ZAPALENIE NIESWOISTE KOŚCI
SZCZĘK. ZAPALENIE KOŚCI U
DZIECI - ODRĘBNOŚĆ
ROZWOJU PROCESU
CHOROBOWEGO.
ZAPALENIE KOŚCI (OSTEOMYELITIS)
Jest to stan zapalny kości zbitej i gąbczastej,
szpiku kostnego oraz okostnej.
W podziale etiologicznym wyróżnia się:
zapalenie nieswoiste i swoiste (promieniczne,
kiłowe, gruźlicze).
PODZIAŁ ZAPALEŃ ZE WZGLĘDU NA
PRZYCZYNY
Krwiopochodne
Zębopochodne
Pourazowe
Chemiczne
popromienne
ZE WZGLĘDU NA PRZEBIEG
KLINICZNY
Zapalenie ostre
Zapalenie przewlekłe
Zapalenie przewlekłe nawracające
Ze względu na zasięg:
o
ograniczone
o
rozlane
MECHANIZM POWSTAWANIA
ZAPALENIA KOŚCI
Czynniki patogenne (bakterie)
Uszkodzenie naczyń krwionośnych
Powstanie mikrozakrzepów przyściennych
Niedokrwienie
Martwica kości
Zapalenia kości szczęk wywołane są przez
florę bakteryjną mieszaną, głównie
paciorkowce.
Coraz częściej czynnikiem etiologicznym są
drobnoustroje beztlenowe.
Jednoczesny udział flory tlenowej i
beztlenowej kształtuje się na poziomie 17-
30% (cechuje się ono dłuższym okresem
trwania i gorszym rokowaniem niż zapalenie
wywołane tylko bakteriami tlenowymi).
ZAPALENIE KOŚCI SZCZĘK W 90%
PRZYPADKÓW JEST POCHODZENIA
ZĘBOWEGO
Miazga zgorzelinowa
Powikłania zgorzeli miazgi
Zropiałe torbiele
Utrudnione wyrzynanie się zębów
OSTRE ZAPALENIE KOŚCI (OSTITIS
ACUTA)
Przebiega gwałtownie z nasilonymi objawami
ogólnym i i miejscowymi
Stan chorego jest ciężki
Silny samoistny ból kości
Wysoka temperatura ciała
Dreszcze
Brak łaknienia
Ogólne osłabienie
Przyspieszone tętno
Podwyższona wartość OB.
Obecność białka w moczu
Zewnątrzustnie występuje obrzęk i naciek
tkanek miękkich w rzucie kości objętej
zapaleniem.
Objawy ostrego zapalenia okolicznych
węzłów chłonnych.
WEWNĄTRZUSTNIE STWIERDZA SIĘ
Rozpulchnienie i zaczerwienie błony śluzowej
W miarę rozwoju tworzą się ropnie
podokostnowe i podśluzówkowe czasem
międzypowięziowe lub ropowica
W kieszonkach dziąsłowych obecność treści
ropnej
Objaw Vincenta- mrowienie z niedoczulicą
wargi dolnej (w zapaleniach żuchwy jako
wynik ucisku przez wysięk na nerw
zębodołowy dolny).
szczękościsk
W zapaleniach kości szczeki objawy
zewnątrzustne są bardziej nasilone niż w
żuchwie (inna budowa kości).
W szczęce proces zapalny łatwo pokonuje
cienką blaszkę istoty zbitej (łatwo
rozprzestrzenia się na otaczające tkanki
miękkie).
W żuchwie natomiast występuje dość
masywna warstwa istoty zbitej. Proces zapalny
toczy się w obrębie istoty gąbczastej. Szybko
rozprzestrzenia się wzdłuż kanału
zębodołowego obejmując zapaleniem kolejne
odcinki kości.
ZMIANY RADIOLOGICZNE
Zatarcie struktury kostnej po upływie ok. 2
tyg
INNE METODY BADAŃ
Scyntygrafia kości (po 2-3 dniach) -
Określenie rozległości ogniska chorobowego
Tomografia z użyciem rezonansu
magnetycznego
LECZENIE
Intensywna antybiotykoterapia skojarzona z
leczeniem przeciwzakrzepowym
Wyrównanie zaburzeń wodno-
elektrolitowych, metabolicznych i białkowych
Terapia usprawniająca ogólnoustrojową
odpowiedź immunologiczną
ANTYBIOTYKOTERAPIA
Wstępnie chemioterapia empiryczna
następnie celowana
Leki o szerokim zakresie działania (dobrze
penetrujące tkankę kostną) np. B-laktamy
(penicyliny, cefalosporyny),
O wąskim spektrum działania (linkozamidy-
linkomycyna, klindamycyna, glikopetydy-
wankomycyna)
często kojarzy się je z metronidazolem
Wlew dożylny o najwyższych dopuszczalnych
dobowych dawkach
LECZENIE PRZECIWZAKRZEPOWE
Dekstran niskocząsteczkowy
Kwas acetylosalicylowy
Acenokumarol
Heparyna (szczególnie zalecana)
W celu przyspieszenia procesów naprawczych
kości podaje się dożylnie Solcoseryl.
LECZENIE OBJAWOWE
Leki p-gorączkowe
P-bólowe
POSTĘPOWANIE MIEJSCOWE
Leczenie przyczynowe
Nacięcie ropni lub/i ropowicy
Usuniecie zęba będącego przyczyną, a nie
wszystkich rozchwianych w obrębie kości
objętej zapaleniem
POWIKŁANIA MIEJSCOWE
Ropnie
Ropowice
Zakrzepowe zapalenie żył twarzy
zapalenie zatok obocznych nosa
Powikłania ogólne:
o
Posocznica
o
Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych
o
Zapalenie zatoki jamistej
o
Zapalenie śródpiersia
o
Ropnie przerzutowe
ROPIEŃ ŚRÓDKOSTNY (ABSCESSUS
INTRAOSSEUS)
Postać ostrego ograniczonego zapalenia kości
Rozwija się w istocie gąbczastej nie
przekraczając blaszki zbitej
Silny samoistny i promieniujący ból
Patologiczne rozchwianie zęba
przyczynowego
LECZENIE Z WYBORU
Ekstrakcja zęba przyczynowego
wielokorzeniowego (bez wyłyżeczkowania
zębodołu)
Ząb jednokorzeniowy – otwarcie komory
Zabieg Traunera – nawiercenie wiertłem
poprzez błonę śluzową, okostną i blaszkę
istoty zbitej w rzucie wierzchołka korzenia –
możliwość odpływu treści ropnej przez
„chirurgicznie wykonaną przetokę”. Należy
rozważyć włączenie antybiotyku.
PRZEWLEKŁE ZAPALENIE KOŚCI
(OSTITS CHRONICA)
Postać pierwotna lub zejście zapalenia
ostrego
Proces ograniczony lub rozlany
Łagodny przebieg kliniczny
Czas trwania- od kilku miesięcy do wielu lat
Okrasy remisji i zaostrzeń
Występowanie przetok skórnych lub
dziąsłowych z obecnością wydzieliny ropnej
w okresie zaostrzeń
OBRAZ RADIOLOGICZNY
Ogniska rozrzedzeń i zagęszczeń struktury
kostnej z masywnym odczynem okostnowym
(kość marmurkowata)
Powstawanie martwaków kostnych- cześć
kości która uległa martwicy
Na zdjęciach radiologicznych widoczne jako
wyraźnie zaznaczone twory o dużym
wysyceniu otoczone strefą przejaśnienia
(„trumienka”) odpowiadającą
demarkacyjnemu wałowi ziarniny
LECZENIE
Chemioterapię ogólną w postaci przewlekłej
stosuje się rzadko (upośledzenie ukrwienia w
obszarze zapalenia)
Zaostrzenie procesu chorobowego z
nasileniem objawów ogólnych i miejscowych
jest wskazaniem do zastosowania
antybiotykoterapii ogólnej
Miejscowa implantacja antybiotyku (kule
gentamycynowe, gąbki garamycunowe)–
podstawowa metoda leczenia
Hiperbaryczna terapia tlenowa (zwiększenie
uwalniania wolnych rodników tlenowych ,
wzmaganie rewaskularyzacji, przyspieszenie
procesów regeneracyjnych).
POSTĘPOWANIE CHIRURGICZNE
o
Wyłyżeczkowanie zmian kostnych
(excochleatio)
o
Usunięcie martwaków (sequestrectomia)
o
Zabieg dekortykacji (zabieg Obwegesera –
zdjęcie blaszki istoty zbitej, mające na celu
odbarczenie kości i usprawnienie krążenia
krwi w obszarze zapalnym)
POWIKŁANIA
Patologiczne złamania kości
Zesztywnienie SSŻ
Nawroty po nieradykalnie usuniętym ognisku
Możliwość metaplazji nowotworowej w
kierunku mięsaka
PRZEWLEKŁE NAWRACAJĄCE
ZAPALENIE
Jednostka chorobowa o długotrwałym kilku
lub kilkunastoletnim przebiegu i nieznanej
etiologii
Objawy występują w postaci ostrej z silnym
bólem samoistnym, ostrym odczynem ze
strony okolicznych węzłów chłonnych
Okresy remisji i zaostrzeń
Umiejscawia się głównie z żuchwie
ZAPALENIE KOŚCI U DZIECI -
ODRĘBNOŚĆ ROZWOJU PROCESU
CHOROBOWEGO
Różny stopień wykształcenia odpowiedzi
immunologicznej
Roźny stopień rozwoju i dojrzałości
biologicznej dziecka
Odmienna anatomia struktur tkanek części
twarzowej czaszki
Najczęściej są to krwiopochodne procesy
zapalne , rozwijające się szybko, przybierają
ostrą postać.
Burzliwe objawy ogólne: dreszcze, wysoka
temperatura, często objawy oponowe, brak
łaknienia, snu, biegunka, wymioty.
U dzieci nawet ograniczone ogniska zapalne
okołozębowe są częściej niż u dorosłych
punktem wyjścia rozległych procesów
zapalanych.
Procesy zapalne szybciej i częściej mogą
przenikać do oczodołu, komórek sitowych ,
jamy czaszki ze względu na:
o
Mniejszy stopień uwapnienia kości szczęk
o
Szerokie jamki szpikowe
o
Obecność zawiązków zębowych
o
W szczęce szczelinowatą nierozwiniętą zatokę
o
Większą ilość gąbczastej istoty kostnej
U dzieci procesy zapalne mogą uszkadzać
anatomiczne składniki rozwijającego się
układu stomatognatycznego.:
Ośrodki wzrostowe (np. wyrostek kłykciowy)
gdy proces zapalny dotyczył żuchwy i
obejmował okolicę kąta )
Zawiązki zębowe ( utrata w skutek ich
obumarcia i wydalenia z martwakiem)
SSŻ
NASTĘPSTWA USZKODZEŃ
Zaburzenia rozwoju kości
Zatrzymanie zębów
Braki zębowe
Zmiany w ich ułożeniu
Zaburzenia zgryzu
Zaburzenia czynności SSŚ
Zaburzenia funkcji żucia