Postępowanie przed

sądem pierwszej

instancji

dr Wojciech Jasiński
Postępowanie karne –
SNP(w)
Rok akademicki
2010/2011

Czynności prezesa sądu

dokonywane po kontroli

skargi oskarżyciela

1) Doręczenie oskarżonemu aktu oskarżenia

(wniosku o warunkowego umorzenie
postępowania)

2) Jeżeli akt oskarżenia zawiera wniosek z art.

335 KPK to doręcza się go również
pokrzywdzonemu

3) Wezwanie oskarżonego do składania

wniosków dowodowych (w terminie 7 dni)

4) Pouczenie o możliwości wniesienia

odpowiedzi na akt oskarżenia

Rozstrzyganie kwestii

incydentalnych na
posiedzeniu przed

rozprawą

1) wydanie postanowienia o niewłaściwości sądu
2) wydanie postanowienia o zmianie wskazanego w

akcie oskarżenia trybu postępowania,

3) wydanie postanowienia o zawieszeniu

postępowania

4) wydanie postanowienia w przedmiocie

tymczasowego aresztowania (por. w szczególności

art. 344 KPK) lub innego środka przymusu,

5) wydanie postanowienia o zwrocie sprawy

prokuratorowi w celu usunięcia istotnych braków

postępowania przygotowawczego (por. art. 345 § 1

KPK).

Katalog rozstrzygnięć wskazanych w art. 339 § 3 KPK

nie ma charakteru wyczerpującego,

Zwrot sprawy w celu

uzupełnienia postępowania

przygotowawczego

1) Sąd przekazuje sprawę

prokuratorowi w celu uzupełnienia
śledztwa lub dochodzenia, jeżeli akta
sprawy wskazują na istotne braki
tego postępowania, zwłaszcza na
potrzebę poszukiwania dowodów, zaś
dokonanie niezbędnych czynności
przez sąd powodowałoby znaczne
trudności.

Zwrot sprawy w celu

uzupełnienia postępowania

przygotowawczego

Zwrot sprawy do uzupełnienia śledztwa lub

dochodzenia jest możliwy, przynajmniej

teoretycznie, w sytuacji, gdy uprawniony

oskarżyciel wniesie do sądu:

1) akt oskarżenia,
2) wniosek o warunkowe umorzenie

postępowania,

3) wniosek o umorzenie postępowania i o

zastosowanie środka

zabezpieczającego.

Przepisu art. 345 KPK nie stosuje się do

subsydiarnego aktu oskarżenia

Zwrot sprawy w celu

uzupełnienia postępowania

przygotowawczego

Kryteriami oceny postępowania przygotowawczego na

podstawie art. 345 § 1 KPK są zupełność oraz

prawidłowość przeprowadzonych w nim czynności

procesowych.

Istotne braki postępowania dowodowego mogą polegać

na:

• nieprzeprowadzeniu ważnych dla sprawy

dowodów,

• niewykonaniu lub wadliwym wykonaniu czynności

procesowych o charakterze gwarancyjnym dla

stron postępowania przygotowawczego (np.

niewydanie postanowienia o przedstawieniu lub zmianie

zarzutów, naruszenie uprawnień stron do udziału w

czynnościach śledztwa lub dochodzenia).

Zwrot sprawy w celu

uzupełnienia postępowania

przygotowawczego

• Zwrot jest zasadny tylko w tych

sytuacjach, w których dokonanie
niezbędnych czynności przez sąd
powodowałoby znaczne trudności. To
ostatnie sformułowanie rozumieć należy
jako oznaczające istotne utrudnienie
koncentracji materiału dowodowego
na rozprawie głównej (konieczność
jej wielokrotnego przerywania lub
odraczania).

Zwrot sprawy w celu

uzupełnienia postępowania

przygotowawczego

Zwrot sprawy w celu uzupełnienia

postępowania przygotowawczego
możliwy jest wyłącznie na etapie
wstępnej kontroli oskarżenia. Nie jest on
dopuszczalny w toku rozprawy. W tym
przypadku ustawodawca przewiduje
osobną instytucję – zlecenia
oskarżycielowi przeprowadzenia
czynności dowodowych (art. 397 KPK)

Zwrot sprawy w celu

uzupełnienia postępowania

przygotowawczego

1) Adresatem zwrotu sprawy jest prokurator

(rozstrzygnięcie następuje w formie

postanowienia)

2) Podmiotami uprawnionymi do zaskarżenia tego

postanowienia są strony toczącego się

postępowania (oskarżony, oskarżyciel publiczny,

oskarżyciel posiłkowy i powód cywilny).

3) Po uzupełnieniu postępowania oskarżyciel

publiczny składa nowy akt oskarżenia albo

podtrzymuje poprzedni, albo zwraca sądowi

akta sprawy z wnioskiem o warunkowe

umorzenie postępowania lub postępowanie

umarza.

Tryby postępowania

1)Tryb zwyczajny
2)Tryby pierwszego stopnia

(kodeksowe)

a) Tryb uproszczony
3) Tryby drugiego stopnia (kodeksowe)
a) Tryb nakazowy
b) Tryb przyspieszony
c) Tryb prywatnoskargowy

Selekcja spraw

Skierowanie

sprawy na
posiedzenie w
celu jej
merytorycznego
rozpoznania

Skierowanie

sprawy na
rozprawę w
celu jej
merytorycznego
rozpoznania

Rozpoznanie sprawy na

posiedzeniu

1) Rozważenie kwestii warunkowego

umorzenia postępowania (art. 341-342

KPK)

2) Skazanie bez rozprawy (art. 335 w zw. z art.

343 KPK)

3) Tryb nakazowy (art. 500-507 KPK)
4) Orzekanie w przedmiocie wniosku

prokuratora o umorzenie postępowania i

zastosowanie środka zabezpieczającego

(art. 354 pkt 2 KPK)

5) W trybie uproszczonym – rozpoznanie wnioski

o dobrowolne poddanie się odpowiedzialności

karnej (art. 474a KPK)

Warunkowe umorzenie

postępowania

Warunkowe umorzenie postępowania (art.

341-342 KPK)

1) Posiedzenie w którym mogą wziąć udział:

prokurator, oskarżony i pokrzywdzony

2) Uprawnienie oskarżonego do sprzeciwienia

się warunkowemu umorzeniu

3) Sąd orzeka wyrokiem albo kieruje sprawę

na rozprawę (postanowienie)

Skazanie bez rozprawy

1)Konsensualny sposób

zakończenia postępowania
karnego (porozumienie procesowe)

2) Zawarcie porozumienia procesowego

limitowane jest zasadami legalizmu
oraz prawdy materialnej

3) Przedmiotem porozumienia jest

wymiar kary i środków karnych

Skazanie bez rozprawy

4) Wniosek o skazanie bez rozprawy

umieszczany jest w akcie oskarżenia

5) Sprawa kierowana jest na posiedzeniu, w

którym mogą wziąć udział: prokurator,

oskarżony i pokrzywdzony

6) Szczególne podstawy do złagodzenia

wymierzanej kary: art. 343 par. 1 i 2 KPK

7) Sąd orzeka wyrokiem lub nie uwzględnia

wniosku (postanowienie) i sprawa toczy

się w takich okolicznościach na zasadach

ogólnych

Skazanie bez rozprawy

WARUNKI:
1) zawarcia porozumienia pomiędzy podejrzanym a

organem prowadzącym lub nadzorującym postępowanie

przygotowawcze,

2) skierowanie przez oskarżyciela aktu oskarżenia

zawierającego wniosek o skazanie bez rozprawy,

3) zawarcia porozumienia w sprawie dotyczącej czynu

zagrożonego karą do 10 lat pozbawienia wolności,

4) zawarcia porozumienia w sprawie, w której okoliczności

popełnienia przestępstwa nie budzą wątpliwości,

5) zawarcia porozumienia w sprawie, w której postawa

oskarżonego wskazuje, że cele postępowania

zostaną osiągnięte mimo nieprzeprowadzenia

rozprawy.

Tryb nakazowy

1)

Tryb nakazowy jest trybem w
istotny

sposób

zredukowanym.

Uproszczenie proceduralne polega w
jego przypadku na wydaniu wyroku
na posiedzeniu, które odbywa się
bez udziału stron. Wyrok może
nie zawierać uzasadnienia.

2)

Szczególny tryb zaskarżania wyroku
nakazowego - SPRZECIW

Tryb nakazowy

W trybie nakazowym mogą być

rozpoznawane sprawy, które łącznie

spełniają następujące warunki:

1) są rozpoznawane w trybie uproszczonym

(w sprawie prowadzone było dochodzenie –

art. 469 KPK),

2) na podstawie zebranych dowodów

okoliczności czynu i wina oskarżonego nie

budzą wątpliwości,

3) nie zachodzi konieczność przeprowadzenia

rozprawy.

Tryb nakazowy

4) Sąd może orzekać w trybie

nakazowym wyłącznie w sytuacji, gdy
wymierza karę ograniczenia
wolności lub grzywnę w wysokości
do 100 stawek dziennych albo do
200 000 złotych lub ogranicza się
wyłącznie do orzeczenia środka
karnego

Tryb nakazowy

5) Orzekanie w trybie nakazowym nie jest

możliwe, gdy:

a) oskarżony jest pozbawiony wolności w tej

lub innej sprawie (nie ma znaczenie podstawa
prawna skutkująca pozbawieniem go wolności),

b) w sprawie z oskarżenia prywatnego,
c) w sytuacji, gdy oskarżony jest nieletni,

głuchy, niemy lub niewidomy lub zachodzi
uzasadniona wątpliwość co do jego
poczytalności.

Tryb nakazowy

ZASKARŻENIE WYROKU NAKAZOWEGO:
Sprzeciw może wnieść wyłącznie oskarżony

(jego obrońca) i oskarżyciel (publiczny,

posiłkowy oraz pełnomocnik oskarżyciela

posiłkowego) w zawitym terminie

siedmiu dni od dnia doręczenia wyroku.

Sprzeciw wnosi się na piśmie do sądu, który

wydał wyrok nakazowy.

Ustawa przewiduje 7-dniowy termin na

wniesienie sprzeciwu liczony od dnia jego

doręczenia

Tryb nakazowy

ZASKARŻENIE WYROKU NAKAZOWEGO:
Wniesiony sprzeciw podlega kontroli

formalnej prezesa sądu (przewodniczącego

wydziału, innego uprawnionego sędziego)

Jeżeli został wniesiony po terminie lub

przez osobę nieuprawnioną

zarządzeniem odmawia się jego przyjęcia.

W przypadku, gdy sprzeciw został wniesiony

prawidłowo wyrok nakazowy traci moc

(skutek następuje ex lege) a sprawa

kierowana jest na rozprawę