NADWAGA

NADWAGA

I

I

OTYŁOŚĆ

OTYŁOŚĆ

Otyłość

jest przewlekłą

chorobą spowodowana
nadmierną podażą energii
zawartej w pokarmach w
stosunku do
zapotrzebowania organizmu,
skutkiem czego jest
magazynowanie nadmiaru w
postaci tkanki tłuszczowej.

Przyczyny otyłości

Przyczyny otyłości



czynniki dziedziczne



czynniki fizjologiczne



czynniki psychologiczne



styl życia :

•

nieorawidłowe odżywianie

•

mała aktywność fizyczna

•

alkohol

•

palenie papierosów

Wyróżniamy :
# 

otyłość prostą

 - 

jest wynikiem dodatniego bilansu energetyczne
go,
 tzn. przyjmowania nadmiernej ilości pożywienia
# 

otyłość patologiczną

 - 

jest wynikiem zaburzonej funkcji hormonów,

 np. nadczynność tarczycy, jajników, kory nadne
rczy

Otyłość dzieli się na :
  # 

otyłość centralna 

(brzuszna)

andropoidalna- typ”jabłko”


cechuje się wysokim stosunkiem obwodu talii do
 obwodu
bioder;częściej dotyczy mężczyzn.
# 

otyłość obwodowa

-gynoidalna-

typ”gruszka”;częściej występuje u kobiet
                                

Otyłość typu„gruszka”

Otyłość typu „jabłko”

Różnice częstości występowania powyższych
typów otyłości, w zależności od płci, wynikają
z różnego rozmieszczenia tkanki tłuszczowej
uwarunkowanego czynnikami hormonalnymi i
genetycznymi.

Inny podział otyłości :

#

 otyłość bilansowa (zewnątrzpochodna)

 -

powstaje wówczas, gdy ilość energii wydatkowanej przez ustrój 
jest mniejsza od 
ilości kalorii przyjętych z pokarmem. Nadmiar energii
gromadzi się w postaci
 zapasu tłuszczoweg.Otyłość bilansowa powstaje przy przejadan
iu się lub braku 
pracy i ruchu.Wiadomo jednak, że nie każdego człowieka można
 "utuczyć" przez
przekarmianie - odgrywa tu pewną rolę skłonność konstytucjona
lna. 
Otyłość najczęściej pojawia się w konstytucji pyknicznej i
atletycznej.

# 

otyłość neuro-

hormonalna(wewnątrzpochodna)

 - powstaje w zaburzeniach

czynności mechanizmów regulujących przemianę materii.Znane
 są liczne postacie otyłości w zaburzeniach wydzielniczych różn
ych gruczołów dokrewnych, 
zwłaszcza gruczołów płciowych ( otyłość po kastracji,po przekwi
taniu), przysadki mózgowej(dystrofia tłuszczowo
płciowa, choroba Cushinga)
 i tarczycy (otyłość w niedoczynności tarczycy). 

Wyróżnia się trzy stopnie

Wyróżnia się trzy stopnie

otyłości:

otyłości:



względną- do 15% nadwagi



średnia- do 30% nadwagi



wybitną- do 50% i więcej nadwagi

% nadwagi oblicza się:

masa ciała rzeczywista – masa ciała
należna

masa ciała należna

BMI

BMI

Body Mass Index czyli Wskaźnik Masy Ciała
charakteryzuje relację pomiędzy masą ciała a
wzrostem. Obliczając BMI możemy określić ilość
tkanki tłuszczowej w organizmie. Liczne badania
epidemiologiczne wykazały, że BMI dobrze koreluje z
masą tej tkanki oraz umożliwia ocenę zagrożenia
śmiertelnością i chorobowością.
Wskaźnik Masy Ciała obliczamy
wg poniższego wzoru:

BMI

=

masa ciała [kg]

wzrost

2

[m

2

]

Osoby o BMI przekraczającym 25 kg/m

2

mają nadwagę,

przy BMI od 30 kg/m

2

mówimy o otyłości.

Klasyfikacja

zaburzeń
masy ciała

BMI (kg
/m

2

)

Ryzyko chorób towarzyszących
otyłości

Niedowaga

<18,5

Niskie (ale zwiększone ryzyko
innych problemów zdrowotnych)

Norma

18,5 -
24,9

Średnie

Nadwaga

>= 25

Okres przed
otyłością

25,0-
29,9

Podwyższone

I° otyłości

30,0-
34,9

Umiarkowanie podwyższone

II° otyłości

35,0-
39,9

Wysokie

III° otyłości

>= 40,0 Bardzo wysokie

Klasyfikacja otyłości w zależności od BMI wg WHO, Report of a WHO "Consultation on
Obesity", Genewa 1997

Im wyższy wskaźnik BMI - tym większa
zapadalność na różne schorzenia

Uwaga:

BMI nie jest wiarygodnym wskaźnikiem
zagrożenia chorobami dla poniższych
grup osób :

•kobiety ciężarne
•sportowcy oraz osoby o rozbudowanej
tkance mięśniowej

•rosnące dzieci
•osoby w starszym wieku, u których
trudno dokonać dokładnych pomiarów
wzrostu

Wzory określające właściwą masę ciała :

 

wzór BROCA : właściwa masa ciała (w kg.) = wzrost (w cm.) - 100

                                                                                                                    wzr
ost (w cm.) - 150
wzór LORENTZA : właściwa masa ciała (w kg.) = wzrost (w cm.) - 100 -   -----
-----------------

                                                                                                                          
         4  
wzór POTTONA :                                                                          wzrost (w cm
.) - 100
      dla kobiet         właściwa masa ciała = wzrost (w cm.) - 100 -   ----------------
------

                                                                                                                    10  
                                                                                                       wzrost (w c
m.) - 100
     dla mężczyzn    właściwa masa ciała = wzrost ( w cm.) - 100 -  -----------------
------

                                                                                                                    20

wzór AMERYKAŃSKIEGO TOWARZYSTWA UBEZPIECZENIOWEGO :
        właściwa masa ciała (w kg.) = 50 + 0,75 x wzrost (w cm.) - 150

Jeśli Twój

Wskaźnik Masy Ciała (BMI)

ma wartość co najmniej 25 kg/m

2

oblicz swój WHR (waist to hip ratio):

                      

 

WHR

  = obwód talii

                                  obwód bioder

WHR - dla kobiet <0,
8
             dla mężczyzn 
<1

     Aby określić rozmieszczenie tłuszczu można zmierzyć sobie
obwód talii i bioder. Obwód talii (w centymetrach) mierzy się w
połowie odległości między dolnym brzegiem żeber a górnym
grzebieniem kości biodrowej. Najszerszy obwód bioder (cm)
określa się na wysokości krętarza większego kości udowej.
Następnie określa się stosunek obwodów talii do bioder - WHR
(waist to hip ratio). Otyłość wisceralną (typ jabłka) rozpoznajemy
gdy wskaźnik WHR jest równy lub wyższy od 0,8 u kobiet, a u
mężczyzn - gdy WHR jest równy lub wyższy od 1,0. Wartości tego
wskaźnika poniżej 0,8 kobiet, a także niższa od 1,0 u mężczyzn,
pozwalają rozpoznać otyłość udowo-pośladkową.

Obwód pasa

Obwód pasa stanowi także cenny

wskaźnik stanu zdrowia. Badania
przeprowadzone w ostatnich latach na
grupie kilkunastu tysięcy dorosłych osób
wykazały, że wysokie ciśnienie tętnicze,
zaburzenia oddychania, wysoki poziom
cholesterolu i cukrzyca występują
częściej u mężczyzn z obwodem pasa
powyżej 102 cm i u kobiet z obwodem
pasa powyżej 88 cm, w porównaniu do
grupy osób szczupłych.

Mężczyźni z obwodem talii powyżej 102
cm są 4,5 raza bardziej narażeni na
występowanie cukrzycy insulinozależnej
niż mężczyźni z obwodem pasa poniżej
94 cm. Podobnie kobiety z obwodem
pasa powyżej 88 cm są 3,8 raza bardziej
narażone na wystąpienie cukrzycy typu II
niż kobiety z obwodem poniżej 80 cm.

Zobaczmy jak nadwaga wpływa na poszczególne

układy i narządy:

y:

Otyłość jest związana z częstszym
występowaniem następujących schorzeń:

oCukrzyca typu II

- stanowi 90% przypadków

cukrzycy. 80-90% pacjentów stanowią osoby otyłe.
Spadek wagi - nawet o 5-10% prowadzi do obniżenia
poziomu cukru we krwi i pozwala zmniejszyć dawki
leków przeciwcukrzycowych, w tym insuliny.

oNadciśnienie tętnicze

- wzrost masy ciała o 20%

powoduje ośmiokrotny wzrost częstości występowania
nadciśnienia.

oHiperlipidemia

- czyli podwyższenie poziomu

cholesterolu i trójglicerydów we krwi. Poza poziomem
całkowitego cholesterolu ważny dla ryzyka chorób
serca jest też stosunek pomiędzy "dobrym" -
cholesterol HDL i "złym" cholesterolem - cholesterol
LDL. Stosunek ten jest niekorzystny u osób otyłych.

oUdar mózgowy

- ryzyko jego wystąpienia u osób

otyłych jest dwukrotnie większe.

oNiewydolność serca

- ryzyko tej choroby u otyłych

jest większe 1,9 razy.

oChoroba niedokrwienna serca (choroba
wieńcowa)

- 40% przypadków tej choroby jest związane

z BMI powyżej 25. Prawdopodobieństwo, że osoba otyła
będzie miała chorobę wieńcową jest 1,5 raza większe niż
u osoby z prawidłową wagą. Otyłość pogarsza także
przebieg rehabilitacji pozawałowej.

oKamica pęcherzyka żółciowego

- schorzenia

pęcherzyka u osób otyłych występują sześciokrotnie
częściej niż u szczupłych.

oZmiany zwyrodnieniowe stawów

- stawy

podlegające nadmiernym obciążeniom szybciej ulegają
uszkodzeniu, prowadzi to do zespołów bólowych, np.
kręgosłupa, stawów kolanowych.

oNowotwory

- u otyłych częściej niż u szczupłych

występują nowotwory macicy, sutka, pęcherzyka
żółciowego, jelita grubego, prostaty.

oZaburzenia oddychania w czasie snu

-

objawiające się m.in. zespołem hipowentylacji bądź
bezdechu sennego.

oŻylaki kończyn dolnych

- u osoby otyłej gorsze są

warunki odpływu krwi z kończyn dolnych. Prowadzi to
do nadmiernego wypełnienia krwią żył a w
konsekwencji - do powstawania żylaków.

oZaburzenia hormonalne i powikłania ciąży

-

częściej występują u otyłych kobiet.

oZespół X (obecnie nazywany
zespołem

polimetabolicznym)

- zespół

ogólnoustrojowych zaburzeń, na które
składają się: otyłość wisceralna,
upośledzona tolerancja glukozy,
zwiększone stężenie insuliny, oporność
na insulinę, nadciśnienie tętnicze,
zaburzenia lipidowe, choroba
niedokrwienna serca. Aktualnie do
klasycznego zespołu X, opisanego przez
Reavena, dołączono szereg dodatkowych
elementów takich jak: dna moczanowa,
podwyższenie poziomu kortyzolu,
podwyższenie poziomu fibrynogenu oraz
wzmożone wydalanie albumin z moczem.

oOtyłość zwiększa ryzyko
zgonu

Otyłość nie tylko upośledza stan
zdrowia i obniża jakość życia, ale
też może skracać życie. Liczne
badania i dane towarzystw
ubezpieczeniowych wykazują
zależność pomiędzy masą ciała a
ryzykiem zgonu z powodu chorób
towarzyszących otyłości. Im
dłużej trwa otyłość, tym większe
jest ryzyko zgonu. Najczęstszymi
przyczynami zgonów są
schorzenia układu krążenia,
nowotwory i choroby układu
oddechowego.

obniżenie ciśnienia tętniczego krwi
obniżenie poziomu glukozy we krwi oraz
wzrost wrażliwości na insulinę (bardzo istotne
u chorych z upośledzoną tolerancją glikemii
oraz cukrzycą)
obniżenie stężenia cholesterolu (spada
cholesterol całkowity oraz frakcja LDL,
natomiast korzystnie wzrasta frakcja HDL)

KORZYŚCI WYNIKAJĄCE Z
UTRATY MASY CIAŁA:

zmniejszenie możliwość
zmniejszenia dawek leków
stosowanych w leczeniu
nadciśnienia tętniczego i cukrzycy
ryzyka rozwoju choroby wieńcowej
lepsze samopoczucie i zwiększenie
długości życia
więcej energii życiowej
wzrost samooceny i wiary w siebie

SPOSOBY LECZENIA OTYŁOŚCI

SPOSOBY LECZENIA OTYŁOŚCI



Dieta :



ograniczenie spożycia tłuszczu oraz cukrów
prostych



większe spożycie warzyw i owoców



całkowite unikanie konsumpcji alkoholu

.



Ruch



Leki

: leczenie farmakologiczne otyłości należy

rozpocząć, gdy:



BMI jest wyższe niż 30 kg/m2



BMI jest niższe, ale współistnieją choroby związane
z otyłością (cukrzyca typu II, nadciśnienie,
hiperlipidemia)



próby leczenia samą dietą i wysiłkiem fizycznym
zakończyły się niepowodzeniem



Leczenie chirurgiczne

Wskazania do chirurgicznego leczenia otyłości:

oBMI powyżej 40 kg/m2
oBMI 35-40 kg/m2 w sytuacji zagrożenia życia lub
przygotowania do operacji, gdy otyłość stanowi
przeszkodę w skutecznym leczeniu choroby
podstawowej.



Wsparcie psychologiczne



Unikanie ponownego wzrostu wagi

(tzw. efekt jo-jo)

Zasada pierwsza : 

U - rozmaicenie

 = zasada polega na tym, iż w każdym posiłku 

powinna znaleźdź się każda grupa produktów spożywczych
(oczywiście według możliwości)
Zasada druga :

U - miarkowanie

= zasada polega na jedzeniu według potrzeb i na utrzymaniu o
ptymalnej masy ciała
Zasada trzecia :

U - regulowanie

 = zasada polega na utrzymywaniu stałej 

częstotliwości i wielkości posiłków.
Zasada czwarta :

U -
prawianie

 = sportu oczywiście, zasada polega na stosowaniu 

ćwiczeń fizycznych, uprawianiu spacerów, zwłaszcz przez osoby
  słabo wygimnastykowane.
Zasada piąta :

U -
nikanie

 = zasada polega na unikaniu spożycia nadmiernej ilości

 
tłuszczów (zwłaszcza zwierzęcych) oraz soli i cukru

.

ZASADA 5 RAZY U:

Czy można oszukać apetyt ?

Na pewno warto wypróbować rozmaite "sztuczki". Być m
oże
okiełznają one nasz apetyt.Na początek następujące pro
pozycje :

# nie jeść dużo

# między posiłkami, gdy głód już bardzo dokucza, sięgn
ąć po owoc  pestkowy; jeść go wolno, przez jakiś
czas w ustach trzymać pestkę

# jeść bez pośpiechu, przeżuwać dokładnie każdy kęs

# nie stawiać na stole półmisków-
lepiej porcje ułożyć sobie na małym talerzu
# nie podjadać-
jeśli, to wyłącznie surową marchewkę, inne warzywa i o
woce do 
żucia

# 

o odchudzaniu myśleć już przy zakupach - nie wrzuc

ać do koszyka orzeszków ani ciastek 

# przed obiadem lub kolacją zjeść plaster chudego ser
a lub wypić 
szklankę przegotowanej wody - to znakomity wypełnia
cz żołądka

# jeśli masz nieodpartą ochotę sięgnąć po jedzenie, si
ęgnij po... pastę i umyj zęby. 
Smak pasty zdusi łaknienie. Przytłumi go również gum
a do żucia 

# nie popijaj w czasie posiłków - jedzenie na sucho bar
dziej syci 

Dziękujemy za uwagę

Dziękujemy za uwagę