POLITYCY WIELKIEJ BRYTANII
| Neville Arthur Chamberlain | Winston Churchill | Lord Halifax
Winston Churchill (1874-1965)
Churchill Winston Leonard Spencer sir (1874-1965), brytyjski mąż stanu i przywódca czasu wojny, syn Randolpha Churchilla i Jenny Jerome. Walczył w bitwie pod Omdurmanem (1898). Jako dziennikarz uczestniczył w wojnie burskiej; schwytany przez Burów zbiegł z niewoli. Wybrany do parlamentu jako unionista (1900), w 1904 zwrócił się, jako zwolennik wolnego handlu, ku liberałom. Był podsekretarzem stanu d.s. kolonii(1906-1908) i od 1908 członkiem reformatorskiego rządu Asquitha. Przyczynił się do polepszenia warunków życia robotników, założył Giełdę Pracy i popierał w parlamencie projekt ustawy o ubezpieczeniu przed bezrobociem, zgłoszony przez Lloyd George'a (1911). W latach 1911-1915 kierował Admiralicją - i to jego zasługą była w znacznym stopniu modernizacja floty brytyjskiej w przeddzień I wojny światowej, dzięki czemu mogła ona stawić czoło Niemcom. Ustąpił z powodu niepowodzenia wyprawy na Dardanele, której był inicjatorem. Następnie służył krótko na froncie zachodnim. W 1917 został ministrem d.s. zaopatrzenia wojennego, a w 1918 ministrem wojny. Powróciwszy do konserwatystów, był w latach 1924-29 ministrem skarbu. Jego decyzja o przywróceniu standardu złota miała poważne konsekwencje i pośrednio przyczyniła się do strajku generalnego, przy którym jego wojownicze stanowisko nie przynosiło najlepszych efektów.
W latach 30. nie pełnił funkcji rządowych, głównie z powodu skrajnie niechętnego stanowiska w sprawie nowych zasad administrowania Indiami. Jednakże jego poparcie dla polityki zbrojeń w obliczu zagrożenia niemieckiego sprawiło, że wrócił do rządu jako pierwszy lord Admiralicji w wojennym gabinecie Chamberlaina. W maju 1940 objął urząd premiera (oraz ministra wojny) w gabinecie koalicyjnym. Jako przywódca czasu wojny wykazał niezwykłą zdolność do podtrzymywania morale społeczeństwa, a także ścisłych więzi z USA i krajami Commonwealthu. Wraz z Rooseveltem przyczynił się do sformułowania Karty Atlantyckiej, mającej być opoką wolnego świata. Świadom radzieckiego ekspansjonizmu, starał się, aby Stany Zjednoczone nie ustępowały zbyt daleko przed żądaniami Stalina wysuwanymi pod koniec wojny.
W wyborach 1945 stracił urząd, lecz wrócił nań w latach 1951-55. Był przeświadczony o konieczności zachowania przez Zachód jedności w obliczu zimnej wojny oraz utrzymywania "specjalnych stosunków" pomiędzy Wielką Brytanią i USA. W 1953 przeżył udar mózgowy, a dwa lata później zrezygnował z premierostwa. Prawdziwy mistrz angielszczyzny, świetny mówca i płodny pisarz (literacka nagroda Nobla).
Lord Halifax (1881-1951)
Brytyjski działac Partii Konserwatywnej, w latach 1926-1931 wicekról Indii. Od lutego 1938 r. był ministrem spraw zagranicznych Wielkiej Brytanii i gorąco popierał politykę premiera Neville Chamberlaina. W maju 1940 r. był najpoważniejszym kandydatem na stanowisko premiera rządy brytyjskiego, ale świadom braku poparcia parlamentarnego odmówił pełnienia tej funkcji, W grudniu 1940 r. mianowano go ambasadorem w Waszyngtonie, co było wyraźnym pozbyciem się go z Londynu przez premiera Winsto Churchilla. Sprawował ten urząd do 1946 r.
Neville Arthur Chamberlain (1869-1940)
Premier rządu brytyjskiego z ramienia Parti Konserwatywnej od maja 1937 r. Przekonany o potędze militarnej i gospodarczej Rzeszy, wybrał politykę ustępstw (appesasement) licząc, że zapobiegnie wojnie, do której Wielka Brytania nie była przygotowana. Z drugiej strony uważał, że Hitler może być szansą ratunku dla zachodnich demokracji zagrożonych potęgą totalitarnego państwa Stalina. Dążenie do zachowania pokoju za wszelką cenę i obawa przed komunizmem kierowały działaniami Chamberlaina w czasie negocjacji w Monachium, w wyniku którego on i premier Francji Eduard Daladier zdecydowali się podpisać układ oddający Niemcom część Czechosłowacji (tzw. Sudetenland). Nie zareagował na złamanie traktatu monachijskiego, czym było wkroczenie wojsk niemieckich do PRagi 15 marca 1939 r. Dopiero nasilająca się krytyka działań premiera ze strony opozycji skłoniła go do podjęcia działań politycznych i miltarnych, które miały przygotować państwo do obrony przed Niemcami. Jednakże wszelkie działania, jak wprowadzenie w kiwetniu 1939 r. powszechnego obowiązku służby wojskowej były spóźnione. Prawdopodobnie Chamberlain, rozumiejąc to, usiłował skierować niemiecką agresję na wschód i uniemożliwić zawarcie sojuszu między Polską, a Niemcami. Dlatego 31 marca 1939 r. ogłosił w parlamencie jednostronną gwarancję niepodłegłości Polski. 25 sierpnia zawarto polsko-brytyjski traktat o pomocy wzajemnej. 3 września rząd brytyjski wystosował ultimatum żądające zaprzestania agresji niemieckiej, a po jego odrzuceniu wypowiedział wojnę III Rzeszy. 10 maja 1940 r. wobec ostrej krytyki na forum parlamentu dotyczącej sposobu działania rządu w sprawie obrony Norwegii i po zmniejszeniu się większości parlamentarnej konserwatystów z 250 do 81 głosów, Chamberlein zrezygnował ze stanowiska premiera, choć pozostał w gabinecie nowego premiera, Winstona churchilla, jako Lord President for Council. Ze względu na chorobę zrezygnował ze stanowsika w październiku 1940 r. Zmarł na raka 9 listopada 1940 r.