Polityka bezpieczeństwa Wielkiej

Polityka bezpieczeństwa Wielkiej

Brytanii

Brytanii



Uwarunkowania polityki bezpieczeństwa
Wielkiej Brytanii w latach 90-tych:



militarnej i politycznej obecności brytyjskiej w
poszczególnych regionach świata



stałe miejsce w Radzie Bezpieczeństwa ONZ



arsenał nuklearny



deklaracja gotowości do przejmowania, w
pewnych okolicznościach, odpowiedzialności za
kwestie bezpieczeństwa międzynarodowego w
skali globalnej.

Polityka bezpieczeństwa Wielkiej

Polityka bezpieczeństwa Wielkiej

Brytanii

Brytanii



Ocena sytuacji międzynarodowej:



Margaret Thatcher podkreślała, że celem Wielkiej
Brytanii jest wspieranie demokracji w państwach
Europy Środkowej i Wschodniej –wątpliwości co
do kierunku zmian



czasy wielkich przemian są okresami wielkiej
niepewności".



Stosunek do zjednoczenia Niemiec – posiedzenie
w Chequers

Polityka bezpieczeństwa Wielkiej

Polityka bezpieczeństwa Wielkiej

Brytanii

Brytanii



Koncepcje NATO – bez rozszerzenia



KBWE jako forum dyskusji nad politycznymi i
militarnymi aspektami bezpieczeństwa
europejskiego



W drugiej połowie lat 90., po przejęciu władzy
przez Partię Pracy, treść „międzynarodowej misji"
Wielkiej Brytanii została zdefiniowana przez
ówczesnego

ministra

obrony

Georgea

Robertsona jako gotowość do pełnienia funkcji
„siły na rzecz dobra" (force for good) w
stosunkach międzynarodowych.

Polityka bezpieczeństwa Wielkiej

Polityka bezpieczeństwa Wielkiej

Brytanii

Brytanii



Minister spraw zagranicznych Robin Cook
ogłosił,

że

GB

będzie

się

kierowała

„międzynarodową solidarnością" (international
solidarity) w zapobieganiu, rozwiązywaniu i
wygaszaniu konfliktów międzynarodowych.



Jednak kluczowe znaczenie dla redefinicji
brytyjskiej koncepcji bezpieczeństwa miały
konflikty bałkańskie.



Znaczenie koncepcji Tony’ego Blaira z 1998
roku

Wspólnej

Polityki

Zagranicznej

i

Bezpieczeństwa

Polityka bezpieczeństwa Wielkiej

Polityka bezpieczeństwa Wielkiej

Brytanii

Brytanii



Główne dokumenty programowe



Najważniejsze dotyczące tej problematyki dokumenty
brytyjskie opracowane w pierwszej połowie lat 90. XX
wieku koncentrowały się na metodach zrealizowania
oczekiwanej przez opinię publiczną tzw. dywidendy pokoju
(peace dividend).



W przyjętym w lipcu 1990 roku studium ministerstwa
obrony (Ministry of Defence, MoD) przyznano, że
polityka bezpieczeństwa i obrony nie powinna być
formułowana wokół pojedynczego zagrożenia.



Obniżenie globalnych wydatków na obronność zakładał
także ogłoszony w lipcu 1994 roku raport ministerstwa
obrony.

Polityka bezpieczeństwa Wielkiej

Polityka bezpieczeństwa Wielkiej

Brytanii

Brytanii



Zapowiedź przeprowadzenia gruntownej rewizji

brytyjskiej koncepcji bezpieczeństwa zawierał

natomiast program wyborczy Partii Pracy. Jej

realizacja rozpoczęła się po utworzeniu rządu

premiera Tony ego Blaira pod koniec maja 1997

roku, a zakończyła 8 lipca 1998 roku prezentacją

wyników

Strategicznego

Przeglądu

Obronnego (Strategie Defence Review, SDR).



Zmiana postrzegania istoty bezpieczeństwa jako

pochodnej stabilności opartej na strachu

(stability based on fear) na jego rozumienie jako

procesu

aktywnego

zarządzania

negatywnymi

zjawiskami

o

mniejszej

intensywności (active management of risks)

Polityka bezpieczeństwa Wielkiej

Polityka bezpieczeństwa Wielkiej

Brytanii

Brytanii



bezpieczeństwo Wielkiej Brytanii jako funkcja

zachowania stabilności oraz zapewnienia wzrostu

gospodarczego w kluczowych regionach (Europa,

rejon Zatoki Perskiej i basen Morza Śródziemnego)



zapewnienia bezpieczeństwa terytoriom zależnym

oraz demonstrowania gotowości do reakcji na

regionalny konflikt poza obszarem obowiązywania

Traktatu waszyngtońskiego, np. w Zatoce Perskiej,

na Bliskim Wschodzie oraz w Afryce Północnej

.



Tzw. „szersze interesy" polegające na promocji

demokracji i wolności, jednak nie w roli

„światowego policjanta" (worldpoliceman), lecz

jako „siły na rzecz dobra" .

Polityka bezpieczeństwa Wielkiej

Polityka bezpieczeństwa Wielkiej

Brytanii

Brytanii



W lipcu 2002 roku, w reakcji na zamachy
terrorystyczne z 11 września 2001 roku, ministerstwo
obrony opublikowało tzw. Nowy rozdział SDR.



Wielka Brytania będzie w miarę możliwości ubiegać
ewentualne zamachy terrorystyczne oraz w ramach
prawa „występować przeciwko tym, którzy chronią
terrorystów„.



Misje zagraniczne uznano za najlepszy sposób obrony
własnego terytorium. Za warunek sukcesu takich
operacji

uznano

uprzednie

zapewnienie

bezpieczeństwa obywateli i własnego terytorium.

Polityka bezpieczeństwa Wielkiej

Polityka bezpieczeństwa Wielkiej

Brytanii

Brytanii



ministerstwo spraw zagranicznych (Foreign and

Commonwealth Office, FCO) w grudniu 2003 roku

biała księga Międzynarodowe priorytety

Zjednoczonego Królestwa:



działanie na rzecz świata wolnego od terroryzmu

i broni masowego rażenia;



przeciwdziałanie

nielegalnej

imigracji,

przemytowi

narkotyków,

zwalczanie

przestępczości międzynarodowej;



budowa opartego na rządach prawa ładu

międzynarodowego, pozwalającego na skuteczne

rozwiązywanie sporów i zapobieganie konfliktom;

Polityka bezpieczeństwa Wielkiej

Polityka bezpieczeństwa Wielkiej

Brytanii

Brytanii



zapewnienie bezpiecznego sąsiedztwa UE;



ochrona brytyjskich interesów gospodarczych w

warunkach wolnorynkowej gospodarki światowej;



przyczynianie się do zrównoważonego rozwoju

opartego na demokracji, praktykach „dobrych

rządów" (good governance) i prawach człowieka



zapewnienie bezpieczeństwa dostaw surowców

energetycznych;



zapewnienie bezpieczeństwa i „dobrych rządów"

brytyjskim terytoriom zależnym .

Polityka bezpieczeństwa Wielkiej

Polityka bezpieczeństwa Wielkiej

Brytanii

Brytanii



Biała księga Ministerstwa Obrony z 2003 r.

„Zapewnianie bezpieczeństwa w zmiennym

świecie„



terroryzm międzynarodowy



proliferacja broni masowego rażenia



skutki zjawiska upadku państw, zwłaszcza w regionach

bliskich granicom państw-członków NATO oraz w Afryce.



Przeludnienie, napięcia na tle etnicznym i religijnym,

rywalizacja o ograniczone zasoby surowców naturalnych



Groźba wybuchu wewnątrz- lub międzypaństwowych

konfliktów, których ewentualna internacjonalizacja w skali

regionu doprowadziłaby do zagrożenia brytyjskich interesów

gospodarczych i politycznych.



Biała Księga Ministerstwa Spraw Zagranicznych z 2006 r.

potwierdziła w dużej mierze te zagrożenia.

Polityka bezpieczeństwa Wielkiej

Polityka bezpieczeństwa Wielkiej

Brytanii

Brytanii



Cele polityki bezpieczeństwa:



Redukcja zagrożenia terroryzmem
międzynarodowym (zamachy z 7 lipca 2005

)



Zapobieganie proliferacji broni masowego rażenia



Zapewnienie bezpieczeństwa i stabilności

wybranych regionów



Udział w misjach zagranicznych w związku:



z interesem narodowym



Położeniem geograficznym regionu



Także w przypadku braku mandatu RB ONZ

Polityka bezpieczeństwa Wielkiej

Polityka bezpieczeństwa Wielkiej

Brytanii

Brytanii

Znaczenie i funkcjonowanie special relationship z

USA

Po zakończeniu zimnej wojny. Wieka Brytania kontynuowała

specjalne partnerstwo z USA ( m. in poparcie rozwiązania kryzysu
w Zatoce Perskiej w latach 1990-1991). Obydwa państwa
kontynuowały także ścisłą współpracę wywiadowczą i pozostały
zgodne co do tego, że bezpieczeństwo obszaru euroatlantyckiego
powinno opierać się na dalszym istnieniu NATO .

„Specjalne stosunki" uległy pewnemu rozluźnieniu, m.in. w

związku z dążeniem administracji Georgea Busha, a później także
Billa Clintona, do uczynienia zjednoczonych Niemiec głównym
europejskim sojusznikiem USA.

Poparcie wzrosło ponownie w wojnie z terroryzmem.

Polityka bezpieczeństwa Wielkiej

Polityka bezpieczeństwa Wielkiej

Brytanii

Brytanii



Postawa Wielkiej Brytanii wobec wojny z terroryzmem
świadczy o żywotności „specjalnych stosunków" w ich
warstwie dotyczącej podobieństwa sposobu postrzegania
kluczowych

problemów

dla

bezpieczeństwa

międzynarodowego oraz metod ich rozwiązywania.



w czerwcu 2003 roku minister obrony Geoff Hoon za
warunek udziału Wielkiej Brytanii w większych operacjach
militarnych uznał współudział USA.



Czynnikiem dodatkowo spajającym „specjalne stosunki" na
początku XXI wieku były dobre relacje osobiste między
premierem Blairem a prezydentem Georgem W. Bushem.

Polityka bezpieczeństwa Wielkiej

Polityka bezpieczeństwa Wielkiej

Brytanii

Brytanii



Atlantycyzm w brytyjskiej polityce bezpieczeństwa a
stanowisko wobec EPBiO:



W trakcie Konferencji Międzyrządowej zakończonej
przyjęciem Traktatu z Maastricht Wielka Brytania była
przeciwna włączeniu kompetencji w sprawach polityki
obronnej w zakres Wspólnej Polityki Zagranicznej i
Bezpieczeństwa (WPZiB).



Opowiadano się za stworzeniem europejskich zdolności
wojskowych wyłącznie poprzez NATO (Major, Blair) stąd
aktywny udział w rozwoju koncepcji Europejskiej
Tożsamości Bezpieczeństwa i Obrony (European Security
and Defence Identity - ESDI) i Połączonych Sił
Wielonarodowych do Zadań Specjalnych (CJTF).

Polityka bezpieczeństwa Wielkiej

Polityka bezpieczeństwa Wielkiej

Brytanii

Brytanii



Przełom październik 1998 roku podczas nieformalnego
szczytu przywódców UE w Pörtschach. Premier Blair
zadeklarował, że Londyn opowie się za przyznaniem UE
pewnych zadań w dziedzinie obronności, pod warunkiem że
zwiększeniu unijnych kompetencji będzie towarzyszyło
wyposażenie jej w wiarygodne zdolności militarne, działania
UE będą koordynowane na szczeblu międzyrządowym oraz
że krok ten nie doprowadzi do osłabienia NATO.



Propozycje te zostały przyjęte przez rząd francuski, co
zaowocowało ich rozwinięciem w podpisanej w grudniu
1998 roku w Saint-Malo.



Istotą inicjatywy Blaira był zamiar stabilizowania
więzi transatlantyckiej.

Polityka bezpieczeństwa Wielkiej

Polityka bezpieczeństwa Wielkiej

Brytanii

Brytanii



modyfikacja doktryny odstraszania nuklearnego

modyfikacja doktryny odstraszania nuklearnego



Zamiar

utrzymania

niezależnego

potencjału

odstraszającego podtrzymano w SDR. Zapowiedziano
wówczas, że arsenał brytyjski nie przekroczy 200
głowic, a system „Trident" zostanie przystosowany do
możliwości

wykonywania

substrategicznych

(tj.

ograniczonych w skali) uderzeń nuklearnych.



Oznaczało to gotowość do użycia broni nuklearnej
także w ramach odpowiedzi na atak konwencjonalny i
ostrzeżenia

agresora

przed

pełnowymiarowym

strategicznym uderzeniem nuklearnym.

Polityka bezpieczeństwa Wielkiej

Polityka bezpieczeństwa Wielkiej

Brytanii

Brytanii



W roku 2002 minister Hoon zapowiedział, że

dysponujące bronią masowego rażenia „państwa

będące przedmiotem troski" mogą być pewne, że

w odpowiednich warunkach Londyn może

zdecydować się na użycie broni nuklearnej.



Następca Hoona, John Reid, zadeklarował że

minimalny brytyjski potencjał odstraszający

będzie istniał dopóty, dopóki broń nuklearna

będzie znajdowała się w posiadaniu państwa

mogącego

stanowić

zagrożenie

dla

bezpieczeństwa Wielkiej Brytanii.

Polityka bezpieczeństwa Wielkiej

Polityka bezpieczeństwa Wielkiej

Brytanii

Brytanii



dyplomacja obronności" (

dyplomacja obronności" (

Defence Diplomacy

Defence Diplomacy

)

)



celem długofalowym jest oprócz zapobiegania
konfliktom

budowa

pozytywnego

międzynarodowego wizerunku Wielkiej Brytanii
jako „siły na rzecz dobra".

siły na rzecz dobra".



Zmiana koncepcji po 2010 roku:



Zwiększanie dystansu wobec USA



Odrzucenie bandwagoning w stosunkach wobec
Ameryki, mimo, ze pozostaje ona głównym
sojusznikiem

Polityka bezpieczeństwa Wielkiej

Polityka bezpieczeństwa Wielkiej

Brytanii

Brytanii



Opublikowany 20. 10. 2010 r. kolejny Strategiczny Przegląd

Obronny SDR przewiduje wprawdzie budowę zamówionych

przez rząd Partii Pracy lotniskowców do 2016, lecz równocześnie

zakłada plan oszczędnościowy w dobie kryzysu.



Istotne jednak są redukcje – brytyjski potencjał nuklearny ma

zostać zredukowany ze 160 do 120 głowic.



Redukcja liczebności armii do 2015 o 17 000 żołnierzy do 158.000



SDR wymienia jako najważniejsze zagrożenia dla Wielkiej Brytanii

ataki cyberterrorystyczne, terroryzm międzynarodowy oraz klęski

żywiołowe.



Rząd Camerona ma bardziej pragmatyczne i realistyczne podejście

do polityki bezpieczeństwa.



Podkreślenie znaczenia Francji jako europejskiego partnera

strategicznego. Bilateralna umowa obronna z listopada

2010.

Polityka bezpieczeństwa Wielkiej

Polityka bezpieczeństwa Wielkiej

Brytanii

Brytanii



Oprócz Francji specjalne partnerstwo z
Niemcami.



Regionalne interesy – Indie i Chiny. Zwiększenie
znaczenia Commonwealthu.