1

Ceramika budowlana

Ceramika budowlana

Dr hab. inż. Krzysztof Zieliński

2

Ceramiką budowlaną nazywamy

Ceramiką budowlaną nazywamy

wyroby uformowane i wypalane lub

wyroby uformowane i wypalane lub

spieczone

spieczone

z glin lub ich mieszanin z innymi

z glin lub ich mieszanin z innymi

minerałami

minerałami

Surowce

- surowce plastyczne (gliny, iły, kaolin, łupki ilaste); w
temp.
800-950

o

C w wyniku połączenia tlenków glinu i

krzemu
powstają nowe związki dające odporność
mechaniczną i
chemiczną,
- surowce nieplastyczne
a) dodatki schudzające (ograniczają skurcz) – piaski
kwarcowe, łupki kwarcytowe, szamot,
b) topniki (obniżają temperaturę wypału) – skalenie,
glinokrzemiany sodu lub potasu, FeO, CaO, MgO,
c) szkliwa

3

Ogólna klasyfikacja ceramiki

Ogólna klasyfikacja ceramiki

budowlanej

budowlanej

A. Ze względu na skład surowców

- ceramika czerwona,
- ceramika czerwona poryzowana,
- klinkier,
- kamionka,
- ceramika ogniotrwała,
- fajans,
- porcelana,
- porcelit.

4

B. Ze względu na strukturę

- wyroby o czerepie porowatym (wyroby
ceglarskie
„czerwone”, wyroby szkliwione i ogniotrwałe),

- wyroby o strukturze spieczonej (klinkier),

- wyroby z ceramiki półszlachetnej (wyroby
fajansowe,sanitarne),

- wyroby gresowe

5

W zależności od wilgotności

W zależności od wilgotności

wyróżniamy:

wyróżniamy:

- masy lejne (H

2

O > 30%), np. ceramika

sanitarna
odlewana w formach gipsowych,

- masy plastyczne (H

2

O 18-30%) np. cegły,

pustaki,
niektóre dachówki (produkowane metodą
ciągnioną),

- masy sypkie (H

2

O 2-12%) poprzez

prasowanie –
płytki i wyroby ogniotrwałe

6

Wady wyrobów ceramicznych

Wady wyrobów ceramicznych

A. Spowodowane zanieczyszczeniem
surowców

- węglan wapnia (tzw. margle),
- siarczki (FeS

2

),

- sole rozpuszczalne w wodzie (Na

2

SO

4

,

MgSO

4

),

- zanieczyszczenia mechaniczne (żwir) i
organiczne.

7

B. Wady produkcyjne

- przygotowania masy (brak homogenizacji),
- formowanie wyrobu (struktura pasmowa,
typu „S”, spiralna, zadziory),
- suszenie (spękania na powierzchni,
deformacje,
pęcherze, rysy włosowate, promieniste,
- wypalanie (spękania, zarysowania,
spęcznienia,
niedopalenie, przepalenie, spękania
włosowate.

8

Wyroby z ceramiki porowatej

Wyroby z ceramiki porowatej

- cegły,
- cegły modularne,
- cegły dziurawki,
- cegły kratówki,
- cegły termalitowe.

9

Wymiary cegieł i odchyłki

Wymiary cegieł i odchyłki

wymiarowe

wymiarowe

10

Podział cegieł budowlanych wg PN-B-

Podział cegieł budowlanych wg PN-B-

12050

12050

11

Wymiary cegły ceramicznej

Wymiary cegły ceramicznej

modularnej

modularnej

i dopuszczalne odchyłki

i dopuszczalne odchyłki

wymiarowe

wymiarowe

12

Parametry techniczne cegły

Parametry techniczne cegły

termalitowej

termalitowej

Wyrób izolacyjny o czerepie porowatym, wypalany z
gliny, ziemi okrzemkowej, trocin i torfu

13

Zalecane

Zalecane

zastosowan

zastosowan

ie cegieł

ie cegieł

14

Pustaki ścienne

Pustaki ścienne

Podział ze względu na objętość otworów:

- grupa 1 - < 25%,
- grupa 2 - 25-55%,
- grupa 3 - > 55%.

Podział w zależności od przeznaczenia:

- konstrukcyjno-osłonowe,
- do ścian osłonowych,
- do ścian działowych,
- pustaki modularne.

15

Podział pustaków ściennych modularnych

Podział pustaków ściennych modularnych

wg PN-B-12055

wg PN-B-12055

16

Przykładowe pustaki ścienne modularne:

a) grupy Z typu S, b) grupy S typu S

17

Podział wyrobów poryzowanych wg PN-

Podział wyrobów poryzowanych wg PN-

B-12069

B-12069

18

Parametry techniczne przykładowych wyrobów
poryzowanych dostępnych w Polsce

19

Ceramiczne elementy stropowe

Ceramiczne elementy stropowe

- pustaki układane na deskowaniu (Ackermana),
- stropy belkowo-pustakowe (DZ3, Fert, CERAM),
- pustaki poryzowane,
- strop Hurdisa.

20

Dachówki i gąsiory ceramiczne

Dachówki i gąsiory ceramiczne

- typy: karpiówka, zakładkowa, esówka, holenderka,
marsylka, reńska, pola, mnich mniszka
- odmiany: podstawowa, kalenicowa (gąsiorowa),
okapowa,
połówkowa (prawa, lewa), wietrznikowa (prawa,
lewa),
wentylacyjna
- gatunki: I i II

21

Wyroby klinkierowe

Wyroby klinkierowe

- cegła budowlana,
- płytki elewacyjne,
- cegły i kształtki elewacyjne,
- cegły drogowe,
- cegły kanalizacyjne,
- cegły kominowe.

22

Cegła kanalizacyjna: typu P, typu K

23

Wymiary i parametry fizyczne cegieł

Wymiary i parametry fizyczne cegieł

kanalizacyjnych wg PN-B-12037

kanalizacyjnych wg PN-B-12037

24

Cegły kominowe:
a) typu 100, b) typu 150, c) typu 200, d) typu 250, e)
typu 300

25

Wyroby kamionkowe

Wyroby kamionkowe

- płytki,
- rury i kształtki

26

Klasyfikacja płytek ze względu na

Klasyfikacja płytek ze względu na

nasiąkliwość

nasiąkliwość

(PN-EN 14411:2009)

(PN-EN 14411:2009)

27

Klasy płytek podłogowych ze względu

Klasy płytek podłogowych ze względu

na ścieralność (PN-EN ISO 10545-

na ścieralność (PN-EN ISO 10545-

7:2000)

7:2000)

28

Materiały ogniotrwałe

Materiały ogniotrwałe

- ognioodporność zwykła (porównanie zachowania
się
ceramiki ze stożkami pizometrycznymi)
- ognioodporność pod obciążeniem
(odkształcenie < 4%
pod obciążeniem 0,2 MPa

Podział:

- wyroby ogniotrwałe (1500-1770

o

C),

- wyroby wysokoogniotrwałe (1770-2000

o

C),

- wyroby o najwyższej ogniotrwałości (>2000

o

C).

29

Prostki i kliny: a) prostka, b) klin stojący, c) klin
leżący,
d) klin niski, e) klin płaski

30

Wyroby glinokrzemianowe

Wyroby glinokrzemianowe

Wyroby szamotowe: E, A, B i C – masy plastyczne,
Es, As, Bs i Cs – masy półsuche,

Ew, Aw i Bw – masy
wieloszamotowe

31

Wyroby kwarcowo-szamotowe: K1, K2 – masy
plastyczne,
Ks1, Ks2 – masy
półsuche

Skład chemiczny i parametry techniczne

32

Wyroby wysokoglinowe:
AK97, AK95 - wysokoglinowo-korundowe,
AK90, AKE90, AK85, AK75 – korundowe

Parametry techniczne wyrobów

33

Wyroby magnezytowe

Wyroby magnezytowe

(otrzymywane ze spieczonego magnezytu)

Gatunki wyrobów magnezytowych

34

- wyroby dolomitowe,
- wyroby krzemionkowe,
- wyroby spinelowe,
- wyroby magnezytowo-
krzemianowe,
- wyroby szamotowo-grafitowe,
- wyroby cyrkonowe,
- wyroby z węglika krzemu.

35

Kryteria oceny

Kryteria oceny

wyrobów

wyrobów

ceramicznych

ceramicznych

36

Gres (kamionka szlachetna)

Gres (kamionka szlachetna)

Wypalany z glin, iłów (+piasek, tlenki barwiące,
dodatki uszlachetniające). Formowanie przez
prasowanie lub ciągnienie. Następnie elementy są
suszone. Wypał w temperaturze 1000-1300

o

C.

Płytki gresowe odznaczają się wysoką twardością i
małą ścieralnością i nasiąkliwością (< 0,5%), są
odporne na działanie kwasów i zasad

Gres: naturalny lub szkliwiony.