Problem lęku i śmierci



Tanatologia ( od Tanatosa – greckiego

boga śmierci) – to antropologia śmierci

-tanatologia historyczna

-tanatologia filozoficzna

-tanatologia medyczna

Człowiek jako byt

skończony



Świadomy śmierci – swojej

skończoności



Śmierć czymś niewiadomym, złym, jako

nicość – niebyt - chaos



Życiu towarzyszy zagrożenie śmiercią



Życie jako ucieczka przed śmiercią



Rozpacz w obliczu świadomości śmierci



Poszukiwanie sensu śmierci

Sposoby rozumienia

śmierci



1) postawa „umrzemy wszyscy” - śmierć jako

naturalny kolej rzeczy, zjawisko powszechne i

nieuchronne (chrześcijaństwo)



2) W IX wieku pojawia się tzw. własna śmierć –

poczucie odpowiedzialności za własne czyny

przed Bogiem. Wyraźniejsza staje się

świadomość własnej – indywidualnej

skończoności – w XVII wieku takie podejście staje

się powszechne.



3)Od XVIII wieku słabnie wiara w Boga – wzmaga

się strach przed własną śmiercią. Śmierć sama, a
nie lęk przed sądem boskim.

cd

Jest to proces indywidualizacji śmierci –

związany z procesem indywidualizacji

jako takiej. Prowadzi do osamotnienia

jednostki. (śmierć zdziczała)



XIX wiek – tzw. twoja śmierć. Ja

przenosi swoje lęki na drugą osobę.

Skupia się na jej śmierci. To

świadomość śmierci drugiego wywołuje

lęk (śmierć oswojona)

cd

• Śmierć zdziczała – taki model śmierci

pojawia się wraz w bezkrytyczną wiarą

w naukę. Jest to pewien sposób

radzenia sobie ze skończonością,

poprzez wyparcie jej z naszej kultury.

Taki wzorzec dominuje w

ontologicznym modelu choroby i w

ideologii szpitalnej.

Śmierć odbywa się w samotności,

przeważnie w szpitalu.

cd

•

Śmierć zracjonalizowana (zob. Philippe Aries) –

jest to rodzaj śmierci zdziczałej. Jest to tzw.

robienie własnej śmierci.

1)staranne zaplanowanie

2)Estetyczność – śmierć przyzwoita jest aktem

eleganckim i bezbolesnym

3)stała obecność śmierci w świadomości jednostki –

ciągłe zainteresowanie nią.

W tym przypadku panujemy nad śmiercią. Nie

czujemy lęku.

cd

•

Spokojna śmierć (przeciwieństwo zdziczałej)

(Daniel Callahan) – wiek XX (np. śmierć

negocjacyjna)

1) Uznanie śmierci za ostatni i bardzo ważny etap

w życiu. Życie nadaje sens śmierci, taj jak i

bliska śmierć nadaje sens pewnym

wydarzeniom. Wydarzenie śmierci rozjaśnia

życie.

2)wewnętrzna akceptacja śmierci i poprzedzającej

jej choroby – pogodzenie się ze śmiercią

3) odrzucenie całkowitej odpowiedzialności za życie

i śmierć