Bankowość
„Zabezpieczenia
kredytowe”
Każdy kredyt udzielony przez
bank jest obciążony ryzykiem
jego niezwrócenia.
W celu minimalizacji ryzyka
kredytowego, banki udzielają
kredytów tylko klientom
posiadającym zdolność
kredytową.
Fakt, że w obliczu niestabilnych
warunków gospodarowania
można utracić zdolność
płatniczą, jest dla banku
wystarczającym argumentem
do żądania
od kredytobiorców
dodatkowych zabezpieczeń.
Zabezpieczenia te są
instrumentami zaspokojenia
roszczeń, w przypadku utraty
przez zdolności klienta do
spłaty kredytu.
PODZIAŁ ZABEZPIECZEŃ
KREDYTOWYCH
- poręczenie wekslowe,
- poręczenie wg prawa
cywilnego,
- przelew
wierzytelności,
- hipoteka,
- zastaw.
- kaucja,
- blokada środków
pieniężnych
na rachunkach bankowych,
- przewłaszczenia rzeczy
ruchomych.
PODZIAŁ ZABEZPIECZEŃ
KREDYTOWYCH
Zabezpieczenia materialne
polega na przekazaniu bankowi w zamian za uzyskany kredy
ekwiwalentnej sumy pieniężnej lub innych praw majątkowych ,
zabezpieczeniem tym jest posiadany przez kredytobiocę majątek,
którego łatwe upłynnienie zapewnia bankowi możliwość szybkiego
wycofania udzielonego kredytu,
ryzyko kredytowe zostaje przeniesione na określone wartości
materialne będące w posiadaniu kredytobiorcy (nie na osobę
trzecią).
Zabezpieczenia prawne
ma na celu uzyskanie przez bank możliwości ciągnięcia swoich
wierzytelności od osób trzecich (np. poręczycieli) lub zapewnienie
bankowi uprzywilejowanej pozycji w stosunku do innych wierzycieli
przy dochodzeniu roszczeń z majątku kredytobiorcy.
PODZIAŁ ZABEZPIECZEŃ
KREDYTOWYCH
Charakteryzują się
odpowiedzialnością
osobistą (cywilną) osoby
dającej zabezpieczenie, a
więc całym majątkiem.
Ogranicza
odpowiedzialność osoby
dającej zabezpieczenie
do poszczególnych
składników jej majątku.
PODZIAŁ ZABEZPIECZEŃ
KREDYTOWYCH
• Wśród zabezpieczeń
rzeczowych warto
• wyróżnić w szczególności:
• zastaw ogólny,
• zastaw rejestrowy,
• zastaw na prawach wg
Kodeksu cywilnego,
• przewłaszczenie na
zabezpieczenia,
• kaucja,
• blokada środków na
rachunku bankowym,
• hipoteka.
Do zabezpieczeń
osobistych należą:
poręczenia wg prawa
cywilnego,
weksel własny in blanco,
poręczenie wekslowe
(awal),
gwarancja bankowa,
przelew wierzytelności na
zabezpieczenia,
przystąpienie do długu
kredytowego,
pełnomocnictwo,
ubezpieczenie kredytu.
Kryteria wyboru
zabezpieczeń
kredytowych przez bank
Do najważniejszych czynników ustalania formy zabezpieczenia kredytu
branych pod uwagę przez bank należą:
rodzaj i wysokość kredytu,
termin i sposób zapłaty,
znajomość kredytobiorcy (dotyczy głównie przedsiębiorstw) i określenie stopnia
jego rzetelności,
sytuacja ekonomiczno-finansowa klienta i związane z nią ryzyko,
status prawny kredytobiorcy.
cechy danego zabezpieczenia, możliwość jego realnej kontroli oraz dochodzenia
roszczeń
w odniesieniu do określonej jego formy,
wielkość zabezpieczeń i różnorodność ich formy,
przewidywany nakład pracy banku oraz koszt zabezpieczenia,
możliwość uwzględnienia danego rodzaju zabezpieczenia przy tworzeniu rezerw
celowych,
zobowiązania finansowe kredytobiorcy.
Cechy charakterystyczne
zabezpieczeń
kredytowych
płynność zabezpieczenia, czyli łatwość zbycia na wolnym rynku,
stosunkowo prosta konstrukcja prawna,
fakt zarejestrowania w przypadku zabezpieczeń rzeczowych,
wartość i łatwość wyceny,
łatwe do obciążenia i niezbyt kosztowne,
zewnętrzny charakter zabezpieczenia (oznacza to, że
zabezpieczenie dostarczane jest przez osobę trzecią, przez co jego
wartość staje się niezależna od losów kredytobiorcy).
Poręczenie
Poręka jest umową, w której poręczyciel
zobowiązuje się wobec banku,
że spłaci kredyt łącznie z odsetkami
i innymi kosztami w sytuacji,
gdyby kredytobiorca nie spłacił go
w wyznaczonym terminie.
Oświadczenie to składane jest w formie pisemnej. Natomiast
poręczycielami może być zarówno osoba fizyczna jak i prawna.
Akcesoryjność
Jest cechą charakterystyczną poręczenia,
czyli służy ono zabezpieczeniu innej
wierzytelności. Od ważności tej wierzytelności
uzależniona jest ważność poręczenia.
Natomiast jakakolwiek czynność prawna
dokonana pomiędzy kredytobiorcą a bankiem
po udzieleniu poręczenia nie może zwiększyć
zobowiązania poręczyciela.
Należy pamiętać, że poręczyciel odpowiada także za wszystkie
świadczenia oboczne banku, będące związane z kredytem, za
który poręczył (np.: odsetki).
W przypadku, gdy kredyt jest poręczany
przez kilku poręczycieli, to odpowiadają oni
względem banku i siebie solidarnie.
Może zaistnieć sytuacja,
gdy każdy z poręczycieli bierze
odpowiedzialność
za ściśle określoną część kredytu i tym samym
odpowiada względem banku do kwoty,
którą on poręczył.
Przedmiotem poręczenia może być zatem:
-całość kredytu
-oznaczona część kredytu
Rodzaje poręczeń
Poręczenia terminowe to takie w których
poręczyciel zobowiązuje się do spłaty kredytu
w sytuacji gdyby kredytobiorca nie zrobił
tego w ciągu okresu wyznaczonego w
umowie.
Poręczenia bezterminowe to takie w których
okres ten nie jest oznaczony. Można je
odwołać tylko wtedy jeśli zostało udzielone za
dług przyszły i tylko przed jego powstaniem
(czyli przed zawarciem umowy kredytu.
Bank nie może przyjmować poręczeń
generalnych,
co oznacza „za wszelkie kredyty już udzielone
i mające być udzielone w przyszłości” dlatego,
że oświadczenie poręczyciela
powinno określać dług, który zabezpiecza.
Jeśli kredytobiorca nie spłaca swojego
zobowiązania w określonym terminie to
informowany jest o tym przez bank poręczyciel
i wówczas poręczyciel staje się obok
kredytobiorcy równoważnym dłużnikiem wobec
banku.
PORĘCZENIE WYGASA W
NASTĘPUJĄCYCH PRZYPADKACH:
o
wraz ze spłatą kredytu z odsetkami i prowizją,
o
wskutek umorzenia kredytu,
o
wraz z przejęciem zobowiązania kredytobiorcy przez inną
osobę, jeżeli poręczyciel nie wyrazi zgody na dalsze trwanie
poręczenia,
o
z upływem terminu przedawnienia,
o
z upływem okresu oznaczonego w umowie poręczenia
terminowego,
o
z chwilą odwołania poręczenia za dług przyszły,
przed powstaniem długu.
Weksel in blanco
Inaczej nazywany jest wekslem niezupełnym,
gwarancyjnym albo kaucyjnym. Rzadko jest przyjmowany
jako jedyne zabezpieczenie spłaty wierzytelności,
a wierzytelności nim zabezpieczane
powinny mieć charakter krótkoterminowy.
Dokument ten musi zawierać co najmniej podpis wystawcy,
nie określa się w nim sumy jaka ma być zapłacona
przez jego wystawcę, a także daty płatności.
Kiedy wystawca weksla w chwili podpisania
blankietu wekslowego umieszcza na nim
miejsce wystawienia, to ważne jest, żeby była
to miejscowość w Polsce. Jest to ważne,
ponieważ wg miejsca wystawienia ocenia się
jakiego państwa prawo należy zastosować do
danego zobowiązania wekslowego.
Weksel in blanco może
zabezpieczać:
całą kwotę wierzytelności banku z odsetkami
i innymi kosztami włącznie
część wierzytelności banku w wysokości
określonej w deklaracji
tylko odsetki i inne koszty banku
Zaletą weksla jako zabezpieczenia kredytu jest
abstrakcyjny charakter, co oznacza, że
podpisanie się na wekslu stanowi samoistne
źródło obowiązku zapłacenia sumy wekslowej.
Należy pamiętać, że w momencie składania
takiego weksla nie powinien on zawierać
określenia sumy wekslowej i terminu jej
płatności. Dzieje się tak dlatego, że w
momencie składania weksla w banku ani bank
ani kredytobiorca nie znają kwoty, na jaką
weksel zostanie wystawiony, a także terminu
płatności ponieważ nie wiadomo kiedy bank
podejmie dochodzenie roszczenia z weksla.
Deklaracja wekslowa
Jest to dokument dotyczący wypłacenia
weksla,
który stwierdza treść porozumienia
pomiędzy wystawcą weksla a bankiem.
Deklaracja wekslowa
powinna zawierać:
w jakich okolicznościach bank ma prawo
wypełnić weksel
jaką kwotę bank może wpisać na wekslu
jaki termin płatności może być umieszczony na
wekslu
W momencie wypełnia przez bank brakujących
elementów w wekslu in blanco (zgodnie z
przyjętą deklaracją) traci on charakter weksla
niezupełnego i podlega zwykłej procedurze
wekslowej, a więc może być indosowany,
dyskontowany a także może być podstawą
postępowania egzekucyjnego.
Należy dodać, że o wypełnieniu weksla przez
bank musi zostać powiadomiony jego
wystawca, musi być on poinformowany przez
bank o wysokości sumy wekslowej a także o
terminie płatności.
Kiedy całość kredytu/pożyczki zostanie
spłacona łącznie z odsetkami i innymi
należnościami bank musi zwrócić weksel
wystawcy wraz z deklaracją wekslową.
Poręczenie wekslowe
(awal)
Jako zabezpieczenie spłaty kredytu
bank może przyjąć weksel in blanco z
poręczeniem (awalem). Należy zwrócić
szczególną uwagę
na fakt, że poręczenie wekslowe
zabezpiecza zapłatę weksla, a nie
wierzytelność,
która była podstawą do wystawienia weksla.
Poręczyciel poprzez umieszczenie na wekslu
hasła „poręczam”, „awal” lub o podobnym
znaczeniu, a także złożeniu podpisu
zobowiązuje się solidarnie wraz osobami
podpisanymi na wekslu do zapłaty całości lub
części sumy wekslowej, w sytuacji gdyby
osoba, za którą poręczenie zostało udzielone,
nie wykupiła weksla. Należy dodać, że jest
możliwe poręczenie kilku osób.
Poręczycielami mogą
być:
osoby fizyczne
osoby prawne
podmioty nie mające osobowości prawnej,
ale posiadające zdolność prawną
Poręczenie powinno określać, za kogo zostało udzielone,
natomiast gdy nie ma takiej informacji, przyjmuje się, że
zostało udzielone za wystawcę.
Odpowiedzialność
poręczyciela wekslowego
Poręczyciel wekslowy odpowiada:
samoistnie, czyli jego zobowiązanie jest ważne
chociażby zobowiązanie za które poręcza, było
nieważne
akcesoryjnie, czyli razem z innymi dłużnikami
wekslowymi
GWARANCJA BANKOWA
Jest to pisemne zobowiązanie banku do spłaty
kredytu wraz z odsetkami i innymi jego kosztami, na
wypadek gdyby kredytobiorca nie wywiązał się z tego
zobowiązania w terminie.
List gwarancyjny
Precyzuje warunki, od których uzależniona jest wypłata z
gwarancji, jej warunki oraz okres ważności. Treść gwarancji powinna
zawierać określone elementy, np. nazwy stron, które zawarły
umowę kredytu, określenie wysokości zobowiązania banku
gwaranta.
Banki jako zabezpieczenie spłaty kredytów przyjmują bezwarunkowo i
nieodwołalnie gwarancje bankowe. Zobowiązanie gwaranta ma
charakter nie akcesoryjny, samodzielny i niezawisły.
Cechy gwarancji:
nieważność umowy kredytowej nie powoduje nieważności
gwarancji ;
zakres zobowiązania banku-gwaranta nie jest automatycznie
wyznaczany przez zakres zobowiązania dłużnika ;
- bankowi, który udzielił gwarancji, nie przysługuje prawo
podniesienia przeciwko kredytodawcy jakichkolwiek zarzutów
przysługujących kredytobiorcy, którego zobowiązanie obejmuje
ta gwarancja.
Zanim bank udzieli gwarancji, będzie wymagał od
zleceniodawcy (kredytobiorcy), aby dał własne
zabezpieczenie bankowi, jak również dostarczył analizę
ekonomiczną uzasadniającą możliwości spłaty kredytu.
Gwarancja bankowa jest jednym z najpewniejszych
zabezpieczeń prawnych spłaty kredytu. Główną zaletą jest
osoba gwaranta (banku), jego pozycja na rynku, prestiż,
sytuacja finansowa i stabilność.
PRZELEW WIERZYTELNOŚCI NA
ZABEZPIECZENIE
Jest to umowa pomiędzy kredytobiorcą, a bankiem, na mocy której
następuje przeniesienie na bank prawa do otrzymania konkretnej kwoty od
dłużnika kredytobiorcy, przysługującej kredytobiorcy, np. z tytułu
dostarczonych towarów.
Do powstania skutków prawnych przelewu nie jest potrzebna zgoda
dłużnika.
Kredytobiorca nie odpowiada za wypłacalność dłużnika wierzytelności
w chwili przelewu (chyba, że taką odpowiedzialność na siebie przyjął), a
także po jego dokonaniu.
Zmusza to bank do przeprowadzenia oceny sytuacji ekonomicznej
dłużnika.
W umowie przelewu kredytobiorca zobowiązuje się powiadomić o
przelewie dłużnika i dostarczyć bankowi potwierdzone powiadomienia
W praktyce bankowej stosuje się dwa rodzaje przelewów
(cesji):
przelew konkretnie oznaczonej wierzytelności lub kilku;
tzw. przelew globalny, gdzie dłużnik kredytobiorcy przelewa
na bank wiele swoich wierzytelności już istniejących bądź
przyszłych.
Banki nie przyjmują wierzytelności przedawnionych,
obciążonych ograniczonym prawem rzeczowym (hipoteka, zastaw),
spornych oraz takich, których dłużnicy są zagrożeni upadłością i
niewypłacalnością, bądź likwidacją.
PRZYSTĄPIENIE DO DŁUGU
KREDYTOWEGO
Do długu kredytobiorcy może przystąpić
osoba trzecia, np. inne przedsiębiorstwo.
Następuje poprzez umowę między
bankiem, a nowym dłużnikiem lub umowę
pomiędzy kredytobiorcą, a podmiotem
przystępującym do długu.
Przystąpienie do długu może stanowić zabezpieczenie
wszelkich wierzytelności banku, pod warunkiem, że dług istnieje.
Nie może ono stanowić zabezpieczenia awalu, wierzytelności
przyszłych lub warunkowych, np. gwarancji
Przed wyrażeniem zgody na przystąpienie osoby trzeciej do
długu, bank sprawdza jej sytuację finansową i gospodarczą.
Przystępujący do długu odpowiada wobec banku tak samo jak
kredytobiorca.
PRZEJĘCIE DŁUGU
Jest to wstąpienie osoby trzeciej w sytuację prawną kredytobiorcy i
równoczesne zwolnienie z długu dotychczasowego dłużnika. Warunkiem
koniecznym przejęcia długu jest zgoda kredytobiorcy w formie pisemnej
oraz zgoda banku.
Z przejęciem długu mamy do czynienia , gdy dochodzi do
przekształcenia dłużnika, np.:
poprzez fuzje podmiotów gospodarczych;
podział podmiotu gospodarczego na kilka odrębnych podmiotów;
zmianę formy prawnej kredytobiorcy;
przejęcie dotychczasowej działalności przez inną osobę.
W każdym przypadku zmiany dłużnika bank dokładnie bada zdolność kredytową
podmiotu, który chce przejąć dług
PEŁNOMOCNICTWO
Udzielane jest przez samego kredytobiorcę, poręczyciela
kredytu lub inną osobę trzecią i dotyczyć może :
rachunku oszczędnościowego
rachunku bieżącego
lokat terminowych.
Jako zabezpieczenie wierzytelności banku
pełnomocnictwo stosowane jest często do:
potrącenia kwoty niespłaconego długu z rachunku
bankowego, w przypadku gdy bankiem prowadzącym
rachunek bankowy jest bank wierzyciel;
pobrania, czyli wypłacenia kwoty niespłaconego długu z
rachunku bankowego, w przypadku gdy bankiem
prowadzącym rachunek bankowy jest inny bank niż bank
wierzyciel.
Cechy charakterystyczne pełnomocnictwa:
powinno być udzielane jako nieodwołalne;
może być udzielone jako terminowe, zgodnie jednak z terminem spłaty kredytu,
powinno uprawniać bank do pobierania z rachunku bankowego środków w wysokości
odpowiadającej kwocie niespłaconego kredytu wraz z prowizją i odsetkami,
powinno być potwierdzone, lub w inny sposób przyjęte przez bank prowadzący
rachunek;
powinno zawierać zobowiązanie posiadacza rachunku do nie ustanawiania dalszych
pełnomocników do dysponowania tym samym rachunkiem do czasu wygaśnięcia
pełnomocnictwa udzielonego bankowi.
Spłata kredytu powoduje konieczność zwrotu przez bank pełnomocnictwa udzielonego
przez posiadacza rachunku
Ubezpieczenie kredytu
Poprzez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia
bankowi określonego w umowie odszkodowania za szkody poniesione przez
bank, spowodowane niespłaceniem kredytu z powodu zaistnienia zdarzeń
określonych w umowie ubezpieczenia np. nieuzasadniona zwłoka w spłacie
kredytu
Ubezpieczenie kredytu jest połączeniem dwóch bardzo skomplikowanych usług
finansowych - usługi bankowej oraz usługi ubezpieczeniowej
Banki traktują umowę ubezpieczenia jako formę zabezpieczenia spłaty kredytu
– w niektórych sytuacjach jest to zabezpieczenie dodatkowe a w innych jedyne
Ubezpieczenie nie jest obowiązkowym zabezpieczeniem kredytu. Jeżeli więc
klient nie jest przekonany, że ubezpieczenie jest dla niego odpowiednie, może
wybrać produkt bankowy bez ubezpieczenia lub skorzystać z oferty innego
banku, ewentualnie zawrzeć inną umowę ubezpieczenia
Najczęściej spotykane
ubezpieczenia kredytu
Ubezpieczenie na wypadek śmierci
Ubezpieczenie na wypadek trwałego inwalidztwa
Ubezpieczenie na wypadek utraty pracy
Ubezpieczenie na wypadek niezdolności do pracy
Ubezpieczenie pomostowe
Ubezpieczenie nieruchomości
Wypłata świadczeń z tytułu ubezpieczenia odbywa się tylko w określonych sytuacjach np. ubezpieczenie od utraty pracy gwarantowane
jest tak naprawdę tylko wtedy gdy zwolnieni zostajemy z winy pracodawcy.
Tylko w przypadku śmierci dłużnika całość aktualnego zadłużenia zostanie za niego spłacona -w pozostałych przypadkach w umowie jest
określone ile max rat zostanie spłaconych przez towarzystwo ubezpieczeniowe (ING BŚ 6 rat, PKO BP 12rat- zaciągnięty kredyt gotówkowy
10000 na 36msc)
Porównanie wybranych kredytów
gotówkowych:
http://gospodarka.dziennik.pl/news/artykuly/94004,ubezpieczenie-kredytu-to-fikcja.html
Wykupując ubezpieczenie dostajemy
pozornie tańszy kredyt ponieważ banki
obniżają oprocentowanie nominalne (np. PKO
BP o 3pkt %, ING BŚ o 2,5pkt %). Niestety
składka wykupionego ubezpieczenia
powiększa nam kwotę kredytu (oprócz tego,
że spłacamy kredyt płacimy również za
ubezpieczenie)
ZASTAW
zastaw jest jedną z najczęściej stosowanych
przez banki form zabezpieczenia kredytu.
Można ustanowić na rzecz banku zastaw na
zbywalnych rzeczach ruchomych na mocy
którego bank będzie mógł dochodzić
zaspokojenia roszczeń z tych rzeczy bez
względu na to czyją stały się własnością.
Zastaw
Są to prawa, które polegają na ograniczeniu prawa
właściciela do zastawionej rzeczy, ustanawiane w celu
zabezpieczenia spłaty kredytu
Zastaw może być ustanowiony na rzeczy ruchomej
lub na prawach, nie może dotyczyć nieruchomości
Strony stosunku zastawu
Bank (zastawnik)- wierzyciel, którego
wierzytelność została zabezpieczona
Kredytobiorca (zastawca)- dłużnik, na
którego rzeczy został ustanowiony zastaw
Ustanowienie zastawu
Zawarcie pisemnej umowy pomiędzy
bankiem a właścicielem rzeczy, będącej
przedmiotem zastawu
Fizyczne wydanie rzeczy bankowi lub osobie
trzeciej (przechowawcy), na którą zgodziły
się strony umowy
Zastaw ogólny
Rzeczy będące przedmiotem zastawu powinny być
oznaczone w sposób umożliwiający ich odróżnienie od
innych rzeczy tego samego rodzaju
Może być ustanowiony jedynie na rzeczach łatwo
zbywalnych, a w szczególności:
- przedmioty wartościowe
- maszyny, urządzenia i pojazdy mechaniczne
- towary złożone w przedsiębiorstwach składowych
Przedmiot zastawu zostaje wydany bankowi lub osobie
trzeciej, na którą zgodziły się obie strony
Jeżeli przedmiot zastawu jest w posiadaniu banku, kredyt
taki nazywa się kredytem lombardowym
REJESTROWY
zastaw ten może dotyczyć rzeczy ruchomych a także praw
majątkowych jeśli są one zbywalne. Różni się od zastawu
ogólnego tym że przedmiot może zostać w posiadaniu
kredytobiorcy. Do ustanowienia jest potrzebna umowa
zawarta pomiędzy zastawcą a zastawnikiem sporządzona na
piśmie oraz wpis do Centralnego rejestru zastawów. W
sytuacji gdy banki nie dysponują odpowiednimi miejscami
gdzie miałyby przechowywać przedmioty objęte zastawem
instytucja zastawu rejestracyjnego uwalnia je od tego
problemu. Jednak zastawca korzystając z rzeczy musi o nią
dbać oraz umożliwić zastawnikowi w wyznaczonym przez
niego terminie jej zbadanie. Wygaśnięcie zastawu następuje
z chwilą spłacenia kredytu oraz wykreślenia tego zastawu z
rejestru.
Zastaw rejestrowy
Przedmiot zastawu pozostaje w użytkowaniu dłużnika
bądź osoby trzeciej
Powstaje z chwilą wpisania umowy do rejestru (CRZ)
Rzeczy objęte tym zastawem mogą być za zgodą banku
zastępowane innymi rzeczami ruchomymi,
W przypadku ustanowienia zastawu na pojeździe
mechanicznym podlegającym rejestracji zastaw zostaje
odnotowany w dowodzie rejestracyjnym.
Zastawem rejestrowym
można obciążyć:
Rzeczy oznaczone co do tożsamości
Rzeczy oznaczone co do gatunku
Zbiór rzeczy ruchomych lub praw stanowiących
całość gospodarczą
Wierzytelność
Prawa na dobrach materialnych
Prawa z papierów wartościowych
Rzeczy lub prawa, które zastawca nabędzie dopiero w
przyszłości
ZASTAW NA PRAWACH
można ustanowić zastaw na prawach o ile są one
zbywalne. nie można jednak obciążyć zastawem praw
które dopiero powstaną w przyszłości. Ustanowienie
zastawne następuje na mocy umowy pomiędzy
bankiem a właścicielem dokumentu potwierdzającego
prawo na którym ma być ustanowiony zastaw oraz po
wydaniu tego dokumentu bankowi.
Umowa o ustanowieniu zastawu powinna być zawarta
na piśmie z tzw. datą pewną tj urzędowo
poświadczoną np. przez notariusza. Zastaw wygasa
wraz z zapłatą przez dłużnika całości kredytu wraz z
odsetkami. Następuje wówczas wykreślenie zastawu z
rejestru zastawów
Zastaw na prawach według
KC
Przedmiotem zastawu może być każde
prawo, o ile jest zbywalne i o ile istnieje
w chwili ustanowienia zastawu
Umowie zastawu towarzyszy wydanie
odpowiedniego dokumentu bankowi
Powinien być zawsze zawarty na piśmie z
datą pewną, tj. urzędowo poświadczoną.
Zastaw na prawach może
być ustanowiony na :
Wierzytelności, w tym na wierzytelności z
rachunku bankowego
Papierach wartościowych (akcje, obligacje,
weksle)
Wkładach oszczędnościowych i lokatach
terminowych
Udziałach w spółce z ograniczoną
odpowiedzialnością
Prawach w zakresie wynalazczości
Wygaśnięcie zastawu
Zastaw wygasa w przypadku:
Spłaty lub umorzenia kredytu
Zrzeczenia się zastawu przez bank
Nabycia przez bank własności rzeczy
obciążonej zastawem
Sprzedaży rzeczy obciążanej zastawem w
toku postępowania egzekucyjnego
PRZEWŁASZCZENIE
NA ZABEZPIECZENIE
Ten rodzaj zabezpieczenia polega na
przeniesieniu przez dłużnika na bank prawa
własności rzeczy ruchomej, z równoczesnym
zobowiązaniem banku do korzystania z nabytego
prawa własności tylko w sposób określony w
umowie oraz do przeniesienia własności rzeczy z
powrotem na zbywcę po całkowitej spłacie
kredytu.
Przed zawarciem umowy dokonywana jest wycena
przewłaszczanych rzeczy lub papierów wartościowych.
Przewłaszczający ma prawo zbywać przewłaszczone
rzeczy, zastępując je jednocześnie rzeczami tego
samego gatunku, jakości i wartości.
Bank zezwala na bezpłatne używanie rzeczy, bez jego
zgodny nie można jednak oddać rzeczy osobie trzeciej do
użytkowania.
Gdy kredyt wraz z odsetkami i prowizją zostanie
spłacony w wyznaczonym terminie, przeniesienie
własności traci moc i przewłaszczający stanie się
właścicielem tej rzeczy.
•
Maszyny
•
Urządzenia
•
Pojazdy mechaniczne ( z polską rejestracją)
•
Surowce
•
Półfabrykaty
•
Towary przeznaczone do sprzedaży
•
Wyroby gotowe
Przedmiotem
przewłaszczenia
mogą być:
KAUCJA
W umowie kaucji kredytobiorca zobowiązuje
się przelać określoną kwotę na rachunek
banku, który zobowiązuje się , że zwróci tę
kwotę po spłacie kredytu przez kredytobiorcę.
W umowie kaucji powinien być oznaczony
przedmiot kaucji poprzez wskazanie jego
wartości w przypadku środków pieniężnych zaś
w przypadku papierów wartościowych ich
rodzaj, wartość, numery, serie i inne
oznaczenia.
o
Środków pieniężnych
o
Papiery wartościowe na okaziciela ( np. bony
oszczędnościowe i lokacyjne)
o
Rzeczy oznaczone co do gatunku (np. sztabki
złota)
Bank może przyjąć
kaucję w postaci:
Środki pieniężne składane są na
wyodrębnionym rachunku, zaś ich
oprocentowanie zbliżone jest do stopy dla
środków a vista.
Kaucja jest silniejszym zabezpieczeniem niż
zastaw czy blokada środków na rachunku
bankowym, gdyż przedmiot kaucji przechodzi
na własność banku.
Bank dokonuje blokady na pisemne zlecenie
właściciela rachunku, który dołącza pisemne
upoważnienie dla banku, uprawniające do
pobrania z zablokowanego rachunku
wymaganej wierzytelności.
Blokadę można ustanowić w banku
udzielającym kredyt, jak również w innych
bankach.
Blokadę ustanawia kredytobiorca lub osoba trzecia
jako nieodwołalną blokadę środków
zgromadzonych na rachunkach bankowych
złotowych i walutowych:
oszczędnościowych,
oszczędnościowo - rozliczeniowych,
związanych z prowadzoną działalnością
gospodarczą
lokatach terminowych
depozytów
WADY
Gdy posiadacz rachunku ma dodatkowo
innych wierzycieli, których wierzytelność jest
wymagalna wcześniej od zabezpieczonego
blokadą kredytu, mają oni pierwszeństwo
przy windykacji należności.
HIPOTEKA
Hipoteka zalicza się do najczęstszych i
najodpowiedniejszych form zabezpieczenia
długoterminowych kredytów inwestycyjnych ze
względu na wysoką wartość nieruchomości oraz
fakt że w długim okresie nieruchomości zyskują
na wartości.
Banka żąda zawsze odpisu z księgi dla
nieruchomości, na której ustanowiona zostanie
hipoteka. Dzięki temu może zorientować się, kto
jest właścicielem oraz czy nieruchomość nie jest
obciążona innymi prawami rzeczowymi.
Hipoteka powstaje przez zawarcie umowy i
dokonanie odpowiedniego wpisu hipotecznego w
księdze wieczystej.
1)
Cała nieruchomość
2)
Ułamkowa część nieruchomości
3)
Użytkowanie wieczyste
4)
Ograniczone prawo rzeczowe
Własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu
mieszkalnego
Spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego
Prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni
mieszkaniowej
5)
Wierzytelność zabezpieczona hipoteką
Przedmiotem
hipoteki może być:
A.
Hipoteka zwykła – jej podstawą jest umowa stron
oraz wpis do księgi wieczystej nieruchomości.
Zabezpiecza ona zwrot konkretnego kredytu o
ustalonej wysokości.
B.
Hipoteka kaucyjna – zabezpiecza transakcje
kredytowe polegające na przyznaniu limitu
zadłużenia ( o nieustalonej ściśle wysokości)
Obydwa powyższe rodzaje hipotek ustanawiane są
na koszt kredytobiorcy.
Rodzaje hipoteki:
C.
Hipoteka przymusowa – ustanawiana jest na
koszt kredytodawcy, w sytuacji gdy dłużnik
zalega ze spłatą kredytu, a dotychczasowe
zabezpieczenie jest niewystarczające. Dotyczy
tylko nieruchomości dłużnika.
D.
Hipoteka morska – stanowi zabezpieczenie
kredytów inwestycyjnych przeznaczonych
zwykle na budowę statków.
E.
Hipoteka ustawowa-zabezpiecza wierzytelności
Skarbu Państwa z tytułu podatków, ceł lub
składek na ubezpieczenia społeczne. Nie musi
być uwidoczniona w księdze wieczystej. W
przypadku tej hipoteki Skarb Państwa ma
pierwszeństwo przed bankiem przy ściąganiu
wierzytelności.
F.
Hipoteka łączna - obciąża kilka nieruchomości w
ten sposób, że wierzyciel może żądać
zaspokojenia się z dowolnej nieruchomości
spośród obciążonych, wedle własnego wyboru.
Celem hipoteki łącznej jest ułatwienie i obniżenie
kosztów ustanawiania zabezpieczenia
pojedynczej wierzytelności na większej liczbie
nieruchomości należących do jednej bądź
większej ilości osób. Hipoteka łączna może być
jednocześnie hipoteką kaucyjną bądź
przymusową.
Spłata kredytu zabezpieczonego tą hipoteką
Umorzenie kredytu zabezpieczonego hipoteką
Przejęcie przez bank na własność zabezpieczonej
nieruchomości
Zrzeczenie się hipoteki
Wykreślenie z księgi wieczystej
Hipoteka wygasa w
następujących
przypadkach:
ZALETY
Bank może dochodzić swoich roszczeń z danej
nieruchomości bez względu na to czyją stała
się własnością i z pierwszeństwem przed
wierzycielami osobistymi właściciela
nieruchomości.
WADY
Dla kredytobiorcy:
Wysokie koszty ustanowienia hipoteki
Dla banku:
Długotrwałe czynności związane z
egzekwowaniem wierzytelności
zabezpieczonej hipoteka
Ryzyko zabezpieczeń
W praktyce bankowej przeprowadza się oceny
ryzyka
przyjętych zabezpieczeń poprzez wydzielenie
klas lub poziomów zabezpieczeń.
Zabezpieczenia pokrywające
100% wartości kredytu są dla banku
bezpieczne i łatwo zbywalne (np. gwarancje
Skarbu Państwa).
Rodzaje ryzyka
zabezpieczeń
Wartości skorygowane
zabezpieczeń
Stosując określony rodzaj zabezpieczeń banki przyjmują
z reguły ich wartość skorygowaną o specjalne współczynniki.
Każde zabezpieczenie posiada bowiem określoną
wartość rynkową oraz obarczone jest ryzykiem możliwości
dochodzenia przez bank swoich roszczeń.
Wartość skorygowaną zabezpieczenia oblicza się wg
wzoru:
gdzie:
Ws – wartość skorygowana zabezpieczenia
Wr – wartość rzeczywista (wyceniona)
k – współczynnik korygujący