XXXVII. Leki hamujące krzepliwość krwi i środki
krwiozastępcze
PROCES KRZEPNIĘCIA KRWI
PROCES KRZEPNIĘCIA KRWI
●
●
czynniki I-XIII
czynniki I-XIII
●
●
główne etapy
główne etapy
●●
●●
tworzenie tromboplastyny osoczowej
tworzenie tromboplastyny osoczowej
(trombokinazy, czynnik III)
(trombokinazy, czynnik III)
●●
●●
przejście protrombiny (czynnik II) w
przejście protrombiny (czynnik II) w
trombinę
trombinę
(czynnik IIa)
(czynnik IIa)
●●
●●
proteoliza fibrynogenu (czynnik I) w fibrynę
proteoliza fibrynogenu (czynnik I) w fibrynę
(włóknik)
(włóknik)
●●
●●
fibryna polimeryzuje pod wpływem
fibryna polimeryzuje pod wpływem
czynnika
czynnika
XIII z udziałem jonów Ca
XIII z udziałem jonów Ca
2+
2+
1. Heparyna i jej analogi
1. Heparyna i jej analogi
2. Heparynoidy
2. Heparynoidy
3. Pochodne kumaryny i indandionu
3. Pochodne kumaryny i indandionu
4. Leki trombolityczne (fibrynolityczne)
4. Leki trombolityczne (fibrynolityczne)
5. Leki hamujące agregację płytek krwi
5. Leki hamujące agregację płytek krwi
6. Inhibitory glikoproteiny IIb/IIIa
6. Inhibitory glikoproteiny IIb/IIIa
7. Bezpośrednie inhibitory trombiny
7. Bezpośrednie inhibitory trombiny
8. Leki zwiększające krzepliwość krwi
8. Leki zwiększające krzepliwość krwi
9. Leki hamujące fibrynolizę
9. Leki hamujące fibrynolizę
10. Środki krwiozastępcze
10. Środki krwiozastępcze
●
●
hemostaza – zdolność do samoistnego
hemostaza – zdolność do samoistnego
tamowania
tamowania
krwawień
krwawień
●
●
leki hamujące krzepnięcie krwi i
leki hamujące krzepnięcie krwi i
umożliwiające
umożliwiające
rozpuszczanie skrzepów
rozpuszczanie skrzepów
●
●
leki przeciwkrwotoczne - zwiększające
leki przeciwkrwotoczne - zwiększające
krzepliwość
krzepliwość
krwi
krwi
●
●
leki hamujące krzepliwość krwi
leki hamujące krzepliwość krwi
(anticoagulantia)
(anticoagulantia)
●
●
leki hamujące powstawanie zakrzepów,
leki hamujące powstawanie zakrzepów,
leki
leki
przeciwzakrzepowe (antithrombotica)
przeciwzakrzepowe (antithrombotica)
●
●
heparyna i jej analogi
heparyna i jej analogi
●
●
pochodne kumaryny i indandionu
pochodne kumaryny i indandionu
●
●
leki trombolityczne
leki trombolityczne
●
●
leki antyagregacyjne
leki antyagregacyjne
Heparyna wytwarzana jest przez komórki
Heparyna wytwarzana jest przez komórki
tuczne
tuczne
●
●
wątroby
wątroby
●
●
płuc
płuc
●
●
ścian naczyń krwionośnych
ścian naczyń krwionośnych
●
●
tkanki łącznej
tkanki łącznej
1. Heparyna i jej analogi
1. Heparyna i jej analogi
714. HEPARYNA
714. HEPARYNA
(
(
Heparinum,
Heparinum,
Calciparina)
Calciparina)
polisacharyd : glukozamina-kwas glukuronowy-
polisacharyd : glukozamina-kwas glukuronowy-
kwas
kwas
induronowy, z cząsteczką białka tworzy
induronowy, z cząsteczką białka tworzy
proteoglikan
proteoglikan
masa cząsteczkowa
masa cząsteczkowa
6000 – 20000
6000 – 20000
dożylnie – sól sodowa, wapniowa
dożylnie – sól sodowa, wapniowa
Heparyna
Heparyna
●
●
hamuje przejście protrombiny w trombinę
hamuje przejście protrombiny w trombinę
●
●
unieczynnia trombinę
unieczynnia trombinę
●
●
przeciwdziała przekształceniu fibrynogenu w
przeciwdziała przekształceniu fibrynogenu w
fibrynę
fibrynę
●
●
wzmaga proces fibrynolizy
wzmaga proces fibrynolizy
●
●
zapobiega powstawaniu skrzepów krwi w
zapobiega powstawaniu skrzepów krwi w
łożysku
łożysku
naczyniowym
naczyniowym
Heparyna stosowana jest
Heparyna stosowana jest
●
●
w zakrzepach
w zakrzepach
●
●
w zatorach tętniczych
w zatorach tętniczych
●
●
w zapaleniach zakrzepowych żył
w zapaleniach zakrzepowych żył
●
●
w zawale serca
w zawale serca
●
●
przed zabiegami chirurgicznymi
przed zabiegami chirurgicznymi
●
●
do konserwowania krwi
do konserwowania krwi
Heparynę otrzymuje się
Heparynę otrzymuje się
●
●
z wątroby i płuc wołowych
z wątroby i płuc wołowych
●
●
z błony śluzowej nabłonka jelit świń
z błony śluzowej nabłonka jelit świń
Heparynę
Heparynę
●
●
ekstrahuje się wodą
ekstrahuje się wodą
●
●
usuwa część towarzyszących białek przez
usuwa część towarzyszących białek przez
denaturację w środowisku zasadowym
denaturację w środowisku zasadowym
●
●
oddziela substancje tłuszczowe przez
oddziela substancje tłuszczowe przez
wytrącanie
wytrącanie
etanolem przy pH 6
etanolem przy pH 6
●
●
odbudowuje resztę białkową przez działanie
odbudowuje resztę białkową przez działanie
trypsyną przy pH 8
trypsyną przy pH 8
●
●
z otrzymanych wyciągów wytrąca krystaliczną
z otrzymanych wyciągów wytrąca krystaliczną
sól
sól
barową heparyny i przeprowadza w sól sodową
barową heparyny i przeprowadza w sól sodową
●
●
z 1 kg surowca można otrzymać 100-200 mg
z 1 kg surowca można otrzymać 100-200 mg
heparyny
heparyny
●
●
otrzymana heparyna jest heparyną
otrzymana heparyna jest heparyną
niefrakcjonowaną
niefrakcjonowaną
●●
●●
rozdziela się elektroforetycznie na frakcje α
rozdziela się elektroforetycznie na frakcje α
i β
i β
●
●
α-heparyna wykazuje aktywność
α-heparyna wykazuje aktywność
przeciwzakrzepową
przeciwzakrzepową
D-glukozamina i kwas D-glukuronowy
D-glukozamina i kwas D-glukuronowy
●
●
frakcja β jest nieczynna
frakcja β jest nieczynna
D-galaktozamina i kwas D-glukuronowy
D-galaktozamina i kwas D-glukuronowy
●
●
nieczynną β-heparynę można przekształcić
nieczynną β-heparynę można przekształcić
w postać biologicznie aktywną przez
w postać biologicznie aktywną przez
sulfonowanie
sulfonowanie
●
●
antidotum dla heparyny może być
antidotum dla heparyny może być
zastosowana
zastosowana
zasadowa protamina, zawierająca dużą
zasadowa protamina, zawierająca dużą
ilość
ilość
argininy i lizyny
argininy i lizyny
Heparyny małocząsteczkowe
Heparyny małocząsteczkowe
●
●
mniejsze ryzyko krwawień
mniejsze ryzyko krwawień
●
●
hamowanie głównie czynnika Xa
hamowanie głównie czynnika Xa
715. ARDEPARYNA
715. ARDEPARYNA
(Ardeparin, Normiflo)
(Ardeparin, Normiflo)
716. DALTEPARYNA
716. DALTEPARYNA
(Dalteparin, Fragmin)
(Dalteparin, Fragmin)
717. ENOKSAPARYNA
717. ENOKSAPARYNA
(Enoxaparin, Lovenox)
(Enoxaparin, Lovenox)
Odwracanie działania heparyny - protamina
Odwracanie działania heparyny - protamina
2. Heparynoidy
2. Heparynoidy
●
●
zbliżone do mukopolisacharydów
zbliżone do mukopolisacharydów
●
●
maść Hirudoid - polisiarczan
maść Hirudoid - polisiarczan
●
●
właściwości zbliżone do heparyn
właściwości zbliżone do heparyn
małocząsteczkowych
małocząsteczkowych
●
●
estryfikacja odpowiednich polisacharydów
estryfikacja odpowiednich polisacharydów
za pomocą kwasu siarkowego
za pomocą kwasu siarkowego
718. DANAPAROID
718. DANAPAROID
(
(
Danaparoid,
Danaparoid,
Orgaran)
Orgaran)
Mieszanina małocząsteczkowych
Mieszanina małocząsteczkowych
sulfonowanych glikozamino-glikanów,
sulfonowanych glikozamino-glikanów,
otrzymywanych z błony śluzowej przewodu
otrzymywanych z błony śluzowej przewodu
pokarmowego zwierząt
pokarmowego zwierząt
Stosowany w stanach zakrzepowych, kiedy
Stosowany w stanach zakrzepowych, kiedy
stosowanie heparyny jest ograniczone, w
stosowanie heparyny jest ograniczone, w
przypadku zakrzepów żył głębokich oraz w
przypadku zakrzepów żył głębokich oraz w
trombocytopenii indukowanej przez heparynę
trombocytopenii indukowanej przez heparynę
3. Pochodne kumaryny i indandionu
3. Pochodne kumaryny i indandionu
●
●
wprowadzone do terapii przypadkowo
wprowadzone do terapii przypadkowo
●
●
bydło karmione koniczyną
bydło karmione koniczyną
(Melilotus albus)
(Melilotus albus)
krwawienia
krwawienia
●
●
kumaryna=> dikumarol odpowiedzialny za
kumaryna=> dikumarol odpowiedzialny za
wywoływanie tych krwawień
wywoływanie tych krwawień
●
●
potwierdzili to w 1939 r. Cambell i Link
potwierdzili to w 1939 r. Cambell i Link
●
●
pochodne kumaryny, czyli benzo-
pochodne kumaryny, czyli benzo-
α
α
-pironu,
-pironu,
zawierają z reguły grupę OH w położeniu 4
zawierają z reguły grupę OH w położeniu 4
nieodzowną dla wystąpienia działania
nieodzowną dla wystąpienia działania
przeciwzakrzepowego
przeciwzakrzepowego
S izomery bardziej aktywne
S izomery bardziej aktywne
719. WARFARYNA
719. WARFARYNA
(
(
Warfarinum,
Warfarinum,
Coumadin)
Coumadin)
4-Hydroksy-3-(3-okso-1-fenylobutylo)-2H-1-
4-Hydroksy-3-(3-okso-1-fenylobutylo)-2H-1-
benzo-
benzo-
piran-2-on
piran-2-on
4. Leki trombolityczne (fibrynolityczne)
4. Leki trombolityczne (fibrynolityczne)
●
●
powodują fibrynolizę
powodują fibrynolizę
●
●
rozpuszczają skrzepy krwi
rozpuszczają skrzepy krwi
●
●
wzmagają one wytwarzanie plazminy w
wzmagają one wytwarzanie plazminy w
procesie
procesie
fibrynolizy poprzez aktywację plazminogenu
fibrynolizy poprzez aktywację plazminogenu
●
●
plazmina jest endogennym czynnikiem
plazmina jest endogennym czynnikiem
fibrynolitycznym
fibrynolitycznym
Enzymy
Enzymy
●
●
urokinaza
urokinaza
●
●
streptokinaza
streptokinaza
●
●
kompleksy streptokinazy i plazminogenu
kompleksy streptokinazy i plazminogenu
●
●
tkankowy aktywator plazminogenu
tkankowy aktywator plazminogenu
720. UROKINAZA
720. UROKINAZA
(
(
Urokinasum
Urokinasum
, Abbokinase)
, Abbokinase)
●
●
enzym zbudowany z dwóch łańcuchów
enzym zbudowany z dwóch łańcuchów
zawierających 411 aminokwasów o masie
zawierających 411 aminokwasów o masie
cząsteczkowej 54 000
cząsteczkowej 54 000
●
●
wyodrębnienia z hodowli kultur ludzkich
wyodrębnienia z hodowli kultur ludzkich
komórek
komórek
nerkowych
nerkowych
●
●
metoda inżynierii genetycznej
metoda inżynierii genetycznej
●
●
aktywuje przekształcanie plazminogenu do
aktywuje przekształcanie plazminogenu do
plazminy
plazminy
poprzez rozszczepienie wiązania arginina-walina
poprzez rozszczepienie wiązania arginina-walina
●
●
podawana jest dożylnie w postaci roztworów
podawana jest dożylnie w postaci roztworów
mianowanych w jednostkach międzynarodowych
mianowanych w jednostkach międzynarodowych
●
●
jedna jednostka odpowiada 1,34 μg wzorcowego
jedna jednostka odpowiada 1,34 μg wzorcowego
preparatu
preparatu
721. STREPTOKINAZA
721. STREPTOKINAZA
(
(
Streptokinasum
Streptokinasum
, Kabikinase)
, Kabikinase)
●
●
białkowy enzymem proteolityczny o masie
białkowy enzymem proteolityczny o masie
cząsteczkowej 47 000
cząsteczkowej 47 000
●
●
wyizolowany z hodowli
wyizolowany z hodowli
β
β
–hemolizujących
–hemolizujących
paciorkowców
paciorkowców
●
●
sama streptokinaza nie wykazuje aktywności
sama streptokinaza nie wykazuje aktywności
enzymatycznej
enzymatycznej
●
●
kompleks streptokinazy z plazminogenem
kompleks streptokinazy z plazminogenem
działa
działa
jako aktywator wolnego plazminogenu, który
jako aktywator wolnego plazminogenu, który
ulega
ulega
przekształceniu w plazminę
przekształceniu w plazminę
722. ANISTREPLAZA
722. ANISTREPLAZA
(
(
Anistreplasum
Anistreplasum
, Eminase)
, Eminase)
●
●
kompleks chemicznie zmodyfikowanego
kompleks chemicznie zmodyfikowanego
plazminogenu ze streptokinazą
plazminogenu ze streptokinazą
●●
●●
zablokowanie centrum katalitycznego
zablokowanie centrum katalitycznego
plazminogenu przez estryfikację grupy OH
plazminogenu przez estryfikację grupy OH
seryny
seryny
za pomocą kwasu anyżowego - kwasu
za pomocą kwasu anyżowego - kwasu
p-metoksybenzoesowego
p-metoksybenzoesowego
●
●
połączenie kompleksu z fibryną
połączenie kompleksu z fibryną
●●
●●
uwalnia się wówczas powoli czynny
uwalnia się wówczas powoli czynny
plazminogen i streptokinaza
plazminogen i streptokinaza
●●
●●
rozpuszczanie skrzepu
rozpuszczanie skrzepu
●
●
okres półtrwania wynosi 1,5-2 h
okres półtrwania wynosi 1,5-2 h
●
●
nie modyfikowany chemicznie kompleks
nie modyfikowany chemicznie kompleks
streptokinazy
streptokinazy
z plazminogenem ma t
z plazminogenem ma t
0,5
0,5
zaledwie 15-20 min
zaledwie 15-20 min
723. ALTEPLAZA
723. ALTEPLAZA
(Alteplaseum, Activase)
(Alteplaseum, Activase)
Glikozylowana proteina złożona z 527 reszt
Glikozylowana proteina złożona z 527 reszt
aminokwasowych
aminokwasowych
●
●
tkankowy aktywator plazminogenu (rt-PA)
tkankowy aktywator plazminogenu (rt-PA)
peptyd jednołańcuchowy zbudowanym z 527
peptyd jednołańcuchowy zbudowanym z 527
aminokwasów (o masie cząsteczkowej ok. 70000)
aminokwasów (o masie cząsteczkowej ok. 70000)
●
●
otrzymywany metodą inżynierii genetycznej
otrzymywany metodą inżynierii genetycznej
●
●
działa miejscowo
działa miejscowo
●
●
podaje się do zatkanej zakrzepem tętnicy
podaje się do zatkanej zakrzepem tętnicy
lub też dożylnie
lub też dożylnie
●
●
optymalne działanie uzyskuje się z łącznym
optymalne działanie uzyskuje się z łącznym
podawaniem
podawaniem
heparyny
heparyny
Kompleksy streptokinazy i plazminogenu, podobnie
Kompleksy streptokinazy i plazminogenu, podobnie
jak heparyny małocząsteczkowe, klasyfikuje się jako leki
jak heparyny małocząsteczkowe, klasyfikuje się jako leki
trombolityczne drugiej generacji
trombolityczne drugiej generacji
724. RETEPLAZA
724. RETEPLAZA
(
(
Reteplasum,
Reteplasum,
Retavase)
Retavase)
aktywator plazminogenu tkankowego (t-PA)
aktywator plazminogenu tkankowego (t-PA)
725. TENECTEPLAZA
725. TENECTEPLAZA
5. Leki hamujące agregację płytek krwi
5. Leki hamujące agregację płytek krwi
726. KWAS ACETYLOSALICYLOWY
726. KWAS ACETYLOSALICYLOWY
(
(
Acidum acethylalicylicum
Acidum acethylalicylicum
, Aspiryna)
, Aspiryna)
Kwas acetylosalicylowy
Kwas acetylosalicylowy
●
●
hamuje cyklooksygenzę, co zmniejsza
hamuje cyklooksygenzę, co zmniejsza
wytwarzanie
wytwarzanie
tromboksanu
tromboksanu
727. TYKLOPIDYNA
727. TYKLOPIDYNA
(
(
Ticlopidinum,
Ticlopidinum,
Ticlid)
Ticlid)
5-(o-Chlorobenzylo)-4,5,6,7-
5-(o-Chlorobenzylo)-4,5,6,7-
tetrahydrotieno[3,2c]piry-
tetrahydrotieno[3,2c]piry-
dyna
dyna
728. KLOPIDOGREL
728. KLOPIDOGREL
(
(
Clopidogrelum,
Clopidogrelum,
Plavix)
Plavix)
Ester metylowy kwasu
Ester metylowy kwasu
(2-chlorofenylo)-6,7-
(2-chlorofenylo)-6,7-
dihydrot
dihydrot
ie
ie
no-[3,2-c]-pirydyno-5(4H)-octowego
no-[3,2-c]-pirydyno-5(4H)-octowego
729. DYPIRYDAMOL
729. DYPIRYDAMOL
(
(
Dipyridamolum,
Dipyridamolum,
Persantine)
Persantine)
2,6-bis-(dietanoloamino)-4,8-
2,6-bis-(dietanoloamino)-4,8-
dipiperydynopirmido-
dipiperydynopirmido-
(5,4d)-pirymidyna)
(5,4d)-pirymidyna)
6. Inhibitory glikoproteiny IIb/IIIa
6. Inhibitory glikoproteiny IIb/IIIa
●
●
w procesie tworzenia trwałego skrzepu
w procesie tworzenia trwałego skrzepu
pełni istotną
pełni istotną
funkcję glikoproteina (GP) Ilb/IIIa-
funkcję glikoproteina (GP) Ilb/IIIa-
integryna
integryna
●
●
jest to białko adhezyjne, pełniące funkcję
jest to białko adhezyjne, pełniące funkcję
specyficznych receptorów
specyficznych receptorów
rozmieszczonych na
rozmieszczonych na
powierzchni płytek krwi
powierzchni płytek krwi
●
●
zbudowna z dwóch podjednostek —
zbudowna z dwóch podjednostek —
α
α
(Ilb)
(Ilb)
oraz
oraz
β
β
(IIla)
(IIla)
●
●
czynniki aktywujące płytki krwi: trombina, ADP,
czynniki aktywujące płytki krwi: trombina, ADP,
adenozyna, tromboksan powodują zmiany w
adenozyna, tromboksan powodują zmiany w
konformacji GP Ilb/IIIa, co umożliwia wiązanie
konformacji GP Ilb/IIIa, co umożliwia wiązanie
się
się
tego białka integrującego się z fibrynogenem i
tego białka integrującego się z fibrynogenem i
prowadzi do swoistego „zasieciowania„
prowadzi do swoistego „zasieciowania„
sąsiadujących płytek krwi, ich agregacji i
sąsiadujących płytek krwi, ich agregacji i
tworzenia
tworzenia
skrzepu
skrzepu
●
●
inhibitory receptora GP Ilb/IIIa hamują
inhibitory receptora GP Ilb/IIIa hamują
agregację
agregację
płytek krwi i uniemożliwiają lub ograniczają
płytek krwi i uniemożliwiają lub ograniczają
powstawanie zakrzepów
powstawanie zakrzepów
730. ABCYKSYMAB
730. ABCYKSYMAB
(
(
Abciximabum,
Abciximabum,
ReoPro)
ReoPro)
●
●
zawiera przeciwciała monoklonalne
zawiera przeciwciała monoklonalne
wykazujące
wykazujące
zdolność hamowania receptora GP Ilb/IIIa
zdolność hamowania receptora GP Ilb/IIIa
●
●
wskazany szczególnie u pacjentów
wskazany szczególnie u pacjentów
obarczonych
obarczonych
wysokim stopniem ryzyka
wysokim stopniem ryzyka
●
●
podawany jest w postaci dożylnej infuzji
podawany jest w postaci dożylnej infuzji
●
●
wysokie koszty leczenia ograniczają jednak
wysokie koszty leczenia ograniczają jednak
jego
jego
szersze wykorzystanie
szersze wykorzystanie
731. TIROFIBAN
731. TIROFIBAN
(
(
Tirofibanum,
Tirofibanum,
Aggrastat)
Aggrastat)
N-(Butylosulfonylo)-4-[4-(4-piperydylo)-
N-(Butylosulfonylo)-4-[4-(4-piperydylo)-
butoksy-
butoksy-
-L-fenyloalanina
-L-fenyloalanina
732. EPTIFIBATYD
732. EPTIFIBATYD
(
(
Eptifibatidum,
Eptifibatidum,
Integreline)
Integreline)
Cykliczny (1
Cykliczny (1
→
→
6)disiarczek N
6)disiarczek N
6
6
-(aminoiminometylo)-
-(aminoiminometylo)-
-N
-N
2
2
-(3-merkapto-1-oksopropylo-L-lizyloglicylo-
-(3-merkapto-1-oksopropylo-L-lizyloglicylo-
-L-
-L-
α
α
-aspartylo-L-tryptofilo-L-propylo-
-aspartylo-L-tryptofilo-L-propylo-
-L-cysteinamidu)
-L-cysteinamidu)
7. Bezpośrednie inhibitory trombiny
7. Bezpośrednie inhibitory trombiny
●
●
hirudyna
hirudyna
●
●
biwalurydyna
biwalurydyna
●
●
argatroban
argatroban
●
●
melagatran
melagatran
666. LEPIRUDYNA
666. LEPIRUDYNA
(
(
Lepirudin,
Lepirudin,
Refludan)
Refludan)
1-L-Leucyno-2-L-treonino-63-desulfohirudyna
1-L-Leucyno-2-L-treonino-63-desulfohirudyna
8. Leki zwiększające krzepliwość krwi
8. Leki zwiększające krzepliwość krwi
●
●
nasilenie hemostazy można uzyskać w
nasilenie hemostazy można uzyskać w
różny
różny
sposób
sposób
●
●
witaminy K niezbędne są do wytwarzania
witaminy K niezbędne są do wytwarzania
protrombiny w wątrobie i stosowane są w
protrombiny w wątrobie i stosowane są w
skazach
skazach
krwotocznych
krwotocznych
●
●
podobne działanie do witamin K mają
podobne działanie do witamin K mają
niektóre
niektóre
syntetyczne pochodne naftochinonu
syntetyczne pochodne naftochinonu
●
●
trombina będąca enzymem proteolitycznym,
trombina będąca enzymem proteolitycznym,
produkowana jest w postaci suchej do
produkowana jest w postaci suchej do
sporządzania
sporządzania
roztworów
roztworów
ex tempore
ex tempore
●●
●●
działanie występuje natychmiast
działanie występuje natychmiast
●●
●●
jest stosowana wyłącznie miejscowo, głównie
jest stosowana wyłącznie miejscowo, głównie
w chirurgii, w postaci gąbczastych płytek
w chirurgii, w postaci gąbczastych płytek
sporządzanych z włóknika ludzkiego lub
sporządzanych z włóknika ludzkiego lub
żelatyny, nasyconych roztworem trombiny
żelatyny, nasyconych roztworem trombiny
●
●
gastrotrombina uzyskana z krwi bydlęcej
gastrotrombina uzyskana z krwi bydlęcej
zawiera
zawiera
także trombinę i jest stosowana doustnie w
także trombinę i jest stosowana doustnie w
krwawieniach z żołądka
krwawieniach z żołądka
●
●
sole wapniowe: chlorek wapnia
sole wapniowe: chlorek wapnia
(calcii chloridum),
(calcii chloridum),
glukonian wapnia
glukonian wapnia
(calcii
(calcii
gluconas)
gluconas)
stosuje się w celu zmniejszenia
stosuje się w celu zmniejszenia
przepuszczalności naczyń włosowatych
przepuszczalności naczyń włosowatych
733. FITOMENADION
733. FITOMENADION
(
(
Phytonadione,
Phytonadione,
AquaMephyton)
AquaMephyton)
2-Metylo-3-fitylo-1,4-naftochinon
2-Metylo-3-fitylo-1,4-naftochinon
9. Leki hamujące fibrynolizę
9. Leki hamujące fibrynolizę
●
●
zwiększone wydzielanie aktywatorów
zwiększone wydzielanie aktywatorów
plazminogenu
plazminogenu
●
●
zwiększone przekształcanie plazminogenu
zwiększone przekształcanie plazminogenu
w plazminę
w plazminę
●
●
konieczność zahamowania fibrynolizy
konieczność zahamowania fibrynolizy
Stosowane środki
Stosowane środki
●
●
endogenne inhibitory plazminy
endogenne inhibitory plazminy
●●
●●
α
α
2
2
-antyplazmina
-antyplazmina
●●
●●
aprotynina
aprotynina
●●
●●
analogi lizyny pozbawione grupy α-aminowej
analogi lizyny pozbawione grupy α-aminowej
734. APROTYNINA
734. APROTYNINA
(
(
Aprotinin,
Aprotinin,
Trasylol)
Trasylol)
735. KWAS AMINOKAPRONOWY
735. KWAS AMINOKAPRONOWY
(
(
Acidum aminocaproicum
Acidum aminocaproicum
, Amicar)
, Amicar)
Kwas 6-aminoheksanowy
Kwas 6-aminoheksanowy
USA:
USA:
Abciximab (ReoPro), Alteplase (Activase),
Abciximab (ReoPro), Alteplase (Activase),
Aminocaproic acid (Amicar), Anistreplase (Eminase),
Aminocaproic acid (Amicar), Anistreplase (Eminase),
Antihemophilic factor (Alphanate), Anti-inhibitor
Antihemophilic factor (Alphanate), Anti-inhibitor
coagulant complex (Autoplex), Antithrombin III
coagulant complex (Autoplex), Antithrombin III
(Thrombate III), Aprotinin (Trasylol), Clopidogrel
(Thrombate III), Aprotinin (Trasylol), Clopidogrel
(Plavix), Coagulation factor VIIa recombinant (Novo-
(Plavix), Coagulation factor VIIa recombinant (Novo-
Seven), Dalteparin (Fragmin), Danaparoid (Orgaran),
Seven), Dalteparin (Fragmin), Danaparoid (Orgaran),
Dipyridamole (Persantine), Enoxaparin (Lovenox),
Dipyridamole (Persantine), Enoxaparin (Lovenox),
Eptifibatide, Factor IX complex, human (AlphaNine),
Eptifibatide, Factor IX complex, human (AlphaNine),
Heparin sodium (Liquaemin), Lepirudin (Refludan),
Heparin sodium (Liquaemin), Lepirudin (Refludan),
Phytonadione (AquaMephyton) , Protamine,
Phytonadione (AquaMephyton) , Protamine,
Reteplase
Reteplase
(Retavase), Streptokinase (Kabikinase),
(Retavase), Streptokinase (Kabikinase),
Ticlopidine
Ticlopidine
(Ticlid) , Tirofiban (Aggrastat),
(Ticlid) , Tirofiban (Aggrastat),
Urokinase (Abbokinase),
Urokinase (Abbokinase),
Warfarin (Coumadin).
Warfarin (Coumadin).
WHO: Polygelline, Factor VIII, Factor IX complex (II, VII,
WHO: Polygelline, Factor VIII, Factor IX complex (II, VII,
IX, X)
IX, X)
PL: ~ USA
PL: ~ USA
10. Środki krwiozastępcze
10. Środki krwiozastępcze
●
●
krew osocze + zawieszone w nim elementy
krew osocze + zawieszone w nim elementy
morfotyczne
morfotyczne
●
●
ilość krwi w organizmie człowieka wynosi 5-
ilość krwi w organizmie człowieka wynosi 5-
5,5 l
5,5 l
●
●
płyny krwiozastępcze określane angielską
płyny krwiozastępcze określane angielską
nazwą
nazwą
„
„
plasmaexpander"
plasmaexpander"
●
●
wypełnianie częściowo opróżnionych
wypełnianie częściowo opróżnionych
naczyń
naczyń
krwionośnych
krwionośnych
●
●
nieodzowne w przypadkach zaburzeń
nieodzowne w przypadkach zaburzeń
hemodynamicznych powstających np. przy
hemodynamicznych powstających np. przy
wstrząsach, w zawale serca, przy zwiększonej
wstrząsach, w zawale serca, przy zwiększonej
przepuszczalności naczyń, także z powodu
przepuszczalności naczyń, także z powodu
zatruć,
zatruć,
oparzeń, biegunek toksycznych, w przypadkach
oparzeń, biegunek toksycznych, w przypadkach
powikłań zatorowo-zakrzepowych lub
powikłań zatorowo-zakrzepowych lub
upośledzenia
upośledzenia
krążenia włośniczkowego
krążenia włośniczkowego
Roztwory krwiozastępcze
Roztwory krwiozastępcze
●
●
polisacharydy
polisacharydy
●
●
zmodyfikowane pochodne skrobi, głównie
zmodyfikowane pochodne skrobi, głównie
hydroksyetyloskrobia
hydroksyetyloskrobia
●
●
produkty modyfikacji żelatyny
produkty modyfikacji żelatyny
●
●
dekstran (dextranum) jest polisacharydem
dekstran (dextranum) jest polisacharydem
zbudowanym z cząsteczek D-glukozy o
zbudowanym z cząsteczek D-glukozy o
rozgałęzionej
rozgałęzionej
strukturze
strukturze
●
●
wiązania α-glikozydowe 1,6, α-1,2, α-1,3 oraz α-
wiązania α-glikozydowe 1,6, α-1,2, α-1,3 oraz α-
1,4
1,4
●
●
dekstran otrzymuje się drogą fermentacji
dekstran otrzymuje się drogą fermentacji
roztworów
roztworów
sacharozy z udziałem bakterii
sacharozy z udziałem bakterii
Leuconostoc
Leuconostoc
mesenteroides
mesenteroides
●
●
sacharoza ulega rozszczepieniu do glukozy i
sacharoza ulega rozszczepieniu do glukozy i
fruktozy
fruktozy
●
●
glukoza pod wpływem enzymów bakteryjnych
glukoza pod wpływem enzymów bakteryjnych
ulega
ulega
polimeryzacji do dekstranu
polimeryzacji do dekstranu
●
●
otrzymania polisacharydów o mniejszej masie
otrzymania polisacharydów o mniejszej masie
cząsteczkowej
cząsteczkowej
●
●
metody chemiczne, fizyczne i enzymatyczne
metody chemiczne, fizyczne i enzymatyczne
hydroliza kwasowa, zasadowa, alkoholiza przy
hydroliza kwasowa, zasadowa, alkoholiza przy
użyciu glikoli, działanie ultradźwięków oraz
użyciu glikoli, działanie ultradźwięków oraz
promieni
promieni
UV
UV
●
●
do celów leczniczych stosuje się najczęściej
do celów leczniczych stosuje się najczęściej
koloidalne roztwory dekstranu 6% i 10% o średniej
koloidalne roztwory dekstranu 6% i 10% o średniej
masie cząsteczkowej
masie cząsteczkowej
●●
●●
70000
70000
(Dextran 70)
(Dextran 70)
●●
●●
60000
60000
(Dextran 60, Macrodex)
(Dextran 60, Macrodex)
●●
●●
40000
40000
(Dextran 40, Rheomacrodex)
(Dextran 40, Rheomacrodex)
●
●
roztwory koloidalne dekstranu mają zbliżone lub
roztwory koloidalne dekstranu mają zbliżone lub
takie samo ciśnienie osmotyczne i lepkość jak krew
takie samo ciśnienie osmotyczne i lepkość jak krew
albuminy 6
albuminy 6
9
9
500
500
●
●
zaletą koloidalnych roztworów dekstranu jest ich
zaletą koloidalnych roztworów dekstranu jest ich
zdolność do wiązania wody
zdolność do wiązania wody
Hydroksyetyloskrobia
Hydroksyetyloskrobia
●
●
powstaje przez hydrolizę skrobi bogatej w
powstaje przez hydrolizę skrobi bogatej w
amylopektyny w środowisku kwasowym do
amylopektyny w środowisku kwasowym do
odpowiedniej wielkości cząsteczek
odpowiedniej wielkości cząsteczek
●
●
główny łańcuch tej substancji ma wiązania
główny łańcuch tej substancji ma wiązania
1,4-
1,4-
α
α
glikozydowe
glikozydowe
●
●
rozgałęziające strukturę łańcuchy boczne
rozgałęziające strukturę łańcuchy boczne
związane
związane
są 1,6-
są 1,6-
α
α
-glikozydowo
-glikozydowo
●
●
hydroksyetylowana skrobia stosowana jest
hydroksyetylowana skrobia stosowana jest
podobnie jak dekstran w postaci 6%
podobnie jak dekstran w postaci 6%
koloidoosmotycznych roztworów
koloidoosmotycznych roztworów
●
●
masa cząsteczkowa 450 000, 200 000, 40 000
masa cząsteczkowa 450 000, 200 000, 40 000
Żelatyna (nie nadaje się)
Żelatyna (nie nadaje się)
●
●
białko powstające przez gotowanie
białko powstające przez gotowanie
kolagenu,
kolagenu,
●
●
ulega procesowi żelifikowania
ulega procesowi żelifikowania
●
●
uszkadza nerki, wątrobę, płuca
uszkadza nerki, wątrobę, płuca
●
●
wykazuje silne właściwości antygenowe
wykazuje silne właściwości antygenowe
Płynna żelatyna
Płynna żelatyna
●
●
powstaje w wyniku działania bezwodnikiem
powstaje w wyniku działania bezwodnikiem
kwasu
kwasu
bursztynowego
bursztynowego
●
●
średnia masa cząsteczkowa produktów
średnia masa cząsteczkowa produktów
modyfikacji
modyfikacji
żelatyny waha się w granicach 30000-35000
żelatyny waha się w granicach 30000-35000
●
●
stosowane są 3-4% roztwory
stosowane są 3-4% roztwory
oksypoliżelatyny-
oksypoliżelatyny-
działanie glioksalem
działanie glioksalem
(Gelifundol)
(Gelifundol)
●
●
żelatyna zasieciowana mostkami
żelatyna zasieciowana mostkami
mocznikowymi
mocznikowymi
(Haemacel)
(Haemacel)
●
●
modyfikowana płynna żelatyna (Gelafusal)
modyfikowana płynna żelatyna (Gelafusal)