowotnej:

-zabezpieczenie i dostarczenie
całemu społeczeństwu jak
najlepszego zakresu świadczeń
med., których ono wymaga,
bez względu na różnice
społeczno-ekonomiczne,
kulturowe i geograficzne;

-zapewnienie wysokiej jakości i
ciągłości opieki med. oraz
holistycznego podejścia do
jednostki;

-organizowanie opieki med. w
sposób gwarantujący jej
wysoką efektywność;

-ciągłe doskonalenie systemu
prowadzące do wzrostu
satysfakcji użytkowników i
pracowników tego systemu.

Relacje zachodzące pomiędzy

funkcjami systemu ochrony zdrowia

 Składniki: kadra medyczna, infrastruktura

 Kształcenie medyczne i ciągłe szkolenie kadr, prace

badawcze

Składni

SOZ

 Profilaktyka, diagnostyka, leczenie, rehabilitacja,

opieka przewlekał

 Edukacja zdrowotna

działani

 Produkt medyczny: zapobieganie śmierci, chorobie,

niepełnosprawności,

 Satysfakcja pacjenta

cel

Chociaż odpowiedzialność za zdrowie

ponosimy my sami, to szczególną

potrzebą, w której człowiek oczekuje

wsparcia ze strony państwa jest ochrona

zdrowia i życia.

To właśnie na władzy publicznej

spoczywa nałożony przez Konstytucję

obowiązek zapewnienia świadczeń

zdrowotnych obywatelom.

Stąd obowiązek a zarazem odpowiedzialność

państwa za szczególny rodzaj działań na

rzecz bezpieczeństwa zdrowotnego obywateli.

W Polsce nadrzędną podstawą prawną w zakresie ochrony zdrowia jest

KONSTYTUCJA RZECZYPOSPOLITEJ POLSKI, a w szczególności art. 68 jest

uznany za podstawowy przepis w regulacji

ochrony zdrowia.

Art. 68



Każdy ma prawo do ochrony zdrowia.



Obywatelom, niezależnie od ich sytuacji materialnej, władze

publiczne zapewniają równy dostęp do świadczeń opieki zdrowotnej

finansowanej ze środków publicznych. Warunki i zakres udzielania

świadczeń określa ustawa.



Władze publiczne są obowiązane do zapewnienia szczególnej opieki

zdrowotnej dzieciom, kobietom w ciąży, osobom niepełnosprawnym

i osobom w podeszłym wieku.



Władze publiczne są obowiązane do zwalczania chorób

epidemicznych i zapobiegania negatywnym dla zdrowia skutkom

degradacji środowiska.



Władze publiczne popierają rozwój kultury fizycznej, zwłaszcza

wśród dzieci i młodzieży.

Wszelkie działania państwa powinny przyczyniać się do osiągnięcia

wysokiego poziomu zdrowia fizycznego i psychicznego, dzięki

działaniom w kierunku poprawy zdrowia publicznego, zapobiegania

chorobom oraz usuwaniem źródeł zagrożeń dla zdrowia w celu

zwalczania zachorowalności oraz przedwczesnej umieralności.

Świadczenia zdrowotne oferowane przez państwo muszą być

zapewnione z zachowaniem równego do nich dostępu

, a obejmują one

w szczególności:



tworzenie warunków funkcjonowania systemu ochrony zdrowia,



analizę i ocenę potrzeb zdrowotnych oraz czynników powodujących ich

zmiany,



promocję zdrowia i profilaktykę, mającą na celu tworzenie warunków

sprzyjających zdrowiu,



finansowanie w trybie i na zasadach określonych ustawowo.

Państwo powinno elastycznie i szybko reagować na potrzeby i uwagi

zgłaszane przez obywateli, ponieważ podstawowym celem działania

systemu ochrony zdrowia jest utrzymanie i poprawa stanu zdrowia

obywateli.

Stąd też działania państwa w tym zakresie muszą być odpowiedzialne, a

decyzje powinny być podejmowane ze szczególna troską i rozwagą.

Transformacja metod zarządzania

w ochronie zdrowia

została zapoczątkowana

reformą w 1999 roku,

która spowodowała

zasadnicze

przeobrażenie się reguł i

mechanizmów jego

funkcjonowania, a tym

samym pociągnęła za

sobą transformację

metod zarządzania

publicznymi jednostki

ochrony zdrowia.

To od menedżerów ochrony zdrowia oczekuje się

decyzji pociągających za sobą sukces

Organizacja Ochrony Zdrowia w

Polsce

Wprowadzając reformę należało sprecyzować nowe warunki polityki

zdrowotnej, a mianowicie:

1. Określić rolę państwa jako gwaranta zdrowia, wynikającą

z zapisu art. 68 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej, zgodnie, z

którym każdy obywatel ma prawo do ochrony zdrowia,

2. Uściślić zadania administracji rządowej i samorządowej w zakresie

odpowiedzialności za zdrowie,

3. Uświadomić obywatelom ich prawa, a równocześnie

współodpowiedzialność za zdrowie.

Tak sformułowane zasady wprowadzanej reformy w ochronie zdrowia

doprowadziły do stworzenia i wdrożenia - Systemu Ubezpieczeń

Zdrowotnych w Polsce.

Podstawowymi zasadami systemu ubezpieczeń zdrowotnych w Polsce są:

Zasada powszechności,
Zasada obowiązkowości,
Zasada solidaryzmu społecznego,

Instytucjami ubezpieczenia zdrowotnego stały się

Kasy Chorych, a obecnie Narodowy Fundusz Zdrowia z oddziałami

wojewódzkimi.

Organizacja Ochrony Zdrowia w

Polsce

Narzędziami przy pomocy, których można było dokonać

uporządkowania tychże zmian, stały się wchodzące

w życie

1 stycznia 1999 r

dwie ważne ustawy

, z punktu

widzenia ochrony zdrowia.

1. Ustawa z dnia 30.08.1991 r.

o zakładach opieki zdrowotnej

umożliwiająca przekształcanie jednostek budżetowych w

samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej oraz

tworzenie niepublicznych zakładów opieki zdrowotnej.

2. Ustawa z dnia 29.10.1998 r. wprowadzająca

ustawy

reformujące administrację publiczną

- m.in. pozwoliło to

samorządom stać się organami założycielskimi dla SPZOZ-

ów.

W odbiorze społecznym i politycznym publiczna służba zdrowia

była oceniana źle, a konieczność jej szybkiej naprawy uznano za

sprawę pierwszoplanową.

Z dniem 1 stycznia 1999 roku dotychczasowy system budżetowy

finansowania ochrony zdrowia został przekształcony w systemu

ubezpieczeniowo-budżetowy

, przy czym powszechne

obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne stało się zasadniczym

filarem finansowania

Ustawa z dnia 6 lutego 1997 r. o

powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym

(Dz. U. Nr 28 poz. 153).

Wprowadzono nowe dominujące źródło finansowania, jakim stały

się składki PUZ (powszechne ubezpieczenie zdrowotne)

oraz

powołano do życia nowy system instytucjonalny kas chorych,

składający się z 17. relatywnie autonomicznych kas (16

regionalnych i 1 branżowa) oraz ich krajowego związku,

odpowiadający za alokację przekazanych środków finansowych na

ochronę zdrowia.

„Nowy” system opieki zdrowotnej wprowadzony w Polsce

zmienił finansowanie ochrony zdrowia z budżetowego na

ubezpieczeniowe

Jednocześnie w latach 1991-1998 wprowadzano w życie szereg

rozwiązań, tworzących podstawy działania rynku świadczeń w

publicznym systemie opieki zdrowotnej, takich jak:

• przekształcanie publicznych zakładów opieki zdrowotnej z

jednostek budżetowych w samodzielne publiczne zakłady opieki

zdrowotnej;

• wprowadzenie rachunku kosztów w publicznych zakładach opieki

zdrowotnej;

• powstawanie niepublicznych zakładów opieki zdrowotnej, zwłaszcza

w podstawowej opiece zdrowotnej i specjalistycznym lecznictwie

ambulatoryjnym;

• przejęcie części zadań ochrony zdrowia przez samorządy lokalne;
• zawieranie kontraktów na świadczenia zdrowotne między

dysponentami środków publicznych (władze państwowe i

samorządowe) a publicznymi i niepublicznymi zakładami opieki

zdrowotnej;

• częściowe (lokalne) wprowadzenie Rejestru Usług Medycznych jako

instrumentu wspomagającego monitorowanie wykonania

kontraktów i ich rozliczanie;

• powstanie instytucji lekarza rodzinnego, wzmocnienie jego

kompetencji i powierzenie roli strażnika wejścia do systemu oraz

koordynatora opieki nad pacjentem;

• prywatyzacja aptek i hurtowni leków.

Istotną rolę w reformie sektora zdrowia odegrało założenie

usamodzielnienia zakładów. Na podstawie znowelizowanych

przepisów samodzielny zakład opieki zdrowotnej SPZOZ:



pokrywa z posiadanych środków i uzyskiwanych przychodów, koszty

działalności i zobowiązania;



podstawą gospodarki samodzielnego zakładu jest plan finansowy, ustalany

przez kierownika zakładu;



gospodaruje samodzielnie przekazanymi w nieodpłatne użytkowanie

nieruchomościami i majątkiem Skarbu Państwa lub komunalnym oraz

majątkiem własnym (otrzymanym i zakupionym);



uzyskuje osobowość prawną z chwilą wpisania do rejestru publicznych

zakładów opieki zdrowotnej prowadzonego przez sąd rejonowy;



samodzielnie może decydować o podziale zysku;



pokrywa we własnym zakresie ujemny wynik finansowy, ale kiedy jest to

niemożliwe, ujemny wynik finansowy powinien być pokrywany ze środków

publicznych, na podstawie decyzji organu, który utworzył zakład. Ujemny

wynik finansowy nie może być podstawą do zaprzestania działalności, jeżeli

dalsze istnienie tego zakładu uzasadnione jest celami i zadaniami, do

których realizacji został utworzony, a których nie może przejąć inny zakład w

sposób zapewniający nieprzerwane sprawowanie opieki zdrowotnej nad

ludnością;



zakład opieki zdrowotnej może zmienić zakres udzielanych świadczeń po

uprzednim wpisie tej zmiany do rejestru.

Wprowadzenie nowego systemu miało na celu wzrost

efektywności funkcjonowania systemu opieki zdrowotnej,

dzięki upowszechnieniu logiki rynku wewnętrznego, opartej

na:

• oddzieleniu roli płatnika (kasy chorych) od roli

świadczeniodawcy (zakłady opieki zdrowotnej);

• przekształceniu wszystkich publicznych zakładów opieki

zdrowotnej, które zostały włączone w system

kontraktowania usług zdrowotnych, w samodzielne

publiczne zakłady opieki zdrowotnej;

• ukształtowanie relacji między płatnikiem a

świadczeniodawcą za pomocą mechanizmu kontraktowania

świadczeń zdrowotnych;

• prawie wolnego wyboru świadczeniodawcy przez pacjenta;
• wzroście znaczenia podstawowej opieki zdrowotnej,

realizowanej głównie przez niepubliczne zakłady opieki

zdrowotnej, w oparciu o kontrakty z płatnikiem;

• wprowadzeniu konkurencji między świadczeniodawcami

publicznymi i niepublicznymi o kontrakty na świadczenia

finansowane ze środków kas chorych i o pacjentów.

Czynniki wpływające na rynek ochrony

zdrowia:



zmiany demograficzne (związane są ze wzrostem ilości ludności

oraz zmianami w jej strukturze);



postęp cywilizacyjny i technologiczny (związany z dostępnością

do coraz nowszych i lepszych procedur diagnostycznych i leczniczych

umożliwiających wzrost efektywności działań przy jednoczesnej

eskalacji kosztów);



realia ekonomiczne (związane z ograniczonością wzrostu nakładów

na zdrowie w relacji do wzrostu potrzeb zdrowotnych).

1. Działalność lecznicza polega na udzielaniu świadczeń zdrowotnych.
2. Działalność lecznicza może również polegać na:
1) promocji zdrowia lub
2) realizacji zadań dydaktycznych i badawczych w powiązaniu z udzielaniem świadczeń

zdrowotnych i promocją zdrowia, w tym wdrażaniem nowych technologii medycznych oraz
metod leczenia.

świadczenie zdrowotne – działania służące zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu lub

poprawie zdrowia oraz inne działania medyczne wynikające z procesu leczenia lub przepisów
odrębnych regulujących zasady ich wykonywania;

promocja zdrowia – działania umożliwiające poszczególnym osobom i społeczności

zwiększenie kontroli nad czynnikami warunkującymi stan zdrowia i przez to jego poprawę,
promowanie zdrowego stylu życia oraz środowiskowych i indywidualnych czynników

sprzyjających zdrowiu;

DZIAŁANOŚĆ LECZNICZA

Ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej

(Dziennik Ustaw z 2011 r. Nr 112 poz. 654 z późn. zm.)

Rodzajami działalności leczniczej są:
1) stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne:
a) szpitalne,
b) inne niż szpitalne;
2) ambulatoryjne świadczenia zdrowotne.

świadczenie szpitalne – wykonywane całą dobę kompleksowe świadczenia

zdrowotne polegające na diagnozowaniu, leczeniu, pielęgnacji i rehabilitacji, które nie
mogą być realizowane w ramach innych stacjonarnych i całodobowych świadczeń

zdrowotnych lub ambulatoryjnych świadczeń zdrowotnych; świadczeniami szpitalnymi
są także świadczenia udzielane z zamiarem zakończenia ich udzielania w okresie
nieprzekraczającym 24 godzin;
stacjonarne i całodobowe świadczenie zdrowotne inne niż świadczenie
szpitalne – świadczenia opiekuńcze, pielęgnacyjne, paliatywne, hospicyjne,

świadczenia z zakresu opieki długoterminowej, rehabilitacji leczniczej, leczenia
uzależnień, psychiatrycznej opieki zdrowotnej oraz lecznictwa uzdrowiskowego,
udzielane pacjentom, których stan zdrowia wymaga udzielania całodobowych lub

całodziennych świadczeń zdrowotnych w odpowiednio urządzonych, stałych
pomieszczeniach;

1. Stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne inne niż szpitalne mogą

polegać na:
1) udzielaniu całodobowych świadczeń zdrowotnych, które obejmują swoim zakresem
pielęgnację i rehabilitację pacjentów niewymagających hospitalizacji, oraz zapewnianiu

im produktów leczniczych i wyrobów medycznych, pomieszczeń i wyżywienia
odpowiednich do stanu zdrowia, a także prowadzeniu edukacji zdrowotnej dla
pacjentów i członków ich rodzin oraz przygotowaniu tych osób do samoopieki i

samopielęgnacji w warunkach domowych - zakłady opiekuńczo-lecznicze;
2) udzielaniu całodobowych świadczeń zdrowotnych, które obejmują swoim zakresem

pielęgnację, opiekę i rehabilitację pacjentów niewymagających hospitalizacji, oraz
zapewnianiu im produktów leczniczych potrzebnych do kontynuacji leczenia,

pomieszczeń i wyżywienia odpowiednich do stanu zdrowia, a także prowadzeniu

edukacji zdrowotnej dla pacjentów i członków ich rodzin oraz przygotowaniu tych osób

do samoopieki i samopielęgnacji w warunkach domowych - zakłady pielęgnacyjno-

opiekuńcze;
3) udzielaniu świadczeń zdrowotnych polegających na działaniach usprawniających,
które służą zachowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia - zakłady rehabilitacji

leczniczej;

4) sprawowaniu wszechstronnej opieki zdrowotnej, psychologicznej i społecznej nad

pacjentami znajdującymi się w stanie terminalnym oraz opieki nad rodzinami tych

pacjentów - hospicja.

Ambulatoryjne świadczenia zdrowotne obejmują świadczenia podstawowej

lub specjalistycznej opieki zdrowotnej oraz świadczenia z zakresu rehabilitacji

leczniczej, udzielane w warunkach niewymagających ich udzielania w trybie

stacjonarnym i całodobowym w odpowiednio urządzonym, stałym

pomieszczeniu. Udzielanie tych świadczeń może odbywać się w

pomieszczeniach przedsiębiorstwa, w tym w pojeździe przeznaczonym do

udzielania tych świadczeń, lub w miejscu pobytu pacjenta.

Ambulatoryjnych świadczeń zdrowotnych udziela się w: ambulatorium

(przychodni, poradni, ośrodku zdrowia, lecznicy lub ambulatorium z izbą

chorych), a także zakładzie badań diagnostycznych i medycznym laboratorium

diagnostycznym.

1. Podmiot leczniczy wykonujący działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i

całodobowe świadczenia zdrowotne może, w zakresie świadczeń zdrowotnych
finansowanych ze środków publicznych, na okres nieprzekraczający 6 miesięcy, zaprzestać

działalności leczniczej:
1) całkowicie;
2) częściowo, w zakresie jednej lub więcej jednostek lub komórek organizacyjnych

przedsiębiorstwa tego podmiotu związanych bezpośrednio z udzielaniem tych świadczeń.
2. Czasowe zaprzestanie działalności, o którym mowa w pkt 1, wymaga zgody wojewody.
3. Kierownik występuje do wojewody z wnioskiem o udzielenie zgody, o której mowa w pkt
2.
4. Kierownik podmiotu leczniczego wykonującego działalność leczniczą w rodzaju

stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne utworzonego przez uczelnię medyczną
występuje do wojewody z wnioskiem, o którym mowa w pkt 3, po uzyskaniu zgody rektora

uczelni albo odpowiednio dyrektora Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego.

5. Wniosek kierownika powinien zawierać określenie przyczyny, proponowany

okres oraz zakres zaprzestania działalności.
6. Wojewoda przed wyrażeniem zgody zasięga opinii dyrektora właściwego
oddziału wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia. Niewydanie opinii w

terminie 7 dni jest równoznaczne z wydaniem opinii pozytywnej.
7. Wojewoda wydaje zgodę albo odmawia jej wydania, w drodze decyzji
administracyjnej, w terminie 30 dni od dnia złożenia wniosku.
8. W przypadku gdy zaprzestanie działalności leczniczej:
1) jest spowodowane siłą wyższą,
2) wynika z decyzji administracyjnej podjętej na podstawie odrębnych przepisów
– kierownik informuje wojewodę o czasowym całkowitym albo częściowym
zaprzestaniu działalności, w terminie 3 dni roboczych od dnia zaistnienia

okoliczności powodujących zaprzestanie tej działalności.

1. W przypadku czasowego zaprzestania działalności leczniczej całkowicie lub
częściowo, w zakresie jednej lub kilku jednostek lub komórek organizacyjnych

przedsiębiorstwa podmiotu leczniczego wykonującego działalność leczniczą w
rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne, bez zachowania trybu

określonego w ustawie trybu, wojewoda nakłada, w drodze decyzji
administracyjnej, na kierownika tego podmiotu karę pieniężną w wysokości do
trzykrotnego miesięcznego wynagrodzenia tej osoby, wyliczonego na podstawie

wynagrodzenia za ostatnie 3 miesiące poprzedzające miesiąc, w którym nałożono
karę. Decyzji nadaje się rygor natychmiastowej wykonalności.
2. Karę pieniężną uiszcza się w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji
administracyjnej.
3. Przy ustalaniu wysokości kary pieniężnej wojewoda jest obowiązany

uwzględniać rodzaj i wagę stwierdzonych naruszeń.
4. Kara pieniężna podlega egzekucji w trybie przepisów o postępowaniu

egzekucyjnym w administracji.
5. Na decyzję w sprawie kary pieniężnej przysługuje skarga do sądu
administracyjnego.

1. Ustrój podmiotu leczniczego niebędącego przedsiębiorcą, a także inne sprawy
dotyczące jego funkcjonowania nieuregulowane w ustawie określa statut.
2. W statucie określa się:
1) firmę podmiotu odpowiadającą rodzajowi i zakresowi udzielanych świadczeń

zdrowotnych;
2) siedzibę podmiotu;
3) cele i zadania podmiotu;
4) organy i strukturę organizacyjną podmiotu, w tym zadania, czas trwania
kadencji i okoliczności odwołania członków rady społecznej;
5) formę gospodarki finansowej;
3. Statut może przewidywać prowadzenie określonej, wyodrębnionej
organizacyjnie działalności innej niż działalność lecznicza.
4. Statut nadaje podmiot tworzący, chyba że przepisy ustawy stanowią inaczej.

Art. 204

Od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy nie mogą być tworzone samodzielne publiczne

zakłady opieki zdrowotnej, z wyjątkiem samodzielnych publicznych zakładów opieki

zdrowotnej powstałych w wyniku łączenia na zasadach określonych w niniejszej ustawie.

P ubliczne zakłady opieki zdrowotnej działające na podstawie dotychczasowych

przepisów stają się z dniem wejścia w życie niniejszej ustawy podmiotami leczniczymi

niebędącymi przedsiębiorcami.

Art. 66.
1. Połączenie się samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej może być
dokonane przez:
1) przeniesienie całego mienia co najmniej jednego samodzielnego publicznego zakładu
opieki zdrowotnej (przejmowanego) na inny samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej

(przejmujący);
2) utworzenie nowego samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej powstałego
co najmniej z dwóch łączących się samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej.
2. Podmioty tworzące samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej mogą dokonać
połączenia tych zakładów:
1) w drodze rozporządzenia, zarządzenia albo uchwały – w przypadku zakładów mających
ten sam podmiot tworzący;

2) w drodze porozumienia – w przypadku zakładów mających różne podmioty tworzące.

1. Przekształcenie może polegać na przekształceniu samodzielnych

publicznych zakładów opieki zdrowotnej w jedną spółkę, pod warunkiem

że przekształcane zakłady mają ten sam podmiot tworzący.
2. Przekształcenie może polegać na przekształceniu samodzielnych

publicznych zakładów opieki zdrowotnej mających różne podmioty

tworzące będące jednostkami samorządu terytorialnego w jedną spółkę.

Organem dokonującym przekształcenia samodzielnego publicznego

zakładu opieki zdrowotnej w spółkę kapitałową, zwanym dalej

„organem dokonującym przekształcenia”, jest:
1) minister właściwy do spraw Skarbu Państwa – w przypadku

samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej, dla których

podmiotem tworzącym jest minister, centralny organ administracji

rządowej albo wojewoda;
2) organ wykonawczy jednostki samorządu terytorialnego – w

przypadku samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej, dla

których podmiotem tworzącym jest jednostka samorządu terytorialnego;
3) rektor – w przypadku samodzielnych publicznych zakładów opieki

zdrowotnej, dla których podmiotem tworzącym jest publiczna uczelnia

medyczna albo publiczna uczelnia prowadząca działalność dydaktyczną i

badawczą w dziedzinie nauk medycznych;
4) dyrektor Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego – w

przypadku samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej, dla

których podmiotem tworzącym jest to centrum.

Dniem przekształcenia samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej w
spółkę jest dzień wpisania tej spółki do rejestru przedsiębiorców.
Z dniem przekształcenia następuje wykreślenie z urzędu samodzielnego
publicznego zakładu opieki zdrowotnej z Krajowego Rejestru Sądowego.
J eżeli przepisy ustawy nie stanowią inaczej, spółka kapitałowa z dniem
przekształcenia wstępuje we wszystkie prawa i obowiązki, których podmiotem był
samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej.

Z dniem przekształcenia pracownicy przekształcanego samodzielnego
publicznego zakładu opieki zdrowotnej stają się, z mocy prawa, pracownikami
spółki.
Stosunki pracy osób zatrudnionych na podstawie powołania w przekształcanym

samodzielnym publicznym zakładzie opieki zdrowotnej wygasają z dniem

przekształcenia.

Charakterystyka administracji

publicznej ochrony zdrowia musi

uwzględniać zagadnienia związane

z jej zadaniami i organizacją jej

aparatu. Jeżeli chodzi o

zadania

administracji publicznej ochrony

zdrowia, to kluczowe znaczenie ma tutaj

katalog spraw, który został wymieniony

w dziale administracji rządowej

pod nazwą -

zdrowie.

Państwo może odgrywać role w systemie

ochrony zdrowia:



angażować w bezpośrednie opłacanie
opieki zdrowotnej,



subsydiowanie indywidualnych zakupów
usług medycznych i ubezpieczenia,



bezpośrednie świadczenie usług opieki
zdrowotnej,



finansowanie i prowadzenie badań,



zapobieganie rozprzestrzenianiu się chorób
zakaźnych,



regulację produkcji leków i sprzętu
medycznego.

Minister Zdrowia sprawuje

w systemie ochrony zdrowia

funkcje regulacyjne, koordynujące i nadzorcze.

Odpowiada on za kreowanie i prowadzenie polityki zdrowotnej

państwa. Jest on koordynatorem i kreatorem systemu ochrony

zdrowia.

W szczególności

Minister Zdrowia określa strategiczne

kierunki polityki zdrowotnej, jak i krótkoterminowe cele

służące właściwej realizacji powierzonych mu zadań.

Prowadzi działania koordynujące realizację programów

zdrowotnych, dotyczących ważnych zjawisk

epidemiologicznych celem ochrony zdrowia i bezpieczeństwa

obywateli np. Narodowy Program Zdrowia na lata 2007-2015

Należy do niego wydawanie rozporządzeń wykonawczych do ustaw o

charakterze powszechnie obowiązującym, a także zarządzeń do ustaw

o charakterze wewnętrznym dotyczących podległych mu jednostek.

Możliwy zakres interwencji państwa w

ochronie zdrowia:

TYPY

AKTYWNOŚCI

PAŃSTWA

SPOSOBY REALIZACJI

Aktywność

legislacyjna

Tworzenie norm prawnych stanowiących wykładnię

dla definiowania uprawnień i obowiązków:

osób korzystających z usług medycznych:

prawo do opieki zdrowotnej (gwarancje

dostępności, przyznawanie i ograniczanie

uprawnień, limity dopłat pacjentów),

prawa pacjenta

specjalne procedury (dotyczące aborcji,

eutanazji, przeszczepów, eksperymentów

medycznych),

PRAWA PACJENTA

1.Prawo pacjenta do świadczeń zdrowotnych

- prawo do świadczeń zdrowotnych odpowiadających wymaganiom aktualnej wiedzy

medycznej;

-w sytuacji ograniczonych możliwości udzielenia odpowiednich świadczeń zdrowotnych, do

przejrzystej, obiektywnej, opartej na kryteriach medycznych, procedury ustalającej

kolejność dostępu do tych świadczeń;

- żądać, aby udzielający mu świadczeń zdrowotnych:

1) lekarz zasięgnął opinii innego lekarza lub zwołał konsylium lekarskie - Lekarz może

odmówić zwołania konsylium lekarskiego lub zasięgnięcia opinii innego lekarza, jeżeli

uzna, że żądanie, jest bezzasadne (żądanie oraz odmowę odnotowuje się w dokumentacji

medycznej).

2) pielęgniarka (położna) zasięgnęła opinii innej pielęgniarki (położnej).

- prawo do natychmiastowego udzielenia świadczeń zdrowotnych ze względu na

zagrożenie zdrowia lub życia;

- przypadku porodu pacjentka ma prawo do uzyskania świadczeń zdrowotnych związanych

z porodem;

- prawo do świadczeń zdrowotnych udzielanych z należytą starannością przez podmioty

udzielające świadczeń zdrowotnych w warunkach odpowiadających określonym w

odrębnych przepisach wymaganiom fachowym i sanitarnym.

Przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych osoby wykonujące zawód medyczny kierują się

zasadami etyki zawodowej określonymi przez właściwe samorządy zawodów medycznych.

2. Prawo pacjenta do informacji:

- prawo do informacji o swoim stanie zdrowia;

- pacjent, w tym małoletni, który ukończył 16 lat, lub jego ustawowy przedstawiciel

mają prawo do uzyskania od lekarza przystępnej informacji o stanie zdrowia pacjenta,

rozpoznaniu, proponowanych oraz możliwych metodach diagnostycznych i

leczniczych, dających się przewidzieć następstwach ich zastosowania albo

zaniechania, wynikach leczenia oraz rokowaniu - pacjent ma prawo żądać, aby lekarz

nie udzielił mu informacji;

- pacjent, w tym małoletni, który ukończył 16 lat, lub jego ustawowy przedstawiciel

mają prawo do uzyskania od pielęgniarki, położnej przystępnej informacji o jego

pielęgnacji i zabiegach pielęgniarskich.

- pacjent małoletni, który nie ukończył 16 lat, ma prawo do uzyskania od lekarza

informacji, w zakresie i formie potrzebnej do prawidłowego przebiegu procesu

diagnostycznego lub terapeutycznego;

- pacjent lub jego ustawowy przedstawiciel mają prawo do wyrażenia zgody na

udzielenie informacji innym osobom;

- prawo do informacji o prawach pacjenta - podmiot udzielający świadczeń

zdrowotnych udostępnia tę informację w formie pisemnej, poprzez umieszczenie jej w

swoim lokalu, w miejscu ogólnodostępnym,

- w przypadku pacjenta niemogącego się poruszać informację, udostępnia się w

sposób umożliwiający zapoznanie się z nią w pomieszczeniu, w którym pacjent

przebywa,

- prawo do informacji o rodzaju i zakresie świadczeń zdrowotnych udzielanych przez

podmiot udzielający świadczeń zdrowotnych, w tym o profilaktycznych programach

zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych, realizowanych przez ten

podmiot.

3. Prawo pacjenta do tajemnicy informacji z nim związanych

- prawo do zachowania w tajemnicy przez osoby wykonujące zawód

medyczny, w tym udzielające mu świadczeń zdrowotnych, informacji z

nim związanych, a uzyskanych w związku z wykonywaniem zawodu

medycznego - osoby wykonujące zawód medyczny są obowiązane

zachować w tajemnicy informacje związane z pacjentem, w

szczególności ze stanem zdrowia pacjenta.

Tajemnicy nie stosuje się, w przypadku gdy:

1) zachowanie tajemnicy może stanowić niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia

pacjenta lub innych osób;

2) pacjent lub jego przedstawiciel ustawowy wyraża zgodę na ujawnienie

tajemnicy;

3) zachodzi potrzeba przekazania niezbędnych informacji o pacjencie związanych

z udzielaniem świadczeń zdrowotnych innym osobom wykonującym

zawód medyczny, uczestniczącym w udzielaniu tych świadczeń;

4) stanowią przepisy prawa;

5) przed wojewódzką komisją do spraw orzekania o zdarzeniach medycznych.

Osoby wykonujące zawód medyczny, z wyjątkiem przypadków powyżej,

są związane tajemnicą również po śmierci pacjenta.

4. Prawo pacjenta do wyrażenia zgody na udzielenie

świadczeń zdrowotnych

stosuje się do wyrażenia zgody na udzielenie świadczeń zdrowotnych albo odmowy

takiej zgody.

- prawo do wyrażenia zgody na udzielenie określonych świadczeń zdrowotnych lub
odmowy takiej zgody, po uzyskaniu informacji;
- przedstawiciel ustawowy pacjenta małoletniego, całkowicie ubezwłasnowolnionego
lub niezdolnego do świadomego wyrażenia zgody, ma prawo do wyrażenia zgody;
- pacjent, w tym małoletni, który ukończył 16 lat, ma prawo do wyrażenia zgody na
przeprowadzenie badania lub udzielenie innych świadczeń zdrowotnych przez lekarza;
- pacjent małoletni, który ukończył 16 lat, osoba ubezwłasnowolniona albo pacjent
chory psychicznie lub upośledzony umysłowo, lecz dysponujący dostatecznym
rozeznaniem, ma prawo do wyrażenia sprzeciwu co do udzielenia świadczenia
zdrowotnego, pomimo zgody przedstawiciela ustawowego lub opiekuna faktycznego -
w takim przypadku wymagane jest zezwolenie sądu opiekuńczego;
- zgoda oraz sprzeciw mogą być wyrażone ustnie albo poprzez takie zachowanie osób
wymienionych, które w sposób niebudzący wątpliwości wskazuje na wolę poddania się
proponowanym przez lekarza czynnościom albo brak takiej woli;
- w przypadku zabiegu operacyjnego albo zastosowania metody leczenia lub
diagnostyki stwarzających podwyższone ryzyko dla pacjenta, zgodę wyraża się w
formie pisemnej - przed pacjent ma prawo do uzyskania informacji;
- zasady przeprowadzenia badania lub udzielenia innych świadczeń zdrowotnych
przez lekarza pomimo braku zgody albo wobec zgłoszenia sprzeciwu, określają
przepisy art. 33 i art. 34 ust. 6 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i
lekarza dentysty.

Prawo do poszanowania intymności i godności pacjenta

- prawo do poszanowania intymności i godności, w szczególności w czasie

udzielania mu świadczeń zdrowotnych;

- prawo do poszanowania godności obejmuje także prawo do umierania w

spokoju i godności;

- pacjent znajdujący się w stanie terminalnym ma prawo do świadczeń

zdrowotnych zapewniających łagodzenie bólu i innych cierpień;

- przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych może być obecna osoba bliska - osoba

wykonująca zawód medyczny udzielająca świadczeń zdrowotnych pacjentowi

może odmówić obecności osoby bliskiej przy udzielaniu świadczeń

zdrowotnych, w przypadku istnienia prawdopodobieństwa wystąpienia

zagrożenia epidemicznego lub ze względu na bezpieczeństwo zdrowotne

pacjenta, odmowę odnotowuje się w dokumentacji medycznej;

- osoba wykonująca zawód medyczny ma obowiązek postępować w sposób

zapewniający poszanowanie intymności i godności pacjenta;

- osoby wykonujące zawód medyczny, inne niż udzielające świadczeń

zdrowotnych, uczestniczą przy udzielaniu tych świadczeń tylko wtedy, gdy jest

to niezbędne ze względu na rodzaj świadczenia. Uczestnictwo, a także

obecność innych osób wymaga zgody pacjenta, a w przypadku pacjenta

małoletniego, całkowicie ubezwłasnowolnionego lub niezdolnego do

świadomego wyrażenia zgody, jego przedstawiciela ustawowego i osoby

wykonującej zawód medyczny, udzielającej świadczenia zdrowotnego.

6. Prawo pacjenta do dokumentacji medycznej

- ma prawo do dostępu do dokumentacji medycznej

dotyczącej jego stanu zdrowia oraz udzielonych mu

świadczeń zdrowotnych - dane zawarte w dokumentacji

medycznej podlegają ochronie.

podmiot udzielający świadczeń zdrowotnych jest obowiązany
prowadzić, przechowywać i udostępniać dokumentację medyczną
oraz zapewnić ochronę danych zawartych w tej dokumentacji
(Dokumentację medyczną prowadzi się w postaci elektronicznej
2014)
Lekarze, pielęgniarki i położne są uprawnieni do uzyskiwania i
przetwarzania danych zawartych w dokumentacji medycznej,
-Podmiot

udzielający

świadczeń

zdrowotnych

udostępnia

dokumentację medyczną pacjentowi lub jego przedstawicielowi
ustawowemu, bądź osobie upoważnionej przez pacjenta.

Po śmierci pacjenta, prawo wglądu w dokumentację medyczną ma

osoba upoważniona przez pacjenta za życia.

7. Prawo

7. Prawo pacjenta

do zgłoszenia sprzeciwu wobec opinii

albo orzeczenia lekarza

- Pacjent lub jego przedstawiciel ustawowy mogą wnieść sprzeciw wobec opinii albo
orzeczenia jeżeli opinia albo orzeczenie ma wpływ na prawa lub obowiązki pacjenta
wynikające z przepisów prawa.
Sprzeciw wnosi się do Komisji Lekarskiej działającej przy Rzeczniku Praw Pacjenta,
za pośrednictwem Rzecznika Praw Pacjenta, w terminie 30 dni od dnia wydania opinii
albo orzeczenia przez lekarza orzekającego o stanie zdrowia pacjenta - sprzeciw wymaga
uzasadnienia - przypadku niespełnienia wymagań sprzeciw jest zwracany osobie, która
go wniosła.
Komisja Lekarska na podstawie dokumentacji medycznej oraz w miarę potrzeby, po
przeprowadzeniu badania pacjenta, wydaje orzeczenie niezwłocznie, nie później niż w
terminie 30 dni od dnia wniesienia sprzeciwu.
Komisja Lekarska wydaje orzeczenie bezwzględną większością głosów w obecności
pełnego składu tej komisji.
Od rozstrzygnięcia Komisji Lekarskiej nie przysługuje odwołanie. W skład Komisji
Lekarskiej wchodzi trzech lekarzy powołanych przez Rzecznika Praw Pacjenta z listy, w
tym dwóch tej samej specjalności, co lekarz, który wydał opinię albo orzeczenie.

Konsultanci krajowi, w porozumieniu z właściwymi konsultantami wojewódzkimi,
opracowują raz w roku w terminie do dnia 30 marca, listę lekarzy w danej dziedzinie
medycyny, którzy mogą być członkami Komisji Lekarskiej. Z tytułu uczestnictwa w Komisji
Lekarskiej lekarzowi przysługuje wynagrodzenie, które ustala Rzecznik Praw Pacjenta.
Koszty działania Komisji Lekarskiej są finansowane z budżetu państwa, z części będącej w
dyspozycji Rzecznika Praw Pacjenta.

8. Prawo pacjenta do poszanowania życia

prywatnego i rodzinnego

- Pacjent przebywający w podmiocie leczniczym wykonującym działalność

leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne w

rozumieniu przepisów o działalności leczniczej ma prawo do

kontaktu

osobistego, telefonicznego

lub

korespondencyjnego z innymi osobami

Pacjent ma prawo do odmowy kontaktu z osobami;

- Pacjent ma prawo do dodatkowej opieki pielęgnacyjnej , która nie polega

na udzielaniu świadczeń zdrowotnych, w tym także opiekę sprawowaną nad

pacjentką w warunkach ciąży, porodu i połogu - Pacjent ponosi koszty

realizacji praw, jeżeli realizacja tych praw skutkuje kosztami poniesionymi

przez podmiot leczniczy wykonujący działalność leczniczą w rodzaju

stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne w rozumieniu przepisów o

działalności leczniczej.

Wysokość opłaty rekompensującej koszty, ustala kierownik podmiotu,

uwzględniając rzeczywiste koszty realizacji praw - Informacja o wysokości

opłaty oraz sposobie jej ustalenia jest jawna i udostępniana w lokalu

przedsiębiorstwa podmiotu.

9 Prawo pacjenta do opieki duszpasterskiej

Pacjent przebywający w podmiocie leczniczym

wykonującym działalność leczniczą w rodzaju

stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne w

rozumieniu przepisów o działalności leczniczej ma

prawo do opieki duszpasterskiej.

W sytuacji pogorszenia się stanu zdrowia lub

zagrożenia życia podmiot, jest obowiązany umożliwić

pacjentowi kontakt z duchownym jego wyznania.

Podmiot leczniczy ponosi koszty realizacji praw

pacjenta

10 Prawo pacjenta do przechowywania rzeczy

wartościowych w depozycie

Pacjent w przebywający w podmiocie leczniczym wykonującym

działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe

świadczenia zdrowotne w rozumieniu przepisów o działalności

leczniczej ma prawo do przechowywania rzeczy

wartościowych w depozycie.

Koszty realizacji tego prawa ponosi ten podmiot.

Document Outline

Slide 1
Slide 2
Slide 3
Slide 4
Slide 5
Slide 6
Slide 7
Slide 8
Slide 9
Slide 10
Slide 11
Slide 12
Slide 13
Slide 14
Slide 15
Slide 16
Slide 17
Slide 18
Slide 19
Slide 20
Slide 21
Slide 22
Slide 23
Slide 24
Slide 25
Slide 26
Slide 27
Slide 28
Slide 29
Slide 30
Slide 31
Slide 32
Slide 33
Slide 34
Slide 35
Slide 36
Slide 37
Slide 38
Slide 39
Slide 40
Slide 41
Slide 42
Slide 43
Slide 44
Slide 45
Slide 46
Slide 47
Slide 48
Slide 49
Slide 50
Slide 51
Slide 52
Slide 53
Slide 54
Slide 55
Slide 56
Slide 57
Slide 58
Slide 59
Slide 60
Slide 61
Slide 62
Slide 63
Slide 64
Slide 65
Slide 66
Slide 67
Slide 68
Slide 69
Slide 70
Slide 71
Slide 72
Slide 73
Slide 74
Slide 75
Slide 76
Slide 77
Slide 78
Slide 79
Slide 80
Slide 81
Slide 82
Slide 83
Slide 84
Slide 85
Slide 86
Slide 87
Slide 88
Slide 89
Slide 90
Slide 91
Slide 92
Slide 93
Slide 94

Narodowe systemy opieki zdrowotnej

Document Outline