POMOC DORAŹNA

EPIDEMIOLOGIA URAZÓW

wydłużenie

życia

komunikacja

industrializacja

urabanizacja

epidemia

urazowości

POMOC DORAŹNA

EPIDEMIOLOGIA URAZÓW

Ale urazy to „główny zabójca” w wieku do 45 lat

schorzenia układu krążenia ok. 500/100tys/rok

nowotwory ok. 200/100tys/rok

urazy ok. 75/100tys/rok

na skutek urazów utrata rocznie 0,5 mln lat życia

0,3 mln lat pracy

(więcej niż w następstwie chorób układu krążenia
i nowotworów łącznie)

POMOC DORAŹNA

EPIDEMIOLOGIA URAZÓW

przyczyny zgonów ulicznych

41

40

5

5

4

5

wstrząs krwotoczny - 41 %
urazy CSN - 40 %
uraz rdzenia - 5 %
niedr. dróg oddechowych - 5 %
spalenie - 4 %
inne - 5 %

„Złota godzina” rozumiana jako czas

graniczny

od

urazu

do

wprowadzenia

interwencji

ratujących życie

• Maksymalny czas w którym pacjent

powinien dotrzeć na oddział ratunkowy i
otrzymać specjalistyczną pomoc to 30-
40 minut.

• Im ciężej poszkodowany pacjent, tym

bardziej należy skrócić czas
dostarczenia go do szpitala

Postępowanie na miejscu

zdarzenia

I.

Pierwsza zasada „bierz i pędź” (scoop and run)

Na miejscu zdarzenia: unieruchomienie kręgosłupa, zatamowanie

krwotoków, zabezpieczenie odmy

A. Drożność górnych dróg oddechowych

B. Oddech i tlenoterapia

C. Krążenie i kontrola krwawienia zewnętrznego

D. Ocena stanu neurologicznego-

unieruchomienie kręgosłupa szyjnego

E. Unieruchomienie złamań

II. Druga zasada „zostań i działaj”
(stay and play)

ALS, Drenaż opłucnowy, Tamowanie

krwawień, Resuscytacja płynowa,

Unieruchamianie złamań, Leczenie

bólu

SPOŁECZEŃSTWO

SPOŁECZEŃSTWO

SŁUŻBY

SŁUŻBY

PUBLICZNE

PUBLICZNE

SZPITALNY

SZPITALNY

ODDZIAŁ RATUNKOWY

ODDZIAŁ RATUNKOWY

ZŁOTA GODZINA

ZŁOTA GODZINA

FAZA PRZEDSZPITALNA

FAZA PRZEDSZPITALNA

•
•

BLS

BLS

•

ALS

ALS

POGOTOWIE

POGOTOWIE

RATUNKOWE

RATUNKOWE

Etapy akcji ratunkowej

• Utrzymanie stanu gotowości
• Uruchomienie systemu RM
• Dojazd na miejsce zdarzenia
• Działania ratunkowe na miejscu zdarzenia
• Transport poszkodowanego do oddziału

ratunkowego

• Powrót do bazy, przywrócenie stanu

gotowości

Utrzymanie stanu gotowości

Pozostawanie w gotowości do szybkiej

odpowiedzi na wezwanie:

- kontrola stanu technicznego ambulansu
- uzupełnianie i dezynfekcja sprzętu

medycznego

- psychiczne i fizyczne przygotowanie

ratowników

Uruchomienie systemu RM

Centrum Powiadamiania Ratunkowego:
- przyjmowanie wezwań
- delegowanie na miejsce zdarzenia

jednostek ratunkowych

- kierowanie akcją ratunkową do czasu

przybycia j.r.

- monitorowanie pracy jednostek

Sposób zgłaszania zagrożenia

Należy podać:
- powód wezwania
- lokalizację miejsca zdarzenia
- okoliczności zdarzenia
- nazwisko osoby zgłaszającej

O zakończeniu przyjmowania wezwania

informuje dyspozytor

Zasady przyjmowania wezwań

= obowiązki dyspozytora

• szybka orientacja co do p-ny zgłoszenia
• ocena stopnia pilności wyjazdu
• zebranie dokładnego adresu
• wezwanie zespołu
• poinformowanie rozmówcy o wyjeździe

zespołu

• udzielenie osobie zgłaszającej instrukcji

dotyczących postępowania z pacjentem

Dojazd na miejsce zdarzenia

• w razie konieczności włączenie sygnałów

świetlnych i dźwiękowych

• dostosowanie prędkości do warunków

drogowych

• zapięcie pasów bezpieczeństwa w czasie

jazdy do poszkodowanego (art. 39 kd)

• troska o właściwe usytuowanie sprzętu

medycznego w ambulansie

Działania ratunkowe na miejscu

zdarzenia

1. Zabezpieczenie się przed zakażeniem
2. Zabezpieczenie miejsca akcji
3. Wstępna ocena liczby

poszkodowanych i ich stanu

4. Wezwanie dodatkowej pomocy
5. Rozpoznanie możliwych

mechanizmów urazu

1. Zabezpieczenie się przed

zakażeniem

• Rękawice ochronne
• Maski
• Okulary

2. Zabezpieczenie miejsca akcji

W pierwszej kolejności należy zadbać o

bezpieczeństwo własne i wszystkich
członków zespołu ratunkowego !!!

Zabezpieczenie miejsca akcji

Należy obejrzeć:
• Miejsce zdarzenia
• Mechanizm urazu
• Poszkodowanych (oceniając ich liczbę)
• Uszkodzenia samochodów, deski rozdzielczej,

kierownicy

• Plamy krwi, płynów ustrojowych
• Przedmioty osobiste wewnątrz pojazdu, zabawki

• Należy bezwzględnie stosować się do

instrukcji straży pożarnej (zezwolenie
na podejście)

• Ponadto należy wysłuchać relacji

świadków

• Powonieniem sprawdzić obecność

benzyny, gazu, alkoholu

Miejsce parkowania

ambulansu

• Jak najbliżej poszkodowanych
• Jak najdalej od strefy zagrożenia

• Ambulans usytuować w sposób widoczny z

daleka (światła awaryjne, sygnały świetlne);

ustawić tak , by nie blokował droi ewakuacyjnej,

tak by były możliwe swobodne manewry noszami

• Przy wysiadaniu należy zwrócić uwagę na

przejeżdżające samochody- domagać się

wstrzymania ruchu pojazdów

Miejsca specjalne akcji

ratunkowej

• Miejsca z ograniczonym dostępem tlenu (silosy

zbożowe, studzienki kanalizacyjne)

• Stacje transformatorowe- zakaz wejścia przed

wyłączeniem prądu

• Miejsca w których odnaleziono ładunki

wybuchowe- kierujący akcja ratowniczą określa

odległość dojazdu

• Miejsca podmokłe- należy rozważyć wskazania

do użycia defibrylatora

• Miejsca przestępstw kryminalnych

3. Wstępna ocena liczby

poszkodowanych i ich stanu

• Czasem wiąże się z przeszukaniem

miejsca zdarzenia i przyległych terenów

• Duża rolę spełnia relacja świadków,

zwrócenie uwagi na przedmioty
pozostawione w pojeździe

• Wezwanie pomocy

• dodatkowy ambulans
• zespoły straży pożarnej, policji
• pogotowie gazowe, elektryczne
• wezwanie śmigłowca

4. Wezwanie dodatkowej

pomocy

5. Rozpoznanie mechanizmu

urazu

Transport poszkodowanego do

oddziału ratunkowego

Nie wolno przystępować do transportu bez

odpowiedniego zabezpieczenia pacjenta na
miejscu zdarzenia.

U poszkodowanych w stanie ciężkim-scoop and run
- zabezpieczenie kręgosłupa-kołnierz, deska, KED
- zatamowanie znacznych krwawień
- zabezpieczenie odmy,
- ABC: udrożnienie dróg oddechowych, CPR

U pacjentów mniej poszkodowanych- stay

and play

-pełne zabezpieczenie do transportu

należy wykonać przed umieszczeniem
pacjenta w ambulansie- oprócz w/w:

zapewnić dostęp dożylny, podać płyny,

unieruchomić wszystkie złamania,
założyć opatrunki na rany

ZINTEGROWANY

SYSTEM

RATOWNICTWA MEDYCZNEGO

URAZ

URAZ

działanie siły zewnętrznej na organizm

OBRAŻENIE

OBRAŻENIE

fizyczne uszkodzenie ciała będące wynikiem urazu

MNOGIE OBRAŻENIA CIAŁA

MNOGIE OBRAŻENIA CIAŁA

jednoczesne obrażenia co najmniej dwóch okolic ciała,
z których obrażenie każdej stanowi wskazanie
do hospitalizacji i wymaga specjalistycznego leczenia

OBRAŻENIA WIELONARZĄDOWE

OBRAŻENIA WIELONARZĄDOWE

obrażenia co najmniej dwóch narządów danej okolicy ciała

OBRAŻENIA WIELOMIEJSCOWE

OBRAŻENIA WIELOMIEJSCOWE

różnorodne obrażenia różnych okolic ciała