Funkcje systemu opieki zdrowotnej

Funkcje systemu opieki zdrowotnej.

W systemie działań związanych ze zdrowiem wyróżnia się dwa obszary odpowiedzialności władz publicznych:

Podział po miedzy tymi obszarami, zwłaszcza na poziomie instytucji zajmujących się opieka zdrowotna nie zawsze jest ostry.

Podstawowe funkcje zdrowia publicznego:

Zapobieganie rozprzestrzenianiu się chorób,
zapewnienie właściwych dla zdrowia warunków środowiskowych,
zapobieganie upadkom, urazom oraz zapewnienie szybkiej pomocy w przypadkach katastrof i kataklizmów (medycyna katastrof),
promowanie zdrowego stylu życia,
zapewnienie dostępu do właściwej jakości opieki medycznej,
zapewnienie poparcia dla rozwoju nowoczesnego systemu ochrony zdrowia z uwzględnieniem rozwoju kadr, nowych technologii i odpowiednich zasad finansowania,

Podstawowe funkcje systemu opieki zdrowotnej:

organizacja i finansowanie medycyny naprawczej,
funkcja pracodawcy,
funkcja podmiotu kierującego zapotrzebowaniem na dobra konsumpcyjne, ale także wytwórca tych dóbr,
funkcja edukacyjno-wychowawcza –kształcenie i ustawiczne dokształcanie pracowników, generowanie zmian, zachowań zdrowotnych w społeczeństwie,
funkcja zarządzania,
funkcje polityczne- jakość systemu polityki zdrowotnej jest w każdym kraju elementem gry politycznej oraz źródłem poparcia lub sprzeciwu wobec działań władz lokalnych, regionalnych i centralnych,

Źródła prawa dla ochrony zdrowia:

w wielu krajach są to ustawy zasadnicze (Konstytucja),
nadają podmiotowy charakter praw obywatelskich (jednostka może decydować czy chce skorzystać ze swoich uprawnień czy nie),
nadają przedmiotowy charakter praw obywatelskich (akty prawne ustanowione przez organ państwowy umożliwiają skorzystanie z podmiotowego charakteru praw obywatelskich,
Realizację prawa do ochrony zdrowia zapewniają ustawy.

Prawa obywatelskie wg konstytucji RP:

Prawa osobiste (sfera życia prywatnego),
Prawa polityczne (sfera życia publicznego),
Prawa ekonomiczne (sfera ekonomiczno - egzystencjonalna),
Prawa socjalne (właściwe warunki rozwoju),
Prawa kulturalne (zapewniają zaspokojenie potrzeb kulturalnych, rozwoju duchowego),

Prawa obywatelskie do ochrony zdrowia reguluje art. 68 Konstytucji RP

Rozwiązania organizacyjne zarządzania opieką zdrowotną w krajach piętnastki (UE):

Cechy wspólne zarządzania opieka zdrowotną w krajach UE:

Wszystkie systemy opierają się na mieszanych źródłach finansowania,
Większość środków przeznaczonych na opiekę zdrowotna jest kontrolowana przez państwo w sposób pośredni lub bezpośredni,
Niewielka część pieniędzy wpływa do systemu w postaci bezpośrednich opłat za usługi medyczne,
Systemy opieki zdrowotnej w krajach UE są finansowane z budżetu państwa poprzez system podatków i składki na fundusz ubezpieczeń zdrowotnych,

Zasadnicze modele finansowania opieki zdrowotnej w krajach UE:

System budżetowy- część finansów publicznych pochodzących z opodatkowania (model Beveridge’a),
Fragment finansów publicznych wyodrębniony w postaci funduszy finansowanych ze składek obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego (model Bismarcka),
Finanse prywatne pochodzące z ubezpieczenia dobrowolnego- pokrywają niewielka część składek ale stanowią istotne uzupełnienie środków finansowych,

W systemie płatności dominują dwie alternatywne formy:

Fee-for-service- opłata za usługę stosownie do udzielonych świadczeń (w zamknietej opiece zdrowotnej),
Kapitacyjna- świadczeniobiorca otrzymuje ustaloną opłatę za każda osobę zapisana na liście (podstawowa opieka zdrowotna),

System opieki zdrowotnej w Polsce;

Powszechne ubezpieczenie zdrowotne:

Cele reformy ubezpieczeń zdrowotnych:

Cele krótkookresowe:

Finansowanie bieżącej działalności z funduszy ubezpieczeniowych, ze składek na ubezpieczenie zdrowotne,
Zwiększenie dostępności do usług,
Wprowadzenie dowolnego wyboru lekarza i placówki,
Zwiększenie roli lekarza POZ ze stopniowym zwiększaniem roli świadczeń profilaktycznych i promocji zdrowia,
Oddzielenie nabywców świadczeń zdrowotnych (Kasy Chorych) od świadczeniodawców o różnym statusie,
Pobudzenie mechanizmów wolnorynkowych w sferze świadczeń medycznych poprzez wprowadzenie wolnego rynku usług, opartego na wielości równouprawnionych podmiotów publicznych i prywatnych,
Odejście od dotacji w opiece zdrowotnej, czyli finansowania bazy i kadry w opiece zdrowotnej na rzecz umów na podstawie których finansowane jest jedynie udzielanie świadczeń zdrowotnych,
Przekształcenie ZOZ-ów w jednostki samodzielne w celu zwiększenia efektywności zarządzania,
Rozpoczęcie restrukturyzacji placówek opieki zdrowotnej wraz z racjonalizacją zatrudnienia,
Powstrzymanie procesu lawinowego zadłużania się ZOZ-ów,

Cele średniookresowe:

Systematyczna poprawa jakości usług,
Poszerzenie rynku usług, wzrost nakładów na opiekę medyczną, które są wynikiem wzrostu gospodarczego, podwyższenia dochodów, a co za tym idzie, składek,
Zwiększenie wynagrodzeń pracowników opieki zdrowotnej powiązane z nakładem pracy i kwalifikacjami,
Likwidacja szarej strefy usług medycznych,

Cele długookresowe:

Poprawa stanu zdrowia ludności poprzez wzrost dostępności do świadczeń zdrowotnych,
Poprawa jakości udzielanych świadczeń,

Decentralizacja systemu:

Wprowadzenie powszechnego systemu ubezpieczeń zdrowotnych wraz z reformą administracji publicznej,
Decentralizacja zakładów opieki zdrowotnej- uzyskały one samodzielność. Od 1999 roku na mocy znowelizowanej ustawy o ZOZ-ach uzyskały one możliwość samodzielnego podejmowania decyzji finansowych, kadrowych, organizacyjnych,
Przekazanie nadzoru do dwóch szczebli samorządu terytorialnego: powiatów i „dużych województw”, które zostały przystosowane do prowadzenia polityki regionalnej, uzyskały prawo własności majątku SP ZOZ-ów i uprawnienia organów tworzących SP ZOZ-y,
System finansowania świadczeń zdrowotnych przekazany do 16 regionalnych kas chorych i 1 ogólnopolskiej branżowej kasy chorych- zastąpiły centralny system budżetowania,
Kompetencje Ministra zdrowia przekazane do centrów regionalnych, stworzenie regionalnych programów restrukturyzacji (Ustawa z 2001 roku),
Zjawisko decentralizacji jest charakterystyczne dla wszystkich krajów UE,