ZESPÓŁ FUNKCJONALNY

STAWÓW

BLIŻSZYCH I DALSZYCH

STOPY

KOŚCI STOPY

(OSSA PEDIS)

Szkielet stopy dzieli się na trzy odcinki :
1.

Kości stępu - ossa tarsi

2.

Kości śródstopia – ossa metatarsalia

3.

Kości palców, paliczki – ossa digitorum, phalanges

1.

Kości stępu ułożone są w dwóch szeregach, zaczynając od palucha:

I.

Szereg bliższy (ordo proximalis), zaczynając od palucha budują kości

•

Skokowa – talus

•

Piętowa – calcaneus

II.

Szereg dalszy (ordo distalis), zaczynając od palucha, budują kości

•

Klinowata przyśrodkowa – os cuneiforme mediale

•

Klinowata pośrednia – os cuneiforme intermedium

•

Klinowata boczna – os cuneiforme laterale

•

Sześcienna – os cuboideum

* pomiędzy szereg bliższy, a dalszy wsunięta jest kość łódkowata (os naviculare). Nie należy ona do

żadnego z szeregów. Stanowi podstawę na której oparte są kości klinowate.

KOŚCI STOPY

(OSSA PEDIS)

2. Kości śródstopia (ossa metatarsalia)- jest

pięć i należą one do typu kości długich. Na

każdej z nich wyróżnia się nasadę bliższą,

zwaną podstawą (bassis), trzon (corpus) i

nasadę dalszą, czyli głowę (caput)

3. Kości palców stopy (ossa digitorum pedis)

– stanowią tak zwane paliczki (phalanges).

•

Paluch (hallux), czyli palec I posiada tylko

dwa paliczki – bliższy i dalszy (phalanx

proximalis et distalis)

•

Palce od II do V zbudowane są z trzech

paliczków; bliższego, środkowego i dalszego

(phalanx proximalis, media et distalis)

STAW SKOKOWO-GOLENIOWY GÓRNY

(ARTICULATIO TALOCRURALIS)

Powierzchnie stawowe tworzone są przez:
• Kość skokowa – bloczek kości skokowej (trochlea tali)
• Kość piszczelowa – powierzchnia stawowa dolna (facies

articularis inferior)

• Powierzchnie stawowe obu kostek przyśrodkowej i bocznej (facies

articularis malleoli medialis et lateralis)

MECHANIKA STAWU:

flexio extensio

hyperextensio

stanie na palcach stanie na całej stopie stanie na pięcie

supinatio=adductio pronatio=abductio

stanie na zew. krawędzi stopy stanie na wew. krawędzi

stopy

WIĘZADŁA STAWU

SKOKOWO-GOLENIOWEGO GÓRNEGO

• Więzadło przyśrodkowe (lig mediale), inaczej

więzadło trójgraniaste (lig deltoideum)

 Część piszczelowo-łódkowa (pars tibionavicularis) –

biegnie do kości łódkowatej

 Część piszczelowo-skokowa przednia (pars tibiotalaris

anterior) – biegnie do kości skokowej

 Część piszczelowo-piętowa (pars tibiocacanea) – biegnie

do podpórki kości skokowej

 Część piszczelowo-skokowa tylna (pars tibiotalaris

posterior) – biegnie do powierzchni przyśrodkowej bloczka
kości skokowej

WIĘZADŁA STAWU

SKOKOWO-GOLENIOWEGO GÓRNEGO

• Więzadło skokowo-strzałkowe przednie (lig

talofibulare anterius) – od brzegu przedniego kostki
bocznej do powierzchni stawowej bocznej bloczka kości
skokowej

• Więzadło skokowo-strzałkowe tylne (lig talofibulare

posterius) – od brzegu tylnego kostki bocznej do guzka
bocznego wyrostka tylnego kości skokowej

• Więzadło piętowo-strzałkowe (lig calcaneofibulare) –

od wierzchołka kostki bocznej do powierzchni bocznej kości
piętowej

STAWY BLIŻSZE STOPY cd

2.

STAW SKOKOWO-PIĘTOWY

(ARTICULATIO SUBTALARIS)



Często nazywany stawem skokowym dolnym



Jest utworzony przez powierzchnię stawową skokową
tylną kości piętowej i powierzchnię stawową piętową
tylną kości skokowej.



Luźna torebka stawowa jest wzmacniana przez 5 więzadeł
skokowo-piętowych: przednie, tylne, boczne, przyśrodkowe
i międzykostne.



Najsilniejsze z nich, więzadło skokowo-piętowe międzykostne
stanowi granicę między stawem skokowym tylnym i
przednim.



W stawie skokowym dolnym zachodzą ruchy obrotowe
stopy (odwracanie i nawracanie stopy)

STAWY BLIŻSZE STOPY cd

3.

STAW SKOKOWO-PIĘTOWO-ŁÓDKOWY

(ARTICULATIO TALOCALCANEO NAVICULARIS)



Czyli staw skokowy przedni, stanowi połączenie między

odpowiednimi powierzchniami kości skokowej, piętowej i

łódkowej.



Kość skokowa tworzy główkę stawu, natomiast

panewka utworzona jest przez kości łódkową i piętową

oraz więzadło piętowo-łódkowo-podeszwowe.



Pozostałe więzadła tego stawu to: więzadło

trójgraniaste, skokowo-łódkowe i piętowo-łódkowe.

4.

STAW PIĘTOWO-SZEŚCIENNY

(ARTICULATIO CALCANEOCUBOIDEA)

5.

STAW KLINOWO-ŁÓDKOWY

(ARTICULATIO CUNEONAVICULARIS)

MIĘŚNIE GOLENI (1)

GRUPA PRZEDNIA

MIĘSIEŃ PISZCZELOWY

PRZEDNI

(M. TIBIALIS ANTERIOR)

PP:
• kłykieć boczny i górne dwie

trzecie części powierzchni

bocznej kości piszczelowej

• górne dwie trzecie błony

międzykostnej

• powięź goleni

PK:
• powierzchnia podeszwowa kości

klinowatej przyśrodkowej i na

powierzchni podeszwowej

podstawy I kości śródstopia

MIĘŚNIE GOLENI (2)

GRUPA PRZEDNIA

MIĘSIEŃ PROSTOWNIK DŁUGI

PALUCHA

(M. EXTENSOR HALLUCIS

LONGUS)

PP:
• środkowa część powierzchni

przyśrodkowej strzałki i

przylegający odcinek błony

międzykostnej

PK:
• powierzchnia grzbietowa

podstawy dalszego paliczka

palucha

MIĘŚNIE GOLENI (3)

GRUPA PRZEDNIA

MIĘSIEŃ PROSTOWNIK DŁUGI

PALCÓW

(M. EXTENSOR DIGITORUM

LONGUS)

PP:

• kłykieć boczny kości

piszczelowej

• głowa i brzeg przedni strzałki

• błona międzykostna

• przegroda międzymięśniowa

przednia goleni

• powierzchnia przednia powięzi

goleni

PK:

• dalsze paliczki palców II-V

MIĘŚNIE GOLENI (4)

GRUPA TYLNA, POWIERZCHOWNA

MIĘSIEŃ BRZUCHATY ŁYDKI

(M. GASTROCNEMIUS)

PP:
Mięsień rozpoczyna się na

powierzchni podkolanowej

kości udowej i na torebce

stawowej stawu kolanowego

• Głowa boczna; powyżej kłykcia

bocznego

• Głowa przyśrodkowa; powyżej

kłykcia przyśrodkowego

PK:

• kończy się ścięgnem piętowym

(Achillesa) na dolnej,

chropowatej części tylnej

powierzchni guza piętowego

MIĘŚNIE GOLENI (5)

GRUPA TYLNA, POWIERZCHOWNA

MIĘSIEŃ PŁASZCZKOWATY

(M.SOLEUS)

PP:

• powierzchnia tylna głowy

strzałki

• górna czwarta część

powierzchni tylnej strzałki

• łuk ścięgnisty rozpięty między

piszczelą, a strzałką

• kresa mięśnia płaszczkowatego

kości piszczelowej

• powierzchnia tylna kości

piszczelowej

PK:

• ścięgno piętowe na guzie

piętowym

MIĘŚNIE GOLENI (6)

GRUPA TYLNA, GŁĘBOKA

MIĘSIEŃ PISZCZELOWY

TYLNY

(M. TIBIALIS POSTERIOR)

PP:
• powierzchnia tylna górnej

części błony międzykostnej i

przylegające do niej części

kości piszczelowej i strzałki

PK:
• guzowatość kości łódkowatej i

na kości klinowatej

przyśrodkowej

MIĘŚNIE GOLENI (7)

GRUPA BOCZNA

MIĘSIEŃ STRZAŁKOWY DŁUGI

(M. PERONEUS LONGUS)

PP:

• Część górna; kłykieć boczny

kości piszczelowej, torebka

stawu piszczelowo-

strzałkowego, głowa strzałki

• Część dolna; poniżej głowy, od

górnego odcinka powierzchni

bocznej strzałki, oraz od

przegrody międzymięśniowej

goleni i powięzi goleni

PK:

• Kość klinowata przyśrodkowa, i

na podstawie I kości śródstopia

MIĘŚNIE GOLENI (8)

GRUPA BOCZNA

MIĘSIEŃ STRZAŁKOWY KRÓTKI

(M. PERONEUS BREVIS)

PP:
• środkowa część powierzchni

bocznej strzałki

• przegrody międzymięśniowe

przednie i tylne

PK:
• guzowatość kości V śródstopia

(wysyła również ścięgno do

palca V)

MIĘŚNIE GOLENI (9)

GRUPA TYLNA, GŁĘBOKA

MIĘSIEŃ ZGINACZ DŁUGI

PALCÓW

(M. FLEXOR DIGITORUM

LONGUS)

PP:
• tylna powierzchnia kości

piszczelowej poniżej kresy
mięśnia płaszczkowatego

• łuk ścięgnisty

PK:
• paliczki dalsze palców II - V

I DODATKOWO…

1. Mięsień podeszwowy (m. plantaris)

PP: powyżej kłykcia bocznego kości udowej
PK: guz piętowy

2. Mięsień zginacz długi palucha

(m. flexor hallucis longus

PP: 2/3 dolne tylnej powierzchni trzonu

strzałki, błona międzykostna goleni

PK: podstawa paliczka dalszego palucha

Zestawienie ruchów oraz wykonujących

je mięśni w stawach bliższych stopy

ZGINANIE GRZBIETOWE

STOPY

1.

m. piszczelowy przedni

2.

m. prostownik długi palców

3.

m. prostownik długi palucha

4.

m. strzałkowy trzeci

NAWRACANIE STOPY

1.

m. strzałkowy długi

2.

m. strzałkowy krótki

3.

m. strzałkowy trzeci

4.

m. smukły

5.

m. prostownik długi palucha

6.

m. prostownik długi palców

ZGINANIE PODESZWOWE

STOPY

1.

m. trójgłowy łydki

2.

m. piszczelowy tylny

3.

m. zginacz długi palucha

4.

m. zginacz długi palców

5.

m. strzałkowy długi

6.

m. strzałkowy krótki

7.

m. podeszwowy

ODWRACANIE STOPY

1.

m. trójgłowy łydki

2.

m. piszczelowy przedni

3.

m. piszczelowy tylny

4.

m. zginacz długi palucha

5.

m. zginacz długi palców

6.

m. podeszwowy

Zestawienie ruchów oraz wykonujących

je mięśni w stawach bliższych stopy

ODWODZENIE STOPY

1. m. strzałkowy długi
2. m. strzałkowy krótki
3. m. strzałkowy trzeci
4. m. prostownik długi

palucha

5. m. prostownik długi

palców

PRZYWODZENIE

STOPY

1.

m. piszczelowy
przedni

2.

m. trójgłowy łydki

3.

m. piszczelowy tylny

4.

m. zginacz długi
palucha

5.

m. zginacz długi
palców

6.

m. podeszwowy

STAWY DALSZE STOPY

1.

STAWY STĘPOWO-ŚRÓDSTOPNE (ARTICULATIONES

TARSOMETATARSEA)



Łączą kości klinowate i kość sześcienną z podstawami kości

śródstopia od I-V



Wzmocnione więzadłami: stępowo-śródstopnymi

grzbietowymi i podeszwowymi (ligg. tarsometatarsea

dorsalia et plantaria) oraz klinowo-śródstopnymi

międzykostnymi (ligg. cuneometatarsea interossea)

2.

STAWY MIĘDZYŚRÓDSTĘPNE (ARTICULATIONES

INTERMETATARSEA)



Utworzone przez skierowane do siebie powierzchnie podstaw

kości śródstopia II-V



Torebki stawowe wzmocnione przez więzadła śródstopne

(ligg. metatarsea) – grzbietowe, podeszwowe i

międzykostne

STAWY DALSZE STOPY

3.

STAWY ŚRÓDSTOPNO-PALICZKOWE (ARTICULATIONES

METATARSOPHALANGEAE)



Stanowią połączenia między głowami kości śródstopia, a

podstawami paliczków bliższych palców



Torebki stawowe wzmocnione więzadłami pobocznymi

(ligg. collateralia), podeszwowymi (ligg. plantaria) i

poprzecznymi głębokimi śródstopia (ligg.metatarsea

transversa profunda)



Są to stawy kłykciowe, ruchy odbywają się wokół osi

poprzecznej – zginanie i prostowanie, oraz dookoła osi

podłużnej – odwodzenie i przywodzenie

4.

STAWY MIĘDZYPALICZKOWE (ARTICULATIONES

INTERPHALANGEAE)



Stanowią połączenia między członami palców



Torebki stawowe wzmocnione więzadłami pobocznymi (ligg.

collateralia)

MIĘŚNIE DZIAŁAJĄCE NA

STAWY DALSZE STOPY

MIĘŚNIE DŁUGIE

•

Mięsień zginacz długi palucha

(m. flexor hallucis longus)

PP: 2/3 dolne tylnej powierzchni trzonu strzałki,

błona międzykostna goleni

PK: podstawa paliczka dalszego palucha

MIĘŚNIE GOLENI (2)

GRUPA PRZEDNIA

MIĘSIEŃ PROSTOWNIK DŁUGI

PALCÓW

(M. EXTENSOR DIGITORUM

LONGUS)

PP:

• kłykieć boczny kości

piszczelowej

• głowa i brzeg przedni strzałki

• błona międzykostna

• przegroda międzymięśniowa

przednia goleni

• powierzchnia przednia powięzi

goleni

PK:

• dalsze paliczki palców II-V

MIĘŚNIE GOLENI (3)

GRUPA PRZEDNIA

MIĘSIEŃ PROSTOWNIK DŁUGI

PALUCHA

(M. EXTENSOR HALLUCIS

LONGUS)

PP:
• środkowa część powierzchni

przyśrodkowej strzałki i

przylegający odcinek błony

międzykostnej

PK:
• powierzchnia grzbietowa

podstawy dalszego paliczka

palucha

MIĘŚNIE GOLENI (4)

GRUPA TYLNA, GŁĘBOKA

MIĘSIEŃ ZGINACZ DŁUGI

PALCÓW

(M. FLEXOR DIGITORUM

LONGUS)

PP:
• tylna powierzchnia kości

piszczelowej poniżej kresy
mięśnia płaszczkowatego

• łuk ścięgnisty

PK:
• paliczki dalsze palców II - V

MIĘŚNIE DZIAŁAJĄCE NA

STAWY DALSZE STOPY

MIĘŚNIE KRÓTKIE

1.

MIĘSIEŃ PROSTOWNIK KRÓTKI PALCÓW

(M.EXTENSOR DIGITORUM BREVIS)
PP: grzbietowo-boczna strona kości piętowej
PK: rozścięgna grzbietowe palców II, III i IV

2.

MIĘSIEŃ PROSTOWNIK KRÓTKI PALUCHA

(M.EXTENSOR HALLUCIS BREVIS)
PP: wspólny z poprzednim mięśniem
PK: paliczek bliższy palucha

3.

MIĘSIEŃ ODWODZICIEL PALUCHA

(M. ABDUCTOR HALLUCIS)
PP: przyśrodkowa strona guza piętowego, troczek zginaczy
PK: brzeg przyśrodkowy podstawy paliczka bliższego palucha

MIĘŚNIE DZIAŁAJĄCE NA

STAWY DALSZE STOPY

4.

MIĘSIEŃ ZGINACZ KRÓTKI

PALCÓW

(M. FLEXOR DIGITORUM

BREVIS)

PP: powierzchnia dolna guza

piętowego i rozcięgno
podeszwowe

PK: paliczki środkowe II-V palca

5.

MIĘSIEŃ ZGINACZ KRÓTKI

PALUCHA

(M. FLEXOR HALLUCIS BREVIS)

PP: powierzchnia podeszwowa kości

klinowatej przyśrodkowej

PK: podstawa paliczka bliższego

palucha

MIĘŚNIE DZIAŁAJĄCE NA

STAWY DALSZE STOPY

MIĘŚNIE KRÓTKIE

6.

MIĘSIEŃ PRZYWODZICIEL PALUCHA

(M. ADDUCTOR HALLUCIS)
PP: kość sześcienna i klinowata boczna, podstawy II i III kości śródstopia
PK: paliczek bliższy palucha

7.

MIĘSIEŃ CZWOROBOCZNY PODESZWY

(M. QUADRATUS PLANTAE)
PP: kość piętowa (powierzchnia podeszwowa i przyśrodkowa)
PK: ścięgno mięśnia zginacza długiego palców

8.

MIĘŚNIE GLISTOWATE

(MM. LUMBRICALES)
PP: ścięgna zginacza długiego palców
PK: brzegi przyśrodkowe podstaw paliczków bliższych II-V palca

MIĘŚNIE DZIAŁAJĄCE NA

STAWY DALSZE STOPY

MIĘŚNIE KRÓTKIE

9.

MIĘŚNIE MIĘDZYKOSTNE GRZBIETOWE

(MM. INTEROSSEI DORSALES)
PP: grzbietowe powierzchnie kości śródstopia I-V
PK: podstawy paliczków bliższych i rozcięgno grzbietowe II-IV palca

10.

MIĘŚNIE MIĘDZYKOSTNE PODESZWOWE

(MM. INTEROSSEI PLANTARES)
PP: podeszwowe powierzchnie kości śródstopia II-V
PK: podstawy paliczków bliższych, rozcięgno grzbietowe palców III – V

11.

MIĘSIEŃ ODWODZICIEL PALCA MAŁEGO

(M.ABDUCTOR DIGITI MINIMI)
PP: guz piętowy, powierzchnia dolna kości piętowej
PK: guzowatość V kości śródstopia, podstawa paliczka bliższego V palca

MIĘŚNIE DZIAŁAJĄCE NA

STAWY DALSZE STOPY

MIĘŚNIE KRÓTKIE

12. MIĘSIEŃ ZGINACZ KRÓTKI PALCA MAŁEGO
(M. FLEXOR DIGITI MINIMI BREVIS)
PP: podstawa V kości śródstopia
PK: podstawa paliczka bliższego palca małego

13. MIĘSIEŃ PRZECIWSTAWIACZ PALCA MAŁEGO
(M. OPPONENS DIGITI MINIMI)
PP: więzadło podeszwowe długie
PK: strona boczna V kości śródstopia