System opieki zdrowotnej
(Dorota Jachimowicz-Gaweł)
14.02.2013r
*To jest pewien dobrostan biopsychospołeczny (WHO)
Zdrowie to wolność od fizycznej choroby lub bólu albo normalny stan organizmu w którym nie występuje fizyczna lub psychiczna choroba, a wszystkie części organizmu pełnią swoje właściwe funkcje.
Założenia:
1. Odnosi się do stanu choroby
2. Aspekt obiektywny (lekarz decyduje czy jesteśmy zdrowi czy nie)
3. Uwzględnia sferę fizyczną i psychiczną
Zdrowie jest stanem zupełnej pomyślności fizycznej, psychiczne i społeczne ,a nie jedynie brakiem choroby lub ułomności ( WHO jeszcze raz)
*Kto decyduje o tym czy jesteśmy zdrowi ? My sami
*Czym mierzymy ? Analiza jakości życia – wskaźnik subiektywnego odczucia.
Aspekt subiektywny, uwzględnia holistyczne podejście do człowieka z uwzględnieniem sfery psychicznej , fizycznej i społecznej. Miernikiem wykorzystywanym do oceny zdrowia jest ocena jakości życia.
Celem działania systemu ochrony zdrowia jest zaspokojenie potrzeb zdrowotnych populacji, prawo do ochrony zdrowia zapewnia nam konstytucja (art . 68, ustęp 1<– każdy ma prawo do ochrony zdrowia, ustęp 2 <– władze publiczne zapewniają równy dostęp do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych) .
Elementem systemu ochrony zdrowia jest system opieki zdrowotnej oraz system zdrowia publicznego.
*Systemu opieki zdrowotnej – korzystamy od czasu do czasu (lekarze, szpitale … ) , System ochrony zdrowia – cały czas (instytucje regulujące prawo dotyczące jakości np. żywności, środowiska, wody, sanepid, …)
System opieki zdrowotnej tworzą przede wszystkim różnego rodzaju tzw. świadczeniodawcy czyli podmioty wytwarzające świadczenia zdrowotne
System zdrowia publicznego tworzą przede wszystkim instytucje działające na rzecz ochrony środowiska, nadzór sanitarno-epidemiologiczny, nadzór nad żywnością/ żywieniem, nadzór nad produkcją i wytwarzaniem leków (farmaceutyczny) , instytucje które realizują zadania z zakresu szeroko pojętej promocji zdrowia ( edukacja zdrowotna, programy profilaktyczne , programy przesiewowe)
*Podsumowanie : W skład systemu ochrony zdrowia wchodzi system opieki społecznej. Głównym aktem prawnym regulujący funkcjonowanie systemu opieki zdrowotnej. Różnice między pozytywną i negatywną oceną zdrowia. System opieki zdrowotnej jest usługodawcą .
Funkcje systemu ochrony zdrowia:
1.Zaspokojenie indywidualnych potrzeb zdrowotnych wyrażonych oraz rzeczywistych co obejmuje indywidualną opiekę zdrowotną
2.zapewnienie zbiorowych potrzeb zdrowotnych tj. takich warunków życia , pracy, mieszkania, odżywiania, wypoczynków czy też innych aspektów życia zbiorowego ( zbiorowa ochrona zdrowia, czyli jednostki zdrowia publicznego)
Co to jest potrzeba zdrowotna / społeczna ?
To takie zakłócenie w stanie zdrowia lub społecznym samopoczuciu, które wymagają interwencji w postaci działań leczniczych, rehabilitacyjnych lub pomocy społecznej , a także działań zapobiegawczych (potrzeba zdrowotna to zakłócenie w stanie zdrowia która wymaga interwencji ze strony systemu opieki zdrowotnej; potrzeba społeczna to takie zakłócenie w społecznym funkcjonowaniu które wymaga interwencji ze strony sytemu polityki społecznej. W naszej rzeczywistości działania syst. opieki zdrowotnej nie są sprzężone z działaniami opieki społecznej)
Potrzeby wyrażone szacujemy na podstawie ilości podjętych interwencji medycznych, których inicjatorem był sam pacjent
Potrzeby rzeczywiste szacujemy na podstawie danych epidemiologicznych, analizując różnego rodzaju wskaźniki zdrowotne
W 1999r miała miejsce reforma systemu opieki zdrowotnej , która zmieniła funkcjonujący model z modelu tzw. Siemaszki na model ubezpieczeniowy inaczej model Bismarca.
Główne cechy modelu Siemaszki:
1.system silnie zcentralizowany , główną rolę odgrywa administracja rządowa, która była płatnikiem systemu , organizatorem i właścicielem podmiotów leczniczych
2. źródłem finansowania syst. opieki zdrowotnej były środki pochodzące z budżetu państwa, pacjenci mieli uniwersalny dostęp do systemu czyli każdy kto był mieszkańcem miał dostęp do świadczeń
3. w systemie publicznej opieki zdrowotnej nie funkcjonowały podmioty niepubliczne (prywatne)
Model ten funkcjonował w krajach Europy środkowo wsch. Powstał w roku 1918r. ( Siemaszka to był doradca Lenina, komisarz do spraw zdrowia. Model powstał podczas rewolucji październikowej)
Cechy modelu ubezpieczeniowego:
1. System zdecentralizowany
2. Występuje w nim odrębna instytucja płatnika systemu
3. Źródłem finansowania syst. opieki zdrowotnej są środki z ubezpieczeń zdrowotnych. Dostęp do świadczeń mają osoby ubezpieczone.
4. Na rynku świadczeń zdrowotnych w syst. publicznej opieki zdrowotnej funkcjonują zarówno podmioty publiczne jak i niepubliczne (prywatne)
5. System powstał w 1848r był pierwszym systemem na świecie , opracowany został przez Bismarca ( kanclerz ówczesnych Prus) idea powstania tego systemu wynikała z konieczności zapewnienia dostępu do świadczeń osób najuboższych.
*Polecenie: Przypomnij sobie wiadomości dotyczące administracji rządowej i samorządowej ( jej funkcjonowania). Jakie są organy władzy rządowej, samorządowej , władzy ustawodawczej i wykonawczej ?
*reforma to diametralne zmiany. Teraz dokonują się niewielkie zmiany.
-Decentralizacja systemu, polegająca na zwiększeniu roli samorządu terytorialnego jako organizatora systemu. Rozdzieliła funkcje płatnika, organizatora i świadczeniodawcy
Kim jest płatnik ? Narodowy fundusz zdrowia. Częściowo administracja rządowa , dlatego mówimy , że nasz system jest ubezpieczeniowo-budżetowy.
Kim jest organizator ? Głównie samorząd terytorialny
Kim jest świadczeniodawca ? Podmioty publiczne i niepubliczne , które zapewniają świadczenia zdrowotne.
-Zwiększenie roli samorządu terytorialnego (stał się podmiotem tworzącym „właścicielem” publicznych zakładów opieki zdrowotnej, realizuje też szereg zadańz zakresu ochrony zdrowia)
-Rozdzielenie funkcji płatnika, organizatora i świadczeniodawcy
- Zwiększenie roli pacjenta w systemie (upodmiotowienie pacjęta)
*podmiotowe traktowanie – uwzględnia się jego potrzeby i PRAWA (ustawa praw pacjenta pojawiła się w 2008r)
- Poprawa efektywności finansowania systemu opieki zdrowotnej po przez zmianę sposobu opłacania świadczeń
*Co to jest limit w szpitalach ? Limit to ilość punktów na świadczenia zdrowotne. Za co płaci NFZ ? konkretnie wykonane działanie. W modelu Siemaszki szpital otrzymywał stałą pulę środków finansowych które szły ogólnie na szpital.
-poprawa stanu zdrowia populacji polskiej. (ulega poprawie od roku ’99)
-decentrealizacja systemu
- Finansowanie
-obecność podmiotów publicznych i prywatnych
-rola samorządu terytorialnego
System funkcjonuje według następujących zasad (zasady powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego)
-zasada solidarności społecznej
* solidarność społeczna to że ci którzy nie chorują finansują tych którzy chorują, ci którzy zarabiają więcej finansują tych gorzej zarabiających … . W ramach koszyka świadczeń gwarantowanych mamy zapewnione te same świadczenia zdrowotne
-zasada samorządności odnosi się do funkcjonowania NFZtu jako odrębnej instytucji płatnika
-zasada samofinansowania odnosi się do również do funkcjonowania NFZtu , NFZ dokonuje zakupu świadczeń zdrowotnych w ramach przyjętego planu finansowego i jest to jego główny cel funkcjonowania.
-zasada równego dostępu do świadczeń mówi o tym , że nie zależnie od statusu ekonomicznego , społecznego oraz stanu zdrowia mamy równy dostęp do świadczeń
-zasada wolnego wyboru świadczeniodawcę , jako pacjenci mamy możliwość wolnego wyboru dowolnego świadczeniodawcy spośród tych którzy zawarli umowę z NFZ
-działalność funduszu nie dla zysku
-zasada gospodarności i celowości działania mówi o tym ze NFZ jest zobowiązany do przeprowadzania konkursu ofert zanim podpisze umowę ze świadczeniodawcą.
- zasada gwarancji państwa mówi o tym , ze państwo tworzy ramy prawne dla funkcjonującego systemu, obowiązek ten wynika z konstytucji.