ZASADY ORGANIZACJI
ZASADY ORGANIZACJI
AKCJI RATOWNICZEJ
AKCJI RATOWNICZEJ
( RATOWNICTWO MEDYCZNE)
( RATOWNICTWO MEDYCZNE)
Łańcuch przeżycia:
Łańcuch przeżycia:
uratowanie ludzkiego życia zależy od
uratowanie ludzkiego życia zależy od
sprawności każdego z ogniw
sprawności każdego z ogniw
łańcucha!
łańcucha!
„
„
ŁAŃCUCH RATUNKOWY”
ŁAŃCUCH RATUNKOWY”
-
-
to
to
kolejne czynności ratunkowe mające
kolejne czynności ratunkowe mające
na celu zapewnić ofierze urazu lub
na celu zapewnić ofierze urazu lub
zachorowania
zachorowania
udzielenie
udzielenie
szybkiej
szybkiej
specjalistycznej pomocy.
specjalistycznej pomocy.
Pojęcie łańcucha przeżycia
Pojęcie łańcucha przeżycia
wprowadził
wprowadził
w latach 60-tych Ahnefeld. W latach
w latach 60-tych Ahnefeld. W latach
90-tych powstała nowa koncepcja
90-tych powstała nowa koncepcja
EMS- Emergency Medical System
EMS- Emergency Medical System
–
–
System Postępowania
System Postępowania
Przedszpitalnego.
Przedszpitalnego.
ŁAŃCUCH
ŁAŃCUCH
PRZEŻYCIA:
PRZEŻYCIA:
profilaktyka,
profilaktyka,
szybki dostęp do medycznych
szybki dostęp do medycznych
służb
służb
ratunkowych
ratunkowych
(
(
112, 999, 998,
112, 999, 998,
997
997
),
),
wczesne wdrożenie BLS
wczesne wdrożenie BLS
,
,
wczesna defibrylacja (po 2 min BLS
wczesna defibrylacja (po 2 min BLS
)
)
,
,
wczesne wdrożenie ALS
wczesne wdrożenie ALS
,
,
transport do ośrodka
transport do ośrodka
specjalistycznego
specjalistycznego
leczenia
leczenia
,
,
rehabilitacja – powrót do zdrowia.
rehabilitacja – powrót do zdrowia.
SYSTEM ZINTEGROWANEGO
SYSTEM ZINTEGROWANEGO
RATOWNICTWA
RATOWNICTWA
WYPADEK
INFORMACJA DO CPR
112 ( 999, 998, 997 )
POGOTOWI
E
RATUNKOW
E
STRAŻ POŻARNA
POLICJA
SŁUŻBY TECHNICZNE
Dzi
Dzi
ę
ę
ki takiemu
ki takiemu
przekazywaniu informacji
przekazywaniu informacji
na miejsce wypadku
na miejsce wypadku
docieraj
docieraj
ą
ą
prawie
prawie
jednoczasowo odpowiednie
jednoczasowo odpowiednie
s
s
ł
ł
u
u
ż
ż
by
by
( oszcz
( oszcz
ę
ę
dzamy czas ).
dzamy czas ).
FAZA
PRZEDSZPITALN
A
FAZA
SZPITALN
A
-- PIERWSZA POMOC
-- POMOC
KWALIFIKOWANA
SZPTALNY ODDZIAŁ RATUNKOWY
- WCZESNA DIAGNOSTYKA I STABILIZACJA
LECZENIE OSTATECZNE-SPECJALISTYCZNE
- OPERACYJNE,
- INTENSYWNA TERAPIA,
- WCZESNA REHABILITACJA.
„
„
Z
Z
ł
ł
ota godzina”
ota godzina”
czas
czas
mierzony od zaistnienia
mierzony od zaistnienia
zdarzenia skutkującego
zdarzenia skutkującego
zagrożeniem życia pacjenta
zagrożeniem życia pacjenta
do chwili przekazania go do
do chwili przekazania go do
oddziału ratunkowego.
oddziału ratunkowego.
ZŁOTA GODZINA
ZŁOTA GODZINA
Maksymalny czas, w którym
Maksymalny czas, w którym
pacjent powinien dotrzeć na
pacjent powinien dotrzeć na
oddział ratunkowy i otrzymać
oddział ratunkowy i otrzymać
specjalistyczną pomoc- 30-40
specjalistyczną pomoc- 30-40
minut.
minut.
ZASADA- im ciężej poszkodowany,
ZASADA- im ciężej poszkodowany,
tym bardziej trzeba skrócić czas
tym bardziej trzeba skrócić czas
dostarczenia go do szpitala.
dostarczenia go do szpitala.
ZASADA Z
ZASADA Z
Ł
Ł
OTEJ GODZINY:
OTEJ GODZINY:
zaopatrzenie na miejscu
zaopatrzenie na miejscu
wypadku
wypadku
,
,
szybki transport do SOR-u
szybki transport do SOR-u
lub Izby Przyj
lub Izby Przyj
ęć
ęć
odpowiedniego
odpowiedniego
szpitala
szpitala
,
,
diagnostyka i wst
diagnostyka i wst
ę
ę
pne leczenie
pne leczenie
w szpitalu
w szpitalu
.
.
Przy wykonywaniu tej procedury na
Przy wykonywaniu tej procedury na
miejscu zdarzenia należy tylko
miejscu zdarzenia należy tylko
wykonać:
wykonać:
-
Unieruchomienie kręgosłupa
Unieruchomienie kręgosłupa
-
Zabezpieczenie drożności dróg
Zabezpieczenie drożności dróg
oddechowych i wentylacji
oddechowych i wentylacji
-
Zaopatrzenie wiotkiej klatki
Zaopatrzenie wiotkiej klatki
piersiowej
piersiowej
-
Zabezpieczenie odmy otwartej
Zabezpieczenie odmy otwartej
-
Zatamowanie krwotoków
Zatamowanie krwotoków
-
Przywrócenie krążenia
Przywrócenie krążenia
-
Zapewnienie dostępu dożylnego
Zapewnienie dostępu dożylnego
ETAPY AKCJI RATUNKOWEJ
ETAPY AKCJI RATUNKOWEJ
1.
1.
Utrzymanie stanu gotowości.
Utrzymanie stanu gotowości.
2.
2.
Uruchomienie systemu ratownictwa
Uruchomienie systemu ratownictwa
medycznego.
medycznego.
3.
3.
Dojazd na miejsce zdarzenia.
Dojazd na miejsce zdarzenia.
4.
4.
Działania ratunkowe na miejscu
Działania ratunkowe na miejscu
zdarzenia.
zdarzenia.
5.
5.
Transport poszkodowanego do
Transport poszkodowanego do
oddziału ratunkowego.
oddziału ratunkowego.
6.
6.
Powrót do bazy i przywrócenie stanu
Powrót do bazy i przywrócenie stanu
gotowości.
gotowości.
1. UTRZYMANIE STANU GOTOWOŚCI
1. UTRZYMANIE STANU GOTOWOŚCI
OBEJMUJE ONO:
OBEJMUJE ONO:
-
stałą kontrolę techniczną i utrzymanie
stałą kontrolę techniczną i utrzymanie
sprawności ambulansu
sprawności ambulansu
:
:
standardowe przeglądy techniczne;
standardowe przeglądy techniczne;
uzupełnienie zapasów paliwa;
uzupełnienie zapasów paliwa;
wyposażenie ambulansu w komplet
wyposażenie ambulansu w komplet
dokładnych map i planów terenu działania
dokładnych map i planów terenu działania
UTRZYMANIE STANU GOTOWOŚCI
UTRZYMANIE STANU GOTOWOŚCI
-kontrolę działania oraz dezynfekcję i stałe
-kontrolę działania oraz dezynfekcję i stałe
uzupełnianie sprzętu medycznego
uzupełnianie sprzętu medycznego
na początku każdego dyżuru sprawdzić sprawność
na początku każdego dyżuru sprawdzić sprawność
sprzętu i kompletność wyposażenia;
sprzętu i kompletność wyposażenia;
uzupełnienie zużytego sprzętu i leków po każdej
uzupełnienie zużytego sprzętu i leków po każdej
akcji i wykonanie dezynfekcji
akcji i wykonanie dezynfekcji
konieczność znajomości instrukcji obsługi
konieczność znajomości instrukcji obsługi
używanego sprzętu oraz zasad bezpieczeństwa
używanego sprzętu oraz zasad bezpieczeństwa
związanych z jego stosowaniem
związanych z jego stosowaniem
używanie odzieży ochronnej z oznakowaniem
używanie odzieży ochronnej z oznakowaniem
widocznym w trudnych warunkach
widocznym w trudnych warunkach
atmosferycznych i w nocy
atmosferycznych i w nocy
UTRZYMANIE STANU GOTOWOŚCI
UTRZYMANIE STANU GOTOWOŚCI
-
psychiczne i fizyczne przygotowanie
psychiczne i fizyczne przygotowanie
ratowników
ratowników
Utrzymanie dobrej formy psychicznej i fizycznej- od
Utrzymanie dobrej formy psychicznej i fizycznej- od
dobrej kondycji ratownika może zależeć życie i
dobrej kondycji ratownika może zależeć życie i
zdrowie jego samego, współpracowników oraz
zdrowie jego samego, współpracowników oraz
pacjentów
pacjentów
stosowanie racjonalnej diety (odpowiednia ilość
stosowanie racjonalnej diety (odpowiednia ilość
kalorii, witamin, mikroelementów, lekkostrawnej)
kalorii, witamin, mikroelementów, lekkostrawnej)
systematyczne ćwiczenia dla utrzymania
systematyczne ćwiczenia dla utrzymania
sprawności fizycznej
sprawności fizycznej
przyjmowanie szczepień ochronnych (WZW typ B,
przyjmowanie szczepień ochronnych (WZW typ B,
grypa)
grypa)
poddawanie się badaniom lekarskim
poddawanie się badaniom lekarskim
rozładowanie stresu – pomoc psychologa
rozładowanie stresu – pomoc psychologa
2. URUCHOMIENIWE SYSTEMU RATOWNICTWA
2. URUCHOMIENIWE SYSTEMU RATOWNICTWA
MEDYCZNEGO
MEDYCZNEGO
Jednostki ratownictwa medycznego
Jednostki ratownictwa medycznego
mobilizowane są na miejsce
mobilizowane są na miejsce
zdarzenia przez dyspozytora
zdarzenia przez dyspozytora
Centrum Powiadamiania
Centrum Powiadamiania
Ratunkowego
Ratunkowego
3. DOJAZD NA MIEJSCE ZDARZENIA
3. DOJAZD NA MIEJSCE ZDARZENIA
-
dostosowanie prędkości jazdy do
dostosowanie prędkości jazdy do
warunków drogowych
warunków drogowych
-
skrócenie czasu przejazdu pojazdem
skrócenie czasu przejazdu pojazdem
uprzywilejowanym (tzn. z włączonymi
uprzywilejowanym (tzn. z włączonymi
sygnałami świetlnymi i dźwiękowymi)
sygnałami świetlnymi i dźwiękowymi)
– szczególnie na zatłoczonych ulicach
– szczególnie na zatłoczonych ulicach
-
zapinanie pasów bezpieczeństwa w
zapinanie pasów bezpieczeństwa w
czasie jazdy do poszkodowanego
czasie jazdy do poszkodowanego
-
właściwe usytuowanie sprzętu w
właściwe usytuowanie sprzętu w
ambulansie - umocowanie
ambulansie - umocowanie
Etap IV – działania ratunkowe
Etap IV – działania ratunkowe
na miejscu zdarzenia
na miejscu zdarzenia
MIEJSCE ZDARZENIA
MIEJSCE ZDARZENIA
– miejsce w
– miejsce w
którym doszło do powstania nagłego
którym doszło do powstania nagłego
zagrożenia zdrowia i życia oraz strefa
zagrożenia zdrowia i życia oraz strefa
na którą rozciągają się skutki tego
na którą rozciągają się skutki tego
zagrożenia
zagrożenia
Etap IV – działania ratunkowe
Etap IV – działania ratunkowe
na miejscu zdarzenia
na miejscu zdarzenia
1.
1.
Bezpieczeństwo ratującego
Bezpieczeństwo ratującego
(odzież ochronna, rękawice,
(odzież ochronna, rękawice,
okulary, maska)
okulary, maska)
1.
1.
Zabezpieczenie miejsca akcji
Zabezpieczenie miejsca akcji
W PIERWSZEJ KOLEJNOŚCI NALEŻY ZADBAĆ O
W PIERWSZEJ KOLEJNOŚCI NALEŻY ZADBAĆ O
BEZPIECZEŃSTWO WŁASNE I WSZYSTKICH
BEZPIECZEŃSTWO WŁASNE I WSZYSTKICH
CZŁONKÓW ZESPOŁU RATUNKOWEGO
CZŁONKÓW ZESPOŁU RATUNKOWEGO
MIEJSCE PARKOWANIA AMBULANSU
MIEJSCE PARKOWANIA AMBULANSU
:
:
- jak najbliżej poszkodowanych
- jak najbliżej poszkodowanych
- jak najdalej od strefy zagrożenia
- jak najdalej od strefy zagrożenia
- ambulans powinien być widoczny z daleka (światła
- ambulans powinien być widoczny z daleka (światła
awaryjne, sygnały świetlne)
awaryjne, sygnały świetlne)
- pojazdy ratunkowe powinny stanowić strefę ochronną dla
- pojazdy ratunkowe powinny stanowić strefę ochronną dla
pracującego przy zdarzeniu personelu
pracującego przy zdarzeniu personelu
Zabezpieczenie miejsca
Zabezpieczenie miejsca
akcji
akcji
Straż pożarna odpowiedzialna jest za zapewnienie
Straż pożarna odpowiedzialna jest za zapewnienie
bezpieczeństwa uczestnikom akcji ratunkowej
bezpieczeństwa uczestnikom akcji ratunkowej
Dowódca jednostki ma obowiązek poinformować
Dowódca jednostki ma obowiązek poinformować
kierownika zespołu ratunkowego o istniejących
kierownika zespołu ratunkowego o istniejących
zagrożeniach i udzielić zgody na podejście do
zagrożeniach i udzielić zgody na podejście do
poszkodowanych
poszkodowanych
W bezpośredniej strefie zagrożenia mogą działać
W bezpośredniej strefie zagrożenia mogą działać
tylko strażacy – do nich należy ewakuacja z tej
tylko strażacy – do nich należy ewakuacja z tej
strefy
strefy
Strażacy mogą dopuścić służby medyczne do
Strażacy mogą dopuścić służby medyczne do
działań w strefie zagrożenia – ale muszą je
działań w strefie zagrożenia – ale muszą je
odpowiednio zabezpieczyć, ponoszą też za nich
odpowiednio zabezpieczyć, ponoszą też za nich
odpowiedzialność
odpowiedzialność
Zabezpieczenie miejsca
Zabezpieczenie miejsca
akcji
akcji
Jeżeli na miejscu zdarzenia nie ma jednostek
Jeżeli na miejscu zdarzenia nie ma jednostek
straży pożarnej to należy zwrócić uwagę na:
straży pożarnej to należy zwrócić uwagę na:
Poduszki powietrzne uszkodzonych samochodów,
Poduszki powietrzne uszkodzonych samochodów,
które nie otworzyły się podczas kolizji
które nie otworzyły się podczas kolizji
Rozlaną benzynę
Rozlaną benzynę
Zbiorniki gazu
Zbiorniki gazu
Stacyjkę uszkodzonego samochodu
Stacyjkę uszkodzonego samochodu
Rozlany płyn z akumulatora
Rozlany płyn z akumulatora
Powietrze wokół płonącego pojazdu jest
Powietrze wokół płonącego pojazdu jest
toksyczne- należy pozostawać po tzw. stronie
toksyczne- należy pozostawać po tzw. stronie
zawietrznej
zawietrznej
Zabezpieczenie miejsca
Zabezpieczenie miejsca
akcji
akcji
Miejsca specjalne akcji ratunkowych
Miejsca specjalne akcji ratunkowych
Miejsca z ograniczonym stężeniem tlenu i oparami
Miejsca z ograniczonym stężeniem tlenu i oparami
gazów toksycznych
gazów toksycznych
Miejsca z ograniczonym dostępem tlenu
Miejsca z ograniczonym dostępem tlenu
Miejsca działania dużych dawek promieniowania
Miejsca działania dużych dawek promieniowania
elektromagnetycznego
elektromagnetycznego
Miejsca trudno dostępne bez użycia sprzętu
Miejsca trudno dostępne bez użycia sprzętu
specjalistycznego
specjalistycznego
Miejsca w których odnaleziono ładunki
Miejsca w których odnaleziono ładunki
wybuchowe lub podejrzewa się ich obecność
wybuchowe lub podejrzewa się ich obecność
Miejsca podmokłe – defibrylacja – bezpieczeństwo
Miejsca podmokłe – defibrylacja – bezpieczeństwo
ratownika
ratownika
Zabezpieczenie miejsca
Zabezpieczenie miejsca
akcji
akcji
Miejsca przestępstw kryminalnych
Miejsca przestępstw kryminalnych
Chorzy psychicznie (prosić o pomoc
Chorzy psychicznie (prosić o pomoc
policję)
policję)
Narkomani (możliwość zakłucia
Narkomani (możliwość zakłucia
skażoną igłą)
skażoną igłą)
Gapie
Gapie
3. Wstępna ocena liczby i stanu
3. Wstępna ocena liczby i stanu
poszkodowanych
poszkodowanych
Liczba poszkodowanych –
Liczba poszkodowanych –
przeszukanie terenu, relacje
przeszukanie terenu, relacje
świadków, obejrzeć przedmioty w
świadków, obejrzeć przedmioty w
samochodzie, lista uczestników
samochodzie, lista uczestników
np.wycieczki
np.wycieczki
Stan poszkodowanych – badanie BTLS
Stan poszkodowanych – badanie BTLS
4.
4.
Wezwanie dodatkowej pomocy
Wezwanie dodatkowej pomocy
Droga radiowa – do CPR
Droga radiowa – do CPR
Oszacowaniem potrzeb dodatkowej pomocy ze strony policji,
Oszacowaniem potrzeb dodatkowej pomocy ze strony policji,
ratownictwa chemicznego, pogotowia elektrycznego czy gazowego
ratownictwa chemicznego, pogotowia elektrycznego czy gazowego
powinien zająć się kierujący akcją z ramienia straży pożarnej
powinien zająć się kierujący akcją z ramienia straży pożarnej
Jeżeli zespół ratownictwa medycznego jest pierwszy na miejscu
Jeżeli zespół ratownictwa medycznego jest pierwszy na miejscu
zdarzenia to on decyduje o wezwaniu dodatkowej pomocy
zdarzenia to on decyduje o wezwaniu dodatkowej pomocy
Wzywając dodatkowe ambulanse trzeba mieć na uwadze – każdy
Wzywając dodatkowe ambulanse trzeba mieć na uwadze – każdy
ciężko ranny powinien być transportowany osobnym ambulansem
ciężko ranny powinien być transportowany osobnym ambulansem
W wypadkach masowych- osoby z drobnymi obrażeniami mogą
W wypadkach masowych- osoby z drobnymi obrażeniami mogą
być przewiezione przez autokar pod opieką medyczną –
być przewiezione przez autokar pod opieką medyczną –
organizuje transport CPR
organizuje transport CPR
wzywając śmigłowiec ratunkowy – trzeba wiedzieć czy jest
wzywając śmigłowiec ratunkowy – trzeba wiedzieć czy jest
możliwość jego lądowania w najbliższej okolicy
możliwość jego lądowania w najbliższej okolicy
5.
5.
Rozpoznanie możliwych urazów
Rozpoznanie możliwych urazów
Rozpoznanie mechanizmu urazu,
Rozpoznanie mechanizmu urazu,
przyczyny zachorowania czy zatrucia
przyczyny zachorowania czy zatrucia
ma istotne znaczenie w
ma istotne znaczenie w
postępowaniu
postępowaniu
Wydobywanie poszkodowanych
Wydobywanie poszkodowanych
uwięzionych w pojazdach
uwięzionych w pojazdach
Kwalifikacja chorego do
Kwalifikacja chorego do
kategorii „załaduj i jedź” (load
kategorii „załaduj i jedź” (load
and go)
and go)
1.
1.
Podczas Oceny Wstępnej
Podczas Oceny Wstępnej
a.
a.
Zaburzenia świadomości
Zaburzenia świadomości
b.
b.
Zaburzenia oddychania
Zaburzenia oddychania
c.
c.
Zaburzenia krążenia (wstrząs lub
Zaburzenia krążenia (wstrząs lub
krwawienie niemożliwe do
krwawienie niemożliwe do
opanowania)
opanowania)
Kwalifikacja chorego do
Kwalifikacja chorego do
kategorii „załaduj i jedź” (load
kategorii „załaduj i jedź” (load
and go)
and go)
2. Podczas Szybkiego Badania
2. Podczas Szybkiego Badania
Urazowego
Urazowego
– zmiany prowadzące do
– zmiany prowadzące do
wstrząsu:
wstrząsu:
Odchylenia w badaniu klatki piersiowej
Odchylenia w badaniu klatki piersiowej
(wiotka klatka piersiowa, otwarta rana
(wiotka klatka piersiowa, otwarta rana
klatki piersiowej, odma prężna lub krwiak
klatki piersiowej, odma prężna lub krwiak
opłucnej)
opłucnej)
Tkliwy, wzdęty brzuch
Tkliwy, wzdęty brzuch
Niestabilność miednicy
Niestabilność miednicy
Obustronne złamanie kości udowej
Obustronne złamanie kości udowej
lub
lub
Kwalifikacja chorego do
Kwalifikacja chorego do
kategorii „załaduj i jedź” (load
kategorii „załaduj i jedź” (load
and go)
and go)
3. Podczas oceny miejsca zdarzenia
3. Podczas oceny miejsca zdarzenia
–
–
jaki był mechanizm urazu
jaki był mechanizm urazu
Lub
Lub
4. Kierujący akcją w ocenie własnej,
4. Kierujący akcją w ocenie własnej,
biorąc pod uwagę mechanizm
biorąc pod uwagę mechanizm
urazu, wiek, wrażenie ogólne,
urazu, wiek, wrażenie ogólne,
obrażenia w wielu miejscach,
obrażenia w wielu miejscach,
podejrzewa istnienie dodatkowych
podejrzewa istnienie dodatkowych
obrażeń wewnętrznych
obrażeń wewnętrznych
Procedury do wykonania na
Procedury do wykonania na
miejscu zdarzenia
miejscu zdarzenia
1.
1.
Wstępne zaopatrzenie dróg oddechowych
Wstępne zaopatrzenie dróg oddechowych
2.
2.
Podanie tlenu o dużym przepływie
Podanie tlenu o dużym przepływie
3.
3.
Unieruchomienie kręgosłupa szyjnego
Unieruchomienie kręgosłupa szyjnego
4.
4.
Wspomaganie oddechu
Wspomaganie oddechu
5.
5.
Resuscytacja krążeniowo- oddechowa
Resuscytacja krążeniowo- oddechowa
6.
6.
Zaopatrzenie dużych krwawień zewnętrznych
Zaopatrzenie dużych krwawień zewnętrznych
7.
7.
Zaopatrzenie otwartych ran klatki piersiowej
Zaopatrzenie otwartych ran klatki piersiowej
8.
8.
Stabilizacja wiotkiej klatki piersiowej
Stabilizacja wiotkiej klatki piersiowej
9.
9.
Odbarczenie odmy prężnej
Odbarczenie odmy prężnej
10.
10.
Unieruchomienie wbitych przedmiotów
Unieruchomienie wbitych przedmiotów
! Założenie wkłucia dożylnego – decyzja ratowników ( w
! Założenie wkłucia dożylnego – decyzja ratowników ( w
zależności od umiejętności, stanu pacjenta,
zależności od umiejętności, stanu pacjenta,
ewentualności wstrząsu)
ewentualności wstrząsu)
Etap V – transport poszkodowanego do
Etap V – transport poszkodowanego do
oddziału ratunkowego
oddziału ratunkowego
Transport ambulansem
Transport ambulansem
Transport śmigłowcem
Transport śmigłowcem
Etap VI – powrót do bazy i
Etap VI – powrót do bazy i
utrzymanie stanu gotowości
utrzymanie stanu gotowości