PODEJŚCIE KOSZTOWE W WYCENIE
NIERUCHOMOŚCI PRZY
RENOWACJACH
Podejście kosztowe stosuje się do
nieruchomości,
których
części
składowe
*)
nie są przedmiotem obrotu
na rynku nieruchomościami, np. muzea,
obiekty
powszechnej
użyteczności
publicznej oraz obiekty przeznaczone
do likwidacji. Takie nieruchomości te
wycenia się w podejściu kosztowym.
Podejście
kosztowe
polega
na
wyznaczeniu
sumarycznej
wartości
gruntu oraz uaktualnionego na moment
wyceny
kosztu
identycznego
zbudowania
znajdujących
się
nim
obiektów składowych.
*) do części składowych zalicza się obiekty, które
można wytworzyć, wybudować, wyhodować, np.
budynki, budowle, maszyny trwale związane z
gruntem, nasadzenia.
Koszty
odtworzenia
obiektów
dotyczą
pobudo-wania
identycznych
obiektów
dla takiej samej funkcji, w tym
samym miejscu i w takim stopniu
zużycia.
Ponieważ
nie
buduje
się
„używanych” budynków, to
zadanie
sprowadza się (dla każdego obiektu
osobno) do opracowania kosztorysu
wybudowania nowego, podobnego
obiektu, a następnie odjęcie od tej
wartości szacowanych kosztów jego
zużycia.
Z tego względu podejście
kosztowe nie zalicza się do metod
rynkowych.
W procedurze tej
rozdziela się na
wycenę wartości działki gruntowej
(np.
podejściem
porównawczym
lub
dochodowym, gdyż działki nie można
wytworzyć!
)
oraz
wycenę
wartości
związanych z nią obiektów podejściem
kosztowym.
Wspomniana zasada uwzględniania
stopnia zużycia obiektu dotyczy:
- materiałów z jakich wykonany jest
wyceniany obiekt
(zużycie techniczne Sz
T
),
- jego funkcji (zużycie funkcjonalne Sz
F
),
- zmian jakie wprowadził obiekt w
otaczające
środowisko (zużycie środowiskowe Sz
Ś
).
OCENA STOPNIA ZUŻYCIA
W WARTOŚCI WYCENIANEGO
OBIEKTU
Pośród trzech rodzajów zużycia
jedynie dla pierwszego podaje się sposób
rachunkowego wyznaczenia szacowanej
wartości. Najpopularniejszym jest wzór
Rossa.
Wzór Rossa
gdzie t – okres użytkowania obiektu w
latach,
T – okres przewidywanej „śmierci
technicznej” obiektu.
Pozostałe
zużycia:
funkcjonalne
i
środowiskowe są określane w procentach
wartości
obiektu
na
podstawie
indywidualnej
oceny
szacującego.
Ostatecznie, łączny wskaźnik obliczany jest
jako iloczyn składowych stopni zużycia
( Sz
T
, Sz
F
, Sz
E
)
i
Łączną wartość nieruchomości W
N
,
na którą składa się grunt oraz kilka
obiektów
technicznych
(budynków,
budowli,
urządzeń
technicznych)
w
podejściu kosztowym oblicza się według
zależności :
gdzie :
W
G
- wartość gruntu wchodzącego w
skład nieruchomości,
W
bud. n. ob
- koszt odtworzenia i-tego obiektu
wyznaczany na
podstawie aktualnych cen
(wartość budowy nowego
obiektu),
Sz
ob
- określony stopień zużycia i-tego
obiektu w procentach.
W
wycenie
podejściem
kosztowym
wyróżnia
poniższe
metody:
Metodę kosztów odtworzenia, która
uwzględnia
koszty
zbudowania
obiektu identycznego (repliki) - nawet
gdy
materiały,
z
których
są
zbudowane wyszły już z użycia i nie są
dostępne
na
rynku.
W
takich
przypadkach rzeczoznawca przyjmuje
w obliczeniach ceny materiałów jak
najbardziej podobnych. Zasada ta
dotyczy przede wszystkim obiektów
objętych rejestrem zabytków.
Metodę kosztów zastąpienia, która
uwzględnia koszty budowy obiektów
spełniających te same funkcje
co
nieruchomość wyceniana
, lecz według
nowoczesnych (aktualnie stosowanych)
rozwiązań konstrukcyjnych, materiałów
i technologii.
Metodę
kosztów
likwidacji,
która
polega
na
określeniu
wartości
pozyskanych z rozbiórki
materiałów
budowlanych i instalacyjnych oraz
urządzeń
technicznych
trwale
z
obiektem związanych pomniejszonej o
koszty związane z tą rozbiórką.
DZIĘKUJĘ
Stopień zużycia technicznego (Sz
T
) zależy głównie
od:
- rodzaju konstrukcji i jej normatywnej,
technicznej trwałości,
- wieku obiektu,
- przeprowadzonych remontów i konserwacji,
- sposobu użytkowania i warunków
eksploatacji.
Stopień
zużycia
funkcjonalnego
(Sz
F
)
jest
wynikiem:
- niemożności dostosowania obiektu do
współczesnych technologii
produkcji wynikającej z powszechnego
postępu technologicznego,
- zmiany w przeznaczeniu, funkcji i układu
poszczególnych części
obiektu.
Stopień zużycia środowiskowego (Sz
E
) zależy
przede wszystkim od:
- zmian w warunkach zewnętrznych, np.
zabudowy sąsiedztwa
obniżającej wartość użytkową lokali (budowa
w pobliżu zakładu
przemysłowego, drogi o dużym natężeniu
ruchu, linii
tramwajowej),
- zmieniających się preferencji estetycznych
społeczeństwa
- prowadzonej lub przewidywanej na danym
terenie eksploatacji
górniczej, powodującej trwałe obniżenie
walorów otoczenia,
- prowadzenie szkodliwej dla środowiska
gospodarki wpływającej
negatywnie na trwałość obiektów i
zatruwającej glebę.
W metodach odtworzeniowej i zastąpienia
wyceny obiektów podejściem kosztowym wyróżnia się
następujące techniki:
- technikę szczegółową,
- technikę elementów scalonych,
- technikę wskaźnikową.
Technika
szczegółowa
polega
na
zainwentaryzowaniu wszystkich elementów obiektu i
na tej podstawie sporządzeniu kosztorysu odtworzenia.
Podstawą do jego sporządzenia są przede wszystkim
Katalogi Nakładów Rzeczowych (KNR). Opracowanie
takiego kosztorysu, ze względu na szczegółowość
inwentaryzacji,
wymaga
od
rzeczoznawcy
specjalistycznej wiedzy o danej budowli. Stąd wyceny
te powinny być realizowane przede wszystkim przez
rzeczoznawców, będących inżynierami budownictwa
lub mechaników. Wyznaczone w tej technice ceny
robocizny, materiałów i sprzętu oraz koszty zakupu, a
także koszty pośrednie i zysk koryguje się dodatkowo
do wartości przeciętnej dla danego regionu.
Technika elementów scalonych polega na
posługiwaniu
się
nakładami
kosztów
dla
określonych jednostek jednorodnych elementów
robót. Koszt poszczególnych elementów robót
jest wówczas iloczynem ilości jednostek tych
robót (np. zbudowania 1 m
3
muru, wykonania
1 m
3
wykopu, ułożenia 1 m.b. przewodu) oraz ich
cen.
Ceny
te
zawierają
lokalne
wartości
materiałów, sprzętu oraz koszty pośrednie z
zyskami.
Technika wskaźnikowa operuje cenami
wskaźnikowymi
ustalonymi
dla
określonej
jednostki odniesienia danego obiektu, np. 1
m
3
kubatury budynku, 1 m
2
powierzchni placu,
czy metra bieżącego trasy. Ceny te zawierają
lokalne wartości materiałów, sprzętu oraz koszty
pośrednie z zyskami.
Uwzględnianie stopnia zużycia obiektów
budowlanych Sz
w wycenie podejściem kosztowym
Zużycie techniczne wyznacza się głównie w
funkcji okresu użytkowania. O ile „techniczne
zużywanie”
się
poszczególnych
elementów
budowli jest oczywistym i względnie prostym do
uwzględnienia, to „zużycie funkcjonalne” oraz
„zużycie środowiskowe” wymaga już znajomości
popytu i podaży na dobra pozyskiwane z danej
budowli oraz zmian w upodobaniach wynikających
z ogólnego postępu cywilizacyjnego.