Medyczne Studium Zawodowe
Technik Masażysta
Wykonawcy: Piasecki Paweł
Bogdański Karol
Nowotwór
:(łac. neoplasma, skrót
npl – z greckiego neoplasia) – grupa
chorób, w których komórki organizmu
dzielą się w sposób niekontrolowany przez
organizm, a
nowo powstałe komórki
nowotworowe nie różnicują się w typowe
komórki tkanki.
Rodzaje nowotworów:
nowotwór łagodny (neoplasma
benignum)
nowotwór złośliwy (neoplasma
malignum)
nowotwór anaplastyczny
(neoplasma
anaplasticum)
mięsak (sarcoma)
rak (carcinoma)
potworniak (teratoma)
nowotwór miejscowo złośliwy
Pierś z rozwiniętym
nowotworem
Karcynogeneza
czyli jak powstaje
nowotwór.
Każda Tkanka, której komórki są zdolne do
podziałów, może być punktem wyjścia dla
nowotworu. Przekształcenie zdrowej
komórki w komórkę nowotworową nazywa
się transformacją. Mechanizm transformacji
nowotworowej nie jest jeszcze dokładnie
poznany. Istnieją dwie główne hipotezy,
starające się wyjaśnić to Zjawisko:: Teoria
genetyczna i epigenetyczna.
Teoria genetyczna
zakłada, że każda Komórka
posiada Geny odpowiedzialne za zdolność do
podziału. Są to tak zwane onkogeny komórkowe.
Geny te są aktywne w okresie zarodkowym, kiedy
to spełniają ważną rolę - odpowiadają za wzrost
organizmu. Natomiast w ustroju już dojrzałym w
większości są nieaktywne i nazywają się wtedy
protoonkogenami. Protoonkogeny mogą ulec
aktywacji i zapoczątkować transformację
nowotworową. Aby jednak doszło do rozwoju
nowotworu, nie wystarczy aktywacja jednego
protoonkogenu przez zadziałanie jednego czynnika
drażniącego. Proces ten jest o wiele bardziej
skomplikowany, wieloetapowy i obejmujący wiele
protoonkogenów. Ostatecznym efektem ich
działania
jest powstanie komórek ze zmienionym aparatem
genetycznym, który ma zapisane cechy nowotworu.
Dzieląc się, komórki przekazują je następnym
pokoleniom.
Według
teorii epigenetycznej
Nowotwór
powstaje w wyniku nieprawidłowego
różnicowania się komórek. Istotą rzeczy nie
byłaby więc zmiana w materiale
genetycznym komórki, ale utrwalenie się
nieprawidłowej ekspresji, manifestacji
genów. Stwierdzono, że za Proces wzrostu i
różnicowania komórek najprawdopodobniej
odpowiadają pewne receptory
powierzchniowe. Różne Czynniki
zewnętrzne działające na wspomniane
receptory mogą zaburzać procesy
podziałów komórkowych i w ten sposób
doprowadzić do powstania transformacji
nowotworowej.
Etapy karcynogenezy
Inicjacja, Promocja i progresja.
Inicjacja
- jest to Faza, w której Czynnik
rakotwórczy, działając na zdrową komórkę,
powoduje zmianę w jej materiale genetycznym,
czyli mutację. Jeżeli zaatakowana Komórka ma
zdolności do podziałów, to wywołana Mutacja
się utrwala i jest przekazywana następnym
pokoleniom komórek. Taka zmutowana Komórka
nazywa się inaczej zainicjowaną.
Na etapie
promocji
zainicjowana
komórka przechodzi wiele kolejnych
mutacji, aż staje się typową komórką
nowotworową. Jedną z ważniejszych cech
różnicujących komórkę prawidłową od
zainicjowanej jest to, że komórki
zainicjowane charakteryzują się
zaburzonymi zdolnościami przylegania do
otaczających komórek. Ta ich właściwość we
wczesnym okresie rozwoju nowotworu
umożliwia im przekroczenie naturalnych
barier pomiędzy tkankami, a w późniejszym
może ułatwiać powstawanie przerzutów. W
tej fazie rozwoju zatrzymanie procesu
tworzenia nowotworu jest jeszcze możliwe i
tak też się dzieje w większości przypadków.
Ostatnim etapem jest
progresja
.
Dochodzi do niej, gdy Organizm z
jakichś względów jest osłabiony.
Wtedy to następuje wzrost komórek
nowotworowych, który przeważnie
przebiega niepowstrzymanie i jest
nieodwracalny. Dopiero w tym okresie
możliwe jest kliniczne rozpoznanie
choroby, ponieważ pojawiają się jej
pierwsze objawy
Odgrywają podstawową rolę w
powstawaniu nowotworów. Dzielimy
je na : - chemiczne,
- fizyczne
- biologiczne (wirusy)
Czynniki rakotwórcze
Czynniki chemiczne
- to rakotwórcze związki
chemiczne, które w odpowiednich warunkach mogą
powodować rozwój nowotworów złośliwych. Do związków
chemicznych o udowodnionym działaniu rakotwórczym
należą : węglowodory aromatyczne, arsen, azbest, sadza,
smoły, oleje mineralne, pył drzewny i skórzany itd.
Czynnik rakotwórczy, aby mógł zadziałać na dany
narząd , musi mieć określoną postać i dawkę.
Przykładowo rakotwórczy azbest jest tylko wtedy
rakotwórczy, gdy jest wdychany przez wiele lat oraz
znajduje się w określonym stężeniu i formie. Do uznanych
czynników rakotwórczych należy też dym tytoniowy
(zawiera ok. 4000 związków chemicznych). Ocenia się, że
co 11 palacz zachoruje na raka płuc. Wiadomo, że
niektóre leki mają działanie rakotwórcze. Także brak
niektórych witamin (min. witaminy C) zwiększa ryzyko
choroby. Podobnie sposób odżywiania ma wpływ na nasze
przyszłe dolegliwości. Wiadomo, że u ludzi
spożywających dużo produktów wędzonych
(węglowodory aromatyczne), solonych i silnie kwaśnych,
przy małym spożyciu świeżych owoców i jarzyn częściej
występuje rak żołądka.
Czynniki fizyczne
- to
promieniowanie jonizujące (Roentgena,
radu itp.) oraz nadfioletowe. Te rodzaje
promieniowania wywołują uszkodzenia
DNA.
Czynniki biologiczne
- ich
udział w rozwoju nowotworów u
zwierząt jest udowodniony. Nie ma
natomiast bezpośrednich dowodów na
udział wirusów w powstawaniu
nowotworów u ludzi.
Stan przedrakowy
(stan
przednowotworowy) - jest to proces chorobowy w
tkance lub narządzie, który usposabia do rozwoju
nowotworu złośliwego. Jest to stan szczególnie
wymagający leczenia i obserwacji ze względu na
ryzyko transformacji złośliwej, chociaż nie w
każdym przypadku stanu przedrakowego dochodzi
do powstania raka. Często stanami przedrakowymi
są niektóre łagodne nowotwory (brodawczaki
pęcherza moczowego i krtani), przewlekłe stany
zapalne (marskość wątroby), oraz niektóre zmiany
zwyrodnieniowe (róg skórny). Do często
spotykanych stanów przedrakowych należą też:
nadżerka gruczołowa części pochwowej szyjki
macicy, rozrost gruczolakowaty błony śluzowej
trzonu macicy, wrzód przewlekły żołądka.