Pojezierze Suwalskie

Przyjeżdża się tu głównie dla świeżego powietrza,
żeglarstwa, wędrówki i przyrody.
Jest to raj dla amatorów
sportów wodnych,
wycieczek rowerowych
i kilkudniowych przechadzek z plecakiem.

Delimitacja

Pojezierze Suwalskie (NE krańce Polski) - według

podziału fizjograficznego - tworzą dwa mezoregiony -

Pojezierze Zachodniosuwalskie i Pojezierze

Wschodniosuwalskie. Zachodniosuwalskie obejmuje

obszar wsparty od północy o Puszczę Romincką, a od

zachodu o Pojezierze Ełckie. Od południa ogranicza je

Równina Augustowska, zaś od wschodu sąsiaduje z

Pojezierzem Wschodniosuwalskim. Pojezierze

Wschodniosuwalskie rozciąga się na wschód od

doliny Czarnej Hańczy, wzdłuż pogranicza polsko-

litewskiego, a od południa przechodzi w Równinę

Augustowską. Można tu wyróżnić cztery

mikroregiony: Garb Wiżajn, Wzgórza Jeleniewskie,

Pojezierze Wigierskie i Pojezierze Sejneńskie.

Historia geologiczna

• Historia geologiczna tych terenów sięga

okresu prekambru (570 mln -3 mld lat. W
skałach podłoża - norytach i anortozytach
występują słynne suwalskie rudy żelaza
(okolice Jeleniewa, Szurpił i Udrynia),
dotychczas nie ekspoloatowane.

• Obecny krajobraz Suwalszczyzny jest

efektem ostatniego zlodowacenia,
zwanego bałtyckim fazy pomorskiej (12-10
tysięcy lat temu- epoka plejstocenu) oraz
epoki polodowcowej (holocenu), która trwa
od dziesięciu tysięcy lat - aż do dzisiaj.

• Północno-wschodnia Polska obejmuje część trzech dużych

dorzeczy zlewiska Bałtyku: Wisły, Pregoły i Niemna.
Największymi rzekami są: Biebrza, Czarna Hańcza, Szeszupa
i Rospuda. Również ważnym elementem hydrografi regionu
jest Kanał Augustowski

• Do największych jezior należą:
• Wigry - 2117 ha
• Szelment Wielki - 356,1 ha
• Rospuda (Filipowska) - 334 ha
• Hańcza - 304,4 ha
• Najgłębszymi są:
• Hańcza - 108,5 m
• Wigry - 73 m

• Długość optymalnego korzystania z walorów krajobrazowych

w okresie ciepłym jest znaczna i wynosi ok. 125-150 dni. A
więc można ten region odwiedzać nie tylko latem ale też
późną wiosną i wczesną jesienią.

Walory turystyczne

Walory turystyczne

• Region zachował wiele cech

niezniekształconego jeszcze

działalnością człowieka środowiska naturalnego

• Dwa parki krajobrazowe (Suwalski – z najgłębszym w Polsce

jeziorem Hańczą; Puszczy Romnickiej). 

• Rezerwaty chroniące unikatowe biocenozy leśne i wodne,

pomniki przyrody w postaci dużych głazów narzutowych .

• Jeden park narodowy (Wigierski, obejmujący jez. Wigry i jego

otoczenie, liczne wyspy i półwyspy, na jednym z nich klasztor –

obecnie ośrodek wypoczynkowy, nad brzegami jeziora utworzono

rezerwaty bobrów, część wybrzeża zabudowana.

• Ośrodki wypoczynkowe, a także przystanie żeglarskie, również

żegluga lokalna).

• Małe uprzemysłowienie i niski dotychczas stopień urbanizacji

(zapewnia wspaniałe, czyste powietrze i umożliwia bezpośredni

kontakt z przyrodą).

• Urozmaicone i malownicze szlaki wodne w tym najbardziej

znany Szlak Czarnej Hańczy (stanowi najbardziej atrakcyjny

szlak kajakowy w Polsce

Walory turystyczne

• Szczególnie godne polecenia są jeziora:

Berżniki, Białe, Hańcza, Krzywe, Necko,
Pomorze, Rospuda, Sajno, Szelment Duży i
Wigry.

Od długiego czasu Suwalszczyzna stanowi „raj” dla
wodniaków. Ma zresztą ku temu doskonałe warunki.
W planie zagospodarowania turystycznego Polski do
jezior o wybitnych walorach żeglarskich zaliczono:
Wigry, Białe, Serwy, Necko i Studzienicze. Do
szlaków kajakowych o wybitnym znaczeniu zaliczono:
Kanał Augustowski od wsi Rygol przez jezioro Necko
do Biebrzy (70 km), Czarną Hańczę od jeziora Wigry
do Kanału Augustowskiego (511 km). – turystyka
kwalifikowana wodna (kajakowa, żeglarska)

• Doskonałe warunki śniegowe. Pokrywa śnieżna zalega ponad 100

dni., warunki do uprawiania narciarstwa są najlepsze w tej części
Polski (Garb Wiżjan i Krzemieniuchy) doskonałe są poza tym
warunki dla pieszych wędrówek narciarskich, saneczkarstwa i
łyżwiarstwa. Na dużych, długo zamarzniętych taflach wód może
rozwijać się także sport bojerowy).

• interesująca historia i wysokiej klasy zabytki architektury i

techniki (pogranicze kultur, państw, narodów powoduje, że
poznawania dorobku kulturalnego i obyczajów mieszkańców
przychodzi nam z wielką ochotą – turystyka kulturalna).

• stanowiska archeologiczne z najciekawszymi wśród nich

stanowiskami jaćwieskimi, mogiły powstańców  1863/64 r.
upamiętnione miejsca walk i martyrologii z okresu II wojny
światowej – świadectwa patriotyzmu i oddania sprawie narodowej

• Spośród cennych zabytków architektury trzeba wymienić

wigierski zespół poklasztorny, zespół podominikański w Sejnach i
unikatowy w skali europejskiej zabytek XIX-stowiecznej techniki
(zachowane z tego okresu śluzy) – Kanał Augustowski. Licznie
występują tu również stare wsie i miasteczka (jakby czas się tu
zatrzymał), zabytkowe kościoły (np. w Stolnikach zabytkowa
drewniana kaplica XVIII/XIX w., w której Wajda kręcił sceny do
„Pana Tadeusza”) i klasztory a także można poznać ciągle żywe
tradycje kultury i rzemiosła.

KANAŁ
AUGUSTOWSKI

Na całym Poj. Suwalskim liczba
zarejestrowanych m. noclegowych
zarejestrowanych wynosi ok. 10 tys. Rzeczywisty
napływ turystów i wczasowiczów jest jednak
większy, gdyż nie wszystkie kwatery są
zarejestrowane, rozpowszechnione są też dzikie
biwaki (turystyka alternatywna-zielona-
ekologiczna).

Pojemność potencjalnych wsi letniskowych na
tym terenie ogranicza rzadka zabudowa;
współcześnie powstają gospodarstwa
agroturystyczne, nie można również zapomnieć
o specjałach kuchni regionalnej wywodzących
się z tradycji polskiej i litewskiej: kartaczy,
kindziuka, kołdunów, babki i kiszki
ziemniaczanej i oczywiście sękacza. ( -
agroturystyka )

Sękacz

Kartacze

Kindziuk

Kołduny

Kiszka ziemniaczana

Warto zobaczyć:

Augustów: jest miastem o statusie uzdrowiska. Leży nad brzegami

trzech jezior: Necka, Białego i Sajna. Lasy Puszczy Augustowskiej
wkraczają niemal do jego centrum

Sejny: stanowią wspaniałą bazę wypadową dla wycieczek po pojezierzu

Wschodniosuwalskim, na Litwę oraz do Puszczy Augustowskiej.
Posiadają unikalny układ oraz zabytki architektury z XVI/XVII w.

Suwałki: to największe miasto Suwalszczyzny. Posiada całkowicie

zachowany, oryginalny plan przestrzenny - reprezentacyjną
zabudowę miasta na osi głównej ulicy - ul.T. Kościuszki.

Olecko: to miasto położone nad jeziorem Olecko Wielkie i rzeką Legą.

Posiada ciekawą, poniemiecką zabudowę z czerwonej cegły i
mnóstwo małych ślicznych uliczek.

Kanał Augustowski: to wodna budowla o długości 80 km i 18 śluzach

(tyle jest w granicach Polski), wybudowana w XIX w. Jest
interesującym szlakiem wodnym o ciekawych rozwiązaniach
technicznych.

Wigry: miejscowość która dostarczy wszelkich wrażeń od estetycznych

po sportowe. Do zwiedzenia zespół poklasztorny, rejs statkiem,
pływanie, wędkowanie, gra w tenisa.

-Studziennicze: sanktuarium Maryjne ukryte w Puszczy
Augustowskiej pomiędzy pięknymi jeziorami. Wiążą się z tym
miejscem liczne cuda uzdrowień.
-Dowspuda: -jest niewielką miejscowością obok Raczek. W jej
centrum znajduje się zespół ruin pałacu Paca. W nich co roku
odbywa się festiwal muzyki i kultury celtyckiej.
-Stańczyki: ogromne - 40 m mosty kolejowe na trasie nie istniejącej
od około 60 lat kolei ciągle wzbudzają ciekawość. Dodatkowym ich
walorem jest położenie wśród lasów Puszczy Rominckiej.
-Turtul: wśród ciągnącego się ozu Turtulskiego - spiętrzenie wód. To
staw młyński nad rzeką Czarną Hańczą - Turtul. Jest to miejsce o
niezwykłym uroku i pięknych widokach.
-Smolniki: to wieś letniskowa, położona na wyniosłej krawędzi
Zagłębienia Szeszupy i Suwalskiego Parku Krajobrazowego. Zimą są
tu czynne wyciągi narciarskie, a latem niezwykłe punkty widokowe.
-Cmentarz Jaćwingów: na cmentarzysku tym znajduje się miejsce
pochówku członków plemiania jaćwieskiego zarówno książąt jak i
zwykłych rolników. Miejsce to zostało przebadane przez
archeologów.
-Stara Hańcza: Ruiny dworu, stary park, zapuszcone stawy - tyle
pozostało po pięknej posiadłości w Starej Hańczy. Obok najgłębsze
jezioro Polski - Hańcza.
-Uroczysko święte miejsce:
Miejsce niezwykle tajemnicze, położone nad piękną rzeką Rospudą,
meandrującą po Puszczy Augustowskiej. Z uroczyskiem tym
związanych jest kilka ciekawych legend.

-Głazowisko Bahanowo: w rezerwacie "Głazowisko
Bahanowo nad Czarną Hańczą" znajduje się największe
skupisko głazów narzutowych na SuwalszczyĽnie.
Nieopodal głazowisko "wisząca dolina" oraz "oz Turtulski"

-Jezioro Jaczno: miejsce niezwykle interesujące pod
względem widokowym, jaki i biologicznym. Ze stromych
brzegów rozciąga się piekny widok na część Suwalskiego
Parku

-.

-Wodziłki: Centrum Suwalskiego Parku Krajobrazowego -
tu krzyżują się szlaki turystyczne. W centrum wsi stara
cerkiew Staroobrzędowców. Istnieje także możliwość
skorzystania z tzw. bani - oryginalnej sauny.

-Spływ Czarną Hańczą: Jest to piękny szlak wodny
prowadzący z jez. Wigry przez rzekę Czarną Hańcze i
Kanał Augustowski, az do Augustowa. Wokół niezwykłe
widoki i wiele wrażeń turystycznych.

-Spływ Rospudą: Jest to kolejny szlak wodny
Suwalszczyzny prowadzący rzeką Rospudą, która płynie
przez 10 jezior . Szlak kończy się w Augustowie.

http://www.suwalszczyzna.com.pl
http://www.suwalszczyzna.net
http://www.infoturysta.pl
http://pl.wikipedia.org

Bibliografia

J