Prawo autorskie

Umowy w prawie

autorskim (1)

dr Zbigniew Okoń

Agenda



Podstawowe zasady obrotu autorskiego



Umowy przenoszące prawo i umowy
licencyjne



Specyfikacja pól eksploatacji



„Znane” i „nieznane” pola eksploatacji



Wynagrodzenia autorskie

2

Podstawowe zasady organizacji
obrotu autorskiego



Uprzywilejowanie pozycji kontraktowej
twórcy (uprawnionego) w przepisach
PrAut



„Pola eksploatacji” jako podstawowy
element organizacji obrotu prawami
autorskimi



Rodzaje umów uregulowane w PrAut:

»

Umowy przenoszące autorskie prawa
majątkowe

»

Umowy licencyjne

3

Umowy przenoszące prawo i
umowy licencyjne



Umowy przenoszące prawo:

»

Trwałe przeniesienie na inny podmiot autorskich

praw majątkowych w zakresie wyspecyfikowanych

pól eksploatacji

»

Nabywca staje się podmiotem autorskich praw

majątkowych

»

Umowy przenoszące prawo a systematyka k.c.



Umowy licencyjne:

»

Czasowe uzyskanie uprawnienia do korzystania z

oprogramowania w zakresie wyspecyfikowanych w

umowie pól eksploatacji

»

Problem trwałości uprawnień nabytych na

podstawie umowy licencyjnej

»

Problem stosowania przepisów k.c.

4

Specyfikacja pól eksploatacji



Czym jest „pole eksploatacji”?



Specyfikacja pól eksploatacji:

»

Wymóg „wyraźnego wymienienia” w umowie pól

eksploatacji (art. 41 ust. 2 PrAut)

»

Znaczenie katalogu pól eksploatacji z art. 50 PrAut

»

Dobre czy złe rozwiązanie?



Problemy praktyki:

»

Dopuszczalność przeniesienia „całości” praw

autorskich lub udzielenia licencji na „wszystkich”

polach eksploatacji

»

Brak postanowień odnoszących się do pól

eksploatacji

»

Zbyt mała szczegółowość wymienienia pól

eksploatacji (ogólnie mowa o „zwielokrotnianiu”,

„rozpowszechnianiu w dowolny sposób”)

5

Specyfikacja pól eksploatacji
(2)



Z czego wynikają problemy:

»

Brak zrozumienia, czym jest „pole
eksploatacji”

»

Obawa przed niewłaściwym
wyspecyfikowaniem pól eksploatacji

»

Obawa przed zbyt wąskim wyspecyfikowaniem
zakresu eksploatacji

6

Specyfikacja pól eksploatacji
(3)



Zastosowanie art. 65 KC do wykładni
umów autorskich



Wyrok SN z 5.3.2002 r., II KKN 341/99:

»

interpretacja postanowienia umowy –
znaczeniowo niejasnego – nie może być oparta
tylko na analizie językowej odpowiedniego
fragmentu umowy, lecz konieczne jest również
zbadanie zamiaru i celu stron, a także
kontekstu faktycznego, w jakim umowę
uzgadniano i zawierano

7

Specyfikacja pól eksploatacji
(4)



Wyrok SN z 14.9.2005 r., III CK 124/05:

»

według art. 41 ust. 2 PrAut strony mogą w
dowolny sposób określić zakres korzystania z
utworu przez nabywcę lub licencjobiorcę, byle
tylko nie nasuwał on wątpliwości

»

przepis art. 41 ust. 2 PrAut nie stoi na
przeszkodzie stosowaniu reguł
interpretacyjnych określonych w art. 65 KC
przy wykładni umów o przeniesienie
autorskich praw majątkowych oraz umów
licencyjnych dla ustalenia objętych nimi pól
eksploatacji

8

Specyfikacja pól eksploatacji
(5)



Pole eksploatacji a sposób korzystania
(art. 49 ust. 1) lub zakres korzystania z
utworu (art. 67)



Art. 49 ust. 1:

»

Jeżeli w umowie nie określono sposobu
korzystania z utworu, powinien on być zgodny
z charakterem i przeznaczeniem utworu oraz
przyjętymi zwyczajami

9

Specyfikacja pól eksploatacji
(6)



Czy to jest rozwiązanie?

»

Twórca przenosi na nabywcę

całość

autorskich

praw majątkowych na

wszystkich

polach

eksploatacji, obejmujących

w szczególności

wszelkie znane sposoby zwielokrotniania,
rozpowszechniania przy użyciu egzemplarzy
lub w formie niematerialnej. Zakres
przeniesienia praw, o którym mowa w zdaniu
poprzedzającym obejmuje

w szczególności

następujące pola eksploatacji

• …
• …

10

Pola „znane” i „nieznane” (1)



Zakaz obejmowania umową pól
eksploatacji „nieznanych” w chwili
zawarcia umowy (art. 41 ust. 4 PrAut)



Kiedy pole jest nieznane?



Kiedy pojawiają się nowe pola
eksploatacji?

»

Nowe sposoby korzystania z utworów

»

Zmiany przepisów prawa

11

Pola „znane” i „nieznane” (2)



Przykłady:

»

Płyty DVD

»

Modyfikowanie programów komputerowych

»

Nadawanie satelitarne a nadawanie na
platformach cyfrowych

»

„Internetowe” pole eksploatacji a
simulcasting, webcastig, VOD

12

Pola „znane” i „nieznane” (3)



Jak się zabezpieczyć?

»

Zobowiązanie do przeniesienia przyszłych pól

eksploatacji (odpłatnie lub nieodpłatnie)

»

Zastrzeżenie pierwokupu przyszłych pól eksploatacji



Art. 41 ust. 5:

»

Twórca utworu wykorzystanego lub włączonego do

utworu audiowizualnego oraz utworu wchodzącego w

skład utworu zbiorowego, po powstaniu nowych

sposobów eksploatacji utworów, nie może bez

ważnego powodu odmówić udzielenia zezwolenia na

korzystanie z tego utworu w ramach utworu

audiowizualnego lub utworu zbiorowego na polach

eksploatacji nieznanych w chwili zawarcia umowy.



Kiedy zobowiązanie do przeniesienia

przyszłych pól eksploatacji może być uznane za

obejście prawa?

13

Granice umownej specyfikacji pól
eksploatacji?



Granice „rozdrabniania” pól eksploatacji w
umowach przenoszących prawo i umowach
licencyjnych



Art. 65 PrAut – domniemanie udzielenia licencji



Skutki wprowadzenia do umowy przenoszącej
prawo:

»

Ograniczeń czasowych, terytorialnych i ilościowych
(wyrok SA w Warszawie z 9.11.2006 I ACa 487/2006)

»

„Poprawiania” postanowień dotyczących
przeniesienia prawa („w celu uniknięcia wątpliwości
twórca oświadcza, że wyraża zgodę…”)

14

Wynagrodzenia autorskie (1)



Odpłatność przeniesienia autorskich praw

majątkowych lub udzielenia licencji

»

Jeżeli z umowy nie wynika, że przeniesienie autorskich praw

majątkowych lub udzielenie licencji nastąpiło nieodpłatnie,

twórcy przysługuje prawo do wynagrodzenia (art. 43 ust. 1)

»

Jeżeli w umowie nie określono wysokości wynagrodzenia

autorskiego, wysokość wynagrodzenia określa się z

uwzględnieniem zakresu udzielonego prawa oraz korzyści

wynikających z korzystania z utworu (art. 43 ust. 2)

»

Jeżeli umowa nie stanowi inaczej, twórcy przysługuje

odrębne wynagrodzenie za korzystanie z utworu na każdym

odrębnym polu eksploatacji (art. 45)



Przykład postanowienia umownego:

»

Wynagrodzenie określone w punkcie poprzedzającym

obejmuje wynagrodzenie za przeniesienie autorskich praw

majątkowych na wszystkich polach eksploatacji

wymienionych w umowie

15

Wynagrodzenia autorskie (2)



Wynagrodzenie ryczałtowe i tantiemowe:

»

Jeżeli wynagrodzenie twórcy zależy od wysokości

wpływów z korzystania z utworu, twórca ma prawo

do otrzymania informacji i wglądu w niezbędnym

zakresie do dokumentacji mającej istotne znaczenie

dla określenia wysokości tego wynagrodzenia (art.

47)

»

Jeżeli wynagrodzenie twórcy jest określone

procentowo od ceny sprzedaży egzemplarzy

utworu, a cena ta ulega podwyższeniu, twórcy

należy się umówiony procent od egzemplarzy

sprzedanych po podwyższonej cenie (art. 48 ust. 1)

»

Jednostronne obniżenie ceny sprzedaży

egzemplarzy przed upływem roku od przystąpienia

do rozpowszechniania utworu nie wpływa na

wysokość wynagrodzenia. Strony mogą przedłużyć

ten termin (art. 48 ust. 2)

16

Wynagrodzenia autorskie (3)



W razie rażącej dysproporcji między
wynagrodzeniem twórcy a korzyściami
nabywcy autorskich praw majątkowych
lub licencjobiorcy, twórca może żądać
stosownego podwyższenia wynagrodzenia
przez sąd (art. 44)

17

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ

dr Zbigniew Okoń