Czy istnieje terroryzm

islamski?

Początki

• Charydżyci i Asasyni - walka o Koran i władzę

• Początki islamskiego fundamentalizmu zazwyczaj

odnajduje się na początku XI wieku, w sekcie

Asasynów.

• Wcześniej, bo w VII wieku, wyłonił się najstarszy

religijno-polityczny nurt islamu - charydżyci.

Najważniejszym motywem ich działania była walka z

kalifatem bagdadzkim. Żyli ascetycznie – zabronione

były rozrywki czy prowadzenie wystawnego życia. Jeśli

ktoś w ich rozumieniu popełnił grzech główny, był

wówczas na zawsze wyłączany ze wspólnoty wiernych.

Grzechem mogło zaś być prowadzenie trybu życia

sprzecznego z zasadami wiary.

Początki

• Assasyni - utworzył ją około roku 1090

Hasan ibn Sabbah, który przed
swoimi ludźmi roztaczał wizję
wiecznego życia w raju po walce na
śmierć i życie w obronie nauki
Koranu.

• Dominujący współcześnie odłam

isma'ilitów, uznający linię imamów
wywodzącą się od Nizara.

Asasyni

• Asasyni prowadzili terror polityczny, którego

celem była realizacja (w ich rozumieniu) celów

religijnych.

• Członkowie sekty byli ślepo posłuszni Sabbahowi,

który utrzymywał mir m.in. przez stosowanie

tortur i zabójstw nielojalnych członków.

• W zamkach asasynów obowiązywało całkowite

posłuszeństwo wobec przełożonych. Pretendent

do miana fidai - zabójcy czynnego, biorącego

udział w akcjach, poddawany był mozolnemu

treningowi zarówno fizycznemu, jak i w równym

stopniu – duchowemu.

Współczesność

• Współcześni terroryści islamscy nie

są bezpośrednimi sukcesorami
Asasynów czy charydżytów, choć
cele i sposób ich realizacji, fanatyzm
w postępowaniu są zbliżone i często
z nimi tożsame.

Ojciec duchowy współczesnych

męczenników

Taqi ad-Din Ahmad Ibn Tajmijja (1263-1328).

• Postulował on powrót islamu do źródeł (Koranu).

• Był wybitnym uczonym, teologiem i prawnikiem.

• Ponieważ działał w czasach, kiedy świat islamski

był zagrożony przez Mongołów i wyprawy

krzyżowe prezentował radykalne poglądy nt.

obrony wiary islamskiej i starał się uprawiać

propagandę skierowaną przeciwko wrogom

zewnętrznym, ze szczególnym uwzględnieniem

Mongołów (których demonizował, jako jeszcze

gorszych od charydżytów).

Głowna idea Tajimijji

„Należy walczyć z każdą grupą ludzi,

która buntuje się przeciwko jasnym i
wiarygodnie przekazanym nakazom
islamu, jak twierdzą wszyscy
prominentni islamscy uczeni,
dotyczy to też tych członków, który
publicznie czynią wyznanie wiary,
wypowiadając szahadę”.

Ismail ibn Kathir

• Żyjący w XIV wieku uczony,
• połączył ideologię Tajmijji z

fragmentem Koranu (5:44): „A ci,
którzy nie sądzą według tego, co
zesłał Bóg, są niewiernymi”.

• Historia fundamentalizmu

muzułmańskiego nie jest ciągła, nie
rozwijał się on liniowo, zaś często
zdarzało się, że poszczególne grupy
lub bardziej wyraziści liderzy byli ze
sobą skłóceni i nawzajem zwalczali
lub byli niekonsekwentni.

Współczesne źródła

islamizmu

• Historia islamizmu zaczyna się od działalności

Dżamala al-Din Al-Afghaniego podczas jego

pobytu w Kairze w latach 1871-1879

• Był z pochodzenia irańskim szyitą, choć sam

podawał się za Afgańczyka.

• To on na nowo odkrył i wypromował

przemyślenia ibn Tamijji.

• Al-Afghani zachodniej dominacji przeciwstawiał

twardy nacjonalizm i poszukiwanie spoiwa dla

świata arabskiego. Według niego świat islamu

upadł z dwóch powodów: przez fanatyzm i

tyranię.

Bractwo Muzułmańskie

• Ideologia Afghaniego padła na podatny

grunt w 1928 roku za sprawą
organizacji o nazwie Bractwo
Muzułmańskie.

• Jej twórcą był Hassan Al-Banna, egipski

działacz religijny.

• Wprowadził on zawodową przemoc do

ruchu, który obecnie nazywamy
fundamentalizmem islamskim.

Bractwo Muzułmańskie

• Bracia Muzułmanie założyli tajny aparat,

który miał przeprowadzać nielegalne

operacje skierowane przeciw panującym w

Egipcie Brytyjczykom.

• Przeorganizowali się w komórki (usar), które

nie mogły liczyć więcej niż pięciu członków.

• Dokonywali skrytobójstw i prowadzili akcje

dywersyjne.

• Prowadzili działalność propagandową

skierowaną przeciw Brytyjczykom, starając

się ukazać ich jako źródło niestabilności,

biedy i upadku kraju.

Ku nowoczesności

• Bractwo Muzułmańskie stało się

podwaliną współczesnego

fundamentalizmu muzułmańskiego

• Zachowała się jego legenda, która

między innymi przyczyniła się do

powstania Al-Kaidy.

• Wielu badaczy jest skłonnych widzieć

przyczynę odrodzenia islamskiego

fundamentalizmu w kompromitacji

świeckich ideologii w świecie islamu.

Ku nowoczesności

W odrodzeniu się islamskiego fundamentalizmu

współuczestniczyła Związek Radziecki, kiedy w

1979 roku dokonał najazdu na Afganistan.

To wydarzenie zjednoczyło świat arabski w walce z

„niewiernym najeźdźcą”.

Ochotnicy z całego islamskiego świata zjechali się

do Afganistanu, aby chronić ten kraj przed

„bezbożnym komunizmem”.

Świat islamski zjednoczył się wtedy wokół jednej

idei i nie było wtedy ważne, czy bojownik

pochodzi z Afganistanu, Jemenu, Arabii

Saudyjskiej czy Egiptu.

Terror

• Terror wymierzony w ludność cywilną nie był

stosowany jedynie przez fanatyków islamskich.

• Jego początki to walka o powstanie Izraela –

atak Irgun na hotel King David w Jerozolimie w

1947 (zginęło ok. 100 osób)

• Od 1965 r. taktyką palestyńskiego

ugrupowania al Fatah stały się ataki na ludność

cywilną.

• Podczas olimpiady w Monachium w 1972

palestyńskie komando Czarny Wrzesień

zaatakowało sportowców izraelskich (w akcji

odbicia zginęło 11 sportowców i 7 terrorystów).

Terror

Terroryści zaczęli dostosowywać taktykę

zamachów terrorystycznych do

zmieniających się realiów, w

poszukiwaniu metody, która w

największym stopniu zastraszyłaby

społeczeństwo i zmusiła rządzących

do ustępstw.

Bronią o największym psychologicznym

potencjale rażenia stały się zamachy

samobójcze.

Terror

• W połowie lat 90. zaczęli wysadzać się bojownicy

palestyńskiego Dżihadu, Hezbollahu i Hamasu

• Samą metodę jako pierwsze zastosowały „Tamilskie

Tygrysy”).

• Hezbollah po raz pierwszy użył jako ruchomych

„bomb” kierowanych przez samobójców ciężarówek

(atak na amerykańskie koszary w Bejrucie w 1983)

• Najsłynniejszymi indywidualnymi zamachami

samobójczymi był atak na przystanek autobusowy

w Tel Awiwie (1994, ginie 21 osób), atak na klub w

Riszon Lecion, koło Tel Awiwu (2002, ginie 14 osób).

Droga ku Al-Kaidzie

• Sayyid Qutb był jednym z najważniejszych działaczy Bractwa

Muzułmańskiego.

• Postulował utworzenie państwa islamskiego.

• Uważał, że muzułmanie nie są pewnymi wyznawcami islamu i, jak

wszyscy fundamentaliści, uzurpował sobie prawo do decydowania

o tym, kto jest prawdziwym islamistą a kto odstępcą

(zasługującym oczywiście na śmierć).

• Poglądy Kutuba stały się inspiracją dla niejakiego Aymana

Muhammada Rabaie al-Zawahiriego.

• Zawahiri, jako mocno zaangażowany w działalność Braci,

uczestniczył w spisku na życie Sadata.

• Po zabiciu prezydenta Egiptu Zawahiri został złapany i

torturowany. W więzieniu nie wytrzymał tortur, załamał się i

wydał swoich wspólników.

• To wydarzenie zaważyło na jego dalszym losie. Nigdy nie

wybaczył tej zdrady sobie i reżimowi. Jego poglądy stały się

jeszcze bardziej skrajne, co miało już niedługo znaleźć swoje

ujście w działalności dla Al-Kaidy.

Droga ku Al-Kaidzie

• Niszczeni w Egipcie Bracia Muzułmanie

emigrowali do pobliskich krajów
arabskich, gdzie zajęli się nauczaniem
miejscowych.

• Jednym z nich był brat Sayyida Qutba -

Mohamed.

• Wyjechał on do Arabii Saudyjskiej, gdzie

stał się nauczycielem pewnego młodego
człowieka - Osamy ibn Ladena.