Charakterystyka

poszczególnych etapów

rozwoju dziecka

Ewa Pańkowska
Klinika Diabetologii i Wad Wrodzonych

•

Etapy rozwoju – podział

•

Parametry kliniczne

•

Podstawowe metody ich oceny

Wzrost i rozwój

•

Wzrost :

–

dotyczy zmian rozmiaru ciała i
poszczególnych jego części.

•

Rozwój . –

–

Różnicowanie budowy i funkcji
organizmu.

–

( czynniki środowiskowe, genetyczne).

Rozwój czynności nerwowych

•

Jest to nabycie podstawowych

umiejętności w zakresie dużej i

małej motoryki.

•

Uwarunkowany jest dojrzewaniem

struktur nerwowych.

•

Modyfikowany przez czynniki

środowiskowe i i doświadczenia

dziecka.

Rozwój poznawczy

•

Od okresu niemowlęcego i dzieciństwa
ocenia się funkcje poznawcze na
podstawie umiejętności radzenia
sobie z pojęciami abstrakcyjnymi i
symbolicznymi i komunikowania się.

•

We wczesnym okresie niemowlęcym
wspólne sa dla dojrzewania
neurologicznego.

Rozwój psychospołeczny

•

Łączy wszystkie wyżej wymienione
aspekty.

•

Jest to proces w którym
uwarunkowania genetyczne,
procesy poznawcze,
doświadczenia, doprowadzają do
ukształtowania jednostki.

Podstawowe etapy

•

Okres noworodkowy: 1 – 28 doby życia

•

Niemowlęcy : 2 miesiąca zycia do 24 m. Ż

–

Wczesny niemowlęcy ( 2-6m. Ż.)

–

6 –12 m.ż

–

12- 24 m.ż.

•

Wiek przedszkolny 3- 6 r.ż.

•

Wczesny szkolny

•

Dojrzewanie -dorastanie:

–

Wczesny okres dojrzewania

–

Środkowy

–

późny

Okres noworodkowy

•

Ciężar ciała:

–

średni 3,6 kg zakres : 2,5 do 4,6
( 95% populacji)

•

Długość ciała:

–

średnia 50 cm zakres: 45 – 55 cm

•

Obwód głowy:

–

średni 35 cm zakres: 32,6- 37,2 cm

Okres noworodkowy-fizjologia

•

Oddechy

–

35-60/min

•

Czynność serca

–

120 – 160/min

–

Często obecność szmerów

–

Aktywność ściśle związana z
karmieniami, przerwy od 2 – 5 godzin

Okres noworodkowy-fizjologia

•

Płyn zewnątrzkomórkowy

–

35% masy ciała

•

Zapotrzebowanie na płyny :

–

120-150 ml/kg/d

•

Zapotrzebowanie kaloryczne:

•

1-3 d.ż. –55 ckal/kg- następnie
wzrasta do 110/kg/d

Rozwój czynności nerwowych

•

Fiksuje wzrok

•

śledzi ich ruch

•

Rozróżnia kształty przypominające kształt

głowy i twarz

•

Potrafi zauważyć proste figury

geometryczne

•

Odruchy orientacyjne na bodźce słuchowe,

czuciowe, wzrokowe ( zahamowanie ruchów

spontanicznych, przyspieszenie czynności

serca, zwrócenie głowy w kierunku bodźca).

Rozwój psychospołeczny

„Imprinting- wdrukowywanie „ jest to

wpisywanie podstaowych relacji z
członkami rodziny czyli

budowanie więzi. Podstawa rozwoju

emocjonalnego.

Niemowlęcy

•

Przyrost masy ciała:

–

Podwojenie masy ciała w 5 miesiącu życia

–

Potrojenie w 12 mż.

•

Długość ciała:

Zwiększa się o 25 – 30 cm
Szczyt przyrostu tkanki podskórnej 9 m.ż.

•

Ciemiączko przednie : zmniejsza się po 6 m.ż

zanika do 18 m..z, tylne niewyczuwalne w 3m.ż

•

Obwód głowy:

–

6 m.ż- do 44cm, 12m.ż.- do 47 cm

Niemowlęcy

•

Pierwsze mleczne zęby

•

między 5 – 9 m..z

•

Pierwszymi zębami są dolne
środkowe siekacze

Niemowlęcy

•

Ocena rozwoju neurologicznego:

–

fiksowania wzroku,

–

przewracania się na bok,

–

Utrzymywania głowy ( z podparciem,

bez podparcia

–

Koordynacja ruchowa i dotykanie

przedmiotów,

–

Wydawanie dźwięków, pierwsze

samogłoski 8-12 tydzień życia

Rozwój psycho-społeczny

•

Sprawowanie opieki przez matkę jest

podstawą poczucia bezpieczeństwa.

•

( „tresowanie czy otwartość

opiekunów na potrzeby dziecka).

•

Okazywanie radości i niezadowolenia

•

Rozwój zdolności postrzegania detali

i mimiki twarzy –większa wrażliwość

na obce twarze –lęk separacyjny.

Drugi rok życia

•

Rozwój fizyczny- maleje tempo

wzrastania

–

Przyrost masy ciała-2,5 kg

–

Wysokość ciała – 12 cm

–

Utrata części tkanki podskórnej,

(zmniejszone łaknienie).

–

Przyrost obwodu głowy srednio o 2 cm,

–

Ząbkowanie- kolejne 8 zębów –

osiągając 14 –16 zebów.

•

Rozwój motoryki związany jest z pionizacją
ciała ( chodzenie, chodzenie po schodach)

•

Rozwój precyzji ruchów dłoni- budowanie z
klocków, odrysowuje koło i linie prosta

•

Rozwój poznawczy- poczucie odrębności
własnej osoby.

•

Rozwój mowy duża zmienność osobnicza.

Okres przedszkolny

•

Rozwój fizyczny:

–

masy ciała- średnio 2 kg/ rok

–

Długości ciała 6-8 cm /rok

–

Zmiana sylwetki ciała –smuklejsza i zmniejsza się

typowa lordoza.

–

Wyróżnia się 20 zębów do 2,5 r.ż

•

Dalszy rozwój motoryki: naprzemienne

stawianie stóp, sprawność w chodzeniu po

schodach, rozwój równowagi- stanie na

jednej nodze.

•

Rozwój mowy, budowanie zdań.

•

Zdolności rysowania postaci-

„ głowonogi”

•

Nabywanie umiejętność przebywania

poza domem- włączanie się do

zabawy, współpraca z innymi dziećmi,

odgrywa role i czynność.

•

Zainteresowanie zróżnicowaniem płci.

Wczesny Szkolny

•

Rozwój fizyczny: stabilny i kończy się

skokiem pokwitaniowym:

–

Przyrost masy ciała – 3 –3,5 kg/rok

–

Przyrost wzrostu - 6 cm /rok

–

Obwód głowy - z 50cm do 54 cm

–

Zęby- pierwsze stałe: 4/rok.

–

Przyrost tkanki limfatycznej- migdałki

–

Skłonność do infekcji dróg

oddechowych

Dojrzewania

•

Obejmuje szeroki zakres wieku

kalendarzowego w zależności od

płci.

•

Przewodni procesem jest

dojrzewanie płciowe.

•

Stadia dojrzewania definiowane są

przez rozwój pierwszo i

drugorzędowych cech płciowych :

Skala Tannera.

Dojrzewanie
wczesny okres

•

II stadium dojrzewania płciowego

•

Przyrost masy ciała i wzrostu

podobnie jak w poprzednim

okresie: 2,0 kg/rok i 6-8 cm/rok.

•

U dziewcząt stopniowy przyrost

tkanki tłuszczowej

•

U chłopców następuje przyrost

masy mięśniowej.

Dojrzewanie
środkowy okres

•

Okres gwałtownej przemiany i wzrastania

•

Krzywa przyrostu wysokości wyprzedza o

około 6 miesięcy krzywa przyrostu masy

ciała.

•

Określony porządek wzrastania od części

dystalnych do proksymalnych ( przyrost dł

stóp)

•

Zmiana sylwetki ciała w zależności od płci.

•

Wystąpienie menarche.

Dojrzewanie
późny okres

•

Ciała osiąga proporcje i rozmiary
człowieka dorosłego.

•

Nieznaczny wzrost wysokości ciała.

•

Zakończony rozwój wtórnych cech
płciowych

Ocena dojrzewania kostnego

•

Wiek kostny określany na podstawie
zdjęcia rtg nadgarstka.

•

Analiza opiera się na ocenie:

–

Liczby i wielkości punktów kostnienia

–

Wielkości, kształtu i gęstości krawędzi
kości,

–

Odległości dzielącej punkt kostnienia
nasady od strefy wapnienia przynasady.

Rozwój układu oddechowego
wybrane aspekty

•

Zatoki klinowe pojawiają się w 3 rż.

•

Zatoki czołowe 4 – 7 .

•

Spadek częstości oddechów /min
wraz z wiekiem.

•

Technika pomiarów i obiektywna
ocena rozwoju.

•

Siatki centylowe ; waga, wzrost,
obwód głowy